STAN ŚRODOWISKA W POWIECIE PABIANICKIM W 2013 r.

STAN ŚRODOWISKA W POWIECIE PABIANICKIM W 2013 r. Joanna Szczepańska j.szczepanska@wios.lodz.pl Adam Wachowiec a.wachowiec@wios.lodz.pl Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Łodzi Łódź, 2014

Ustawa z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (tj. Dz. U. z 2013 r. poz. 686 z późn. zm.) Zgodnie z art. 8a. Rada gminy, rada powiatu i sejmik województwa przynajmniej raz w roku rozpatrują informację wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o stanie środowiska na obszarze województwa. Wojewódzki inspektor ochrony środowiska informuje wójta, burmistrza (prezydenta miasta), zarząd powiatu i zarząd województwa o wynikach kontroli obiektów o podstawowym znaczeniu dla danego terenu.

Praktyczny sposób realizacji obowiązku z art. 8a ustawy o IOŚ - coroczny Raport o stanie środowiska w województwie łódzkim (druk + strona internetowa), - prezentacja informacji o stanie środowiska województwa łódzkiego na sesji sejmiku województwa, - informacja o stanie środowiska na sesjach powiatowych i gminnych, posiedzeniach komisji rolnictwa i ochrony środowiska, - podejmowanie kontroli na wniosek samorządu, - współdziałanie w prowadzeniu inspekcji i kontroli, - informowanie samorządu o wynikach kontroli w zależności od roli jako organu ochrony środowiska (protokół kontroli, zarządzenie pokontrolne).

Zasady współpracy administracji powiatowej i Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Łodzi W ewidencji Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Łodzi znajdują się, wg stanu na dzień 8 grudnia 2014r., 263 podmioty z terenu powiatu pabianickiego, które były kontrolowane w zakresie przestrzegania przepisów ochrony środowiska. Starostwo Powiatowe w Pabianicach informowane jest na bieżąco o nieprawidłowościach z zakresu ochrony środowiska stwierdzanych w czasie prowadzonych kontroli, ponieważ całość materiałów z kontroli (protokoły, kopie zarządzeń pokontrolnych, wystąpienia, itp.) przekazywana jest do Wydziału Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Leśnictwa.

Kontrola podmiotów gospodarczych Zakłady I kategorii 2 (podlegające kontroli co roku) - Dora Plus Dorota Niedzielska - Zakłady przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, Konstantynów Ł. - Ciepłownia Miejska "Konstantynowska Pabianice - Instalacja IPPC, której dotyczy Traktat Akcesyjny Zakłady II kategorii 5 (podlegające kontroli co 2 lata) Zakłady wymagające pozwolenia IPPC (pozwolenie zintegrowane) oraz podlegające rozporządzeniu nr 166/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie PRTR (sprawozdawczość unijna dot. emisji i odpadów): - Zakład Włókienniczy Biliński Sp.j. Konstantynów Ł. - Pabianickie Zakłady Farmaceutyczne Polfa S.A. Grupa Adamed - Gospodarstwo SUFLIDOWO Józef Suflida w Kociołkach gm. Dłutów - Zakład Farmaceutyczny ADAMED PHARMA S.A. w Ksawerowie - Oczyszczalnia ścieków w Dobroniu (powyżej 2000 RLM)

Kontrola podmiotów gospodarczych Zakłady III kategorii 14, w tym: - 3 zaliczone do pozostałych potencjalnych sprawców poważnych awarii (Zakłady Mięsne "PAMSO" S.A. i KILARGO Sp. z o.o.) z uwagi na wykorzystywany czynnik chłodniczy amoniak, oraz Zakład Philips Lighting Poland (gazy techniczne azot, tlen, wodór, argon) - 6 oczyszczalni ścieków poniżej 2000 RLM (m.in. oczyszczalnia w Dłutowie) Zakłady IV kategorii 146 (kontrola co 4 lata lub rzadziej) Zakłady V kategorii 94

MONITORING ŚRODOWISKA

Monitoring środowiska na terenie powiatu Zgodnie z Planem Monitoringu Środowiska monitoring na terenie powiatu obejmuje: - Jakość wód powierzchniowych - Jakość wód podziemnych - Jakość powietrza - Promieniowanie elektromagnetyczne - Hałas oraz Monitoring emisji zanieczyszczeń do powietrza i wód, monitoring źródeł emisji pól elektromagnetycznych Monitoring w 2013 r. realizowany był zgodnie z Programem Państwowego Programu Monitoringu Środowiska Woj. Łódzkiego na lata 2013-2015

