GEOGRAFIA KL.8 Dział Wymagania konieczne i podstawowe Wymagania rozszerzające Wymagania dopełniające 1
Azja 1. Podać przykłady różnych kontrastów środowiska Azji i zlokalizować je na mapie. 2. wskazać na mapie umowną granicę między Europą a Azją. 3. Opisać konsekwencje dużej rozciągłości południkowej i równoleżnikowej Azji. 4. Wskazać na mapie obszary uprawy ryżu w Azji Południowo- Wschodniej. 5. Opisać, na podstawie klimatogramu roczny przebieg temperatury powietrza i opadów w klimacie zwrotnikowym monsunowym. 6. Wyjaśnić, dlaczego podstawą wyżywienia mieszkańców Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej jest ryż. 7.Porównać warunki klimatyczne w klimacie zwrotnikowym suchym i klimacie zwrotnikowym monsunowym. 8.Wyjaśnić różnice w wilgotności powietrza podczas monsunu letniego i zimowego. 9.Wyjaśnić, w jaki sposób dochodzi do powstawania trzęsień ziemi. 10.Zdefiniować tsunami. 11.Wskazać na mapie obszar określany jako pacyficzny pierścień ognia. 1. Wykazać wpływ warunków środowiskowych w Azji na warunki życia człowieka. 2.Odczytywać z mapy wysokość bezwzględną i obliczać wysokość względną. 3. Wykazać, na podstawie map tematycznych, że kontynent Azji jest obszarem wielkich geograficznych kontrastów. 4. Wyjaśnić mechanizm powstawania monsunu letniego i zimowego. 5. Opisać zastosowanie ryżu w życiu codziennym mieszkańców Azji Południowo- Wschodniej. 6. Opisać, na podstawie mapy tematycznej, rozmieszczenie płyt litosfery. 7. Zidentyfikować prawidłowości w rozmieszczeniu zjawisk sejsmicznych i wulkanicznych w odniesieniu do płyt litosfery. 8.Wymienić negatywny wpływ trzęsień ziemi i tsunami na życie człowieka. 1.* Lokalizować na mapie regiony geograficzne kontynentu. 2.Odczytywać informacje z map klimatycznych, roślinności i gleb kontynentu. 3.* Lokalizować na mapie kontynentu wybrane obiekty np. rzeki, jeziora, szczyty. 4. Uzasadnić na podstawie map ogólnogeograficznych i tematycznych, że Azja jest obszarem wielkich kontrastów geograficznych. 5.Wyjaśnić zróżnicowanie rozmieszczenia ludności w Azji. 6.* Podać przykłady zróżnicowania gospodarczego państw Azji. 7. Wykazać związek między cechami klimatu monsunowego a rytmem upraw i kulturą ryżu w Azji Południowo- Wschodniej. 2
Azja 12.Wyjaśnić związek między przebiegiem granic płyt litosfery a występowaniem rowów tektonicznych, wulkanów, trzęsień ziemi i tsunami. 13. Opisać na podstawie mapy położenie fizycznogeograficzne Japonii. 14. Wymienić podstawowe grupy produktów wytwarzanych w Japonii. 15.Uzasadnić, że Japonia jest obecnie jedną z najpotężniejszych i najnowocześniejszych gospodarek świata. 16. Scharakteryzować wybrane elementy środowiska przyrodniczego Japonii. 17. Opisać, na podstawie mapy, zróżnicowanie przestrzenne gęstości zaludnienia w Chinach. 18. Podać najważniejsze czynniki rozmieszczenia ludności w Chinach. 19. Wymienić kierunki rozwoju gospodarczego Chin. 20.Wymienić produkty chińskie wykorzystywane w życiu codziennym Polaka. 21. Opisać zmiany liczby ludności w Indiach. 22. Opisać zróżnicowanie etniczne, językowe, religijne społeczeństwa Indii. 