PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Projektu: PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA ZWIĄZKU GMIN REGIONU OSTRÓDZKO- IŁAWSKIEGO CZYSTE ŚRODOWISKO AKTUALIZACJA NA LATA 2008 2011 Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2015 OSTRÓDA, styczeń 2010 r.
SPIS TREŚCI: STRESZCZENIE... 6 1. WSTĘP...11 2. INFORMACJA O METODACH ZASTOSOWANYCH PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY...11 3. INFORMACJE O ZAWARTOŚCI, GŁÓWNYCH CELACH PROJEKTOWANEGO PGO ORAZ JEGO POWIĄZANIACH Z INNYMI DOKUMENTAMI...13 3.1. ZAŁOŻENIA PLANISTYCZNE. POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI...13 3.2. CHARAKTERYSTYKA ZWIĄZKU GMIN CZYSTE ŚRODOWISKO...15 3.3. AKTUALNY STAN GOSPODARKI ODPADAMI...16 3.3.1. Charakterystyka ogólna...16 3.3.2. Zbieranie i transport odpadów...16 3.3.3. Selektywna zbiórka odpadów...17 3.3.4. Instalacje do unieszkodliwiania i odzysku odpadów komunalnych...17 3.3.5. Odpady komunalne ulegające biodegradacji...18 3.3.6. Identyfikacja problemów w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi...18 3.4. PROGNOZY ZMIAN W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI...19 3.5. ZAŁOŻONE CELE I DZIAŁANIA...19 3.5.1. Cele...19 3.5.2. Działania wspomagające prawidłowe postępowanie z odpadami w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w szczególności odpadów innych niż niebezpieczne,...21 3.6. PROJEKTOWANY SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI...23 3.7. HARMONOGRAM RZECZOWO FINANSOWY REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘĆ...23 3.8. SYSTEM MONITORINGU I OCENY REALIZACJI ZAMIERZONYCH CELÓW...25 4. OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA ISTNIEJĄCEGO STANU ŚRODOWISKA ORAZ POTENCJALNE ZMIANY TEGO STANU W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU...25 4.1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA OBSZARU ZWIĄZKU...25 4.2. OCENA STANU ŚRODOWISKA...28 4.2.1. Wody powierzchniowe...28 4.2.2. Wody podziemne...29 4.2.3. Gleby...30 4.2.4. Hałas...30 4.2.5. Stan zanieczyszczania powietrza atmosferycznego....30 4.3. POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PGO...30 5. ANALIZA I OCENA STANU ŚRODOWISKA NA OBSZARACH OBJĘTYCH PRZEWIDYWANYM ZNACZĄCYM ODDZIAŁYWANIEM...32 5.1. KWALIFIKACJA PLANOWANYCH DZIAŁAŃ INWESTYCYJNYCH...32 5.2. STAN ŚRODOWISKA W REJONIE REALIZACJI PLANOWANEJ INWESTYCJI...33 5.2.1. Położenie...33 5.2.2. Obecne zagospodarowanie terenu Zakładu...33 5.2.3. Uwarunkowania środowiskowe lokalizacji...34 5.2.3.1. Morfologia... 34 5.2.3.2. Hydrografia... 34 5.2.3.3. Budowa geologiczna... 34 5.2.3.4. Warunki hydrogeologiczne... 35 5.2.3.5. Obszary chronione... 35 5.3. DOCELOWY ZAKRES TECHNOLOGICZNY ZUOK RUDNO NIEZBĘDNE UZUPEŁNIENIA INFRASTRUKTURY...35 5.4. OCENA - PODSUMOWANIE...36 6. OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA ISTNIEJĄCYCH PROBLEMÓW OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI Strona 2
PROJEKTOWANEGO PGO, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW PODLEGAJĄCYCH OCHRONIE NA PODSTAWIE USTAWY Z DNIA 16 KWIETNIA 2004 R. O OCHRONIE PRZYRODY...37 7. OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA CELÓW OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONYCH NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO PGO, ORAZ SPOSOBY, W JAKICH TE CELE I INNE PROBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWYWANIA DOKUMENTU...38 7.1. DOKUMENTY UNII EUROPEJSKIEJ...38 7.2. POLITYKA EKOLOGICZNA PAŃSTWA W LATACH 2009-2012 Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2016...39 7.3. CELE I DZIAŁANIA WYNIKAJĄCE Z KPGO 2010...40 7.4. CELE I ZADANIA WYNIKAJĄCE Z WOJEWÓDZKIEGO PLANU GOSPODARKI ODPADAMI...41 8. OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA PRZEWIDYWANYCH ZNACZĄCYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO...43 8.1. ZAŁOŻENIA INWESTYCYJNE...43 8.2. CHARAKTERYSTYKA ŹRÓDEŁ EMISJI...44 8.2.1. Emisje zanieczyszczeń do powietrza...44 8.2.2. Emisja hałasu...44 8.2.3. Ścieki...45 8.2.4. Odpady...45 8.3. OCENA ODDZIAŁYWAŃ...45 9. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM REALIZACJI PROJEKTOWANEGO PGO, W SZCZEGÓLNOŚCI NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARU NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TEGO OBSZARU...45 10. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKTOWANYM PGO WRAZ Z UZASADNIENIEM ICH WYBORU ORAZ OPIS METOD DOKONANIA OCENY PROWADZĄCEJ DO TEGO WYBORU ALBO WYJAŚNIENIE BRAKU ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH, W TYM WSKAZANIA NAPOTKANYCH TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY....47 10.1. UWARUNKOWANIA PRAWNE ROZBUDOWY SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI NA TERENIE ZWIĄZKU...47 10.2. ANALIZOWANE WARIANTY TECHNOLOGII ZUOK DLA ZWIĄZKU...49 10.3. OCENA WARIANTÓW WSKAZANIE WARIANTU OPTYMALNEGO...50 10.4. WSKAZANIE NAPOTKANYCH TRUDNOŚCI...51 11. PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA...52 11.1. ZAŁOŻENIA...52 11.2. RAPORT Z POSTĘPÓW WE WDRAŻANIU PLANU...52 11.3. WERYFIKACJA I AKTUALIZACJA PLANU...52 11.4. WSKAŹNIKI MONITOROWANIA EFEKTYWNOŚCI PLANU...52 12. INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO...54 13. MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE...54 Strona 3
SPIS TABEL: Tabela 1. Tabela 2. Tabela 3. Harmonogram realizacji zadań w sektorze gospodarce odpadami komunalnymi na obszarze Związku Czyste Środowisko...24 Obszary Chronionego Krajobrazu na terenie objętym projektem...27 Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji PGO...31 Tabela 4. Wskaźniki monitorowania efektywności planu gospodarki odpadami...53 Strona 4
SPIS SKRÓTÓW: Związek PGO Prognoza Związek Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego Czyste Środowisko Plan Gospodarki Odpadami dla Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego Czyste Środowisko Prognoza oddziaływania na środowisko Projektu: Plan Gospodarki Odpadami dla Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego Czyste Środowisko aktualizacja na lata 2008 2011 z perspektywą do roku 2015 KPGO 2002 Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2002 KPGO 2010 Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010 ZZO ZUOK UG PGO WPGO PPGO BAT Mg MBP OKB PGOP kg/mk/rok s.m. MŚ GUS ZSEE POIiŚ Zakład Zagospodarowania Odpadów Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych Urząd Gminy Plan Gospodarki Odpadami Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2007-2010 Powiatowy Plan Gospodarki Odpadami ang. Best Available Techniques - najlepsze dostępne techniki Megagram = 1 tona Mechaniczno biologiczne przetwarzanie odpadów Odpady komunalne ulegające biodegradacji Punkt Gromadzenia Odpadów Problemowych kilogramy/mieszkańca/rok sucha masa Ministerstwo Środowiska Główny Urząd Statystyczny zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Strona 5
