3
Moduł 3 Metody osiągania celów założonych w planach gospodarki niskoemisyjnej
Zadania inwestycyjne w obszarze: zużycia energii w budynkach/instalacjach (komunalne i niekomunalne), oświetlenie uliczne, dystrybucja ciepła; zużycia energii w transporcie; emisji zanieczyszczeń (CH 4) w gospodarce odpadami; produkcja energii zakłady/instalacje do produkcji energii elektrycznej, ciepła i chłodu (z wyłączeniem instalacji EU ETS - wspólnotowy system handlu uprawnieniami do emisji, którym objęte są rodzaje działalności gospodarczej wskazane dyrektywą 2003/87/WE) CZĘŚĆ III Poradnika SEAP: Środki techniczne ukierunkowane na poprawę efektywności energetycznej i wykorzystanie energii odnawialnej.
Zadania nieinwestycyjne: planowanie miejskie skoncentrowane na kwestiach ograniczania niskiej emisji, zamówienia publiczne wybór dostawców/ wykonawców produktów spełniających wysokie standardy energooszczędności/ niskoemisyjności/ nieszkodliwości, strategia komunikacyjna - edukacja, kampanie społeczne, promowanie gospodarki niskoemisyjnej, etc.
Studium przypadku analiza wykonalności modelowych inwestycji gminnych
W ramach projektu GME II powstało 5 modelowych analiz wykonalności przedsięwzięć obniżających emisję zanieczyszczeń i gazów cieplarnianych: Budowa małej elektrowni wodnej Instalacja fotowoltaiczna na potrzeby własne Wymiana taboru autobusowego na autobusy zasilane CNG, wraz z budową stacji paliw Instalacja solarna w indywidualnych budynkach (tzw. solary grupowe ) Termomodernizacja kompleksu budynków użyteczności publicznej W każdym opracowaniu zawarto komentarze wyjaśniające/zwracające uwagę na szczególnie istotne aspekty opracowania dokumentu.
MEW Mała Elektrownia Wodna Budowa małej elektrowni wodnej na zaporze w miejscowości X Przedmiotem projektu jest budowa małej elektrowni wodnej na zaporze zbiornika sztucznego w miejscowości X. Planowana, średnia (w zależności od ilości opadów w roku) ilość energii, jaka zostanie wytworzona przez elektrownię wodną to 1 371,84 MWh. Beneficjent zakłada wykorzystanie na potrzeby własne całości wytworzonej energii.
MEW Mała Elektrownia Wodna Realizacja w terminie od 01.01.2014 r. do 31.12.2014 r. Koszt całkowity inwestycji: 8 459 940,00 zł. brutto, w tym VAT jako koszt niekwalifikowany Koszty kwalifikowane inwestycji: 6 874 000,00 zł. netto Dotacja EFRR: 40% kosztów kwalifikowanych, tj. 2 749 600,00 zł. Efekty finansowe (przychody): Przychody z działalności za lata 2014-2039: 20 520 188 zł Efekty ekologiczne (rocznie): Zmniejszenie emisji do atmosfery SO 2: 1,1 t/rok Zmniejszenie emisji do atmosfery NOx: 1,8 t/rok Zmniejszenie emisji do atmosfery CO 2: 1.172,9 t/rok Zmniejszenie emisji do atmosfery pyłów: 0,5 t/rok
MEW Mała Elektrownia Wodna Wskaźniki finansowe: bez dotacji Finansowa zaktualizowana wartość netto inwestycji (FNPV/C) -1 977 253,29 Wskaźnik B/C 0,83 Finansowa wewnętrzna stopa zwrotu z inwestycji (FRR/C) 1,53% z dotacją Finansowa zaktualizowana wartość netto inwestycji (FNPV/C) 516 714,97 Wskaźnik B/C 1,04 Finansowa wewnętrzna stopa zwrotu z inwestycji (FRR/C) 6,33% Finansowa zaktualizowana wartość netto z kapitału (FNPV/K): 516 tys. Finansowa wewnętrzna stopa zwrotu z kapitału (FRR/K): 6,3 % Okres zwrotu: 13 lat z uwzględnieniem dotacji
Fotowoltaika Montaż instalacji elektrowni solarnej w oparciu o panele fotowoltaiczne jako źródło zasilania obiektów systemu zaopatrzenia w wodę Przedmiotem projektu jest montaż instalacji elektrowni solarnej na obiekcie przedsiębiorstwa N w oparciu o panele fotowoltaiczne, jako źródło zasilania obiektów systemu zaopatrzenia w wodę. Instalacja będzie składać się z układu 8 jednostek modułowych o łącznej powierzchni czynnej 2170m 2 i łącznej mocy 288,32 kwp. złożonego z 1696 paneli fotowoltaicznych JT170(36)S).