JAKOŚĆ POWIETRZA - EMISJA

Emisja punktowa do powietrza Według danych uzyskanych przez Urząd Marszałkowski w Łodzi, z obszaru powiatu pabianickiego w 2013 r. wprowadzono do atmosfery ze źródeł punktowych: - 443 Mg dwutlenku siarki - 188 Mg tlenku węgla - 191 Mg dwutlenku azotu - 139 Mg pyłu W porównaniu z rokiem 2012 całkowita emisja głównych zanieczyszczeń ze źródeł punktowych zmalała o 15,6 %. Spadek spowodowany był niższą emisją dwutlenku azotu o 32,7% i tlenku węgla o 38%. Nieznacznie wzrosła emisja pyłu o 0,6%, emisja dwutlenku siarki wzrosła o 7,2%. Pod względem wielkości emisji głównych zanieczyszczeń powiat pabianicki zajmuje 9 miejsce w województwie, za powiatem bełchatowskim, miastem Łodzią, pajęczańskim, tomaszowskim, wieruszowskim, zgierskim, kutnowskim i sieradzkim.

W powiecie pabianickim przeważa emisja energetyczna, która stanowi 92,2% emisji punktowej. Lokalizacja głównych źródeł punktowych emisji do atmosfery w powiecie pabianickim w 2013 r.

Emisja punktowa do powietrza Lokalizacja głównych źródeł punktowych emisji do atmosfery w Pabianicach w 2013 r.

Emisja punktowa do powietrza Zakłady emitujące największe ilości zanieczyszczeń w powiecie pabianickim w 2013 r.

Emisja liniowa do powietrza Równoważna emisja liniowa zanieczyszczeń gazowych w powiecie pabianickim w 2012 r. i 2013 r.

Emisja liniowa do powietrza Wielkość emisji zanieczyszczeń do powietrza ze źródeł liniowych w powiecie pabianickim

Emisja powierzchniowa do powietrza Roczna równoważna emisja powierzchniowa w powiecie pabianickim w 2013 r.

Emisja powierzchniowa do powietrza Emisja powierzchniowa pochodząca z niskich emitorów odprowadzających gazowe produkty spalania z domowych palenisk i lokalnych kotłowni węglowych ma w sezonie grzewczym największy negatywny wpływ na stan powietrza w obszarach zabudowanych. Emisja powierzchniowa głównych zanieczyszczeń w powiecie pabianickim i mieście Pabianice Największy strumień masowy w emisji powierzchniowej w powiecie pabianickim stanowi tlenek węgla CO, którego udział równa się 70,5%. Pozostałe strumienie wynoszą odpowiednio: 18,3% - pył PM10, 7,2% - dwutlenek siarki, 4,0% - dwutlenek azotu.

Emisja do powietrza W powiecie pabianickim przeważa emisja powierzchniowa, której udział wynosi 68,9%. Dodatkowo w porównaniu z pozostałymi rodzajami emisji jest to strumień skumulowany w mniejszym przedziale czasu i w częściowo ograniczonej przestrzeni. Ma on więc największy negatywny wpływ na stan powietrza w powiecie w sezonie grzewczym. Udział pozostałych emisji wynosi odpowiednio 16,8% dla punktowej i 14,2% dla liniowej. Struktura emisji zanieczyszczeń ze źródeł punktowych, liniowych i powierzchniowych w powiecie pabianickim

MONITORING JAKOŚCI POWIETRZA

Monitoring jakości powietrza Sieć monitoringu w 2013 r.: - 12 punktów pasywnych SO 2 /NO 2-1 stacja automatyczna (SO 2, NO 2, pył PM10, parametry meteorologiczne) - 1 stacja manualna (pył PM10, metale ciężkie, benzo(a)piren)