Streszczenie 1. Wstęp Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U.08.199.1227) nakłada na organ opracowujący projekt planu gospodarki odpadami, który wyznacza ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko obowiązek przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Podstawą wykonania strategicznej oceny oddziaływania na środowisko jest sporządzenie prognozy oddziaływania na środowisko. Głównym celem niniejszej prognozy oddziaływania na środowisko jest określenie możliwych skutków w środowisku, jakie mogą wystąpić w wyniku realizacji projektu dokumentu pn. Plan Gospodarki Odpadami dla Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego Czyste Środowisko (PGO). 2. Informacja o metodach Prognoza oddziaływania na środowisko projektu dokumentu pn. Plan Gospodarki Odpadami dla Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego Czyste Środowisko aktualizacja na lata 2008 2011 z perspektywą do roku 2015 została opracowana zgodnie z wymaganiami Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko. 3. Informacje o zawartości PGO Aktualizacja Planu Gospodarki Odpadami dla Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego Czyste Środowisko powstała jako realizacja zapisów zawartych w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39 poz. 251 - tekst jednolity), która wprowadziła obowiązek opracowania planów gospodarki odpadami i ich aktualizacji nie rzadziej niż co 4 lata. Plan stanowi aktualizację pierwszego planu gospodarki odpadami dla Związku na lata 2004-2007 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2008-2011 przyjętego przez Miasta i Gminy należące do Związku Gmin regionu Ostródzko-Iławskiego Czyste Środowisko. Plan gospodarki odpadami dla Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego Czyste Środowisko obejmuje 19 gmin leżących na obszarze 5 powiatów. Zgodnie z wymaganiami ustawy o odpadach, organy wykonawcze gmin, będących członkami związków międzygminnych mogą opracować jeden projekt wspólnego planu gospodarki odpadami, obejmujący zadania gminnego planu gospodarki odpadami. W wyniku przeprowadzonej analizy stanu aktualnego, stwierdzono: deponowanie na składowiskach większości odpadów wytwarzanych na terenie Związku, odpady są składowane w stanie nieprzetworzonym, sytuację korzystnie poprawiło uruchomienie ZUOK w Rudnie, niewielki odsetek odpadów komunalnych ulegających biodegradacji jest zagospodarowywany w inny sposób niż przez składowanie (ok. 1%); wymagane jest podjęcie zdecydowanych działań aby osiągnąć wymagane przepisami poziomy ograniczenia składowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji w latach 2010, 2013, 2020. Strona 6
niską efektywność selektywnego zbierania odpadów komunalnych (nieco ponad 2,6% strumienia) niską efektywność zbierania odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych (program jest obecnie w początkowej fazie wdrażania), niewielki stopień selektywnego zbierania odpadów wielkogabarytowych, niewystarczające działania zmierzające do objęcia wszystkich mieszkańców zorganizowanym zbieraniem odpadów komunalnych. Zadania strategiczne w sektorze gospodarowania odpadami komunalnymi jakie wskazano do realizacji w ramach PGO obejmują działania zmierzające do rozbudowy istniejącej infrastruktury technologicznej do poziomu gwarantującego spełnienia wymagań przepisów w perspektywie roku 2013 i 2020 oraz konsolidację działań gmin ukierunkowaną na funkcjonowanie efektywnego systemu zbierania i transportu odpadów (w tym zbiórki selektywnej) na obszarze wszystkich gmin Związku. Jako podstawowe strategiczne działania pozwalające na stworzenie regionalnego rozwiązania systemowego przyjęto: Uzupełnienie infrastruktury technologicznej ZUOK Rudno o instalacje stabilizacji/kompostowania frakcji organicznej odpadów komunalnych oraz instalację do wytwarzania komponentów do produkcji paliwa alternatywnego w celu uzyskania zgodnego z przepisami ograniczenia składowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji oraz ograniczenia ilości odpadów balastowych kierowanych do składowania, Budowa systemu transportu odpadów II stopnia ze stacjami przeładunkowoprzesypowymi w celu usprawnienia transportu odpadów komunalnych z miejsc wytwarzania do ZUOK Rudno, Rozwijanie skoordynowanego dla obszaru Związku systemu selektywnej zbiórki odpadów surowcowych oraz innych strumieni odpadów komunalnych (zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, baterie i akumulatory, odpady wielkogabarytowe, odpady zielone), który zapewni spełnienie wymagań nowej dyrektywy ramowej w sprawie odpadów 2008/98 WE, Program rekultywacji składowisk odpadów komunalnych na terenie Związku, Koordynacja organizacyjna systemu gospodarki odpadami komunalnymi na obszarze Związku poprzez przyjęcie wspólnego dla gmin Związku planu gospodarki odpadami oraz ujednoliconych regulaminów utrzymania czystości i porządku w gminach. 4. Istniejący stan środowiska Region Związku wyróżnia się w skali kraju i Europy różnorodnością i bogactwem środowiska przyrodniczego, na które składają się urozmaicona rzeźba terenu, liczne jeziora, zwarte kompleksy leśne i nie zanieczyszczone powietrze. Prawie połowę obszaru stanowią obszary objęte prawną ochroną przyrody, w tym o międzynarodowej randze. Na obszarze gmin należących do ZG Regionu Ostródzko-Iławskiego Czyste Środowisko zlokalizowane są trzy parki krajobrazowe: Pojezierza Iławskiego (gmina Zalewo, Miasto i Gmina Iława); Wzgórz Dylewskich (gmina Dąbrówno, Lubawa, Ostróda i Grunwald); Brodnicki Park Krajobrazowy (gmina Kurzętnik). Również na tym obszarze usytuowanych jest 15 Obszarów Chronionego Krajobrazu. Strona 7
