TURYSTYKA GDAŃSKA Raport z badania przeprowadzonego w III kwartale 2017 r.

TURYSTYKA GDAŃSKA Raport z badania przeprowadzonego w III kwartale 2017 r. październik 2017 1

OPRACOWANIE Raport opracowany przez: Pomorski Instytut Naukowy im. prof. Brunona Synaka Adres: ul. Abrahama 1A, 80-307 Gdańsk Tel.: 58 511 22 70 e-mail: biuro@instytutnaukowy.org www.instytutnaukowy.org Autorzy Raportu: Projekt badania i opracowanie naukowe wyników: prof. UG dr hab. Robert Bęben; Oliwia Papis; Marta Kotlarz. Pomorski Instytut Naukowy im. prof. Brunona Synaka Turystyka Gdańska: Raport z badania przeprowadzonego w III kwartale 2017 r. 2017, Pomorski Instytut Naukowy im. prof. Brunona Synaka 2

WSTĘP 4 SPIS TREŚCI ZAŁOŻENIA... 5 1.1. Definicje i pojęcia... 5 1.2. Szacunek wielkości badanej populacji liczby turystów i odwiedzających, zarówno krajowych, jak i zagranicznych... 5 1.3. Dobór próby... 6 1.4. Realizacja i przebieg badania... 7 WYNIKI BADAŃ ANKIETOWYCH... 8 2.1. Profil demograficzno-socjologiczny respondentów... 8 2.2. Miejsce zamieszkania i pochodzenie respondentów... 11 2.3. Który raz respondenci przyjechali do Gdańska... 15 2.4. Długość pobytu w Trójmieście i rola Gdańska w pobycie... 16 2.5. Osoby towarzyszące podczas podróży i pobytu... 19 2.6. Wybierane przez respondentów obiekty noclegowe... 20 2.7. Miejscowości komplementarne w stosunku do Gdańska... 21 2.8. Środki transportu wykorzystywane przez respondentów... 21 2.9. Cel przyjazdu i formy spędzania czasu... 23 2.10. Stopień zadowolenia z pobytu w Gdańsku i czynniki wpływające na to zadowolenie... 28 WYNIKI BADAŃ W KONTEKŚCIE WYBRANYCH ZAGADNIEŃ TEMATYCZNYCH... 36 3.1. Specyfikacja turystów ze względu na cel podróży oraz wpływ tego celu na zachowania i opinie turystów..... 36 3.2. Turystyka biznesowa... 36 3.2.1. Profil respondenta biznesowego (metryczka)... 36 3.2.2. Specyfika podróży respondentów biznesowych... 39 3.2.3. Korzystanie z atrakcji przez respondenta biznesowego... 41 3.2.4. Ocena pobytu przez respondenta biznesowego... 43 3.2.5. Wydatki respondenta biznesowego... 45 3.2.6. Podsumowanie... 45 3.3. Turystyka celowa przyjazd do rodziny/znajomych... 46 3.3.1. Profil respondenta, który przyjechał do rodziny/znajomych (metryczka)... 46 3.3.2. Specyfika podróży respondentów, którzy przyjechali do rodziny lub znajomych... 48 3.3.3. Korzystanie z atrakcji przez respondenta, który przyjechał do rodziny lub znajomych... 51 3.3.4. Ocena pobytu przez respondenta, który przyjechał do rodziny lub znajomych... 52 3.3.5. Wydatki respondenta, który przyjechał do rodziny lub znajomych... 54 3.3.6. Podsumowanie... 54 3.4. Turystyka rekreacyjna... 55 3.4.1. Profil respondenta rekreacyjnego (metryczka)... 55 3.4.2. Specyfika podróży respondentów rekreacyjnych... 57 3.4.3. Korzystanie z atrakcji przez respondenta rekreacyjnego... 60 3.4.4. Ocena pobytu przez respondenta rekreacyjnego... 61 3.4.5. Wydatki respondenta rekreacyjnego... 63 3.4.6. Podsumowanie... 63 PODSUMOWANIE... 65 SPIS RYSUNKÓW... 69 SPIS TABEL... 69 3

WSTĘP Prezentujemy Czytelnikom raport opracowany na potrzeby projektu badania turystyki gdańskiej, realizowanego przez Pomorski Instytut Naukowy im. Profesora Brunona Synaka, we współpracy z Gdańską Organizacją Turystyczną. Niniejszy Raport stanowi podsumowanie wyników sondażu przeprowadzonego w III kwartale 2017 r. w formie indywidualnych wywiadów, będąc tym samym materiałem porównawczym dla danych uzyskanych w III kwartale 2016 r. Głównym celem realizowanego projektu badania turystyki gdańskiej jest poprawa jakości turystycznej oferty produktowej Gminy Miasta Gdańsk. Cel ten realizowany jest w oparciu o dane i informacje, umożliwiające kreowanie świadomej polityki produktowej gminy, korespondującej z dynamicznie zmieniającymi się potrzebami różnych grup odbiorców tego produktu. Podejście to opiera się o założenie, że miasto stanowi specyficzny rodzaj produktu turystycznego, składającego się z kompozycji towarów, produktów i usług, jak również innych walorów, z których korzystają turyści i odwiedzający. Docelowo realizacja polityki produktowej ukierunkowanej na potrzeby odbiorców, może umożliwić Gminie Miasta Gdańsk stworzenie oferty turystycznej zgodnej z bieżącymi, jak i potencjalnymi oczekiwaniami gości co z kolei w długim okresie czasu może przyczynić się do systematycznie zwiększającego się ruchu turystycznego na analizowanym obszarze, a co za tym idzie, generowania większych niż obecnie korzyści dla lokalnej gospodarki. Do celów szczegółowych, realizowanego projektu, należą: określenie społeczno-ekonomicznego profilu turystów i odwiedzających przyjeżdżających do Gdańska; zbadanie stopnia zadowolenia odwiedzających i turystów z poszczególnych aspektów pobytu w Gdańsku oraz zależności pomiędzy wskazywaną przez nich oceną tych aspektów, a ogólnym zadowoleniem z pobytu; dokonanie klasyfikacji turystów i odwiedzających wg. kryterium głównego celu podróży i dokonanie analizy różnic w cechach społeczno-ekonomicznych w tych grupach oraz w ich percepcji Gdańska jako produktu turystycznego; oszacowanie wielkości ruchu turystycznego. 4

ZAŁOŻENIA 1.1. Definicje i pojęcia W trakcie opracowywania niniejszego Raportu, Autorzy posługiwali się szeregiem terminów, które zdefiniowali (podobnie, jak w przypadku poprzednich raportów) w następujący sposób: populacja ogół osób spoza Trójmiasta w wieku powyżej 16 lat, przybywających do Gdańska w celach innych niż stałe zatrudnienie lub studia; próba ogół respondentów, którzy wzięli udział w badaniu; turyści osoby z populacji, których pobyt w Gdańsku obejmuje przynajmniej jeden nocleg; odwiedzający - osoby z populacji, których pobyt w Gdańsku nie obejmuje noclegu; respondent/turysta/odwiedzający biznesowy osoba z populacji, która odpowiedziała na pytanie Proszę wskazać główny cel Pana/i podróży? podróż w sprawach zawodowych; respondent/turysta/odwiedzający eventowy - osoba z populacji, która odpowiedziała na pytanie Proszę wskazać główny cel Pana/i podróży? wydarzenie kulturalne, rozrywkowe, sportowe, etc.; respondent/turysta/odwiedzający rekreacyjny - osoba z populacji, która odpowiedziała na pytanie Proszę wskazać główny cel Pana/i podróży? pobyt rekreacyjny; respondent/turysta/odwiedzający, który przyjechał do rodziny/ znajomych - osoba z populacji, która odpowiedziała na pytanie Proszę wskazać główny cel Pana/i podróży? wizyta u rodziny/znajomych. 1.2. Szacunek wielkości badanej populacji liczby turystów i odwiedzających, zarówno krajowych, jak i zagranicznych Szacunku liczby turystów i odwiedzających dokonano w oparciu o prognozowaną liczbę korzystających z noclegów w III kwartale 2017 roku zgodnie z danymi GUS. Zastosowana metoda służy uzyskania liczby uczestników ruchu turystycznego in capita, a więc osób, a nie odwiedzin/przyjazdów. Szacunku dokonano w oparciu o następującą procedurę. Proces szacunku Liczba turystów została oszacowana wg. wzoru: LT = LGK +LGZ+ NLGK +NLGZ, gdzie: LT całkowita liczba turystów w danym okresie, LGK - liczba krajowych osób korzystających w danym okresie z bazy hotelowej wg. GUS, LGZ - liczba zagranicznych osób korzystających w danym okresie z bazy hotelowej wg. GUS, NLGK - liczba krajowych turystów zakwaterowanych poza bazą hotelową wg. GUS liczona w oparciu o wyniki przeprowadzonych badań ankietowych wg. wzoru: NLGK = LGK*wynikający z badań ankietowych stosunek turystów krajowych deklarujących zakwaterowanie w hotelach wg. GUS do turystów deklarujących zakwaterowanie w innych obiektach noclegowych (w tym także nocujących u rodziny lub znajomych) NLGZ - liczba zagranicznych turystów zakwaterowanych poza bazą hotelową wg. GUS liczona w oparciu o wyniki przeprowadzonych badań ankietowych wg. wzoru: 5

