STANOWISKO DO UWAG MIĘDZYRESORTOWYCH dotyczących projektu rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie zwierząt wykorzystywanych w akcjach ratowniczych Lp. Treść Uwagi Podmiot zgłaszający Stanowisko KG PSP 1. Upoważnienie ustawowe zawarte w art. 20a ust. 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2009 r. Nr 12, poz. 68, z późn. zm.) zostało zredagowane mało precyzyjnie, zatem przyjmując za prawidłową interpretację tego przepisu zaproponowaną przez projektodawcę należałoby stwierdzić, że w przepisie upoważniającym brak jest wytycznych wymaganych przepisem art. 92 ust. 1 Konstytucji. Ten brak wymaga uzupełnienia przy najbliższej zmianie ustawy o Państwowej Straży Pożarnej. 2. W przepisie 2 należałoby wykreślić pkt 2, zawierający definicję wyrażenia pies ratowniczy", ponieważ wyrażenie to zostało zastosowane w art. 49c ust. 2 pkt 5 oraz art. 49e ust. 5 ustawy, zatem, jako wyrażenie ustawowe, nie może być zdefiniowane w przepisie wykonawczym (por. 149 Zasad techniki prawodawczej). 3. W przepisie 2 pkt 4 zastosowano wadliwą redakcję, zgodnie z którą ważność specjalności ratowniczej należałoby rozumieć jako przedział czasu - okres. W omawianym punkcie zamiast wyrażenia ważność specjalności ratowniczej proponuje się wprowadzić objaśnienie pojęcia termin ważności specjalności ratowniczej, aby było ono spójne, czytelne i jednoznacznie zrozumiałe. 4. Brak jest precyzyjnej regulacji określającej gatunki i rasy zwierząt wykorzystywanych przez Państwową Straż Pożarną w akcjach ratowniczych. Ograniczenie tej regulacji do psów ratowniczych i ras psów jest niewystarczające i nie stanowi wykonania upoważnienia ustawowego. 5. W 1 pkt 2, 3 ust. 5, 6 ust. 1 jest mowa o szkoleniu psa. Powstaje zatem pytanie dlaczego 1 Uwaga poza zakresem projektu zostanie rozpatrzona przy najbliższej zmianie ustawy o Państwowej Straży Pożarnej. Uwaga nieuwzględniona. W akcjach ratowniczych realizowanych przez Państwową Straż Pożarną nie są i nie jest planowane wykorzystywanie innych zwierząt niż psy. Również w literaturze fachowej nie ma opisanych przypadków szkolenia i wykorzystywania innych zwierząt. W związku z powyższym ograniczenie uważamy za zasadne.
rozporządzenie przewiduje weryfikację" przewodnika psa (np.: 8) lub określa, że do egzaminu przystępuje zespół (np.: 10 ust. 8, 14 ust. 2 pkt 5, 14 ust. 6 i 8, 15 ust. 1, 2, 4, 5) oraz co stanowi podstawę i jakie są kryteria oceniania przewodnika (załącznik nr 2 -arkusz oceny próby poszukiwawczej specjalności gruzowiskowej*/ terenowej*, część ocena pracy przewodnika", załącznik nr 3 - arkusz oceny próby poszukiwawczej specjalności gruzowiskowej*/terenowej*, część II, III oraz protokół egzaminacyjny Nr... egzaminu przewodników psów ratowniczych ). Kwestia ta w tym ujęciu wykracza poza zakres upoważnienia ustawowego, w którym jest mowa o szkoleniu zwierząt, a nie ich przewodników. Zatem egzaminowane mogą być jedynie zwierzęta (por. 15 ust. 6). W celu jednolitego uregulowania kwestii szkolenia psów oraz egzaminowania psów i przewodników, proponuje się wyjść od określenia zasady szkolenia zwierzęcia wspólnie z przewodnikiem (jako zespołu), a następnie precyzyjnie i jednoznacznie uregulować tę kwestię w projekcie. 