23. Opisać przestrzenne zróżnicowanie poziomu rozwoju gospodarczego Indii na podstawie mapy. 24. Podać przykłady czynników utrudniających i ułatwiających rozwój społeczno-gospodarczy Indii. 25. Dokonać charakterystyki wybranych przemian gospodarczych w Indiach. 9. Opisać warunki przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz określić ich wpływ na rozwój gospodarczy Japonii. 10. Wymienić nazwy znanych firm japońskich oraz produkty japońskie znane na rynku polskim. 11.Wykazać zróżnicowanie ludności Chin.12. Wymienić i wyjaśnić dawne, obecne oraz przyszłe wyzwania demograficzne Chin. 13. Zaprezentować główne kierunki rozwoju gospodarczego Chin w XXI w. 14. opisuje kontrasty społeczne i gospodarcze w Indiach. 15. Ocenić rolę czynników społecznych, w tym kontrastów dla rozwoju gospodarczego Indii. 16. Wymienić główne zasady islamu i wpływ religii na życie muzułmanów. 17. Wskazać przykłady konfliktów na lliskim Wschodzie. 18. Wyjaśnić znaczenie zasobów ropy naftowej dla gospodarek państw bliskowschodnich. 8.* Wyjaśnić, dlaczego opóźniający się monsun letni może być przyczyną wystąpienia klęski głodu. 9. Opisać sposoby zapobiegania tragicznym skutkom trzęsień ziemi i tsunami 10. Ocenić wpływ warunków przyrodniczych i społeczno-kulturowych na rozwój gospodarczy Japonii. 11. Wyjaśnić cele, zasady oraz dokonać oceny polityki jednego dziecka. 12. Wyjaśnić znaczenie przemysłu nowoczesnych technologii w rozwoju gospodarczym Indii. 13.Charakteryzuje region lliskiego Wschodu pod względem cech kulturowych oraz zasobów ropy naftowej i poziomu rozwoju gospodarczego. 14. Wyjaśnić przyczyny i skutki konfliktów na lliskim Wschodzie. 3
Azja 27. Podać najważniejsze cechy odróżniające region lliskiego Wschodu od innych regionów na świecie. 28.Przedstawić zróżnicowanie etniczne i religijne lliskiego Wschodu. 29. Opisać wielkość i rozmieszczenie złóż ropy naftowej na lliskim Wschodzie. 4
Afryka 1.Opisać położenie Afryki na kuli ziemskiej. 2.Wymienić i opisać charakterystyczne elementy środowiska przyrodniczego Afryki. 3. Wymienić strefy klimatyczno- -roślinno-glebowe w 4. Wskazać rejony obfitych opadów i susz w 5. Wskazać na mapie region Sahelu. 6. Określić warunki przyrodnicze charakterystyczne dla Sahelu. 7. Pokazać położenie Kenii na mapie; nazwać i wymienić walory przyrodnicze Kenii. 8. Wskazać obszary nadwyżek i niedoborów wody w 9. Podać nazwy roślin uprawnych Afryki. 10. Wymienić sposoby gospodarowania w 11. Określić wartości przyrostu naturalnego w 12. Przedstawić główne problemy Afryki. 13. Wskazać regiony głodu i niedożywienia w 14. Nazwać główne surowce mineralne występujące w 1.Wyjaśnić genezę wybranych elementów środowiska przyrodniczego Afryki. 2.Nazwać główne masy powietrza i typy opadów występujące w 3. Wskazać rejony obfitych opadów i susz w Afryce określając przyczyny występujących różnic. 4. Opisać dowolną strefę klimatyczno-roślinną Afryki uwzględniając gospodarowanie człowieka w tej strefie. 5. Wyjaśnić wzajemne zależności między strefami klimatycznymi i roślinnymi. 6. Wskazać sposoby tradycyjnego gospodarowania w strefie Sahelu. 7. Wymienić przyczyny pustynnienia Sahelu. 8. Wskazać rodzaje turystyki, jakie mogą być realizowane w Kenii. 