NLGZ = LGZ* wynikający z badań ankietowych stosunek turystów zagranicznych deklarujących zakwaterowanie w hotelach wg. GUS do turystów deklarujących zakwaterowanie w innych obiektach noclegowych (w tym także nocujących u rodziny lub znajomych) Liczbę odwiedzających została oszacowana wg. wzoru: LO = LOK+LOZ, gdzie: LO liczba odwiedzających w danym okresie LOK liczba odwiedzających krajowych liczona w oparciu o wyniki przeprowadzonych badań ankietowych wg. wzoru: LOK = LGK*wynikający z badań ankietowych stosunek turystów krajowych do odwiedzających krajowych LOZ - liczba odwiedzających zagranicznych liczona w oparciu o wyniki przeprowadzonych badań ankietowych wg. wzoru: LOZ = LGZ*wynikający z badań ankietowych stosunek turystów zagranicznych do odwiedzających zagranicznych. Na podstawie wyżej opisanej metodyki, otrzymano liczbę turystów i odwiedzających w III kwartale 2017 r. na poziomie 601 733 osób. Nazwa kategorii Krajowi Zagraniczni Ogółem Turyści 263 329 187 735 451 064 Odwiedzający 110 930 39 740 150 669 Ogółem 374 259 227 475 601 733 Należy przy tym zauważyć, że powyższa wartość ma wyłącznie charakter orientacyjny i pomimo, iż nie zastosowano żadnego zaokrąglenia należy ją traktować wyłącznie jako określenie skali badanego zjawiska, a więc ruchu turystycznego. Szczegółowe określenie faktycznej liczby turystów i odwiedzających Gdańsk lub jakiekolwiek inne miasto czy region jest niemożliwe stąd zastosowana metoda ma wyłącznie charakter aproksymacyjny. Jednak już sama wartość szacunkowa, poza zapewnieniem możliwości analizowania wpływu turystyki na wiele aspektów życia społeczno-gospodarczego miasta i kwantyfikacji tego wpływu, umożliwia także monitorowanie zarówno zmian wielkościowych ruchu turystycznego ogółem, jak i zmian zachodzących w samej strukturze tego ruchu. 1.3. Dobór próby Istotnym etapem procesu badawczego, którego sposób przeprowadzenia wpływa na możliwość ekstrapolacji wyników badania na całą badaną populację, jest dobór próby. Etap ten to ściśle określone postępowanie badawcze, polegające na wyodrębnieniu z szerszego zbioru elementów o wspólnych cechach (tzw. populacja generalna), ograniczonej liczby ich reprezentantów, w celu oszacowania ich właściwości lub zachodzących między nimi relacji. Ważnym parametrem cechującym daną próbę badawczą, jest poziom jej reprezentatywności, który określa w jakim stopniu próba badawcza odzwierciedla cechy całej populacji, którą zainteresowani są przeprowadzający badanie. Reprezentatywność badania jest parametrem stopniowalnym, aczkolwiek wyrażenie w postaci np. procentowej tego parametru (stopnia reprezentatywności) jest bardzo trudne i nie należy go mylić ze współczynnikiem prawdopodobieństwa błędu. Charakter badanej w niniejszym opracowaniu populacji nie pozwala na przeprowadzenie badania w pełni reprezentatywnego, z uwagi na brak możliwości przeprowadzenia badania w pełni spełniającego warunki badania losowego. Ponadto, niemożliwym było wykorzystanie także metodologii badań stanowiących uproszczoną formę doboru losowego, np. stosujących dobór systematyczny, co spowodowane było realnym brakiem możliwości zastosowania odpowiedniego interwału, pozwalającego na statystyczne zbadanie próby 6

na całej jej szerokości, który w tym przypadku wynosiłby ponad 1 000 osób, w zależności od ostatecznych założeń. W niniejszym badaniu, ze względu na specyfikę badanej populacji, dobór stosowanych metod był znacząco ograniczony. Z tego względu zastosowano nielosowy kwotowy schemat doboru osób ankietowanych, wykorzystujący próbę okolicznościową (respondenci byli osobami dostępnymi). Zwraca się jednak uwagę, że Autorzy opracowania dołożyli wszelkich starań, zarówno w zakresie oszacowania próby badawczej, jak i nadzorując sam proces przeprowadzanego badania, aby uzyskane w trakcie badania wyniki charakteryzowały się możliwie jak najwyższym poziomem reprezentatywności i aby tym samym możliwe było świadome stosowanie założenia, że ekstrapolacja uzyskanych wyników na ogół badanej populacji obarczona będzie stosunkowo niewielkim błędem. Gdzie: N liczność populacji; p spodziewany rząd wielkości szacowanej frakcji (0,5); q 1 - p; zα 2,05 dla α=0,05; d dopuszczalny błąd szacunku frakcji p (0,05). Ze względu na brak przeprowadzenia badania pilotażowego, spodziewany rząd wielkości szacowanej frakcji został zdefiniowany jako p = 0,5. Dodatkowo założono współczynnik ufności na poziomie 95,00%. Zakładana wielkość populacji została przyjęta na poziomie analogicznym tożsamego okresu 2016 r., a więc 700 000 osób. W oparciu o powyższe założenia minimalna liczebność próby badawczej została oszacowana na poziomie 735 osób. Ostatecznie przeprowadzono 751 skutecznych wywiadów. 1.4. Realizacja i przebieg badania Badanie turystyki gdańskiej w III kwartale 2017 r., będące podstawą do opracowania niniejszego Raportu, zostało przygotowane i przeprowadzone przez Pomorski Instytut Naukowy im. Profesora Brunona Synaka w Gdańsku. Głównym celem badania było określenie profilu turystów i odwiedzających miasto Gdańsk, poznanie ich opinii o mieście oraz uzyskanie informacji na temat ich aktywności podczas pobytu w Gdańsku. Badanie przeprowadzono na podstawie kwestionariusza ankiety, stworzonego przez Pomorski Instytut Naukowy im. Profesora Brunona Synaka we współpracy z Gdańską Organizacją Turystyczną oraz Referatem Badań i Analiz Społeczno-Gospodarczych Wydziału Polityki Gospodarczej Urzędu Miasta Gdańsk. Tabela 1. Zestawienie miejsc oraz zrealizowanej liczby ankiet Miejsce przeprowadzenia badania Liczba zrealizowanych ankiet Stare/Główne Miasto 501 Port Lotniczy 84 Dworzec PKP 105 Plaża 61 RAZEM 751 Źródło: Opracowanie własne. Badanie opierało się na analizie między innymi takich zagadnień jak: miejsce zakwaterowania turystów, środki transportu za pomocą których respondenci przybyli do Gdańska, a także poruszali się po mieście, charakterystyka grup towarzyszących, z którymi przyjechali do Gdańska, etc. Zweryfikowano także źródła, z których respondenci dowiadywali się o Gdańsku oraz zbadano ich opinię na temat miasta. Wyniki badania preferencji respondentów przeanalizowano w podziale na poszczególne grupy, biorąc pod uwagę takie zmienne, jak: wiek, płeć, wykształcenie oraz sytuację zawodową respondentów. 7

