Państwowy monitoring ptaków szponiastych metodyka oceny liczebności i rozpowszechnienia na rozległych powierzchniach próbnych



Podobne dokumenty
PAŃSTWOWY MONITORING PTAKÓW DRAPIEŻNYCH - METODYKA OCENY LICZEBNOŚCI I ROZPOWSZECHNIENIA NA ROZLEGŁYCH POWIERZCHNIACH PRÓBNYCH

PTAKI SZPONIASTE PUSZCZY AUGUSTOWSKIEJ

Propozycja monitoringu i badań ptaków. Grzegorz Grzywaczewski, Piotr Marczakiewicz. Lublin-Osowiec-Warszawa, maj 2013 r.

Wstępne wyniki inwentaryzacji ptaków Obszaru Specjalnej Ochrony Lasy Puszczy nad Drawą oraz próba oceny stanu ochrony wybranych gatunków

Diagnoza obszaru. Ostoja Witnicko-Dębniańska

Inwentaryzacja i kontrola zasiedlenia gniazd ptaków drapieŝnych i rzadkich na obszarze Bieszczadzkiego Parku Narodowego w sezonie 2010

Spis fotografii: Fotografia C 28. Gniazdo bociana białego (Ciconia ciconia) w m. Długochorzele... 17

Park Krajobrazowy Dolina Słupi

WODA I LAS DLA RYBOŁOWA PANDION HALIAETUS. WYMAGANIA SIEDLISKOWE GATUNKU

Opinia ornitologiczna dotycząca planowanej budowy elektrowni wiatrowych w gminie Osiek Jasielski.

Monitoring ptaków. Faza III, lata Etap IX. Zadanie 13. Syntetyczny raport końcowy z III fazy monitoringu

KARTY DODATKOWE. Orlik w locie. Wytnij, pozaginaj i posklejaj

Przemysław Wylegała. Farmy wiatrowe a ochrona ptaków

KARTY DODATKOWE. Orlik w locie. Wytnij, pozaginaj i posklejaj

Autor: Justyna Kubacka

PLAN ZADAŃ OCHRONNYCH OBSZARU NATURA 2000 PLB PUSZCZA AUGUSTOWSKA

Bocian. Wrześniowe obserwacje z punktów

Diagnoza obszaru. Dolina Dolnej Odry

Plan zadań ochronnych dla Obszaru Specjalnej Ochrony Natura 2000 Lasy Puszczy nad Drawą -działania proponowane -na gruntach w zarządzie -Lasów

Autorzy: mgr Maciej Mularski mgr Tomasz Samolik mgr Łukasz Kurkowski mgr Paweł Grabowski mgr Marta Kruszewska mgr Stefan Kowalkowski

Łukasz Kajtoch SZPONIASTE FALCONIFORMES PODGÓRZA BOCHEŃSKIEGO, POGÓRZA WIELICKO-WIŚNICKIEGO ORAZ BESKIDU WYSPOWEGO

Obszar Specjalnej Ochrony Natura 2000 Lasy Puszczy nad Drawą

Międzywojewódzki Konkurs. Wiedzy Przyrodniczo - Ekologicznej

ZAGROŻENIA I ZADANIA OCHRONNE DLA GATUNKÓW PTAKÓW PRZEDMOTÓW I POTENCJALNYCH PRZEDMIOTÓW OCHRONY. Grzegorz Grzywaczewski i zespół ptaki

Obszar Specjalnej Ochrony Natura 2000 Lasy Puszczy nad Drawą ha

20 LAT FUNKCJONOWANIA OCHRONY STREFOWEJ W POLSCE

Przedstawienie wstępnych wyników inwentaryzacji obszaru Natura 2000 Ostoja Biebrzańska i wstępnych propozycji kierunków niezbędnych działań

Lęgowe ptaki szponiaste Falconiformes Lasów Parczewskich zmiany liczebności i rozmieszczenia w latach i

Analiza zagrożeń. Główne zagrożenia istniejące i potencjalne. w odniesieniu do przedmiotów ochrony objętych Planem

Warszawa, grudzień 2016

DŁUGOTERMINOWY MONITORING PTAKÓW SZPONIASTYCH I KRUKA NA TERENIE NADLEŚNICTWA ROGÓW

Opis zagrożenia. Przedmiot ochrony istniejące. Lp. potencjalne

Liczebność i efekty lęgów ptaków szponiastych Falconiformes Kotliny Śremskiej w latach