6. Z analizy projektowanego 9, w którym reguluje się kwestie komisji egzaminacyjnej, wynika, że Komendant Główny PSP miałby powoływać jej przewodniczącego i egzaminatorów, przy czym zakłada się, że ta sama komisja egzaminacyjna miałaby istnieć i funkcjonować bez jednoznacznej podstawy prawnej, co pozbawia taką komisję umocowania do działania. W projekcie nie określono, jaki miałby być czas trwania takiej komisji egzaminacyjnej, okresu, na jaki powoływani byliby jej przewodniczący i egzaminatorzy, oraz powodów (zachowań, okoliczności, etc.) skutkujących złożeniem wniosku o odwołanie przewodniczącego komisji lub egzaminatorów. Ponieważ powyższe kwestie wykraczają poza upoważnienie ustawowe, ale są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania permanentnej komisji egzaminacyjnej, więc w projektowanej regulacji proponuje się odstąpić od 2
takiego rozwiązania i zachować dotychczasowe, zawarte w czytelnej redakcji 7 obowiązującego rozporządzenia. Zgodnie z 7 obecnie obowiązującego rozporządzenia Komendant Główny PSP powołuje komisję egzaminacyjną dwa razy w roku w sesji wiosennej i jesień lej oraz wyznacza jej przewodniczącego i egzaminatorów. 7. W 10 ust. 4 określono, że terminy i miejsce egzaminów w danej sesji wyznacza przewodniczący komisji egzaminacyjnej". Jednakże w ust. 5 i 6 ogłoszenie informacji o terminach i miejscu przeprowadzenia egzaminu podzielono na dwa ogłoszenia: komunikatu o terminach i miejscach (czwarty kwartał roku poprzedzającego egzaminy) oraz informacji szczegółowej o terminach i miejscach (nie później niż 30 dni prze i dniem egzaminu). W zaistniałej sytuacji powstaje pytanie, jaki podmiot ustala miejsca i terminy egzaminów oraz dokonuje ogłoszeń, o których mowa w ust. 5 i 6, w przypadku, gdyby przewodniczący komisji egzaminacyjnej miałby być powoływany na potrzeby konkretnej sesji egzaminacyjnej. 8. 8. W przepisie 11 zwraca uwagę uznaniowość oraz brak spójności regulacji: 1) w ust. 1 pkt 4-6 zastosowano niejednoznaczne określenia: rażące naruszenie, rażąco nieetyczne zachowanie, ewidentny brak motywacji. Wyrażenia te proponuje się zastąpić, odpowiednio, wyrażeniami: naruszenie, nieetyczne zachowanie oraz brak motywacji. 2) w ust. 1 i 2 jest stosowane określenie egzamin, a w ust. 3 - próba". Stosowanie tych określeń należałoby doprecyzować, ponieważ nie wiadomo, czy próba" stanowi część egzaminu, czy może jest drugim określeniem pojęcia egzamin. Elementy, z jakich składa się egzamin należałoby określić w przepisie merytorycznym rozporządzenia. Z uwagi na brzmienie 19 ust. 2 Zasad techniki prawodawczej, zamieszczenie powyższej regulacji wyłącznie w załączniku jest niewystarczające. W projektowanych przepisach 3
merytorycznych rozporządzenia brakuje ponadto wyczerpującej regulacji określającej liczbę dopuszczalnych prób podczas jednego egzaminu, liczbę podejść do jednego egzaminu po zakończeniu szkolenia, jak i długość przerwy między takimi podejściami, co należałoby uzupełnić; 3) przypadki określone w 11 ust. 2 pkt 4 i 5 mogą (fakultatywność) stanowić przyczynę przerwania egzaminu, ale w ust. 3 uregulowano, że ich zaistnienie jest jednoznaczne z niezdaniem całego egzaminu (obligatoryjność). Z powyższego wynika, że w określonej sytuacji przewodniczący komisji nie ma obowiązku przerwania egzaminu, ale może uznać egzamin za niezdany. Taką regulacje należałoby doprecyzować, aby uniknąć uznaniowości i dowolności w ocenianiu; 4) w przepisie ust. 5, który brzmi: Przewodniczący komisji egzaminacyjnej może zawiesić egzamin na czas niezbędny do potwierdzenia przypadków, o których mowa w ust. 1 pkt 5 i 6 oraz w ust. 2 pkt 4 i 5 proponuje się na początku dopisać wyrazy: Przed podjęciem decyzji o przerwaniu egzaminu : ponieważ w obecnej redakcji nie wiadomo, jaki skutek wiąże się z zawieszeniem egzaminu oraz jaki jest okres zawieszenia. Dla osiągnięcia czytelności regulacji w projektowanych przepisach merytorycznych należałoby jednoznacznie doprecyzować czym są i czym skutkują: przerwanie egzaminu oraz przerwanie próby, jak i zawieszenie egzaminu albo zawieszeni próby. 