PTAKI WISŁY ŚRODKOWEJ

Transkrypt

1

2 PTAKI WISŁY ŚRODKOWEJ BIRDS OF MIDDLE VISTULA RIVER Redaktorzy / Editors: Marek Keller Henryk Kot Andrzej Dombrowski Patryk Rowiński Sławomir Chmielewski Dariusz Bukaciński Mazowiecko-Świętokrzyskie Towarzystwo Ornitologiczne Pionki 2017

3 Recenzenci / Refeeres: prof. dr hab. Artur Goławski prof. dr hab. Aleksander Winiecki Opracowanie map cyfrowych / Digital maps desing: Henryk Kot, mapa na str xx Piotr Matyjasiak Tłumaczenie na język angielski / Translation into English: Autorzy zdjęć / Authors of photos: Andrzej Dombrowski [AD], Patryk Rowiński [PR],.. Projekt okładki / Cover desing: Adam Dmoch Korekta / Proof reading:., redaktorzy i autorzy / editors and authors Zalecany sposób cytowania / Rekommended citation: Keller M., Kot H., Dombrowski A., Rowiński P., Chmielewski S., Bukaciński D. (red.) Ptaki Wisły środkowej. M-ŚTO, Pionki, xxx ss. Keller M., Kot H., Dombrowski A., Rowiński P., Chmielewski S., Bukaciński D. (ed.) Birds of Middle Vistula River. M-ŚTO, Pionki, xxx pp. lub / or Kot H Zmienność występowania siewkowców Charadrii i bekasowców Scolopaci na środkowej Wiśle w okresie letniej migracji w latach W: Keller M., Kot H., Dombrowski A., Rowiński S., Chmielewski P., Bukaciński D. (red.). Ptaki Wisły środkowej. M-ŚTO, Pionki, s. xxx-xxx. Kot H [wersja angielska] Zmienność występowania siewkowców Charadrii i bekasowców Scolopaci na środkowej Wiśle w okresie letniej migracji w latach W: Keller M., Kot H., Dombrowski A., Rowiński P., Chmielewski S., Bukaciński D. (red.). Ptaki Wisły środkowej. M-ŚTO, Pionki, p. xxx-xxx. ISBN. Copyright by Mazowiecko-Świętokrzyskie Towarzystwo Ornitologiczne, Pionki, ul. Radomska 7, tel./fax , msto@poczta.onet.eu Przygotowanie do druku: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, ul. Górna Wilda 90, Poland Druk i oprawa:....

4 SPIS TREŚCI Patryk Rowiński, Tomasz Chodkiewicz, Bartłomiej Woźniak, Rafał Tusiński Wspomnienie o Dr Marku Kellerze Jacek Tabor Wstęp Sławomir Chmielewski, Jacek Tabor 1. Charakterystyka przyrodnicza Wisły środkowej Awifauna lęgowa Dariusz Bukaciński, Marek Keller, Arkadiusz Buczyński, Monika Bukacińska 2. Awifauna lęgowa koryta środkowej Wisły w roku 2009: zmiany liczebności i rozmieszczenia w ciągu ostatnich 36 lat Henryk Kot, Andrzej Dombrowski, Cezary Iwańczuk, Paweł Kozanecki, Rafał Kuropieska, Mieczysław Kurowski, Marcin Łukaszewicz, Stanisław Oszkiel 3. Ptaki lęgowe tarasu zalewowego w granicach obszaru Natura 2000 Dolina Środkowej Wisły w roku 2009 Marek Keller, Adam Dmoch, Robert Malina, Grzegorz Okołów, Rafał Tusiński 4. Zespoły ptaków lęgowych lasów i zadrzewień łęgowych w dolinie środkowej Wisły Andrzej Dombrowski, Henryk Kot 5. Wisła środkowa jako ostoja ptaków lęgowych Awifauna okresu poza lęgowego Henryk Kot, Sławomir Chmielewski, Andrzej Dombrowski, Mirosław Rzępała, Marian Szymkiewicz, Wiesław Walankiewicz, Ewa Głażewska 6. Przeloty ptaków wodno-błotnych Non-Passeriformes oraz szponiastych Accipitriformes i sokołowych Falconiformes w okresie letniej migracji na Wiśle środkowej koło Pawłowic w latach Radosław Kozik, Marcin Łukaszewicz 7. Polęgowa migracja siewkowców Charadrii i bekasowców Scolopaci na środkowej Wiśle koło Pawłowic w latach Andrzej Dombrowski, Marek Keller, Zbigniew Kasprzykowski, Jacek Tabor, Jerzy Dyczkowski, Jacek Słupek 8. Zmiany liczebności ptaków wodno-błotnych na Wiśle między Dęblinem a Płockiem w cyklu rocznym ( )