WYNIKI BADAŃ ANKIETOWYCH 2.1. Profil demograficzno-socjologiczny respondentów Analiza wyników badania sondażowego, przeprowadzonego w III kwartale 2017 r. została rozpoczęta od zweryfikowania profilu demograficzno-socjologicznego respondentów. Tożsamo jak w poprzednich kwartałach analizę tę przeprowadzono w podziale na turystów i odwiedzających oraz na krajowych i zagranicznych uczestników gdańskiego ruchu turystycznego. Tabela 2. Struktura respondentów według płci z podziałem na turystów i odwiedzających Ogółem % Odwiedzający % Turyści % Mężczyzna 368 49,00% 111 45,68% 257 50,59% Kobieta 383 51,00% 132 54,32% 251 49,41% Razem 751 100% 243 100% 508 100% W badanym kwartale widoczna była przewaga kobiet nad mężczyznami. W badaniu wzięło udział 51,0% kobiet i 49,0% mężczyzn. W porównaniu do poprzednich lat, należy zauważyć, iż również w III kwartale 2016 r. przeważający udział stanowiły kobiety, zaś w III kwartale 2015 r. w sposób znaczny w badanej próbie przeważali mężczyźni. I choć drugi rok z rzędu wśród ankietowanych widoczny był znaczny odsetek kobiet, więc można uznać, że trend wskazuje, iż w okresie wakacyjnym Gdańsk jest częściej odwiedzany przez tę grupę osób, to z uwagi na rozbieżność widoczną w 2015 r. należałoby się temu zjawisku w dalszym ciągu przyglądać, aby potwierdzić, iż 2015 r. był w zakresie wyników dotyczących płci respondentów, okresem incydentalnym. Co ważne, przewaga kobiet była widoczna jedynie wśród odwiedzających, zaś wśród turystów struktura respondentów ze względu na płeć była wyrównana, z nieznaczną przewagą po stronie mężczyzn. Tabela 3. Struktura respondentów według płci z podziałem na krajowych i zagranicznych uczestników ruchu turystycznego Mężczyzna 368 49,00% 289 49,40% 79 47,59% Kobieta 383 51,00% 296 50,60% 87 52,41% Razem 751 100% 585 100% 166 100% W III kwartale 2017 r. przewaga kobiet uwidoczniła się zarówno wśród krajowych, jak i zagranicznych uczestników ruchu turystycznego, przy czym dominowały głównie wśród respondentów spoza Polski, co również widoczne było w III kwartale poprzedniego roku. Tabela 4. Struktura respondentów według wieku z podziałem na turystów i odwiedzających Ogółem % Odwiedzający % Turyści % od 16 do 24 lat 203 27,03% 66 27,16% 137 26,97% od 25 do 34 lat 203 27,03% 68 27,98% 135 26,57% od 35 do 44 lat 173 23,04% 51 20,99% 122 24,02% od 45 do 54 lat 130 17,31% 44 18,11% 86 16,93% od 55 do 64 lat 37 4,93% 12 4,94% 25 4,92% 65 lat i powyżej 5 0,67% 2 0,82% 3 0,59% Razem 751 100% 243 100% 508 100% W analizowanym okresie dwie najliczniejsze grupy stanowiły osoby w wieku od 16 do 24 lat (27,0%) oraz w wieku od 25 do 34 lat (27,0%). Kolejną grupą, niemal tak samo liczną, były osoby w wieku od 35 do 44 lat (23,0%). Te trzy grupy ankietowanych stanowiły razem ponad 77,1% badanych. W odniesieniu do wyników badania prze- 8

prowadzonego w analogicznym kwartale 2016 roku, należy zauważyć przede wszystkim wzrost udziału najmłodszych respondentów, tj. osób do 24 roku życia, znaczny spadek osób w wieku od 25 do 34 lat, a także wzrost osób powyżej 45 roku życia. Ostatnie ze wskazanych zjawisk, tzn. wzrost osób w wieku powyżej 45 roku życia wśród turystów i odwiedzających Gdańsk może wynikać z mniej upalnego lata, niż w zeszłym roku, co mogło wpłynąć pozytywnie na decyzję osób starszych odnośnie przyjazdu do Gdańska np. w celach wypoczynkowych. Struktura wiekowa wśród odwiedzających i turystów wyglądała podobnie, jak w przypadku ogółu populacji. Tabela 5. Struktura respondentów według wieku z podziałem na krajowych i zagranicznych uczestników ruchu turystycznego od 16 do 24 lat 203 27,03% 174 29,74% 29 17,47% od 25 do 34 lat 203 27,03% 148 25,30% 55 33,13% od 35 do 44 lat 173 23,04% 139 23,76% 34 20,48% od 45 do 54 lat 130 17,31% 97 16,58% 33 19,88% od 55 do 64 lat 37 4,93% 23 3,93% 14 8,43% 65 lat i powyżej 5 0,67% 4 0,68% 1 0,60% Razem 751 100% 585 100% 166 100% Udział poszczególnych grup wiekowych wśród respondentów krajowych był zbliżony do ogólnej struktury cechującej badaną populację. W gronie badanych z zagranicy zdecydowanie najliczniejsi byli natomiast badani w wieku od 25 do 34 lat i stanowili oni ponad 30,0% badanej grupy. W tym zakresie należy uznać, że stanowi to specyfikę ruchu zagranicznego, którego uczestnicy są co do zasady starsi niż ich krajowi odpowiednicy. Tabela 6. Struktura respondentów według wykonywanego zawodu z podziałem na odwiedzających i turystów Ogółem % Odwiedzający % Turyści % Praca umysłowa 235 31,29% 70 28,81% 165 32,48% Praca fizyczna 156 20,77% 72 29,63% 84 16,54% Pracujący na własny rachunek 141 18,77% 42 17,28% 99 19,49% Student(-ka) 102 13,58% 29 11,93% 73 14,37% Uczeń/uczennica 51 6,79% 14 5,76% 37 7,28% Emeryt(-ka)/rencista(-ka) 20 2,66% 4 1,65% 16 3,15% Niepracująca osoba zajmująca się domem 21 2,80% 6 2,47% 15 2,95% Żadne z powyższych 23 3,06% 5 2,06% 18 3,54% Bezrobotny 2 0,27% 1 0,41% 1 0,20% Razem 751 100% 243 100% 508 100% Najwyższy udział wśród respondentów ogółem stanowiły osoby pracujące umysłowo oraz osoby pracujące fizycznie. Należy zwrócić uwagę, iż w badanym okresie struktura wskazywanego rodzaju wykonywanego zawodu była bardzo zróżnicowana, co również widoczne było w III kwartale 2016 r. Widać zatem wyraźnie, iż w okresie wakacyjnym Gdańsk jest ciekawą destynację dla różnych pod względem wykonywanego zawodu grup respondentów. Porównując turystów i odwiedzających zauważalne są nieznaczne różnice. A mianowicie wśród turystów zdecydowanie przeważają osoby wykonujące pracę umysłową, zaś wśród odwiedzających osoby pracujące fizycznie, co może wynikać z tego, iż pracują oni sezonowo w okolicy Gdańska i tym samym bywają w Gdańsku w celach wypoczynkowych, rozrywkowych, zrobienia większych zakupów, czy też załatwienia spraw osobistych. 9

