Rynek lotniczy Raport dr Dariusz Tłoczyński Uniwersytet Gdański
Agenda Światowy rynek usług transportu lotniczego: Podmioty rynku lotniczego Relacje ekonomiczne Sytuacja finansowa Kierunki rozwoju Polski rynek usług transportu lotniczego: Charakterystyka rynku Podmioty rynku Charakterystyka wybranych segmentów runku Perspektywy rozwoju 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 2
Specyfika rynku usług transportu lotniczego Rozwój rynku transportu lotniczego jest jednym z priorytetów wzrostu gospodarczego Rynek transportu lotniczego w systematyce teorii ekonomii jest rynkiem cząstkowym, który posiada charakter globalny. Jest on także elementem rynku transportowego analizowanego m.in. w układzie przestrzennym regionalnym, krajowym, kontynentalnym i światowym 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 3
Bezpieczny transport IATA odnotowało w 2014 r. 12 katastrof lotniczych, w wyniku których śmierć poniosły 641 osoby IATA wylicza, że w roku 2014 jedna katastrofa przypadała na 4,4 mln lotów, co daje wskaźnik 0,23 wypadków na milion lotów (w 2013 r. 0,41 wypadków na milion lotów) Parametr ten jest najniższy w dotychczasowej historii transportu lotniczego 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 4
Podmioty rynku usług transportu lotniczego Organizacje regulujące rynek Producenci samolotów i sprzętu lotniczego Przewoźnicy lotniczy Porty lotnicze Podmioty funkcjonujące w otoczeniu lotniczym Podmioty wspierające transport lotniczy Pasażerowie 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 5
Organizacje regulujące rynek transportu lotniczego ICAO (ang. International Civil Aviation Organization) Międzynarodowa Organizacja Lotnictwa Cywilnego IATA (ang. International Air Transport Association) Międzynarodowe Zrzeszenie Transportu Lotniczego ECAC (ang. European Civil Aviation Conference) Europejska Konferencja Lotnictwa Cywilnego) IACA (ang. International Air Charter Association) Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Czarterowych AEA (ang. Association of European Airlines) Zrzeszenie Europejskich Przewoźników Lotniczych EUROCONTROL (ang. European Organization for the Safety of Air Navigation) Europejska Organizacja do Spraw Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej ACI (ang. Airports Council International) Międzynarodowa Rada Portów Lotniczych 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 6
Producenci samolotów 620 489 527 381 281 285 290 398 441 375 481 462 477 601 648 723 Boeing Airbus 294 311 325 303 305 320 378 434 453 483 498 510 534 588 626 629 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 7
Producenci samolotów Embraer dostarczył na rynek 92 szt. komercyjnych samolotów (62 szt. samolotów typu E-175s, 19 szt. E-190s, 10 E-195s i jeden E-170) oraz 116 biznesowych 92 szt. małych oraz 24 dużych statków powietrznych Bomardier dostarczył 290 szt. samolotów 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 8
Liczba samolotów według producentów na świecie w 2014 roku 30000 Liczba samolotów 25000 21646 25746 20000 15000 10000 9594 7365 5000 1407 1538 781 961 4100 0 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 9
Zamówienia samolotów Przewoźnicy złożyli zamówienia na: 2935 samolotów Airbus 3650 szt. Boeing 176 szt. Bombardier 172 szt. Embraer 472 szt. samolotów turbośmigłowych Łącznie zamówiono 7804 szt. samolotów 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 10
Najwięksi przewoźnicy lotniczy na świecie obsługa pasażerów 197 mln pasażerów 171 mln pasażerów 138 mln pasażerów 110 mln pasażerów 106 mln pasażerów
Największe porty lotniczy na świecie obsługa pasażerów Miejsce Port lotniczy Obsługa w tys. pax. Dynamika w % 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Atlanta 96179 1,85 Beijing 86128 2,89 Kuala Lumpur 83348 75,48 London Heathrow 73371 1,39 Tokyo 72800 5,65 Los Angeles 70662 5,99 Dubai 70476 6,09 Chicago 70075 4,94 Paris 63814 2,84 Dallas/Fort Worth Texas 63523 5,05