5 Andrzej Dombrowski, Henryk Kot, Patryk Rowiński, Wojciech Błędowski 9. Występowanie ptaków wodno-błotnych w cyklu rocznym 2009 w granicach obszaru Natura 2000 Dolina Środkowej Wisły i na terenach przyległych Piotr Matyjasiak, Robert Kraska, Adam Olszewski, Marcin Sidelnik 10. Zgrupowania ptaków wodno-błotnych kampinoskiego odcinka Wisły w różnych okresach fenologicznych w latach Henryk Kot 11. Zmienność występowania siewkowców Charadrii i bekasowców Scolopaci na środkowej Wiśle w okresie letniej migracji w latach Andrzej Dombrowski, Henryk Kot, Patryk Rowiński 12. Występowanie ptaków lądowych na tarasie zalewowym Wisły środkowej pomiędzy Dęblinem a Płockiem w okresie pozalęgowym w roku 2009 Marek Keller, Patryk Rowiński, Jarosław K. Nowakowski 13. Dynamika jesiennej migracji wróblowych Passeriformes nad Wisłą środkową koło Góry Kalwarii w roku 1998 Andrzej Dombrowski, Marek Keller, Henryk Kot, Patryk Rowiński 14. Zimowanie ptaków wodno-błotnych na Wiśle między Dęblinem a Płockiem w latach Patryk Rowiński 15. Zimowanie ptaków w nadrzecznych zadrzewieniach łęgowych doliny środkowej Wisły w sezonie 2007/2008 Sławomir Chmielewski, Andrzej Dombrowski, Henryk Kot 16. Wisła środkowa jako ostoja ptaków migrujących i zimujących Zagrożenia i ochrona ptaków Wisły środkowej Henryk Kot, Andrzej Dombrowski, Dariusz Bukaciński 17. Zagrożenia ptaków Wisły środkowej oraz ich siedlisk Sławomir Chmielewski 18. Ochrona prawna Wisły środkowej Andrzej Dombrowski 19. Załącznik. Wykaz gatunków ptaków wykazanych w okresie na Wiśle środkowej pomiędzy Puławami a Płockiem Autorzy tomu

