Załącznik do uchwały Nr VII/36/2011 Rady Miejskiej Krzywinia z dnia10.05. 2011r. Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 2011-2015 I. PODSTAWA PRAWNA Podstawę prawną działań związanych z pomocą dla osób dotkniętych przemocą w rodzinie stanowią: - ustawa z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2001r. Nr 142, poz.1591 z późn. zm.), - ustawa z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz. U. z 2007r. Nr 70, poz. 473 z późn. zm.), - ustawa z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej ( t.j. Dz.U. z 2009r. Nr 175, poz. 1362 z późn. zm.), - ustawa z dnia 6 kwietnia 1990r. o Policji (tj. Dz.U. z 2007r. Nr 43, poz. 277 z późn. zm.), - ustawa z dnia 25 lutego 1964r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.), - ustawa z dnia 6 czerwca 1997r. Kodeks Karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.), - ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. Nr 180, poz. 1493 z późn. zm.), - uchwała Nr XXIX/229/2009 Rady Miejskiej Krzywinia z dnia 22 czerwca 2009 r. w sprawie przyjęcia Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Mieście i Gminie Krzywiń na Lata 2009 2015.
II. WPROWADZENIE Rodzina jest podstawowym elementem struktury społecznej oraz najważniejszym środowiskiem w życiu człowieka, kształtującym osobowość, system norm i wartości, poglądy oraz styl życia. Rodzice czy opiekunowie są wzorem dla dzieci. Ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu rodziny odgrywają wzajemne relacje pomiędzy rodzicami oparte na miłości i zrozumieniu. W przypadku dezorganizacji życia rodziny nie jest ona w stanie realizować podstawowych zadań, role wewnątrzrodzinne ulegają zaburzeniu, łamane są reguły, a zachowania poszczególnych członków rodziny stają się coraz bardziej niezgodne z normami prawnymi i moralnymi oraz z oczekiwaniami społecznymi. Przemoc oraz związane z nią negatywne zjawiska społeczne są zaliczane do grupy najważniejszych problemów dotykających współczesną rodzinę. Badania dotyczące problemu przemocy w rodzinie potwierdzają jej występowanie, a skala zjawiska wymaga podjęcia niezbędnych działań prewencyjnych. Przemoc jest zjawiskiem występującym powszechnie w naszym społeczeństwie i dotyka rodzin o różnym statusie społecznym. Przemoc doznawana w rodzinie rodzi konsekwencje niezmiernie głębokie i szkodliwe, dając o sobie znać w postaci zaburzeń emocjonalnych w bliższej lub dalszej perspektywie czasowej. W polskich warunkach przemoc domowa łączy się najczęściej z nadużywaniem alkoholu oraz z chorobą alkoholową. Z danych wykazanych w Narodowym Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych wynika, że około 4 milionów osób żyje w rodzinach, w których z powodu powtarzających się nietrzeźwości dochodzi do przemocy, zaniedbań i demoralizacji. Wymaga to podjęcia skutecznego, dobrze przygotowanego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. W procesie tym konieczne jest podjecie działań zmierzających w kierunku edukacji społeczeństwa, dostarczając wiedzy o zjawisku przemocy i sposobach radzenia sobie z tym problemem. Niezbędne jest również zapewnienie profesjonalnej pomocy interwencyjnej i terapeutycznej ofiarom przemocy, ze szczególnym uwzględnieniem krzywdzonych dzieci. Realizacja Programu powinna przyczynić się przede wszystkim do poprawy stanu bezpieczeństwa rodziny. Zmniejszenie rozmiarów zjawiska przemocy w rodzinie wymaga zaangażowania różnych środowisk, w tym szczególnie sektora publicznego oraz organizacji pozarządowych. Konieczne jest wyprowadzenie osób krzywdzonych z sytuacji osamotnienia poprzez wskazanie środowiska i instytucji, które mogą im udzielić kompleksowej pomocy. Skuteczne przeciwdziałanie przemocy w rodzinie powinno także obejmować oddziaływanie na jej sprawców. Działania te poprzez pomoc terapeutyczną, resocjalizacyjną powinny stworzyć im szansę na odtworzenie pozytywnych więzi rodzinnych i społecznych. Są różne rodzaje przemocy: - przemoc fizyczna to każde zachowanie, którego celem jest zadanie bólu fizycznego, uszkodzenie ciała, pogorszenie zdrowia, czy pozbawienie ofiary życia. - przemoc psychiczna to każde zachowanie, którego celem jest pozbawienie poczucia bezpieczeństwa u ofiary, wzbudzenie strachu i zniesienie poczucia kontroli nad życiem. Jest to rozmyślne lub znaczące obniżanie możliwości prawidłowego rozwoju dziecka, począwszy od wyzwisk przez emocjonalne odrzucenie, po nadmierne wymagania i nie liczenie się z jego możliwościami rozwojowymi. Liczne badania potwierdzają, że w większości każde dziecko doznające przemocy fizycznej jest jednocześnie ofiarą przemocy psychicznej.