Fotowoltaika Realizacja w terminie od 01.04.2014 r. do 31.12.2014 r. Koszt całkowity inwestycji: 4 785 280,42 zł brutto, w tym VAT jako koszt niekwalifikowany Koszty kwalifikowane inwestycji: 3 922 361,00 zł. netto Dotacja EFRR: 85% kosztów kwalifikowanych, tj. 3 334 006,85 zł. Efekty finansowe (przychody): Oszczędności tytułem realizacji projektu za lata 2015-2039: 1,05 mln zł. Efekty ekologiczne (rocznie): Zmniejszenie emisji do atmosfery SO2: 0,21 t/rok Zmniejszenie emisji do atmosfery NOx: 0,35 t/rok Zmniejszenie emisji do atmosfery CO2: 222,36 t/rok Zmniejszenie emisji do atmosfery pyłów: 0,10 t/rok
Fotowoltaika Wskaźniki finansowe: bez dotacji Finansowa zaktualizowana wartość netto inwestycji (FNPV/C) -1 603 840,03 Wskaźnik B/C 0,31 Finansowa wewnętrzna stopa zwrotu z inwestycji (FRR/C) 0,06% z dotacją Finansowa zaktualizowana wartość netto inwestycji (FNPV/C) 1 597 430,72 Wskaźnik B/C 3,85 Finansowa wewnętrzna stopa zwrotu z inwestycji (FRR/C) 27,80% Finansowa zaktualizowana wartość netto z kapitału (FNPV/K): 1,6 mln Finansowa wewnętrzna stopa zwrotu z kapitału (FRR/K): 28% Okres zwrotu: ponad 4 lata
Niskoemisyjny transport Zakup 10 miejskich autobusów zasilanych CNG wraz z budową stacji paliw. Przedmiotem projektu jest zakup dziesięciu autobusów miejskich zasilanych CNG oraz budowa stacji paliw CNG w miejscowości X. Zakup nowego taboru wiąże się z koniecznością dostosowania eksploatowanych obecnie garaży w zakresie: ochrony przeciwpożarowej, zwiększenia efektywności systemu wentylacji, stanowisk serwisowych.
Niskoemisyjny transport Realizacja w terminie od 01.10.2014 r. do 30.06.2015 r. Koszt całkowity inwestycji: 12 548 245,00 zł. brutto, w tym VAT jako koszt niekwalifikowany Koszty kwalifikowane inwestycji: 10 201 825,20 zł. netto Dotacja EFRR: 40% kosztów kwalifikowanych, tj. 4 080 730,08 zł. Efekty finansowe (przychody): Przychody z działalności sumarycznie za lata 2016-2030: 4 062 559 zł. Oszczędności tytułem realizacji projektu sumarycznie za lata 2016-2030: 14 966 204 zł. Efekty ekologiczne (rocznie): Redukcja CO2: 350,7 Mg Redukcja pozostałych substancji (CO, PM, HC, NOx): 0,6 Mg
Niskoemisyjny transport Wskaźniki finansowe: bez dotacji Finansowa zaktualizowana wartość netto inwestycji (FNPV/C) 2 153 599 Wskaźnik B/C 3,66 Finansowa wewnętrzna stopa zwrotu z inwestycji (FRR/C) 7,99% z dotacją Finansowa zaktualizowana wartość netto inwestycji (FNPV/C) 6 041 538 Wskaźnik B/C 8,46 Finansowa wewnętrzna stopa zwrotu z inwestycji (FRR/C) 17,47% Finansowa zaktualizowana wartość netto z kapitału (FNPV/K): 6 041 538 Finansowa wewnętrzna stopa zwrotu z kapitału (FRR/K): 17,47% Okres zwrotu: 6 lat
Kolektory słoneczne Kompleksowa poprawa stanu powietrza na terenie Gminy X poprzez montaż instalacji kolektorów słonecznych. Przedmiotem projektu jest modernizacja instalacji ciepłej wody poprzez montaż instalacji solarnej opartej o próżniowy kolektor słoneczny np. typu RD/HP-10 do podgrzewania ciepłej wody użytkowej w 648 budynkach na terenie Gminy X celem obniżenia kosztów podgrzewania wody i zmniejszenia emisji CO 2 i innych zanieczyszczeń do atmosfery. Modernizacja instalacji ciepłej wody użytkowej w indywidualnych kotłowniach polegać będzie na dostawie i montażu kompletnych zestawów solarnych opartych na próżniowych kolektorach słonecznych dla mieszkańców gminy.