ZAKRES: PODSUMOWANIE SEZONU MIGRACJI JESIENNEJ (lipiec-listopad)

Sławomir Chmielewski, Cezary Iwańczuk

SZCZEGÓŁOWY OPIS WYNIKÓW INWENTARYZACJI PRZEDMIOTÓW OCHRONY OBSZARU NATURA 2000 OSTOJA BIEBRZAŃSKA PLB (wersja )

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA na

BUDŻET PROJEKTU: Kwota całkowita: zł ( Euro) % współfinansowania KE: zł ( Euro)

Działania ochronne w obszarach Natura 2000 charakterystyczne dla Wolińskiego Parku Narodowego. Bartosz Kasperkowicz Woliński Park Narodowy

Gorzów Wielkopolski, dnia 1 października 2013 r. Poz. 2063

Propozycja ustaleń planu zadań ochronnych obszaru Natura 2000 PLB Lasy Puszczy nad Drawą. materiał roboczy

Monitoring Ptaków Mokradeł. Grzegorz Neubauer, Piotr Zieliński, Przemek Chylarecki, Arek Sikora, Zenon Rohde

Dynamika populacji i rozmieszczenie kani czarnej i kani rudej w Puszczy Augustowskiej

Eugeniusz Pugacewicz. Szponiaste Falconiformes krajobrazu rolniczo-leśnego południowej części Wysoczyzny Białostockiej

Raport z monitoringu wodniczki i derkacza na powierzchniach próbnych w Biebrzańskim Parku Narodowym w roku 2015

UMOWA NR... NIP, REGON.. reprezentowanym przez:

Eugeniusz Pugacewicz Zmiany liczebności szponiastych Falconiformes w Puszczy Białowieskiej między latami i

Wnioski dla praktyki i gospodarki leśnej

Sprawozdanie miesięczne - styczeń 2016

Podsumowanie liczeń migrujących ptaków w powiecie łosickim w 2012 i 2013 roku

Dariusz Anderwald, Tomasz Przybyliński, Dorota Zawadzka. ochrony PTAKÓW.

Monitoring ptaków. w tym monitoring obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 Faza III, lata

Opracowali: Krzysztof Henel, Łukasz Krajewski, Piotr Marczakiewicz, Joanna Zawadzka

Sprawozdanie miesięczne - styczeń 2017

Państwowy Monitoring Środowiska jako system oceny jakości środowiska przyrodniczego w Polsce

Wstępna inwentaryzacja ornitologiczna (screening) terenu planowanej farmy elektrowni wiatrowych w rejonie m. Wyryki, gm. Włodawa

tel./fax. (89) ; .:

Warszawa, listopad 2008 r.

Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia

Szczecin, dnia 14 grudnia 2015 r. Poz ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W SZCZECINIE. z dnia 10 grudnia 2015 r.

Aktualny stan wiedzy na temat przedmiotów ochrony OSO Ostoja Warmińska PLB280015

OSTOJA BIEBRZAŃSKA PLB200006

Liczebność ptaków szponiastych Falconiformes i kruka Corvus corax w okolicach Rogowa (środkowa Polska)

UMOWA NR... NIP, REGON.. reprezentowanym przez:

LĘGOWE PTAKI SZPONIASTE FALCONIFORMES OKOLIC JASTRZĘBIA ZDROJU

Sprawozdanie z monitoringu awifauny przeprowadzonego w okresie lipiec listopad 2011 roku na obszarze planowanej farmy wiatrowej Budowo

Oddziaływania farm wiatrowych na ptaki. Przemysław Chylarecki

Tekst pochodzi z "Atlasu ptaków lęgowych Małopolski" (1992) i został napisany przez Kazimierza Walasz.

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. Raport o stanie środowiska w Polsce 2008

Sprawozdanie miesięczne styczeń 2018

Szkolenie Najlepsze praktyki w zakresie ochrony ptaków szponiastych Cześć pierwsza

P R O G N O Z A. Opracowanie: mgr Dorota Sowa mgr inż. Krzysztof Czechowski mgr inż. Hanna Fiedler-Krukowicz mgr inż.

Rys. Marek Kołodziejczyk. Inwentaryzacja błotniaka łąkowego w ostojach Natura 2000 w latach Raport końcowy. Warszawa, grudzień 2014 r.