Brak realizacji zadań wskazanych w PGO skutkowałby poważnym zwiększeniem zagrożeń dla takich komponentów środowiska jak wody podziemne, wody powierzchniowe, powietrze atmosferyczne, stan gleb oraz walory krajobrazowe. Analiza i ocena stanu środowiska na obszarach objętych znaczącym oddziaływaniem Wśród planowanych działań inwestycyjnych związanych z realizacją PGO, oddziaływania kwalifikowane jako znaczące może powodować rozbudowa ZUOK w Rudnie, w której zakresie przewidziana jest m.in.: budowa segmentu stabilizacji/unieszkodliwiania frakcji organicznej odpadów komunalnych wysortowanej z odpadów komunalnych zmieszanych, budowa drugiej podkwatery kwatery składowania nr IIB, przeznaczonej do składowania odpadów przetworzonych balastowych, kwalifikowanych zgodnie z katalogiem odpadów jako odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne. Rozbudowa ZUOK w Rudnie będzie realizowana zgodnie z przyjętą strategią rozwoju gospodarki odpadami komunalnymi określoną w ramach Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2010 oraz Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Planowane zadania inwestycyjne i zastosowane rozwiązania technologiczne musza spełniać wymagania dokumentów referencyjnych najlepszych dostępnych technik (BAT), co oznacza m.in., że ich prawidłowa eksploatacja nie będzie powodowała znaczących negatywnych oddziaływań na środowisko. Zakłada się, że oddziaływania związane z eksploatacją nowych planowanych segmentów technologicznych ZUOK Rudno zostaną ograniczone do terenu inwestycji, a ponadto w skali makro ich realizacja spowoduje znaczące długotrwałe korzystne dla środowiska efekty. 6. Istniejące problemy ochrony środowiska z punktu widzenia gospodarki odpadami Problemy ochrony środowiska występujące na obszarze Związku, najbardziej istotne z punktu widzenia gospodarki odpadami to m.in.: deponowanie na składowiskach większości odpadów wytwarzanych na terenie Związku, składowanie odpadów stanie nieprzetworzonym, zagospodarowywanie niewielkiego odsetka odpadów komunalnych ulegających biodegradacji. Obecny, tylko częściowo uporządkowany sposób prowadzenia gospodarki odpadami, przy istnieniu na obszarze Związku niezrekultywowanych składowisk odpadów, istnienie sporego odsetka mieszkańców nieobjętych zorganizowanym systemem zbierania odpadów, wpływają negatywnie na m.in. walory krajobrazowe obszaru (na którym istnieją trzy parki krajobrazowe oraz 15 obszarów chronionego krajobrazu). 7. Cele ochrony środowiska na szczeblu wspólnotowym, krajowym i regionalnym W dziedzinie gospodarki odpadami Unia Europejska wydała dziesięć dyrektyw, które powinny być wprowadzone do polskiego prawodawstwa i wdrożone do praktyki. Z dyrektyw tych wynikają liczne zobowiązania dla RP, z których najważniejsze to: osiągnięcie w 2014 r. odzysku min. 60% i recyklingu 55% odpadów opakowaniowych, osiągnięcie w 2010 r. odzysku co najmniej 25% odpadów biodegradowalnych tak, aby nie trafiły na składowiska, a w 2013 r. odzysku 50% tych odpadów, zebranie w 2012 r. 25% zużytych baterii i akumulatorów, a w 2016 r. 45% tych odpadów. Strona 8
Poza tym w Traktacie Akcesyjnym RP została zobowiązana do zamknięcia do 1 lipca 2012 r. wszystkich wysypisk, które nie spełniają wymagań dyrektywy 99/31/WE. Pierwszy Krajowy Plan Gospodarki Odpadami zgodny w z wymaganiami przepisów Unii Europejskiej został opracowany w 2002 roku (KPGO 2002). W 2006 roku został opracowany drugi plan zatytułowany Krajowy plan gospodarki odpadami 2010 (KPGO 2010), który został przyjęty uchwałą Rady Ministrów 29 grudnia 2006 r. Jako jeden z najistotniejszych kierunków działań KPGO 2010 wskazuje wspieranie wdrażania efektywnych ekonomicznie i ekologicznie technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym technologii pozwalających na odzyskiwanie energii zawartej w odpadach w procesach termicznego i biochemicznego ich przekształcania. W Planie Gospodarki Odpadami Województwa Warmińsko-Mazurskiego (WPGO) jako podstawowe cele ogólne do realizacji w okresie planowania 2008 2010 wskazano: zapobieganie i minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów oraz ograniczania ich właściwości niebezpiecznych wykorzystanie właściwości materiałowych i energetycznych odpadów, w przypadku gdy odpadów nie można poddać procesom odzysku ich unieszkodliwienie ograniczenie składowania jako najmniej pożądanego sposobu postępowania z odpadami Wśród 8 wskazanych w WPGO Zakładów Zagospodarowania Odpadów znajduje się ZZO Rudno (Rejon W), który obejmuje gminy powiatów: iławskiego, olsztyńskiego, ostródzkiego i jest obligatoryjnym miejscem kierowania odpadów komunalnych z terenu w/w powiatów. 8. Ocena przewidywanych znaczących oddziaływań na środowisko Rozbudowa ZUOK Rudno w zakresie planowanym w ramach PGO, kwalifikowana jest zgodnie z ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko jako przedsięwzięcia mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko. Analiza oddziaływań planowanej inwestycji na poszczególne komponenty środowiska przeprowadzona w oparciu o rzeczywiste oddziaływania podobnych w skali i zakresie obiektów zrealizowanych w ostatnich latach w kraju wskazuje, że przy realizacji planowanych instalacji zgodnie z zakładanymi standardami i ich eksploatacji przy spełnieniu wymagań BAT, nie powinny wystąpić oddziaływania na środowisko poza terenem przewidzianym bezpośrednio jako lokalizacja inwestycji. 9. Rozwiązania mające na celu ograniczenie negatywnych oddziaływań W trakcie analiz oddziaływania planowanych przedsięwzięć wytypowano do realizacji rozwiązania (np. kompostowanie w systemie zamkniętym), które zarekomendowano do zastosowania mimo, że nie są wymagane przepisami, jednak gwarantują ograniczenie oddziaływań uciążliwych, takich jak np. substancje złowonne. Przyjęto, że na etapie wyboru technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów, powinny być wybierane rozwiązania, które w trakcie realizacji oraz eksploatacji będą w jak najmniejszym stopniu oddziaływały na środowisko i zdrowie ludzi. 10. Rozwiązania alternatywne W ramach analiz koncepcyjnych systemu gospodarki odpadami dla Związku, analizie poddano następujące warianty unieszkodliwiania i odzysku odpadów: Strona 9