Kolektory słoneczne Realizacja w terminie od 01.04.2013 r. do 30.06.2015 r. Koszt całkowity inwestycji: 9 438 159,80 zł. brutto Koszty kwalifikowane inwestycji: 9 438 159,80 zł. brutto (podatek VAT jest kosztem kwalifikowanym) Dotacja EFRR: 85% kosztów kwalifikowanych, tj. 8 022 435,83 zł. Efekty finansowe (przychody): Oszczędności tytułem realizacji projektu sumarycznie za lata 2014-2039: 2,5 mln zł. Efekty ekologiczne (rocznie): Ilość zaoszczędzonej energii pierwotnej w wyniku realizacji projektu [GJ/rok] : 5217 Zmniejszenie emisji do atmosfery CO2 [t/rok]: 404
Kolektory słoneczne Wskaźniki finansowe: bez dotacji Finansowa zaktualizowana wartość netto inwestycji (FNPV/C) -7 750 624 Wskaźnik B/C 0,00 Finansowa wewnętrzna stopa zwrotu z inwestycji (FRR/C) -7,88% z dotacją Finansowa zaktualizowana wartość netto inwestycji (FNPV/C) -194 433 Wskaźnik B/C 0,97 Finansowa wewnętrzna stopa zwrotu z inwestycji (FRR/C) 3,70% Finansowa zaktualizowana wartość netto z kapitału (FNPV/K): -194 433 Finansowa wewnętrzna stopa zwrotu z kapitału (FRR/K): 3,70% Okres zwrotu: 17 lat
Termomodernizacja Poprawa jakości powietrza w Gminie X poprzez ograniczenie niskiej emisji i kompleksową termomodernizację obiektów użyteczności publicznej. Przedmiotem projektu jest kompleksowa modernizacja gospodarki cieplnej sześciu budynków użyteczności publicznej na terenie Gminy X. Modernizacji podlegają obiekty, których stan określono na niezadowalający ze względu na przekroczenie wartości granicznych współczynników przenikania ciepła przegród budowlanych, oraz nieefektywne funkcjonowanie źródła ciepła oraz instalacji c.o. i c.w.u. Przewidziano zbiorczo następujące prace: termorenowacja budynku (docieplenie, wymiana stolarki okiennej i drzwiowej), modernizacja instalacji c.w.u. i c.o., montaż instalacji solarnej na potrzeby instalacji c.w.u., modernizacja instalacji centralnego ogrzewania, modernizacja kotłowni.