Monitoring jakości powietrza Wyniki 2013 r. Dwutlenek siarki SO 2 - średnioroczne wartości wyniosły od 6,6µg/m 3 na obrzeżach Pabianic, do 12,5µg/m 3 w Ksawerowie i 12,9µg/m 3 w centrum Pabianic. Wartość odniesienia wynosi D a =20µg/m 3. Brak przekroczeń. Dwutlenek azotu NO 2 średnioroczne wartości wyniosły od 14,5µg/m 3 w Piątkowisku k. Pabianic do ok. 25µg/m 3 w centrum Pabianic. Jedynie w punkcie pasywnym w Pabianicach przy ul. Partyzanckiej 47 średnioroczne stężenie NO 2 wyniosło 44,5µg/m 3 czyli 111 % wartości dopuszczalnej D a =40µg/m 3. Jest to punkt położony przy trasie o dużym natężeniu ruchu samochodowego (tranzyt). Tlenek węgla CO brak przekroczeń wartości dopuszczalnej Benzen C 6 H 6 brak przekroczeń wartości dopuszczalnej Metale ciężkie (kadm, ołów, arsen, nikiel) brak przekroczeń wartości poziomu docelowego

Monitoring jakości powietrza Wyniki 2013 r. Pył zawieszony PM10 dopuszczalna wartość średnioroczna wynosi D a =40µg/m 3. W Pabianicach na stacji automatycznej przy ul. Konstantynowskiej wyniosło S a =35,3ug/m 3, na stacji manualnej przy ul. Kilińskiego 4 S a =41,2µg/m 3 (przekroczenie dopuszczalnej wartości). Dopuszczalna wartość stężenia średniodobowego wynosi D 24 =50µg/m 3 i może być przekraczana przez maksymalnie 35 dni w roku. W 2013 r. na stacji automatycznej było 70 dni z przekroczeniem, na stacji manualnej przy Kilińskiego 79 dni z przekroczeniem ww. normy [minimalnie mniej niż w 2012 r.]. Benzo(a)piren wartość poziomu docelowego D dc =1ng/m 3. Na stacji manualnej przy ul. Kilińskiego 4 stężenie średnioroczne wyniosło S a =6ng/m 3.

Monitoring jakości powietrza Obszar przekroczeń PM10 24h w 2012 r. i 2013 r.

Monitoring jakości powietrza Obszar przekroczeń PM10 24h w 2012 r. i 2013 r.

Monitoring jakości powietrza Obszar przekroczeń Benzo(a)piren w 2012 r. i 2013 r.

Monitoring jakości powietrza Istotne skutki zdrowotne związane z ekspozycja na pył zawieszony

Monitoring jakości powietrza Szacuje się, że każdego roku w Polsce z powodu zanieczyszczenia powietrza: - umiera przedwcześnie > 45 tys. osób - ok. 10 % nowotworów płuc to efekt zanieczyszczenia powietrza - koszty zachorowań i przedwczesnych zgonów wynoszą > 8 mld zł, z tego połowa to koszty chorób płuc i nowotworów. Druga połowa to koszty chorób układu krążenia

MONITORING PROMIENIOWANIA ELEKTROMAGNETYCZNEGO

Monitoring promieniowania elektromagnetycznego Liczba sztucznych źródeł PEM w 2013 r.: W woj. łódzkim było 40 nadajników radiowych, 20 telewizyjnych oraz 3623 stacji GSM/UMTS/CDMA/LTE. Największe zagęszczenie w aglomeracji łódzkiej i wybranych większych miastach powiatowych W powiecie pabianickim było: 161 stacji GSM/UMTS/CDMA/LTE, 1 nadajnik radiowy i 2 telewizyjne.

Monitoring promieniowania elektromagnetycznego Nadajniki naziemne PEM w pow. pabianickim i na terenach otaczających w 2013 r.

Monitoring promieniowania elektromagnetycznego Na terenie pow. pabianickiego pomiary PEM prowadzone są w cyklu 3 letnim w 9 punktach pomiarowych. Rozmieszczenie punktów PEM

Monitoring promieniowania elektromagnetycznego Wartość dopuszczalna natężenia promieniowania elektromagnetycznego wynosi 7 V/m. Od 2008 r., kiedy rozpoczęto pomiary monitoringowe PEM na terenie województwa łódzkiego, ani razu nie stwierdzono przekroczenia ww. wartości dopuszczalnej. Na terenie powiatu pabianickiego maksymalne wartości natężenia dochodzą do 1 V/m (15% wartości dopuszczalnej).