Wariant 1. Mechaniczno-biologiczne suszenie odpadów ukierunkowane na produkcję paliwa z całego strumienia odpadów (rozwiązania technologiczne proponowane przez firmy HERHOF, ECODECO, S.D.R. Biotec). Wariant 2. Mechaniczno biologiczne przetwarzanie odpadów z mechanicznym rozdziałem odpadów na trzy strumienie: odpady ulegające biodegradacji do stabilizacji, odpady palne do produkcji paliwa z odpadów, odpady o charakterze surowcowym do odzysku. Wariant 3. Wariant zakładający ograniczenie inwestycji do niezbędnego zakresu pozwalającego na spełnienie obowiązujących obecnie przepisów, w zakresie realizowanym przez prywatne podmioty działające na rynku unieszkodliwiania odpadów. W wyniku analiz wariantów stwierdzono, że optymalne rozwiązanie technologiczne powinno zawierać: 1. Uniwersalną linię sortowania odpadów pozwalająca na wydzielenie: strumienia odpadów o wysokiej zawartości frakcji organicznych z przeznaczeniem do pełnej stabilizacji, frakcji lekkich odpadów z doprowadzeniem do wytworzenia w instalacji komponentów do produkcji paliwa z odpadów o standardzie akceptowanym w przemyśle cementowym, frakcji surowcowych odpadów (tworzywa sztuczne, papier, szkło, metale) w zakresie zgodnym z wymaganiami rynku, oraz doczyszczanie surowców wtórnych pochodzących ze zbiórki selektywnej. 2. Instalację do stabilizacji frakcji zawierającej przeważająca część organicznej odpadów. 3. Kwaterę składowania odpadów balastowych (z rekomendacją budowy II Etapu kwatery nr II) Rozwiązanie technologiczne powinno stwarzać możliwość korekt procesu technologicznego i umożliwiać rozbudowę linii. 11. Przewidywane metody analizy skutków realizacji PGO W Projekcie Planu Gospodarki Odpadami dla Związku przyjęto, że ocena realizacji postanowień planu prowadzona będzie w oparciu o system monitoringu i oceny PGO obejmujący następujące elementy: raport z postępów we wdrażaniu planu, weryfikacja i aktualizacja PGO, analiza wskaźników monitorowania efektywności PGO 12. Oddziaływania transgraniczne Nie będą występowały transgraniczne oddziaływania na środowisko planowanych przedsięwzięć. Wybór lokalizacji oraz zakres planowanych zadań inwestycyjnych gwarantuje, że wskazane w Prognozie ewentualne skutki ich funkcjonowania będą się ograniczać do terenów projektowanych inwestycji. Strona 10
1. WSTĘP Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U.08.199.1227) nakłada na organ opracowujący projekt planu gospodarki odpadami, który wyznacza ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko obowiązek przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Podstawą wykonania strategicznej oceny oddziaływania na środowisko jest sporządzenie prognozy oddziaływania na środowisko. Głównym celem niniejszej prognozy oddziaływania na środowisko jest określenie możliwych skutków w środowisku, jakie mogą wystąpić w wyniku realizacji projektu dokumentu pn. Plan Gospodarki Odpadami dla Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego Czyste Środowisko (PGO). Prognoza jest dokumentem wspierającym proces decyzyjny i procedurę konsultacji PGO. Wskazuje na możliwe negatywne oraz pozytywne skutki realizacji Planu, przedstawia zalecenia dotyczące przeciwdziałania ewentualnym negatywnym skutkom oraz przedstawia sposoby ich minimalizacji. Wnioski i rekomendacje zawarte w Prognozie powinny zostać włączone do PGO. Organem właściwym w sprawach opiniowania niniejszej prognozy w ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko jest Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Olsztynie. 2. INFORMACJA O METODACH ZASTOSOWANYCH PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY Prognoza oddziaływania na środowisko projektu dokumentu pn. Plan Gospodarki Odpadami dla Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego Czyste Środowisko aktualizacja na lata 2008 2011 z perspektywą do roku 2015 została opracowana zgodnie z wymaganiami Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U.08.199.1227). Zgodnie z Art. 51 niniejsza Prognoza zawiera: a) informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami, b) informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy, c) propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania, d) informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko, e) streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym; Prognoza określa, analizuje i ocenia: a) istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu, b) stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem, Strona 11
c) istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, d) cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu, e) przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko, a w szczególności na: różnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki, dobra materialne z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy; Prognoza przedstawia: a) rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, b) biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru - rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy. W ramach Prognozy poddany został analizie: stan aktualny prognozy zmian, Strona 12
kierunki działań, założenia koncepcję systemu gospodarki odpadami na obszarze Związki Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego Czyste Środowisko. Wnioski wynikające z analizy oddziaływań zostały odniesione do stanu środowiska na obszarze Związku. W Prognozie poddano analizie możliwe skutki oddziaływania na środowisko realizacji planowanego systemu gospodarki odpadami na obszarze Związku. 3. INFORMACJE O ZAWARTOŚCI, GŁÓWNYCH CELACH PROJEKTOWANEGO PGO ORAZ JEGO POWIĄZANIACH Z INNYMI DOKUMENTAMI 3.1. Założenia planistyczne. Powiązania z innymi dokumentami. Aktualizacja Planu Gospodarki Odpadami dla Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego Czyste Środowisko powstała jako realizacja zapisów zawartych w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39 poz. 251 - tekst jednolity), która wprowadziła obowiązek opracowania planów gospodarki odpadami i ich aktualizacji nie rzadziej niż co 4 lata. Plan stanowi aktualizację pierwszego planu gospodarki odpadami dla Związku na lata 2004-2007 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2008-2011 przyjętego przez Miasta i Gminy należące do Związku Gmin regionu Ostródzko-Iławskiego Czyste Środowisko. Plan gospodarki odpadami dla Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego Czyste Środowisko obejmuje 19 gmin leżących na obszarze 5 powiatów. Zgodnie z wymaganiami ustawy o odpadach organy wykonawcze gmin, będących członkami związków międzygminnych mogą opracować jeden projekt wspólnego planu gospodarki odpadami, obejmujący