Birds Reference List

Zagadnienia ochrony ptaków

Załącznik nr 13 Zidentyfikowane kolizje z powierzchniowymi formami ochrony przyrody oraz oddziaływanie na bioróżnorodność

Preferencje siedliskowe leśnych ptaków drapieżnych a struktura wiekowa lasów gospodarczych na przykładzie Lasów Parczewskich

Olsztyn, dn r. Urząd Gminy w Lubominie Ul. Kopernika Lubomino

Monitoring ptaków w najcenniejszych rejonach województwa pomorskiego sprawozdanie z realizacji zadania nieinwestycyjnego

SCENARIUSZ: Bielik wyjątkowy ptak szponiasty

ANEKS do PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO

Wykrywalność ptaków: metody szacowania i czynniki na nią wpływające

PROJEKT. w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Bory Dolnośląskie PLB020005

Zagrożenia występujące na akwenach użytkowanych gospodarczo MARIA MELLIN SZCZECIN 8-9 LISTOPADA 2018

OSOP bliższa i dalsza przyszłość. Łukasz Rejt Departament Obszarów Natura 2000 Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska

Polska-Szczecin: Ochrona środowiska 2015/S Ogłoszenie o zamówieniu. Usługi

Zmiany liczebności lęgowych gatunków ptaków w obszarze Natura 2000 Dolina Środkowej Odry

NATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH

Występowanie i biologia wybranych gatunków ptaków gnieżdżących się w Bieszczadach Zachodnich

Jarosław Krogulec. Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków

tel./fax. (89) ; .:

Grzegorz Grzywaczewski i zespół ptaki

Dr inż. Dorota Zawadzka Okółek, r. 25 Czerwca 68B/ Radom. Recenzja

NATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH

Drzewo czy słup, wstępna ocena metod stymulacji gniazdowej rybołowa na przykładzie woj. lubuskiego (Polska zachodnia)

Temat: Dolina Biebrzy ostoją Orlika Grubodziobego

Temat: Dolina Biebrzy ostoją orlika grubodziobego

GŁÓWNY INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA

Oddziaływanie farm wiatrowych na ptaki

Inwentaryzacja wodniczki na lokalizacjach projektu LIFE+ Wodniczka i biomasa w 2014 r

Transkrypt:

Państwowy monitoring ptaków szponiastych metodyka oceny liczebności i rozpowszechnienia na rozległych powierzchniach próbnych Zdzisław Cenian Komitet Ochrony Orłów GIOŚ Wyniki projektu realizowanego na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska przy finansowym wsparciu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Fot. Bogusław Kotlarz

Główne czynniki decydujące o wyborze metodyki monitoringu ptaków szponiastych na rozległych powierzchniach badawczych - Indeks czy cenzus? Liczebność gatunku Rozpowszechnienie Wykrywalność

Struktura Państwowego Monitoringu Ptaków Monitoring Gatunków Rozpowszechnionych Monitoring Pospolitych Ptaków Lęgowych Monitoring Gatunków Średniolicznych Monitoring Flagowych Gatunków Ptaków Monitoring Ptaków Mokradeł Monitoring Gatunków Rzadkich Monitoring Ptaków Drapieżnych Monitoring orła przedniego Monitoring orlika grubodziobego Monitoring rybołowa Monitoring mewy czarnogłowej Monitoring łabędzia krzykliwego Monitoring podgorzałki Monitoring biegusa zmiennego (schinzii)

Monitoring Gatunków Rzadkich Monitoring rybołowa Pandion haliaetus Monitoring orlika grubodziobego Aquila clanga Monitoring orła przedniego Aquila chrysaetos

Metodyka Powierzchnie monitorowane - wszystkie stanowiska lęgowe zarejestrowane w latach 2000-2006, wpisane w kwadraty 10 x 10 km. Metodyka prac terenowych co najmniej 2 kontrole terenowe połączone z kartowaniem gatunków oraz wyszukiwaniem i kontrolami gniazd pełny cenzus.