Największe porty lotniczy w Europie obsługa pasażerów Miejsce Port lotniczy Obsługa w tys. pax. Dynamika w % 1 London Heathrow Airport 73371,19 1,39 2 Paris-Charles de Gaulle Airport 63813,75 2,45 3 Frankfurt Airport 59566,13 2,63 4 Istanbul Atatürk Airport 56954,79 10,98 5 Amsterdam Airport Schiphol 54978,02 4,58 6 Adolfo Suárez Madrid Barajas Airport 41833,37 5,30 7 Munich Airport 39700,51 2,66 8 Leonardo da Vinci Fiumicino Airport 38506,91 6,47 9 Gatwick Airport 38094,88 7,48 10 Barcelona El Prat Airport 37559,04 6,67
Najwięksi przewoźnicy lotniczy na świecie - obsługa cargo 16 mld FTKs 11 mld FTKs 11mld FTKs 11 mld FTKs 10 mld FTKs 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 14
Największe porty lotniczy na świecie obsługa cargo Miejsce Port lotniczy Obsługa w tys. t. Dynamika w % 1 Hong Kong 4416 6,00 2 Memphis 4259 2,94 3 Shanghai 3182 8,66 4 Incheon 2558 3,80 5 Anachorage 2493 2,96 6 Dubai 2368-2,77 7 Louisville 2293 3,49 8 Tokyo 2134 5,62 9 Frankfurt 2132 1,81 10 Taipei 2089 6,20
Sojusze lotnicze Obsługa: 637 mln pasażerów Liczba samolotów: 4338 szt. Liczba obsługiwanych portów: 1269 Liczba rejsów : 18 tys. dziennie Udział w rynku: 26%* Obsługa: 612 mln pasażerów Liczba samolotów: 3054+1589 szt. Liczba obsługiwanych portów: 1052 Liczba rejsów : 16 tys. dziennie Udział w rynku: 16%* Obsługa: 507 mln pasażerów Liczba samolotów: 3324 Liczba obsługiwanych portów: 994 Liczba rejsów : 14 tys. dziennie Udział w rynku: 16%* * - według dostępności miejsc
Liczba przewoźników lotniczych w największych sojuszach lotniczych 30 25 27 25 27 20 16 18 19 20 20 16 16 15 10 9 8 11 9 13 5 5 0 1997 2005 2007 2012 2013 2014 Skyteam Oneworld Star Alliance 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 17
Liczba samolotów wybranych linii lotniczych na świecie oraz PLL LOT PLL LOT ANA JetBlue Airways easyjet Emirates Airline Air France UPS Airlines Turkisch Airlines British Airways Lufthansa Ryanair China Eastern Air China Sky West Airlines ExpressJet China Southern FedEx Express Southwest Airlines United Airlines Delta Air Lines American Airlines 33 200 207 212 233 233 237 242 260 274 317 324 328 339 377 487 0 200 400 600 800 1000 1200 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 18 609 693 706 796 965
Ruch lotniczy na świecie 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 3025 3080 1665 1719 3514 3795 4032 1918 2054 2169 4363 4450 4403 2360 2395 2385 4753 5061 2593 2738 409 420 473 503 535 570 579 555 620 647 686 728 768 32,8 35,0 38,4 39,4 41,8 44,4 42,9 42,6 50,7 51,4 49,2 49,3 50,4 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 5401 2957 5682 3129 6144 3303 Ruch pasażerski w mln Ruch cargo w mln t Praca przewozowa w mld paskm Praca przewozowa w mld tkm 2015-12-16 dr Dariusz Tłoczyński 19
Dynamika pracy przewozowej na rynku przewozów pasażerskich i cargo w latach 2005-2014 13,00 11,00 9,00 7,00 5,00 3,00 1,00-1,00 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 pasażerski cargo 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 20
Praca przewozowa na rynku przewozów pasażerskich i cargo 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 21
zmiana ASK w odniesieniu do poprzedniego roku Dostępność miejsc w samolotach w mld Podaż miejsc w samolotach oraz dynamika wzrostu podaży w 2014 r. 8 800 7 6 5 4 6,7 5,2 5,3 5,8 5,3 5,1 5,3 5,5 5,1 5,4 6,2 4,5 700 600 500 400 3 300 2 200 1 100 0 0 dostępność miesjc pasażerskich w samolotach zmiana dostępności miejsc w odniesieniu do poprzedniego roku 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 22
Współczynnik wypełnienia miejsc w samolocie w 2014 r. 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 23