zadania gminnego planu gospodarki odpadami. Analizowany projekt Planu jest opracowany zgodnie z obowiązującymi aktami prawnymi z zakresu gospodarki odpadami, z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami 2010 (KPGO 2010), uchwalonym przez Radę Ministrów Uchwałą Nr 233 z dnia 29 grudnia 2006 r. oraz Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2007 2010 (WPGO 2010). Zgodnie z wymaganiami Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U.2003.66.620 z późniejszymi zmianami), gminny plan gospodarki odpadami, obejmuje wszystkie rodzaje odpadów komunalnych, w szczególności odpady komunalne ulegające biodegradacji, odpady opakowaniowe oraz odpady niebezpieczne zawarte w odpadach komunalnych. Gminny plan określa: 1) aktualny stan gospodarki odpadami, w tym: a) rodzaj, ilość i źródła powstawania odpadów, b) rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku, c) rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania, d) istniejące systemy zbierania odpadów, e) rodzaj, rozmieszczenie oraz moc przerobową instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów, Strona 13
f) wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie odbierania, zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów, g) identyfikację problemów w zakresie gospodarowania odpadami, uwzględniające podstawowe informacje charakteryzujące z punktu widzenia gospodarki odpadami obszar, dla którego jest sporządzany plan gospodarki odpadami, a w szczególności położenie geograficzne, sytuację demograficzną, sytuację gospodarczą oraz warunki glebowe, hydrogeologiczne i hydrologiczne, mogące mieć wpływ na lokalizację instalacji gospodarki odpadami; 2) prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami, w tym również wynikające ze zmian demograficznych i gospodarczych; 3) cele w zakresie gospodarki odpadami z podaniem terminów ich osiągania; 4) działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami, w tym: a) działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów, b) działania zmierzające do ograniczenia ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko, c) działania wspomagające prawidłowe postępowanie z odpadami w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów, d) działania zmierzające do redukcji ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, kierowanych na składowiska odpadów; 5) rodzaj i harmonogram realizacji przedsięwzięć oraz instytucje odpowiedzialne za ich realizację; 6) sposoby finansowania, w tym instrumenty finansowe służące realizacji zamierzonych celów, z uwzględnieniem harmonogramu uruchamiania środków finansowych i ich źródeł; 7) system monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów pozwalający na określenie sposobu oraz stopnia realizacji celów i zadań zdefiniowanych w planie gospodarki odpadami, z uwzględnieniem ich jakości i ilości. Przy opracowaniu PGO wykorzystane zostały następujące źródła informacji: - Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2007-2010. Aktualizacja. Olsztyn 2007 r. - dane GUS, - dane gmin i starostw, - dane Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska, - wizje lokalne, - akty prawne z zakresu gospodarowania odpadami, - inne opracowania z zakresu gospodarki odpadami. W kolejnych podrozdziałach, odpowiadających rozdziałom analizowanego PGO został scharakteryzowany zakres planu oraz jego główne cele. Strona 14
3.2. Charakterystyka Związku Gmin Czyste Środowisko Związek Gmin Regionu Ostródzko Iławskiego Czyste Środowisko zrzesza 19 gmin leżących na terenie pięciu powiatów: elbląskiego, iławskiego, nowomiejskiego, olsztyńskiego, ostródzkiego. Statutowym celem działania Związku jest wspólne wykonywanie zadań publicznych w zakresie tworzenia warunków niezbędnych do realizacji koncepcji regionalnego systemu gospodarki odpadami na obszarze objętym projektem. Gminy, na których terenie tworzony jest regionalny system gospodarki odpadami komunalnymi to: 1. Powiat Elbląski: Gmina Godkowo. 2. Powiat Iławski: Miasto Iława, Gmina Iława, Gmina Lubawa, Miasto i Gmina Zalewo. 3. Powiat Nowomiejski: Miasto Nowe Miasto Lubawskie, Gmina Nowe Miasto Lubawskie, Gmina Kurzętnik. 4. Powiat Olsztyński: Miasto i Gmina Olsztynek, Gmina Jonkowo 5. Powiat Ostródzki: Miasto Ostróda, Miasto i Gmina Morąg, Miasto i Gmina Miłakowo, Miasto i Gmina Miłomłyn, Gmina Ostróda, Gmina Grunwald, Gmina Dąbrówno, Gmina Łukta, Gmina Małdyty Ryc. 1. Gminy Związku Gmin Regionu Ostródzko Iławskiego Czyste Środowisko Strona 15
19 gmin objętych projektem zamieszkuje 217.197 mieszkańców (wg danych GUS z grudnia 2007 r.). Prognozy demograficzne dla obszaru Związku wskazują, że ilość mieszkańców będzie się stopniowo zmniejszała i w roku 2025 będzie mniejsza o ok. 10.000 niż w roku 2007. Gminy tworzące Związek Gmin Czyste Środowisko położone są w zachodniej części województwa Warmińsko Mazurskiego. Obszar Związku pokrywa się w dużej części z regionem Pojezierza Iławsko Ostródzkiego, rozciągającego się pomiędzy Doliną Dolnej Wisły na zachodzie i pojezierzem Olsztyńskim na wschodzie. 3.3. Aktualny stan gospodarki odpadami 3.3.1. Charakterystyka ogólna Jak wynika ze sprawozdań z realizacji planów gospodarki odpadami gmin z obszaru Związku oraz informacji zebranych na potrzeby opracowania planu, gospodarkę odpadami komunalnymi charakteryzują przedstawione poniżej działania: gospodarka odpadami komunalnymi na terenie Związku jest w fazie transformacji w związku z rozpoczęciem eksploatacji regionalnego Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów w Rudnie, który funkcjonuje w pełnym zakresie technologicznym od początku I kwartału 2009 r., zbieranie i transport odpadów komunalnych prowadzone są przez podmioty posiadające odpowiednie zezwolenia na zbieranie i transport odpadów komunalnych lub podmioty komunalne wypełniające wymagania zezwoleń, prawie cały strumień zbieranych odpadów komunalnych kierowany był dotychczas do unieszkodliwiania na składowiskach. Selektywnie zbieranych jest ok. 2,6 % wytwarzanych odpadów komunalnych, prowadzone są przez Związek działania edukacyjne ukierunkowane na świadomości ekologicznej mieszkańców powiatu. podnoszenie Z analiz bilansowych odpadów wykonanych na potrzeby PGO wynika, że na terenie Związku wytworzonych zostało w 2007 roku 53.300 Mg odpadów komunalnych, w tym 34.340 Mg na terenie miast, 18.960 Mg na terenach wiejskich. Wykonane szacunki wykazują, że ilość odpadów potencjalnie wytwarzanych (53 300 Mg/rok) jest zdecydowanie wyższa niż ilość odpadów zbieranych wykazywana w danych GUS (37.485 Mg/rok). Rozbieżności wynikają najprawdopodobniej z następujących przyczyn: znaczna część terenów wiejskich nie jest jeszcze objęta obsługą w zakresie zbierania odpadów komunalnych, część odpadów jest zagospodarowywana przez mieszkańców we własnym zakresie, część strumienia odpadów nie jest objęta ewidencją w zakresie zbierania i unieszkodliwiania (składowania). 3.3.2. Zbieranie i transport odpadów Podstawową metodą unieszkodliwiania odpadów komunalnych powstających na obszarze Związku Gmin Regionu Ostródzko Iławskiego Czyste Środowisko jest składowanie z Strona 16