9. Opisać problemy rolnictwa Afryki. 10. Ocenić skutki stosowania rolnictwa żarowo-odłogowego i plantacyjnego w Afryce Zachodniej. *1. Wskazywać na mapie obiekty geograficzne Afryki. 2. Omówić cyrkulację mas powietrza w strefie międzyzwrotnikowej; *3.Wskazać konsekwencje przyrodnicze i gospodarcze cyrkulacji mas powietrza w 4. Wskazać na mapie zasięgi występowania poszczególnych stref klimatyczno-roślinnych w 5. Wykazać zależności pomiędzy położeniem geograficznym a występowaniem stref klimatyczno- roślinnoglebowych w 6. Wyjaśnia związki między warunkami przyrodniczymi a możliwościami gospodarowania w strefie Sahelu. 7. Określić znaczenie rozwoju turystyki dla państw Afryki. 5
Afryka 15. Wskazać regiony słabiej i lepiej rozwinięte gospodarczo w 11. Analizować przyczyny głodu i niedożywienia w Afryce na przykładzie Etiopii. 12. Wskazać dziedziny gospodarki mogące rozwijać się współcześnie w 13. Określa rolę tradycyjnych i nowoczesnych działów gospodarki w rozwoju wybranych krajów Afryki. 8. Wyjaśnić przyczyny problemów rolnictwa w 9. Przedstawić sposoby rozwiązania problemu głodu i niedożywienia w Afryce oraz ocenić ich skuteczność. 10. Omówić specyfikę gospodarki państw słabo i średnio rozwiniętych gospodarczo w 11. Wskazać na przyczyny zróżnicowanego rozwoju państw Afryki. 6
1. Wskazać na mapie regiony geograficzne obu Ameryk. 2. Wskazać na mapie główne obiekty geograficzne Ameryki Północnej i Południowej. 3. Opisać warunki naturalne obu Ameryk. 4. Wskazać na mapie zasięg lasów i prerii w Kanadzie. 5. Wymienić czynniki przyrodnicze wpływające na przesunięcie granicy lasów w Kanadzie. 6. Zdefiniować pojęciaa cyklon tropikalny, huragan, tornado, powódź i wskazać na mapie regiony występowania tych zjawisk. 7. Przedstawić konsekwencje katastrofalnych zjawisk przyrodniczych. Jw. 8. Scharakteryzować las równikowy. 9. Przedstawić znaczenie lasu równikowego dla Ziemi. 10.Uzasadnić potrzebę ochrony lasów równikowych. 1. Scharakteryzować cechy środowiska przyrodniczego obu Ameryk. 2. Scharakteryzować wody powierzchniowe Ameryki Południowej i Północnej. 3. Wykazać współzależności pomiędzy elementami środowiska przyrodniczego obu Ameryk. 4. Wskazać przyczyny przekształcenia większości prerii w obszary rolnicze. 5. Określić warunki niezbędne do uformowania się cyklonu tropikalnego 6. Wymienić przyrodnicze skutki powodowane przez huragany. 1. Porównać środowisko przyrodnicze obu Ameryk. 2. Określić związki między warunkami środowiska przyrodniczego a gospodarką Ameryki Północnej i Łacińskiej. 3. Określić związki między obszarami uprawnymi i lasami a gospodarką Kanady. 4. Przedstawić zależności między działalnością człowieka a intensyfikacją zjawisk katastrofalnych. 7