Monitoring promieniowania elektromagnetycznego Wyniki pomiarów PEM w pow. pabianickim w latach 2011-2013

GOSPODARKA WODNA

Pobór i zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności w powiatach województwa łódzkiego w 2013 roku a - poza rolnictwem (z włączeniem przemysłowego chowu zwierząt) leśnictwem, łowiectwem i rybactwem - z ujęć własnych. b - pobór wody na ujęciach, przed wtłoczeniem do sieci. c - bez zużycia wody na cele przemysłowe przez wodociągi stanowiące własność gmin, wojewódzkich zakładów usług wodnych i spółek wodnych. d - woda zużyta do nawodnienia w rolnictwie i leśnictwie oraz napełniania i uzupełniania stawów rybnych

Ścieki przemysłowe i komunalne wymagające oczyszczania w powiatach województwa łódzkiego w 2013 r. (hektometry/rok)

Oczyszczalnie ścieków o największych przepływach na terenie powiatu pabianickiego

JAKOŚĆ WÓD POWIERZCHNIOWYCH

Monitoring wód powierzchniowych prowadzony jest w tzw. jednolitych częściach wód JCW, czyli jednorodnych pod względem hydromorfologicznym i biologicznym oddzielnych i znaczących części wód, dla których prowadzone są analizy presji antropogenicznych i opracowywane programy wodno środowiskowe. W ramach Państwowego Monitoringu Środowiska realizowane są badania elementów biologicznych, fizykochemicznych i chemicznych. Badania prowadzone w 2013 to początek drugiego etapu sześcioletniego cyklu gospodarowania wodami 2010-2015, którego celem jest dostarczenie informacji o stanie ekologicznym i chemicznym wód powierzchniowych. Pobór prób w punkcie Ner- Lutomiersk

Ocena stanu wód powierzchniowych Na stan jednolitej części wody wpływ mają ocena stanu/ potencjału ekologicznego, ocena stanu chemicznego i ocena spełnienia wymagań dodatkowych dla obszarów chronionych. Podstawową zasadą na wszystkich etapach oceny jest decydująca rola elementu o najniższej klasyfikacji. We wszystkich badanych JCW oceniany był stan /potencjał ekologiczny. Analizie poddawane jest występujące w wodzie życie biologiczne i warunki ekologiczne dla jego rozwoju. Warunki te dla naturalnych części wód określa się mianem stanu ekologicznego, dla wód silnie zmienionych i sztucznych potencjałem ekologicznym. W skład oceny stanu/potencjału ekologicznego wchodzą elementy biologiczne: fitobentos, makrofity, makrobezkręgowce, klasa elementów hydromorfologicznych i elementy fizykochemiczne, w tym warunki tlenowe, zasolenie, zakwaszenie, występowanie substancji biogennych i wybranych substancji szczególnie szkodliwych.

Lokalizacja punktów pomiarowych na rzekach w cyklu 2013-2015 1. Lubczyna Zdziechów Stary 2. Ner Lutomiersk II 3. Jasieniec Konstantynów Łódzki 4. Łódka Konstantynów Łódzki, ul. Łaska 5. Zalewka Legendzin 6. Pałusznica Łask Kolumna

Ner Lutomiersk II służy do ocenienia stanu JCWP Ner od Dobrzynki do Zalewki. W 2013 r w punkcie prowadzono badania: w ramach monitoringu operacyjnego W ramach monitoringu obszarów chronionych zagrożonych eutrofizacją ze źródeł komunalnych Ner Lutomiersk widok z mostu Zabarwiona woda w punkcie Ner Lutomiersk II Zlewnia Neru od Dobrzynki do Zalewki

W wyniku badan w 2013 r. w punkcie Ner Lutomiersk II stwierdzono: Niską klasę elementów biologicznych (fitobentos IV kl i makrobezkręgowce bentosowe V kl jakości) Przekroczenia stężeń substancji biogennych (azot azotanowy, fosforany i fosfor ogólny) poniżej potencjału dobrego Przekroczenia dla sumy benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-cd)pirenu Na podstawie badań nadano JCWP Ner od Dobrzynki do Zalewki zły potencjał ekologiczny, stan chemiczny poniżej dobrego oraz ogólny stan JCWP zły. Stwierdzono również występowanie eutrofizacji.