niewielkim udziałem odzysku i recyklingu dla selektywnie zbieranych surowców wtórnych. Sposób zagospodarowania odpadów wpływa pośrednio na system ich zbierania i transportu, który koncentruje się przede wszystkim na zbieraniu strumienia odpadów komunalnych zmieszanych ze stopniowo rozwijanym systemem selektywnej zbiórki odpadów. Teren Związku w zakresie zbierania i transportu odpadów jest obsługiwany przez 18 firm. Największa z firm zajmujących się zbieraniem odpadów komunalnych to Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych Sp. z o.o. w Ostródzie, która prowadzi działalność w 11 gminach. 3.3.3. Selektywna zbiórka odpadów Selektywna zbiórka odpadów opakowaniowych i surowcowych jest prowadzona na terenie gmin Związku przede wszystkim w systemie donoszenia. Podstawowe rodzaje odpadów zbieranych selektywnie to: szkło, makulatura, tworzywa sztuczne i nieco rzadziej złom metali. Do tego celu stosowane są oznakowane pojemniki różnych typów będące w posiadaniu firm wywozowych. Stopniowo wdrażana jest także zbiórka odpadów problemowych, tj. baterii, przeterminowanych leków, odpadów wielkogabarytowych oraz zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Do tego celu wykorzystywane są oznakowane pojemniki rozstawione sporadycznie w aptekach, sklepach, placówkach szkolnych. W roku 2006 na terenie województwa warmińsko - mazurskiego średni wskaźnik selektywnej zbiórki odpadów komunalnych wynosił ok. 2,5%. Wśród gmin Związku wskaźnik za rok 2007 jest na poziomie ok. 2,6% (w stosunku do ilości odpadów potencjalnie wytwarzanych wg wskaźników KPGO 2010). Najlepszy rezultat selektywnej zbiórki osiągnięto na terenie Miasta i Gminy Miłomłyn (6,3%), Miasta Ostróda (4,9%), Gminy Lubawa (4,9%), Gminy Ostróda (4,2%). 3.3.4. Instalacje do unieszkodliwiania i odzysku odpadów komunalnych Prawie cały strumień odpadów komunalnych zbieranych na obszarze Związku Gmin Czyste Środowisko jest unieszkodliwiany poprzez składowanie na składowiskach odpadów komunalnych. Odpady powstające na terenie Związku w roku 2007 r. były przekazywane do następujących obiektów: 1. składowisko w msc. Rudno, gmina Ostróda, 2. składowisko w msc. Półwieś, gmina Zalewo (w msc. Półwieś), 3. składowisko w msc. Zbożne (Złotna) gmina Morąg, 4. składowisko w Lipowcu (gmina Kurzętnik), 5. składowisko w msc. Łąkorz, gmina Biskupiec (poza obszarem Związku), 6. składowisko w Biesalu (gm. Gietrzwałd, poza obszarem Związku), 7. składowisko w msc. Błudowo (gm. Młynary, poza obszarem Związku), 8. składowisko w msc. Robity (gm. Pasłęk, poza obszarem Związku) Składowisko w Rudnie jest jedynym składowiskiem na obszarze projektu, które posiada poważniejsze możliwości rozbudowy. W roku 2009 przy składowisku w Rudnie zakończono realizację Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych, który jest regionalnym przedsięwzięciem inwestycyjnym przeznaczonym do obsługi Związku Gmin Czyste Środowisko. Strona 17
Podstawowe segmenty technologiczne ZUOK Rudno to hala segregacji z linią sortowniczą odpadów komunalnych zmieszanych oraz surowcowych, nowoczesna kwatera składowania odpadów, kompostowania odpadów zielonych oraz pomocnicze obiekty technologiczne i infrastrukturalne. Przepustowość instalacji sortowania w ZUOK Rudno to 30.000 Mg/rok (przy pracy jednozmianowej). ZUOK w Rudnie jest jedyną instalacją na terenie Związku Gmin Czyste Środowisko, która pozwala na prowadzenie odzysku odpadów komunalnych zmieszanych. 3.3.5. Odpady komunalne ulegające biodegradacji W chwili obecnej jedynie niewielki strumień odpadów komunalnych ulegających biodegradacji jest zbierany selektywnie i nie jest kierowany do składowania. Selektywna zbiórka obejmuje w ograniczonym zakresie papier (nieco ponad 300 Mg w roku 2007) oraz niewielkie ilości odpadów zielonych. Część strumienia odpadów komunalnych ulegających biodegradacji jest zagospodarowywana przez wytwórców odpadów we własnym zakresie np. do kompostowania przydomowego, skarmiania zwierząt gospodarskich, spalania papieru w paleniskach domowych. Taki kierunek zagospodarowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji nie przekracza 10% strumienia tych odpadów. 3.3.6. Identyfikacja problemów w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi W wyniku przeprowadzonej analizy stanu aktualnego, stwierdzono: deponowanie na składowiskach większości odpadów wytwarzanych na terenie Związku, odpady są składowane w stanie nieprzetworzonym, sytuację korzystnie poprawiło uruchomienie ZUOK w Rudnie, niewielki odsetek zbieranych odpadów komunalnych ulegających biodegradacji jest zagospodarowywany w inny sposób niż przez składowanie (ok. 1%); wymagane jest podjęcie zdecydowanych działań aby osiągnąć wymagane przepisami poziomy ograniczenia składowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji w latach 2010, 2013, 2020, niską efektywność selektywnego zbierania odpadów komunalnych (nieco ponad 2,6% strumienia), niską efektywność zbierania odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych (program jest obecnie w początkowej fazie wdrażania), niewielki stopień selektywnego zbierania odpadów wielkogabarytowych, niewystarczające działania zmierzające do objęcia wszystkich mieszkańców zorganizowanym zbieraniem odpadów komunalnych. Związek Gmin Czyste Środowisko posiada obecnie zasięg regionalny przekraczający zdecydowanie wymaganą wielkość projektu wymaganą w KPGO 2010 tj. obejmuje powyżej 150.000 mieszkańców. ZUOK w Rudnie, który jest podstawowym, centralnym obiektem odzysku i unieszkodliwiania odpadów na terenie Związku posiada przepustowość pozwalającą przyjąć i przetworzyć cały strumień odpadów powstających na terenie Związku. Spośród wymaganych segmentów technologicznych ZUOK nie posiada jeszcze jednak segmentu biologicznego przekształcania odpadów, który pozwalałby osiągnąć wymagane Strona 18