Tabela 7. Struktura respondentów według wykonywanego zawodu z podziałem na krajowych i zagranicznych uczestników ruchu turystycznego Praca umysłowa 235 31,29% 182 31,11% 53 31,93% Praca fizyczna 156 20,77% 117 20,00% 39 23,49% Pracujący na własny rachunek 141 18,77% 113 19,32% 28 16,87% Student(-ka) 102 13,58% 82 14,02% 20 12,05% Uczeń/uczennica 51 6,79% 47 8,03% 4 2,41% Emeryt(-ka)/rencista(-ka) 20 2,66% 9 1,54% 11 6,63% Niepracująca osoba zajmująca się domem 21 2,80% 18 3,08% 3 1,81% Żadne z powyższych 23 3,06% 16 2,74% 7 4,22% Bezrobotny 2 0,27% 1 0,17% 1 0,60% Razem 751 100% 585 100% 166 100% W porównaniu do III kwartału 2016 r. na szczególną uwagę zasługuje znaczny spadek osób wykonujących pracę umysłową wśród respondentów z zagranicy (w przywołanym okresie stanowili oni aż 50,7% badanej grupy). Spadek udziału tej grupy spowodował wzrost odsetka osób pracujących fizycznie oraz osób studiujących, którzy w III kwartale poprzedniego roku stanowili jedynie 3,3% badanej grupy. Zarówno w grupie respondentów krajowych, jak i zagranicznych zauważalny był relatywnie niski odsetek emerytów i rencistów, co z pewnością jest konsekwencją struktury wiekowej respondentów, w której niski odsetek osób stanowiły osoby w wieku powyżej 55 roku życia. Tabela 8. Struktura respondentów według wykształcenia z podziałem na odwiedzających i turystów Ogółem % Odwiedzający % Turyści % Wyższe 372 49,53% 114 46,91% 258 50,79% Średnie 206 27,43% 73 30,04% 133 26,18% Zasadnicze zawodowe 127 16,91% 44 18,11% 83 16,34% Gimnazjalne lub poniżej 46 6,13% 12 4,94% 34 6,69% Razem 751 100% 243 100% 508 100% W badanym okresie najliczniejszą grupę, zarówno wśród respondentów ogółem, jak i w podziale na odwiedzających i turystów, stanowili respondenci deklarujący posiadanie wykształcenia wyższego (49,5% wśród respondentów ogółem). Tym samym ich odsetek, choć nieznacznie, ale wzrósł w porównaniu do III kwartału roku poprzedniego. Tabela 9. Struktura respondentów według wykształcenia z podziałem na krajowych i zagranicznych uczestników ruchu Wyższe 372 49,53% 281 48,03% 91 54,82% Średnie 206 27,43% 159 27,18% 47 28,31% Zasadnicze zawodowe 127 16,91% 101 17,26% 26 15,66% Gimnazjalne lub poniżej 46 6,13% 44 7,52% 2 1,20% Razem 751 100% 585 100% 166 100% Wśród krajowych i zagranicznych uczestników ruchu turystycznego dominowały osoby z wykształceniem wyższym i średnim. Osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym oraz z gimnazjalnym i poniżej występowały głównie wśród respondentów krajowych. Mając na względzie dotychczasowe wyniki badań należy, więc zwrócić uwagę, iż zagraniczni uczestnicy ruchu turystycznego są nie tylko starsi, ale też lepiej wykształceni od ich krajowych odpowiedników. 10

Tabela 10. Struktura respondentów według statusu materialnego z podziałem na odwiedzających i turystów Ogółem % Odwiedzający % Turyści % Powodzi mi się bardzo dobrze 222 29,56% 50 20,58% 172 33,86% Powodzi mi się raczej dobrze 390 51,93% 117 48,15% 273 53,74% Powodzi mi się znośnie/średnio 127 16,91% 67 27,57% 60 11,81% Powodzi mi się raczej źle 11 1,46% 9 3,70% 2 0,39% Powodzi mi się bardzo źle 1 0,13% 0 0,00% 1 0,20% Razem 751 100% 243 100% 508 100% Ostatnim analizowanym obszarem, dotyczącym profilu demograficzno-społecznego respondentów, był ich status materialny. I tak ankietowani ogółem najczęściej wskazywali, iż ich sytuacja materialna jest raczej dobra (51,9%) lub bardzo dobra (29,6%). W badanym okresie bardziej zadowoleni ze swojej sytuacji materialnej byli turyści, niż odwiedzający. W porównaniu do III kwartału 2016 r. widoczny jest nieznacznie wyższy udział respondentów, którzy stwierdzili, że powodzi im się średnio, źle lub bardzo źle, co w sytuacji utrzymania się tego trendu, może mieć odzwierciedlenie we wpływach ekonomicznych z turystyki dla miasta Gdańska, niemniej jednak należy śledzić tę tendencję w przyszłości. Tabela 11. Struktura respondentów według statusu materialnego z podziałem na krajowych i zagranicznych uczestników ruchu turystycznego Powodzi mi się bardzo dobrze 222 29,56% 50 20,58% 172 33,86% Powodzi mi się raczej dobrze 390 51,93% 117 48,15% 273 53,74% Powodzi mi się znośnie/średnio 127 16,91% 67 27,57% 60 11,81% Powodzi mi się raczej źle 11 1,46% 9 3,70% 2 0,39% Powodzi mi się bardzo źle 1 0,13% 0 0,00% 1 0,20% Razem 751 100% 243 100% 508 100% Poddając analizie sytuację materialną respondentów w podziale na krajowych i zagranicznych uczestników ruchu turystycznego, na uwagę zasługuje przewaga zagranicznych respondentów, nad respondentami krajowymi, wskazujących, iż powodzi im się bardzo dobrze (53,7% respondentów zagranicznych i 48,2% respondentów krajowych). Należy jednak zaznaczyć, iż w porównaniu do III kwartału 2016 r. udział zagranicznych respondentów, którym powodzi się bardzo dobrze dość znacznie zmalał (w III kwartale 2016 r. wynosił 48,7%). Co ciekawe tylko jeden respondent zagraniczny wskazał, iż uważa, że jego sytuacja materialna jest bardzo zła. Wysoki poziom zadowolenia respondentów zagranicznych z ich sytuacji materialnej może pośrednio świadczyć o statusie majątkowym osób decydujących się na podróż do Polski. 2.2. Miejsce zamieszkania i pochodzenie respondentów Podobnie jak w III kwartale 2016 r., również w bieżącym okresie wśród respondentów zdecydowanie przeważali uczestnicy ruchu turystycznego z Polski. Widać zatem wyraźnie, iż Gdańsk stanowi szczególnie ciekawą i często wybieraną destynację wakacyjną głównie przez Polaków. Niemniej jednak należy podkreślić, iż w porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego, ich udział uległ spadkowi (w III kwartale 2016 r. stanowili oni 80,4% ogółu respondentów). Może to świadczyć o tym, iż systematycznie wzrasta popularności Gdańska wśród osób z zagranicy, na co może mieć wpływ m. in. negatywna sytuacja pod względem bezpieczeństwa w krajach dotychczas stanowiących najczęstszą destynację w podróżach zagranicznych, takich jak np. Turcja czy Egipt. 11

Tabela 12. Respondenci z Polski i zagranicy w podziale na odwiedzających i turystów Ogółem % Odwiedzający % Turyści % Z Polski 585 77,90% 214 88,07% 371 73,03% Z zagranicy 166 22,10% 29 11,93% 137 26,97% Razem 751 100% 243 100% 508 100% W badanym okresie wśród respondentów z zagranicy zdecydowanie przeważały osoby z Niemiec (28,9% respondentów z zagranicy), Norwegii (9,0%) oraz Rosji (9,0%). Znaczny odsetek stanowili także respondenci z Holandii (8,4%) oraz Anglii (6,6%), przy czym w porównaniu z III kwartał 2016 r. odsetek osób z Anglii/ Wielkiej Brytanii uległ zdecydowanemu spadkowi (w przywołanym okresie stanowili oni 24,0% respondentów z zagranicy). Przedstawiciele innych krajów stanowili zdecydowaną mniejszość wśród badanej grupy respondentów. Wśród nich znalazły się osoby z: Szwecji, Austrii, Francji, Ukrainy, Belgii, Białorusi, Czech, Danii, Finlandii, Irlandii, Japonii, Kanady, Litwy, Słowacji, Szkocji, Węgier i Włoch. Tabela 13. Udział respondentów z zagranicy z poszczególnych państw w liczbie respondentów z zagranicy ogółem Udział w respondentach z zagranicy (%) Anglia/Wielka Brytania 6,63% Austria 4,22% Belgia 0,60% Białoruś 1,81% Czechy 1,81% Dania 1,20% Finlandia 3,01% Francja 4,22% Holandia 8,43% Irlandia 1,81% Japonia 0,60% Kanada 2,41% Litwa 1,20% Niemcy 28,92% Norwegia 9,04% Rosja 9,04% Słowacja 1,20% Szkocja 0,60% Szwecja 5,42% Ukraina 3,61% Węgry 1,20% Włochy 3,01% Razem 100% Największy odsetek osób polskiej narodowości wystąpił w przypadku turystów i odwiedzających ze Szkocji, Kanady, Litwy, Finlandii, Irlandii, Anglii i Holandii. Z uwagi, iż są tą popularne destynacje wybierane przez Polaków jako miejsca migracji w celach zarobkowych, można przypuszczać, iż ich częste przyjazdy do Gdańska mogą być podyktowane chęcią odwiedzenia rodziny lub znajomych. 12