Kraje posiadające największy udział w pracy przewozowej w segmencie przewozów pasażerów Stany Zjednoczone - 22,5% Chiny 10,2% Zjednoczone Emiraty Arabskie 5,1% Wielka Brytania 4,4% Niemcy 3,6% W przypadku ZEA znaczący wpływ miały linie lotnicze Emirates Airline (według ICAO) 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 24
Główne trasy lotnicze w międzynarodowych przewozach pasażerów Hongkong- Tajpej (5,1 mln, co oznacza wzrost o 4,0% w stosunku do 2013 r.) Jakarta-Singapur (3,5 mln, wzrost o 1,4%) Hong Kong Singapur (2,8 mln, spadek o 7,8%) Hong Kong Szanghaj (2,7 mln, wzrost o 5,9%) Hong Kong - Seul (2,5 mln, spadek o 25,8%) 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 25
PKB w przeliczeniu na 1 mieszkańca Zależność pomiędzy PKB a liczbą podróży mieszkańców wybranych krajów Unii Europejskiej 300 250 Luksemburg Irlandia Szwajcaria 200 Holandia 150 100 Polska Estonia Bułgaria Niemcy Finlandia Belgia Austria Dania Cypr Malta 50 Chorwacja UE-27 Litwa Łotwa Francja Hiszpania Wielka Brytania 0 0 2 4 6 8 10 12 liczba podróży w przeliczeniu na 1 mieszkańca 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 26
Podaż miejsc oraz przestrzeni cargo w samolotach w okresie 2008-2014 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 27
Wyniki finansowe przewoźników lotniczych Zysk przewoźników lotniczych wyniósł 16,4 mld USD, i był wyższy o 6 mld USD niż w 2013 r. Poprawa wyników finansowych była spowodowana skutkiem wzrostu gospodarczego i nieco niższych cen paliwa lotniczego Szacuje się, że w 2015 r. zysk netto przewoźników wyniesie 29,3 mld USD, a stopa zwrotu zainwestowanego kapitału wyniesie 7,5% (w 2014 r 4,94%) Zysk netto na 1 pasażera wyniósł w 2014 r. - 4,94 USD 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 28
Przychody przewoźników Przychody operacyjne American Airlines Group Delta Air Lines United Continental Holdings Lufthansa Group Air France-KLM Zysk netto American Airlines Group Emirates Airline JAL Group Southwest Airlines IAG 2015-12-16 dr Dariusz Tłoczyński 29
Kierunki rozwoju światowego transportu lotniczego 2015-12-16 dr Dariusz Tłoczyński 30
PKB w mld USD zatrudnienie w mln Wpływ transportu lotniczego na zatrudnienie i na PKB 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 bezpośredni pośredni indukowany katalizatora turystyczny 70 60 50 40 30 20 10 0 zatrudnienie w tys. PKB w mld USD 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 31
Zatrudnienie w sektorze światowego transportu lotniczego Segment rynku lotniczego Liczba pracowników w tys. Udział w % Porty lotnicze 470 5 Podmioty zlokalizowane w portach lotniczych (punkty wynajmu samochodów, rządowe agencje, punkty usługowe i gastronomiczne, itp.) 4602 53 Przewoźnicy, obsługa przewoźników 2272 26 Podmioty produkujące sprzęt lotniczy 1203 14 Agencje ruchu lotniczego 195 2 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 32
Skutki oddziaływania na gospodarkę Prawie 9 mln pracowników na świecie było bezpośrednio zatrudnionych w sektorze transportu lotniczego Ponad 9,8 mln pośrednich miejsc pracy na całym świecie zostało wygenerowane przez pośredników związanych z branżą lotniczą, to miało wpływ na PKB w wysokości około 697 miliardów USD. Prawie 4,6 mln miejsc pracy zostało wygenerowanych przez pracowników którzy obsługują zatrudnionych bezpośrednio i pośrednio w sektorze transportu lotniczego, poprzez zakupy dóbr i usług. Indukowany wkład światowego PKB szacuje się na 324 miliardy USD. Efekty katalizatora (nakręcania gospodarki) powstające w wyniku rozwoju transportu lotniczego ocenia się na 807 mld USD oraz 35 mln miejsc pracy. 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 33
Rozwój rynku usług transportu lotniczego do 2034 Liczba samolotów 3,60% PKB 3,10% liczba pasażerów 4,00% Praca przewozowa tkm 4,70% Praca przewozowa paskm 5% 0% 1% 2% 3% 4% 5% 6% 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 34