Pałusznica - Łask, Kolumna służy do oceny JCWP Pałusznica W 2013 r w punkcie prowadzono badania: w ramach monitoringu diagnostycznego w ramach monitoringu operacyjnego w ramach monitoringu obszarów chronionych zagrożonych eutrofizacją ze źródeł komunalnych w ramach monitoringu obszarów ochrony siedlisk lub gatunków dla których stan wód jest ważnym czynnikiem w ich ochronie

W wyniku badań w 2013 r. w punkcie Pałusznica Łask, Kolumna stwierdzono: Umiarkowaną klasę wskaźników biologicznych (fitobentos i makrofity klasa II i makrobezkręgowce III klasa) Chemiczne zapotrzebowanie na tlen (metoda Cr) poniżej stanu dobrego Umiarkowany stan ekologiczny Niespełnienie warunków ochrony obszarów ochrony siedlisk lub gatunków dla których stan wód jest ważnym czynnikiem w ich ochronie Dobry stan chemiczny Brak eutrofizacji ze źródeł komunalnych Ogólny stan JCWP zły

Obowiązywanie oceny Zasada dziedziczenia Zasada dziedziczenia ocen umożliwia przeniesienie wyników poszczególnych elementów oceny z lat ubiegłych z uwzględnieniem ich ograniczeń czasowych, w przypadku, gdy nie były one w danym roku badane. Dziedziczenie dotyczy elementów biologicznych, fizykochemicznych, hydromorfologicznych i chemicznych na poziomie pojedynczego elementu. Trzyletni okres ważności mają oceny elementów biologicznych: fitoplanktonu, fitobentosu, makrofitów i makrobezkręgowców bentosowych. Przez trzy lata ważna jest również ocena elementów fizykochemicznych. Do 6 lat ważność zachowuje ocena chemiczna oraz ocena wskaźnika biologicznego ichtiofauny. Ocena elementów hydromorfologicznych musi pochodzić z roku, z którego pochodzą najnowsze badania biologiczne.

Stwierdzono stan/potencjał ekologiczny: - dobry dla JCWP: Pisia (Łask) - umiarkowany dla JCW: Pałusznica, Końska Struga, Ner do Dobrzynki, Ner od Zalewki do Dopływu spod Łężek, Pisia (Przyrownica) - słaby dla JCW: Grabia do Dłutówki, Grabia od Dłutówki do Dopływu z Anielina - zły dla JCW: Ner od Dobrzynki do Zalewki i Łódka

Stan chemiczny przebadano w 3 JCWP : Ner od Dobrzynki do Zalewki i Ner od Zalewki do Dopływu spod Łężek - stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych stężeń średniorocznych dla sumy Benzo(g,h,i)perylenu i Indeno(1,2,3-cd)pirenu, w wyniku czego oceniono stan chemiczny na poniżej stanu dobrego Pałusznica stan chemiczny dobry

Spełnienie wymogów dodatkowych obszarów chronionych Eutrofizacja ze źródeł komunalnych występuje w JCWP: Końska Struga, Ner do Dobrzynki, Ner od Dobrzynki do Zalewki, Ner od Zalewki do Dopływu spod Łężek i Łódka Sprawdzono również spełnienie wymagań dodatkowych dla obszarów chronionych przeznaczonych do ochrony gatunków zwierząt wodnych dla JCWP Pałusznica, gdzie niestety nie zostały spełnione.

Ocena stanu jcw badanych w powiecie pabianickim w latach 2011-2013

Stan JCW (podsumowanie): Zły stan JCWP stwierdzono w JCWP: Grabia do Dłutówki, Grabia od Dłutówki do Dopływu z Anielina, Pałusznica, Końska Struga, Ner do Dobrzynki, Ner od Dobrzynki do Zalewki, Ner od Zalewki do Dopływu spod Łężek, Łódka i Pisia.

MONITORING WÓD PODZIEMNYCH

Rozmieszczenie punktów badawczych monitoringu regionalnego wód podziemnych w powiecie pabianickim w 2014 r. Na terenie powiatu pabianickiego zaplanowano w 2014 roku przeprowadzenie monitoringu diagnostycznego w 3 punktach pomiarowych: - w m. Kazimierz gm. Lutomiersk (ppk 58) - w m. Ignacew gm. Konstantynów Łódzki (ppk 59) - w m. Władysławów gm. Pabianice (ppk 60) Próby wody ze studni pobrano raz w roku. Wody z badanych studni należały do wód wgłębnych.

Klasyfikacja wód podziemnych w punkcie obserwacyjno-pomiarowym na terenie powiatu pabianickiego Nr ppk Miejscowość Rodzaj wód Stratygrafia Nr GZWP Nr JCWPd Klasa czystości 58 Kazimierz W Cr2-79 II 59 Ignacew W Cr2 401 79 I 60 Władysławów W Cr2 401 79 I

Dziękuję za uwagę