6 CONTENTS (wersja angielska tytuły do przetłumaczenia) Patryk Rowiński, Tomasz Chodkiewicz, Bartłomiej Woźniak, Rafał Tusiński Wspomnienie o Dr Marku Kellerze Jacek Tabor Wstęp Sławomir Chmielewski, Jacek Tabor 1. Charakterystyka przyrodnicza Wisły środkowej Awifauna lęgowa Dariusz Bukaciński, Marek Keller, Arkadiusz Buczyński, Monika Bukacińska 2. Awifauna lęgowa koryta środkowej Wisły w roku 2009: zmiany liczebności i rozmieszczenia w ciągu ostatnich 36 lat Henryk Kot, Andrzej Dombrowski, Cezary Iwańczuk, Paweł Kozanecki, Rafał Kuropieska, Mieczysław Kurowski, Marcin Łukaszewicz, Stanisław Oszkiel 3. Ptaki lęgowe tarasu zalewowego w granicach obszaru Natura 2000 Dolina Środkowej Wisły w roku 2009 Marek Keller, Adam Dmoch, Robert Malina, Grzegorz Okołów, Rafał Tusiński 4. Zespoły ptaków lęgowych lasów i zadrzewień łęgowych w dolinie środkowej Wisły Andrzej Dombrowski, Henryk Kot 5. Wisła środkowa jako ostoja ptaków lęgowych Awifauna okresu poza lęgowego Henryk Kot, Sławomir Chmielewski, Andrzej Dombrowski, Mirosław Rzępała, Marian Szymkiewicz, Wiesław Walankiewicz, Ewa Głażewska 6. Przeloty ptaków wodno-błotnych Non-Passeriformes oraz szponiastych Accipitriformes i sokołowych Falconiformes w okresie letniej migracji na Wiśle środkowej koło Pawłowic w latach Radosław Kozik, Marcin Łukaszewicz 7. Polęgowa migracja siewkowców Charadrii i bekasowców Scolopaci na środkowej Wiśle koło Pawłowic w latach Andrzej Dombrowski, Marek Keller, Zbigniew Kasprzykowski, Jacek Tabor, Jerzy Dyczkowski, Jacek Słupek 8. Zmiany liczebności ptaków wodno-błotnych na Wiśle między Dęblinem a Płockiem w cyklu rocznym ( )

7 Andrzej Dombrowski, Henryk Kot, Patryk Rowiński, Wojciech Błędowski 9. Występowanie ptaków wodno-błotnych w cyklu rocznym 2009 w granicach obszaru Natura 2000 Dolina Środkowej Wisły i na terenach przyległych Piotr Matyjasiak, Robert Kraska, Adam Olszewski, Marcin Sidelnik 10. Zgrupowania ptaków wodno-błotnych kampinoskiego odcinka Wisły w różnych okresach fenologicznych w latach Henryk Kot 11. Zmienność występowania siewkowców Charadrii i bekasowców Scolopaci na środkowej Wiśle w okresie letniej migracji w latach Andrzej Dombrowski, Henryk Kot, Patryk Rowiński 12. Występowanie ptaków lądowych na tarasie zalewowym Wisły środkowej pomiędzy Dęblinem a Płockiem w okresie pozalęgowym w roku 2009 Marek Keller, Patryk Rowiński, Jarosław K. Nowakowski 13. Dynamika jesiennej migracji wróblowych Passeriformes nad Wisłą środkową koło Góry Kalwarii w roku 1998 Andrzej Dombrowski, Marek Keller, Henryk Kot, Patryk Rowiński 14. Zimowanie ptaków wodno-błotnych na Wiśle między Dęblinem a Płockiem w latach Patryk Rowiński 15. Zimowanie ptaków w nadrzecznych zadrzewieniach łęgowych doliny środkowej Wisły w sezonie 2007/2008 Sławomir Chmielewski, Andrzej Dombrowski, Henryk Kot 16. Wisła środkowa jako ostoja ptaków migrujących i zimujących Zagrożenia i ochrona ptaków Wisły środkowej Henryk Kot, Andrzej Dombrowski, Dariusz Bukaciński 17. Zagrożenia ptaków Wisły środkowej oraz ich siedlisk Sławomir Chmielewski 18. Ochrona prawna Wisły środkowej Andrzej Dombrowski 19. Załącznik. Wykaz gatunków ptaków wykazanych w okresie na Wiśle środkowej pomiędzy Puławami a Płockiem Autorzy tomu