ustawowo ograniczenia w zakresie składowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji. 3.4. Prognozy zmian w zakresie gospodarki odpadami Wykonane analizy bilansowe i prognozy zmian ilości odpadów wskazują, że do roku 2020 ilość wytwarzanych odpadów komunalnych na obszarze Związku będzie na poziomie ok. 52.000 Mg/rok. Zgodnie z kierunkami wskazanymi w KPGO 2010, założono, że będzie następować: rozwój selektywnego zbierania oraz segregowania odpadów komunalnych, między innymi w związku z koniecznością wdrażania dyrektyw unijnych, w tym nowej dyrektywy ramowej w sprawie odpadów 2008/98/WE; przyspieszenia działań w zakresie tworzenia regionalnych systemów odzysku i unieszkodliwiana odpadów komunalnych ze szczególnym uwzględnieniem ograniczenia składowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji; selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, zmniejszenie ilości składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i komunalne, na których składowane są odpady komunalne. rozwijanie systemów selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych zawartych w odpadach komunalnych, w tym szczególnie baterii i akumulatorów raz zużytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych, Za podstawowe zadanie w gospodarowaniu odpadami komunalnymi ulegającymi biodegradacji przyjmuje się zmniejszenie ilości odpadów tej grupy kierowanych na składowiska odpadów, aby nie było składowanych: w 2010r więcej niż 75%, w 2013r. więcej niż 50%, w 2020r. więcej niż 35% masy tych odpadów wytworzonych w 1995r. Odpady komunalne ulegające biodegradacji (OKB) stanowią średnio ok. 47% strumienia odpadów (wg wskaźników z KPGO 2010). Z prognoz zmian ilości odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie Związku wynika, że w latach 2010, 2013 oraz 2020 wymagane będzie zagospodarowanie metodami innymi niż składowanie odpowiednio 9.200 Mg/rok (2010), 15.300 Mg/rok (2013), 19.800 Mg/rok (2020). 3.5. Założone cele i działania 3.5.1. Cele W założeniach do przygotowania Planu Gospodarki Odpadami dla Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego Czyste Środowisko przyjęto kontynuację prowadzonych działań zmierzających do stworzenia efektywnego regionalnego systemu gospodarki odpadami komunalnymi oraz wymaganą zgodność Planu ze strategicznymi nadrzędnymi dokumentami planistycznymi: Krajowym Planem Gospodarki Odpadami 2010, Strona 19
Planem Gospodarki Odpadami Województwa Warmińsko-Mazurskiego. Głównym celem opracowania Planu gospodarki odpadami dla Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego Czyste Środowisko jest dalsze rozwijanie współdziałania gmin zrzeszonych w Związku w kierunku stworzenia efektywnego, regionalnego systemu gospodarki odpadami komunalnymi. System gospodarki odpadami na obszarze Związku jest podporządkowany konieczności osiągnięcia celów gospodarki odpadami komunalnymi zapisanych w ustawie o odpadach oraz w dokumentach wyższego rzędu. Zgodnie z Polityką Ekologiczną Państwa na lata 2007-2010 oraz KPGP 2010 przyjęto następujące cele główne w zakresie gospodarki odpadami: zmniejszenie ilości wszystkich odpadów kierowanych na składowiska odpadów, w tym w szczególności doprowadzenie do sytuacji, że w 2013 r. nie będzie składowanych więcej niż 50% masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995r., zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególności odzysku energii z odpadów, zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska, zamknięcie do końca 2009 r. składowisk niespełniających przepisów prawa, wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U.03.66.620 z dnia 17 kwietnia 2003 r.), założone cele do osiągnięcia w gospodarce odpadami przedstawiono w odniesieniu do dwóch czteroletnich okresów czasu: 2008 2011 cele krótkoterminowe, 2012 2015 cele długoterminowe. Cele krótkoterminowe (2008 2011) objęcie zorganizowanych systemem odbierania odpadów komunalnych, w tym zbieraniem selektywnym 100% mieszkańców do roku 2010, zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów, aby w 2010 r. nie było składowanych więcej niż 75% masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r. kontynuacja rozbudowy ZUOK Rudno zgodnie z założeniami przyjętymi w WPGO, m.in. w kierunku stworzenia segmentu ograniczającego składowanie odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, doprowadzenie do kierowania odpadów wyłącznie na składowiska spełniające wymagania przepisów, stworzenie na terenie Związku efektywnego systemu transportu odpadów, prowadzenie działań w zakresie zwiększenia świadomości ekologicznej mieszkańców w odniesieniu do gospodarowania odpadami, rozwijanie systemu selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych pochodzących zarówno ze strumienia odpadów komunalnych jak i ze źródeł rozproszonych, Strona 20
Cele długoterminowe (2012 2015) zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów, aby nie było składowanych: w 2013 r. więcej niż 50%, w 2020 r. więcej niż 35% masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r. zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych do max. 85% wytworzonych odpadów do końca 2014 r., kontynuacja działań na rzecz zwiększenia świadomości ekologicznej mieszkańców, doskonalenie systemu selektywnego zbierania odpadów w celu osiągnięcia odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu, kontynuacja rozbudowy systemu selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych pochodzących zarówno ze strumienia odpadów komunalnych jak i ze źródeł rozproszonych, rozwijanie infrastruktury ZUOK Rudno w kierunku zagospodarowania całego strumienia odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie Związku. 3.5.2. Działania wspomagające prawidłowe postępowanie z odpadami w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w szczególności odpadów innych niż niebezpieczne, Zbieranie odpadów Osiągnięcie zakładanych celów w zakresie zbierania odpadów komunalnych wymaga realizacji następujących działań: kontrolowania przez gminy stanu zawieranych umów przez właścicieli nieruchomości z firmami odbierającymi odpady, co docelowo skutkować powinno objęciem stosownymi umowami 100 % mieszkańców Związku; budowa systemu transportu odpadów II stopnia od stacji przeładunkowych do ZUOK Rudno, kontrolowania przez gminy sposobów i zakresu wypełniania przez podmioty posiadające zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości- ustaleń zawartych w ww. zezwoleniach dotyczących metod oraz miejsc prowadzenia odzysku i unieszkodliwiania odpadów; doskonalenie systemów ewidencji wytwarzanych, poddawanych odzyskowi oraz unieszkodliwianiu odpadów komunalnych. Zgodnie z wytyczonymi celami w zakresie odzysku i recyklingu wymagane jest prowadzenie selektywnego zbierania następujących frakcji odpadów komunalnych: odpady zielone z ogrodów i parków, papier i tektura (w tym opakowania, gazety, czasopisma, itd.), odpady opakowaniowe ze szkła w podziale na szkło bezbarwne i kolorowe, tworzywa sztuczne i metale, zużyte baterie i akumulatory, Strona 21
zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, przeterminowane leki, chemikalia (farby, rozpuszczalniki, itd.), meble i inne odpady wielkogabarytowe, odpady budowlano-remontowe. Pozostałe frakcje odpadów komunalnych mogą być zbierane łącznie, stanowiąc tzw. odpady resztkowe. Zbieranie odpadów może odbywać się poprzez: zbieranie selektywne u źródła kontenery ustawione w sąsiedztwie zbiorcze punkty selektywnego gromadzenia. Odzysk i unieszkodliwianie odpadów Jednym z zasadniczych kierunków działań jest intensywny wzrost zastosowania zarówno biologicznych, jak i termicznych metod przekształcania odpadów komunalnych. Ograniczenie składowania odpadów ulegających biodegradacji związane jest z koniecznością budowy linii technologicznych do ich przetwarzania: kompostowni odpadów organicznych, linii mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów, instalacji fermentacji odpadów (organicznych lub zmieszanych), zakładów termicznego przekształcania odpadów komunalnych (lub kierowanie wysegregowanych frakcji odpadów do instalacji współspalania). Plan redukcji ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, kierowanych na składowiska odpadów, Docelowo realne możliwości zagospodarowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji stwarza tylko współpraca w ramach systemów regionalnych, gdzie funkcjonować będą zaawansowane technologie przetwórstwa tej frakcji odpadów (kompostowanie, fermentacja beztlenowa, ewentualnie przygotowanie do przekształcania termicznego współspalania) oraz gdzie prowadzona będzie intensywnie selektywna zbiórka odpadów. W perspektywie krótkoterminowej dla Związku zakłada się następujące działania zmierzające do ograniczenia składowania OKB: rozwijanie selektywnej zbiórki papieru i tektury; zakłada się zobligowanie firm wywozowych do prowadzenia selektywnej zbiórki papieru i tektury w ramach działalności objętej zezwoleniem na zbieranie odpadów w gminie, wprowadzenie okresowej (sezonowej) selektywnej zbiorki odpadów zielonych zakłada się zobligowanie firm wywozowych do prowadzenia zbiórki odpadów zielonych w ramach działalności objętej zezwoleniem na zbieranie odpadów w gminie i prowadzenie kompostowania pryzmowego tej grupy odpadów w porozumieniu z ZUOK Rudno lub w oparciu o lokalne możliwości w poszczególnych gminach, wprowadzenie i propagowanie kompostowania przydomowego odpadów zielonych i roślinnych biodegradowalnych (kuchennych), Strona 22
W perspektywie długoterminowej, w zależności od efektywności działań prowadzonych we wcześniejszym okresie, podjęte zostaną decyzje o dalszych działaniach, których prowadzenie będzie możliwe jednak tylko w skali regionalnej. Chodzi tu o możliwość regionalnego prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów biodegradowanych z ich zagospodarowaniem w zakładzie regionalnym (w oparciu o kompostowanie, unieszkodliwianie termiczne lub fermentację beztlenową) lub wprowadzenie technologii tzw. mechaniczno biologicznego przetwarzania odpadów. 3.6. Projektowany system gospodarki odpadami Zadania strategiczne w sektorze gospodarowania odpadami komunalnymi obejmują działania zmierzające do rozbudowy istniejącej infrastruktury technologicznej do poziomu gwarantującego spełnienia wymagań przepisów w perspektywie roku 2013 i 2020 oraz konsolidację działań gmin ukierunkowaną na funkcjonowanie efektywnego systemu zbierania i transportu odpadów (w tym zbiórki selektywnej) na obszarze wszystkich gmin Związku. Jako podstawowe strategiczne działania pozwalające na stworzenie regionalnego rozwiązania systemowego przyjęto: Uzupełnienie infrastruktury technologicznej ZUOK Rudno o instalacje stabilizacji/kompostowania frakcji organicznej odpadów komunalnych oraz instalację do wytwarzania komponentów do produkcji paliwa alternatywnego w celu uzyskania zgodnego z przepisami ograniczenia składowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji oraz ograniczenia ilości odpadów balastowych kierowanych do składowania, Budowa systemu transportu odpadów II stopnia ze stacjami przeładunkowoprzesypowymi w celu usprawnienia transportu odpadów komunalnych z miejsc wytwarzania do ZUOK Rudno, Rozwijanie skoordynowanego dla obszaru Związku systemu selektywnej zbiórki odpadów surowcowych oraz innych strumieni odpadów komunalnych (zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, baterie i akumulatory, odpady wielkogabarytowe, odpady zielone), który zapewni spełnienie wymagań nowej dyrektywy ramowej w sprawie odpadów 2008/98 WE, Program rekultywacji składowisk odpadów komunalnych na terenie Związku, Koordynacja organizacyjna systemu gospodarki odpadami komunalnymi na obszarze Związku poprzez przyjęcie wspólnego dla gmin Związku planu gospodarki odpadami oraz ujednoliconych regulaminów utrzymania czystości i porządku w gminach. 3.7. Harmonogram rzeczowo finansowy realizacji przedsięwzięć Proponowane przedsięwzięcia w dziedzinie gospodarowania odpadami komunalnymi na obszarze Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego Czyste Środowisko obejmują szereg działań inwestycyjnych oraz pozainwestycyjnych. Zadania pozainwestycyjne dotyczą przede wszystkim następujących aspektów: zintensyfikowanie działań organizacyjnych umożliwiających rozwój selektywnej zbiórki odpadów komunalnych z wyodrębnieniem surowców wtórnych, odpadów zielonych oraz niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych, Strona 23