Jarosław K. Nowakowski Katarzyna Curyło Hubert Kamecki Robert Rudolf

Jarosław K. Nowakowski Katarzyna Curyło Hubert Kamecki Robert Rudolf Zmiany i synchronizacja terminów przelotów ptaków wróblowych Passeriformes na terenie Polski pierwsze wyniki prac Krajowej Sieci Stacji Obrączkowania Ptaków.

Plan prezentacji: 1. Przedstawić Krajową Sieć Stacji Obrączkowania Ptaków (KSSOP) 2. Przedstawić pierwsze wyniki Wielkopowierzchniowego Monitoringu Ptaków Wędrownych (WMPW)

1. Jest to Sieć Naukowa. 2. Została powołana do życia umową z dnia 09.06.2017 podpisaną przez uniwersytety (Uniwersytet Gdański, Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet w Białymstoku) i organizacje pozarządowe (Fundacja Akcja Bałtycka, Stowarzyszenie Carpatica, Śląskie Towarzystwo Ornitologicznne). 3. Zrzesza stacje obrączkowania ptaków chwytające w okresie migracji głównie małe i średnie Wróblowe (oraz inne gatunki dzięcioły, gołębie itp.) zamieszkujące lasy, zadrzewieniea i trzcinowiska. 4. Główną metodą pracy w terenie jest chwytanie ptaków w sieci ornitologiczne.

Pomysł powstał na spotkaniu 23-24 lutego 2013 na Uniw. Gdańskim gdzie powołano Tymczasowy Komitet Założycielski KSSOP Koordynatorem, siedzibą i adresem KSSOP jest Stacja Badania Wędrówek Ptaków UG

Celem KSSOP jest: wzajemna pomoc organizacyjna i finansowa ujednolicanie i standaryzacja metod stworzenie wspólnej bazy danych KSSOP prowadzenie wspólnych programów badawczych i wspólne publikowanie wyników prac

Celem KSSOP jest: wzajemna pomoc organizacyjna i finansowa ujednolicanie i standaryzacja metod stworzenie wspólnej bazy danych KSSOP prowadzenie wspólnych programów badawczych i wspólne publikowanie wyników prac Wielkopowierzchniowy Monitoring Ptaków Wędrownych (WMPW) monitoring obejmuje dane od 1995 r.

KSSOP zrzesza 8 stacji obrączkowania ptaków prowadzonych w ramach 5 programów badawczych:

AKCJA BAŁTYCKA: TSOP Bukowo Kopań TSOP Mierzeja Wiślana TSOP Hel

AKCJA BAŁTYCKA: TSOP Bukowo Kopań TSOP Mierzeja Wiślana TSOP Hel od 1995 (1961) Fot. K. Stępniewska

AKCJA BAŁTYCKA: TSOP Bukowo Kopań TSOP Mierzeja Wiślana TSOP Hel od 1995 (1963) Fot. K. Stępniewska

AKCJA SIEMIANÓWKA SOP RAKUTOWSKIE OBÓZ ORNITOLOGICZNY W KALISZANACH

AKCJA SIEMIANÓWKA od 2005

SOP RAKUTOWSKIE od 2010 (2007)

OBÓZ ORNITOLOGICZNY W KALISZANACH od 1997 (1993)

OBÓZ BUKÓWKA AKCJA CARPATICA

OBÓZ BUKÓWKA od 2014 (2012)

AKCJA CARPATICA od 1998

WMPW - materiał Jesienny przelot w latach 1995-2016 (22 lata)

WMPW - materiał Gatunki kluczowe Rudzik E. rubecula Pierwiosnek P. collybita Piecuszek P. trochilus oraz 23 inne gatunki ptaków Wróblowych

WMPW - materiał Gatunki kluczowe Rudzik E. rubecula Pierwiosnek P. collybita Piecuszek P. trochilus

Intensywność przelotu w stosunku do średniej z lat 2005-2010 i 2012-2016 WMPW - wyniki 160% 140% Wielkość przelotu (ptaki młode) b = 0,0 % p = 0,882 120% 100% 80% 60% 40% Rudzik 20% 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015

Intensywność przelotu w stosunku do średniej z lat 2005-2009 i 2012-2016 WMPW - wyniki 270% 220% Wielkość przelotu (ptaki młode) b = -4,3% p = 0,001 170% 120% 70% Pierwiosnek 20% 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015

Intensywność przelotu w stosunku do średniej z lat 2005-10, 2012-13 i 2015-16 WMPW - wyniki 320% 270% Intensywność przelotu (ptaki młode) b = - 6,3 % p = 0,001 220% 170% 120% 70% 20% Piecuszek 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015

WMPW - wyniki Udział młodych 94% 92% Z = 3,05 p = 0,002 Z = 3,16 p = 0,002 Z = 4,15 p < 0,001 90% 88% Morze Ląd 86% 84% 82% Rudzik Pierwiosnek Piecuszek

Udział młodych WMPW - wyniki Udział młodych 100% 95% b = 0,2% p = 0,002 90% 85% Rudzik 80% 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020

Udział młodych WMPW - wyniki Udział młodych 100% 95% Pierwiosnek b = 0,2% p = 0,882 90% 85% 80% 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020

Udział młodych WMPW - wyniki Udział młodych 100% b = 0,2% p = 0,045 95% 90% 85% Piecuszek 80% 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020

Udział ptaków chwytanych w kolejnych dniach w stosunku do wiekości przelotu w sezonie 3,5% 3,0% 2,5% Terminy przelotu Przelot młodych o 8,2 dnia wcześniejszy Z = 7,25; p <<0,001 Rudzik 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% Młode Stare

Udział ptaków chwytanych w kolejnych dniach w stosunku do wiekości przelotu w sezonie 3,5% 3,0% 2,5% Terminy przelotu Przelot młodych o 10,7 dnia dłuższy Z = 7,51; p <<0,001 Rudzik 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% Młode Stare

Początek przelotu (5%) na stacji Carpatica R2 = 0,36 p = 0,008 Piecuszek Terminy przelotu 30 25 20 15 10 5 0-6 -4-2 0 2 4 6 8 10 12-5 Początek przelotu (5%) na pozostałych stacjach (średnia dla BK+MW+AS+KA)

Początek przelotu (5%) na stacji Carpatica R2 = 0,36 p = 0,008 Piecuszek Terminy przelotu 30 25 20 CA BK R² = 0,04; p = 0,431 CA MW R² = 0,35; p = 0,159 15 10 CA AS R² = 0,16; p = 0,201 CA KA R² = 0,23; p = 0,085 5 0-6 -4-2 0 2 4 6 8 10 12-5 Początek przelotu (5%) na pozostałych stacjach (średnia dla BK+MW+AS+KA)

Terminy przelotu BK MW AS CA KA Polska Początek Mediana Koniec Długość Rudzik 15,0 10,0 5,0 0,0-5,0-10,0 10% przelotu 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015

Terminy przelotu BK MW AS CA KA Polska Początek Mediana Koniec Długość Piecuszek

Wnioski:

Dziękuję za uwagę i proszę o pytania