Tabela 14. Udział odwiedzających i turystów z zagranicy według kraju pochodzenia Odwiedzający Turyści Liczba % W tym osoby polskiej narodowoścskiej narodowości W tym osoby pol- Liczba % Anglia/ Wielka Brytania 1 3,45% 1 10 7,30% 6 Austria 2 6,90% 1 5 3,65% 3 Belgia 0 0,00% 0 1 0,73% 0 Białoruś 0 0,00% 0 3 2,19% 0 Czechy 0 0,00% 0 3 2,19% 0 Dania 1 3,45% 0 1 0,73% 1 Finlandia 1 3,45% 0 4 2,92% 4 Francja 1 3,45% 0 6 4,38% 4 Holandia 4 13,79% 2 10 7,30% 7 Irlandia 1 3,45% 1 2 1,46% 1 Japonia 0 0,00% 0 1 0,73% 0 Kanada 1 3,45% 1 3 2,19% 3 Litwa 0 0,00% 0 2 1,46% 2 Niemcy 7 24,14% 4 41 29,93% 24 Norwegia 3 10,34% 1 12 8,76% 4 Rosja 3 10,34% 0 12 8,76% 0 Słowacja 1 3,45% 0 1 0,73% 0 Szkocja 0 0,00% 0 1 0,73% 1 Szwecja 1 3,45% 0 8 5,84% 1 Ukraina 0 0,00% 0 6 4,38% 0 Węgry 1 3,45% 0 1 0,73% 0 Włochy 1 3,45% 0 4 2,92% 1 Razem 29 11 137 62 Źródło: Opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych. Wśród trzech, najliczniej reprezentowanych krajów, Gdańsk jako miejsce zakwaterowania najczęściej wskazywany był przez respondentów z Niemiec, wśród których niemal wszyscy zdecydowali się na nocleg w tym mieście. Nieco mniejsze zainteresowanie Gdańskiem wykazywali goście z Norwegii i Rosji. W porównaniu z III kwartałem 2016 r., można zaobserwować w obiektach noclegowych w Gdańsku wzrost liczby turystów z Niemiec. Tabela 15. Zależność pomiędzy miastem zakwaterowania, a krajem stałego zamieszkania respondenta zatrzymującego się na noc w Trójmieście (bez uwzględnienia respondentów, którzy wskazali, iż posiadają polskie obywatelstwo) Niemcy Norwegia Rosja Zatrzymujący się w Gdańsku 93,33% 80,00% 80,00% Zatrzymujący się poza Gdańskiem 6,67% 20,00% 20,00% w tym w Sopocie 4,44% 20,00% 20,00% w tym w Gdyni 2,22% 0,00% 0,00% pozostałe 0,00% 0,00% 0,00% Podobnie jak w poprzednich okresach, również w III kwartale 2017 r. wśród respondentów z Polski najwięcej osób do Gdańska przyjechało z Warszawy (10,5%) i Krakowa (4,6%). Pozostali respondenci byli bardzo rozproszeni terytorialnie, przy czym na wyróżnienie zasługują przyjezdni z: Poznania, Tczewa, Torunia, Kielc, Płocka, Lublina, czy Grudziądza. Rysunek 1. Najliczniej reprezentowane przez respondentów miasta w Polsce Płock Piaseczno Grudziądz Elbląg Słupsk Kartuzy Żukowo Lublin Kielce Toruń Szczecin Poznań Tczew Kraków Warszawa 1,5% 0,2% 1,1% 0,7% 0,4% 0,4% 0,2% 1,1% 0,9% 2,9% 2,4% 2,4% 3,5% 4,6% 10,5% 13

Wśród respondentów z Polski największy odsetek stanowili mieszkańcy województwa pomorskiego (23,8%). Drugą co do wielkości grupą respondentów z Polski były osoby z województwa mazowieckiego (15,9%). Jest to wynik nieco odmienny niż w III kwartale 2016 r., w którym to dominowali respondenci z województwa mazowieckiego, zaś drugą w kolejności grupą były osoby z województwa pomorskiego. Niemniej jednak należy wskazać, iż pomimo zajmowanej kolejności, dwa wskazane województwa dominują w Gdańsku podczas trwania III kwartału, co może wskazywać, iż jest to destynacja szczególnie popularna wśród osób z województwa pomorskiego i mazowieckiego podczas trwania okresu wakacyjnego. Tabela 16. Struktura krajowych respondentów w podziale na turystów i odwiedzających według województwa, z którego pochodzą Liczba respondentów % wszystkich respondentów z Polski Odwiedzający % Turyści % dolnośląskie 31 5,30% 9 4,21% 22 5,93% kujawsko-pomorskie 36 6,15% 14 6,54% 22 5,93% lubelskie 17 2,91% 6 2,80% 11 2,96% lubuskie 1 0,17% 0 0,00% 1 0,27% łódzkie 46 7,86% 5 2,34% 41 11,05% małopolskie 40 6,84% 3 1,40% 37 9,97% mazowieckie 93 15,90% 20 9,35% 73 19,68% podkarpackie 11 1,88% 2 0,93% 9 2,43% podlaskie 14 2,39% 4 1,87% 10 2,70% opolskie 7 1,20% 0 0,00% 7 1,89% pomorskie 139 23,76% 121 56,54% 18 4,85% śląskie 22 3,76% 4 1,87% 18 4,85% świętokrzyskie 20 3,42% 4 1,87% 16 4,31% warmińsko-mazurskie 37 6,32% 10 4,67% 27 7,28% wielkopolskie 42 7,18% 7 3,27% 35 9,43% zachodniopomorskie 29 4,96% 5 2,34% 24 6,47% Razem 585 100% 214 100% 371 100% Analiza wyników wyboru miasta zakwaterowania przez krajowych uczestników ruchu turystycznego, którzy przybyli do Trójmiasta na dłużej niż jeden dzień pokazuje, że respondenci ze wszystkich województw Polski najchętniej wybierali miejsca noclegowe znajdujące się w Gdańsku. W innych niż Gdańsk miastach często na nocleg zatrzymywali się głównie respondenci z województwa lubelskiego, dolnośląskiego, podlaskiego, czy świętokrzyskiego. Tabela 17. Struktura krajowych turystów według województwa, z którego pochodzą oraz według miejsca zakwaterowania (Gdańsk, poza Gdańskiem) ogółem osoby przebywające w Trójmieście dłużej niż 1 dzień miejsce zakwaterowania - Gdańsk % w respondentach przebywające w Trójmieście dłużej niż 1 dzień miejsce zakwaterowania - poza Gdańskiem % w respondentach przebywające w Trójmieście dłużej niż 1 dzień dolnośląskie 31 23 74,19% 8 25,81% kujawsko-pomorskie 32 25 78,13% 7 21,88% lubelskie 16 11 68,75% 5 31,25% lubuskie 1 1 100,00% 0 0,00% łódzkie 46 42 91,30% 4 8,70% małopolskie 40 37 92,50% 3 7,50% mazowieckie 88 73 82,95% 15 17,05% podkarpackie 11 9 81,82% 2 18,18% podlaskie 14 11 78,57% 3 21,43% opolskie 7 7 100,00% 0 0,00% pomorskie 21 20 95,24% 1 4,76% śląskie 22 18 81,82% 4 18,18% świętokrzyskie 20 16 80,00% 4 20,00% warmińsko-mazurskie 36 30 83,33% 6 16,67% wielkopolskie 41 36 87,80% 5 12,20% zachodniopomorskie 29 26 89,66% 3 10,34% Razem 455 385 84,62% 70 15,38% 14