Termomodernizacja Realizacja w terminie od 01.04.2011 r. do 31.12.2014 r. Koszt całkowity inwestycji: 6 843 400,72 zł. brutto, w tym 968 914,64 zł kosztów niekwalifikowanych (roboty dodatkowe nie przyczyniające się bezpośrednio do osiągnięcia celów projektu). Koszty kwalifikowane inwestycji: 5 874 486,08 zł. brutto (podatek VAT jest kosztem kwalifikowanym) Dotacja EFRR: 74,81% kosztów kwalifikowanych, tj. 4 394 703,03 zł. Efekty finansowe (przychody): Oszczędności tytułem realizacji projektu sumarycznie za lata 2015-2039: 4 290 000 zł. Efekty ekologiczne (rocznie, w wartościach bezwzględnych): Zmniejszenie emisji do atmosfery SO 2 [t/rok]: 2,7 Zmniejszenie emisji do atmosfery NO x [t/rok]: 8,7 Zmniejszenie emisji do atmosfery CO 2 [t/rok]: 4950,2 Zmniejszenie emisji do atmosfery pyłów [t/rok]: 2,5
Termomodernizacja Wskaźniki finansowe: bez dotacji Finansowa zaktualizowana wartość netto inwestycji (FNPV/C) -5 939 536 Wskaźnik B/C 0,00 Finansowa wewnętrzna stopa zwrotu z inwestycji (FRR/C) -11,36% z dotacją Finansowa zaktualizowana wartość netto inwestycji (FNPV/C) -1 544 833 Wskaźnik B/C 0,74 Finansowa wewnętrzna stopa zwrotu z inwestycji (FRR/C) -5,99% Finansowa zaktualizowana wartość netto z kapitału (FNPV/K): -1 544 833 Finansowa wewnętrzna stopa zwrotu z kapitału (FRR/K): -5,99% Okres zwrotu: ponad 25 lat (bez uwzględnienia nakładów odtworzeniowych 15 lat)
Budowa zespołów ds. efektywności energetycznej
Budowa zespołu dla potrzeb zarządzania efektywnością energetyczną w gminie Powołanie zespołu projektowego jest najefektywniejszym rozwiązaniem, które pozwala na zaangażowanie do realizacji zadania wykwalifikowanych i doświadczonych osób, co pozwala na szybkie, kompetentne i sprawne przeprowadzenie prac. określenie zapotrzebowania projektu na zasoby (rozpoznanie potrzeb umiejętności niezbędnych do przeprowadzenia projektu, szacowanie wkładu pracy) zapewnienie ich dostępności we właściwym czasie
Przykładowa macierz zasobów Symbol działania a Opis działania (przykładowe) Opracowanie planu Os. 1 Os. 2 Os.3 Os. 4 W Z O b Korekta założeń i opisów c Formatowanie O Z W Z W W wykonujący O- oceniający Z- zatwierdzający
Skuteczny zespół posiada szefa/lidera posiada jasno wytyczone cele ma ustalona strukturę (kto komu bezpośrednio podlega) ma określone zakresy obowiązków dla poszczególnych członków zespołu ma określone reguły i procedury komunikowania się w zespole przyjął zasady obiegu i archiwizowania dokumentów i korespondencji
Fazy budowania zespołu Formowanie Wewnętrzne konflikty Tworzenie reguł Sprawne funkcjonowanie Rozstanie i rozpad
Zadania szefa zespołu Realizacja projektu zgodnie z przyjętymi wymogami Organizacja zespołu umożliwiającą osiągnie celów Wspieranie członków zespołu realizującego (rozwiązywanie problemów i łagodzenie konfliktów) Pośredniczenie pomiędzy zespołem a kierownictwem Przekazywanie nabytych doświadczeń
Dobre praktyki w budowaniu zespołów Biuro Zarządzania Energią w Bielsku-Białej Przetarg grupowy na energię elektryczną dla 114 placówek gminnych oraz budynków Ratusza ( łącznie to 413 liczników). Rejestracja zużycia mediów w placówkach miejskich rozpoczynając od Ratusza, przez przedszkola po szkoły oraz inne instytucje kultury. Monitoring zużycia energii i poboru mocy w ok.150 obiektach gminy. Przygotowywanie analiz o stanie energetycznym gminy. Opiniowanie przedsięwzięć termomodernizacyjnych i energetycznych dla obiektów gminy Bielsko-Biała. Udział w odbiorach robót modernizacyjnych i inwestycyjnych na urządzeniach, instalacjach i sieciach energetycznych w obiektach gminnych.