Rozwój rynku usług lotniczych w wybranych regionach świata do 2034 r. 7,00% 6,00% 5,00% 4,00% 3,00% 2,00% 1,00% 0,00% Azja-Pacyfik Ameryka Płn. Europa Bliski Wschód Ameryka Łacińska Afryka WNP PKB Praca przewozowa paskm Praca przewozowa tkm Liczba samolotów 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 35
Struktura popytu na samoloty do 2034 r. według regionów 8% 4% 3% Azja i Pacyfik Europa 8% 21% 37% Ameryka Płn. Bliski Wschód Ameryka Łacińska WNP Afryka 20% 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 36
Polski rynek usług transportu lotniczego 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 37
Skutki wprowadzenia zasad liberalizacji rynku dostosowanie polskich standardów do wymogów unijnych, światowych rozwój obsługi pasażerów przez przewoźników lotniczych i porty lotnicze duże zaangażowanie się zagranicznych przewoźników lotniczych rozwój siatki połączeń procesy konkurencyjne na rynku lotniczym i na rynku międzygałęziowym procesy inwestycyjne w przedsiębiorstwach transportu lotniczego większe zaangażowanie regionów w rozwój transportu lotniczego 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 38
Udział Polski w europejskim rynku usług transportu lotniczego % 3,000 2,692 2,924 2,500 2,000 1,500 1,277 1,479 1,597 1,548 1,618 1,698 1,776 1,000 0,500 0,653 0,707 0,000 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 39
Współczynnik mobilności dla Polski 0,800 0,700 0,648 0,677 0,600 0,500 0,449 0,491 0,447 0,482 0,538 0,565 0,400 0,360 0,300 0,200 0,151 0,166 0,172 0,186 0,231 0,301 0,100 0,000 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 40
Podmioty rynku usług transportu lotniczego w Polsce Przewoźnicy lotniczy Porty lotnicze Agenci handlingowi Instytucje kreujące politykę transportową Pasażerowie 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 41
Ruch lotniczy w mln pasażerów Przewozy pasażerów w ruchu regularnym w latach 2004-2014 25 20 17,12 18,727 17,046 18,382 20,634 21,791 21,983 23,356 15 13,737 10 5 6,091 7,08 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 42
Dynamika w % Dynamika obsługi pasażerów przez sześciu największych przewoźników funkcjonujących w Polsce w latach 2008-2014 60 50 40 30 20 10 0-10 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014-20 -30-40 Ryanair PLL LOT Wizz Air Lufthansa Norwegian easyjet 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 43
Najwięksi przewoźnicy operujący w Polsce 6529 tys. pax udział 28% 5778 tys. pax udział 25% 0,9% -1,3% 4500 tys. pax udział 19 % 10,9%
Najwięksi przewoźnicy operujący w Polsce 1796 tys. pax 8% 18,6% Razem Przewoźnicy niskokosztowi Przewoźnicy polscy 590 tys. pax 2% 23356 tys. pax 12683 tys. pax 54% 6172 tys. pax 26% 39,7% 6,2%
Udział przewoźników krajowych i zagranicznych w obsłudze polskiego rynku lotniczego w latach 2005-2014 100% 90% 80% 70% 60% 73,6 72,2 65,5 69,4 70,8 71,3 67,8 61,0 62,1 60,2 50% 40% 30% 20% 10% 26,4 27,8 34,6 30,6 29,2 28,7 32,2 39,0 37,9 39,8 0% 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 Przewoźnicy polscy Przewoźnicy zagraniczni 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 46
Przewoźnicy tradycyjni & niskokosztowi 100% 90% 80% 70% 45,7 45,9 52,6 52,0 48,4 48,2 47,4 49,4 60% 50% 40% Przewoźnicy tradycyjni Przewoźnicy niskokosztowi 30% 20% 54,3 54,1 47,4 48,0 51,6 51,8 52,6 50,6 10% 0% 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 47
Port Lotniczy 2014 Udział portu obsłudze w rynku w 2014r. Dynamika w stosunku do 2013 r. Bydgoszcz 268 420 0,97-18,82 Gdańsk 3 238 064 11,70 14,56 Katowice 2 668 421 9,64 6,45 Kraków 3 806 801 13,76 4,67 Lublin 184 876 0,67-2,04 Łódź 253 376 0,92-28,35 Modlin 1 703 743 6,16 394,46 Poznań 1 423 019 5,14 7,05 Rzeszów 599 483 2,17 1,93 Szczecin 286 377 1,03-11,16 Szczytno 0 0,00 - Warszawa 10 574 539 38,21-0,89 Wrocław 2 034 515 7,35 8,61 Zielona Góra 10 682 0,04-12,40 Liczba pasażerów obsłużonych w polskich portach lotniczych w ruchu regularnym i czarterowym RAZEM 27 052 316 100,00 8,28 2015-12-16 dr Dariusz Tłoczyński 48