2.3. Który raz respondenci przyjechali do Gdańska Przyjmując, iż liczba powrotów stanowi pośredni wskaźnik zadowolenia respondentów z pobytu w danym miejscu, Gdańsk został po raz kolejny wysoko oceniony. Spośród wszystkich ankietowanych aż 68,2% osób odwiedziło Gdańsk już po raz kolejny. Należy jednak podkreślić, iż jest to wynik nieznacznie wyższy od widocznego w tożsamym okresie roku poprzedniego, w którym odsetek osób, które wskazały, iż są w Gdańsku po raz pierwszy wyniósł 32,5% (w badanym okresie wyniósł on dla porównania 31,8%). Osoby, które wskazały, iż jest to ich pierwsza wizyta w Gdańsku wystąpiły przede wszystkim wśród turystów, co może potwierdzać fakt, iż osoby wyjeżdżające w III kwartale na wyjazdy wypoczynkowe wakacyjne, często wybierają destynacje, w których nigdy wcześniej nie byli. Respondenci, którzy byli już w Gdańsku przynajmniej jeden raz to głównie osoby, które najprawdopodobniej bywają w Gdańsku w miarę regularnie, gdyż wybierały odpowiedź byłem/am tu więcej niż 5 razy. Tabela 18. Struktura odpowiedzi respondentów w podziale na turystów i odwiedzających na pytanie: Jak często odwiedza Pan(i) Gdańsk? [pytanie jednokrotnego wyboru] Ogółem % Odwiedzający % Turyści % Jestem po raz pierwszy 239 31,82% 41 16,87% 198 38,98% Jestem po raz drugi 125 16,64% 19 7,82% 106 20,87% Byłem/am tu 3-5 razy 131 17,44% 34 13,99% 97 19,09% Byłem/am tu więcej niż 5 razy 256 34,09% 149 61,32% 107 21,06% Razem 751 100% 243 100% 508 100% W III kwartale 2017 r. widoczny był dość wysoki udział respondentów z zagranicy, dla których był to pierwszy pobyt w Gdańsku. Jak wynika z uzyskanych wskazań, ta grupa respondentów częściej niż osoby z Polski wskazywała, iż nie była dotychczas w Gdańsku. Osoby z Polski najczęściej wskazywały, iż były w Gdańsku więcej niż 5 razy. Tabela 19. Struktura odpowiedzi respondentów w podziale na krajowych i zagranicznych uczestników ruchu na pytanie: Jak często odwiedza Pan(i) Gdańsk? [pytanie jednokrotnego wyboru] Jestem po raz pierwszy 239 31,82% 169 28,89% 70 42,17% Jestem po raz drugi 125 16,64% 102 17,44% 23 13,86% Byłem/am tu 3-5 razy 131 17,44% 110 18,80% 21 12,65% Byłem/am tu więcej niż 5 razy 256 34,09% 204 34,87% 52 31,33% Razem 751 100% 585 100% 166 100% W celu przeprowadzenia analizy popularności miasta Gdańska wśród gości z zagranicy, dokonano pogłębienia powyższych wniosków o wskazanie krajów, z których pochodzili respondenci, którzy byli w Gdańsku po raz pierwszy oraz tych, dla których wizyta w mieście była kolejną z odbytych (należy podkreślić, iż analizę tę przeprowadzono z wyłączeniem osób posiadających polskie obywatelstwo). Po raz pierwszy wizytę w Gdańsku odbyli przede wszystkim respondenci z Holandii, Szwecji, Włoch i Norwegii. Z kolei osoby, które zadeklarowały iż są w Gdańsku po raz któryś z kolei były głównie z Rosji. 15

Tabela 20. Struktura odpowiedzi zagranicznych respondentów według kraju pochodzenia na pytanie: Jak często odwiedza Pan(i) Gdańsk? [dwie odpowiedzi - jestem po raz pierwszy, byłem tu więcej niż raz] Bez osób polskiego pochodzenia Jestem po raz pierwszy Byłem tu więcej niż raz Anglia/ Wielka Brytania 50,00% 50,00% Niemcy 55,00% 45,00% Holandia 100,00% 0,00% Norwegia 70,00% 30,00% Rosja 46,67% 53,33% Szwecja 75,00% 25,00% Ukraina 50,00% 50,00% Włochy 75,00% 25,00% 2.4. Długość pobytu w Trójmieście i rola Gdańska w pobycie Ważnym elementem analizy ruchu turystycznego w Gdańsku jest deklarowana przez respondentów długość ich pobytu w mieście oraz główny cel ich podróży. Te parametry podróży umożliwiają bowiem zidentyfikowanie, czy Gdańsk jest postrzegany jako samodzielna destynacja podróży, czy też stanowi tylko element oferty turystycznej miast ościennych (w tym głównie Gdyni i Sopotu). W III kwartale 2017 r. aż 82,4% respondentów ogółem zdecydowało się na pobyt w Trójmieście obejmujący przynajmniej jeden nocleg, a wśród respondentów z zagranicy tylko dwie osoby zadeklarowały przyjazd do Trójmiasta bez noclegu. W przypadku osób z zagranicy należy jednak wskazać, iż zjawisko to jest naturalne z punktu widzenia efektywności podróży odbywanej przez osoby spoza Polski. Co do zasady nie opłaca się bowiem odbywać długiej podróży, aby pozostać na krótką wizytę w danym miejscu (o ile np. sprawy zawodowe tego nie wymagają). Wśród osób, które zdecydowały się na nocleg w Trójmieście przeważały osoby, które planowały pobyt obejmujący od 4 do 7 noclegów (46,9% ogółu respondentów). Nieco mniej osób zdecydowało się na pobyt jeszcze dłuższy, bo trwający od 8 lub więcej noclegów. Na pobyt dłuższy decydowały się częściej osoby z zagranicy, niż osoby z Polski, co może wynikać zarówno z ekonomiki wyjazdów wakacyjnych (wysokie koszty dojazdu rozkładają się na większą liczbę dni pobytu) a także ze specyfiki odbywanych podróży wakacyjnych oraz lepszej sytuacji finansowej, która umożliwia dłuższy pobyt w danym miejscu. W porównaniu do III kwartału 2016 r. nieznacznie spadł odsetek osób pozostających w Gdańsku na pobyt obejmujący przynajmniej jeden nocleg (spadek o nieco ponad 1 p.p.), przy czym spadek ten był zauważalny jedynie wśród respondentów z Polski. Tabela 21. Struktura respondentów według długości pobytu w Trójmieście Do 3 godzin 49 6,52% 49 8,38% 0 0,00% powyżej 3 godzin, ale bez noclegu 83 11,05% 81 13,85% 2 1,20% Pobyt z noclegiem, w tym: 619 82,42% 455 77,78% 164 98,80% Jeden nocleg 17 2,26% 16 2,74% 1 0,60% Od 2 do 3 noclegów 104 13,85% 88 15,04% 16 9,64% Od 4 do 7 noclegów 352 46,87% 261 44,62% 91 54,82% 8 i więcej noclegów 144 19,17% 88 15,04% 56 33,73% Brak odpowiedzi 2 0,27% 2 0,34% 0 0,00% Razem 751 100% 585 100% 166 100% Następnie badaniu poddano to, czy respondenci przyjechali do Gdańska bezpośrednio z miejsca swojego zamieszkania, czy też nie. Aspekt ten bowiem mógł mieć związek z tym, czy Gdańsk stanowił dla nich główny cel podróży, czy też był tylko jednym z punktów na ich mapie podróży. 16