Dobre praktyki w budowaniu zespołów Program Ograniczenia Emisji - program dopłat dla mieszkańców Bielska-Białej do wymiany starych kotłów węglowych na nowe ekologiczne źródła ciepła. Realizacja SEAPu - Planu działań na rzecz zrównoważonej energii, obejmujący lata 2010 do 2020 roku. Organizacja corocznego Beskidzkiego Festiwalu Dobrej Energii. Krajowe i międzynarodowe projekty propagujące oszczędzanie energii (współpraca zagraniczna). Prowadzenie działalności informacyjnej w dziedzinie użytkowania energii i eksploatacji urządzeń energetycznych, skierowanej na użytkowników obiektów komunalnych oraz mieszkańców gminy.
Dobre praktyki w budowaniu zespołów Podział kompetencji Biura Zarządzania Energią Pełnomocnik Prezydenta Miasta do spraw Zarządzania Energią Stanowisko do spraw administracyjno-biurowych Stanowisko do spraw efektywności energetycznej gminy Stanowisko do spraw nadzoru rynku energii Stanowisko do spraw rozwoju rynku energii Stanowisko do spraw eksploatacji urządzeń i instalacji (ciepło, gaz, wod-kan) Stanowisko do spraw eksploatacji urządzeń i instalacji (elektryczność)
Dobre praktyki w budowaniu zespołów Nagrody i wyróżnienia dla Biura Zarządzania Energią 3 miejsce Ligi Mistrzów OZE w sezonie 2009/2010 w kategorii biomasa dla gmin powyżej 50 tys. Mieszkańców 2009 rok Gmina Bielsko Biała laureat III edycji Konkursu na najbardziej efektywną energetycznie gminę w Polsce Wyróżnienie w Europejskiej Kampanii Display otrzymane w Brukseli
Finansowanie działań z zakresu ograniczania emisji CO 2
Źródła finansowania inwestycji Środki własne gminy, Kredyty komercyjne, Pożyczki preferencyjne z możliwością umorzenia (głównie WFOS/NFOS), Inwestycje realizowane w trybie ustawy PPP, Inwestycje realizowane w systemie ESCO, Dotacje: środki europejskie fundusze strukturalne, Inicjatywy europejskie np. Life+, Intelligent Energy for Europe; Norweski Mechanizm Finansowy EOG; środki krajowe: NFOŚiGW, WFOŚiGW.
Perspektywa 2014-2020 Na działania wspierające przejście na gospodarkę niskoemisyjną, a więc dotyczące m.in. odnawialnych źródeł energii oraz efektywności energetycznej, przewidziano w nowym okresie programowania ponad 9 mld euro. Fundusze Europejskie na sektor OZE, będą dostępne przede wszystkim w Programie Infrastruktura i Środowisko 2014-2020, a także w programach regionalnych (RPO). Podejmowane działania przyczynią się głównie do zwiększenia produkcji i wykorzystania OZE oraz redukcji emisji CO2, a także do poprawy bilansu energetycznego poszczególnych województw i zwiększenia ich bezpieczeństwa energetycznego.
Perspektywa 2014-2020
Perspektywa 2014-2020 Program Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 Cel tematyczny 4, Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach, Priorytet inwestycyjny 4.3 Wspieranie efektywności energetycznej i wykorzystywania odnawialnych źródeł energii w sektorze publicznym i mieszkaniowym. Wsparcie gospodarki niskoemisyjnej w tym priorytecie inwestycyjnym będzie jednym z elementów tzw. planów gospodarki niskoemisyjnej przygotowanych przez gminy, mogących zawierać miejskie audyty energetyczne
Perspektywa 2014-2020 Program Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 Cel tematyczny 4, Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach Priorytet inwestycyjny 4.5 Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich typów obszarów, w szczególności na obszarach miejskich, w tym wspieranie zrównoważonego transportu miejskiego oraz podejmowania odpowiednich działań adaptacyjnych i mitygacyjnych W ramach gospodarki niskoemisyjnej przewiduje się, że wsparcie skierowane będzie do obszarów (głównie miejskich) posiadających uprzednio przygotowane plany gospodarki niskoemisyjnej.