Udział największych portów lotniczych w obsłudze pasażerów latach 2000-2013 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% pozostałe Poznań Wrocław Katowice Gdańsk Kraków Warszawa 10% 0% 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 49
Obsługa rynku krajowego przez polskie porty lotnicze Port Lotniczy 2013 2014 Udział w obsłudze połączeń krajowych Dynamika w stosunku do 2013 r. w tys. pas. % % Bydgoszcz 22,6 11,4 0,39-49,56 Gdańsk 351,5 421,4 14,42 19,86 Katowice 53,2 87,3 2,99 63,80 Kraków 303,0 334,0 11,63 12,19 Lublin 4,9 13,1 0,45 162,48 Łódź 0,0 0,0 0,00 - Modlin 0,06 150.7 5,16 255332,20 Poznań 80,7 99,9 3,42 23,85 Rzeszów 125,1 143,0 4,89 14,32 Szczecin 77,5 65,3 2,24-15,73 Warszawa 1133,2 1215,2 41,59 7,24 Wrocław 262,7 364,0 12,45 38,50 Zielona Góra 12,1 10,7 0,37-11,78 RAZEM 2426,6 2922,0 100,00 20,40 zagranica 2015-12-09 19556,8 dr Dariusz Tłoczyński 20467,4-4,66 50
Sezonowość obsługi ruchu lotniczego przez polskie porty lotnicze w 2014 2500000 2000000 1500000 1000000 500000 LCC tradycyjny czarterowy krajowy międzynarodowy 0 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 51
liczba obsłużonych pasażerów przez porty lotnicze dynamika w % Dynamika ruchu lotniczego oraz operacji w polskich portów lotniczych 30000000 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 40,00 25000000 30,18 33,56 35,00 30,00 20000000 15000000 10000000 5000000 0 24,44 16,02 13,80 11,40 12,17 12,17 12,55 7,91 8,04 8,3 6,08 1,19 2,49 2,24 2,3-4,92-8,17-9,82 dynamika operacji lotniczych dynamika ruchu lotniczego liczba pasażerów 25,00 20,00 15,00 10,00 5,00 0,00-5,00-10,00 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 52
Liczba pasażerów w polskich portach lotniczych przypadająca na jedną operację lotniczą 120 100 80 72,5 80 79,6 85 88 88,3 95 100,9 64,9 60 49,3 56,4 40 20 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 53
Najważniejsze destynacje w roku 2014 w ruchu regularnym 16% Londyn Frankfurt Oslo 51% 6% 5% 4% 4% Monachium Paryż Dublin Rzym Sztokholm Bruksela 2% 3% 3% 3% 3% Mediolan pozostałe destynacje 2015-12-16 dr Dariusz Tłoczyński 54
Miasta docelowe o największej dynamice wzrostu i spadku 30,00 20,00 10,00 0,00-10,00-20,00-30,00 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 55
Kraje docelowe o największej dynamice wzrostu i spadku 50,00 40,00 30,00 20,00 10,00 0,00-10,00 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 56
100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Struktura ruchu regularnego i czarterowego w polskich portach lotniczych w roku 2014 9,8 7,3 0,8 89,3 24,9 67,7 36,2 6,6 57,3 3,9 6,3 26,2 69,9 15,5 0,9 78,2 15,4 83,7 0,0 100,0 28,3 22,1 49,6 7,0 7,1 33,4 59,6 22,3 70,6 14,3 14,1 69,0 16,7 27,1 58,9 0,1 99,9 przewoźnicy niskokosztowi przewoźnicy tradycyjni przewoźnicy czarterowi 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 57
Przewoźnicy czarterowi operujący w Polsce 5% 8% 3% 2% 7% 1% 1% 4% 18% 20% 31% Travel Service Enter Air Small Planet Airlines LOT Polish Airlines + EuroLOT Pegasus Airlines EuroLOT Nouvelair Tunisie Corendon Airlines Nesma Air Cairo pozostali 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 58
Destynacje turystyczne Destynacja 2013 2014 Udział w rynku w % Dynamika w stosunku do roku poprzedniego w % Antalya 386947 455331 12,43 17,67 Hurghada 225533 253642 6,92 12,46 Szarm el-szejk 158984 208092 5,68 30,89 Tel Aviv 137178 123944 3,38-9,65 Heraklion 134836 188812 5,15 40,03 Rodos 113194 156907 4,28 38,62 Fuerteventura 109413 117431 3,21 7,33 Burgas 107103 136988 3,74 27,90 Tenefyfa 102149 106511 2,91 4,27 Bodrum 90212 124269 3,39 37,75 SUMA 2474864 3662922 100 23,03 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 59