Uzyskiwane dane Liczebność gatunków docelowych danym roku Zasięg występowania gatunków docelowych w danym roku Poziom produktywności w danym roku Trend liczebności gatunków docelowych Trend zmian areału gatunków docelowych Trend zmian produktywności populacji

Monitoring rybołowa Fot. Marcin Południewski

Aktualne rozpowszechnienie rybołowa w Polsce W 2007r 1 stanowisko lęgowe w kwadracie W 2007r 2 stanowiska lęgowe w kwadracie Kwadraty niezajęte przez rybołowa w 2007r 112 kwadratów objętych monitoringiem 33 obsadzone przez 36 stanowisk rybołowa Rozpowszechnienie w kraju 1,06

Trend rozpowszechnienia rybołowa w Polsce w latach 2000-2008 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Liczebność rybołowa w Polsce w latach 2000-2008 Liczba zajętych stanowisk lęgowych Trend liczebności populacji 60 1,2 50 1 40 0,8 30 0,6 20 0,4 10 0,2 0 2000 2002 2004 2006 2008 0 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010

Parametry rozrodcze rybołowa w latach 2000-2008 Sukces lęgowy Produkcja młodych 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010

Monitoring orlika grubodziobego Fot. Tadeusz Mizera

Aktualne rozpowszechnienie orlika grubodziobego w Polsce W 2007r 1 stanowisko lęgowe w kwadracie W 2007r 2 lub więcej stanowisk lęgowych w kwadracie Kwadraty niezajęte przez rybołowa w 2007r 13 kwadratów objętych monitoringiem 10 obsadzonych przez 15 stanowisk Rozpowszechnienie w kraju 0,48

Trend rozpowszechnienia orlika grubodziobego w Polsce w latach 2000-2008 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Liczebność orlika grubodziobego w latach 2000-2008 Liczba zajętych stanowisk lęgowych Trend liczebności populacji 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 2000 2002 2004 2006 2008 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010

Parametry rozrodcze orlika grubodziobego w latach 2000-2008 Sukces gniazdowy Produkcja młodych 70 0,7 60 0,6 50 0,5 40 0,4 30 0,3 20 0,2 10 0,1 0 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 0 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010

Monitoring orła przedniego Fot. Bogusław Kotlarz

Aktualne rozpowszechnienie orła przedniego w Polsce W 2007r 1 stanowisko lęgowe w kwadracie W 2007r 2 lub więcej stanowisk lęgowych w kwadracie Kwadraty niezajęte przez rybołowa w 2007r 40 kwadratów objętych monitoringiem 24 obsadzone przez 27 stanowisk Rozpowszechnienie w kraju 0,48

Trend rozpowszechnienia orła przedniego w Polsce w latach 2000-2008 1,8 1,6 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Liczebność orła przedniego w latach 2000-2008 Liczba zajętych stanowisk lęgowych Trend liczebności populacji 30 1,4 25 20 15 10 5 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 2000 2002 2004 2006 2008 0 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010

Parametry rozrodcze orła przedniego w latach 2000-2008 Sukces gniazdowy Produkcja młodych 90 0,9 80 0,8 70 0,7 60 0,6 50 0,5 40 0,4 30 0,3 20 0,2 10 0,1 0 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 0 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010

Monitoring Ptaków Drapieżnych 1. Bocian czarny Ciconia nigra (CCN) 2. Kania czarna Milvus migrans (MG) 3. Kania ruda Milvus milvus (MM) 4. Błotniak łąkowy Circus pygargus (CIP) 5. Błotniak stawowy Circus aeruginosus (CIA) 6. Jastrząb Accipiter gentilis (ACG) 7. Trzmielojad Pernis apivorus (PEA) 8. Myszołów Buteo buteo (BB) 9. Bielik Haliaeetus albicilla (HA) 10. Orlik krzykliwy Aquila pomarina (AQP) 11. Pustułka Falco tinnunculus (FAT) 12. Kobuz Falco subbuteo (FAS) 13. Krogulec Accipiter nisus (ACN) 14. Kruk Corvus corax (COX)

Uzyskiwane dane Wskaźniki liczebność gatunków docelowych danym roku Wskaźniki rozpowszechnienia gatunków docelowych w danym roku Wskaźniki produktywności orlika krzykliwego i bielika w danym roku Trend wskaźników liczebności gatunków docelowych Trend wskaźników rozpowszechnienia gatunków docelowych Trend zmian produktywności populacji orlika krzykliwego i bielika

Powierzchnie próbne - 40 kwadratów 10x10 km Dobór powierzchni - losowanie warstwowe w obrębie 3 warstw. Warstwy - trzy rozłączne obszary kraju wskazane w oparciu o dane PAO o występowaniu 12 gatunków docelowych w kwadratach 10 km x 10 km: Monitoring Ptaków Drapieżnych - Metodyka - obszar jednoczesnego występowania dużej liczby (7-12) gatunków docelowych; obszar jednoczesnego występowania średniej liczby (5-6) gatunków docelowych; obszar jednoczesnego występowania małej liczby (0-4) gatunków docelowych Alokacja nieproporcjonalna, odpowiednio 50%, 30% i 20% w wyróżnionych warstwach.