Tabela 22. Respondenci, którzy przyjechali bezpośrednio lub niebezpośrednio do Gdańska w podziale na odwiedzających i turystów Ogółem % Odwiedzający % Turyści % Bezpośrednio 735 97,87% 237 97,53% 498 98,03% Niebezpośrednio 16 2,13% 6 2,47% 10 1,97% Razem 751 100% 243 100% 508 100% Zgodnie z uzyskanymi odpowiedziami od respondentów ustalono, iż aż 97,9% respondentów ogółem przyjechało do Gdańska bezpośrednio z miejsca swojego zamieszkania. W porównaniu do III kwartału 2016 r. odsetek osób odbywających bezpośrednią podróż wzrósł (wtedy wyniósł on bowiem 95,8% ogółu badanych). Nieznacznie częściej bezpośrednio ze swojego miejsca zamieszkania przyjeżdżali do Gdańska turyści, niż odwiedzający (97,5% odwiedzających, 98,0% turystów). Tabela 23. Respondenci, którzy przyjechali bezpośrednio lub niebezpośrednio do Gdańska w podziale na krajowych i zagranicznych uczestników ruchu turystycznego Bezpośrednio 735 97,87% 577 98,63% 158 95,18% Niebezpośrednio 16 2,13% 8 1,37% 8 4,82% Razem 751 100% 585 100% 166 100% Respondenci krajowi częściej od zagranicznych przyjeżdżali do Gdańska bezpośrednio z miejsca swojego zamieszkania. Może to wynikać z częstego braku możliwości odbycia bezpośredniej podróży z zagranicy do Gdańska (np. z uwagi na ograniczoną dostępność połączeń lotniczych pomiędzy Gdańskiem a innymi zagranicznymi miastami). Niemniej jednak w przypadku obu tych grup odsetek tego typu wskazań był bardzo wysoki. Ponieważ analogiczne wyniki uzyskiwane są w kolejnych badaniach można przyjąć, iż świadczy to o postrzeganiu Trójmiasta jako jednego organizmu, gdyż odpowiedzi takiej udzieliła również większość respondentów zakwaterowanych poza Gdańskiem. Tabela 24. Struktura odpowiedzi respondentów w podziale na turystów i odwiedzających na pytanie: Czy głównym celem Pana(i) podróży jest odwiedzenie Gdańska [pytanie jednokrotnego wyboru] Ogółem % Odwiedzający % Turyści % Tak 520 69,24% 151 62,14% 369 72,64% Nie 231 30,76% 92 37,86% 139 27,36% Nie moim celem podróży jest całe Trójmiasto 163 21,70% 55 22,63% 108 21,26% Nie jest jednym z miejsc w dłuższej podróży 57 7,59% 26 10,70% 31 6,10% Nie inny, jaki? 11 1,46% 11 4,53% 0 0,00% Razem 751 100% 243 100% 508 100% Kolejnym analizowanym aspektem ruchu turystycznego był zweryfikowanie, jaki odsetek respondentów wskazał, iż Gdańsk, był ich głównym celem podróży. W badanym kwartale 69,2% respondentów ogółem wskazało, iż głównym celem ich podroży było odwiedzenie Gdańska. Częściej ten główny cel podróży wskazywali turyści, niż odwiedzający. W porównaniu do III kwartału roku poprzedniego spadł odsetek osób, które uznały, iż odwiedzenia Gdańska było dla nich priorytetem. Spadek ten wystąpił głownie wśród osób z zagranicy, co może wynikać z coraz większej świadomości osób spoza Polski odnośnie licznych atrakcji w obrębie zarówno całego Trójmiasta, jak i jego okolicach, co powoduje, że sam Gdańsk jest coraz rzadziej uważany za główną destynację podróży. 17

Tabela 25. Struktura odpowiedzi respondentów w podziale na krajowych i zagranicznych uczestników ruchu turystycznego na pytanie: Czy głównym celem Pana(i) podróży jest odwiedzenie Gdańska [pytanie jednokrotnego wyboru] Tak 520 69,24% 413 70,60% 107 64,46% Nie 231 30,76% 172 29,40% 59 35,54% Nie moim celem podróży jest całe Trójmiasto 163 21,70% 133 22,74% 30 18,07% Nie jest jednym z miejsc w dłuższej podróży 57 7,59% 33 5,64% 24 14,46% Nie inny, jaki? 11 1,46% 6 1,03% 5 3,01% Razem 751 100% 585 100% 166 100% W analizowanym okresie zauważyć można niewielką przewagę respondentów krajowych nad zagranicznymi pod względem odsetka osób deklarujących Gdańsk za główny cel swojej podróży. Jest to wynik odmienny do widocznego w III kwartale 2016 r. Wśród badanych z Polski i z zagranicy, dla których celem wyjazdu nie był konkretnie Gdańsk, większość wskazała, że ma zamiar zwiedzić całe Trójmiasto (21,7%). Wśród krajowych uczestników ruchu turystycznego niewiele osób zadeklarowało, iż wizyta w Gdańsku jest tylko jednym z punktów w ich dłuższej podróży. Tabela 26. Struktura odpowiedzi respondentów, którzy zatrzymali się w Gdańsku i w innej miejscowości na co najmniej 1 nocleg w podziale na krajowych i zagranicznych, na pytanie: W jakiej miejscowości się Pan(i) zatrzymał(a) (ma miejsce zakwaterowania)? [pytanie jednokrotnego wyboru] Gdańsk 523 84,49% 385 84,62% 138 84,15% Gdynia 23 3,72% 20 4,40% 3 1,83% Sopot 65 10,50% 46 10,11% 19 11,59% Inna, jaka? 8 1,29% 4 0,88% 4 2,44% Razem 619 100% 455 100% 164 100% Analiza struktury odpowiedzi respondentów w zakresie wybieranego przez nich miasta zakwaterowania (uwzględniająca tylko osoby, które zdecydowały się na co najmniej jeden nocleg), wykazała, że w III kwartale 2017 r. respondenci ogółem najchętniej korzystali z miejsc noclegowych zlokalizowanych w Gdańsku (84,5%). Jest to wynik wyższy o ok. 3 p.p. w porównaniu do III kwartału 2016r. i o ok. 13 p.p. w porównaniu do III kwartału 2015 r. Kolejno, choć w zdecydowanie mniejszym zakresie, respondenci wykazywali zainteresowanie noclegiem w Sopocie (10,5%) oraz Gdyni (3,7%). Na nocleg poza granicami Trójmiasta zdecydowało się tylko 8 respondentów. Badanie miejsc zakwaterowania respondentów krajowych i zagranicznych wskazuje, że z noclegów w Gdańsku niemal równie często korzystali respondenci z kraju, co z zagranicy. Tabela 27. Struktura odpowiedzi turystów, którzy zatrzymali się w Gdańsku oraz odwiedzających, którzy zatrzymali się w innej miejscowości na co najmniej 1 nocleg na pytanie: Czy głównym celem Pana(i) podróży jest odwiedzenie Gdańska [pytanie jednokrotnego wyboru] Tak % Nie % Gdańsk 513 85,07% 10 62,50% Gdynia 22 3,65% 1 6,25% Sopot 61 10,12% 4 25,00% Inna, jaka? 7 1,16% 1 6,25% Razem 603 100% 16 100% W badanym okresie wybór miejsca zakwaterowania przez respondentów nie zawsze był powiązany z celem ich podróży. Co ciekawe, zarówno respondenci, dla których Gdańsk był, jak i dla tych dla których nie był głównym celem podróży, najczęściej wybierali obiekty noclegowe właśnie zlokalizowane w Gdańsku (choć widać dysproporcję, wskazującą, że częściej nocleg w Gdańsku wybierali jednak respondenci, dla których Gdańsk był głównym celem przyjazdu). Może to oznaczać, iż bez względu na cel odbywanej podroży, oferta obiektów noclegowych w Gdańsku jest na tyle rozbudowana, że przyciąga najwięcej osób przyjeżdżających do Trójmiasta. 18