Destynacje turystyczne 6,92 Hurghada Antalya Szarm el-szejk 29,88 12,43 Kos Heraklion Fuerteventura 5,68 Tel Aviv Burgas 2,7 5,15 3,49 Rodos Teneryfa Bodrum 2,84 3,39 2,91 4,28 3,74 3,21 3,38 Zakintos Enfidha pozostałe destynacje 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 60
Dynamika w %Tytuł osi Destynacje turystyczne o największej dynamice wzrostu i spadku 60 50 40 30 20 10 0-10 Kos Enfidha Marsa Alam Agadir Kerkyra razem wszystkie destynacje Tel Aviv Palma de Mallorca Monastir -20 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 61
Docelowe kraje w ruchu turystycznym 9% 2% 2% 3% 6% 6% 14% 15% 24% 19% Grecja Turcja Egipt Hiszpania Bułgaria Tunezja Izrael Portugalia Maroko pozostałe kraje 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 62
Sezonowość wyjazdów turystycznych z polskich portów lotniczych w latach 2009-2014 800000 700000 600000 500000 400000 300000 200000 100000 0 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 63
Liczba obsłużonych pasażerów w polskich portach lotniczych w ruchu czarterowym Port 2014 Udział w rynku w % Dynamika w stosunku do 2013 r. w % Bydgoszcz 26410 0,71-2,34 Gdańsk 237935 6,44 33,50 Katowice 964860 26,11 31,38 Kraków 149264 4,04 14,40 Lublin 11596 0,31 69,76 Łódź 39143 1,06 8,62 Modlin 446 0,01-51,04 Poznań 402886 10,90 28,44 Rzeszów 41895 1,13 43,85 Szczecin 20222 0,55 2,47 Warszawa 1514688 40,99 17,03 Wrocław 286024 7,74 25,53 Zielona Góra 13 0,00-92,57 Razem 3695382 100,00 23,23 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 64
Udział portów lotniczych w obsłudze segmentu przewozów czarterowych 0% 1% 8% 6% Bydgoszcz Gdańsk Katowice Kraków 26% Lublin Łódź Modlin 41% Poznań Rzeszów 4% Szczecin Warszawa 1% 1% 11% 0% 0% 1% Wrocław Zielona Góra 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 65
Perspektywy rozwoju transportu lotniczego w Polsce 70000 10 60000 50000 40000 30000 20000 10000 8 6 4 2 0-2 -4 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 ruch pasażerskiw tys. pas. dynamika ruchu lotniczego w % mobilność w % -6 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 66
Inwestycje W działalność przewozową W zarządzanie infrastrukturą powietrzną Na szczeblu operatorów zarządzających infrastrukturą lotniczą 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 67
Polski rynek usług lotniczych do roku 2030 Nastąpi systematyczny rozwój Nastąpi segmentacja rynku Wdrażanie postępu naukowo-technologicznego Intensyfikacja procesów globalizacyjnych Zwiększona mobilność Rozwój procesów konkurencyjnych 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 68
Działania Stworzenie koncepcji rozwoju polskiego rynku transportu lotniczego Opracowanie programu, strategii rozwoju gałęzi Restrukturyzacja PLL LOT Pełna prywatyzacja portów lotniczych Konieczność prowadzenia badań, w tym analizy profilu pasażera i jego zachowań transportowych Zintensyfikowanie instrumentów konkurencji Poprawa dostępności transportu lotniczego poprzez: System airport links Airport accessibility Connectivity 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 69
Podsumowanie Istnieje ścisła zależność pomiędzy rozwojem transportu lotniczego a rozwojem kraju, regionów Porty lotnicze zwiększają tzw. catchement area Realizowane są inwestycje na wszystkich szczeblach Prowadzone są działania mające na celu zwiększenie konkurencyjności transportu lotniczego Należy rozpocząć prace w zakresie opracowania koncepcji funkcjonowania polskiego transportu lotniczego 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 70
Dziękuję za uwagę!!! dr Dariusz Tłoczyński Uniwersytet Gdański dariusz.tloczynski@ug.gda.pl 2015-12-09 dr Dariusz Tłoczyński 71