Rozmieszczenie powierzchni próbnych MPD

Technika i terminy liczeń K1: 20-31 marca K2: 1-20 maja K3: 15-30 czerwca K4: 10-20 lipca

Wyniki MPD - rozpowszechnienie Poziom wskaźnika MPD Liczebność Gatunek 2007 2008 2007 2008 kania czarna 7 9 16,7 21,4 bielik 10 18 23,8 42,9 kania ruda 11 9 26,2 21,4 bocian czarny 15 22 33,3 52,4 orlik krzykliwy 14 17 33,3 40,5 kobuz 14 14 33,3 33,3 pustułka 19 27 45,2 64,3 trzmielojad 21 30 50,0 71,4 błotniak łąkowy 21 22 50,0 52,4 jastrząb 29 37 69,0 88,1 błotniak stawowy 37 36 85,7 85,7 myszołów 41 42 97,6 100,0

Porównanie rozpowszechnienia populacji lęgowych 12 gatunków mierzonego na powierzchniach MPD z ocenami opublikowanymi w PAO (Atlas rozmieszczenia ptaków lęgowych Polski 1985-2004).

Wyniki MPD - liczebność Poziom wskaźnika MPD Liczebność Gatunek 2007 2008 2007 2008 kania czarna 10 19 447 1061 bielik 18 26 892 1426 kania ruda 28 24 1 284 1065 bocian czarny 30 36 1 509 2108 orlik krzykliwy 37 50 2 082 2866 kobuz 42 55 3 175 3008 pustułka 54 122 3 046 7562 trzmielojad 54 63 3 909 3395 błotniak łąkowy 65 63 3 545 3299 jastrząb 80 113 5727 7583 błotniak stawowy 142 193 7175 10728 myszołów 583 860 42798 60137

Porównanie oszacowania liczebności populacji lęgowej metodą ekstrapolacji wyników z powierzchni MPD uzyskanych w 2007 i 2008 roku z ocenami opublikowanymi w raporcie BirdLife 2004.

Wnioski Ze względu na rozległość rewirów zajmowanych przez ptaki szponiaste rozmiary jednostkowej powierzchni próbnej nie powinny być mniejsze niż 100km 2. Jednoczesny monitoring grupy gatunków szponiastych wymaga stosowania losowego doboru powierzchni próbnych w obrębie wyodrębnionych warstw, różniących się frekwencją gatunków docelowych. W przypadku braku wiedzy na temat zasięgu gatunków na badanym obszarze warstwy mogą odpowiadać zasobności preferowanych przez poszczególne gatunki siedlisk. Opisana metodyka znajduje zastosowanie tylko w badaniach obejmujących rozległe obszary (teren całego kraju, województwa), dla których możliwe jest wykorzystanie proponowanych technik losowania powierzchni próbnych. Rozmiary błędu oszacowania mogą być nieprzewidywalne w przypadku wykorzystania w pracach terenowych osób nie posiadających stosownej wiedzy i kwalifikacji. Uzyskiwane wyniki powinny być traktowane jako wartości indeksowe. Są one zazwyczaj bliższe wartościom bezwzględnym w przypadku gatunków charakteryzujących się dużą aktywnością i małymi rewirami osobniczymi, niż gatunków skrytych i zajmujących rozległe terytoria.

Wykorzystanie MPD w planowaniu zadań ochronnych Metodyka badań proponowana w MPD daje wyniki dowiązane przestrzennie do objętej monitoringiem powierzchni MPD może być wykorzystywany jako pierwsza faza bardziej zaawansowanych badań populacyjnych przekładanych na działania ochronne

Metodą stosowaną w MPD gromadzimy informacje na temat powierzchni ważnych dla poszczególnych gatunków Orlik krzykliwy Rewiry lęgowe Żerowiska Bocian czarny Rewiry lęgowe Żerowiska

Dziękuję za uwagę! Zdzisław Cenian Komitet Ochrony Orłów Fot. Piotr Szymański Fot. Bogusław Kotlarz