2.5. Osoby towarzyszące podczas podróży i pobytu W trakcie badania sondażowego weryfikowano także towarzystwo, w jakim respondenci przyjechali do Trójmiasta. W analizowanym okresie zdecydowana większość ankietowanych przyjechała do Trójmiasta z osobami towarzyszącymi (80,5%). Najczęściej w podróży respondentom towarzyszyli członkowie ich rodziny (51,8%), zaś nieco rzadziej znajomi (21,6%). W badanym okresie sporadycznie pojawiały się osoby, które przyjechały do Gdańska w towarzystwie grupy mieszanej, składającej się zarówno z członków rodziny, jak i znajomych, a także wraz ze zorganizowaną grupą. Tabela 28. Struktura odpowiedzi respondentów w podziale na turystów i odwiedzających na pytanie: Czy podczas podróży ktoś Panu(i) towarzyszy? i Kto Panu(i) towarzyszy? [pytania jednokrotnego wyboru] Ogółem % Odwiedzający % Turysta % Bez osób towarzyszących 146 19,44% 47 19,34% 99 19,49% Znajomi/znajomy, ile osób: 162 21,57% 72 29,63% 90 17,72% Rodzina/członek rodziny/partner/ka, ile osób: 389 51,80% 108 44,44% 281 55,31% Grupa mieszana (znajomi i rodzina), ile osób: 26 3,46% 11 4,53% 15 2,95% Grupa turystyczna/zorganizowana, ile osób: 28 3,73% 5 2,06% 23 4,53% Razem 751 100% 243 100% 508 100% W badanym okresie podróże w towarzystwie innych osób cieszyły się niemal taką samą popularnością wśród turystów, jak wśród odwiedzających. W przypadku oby wskazanych grup najbardziej popularne były wyjazdy w towarzystwie rodziny (44,4% wśród odwiedzających i 55,3% wśród turystów). Z kolei w towarzystwie znajomych znacznie częściej podróżowali odwiedzający, niż turyści. Podobne wyniki widoczne były w III kwartale 2016 r., co może wskazywać na specyfikę dłuższych pobytów w Gdańsku, które rzadko odbywane są w pojedynkę. Co więcej może to wskazywać na popularność Gdańska wśród osób, które podróżują w gronie rodziny np. w celach wakacyjnych. Tabela 29. Struktura odpowiedzi respondentów w podziale na krajowych i zagranicznych uczestników ruchu turystycznego na pytanie: Czy podczas podróży ktoś Panu(i) towarzyszy? i Kto Panu(i) towarzyszy? [pytania jednokrotnego wyboru] Bez osób towarzyszących 146 19,44% 108 18,46% 38 22,89% Znajomi/znajomy, ile osób: 162 21,57% 139 23,76% 23 13,86% Rodzina/członek rodziny/partner/ka, ile osób: 389 51,80% 299 51,11% 90 54,22% Grupa mieszana (znajomi i rodzina), ile osób: 26 3,46% 19 3,25% 7 4,22% Grupa turystyczna/zorganizowana, ile osób: 28 3,73% 20 3,42% 8 4,82% Razem 751 100% 585 100% 166 100% Przyjazdy w towarzystwie częściej występowały w przypadku respondentów krajowych, niż zagranicznych, co stanowi tożsamy wynik z uzyskanym w III kwartale 2016 r. Zarówno osoby z Polski, jak i z zagranicy najchętniej podróżowały wraz z członkami rodziny, przy czym taką odpowiedź częściej wskazywali respondenci z zagranicy. Rysunek 2. Wielkość grupy w jakiej respondenci przyjechali do Gdańska 2,88 2,20 3,20 2,91 2,75 Ogółem Odwiedzający Turysta Krajowi Zagraniczni 19

W analizowanym okresie średnia liczba osób towarzyszących przyjeżdżającym do Gdańska wynosiła niemal 3 osoby. W porównaniu do III kwartału 2016 r. liczba osób towarzyszących respondentom w trakcie podróży uległa znacznemu spadkowi. Dla porównania średnia liczba osób towarzyszących respondentom w III kwartale 2016 r. wyniosła 4,31. Największy spadek widoczny jest w przypadku odwiedzających oraz krajowych uczestników ruchu turystycznego. 2.6. Wybierane przez respondentów obiekty noclegowe Kolejnym obszarem, który poddano analizie, była specyfika wybieranych przez respondentów miejsc noclegowych. Analizę tę przeprowadzono wśród osób, które zadeklarowały, że ich pobyt w Trójmieście trwać będzie przynajmniej jeden dzień wraz z noclegiem, w podziale na krajowych i zagranicznych uczestników ruchu turystycznego, a także w podziale na miasta, w których respondenci byli zakwaterowani. Tabela 30. Struktura odpowiedzi turystów, którzy zakwaterowali się w Gdańsku na pytanie: Jaki jest rodzaj/typ obiektu Pana(i) zakwaterowania? [pytanie wielokrotnego wyboru] z podziałem na turystów zagranicznych i krajowych Zagraniczni z polskim obywatelstwem Hotel * 4 0,65% 3 0,66% 1 0,61% 1 Hotel ** 68 10,99% 49 10,77% 19 11,59% 2 Hotel *** 107 17,29% 80 17,58% 27 16,46% 5 Hotel **** 32 5,17% 26 5,71% 6 3,66% 2 Hotel ***** 7 1,13% 6 1,32% 1 0,61% 1 Pensjonat 16 2,58% 13 2,86% 3 1,83% 3 Motel 33 5,33% 25 5,49% 8 4,88% 2 Hostel/dom wycieczkowy 79 12,76% 59 12,97% 20 12,20% 7 Schronisko młodzieżowe 7 1,13% 7 1,54% 0 0,00% 0 Ośrodek wczasowy 4 0,65% 3 0,66% 1 0,61% 1 Pole namiotowe/kemping (camping) 4 0,65% 2 0,44% 2 1,22% 0 U rodziny / znajomych 132 21,32% 93 20,44% 39 23,78% 32 Pokój gościnny/kwatera prywatna 40 6,46% 32 7,03% 8 4,88% 3 Wynajęte mieszkanie/apartament 74 11,95% 51 11,21% 23 14,02% 7 Własne mieszkanie/dom 16 2,58% 10 2,20% 6 3,66% 5 inne, jakie? 3 0,48% 1 0,22% 2 1,22% 0 Zgodnie z wynikami przeprowadzonego badania sondażowego, udział osób, które wybrały nocleg w hotelu (bez względu na liczbę posiadanych przez dany obiekt gwiazdek) wyniósł 35,2% respondentów ogółem. Wyższy odsetek respondentów nocował w hotelach w III kwartale 2016 r. Wśród najczęściej wybieranych hoteli zdecydowanie dominowały te o standardzie trzygwiazdkowym. Podobnie jak w poprzednich okresach wysoki odsetek stanowili respondenci deklarujący zakwaterowanie u rodziny lub znajomych (21,3%). Dość znacznym zainteresowaniem cieszyły się także hostele i domy wycieczkowe, które wybrało w badanym okresie 12,8% respondentów ogółem. Pozostałe formy zakwaterowania był wybierane raczej sporadycznie. Tabela 31. Częstotliwość wyboru danego rodzaju zakwaterowania przez respondentów, którzy w Trójmieście przebywają dłużej niż 1 dzień według kryterium miejsca zakwaterowania i obiektu noclegowego Gdańsk Gdynia Sopot U rodziny / znajomych 21,99% 17,39% 10,77% Hotel *** 17,21% 4,35% 24,62% Hostel/dom wycieczkowy 12,62% 30,43% 9,23% Szczegółowa analiza preferowanych obiektów noclegowych wykazała, że respondenci, którzy wybrali zakwaterowanie w Gdańsku najchętniej wybierali nocleg u rodziny lub znajomych. Osoby zakwaterowane w Sopocie najchętniej decydowały się na nocleg w hotelach ***, zaś osoby zatrzymujące się na nocleg w Gdyni najchętniej decydowały się na hostele. 20