8 Wspomnienie o Dr Marku Kellerze Doktor Marek Keller ( ) był wyjątkowym przyrodnikiem i znawcą ptaków. Przez całe swoje życie zawodowe związany był z Wydziałem Leśnym SGGW w Warszawie, gdzie pracował na stanowisku naukowo-dydaktycznym. Jego zainteresowania badawcze obejmowały m. in. biologię i ekologię ptaków szponiastych w wielu kompleksach leśnych, ekologię i ochronę kuraków leśnych oraz biologię ptaków wodnych i wodno-błotnych. W latach był redaktorem naczelnym kwartalnika Notatki Ornitologiczne (obecnie Ornis Polonica ), a w latach członkiem redakcji Acta Ornithologica. Był twórcą i wieloletnim opiekunem Sekcji Ornitologicznej Koła Naukowego Leśników. Wisła i poznawanie jej walorów ornitologicznych było dla Marka Kellera jednym z najważniejszych i najbardziej ulubionych zajęć zawodowych. Jako młody pracownik zapoczątkował w roku 1983 program badań wędrówek ptaków wróblowych w dolinie Wisły. W prowadzonym pod jego kierownictwem obozie obrączkarskim, zlokalizowanym początkowo koło Wilgi, a później na wyspie Kępa Radwankowska koło Góry Kalwarii, do roku 1998 uczestniczyło ponad 200 osób, zaobrączkowano ponad ptaków. W latach , Marek koordynował także styczniowe liczenia ptaków na 130 km odcinku Wisły w ramach ogólnokrajowej Akcji Zimowych Badań Ptaków Wodnych. W roku 1993 zainicjował liczenia lęgowych ptaków nurtu Wisły na odcinku od Dęblina do Płocka. Podczas spływów liczono wszystkie gniazdujące na wyspach mewy, rybitwy, sieweczki i inne ptaki wodno-błotne. Niezwykle istotne okazały się być pierwsze kompleksowe badania awifauny doliny środkowej Wisły z lat , polegające na jednoczesnych inwentaryzacjach ptaków zarówno podczas spływów, jak i liczeń pieszych obejmujących także międzywale. Marek był koordynatorem tego projektu oraz aktywnym wykonawcą prac terenowych. Badania te zostały powtórzone w roku 2009, który był dla Marka ostatnim sezonem zmagań z ptakami Wisły. Znaczenie zebranych i opracowanych przez Marka materiałów jest nieocenione. Poza wartością faunistyczną, stały się one podstawą opracowania optymalnej strategii zagospodarowania obszaru doliny Wisły oraz jej waloryzacji w oparciu o dane przyrodnicze. Dane o liczebności i rozmieszczeniu ptaków posłużyły również do powołania wielu wiślanych rezerwatów przyrody i obszaru specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 Dolina Środkowej Wisły.

9 Profesjonalnym, naukowym podejściem, a także charyzmą i życzliwością, Marek potrafił zaskarbić sobie sympatię wielu osób, w tym niezliczonej rzeszy studentów. Dla wielu, którzy uczestniczyli w pracach terenowych z Markiem, była to wyjątkowa możliwość uprawiania nauki, poznawania ptaków, ich zwyczajów, jak również wielka przygoda. Wpłynął na zainteresowania, pasje oraz przyszłe życie zawodowe wielu swoich wychowanków. Pod Jego opieką powstało wiele prac magisterskich, poświęconych awifaunie doliny Wisły. W naszej pamięci pozostaną niezliczone, nadwiślańskie przygody z udziałem Marka, jak choćby atak byka na namiot na jednej z wysp podczas spływu, łapanie rękami ryb w starorzeczu, czy też wrześniowa powódź na obozie obrączkarskim. Dla nas Marek Keller był przede wszystkim wspaniałym nauczycielem, nie tylko ptaków, ale także życia. Odszedł u szczytu swoich możliwości intelektualnych i badawczych, w czasie prac redakcyjnych nad książką o ptakach Wisły. Pozostanie w naszej pamięci jako człowiek wyjątkowo życzliwy dla innych ludzi. Patryk Rowiński, Tomasz Chodkiewicz, Bartłomiej Woźniak, Rafał Tusiński

10 Wstęp Do napisania przez przedstawiciela Wydawcy (jedna strona)

11 OKŁADKA II Tekst promujący M-ŚTO o objętości 1/2-2/3 strony, do napisania. Okładka II w kolorze piaskowym, bez foto lub rysunków, chyba że są inne propoztcje