Dzieci będące ofiarami przemocy fizycznej przeżywają stany depresyjne i lęki, obserwuje się u nich zaburzenia w zachowaniu jak również zaburzenia emocjonalne. - przemoc ekonomiczna (zaniedbania) - to nie zaspakajanie podstawowych materialnych potrzeb rodziny, odbieranie zarobionych pieniędzy, uniemożliwianie podjęcia pracy zarobkowej. Są to także powtarzające się lub poważne zaniedbania dziecka. Może to być także brak opieki i narażanie go na niebezpieczeństwo, w tym zimno, głód lub krańcowe ignorowanie obowiązków opiekuńczych, co prowadzi do znacznego pogorszenia jego zdrowia. - przemoc seksualna to każdy akt o charakterze seksualnym dokonany wbrew czyjejś woli. Jest to najbardziej odrażająca i szkodliwa ze względu na następstwa forma przemocy. Jest to wciąganie dziecka w sferę aktywności seksualnej nieadekwatnej do jego etapu rozwojowego, w sferę działań, których dziecko nie rozumie i nie jest w stanie zaakceptować, które jednocześnie naruszają normy prawne i społeczne. III. DIAGNOZA ZJAWISKA PRZEMOCY NA TERENIE MIASTA I GMINY KRZYWIŃ Z danych ewidencji ludności (stan na 31.12.2010r.) wynika, że w gminie Krzywiń zamieszkuje 10.231 mieszkańców, z czego 5.185 stanowią kobiety. Miejsko Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Krzywiniu w 2010 roku objął pomocą 261 rodzin, w których zamieszkuje 839 osób. Powody udzielonej pomocy były różne, niejednokrotnie kilka problemów się na siebie nakładało. Najczęstszymi powodami było bezrobocie, potrzeba ochrony macierzyństwa i długotrwała choroba. W ostatnim okresie coraz częściej ujawniane są przypadki przemocy. Spowodowane to jest na pewno zmianą świadomości społecznej dzięki ogólnopolskim działaniom informacyjnym. Jednak zaznaczyć należy, że pomimo większej świadomości społecznej, to tylko bardzo zdeterminowane ofiary przemocy decydują się na jej przerwanie i zgłoszenie tego faktu odpowiednim organom. Skuteczne przeciwdziałanie przemocy wymaga współdziałania szeregu instytucji, m.in. oświaty, policji, pomocy społecznej, służby zdrowia, wymiaru sprawiedliwości, administracji dlatego konieczne jest zbudowanie lokalnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Wśród podopiecznych Miejsko Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krzywiniu pracownicy socjalni zakładają Niebieskie Karty, a w roku 2009 i 2010 odnotowano po 2 przypadki występującej przemocy w rodzinie była to przemoc wobec ludzi starszych. W rejestrach Miejsko Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w 2008r. figurowało 107 osób zgłoszonych przez członków rodziny, pracowników socjalnych, Policję i inne osoby celem rozpoczęcia procedury zobowiązania do leczenia uzależnienia od alkoholu., w roku 2009 roku komisja zarejestrowała 117 osób z zespołem zależności alkoholowej a w 2010 roku 123 osoby. O występowaniu zjawiska przemocy w mieście i gminie Krzywiń świadczą też dane dotyczące interwencji domowych przeprowadzonych przez Policję, które przedstawia poniższa tabela:
Lp. Wyszczególnienie 2008 rok 2009 rok 2010 rok 1 Liczba przeprowadzonych interwencji ogółem 262 222 217 18 15 25 2 Interwencje dotyczące przemocy domowej 23 17 25 3 Liczba ofiar 4 kobiety 15 16 23 5 w tym: mężczyźni 1 1 2 6 nieletni 7 0 0 18 15 25 7 Liczba sprawców przemocy 8 kobiety 2 0 3 9 w tym: mężczyźni 16 15 22 10 nieletni 0 0 0 16 14 19 11 Liczba sprawców przemocy domowej pod wpływem alkoholu 9 10 14 12 Liczba sporządzonych Niebieskich Kart IV. PROGRAM 1. ADRESACI PROGRAMU: - ofiary i sprawcy przemocy, - rodziny, dzieci i osoby dotknięte zjawiskiem przemocy, - przedstawiciele instytucji i służb pracujących z osobami i rodzinami dotkniętymi przemocą (pedagodzy, psycholodzy, nauczyciele, pracownicy socjalni, kuratorzy rodzinni i społeczni, policjanci, pracownicy służby zdrowia, duchowni), - wszyscy mieszkańcy Miasta i Gminy Krzywiń. 2. CELE: - zmniejszenie skali zjawiska przemocy w rodzinie, - zwiększenie skuteczności ochrony ofiar przemocy w rodzinie i zwiększenie dostępności pomocy, - zwiększenie skuteczności działań interwencyjnych i korekcyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie, - integracja działań instytucji wobec problemu przemocy w rodzinie, - rozwój wiedzy, kompetencji, umiejętności reagowania wobec problemu przemocy, - podniesienie poziomu świadomości społecznej na temat problemu przemocy w rodzinie.
Cele te będą realizowane przez: - systematyczne diagnozowanie zjawiska przemocy w rodzinie, - podnoszenie wrażliwości społecznej wobec przemocy w rodzinie, - udzielanie profesjonalnej pomocy ofiarom przemocy w rodzinie, - oddziaływanie na sprawców przemocy w rodzinie. 3. PODSTAWOWE ZADANIA GMINY: 1. Tworzenie gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie systematyczna edukacja środowiska lokalnego na temat przemocy w rodzinie (ulotki, broszury, plakaty, artykuły do prasy lokalnej); systematyczne podnoszenie kwalifikacji i wiedzy przedstawicieli różnych grup zawodowych stykających się z problemem przemocy w rodzinie (szkolenia, warsztaty); monitorowanie prowadzonych działań, które pozwolą na systematyczną ocenę efektów. 2. Prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsca w ośrodkach wsparcia: udzielanie pomocy dla ofiar przemocy w rodzinie wspieranie działalności instytucji, stowarzyszeń i organizacji zajmujących się statutowo pomocą ofiarom przemocy w rodzinie. 3. Tworzenie zespołu interdyscyplinarnego: budowanie skutecznych form pomocy dla ofiar przemocy w rodzinie; nawiązanie współpracy z przedstawicielami poszczególnych służb i instytucji (współpraca ułatwia przepływ informacji, a więc pomaga w określeniu potrzeb rodziny jak i w przygotowaniu spójnego planu pomocy); monitorowanie prowadzonych programów, które pozwolą na systematyczną ocenę efektów programów. 4. REALIZATORZY PROGRAMU - Burmistrz Miasta i Gminy Krzywiń, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Krzywiniu, Miejsko Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Krzywiniu, Posterunek Policji w Krzywiniu, Zespół Interdyscyplinarny szkoły podstawowe, gimnazja i szkoła ponadgimnazjalnalna na terenie Miasta i Gminy Krzywiń. 5. FINANSOWANIE Źródłem finansowania zadań Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie są środki finansowe z budżetu Gminy Krzywiń. Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie jest zadaniem własnym gminy na podstawie ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Przewodniczący Rady Miejskiej /-/ Roman Majorczyk