Programy NFOŚiGW 2014
Programy NFOŚiGW 2014
Efektywne wykorzystanie energii. Część 4) LEMUR Energooszczędne Budynki Użyteczności Publicznej. uniknięcie emisji CO 2 w związku z projektowaniem i budową nowych energooszczędnych budynków użyteczności publicznej; dofinansowanie w formie dotacji i pożyczki (15 l.) z częściowym umorzeniem; dotacja 30%, 50% lub 70% kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia, w zależności od uzyskanej klasy energetycznej A, B lub C (redukcja zużycia Euż i Epierw w stosunku do bud. referencyjnego); koszt inwestycji min.1 mln PLN; prawomocne pozwolenie na budowę; nabór wniosków do 31 grudnia 2014.
Wspieranie rozproszonych, odnawialnych źródeł energii. Część 3) Dopłaty na częściowe spłaty kapitału kredytów bankowych przeznaczonych na zakup i montaż kolektorów słonecznych dla osób fizycznych i wspólnot mieszkaniowych Ograniczenie lub uniknięcie emisji CO2 poprzez zwiększenie produkcji energii cieplnej ze źródeł odnawialnych zakup i montaż kolektorów w budynkach o funkcjach mieszkalnych; Dotacja na częściową spłatę kapitału kredytu bankowego zaciągniętego w banku współpracującym z NFOŚiGW np. Bank Ochrony Środowiska S.A.; Poziom dotacji: do 45% kapitału kredytu wykorzystanego na pokrycie kosztów kwalifikowanych; Koszt jednostkowy inwestycji nie może przekroczyć 2250zł/m2 kolektora Nabór ciągły, wydatkowanie środków do 31.12.2015.
Wspieranie rozproszonych, odnawialnych źródeł energii Część 4) Prosument - linia dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaż mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii instalacje do produkcji energii elektrycznej lub ciepła: źródła ciepła opalane biomasą, pompy ciepła oraz kolektory słoneczne o zainstalowanej mocy cieplnej do 300 kwt, systemy fotowoltaiczne, małe elektrownie wiatrowe, oraz układy mikrokogeneracyjne (w tym mikrobiogazownie) o zainstalowanej mocy elektrycznej do 40 kwe; dotacja w wysokości 20% lub 40% dofinansowania + pożyczka do 100% wartości inwestycji; maksymalna wysokość kosztów kwalifikowanych 100 tys. zł - 450 tys. zł, w zależności od rodzaju beneficjenta i przedsięwzięcia;
Wspieranie rozproszonych, odnawialnych źródeł energii Część 4) Prosument - linia dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaż mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii Pożyczki wraz z dotacjami dla JST - wybór osób fizycznych, wspólnot mieszkaniowych lub spółdzielni mieszkaniowych (dysponujących lub zarządzających budynkami wskazanymi do zainstalowania małych lub mikroinstalacji OZE) należy do JST; kwota pożyczki wraz z dotacją >= 1 mln zł;! Nabór wniosków dla JST - od 26.05.2014 r. Lub nabór wniosków bezpośrednio od osób fizycznych, wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych, w trybie ciągłym, prowadzony przez WFOŚiGW od II kw. 2014.
System zielonych inwestycji (GIS Green Investment Scheme) GAZELA Niskoemisyjny transport miejski wspieranie realizacji przedsięwzięć polegających na obniżeniu zużycia energii i paliw w transporcie miejskim; System zielonych inwestycji (GIS Green Investment Scheme) Część 6) SOWA Energooszczędne oświetlenie uliczne Poprawa efektywności energetycznej systemów oświetlenia ulicznego; Dotacja 45% kosztów kwalifikowanych + pożyczka 55%; Maks. dotacja 15 mln zł, pożyczka - 18,3 mln zł; Min. ograniczenie emisji CO2 o 40% i 250Mg/rok; Audyt oświetlenia; gwarancja 5 lat + PN-EN 13201; Nabór planowany: 11.08-11.09.2014
Bieżące informacje o źródłach finansowania Strona projektu: www.gme2.pl Planergia.pl kompleksowy portal informacyjny sektora technologii energooszczędnych: http://www.planergia.pl/index.php?option=com_finances&view=fin ances
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ plany@biuroaltima.pl Grupa Doradcza Altima sp. z o.o. Ligocka 103 40568 Katowice Kontakt w sprawie terminów i miejsc szkoleń: Martyna.bytomska@biuroaltima.pl Tel 533 498 015 46