Ameryka Północna i Południowa 11. Wyjaśnić zagrożenia lokalne i globalne wynikające z faktu wylesiania Amazonii. 12. Wymienić wybrane nazwy grup, plemion rdzennej ludności Ameryki Północnej i Południowej. 13. Wskazać regiony, w których nadal żyją plemiona nie podlegające wpływom cywilizacji. 14. Wskazać wielkie miasta Ameryki Południowej i Północnej. 15. Zdefiniować pojęcie urbanizacji. 16. Wskazać na mapie megalopolis w Stanach Zjednoczonych. 17.Wymienić problemy wielkich miast Ameryki Południowej; wyjaśnić pojęcie dzielnica nędzy. 18. Wymienić elementy środowiska przyrodniczego Stanów Zjednoczonych wpływające na specyfikę tego kraju. 19.Wyjaśnić pojęcie technopolia i podać przykład. 20. Wymienić przyczyny marnowania żywności w Stanach Zjednoczonych. 7. Przedstawić piętrowość roślinną lasu równikowego. 8.Wymienić przyczyny wylesiania Amazonii. 9.Opisać ekologiczne skutki wylesiania Amazonii. 10. Scharakteryzować zróżnicowanie etniczne społeczeństwa Ameryki Północnej i Południowej. 11. Przedstawić problemy rdzennej ludności Ameryki. 12. Podać przyczyny i skutki urbanizacji pozornej. 13. Przedstawić cechy megalopolis. 14. Opisać warunki rozwoju nowoczesnych gałęzi przemysłu w USA. 15.Określić pozycję Stanów Zjednoczonych w gospodarce światowej. 5. Przedstawić szanse i zagrożenia związane z kontynuacją obecnej polityki gospodarczej lrazylii. 6. Identyfikować konflikt interesów między gospodarczym wykorzystaniem Amazonii a ekologicznymi skutkami jej wylesiania. 7. Wymienić i wskazać na mapie państwa Ameryki, w których rdzenni mieszkańcy stanowią znaczny odsetek społeczeństwa. 8. Wyjaśnić wpływ warunków środowiska przyrodniczego na lokalizację i funkcjonowanie miast w Ameryce Południowej i Północnej. 9. Przedstawić historyczne uwarunkowania współczesnej sytuacji polityczno-gospodarczej państw Ameryki Południowej i Północnej. 10. Przedstawić rolę usług w gospodarce USA. 11. Wymienić największe 8
Australia i Oceania; Obszary okołobiegunowe 1.Wymienić elementy środowiska przyrodniczego Australii oraz Oceanii wpływające na specyfikę tych obszarów. 2. Przedstawić wybrane elementy środowiska przyrodniczego Australii. 3. Nazwać grupy ludności zamieszkujące Australię. 4. Wskazać regiony koncentracji ludności w Australii. 5. Omówić przyczyny nierównomiernego rozmieszczenia ludności Australii. 6. Wskazać najważniejsze działy gospodarki Australii. 7. Wyjaśnić pojęciaa Antarktyda, Antarktyka, Arktyka i wskazać je na mapie. 8. Podać cechy środowiska przyrodniczego Antarktydy. 9. Wymienić jedną polską stację badawczą funkcjonującą w Arktyce lub Antarktyce. 10. Opisać badania jakie są prowadzone na stacjach polarnych. 1.Scharakteryzować klimat oraz roślinność Australii i wysp Oceanii. 2. Wyjaśnić rolę wód artezyjskich na kontynencie. 3. Scharakteryzować rolnictwo Australii. 4. Wyjaśnić przyczyny występowania specyficznych warunków środowiska przyrodniczego na obszarach podbiegunowych. 5.Wyjaśnić zmiany zachodzące w środowisku przyrodniczym obszarów okołobiegunowych. 6. Wskazać przyczyny zainteresowania człowieka obszarami polarnymi. 7. Opisać warunki życia w polarnej stacji badawczej. 1. Scharakteryzować środowisko przyrodnicze Australii i Oceanii. 2.Przedstawić, na podstawie map tematycznych, główne cechy gospodarki Australii na tle warunków środowiska przyrodniczego. 3. Opisać działalność człowieka na obszarach podbiegunowych. 4. Wyjaśnić znaczenia Traktatu Antarktycznego dla środowiska przyrodniczego obszarów polarnych. 5. Wskazać na udział Polaków w badaniach obszarów okołobiegunowych i ich osiągnięcia. 9