9. Projektowane rozporządzenie należałoby ponownie dokładnie przeanalizować, ponieważ nowe regulacje oraz zmodyfikowana redakcja poszczególnych przepisów rozporządzenia, jak i jego załączników, zawierają omyłki i są wewnętrznie niespójne. Na przykład, w załączniku nr 6, w ust. 7, w pkt 1 ustalono, że psa należy ważyć, przy czym odstąpiono od dotychczasowego wymogu ważenia Wprowadzenie zmian wynikających z uwzględnionych uwag RCL, jak innych uwag z uzgodnień międzyresortowych, spowodowało konieczność dokonania szeregu dalszych zmian w projekcie, w szczególności: 1) określono podmiot organizujący egzaminy; 2) określono zasady szkolenia zwierzęcia wspólnie z przewodnikiem jako zespołu; 3) określono zasady powoływania komisji egzaminacyjnej i 4
psa pod nadzorem lekarza weterynarii (załącznik nr 6 ust. 8 pkt 1 obecnie obowiązującego rozporządzenia). Mimo tego odstąpienia zachowano wymóg potwierdzania wagi psa podpisem składanym przez lekarza weterynarii (projektowany załącznik nr 7 - Książka psa ratowniczego, strona 46, tabela żywienie psa", szósta kolumna zatytułowana waga psa/podpis lek. Weterynarii ). 10. W uzasadnieniu należałoby dokładnie wyjaśnić różnice między obecnym a projektowanym stanem prawnym. Nie ma jednak potrzeby przytaczana treści poszczególnych przepisów projektowanego rozporządzenia. Należałoby również bardziej precyzyjnie wyjaśnić przyczyny i skutki rozstrzygnięć projektowanej regulacji, np. przyczyny i skutki ograniczenia regulacji norm wyżywienia zwierząt do podania liczby kalorii i zaniechania uwzględniania w normach wyżywienia takich składników jak: mikroelementy, witaminy czy płyny. 11. Ponadto w uzasadnieniu należałoby zamieścić informację o opinii Kancelarii Prezesa Rady Ministrów dotyczącej oceny skutków regulacji, zgodnie z 11 ust. 1-3 Regulaminu pracy Rady Ministrów. 12. Ocenie Skutków Regulacji należy uzupełnić o informacje dotyczące kosztów ponoszonych przez budżet państwa na szkolenie psów wykorzystywanych w akcjach ratowniczych i organizowanie egzaminów na podstawie obowiązujących przepisów oraz kosztów jakie budżet państwa będzie musiał ponieść na realizację tych zadań zgodnie z projektowanymi przepisami, w tym w szczególności z tytułu nowych rozwiązań zawartych w projekcie (np. ubezpieczenie przewodnika od następstw nieszczęśliwych wypadków oraz realizowanie szkoleń specjalistycznych psów lawinowych i psów wodnych przez podmioty, o mowa w art. 40 ust. 1 ust. 2 ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie, tj. przez TOPR i Ministerstwo Finansów 5 przewodniczącego; 4) doprecyzowano zasady i konsekwencje, jakie powoduje przerwanie lub zawieszenie egzaminu; 5) w przepisach rozporządzenia precyzyjnie określono: z jakich elementów składają się egzaminy poszczególnych klas oraz liczbę dopuszczalnych prób podczas jednego egzaminu, liczbę podejść do jednego egzaminu po zakończeniu szkolenia, jak i długość przerwy między takimi podejściami; 6) uzależniono długość okresu ważności specjalności gruzowiskowej od wyniku poszukiwań uzyskanego podczas egzaminu. Uwaga częściowo uwzględniona w zakresie informacji o kosztach ponoszonych na szkolenia i certyfikację. Odnośnie realizacji szkoleń specjalistycznych psów lawinowych i psów wodnych uwaga nieuwzględniona. Zmiany w regulacjach prawnych w zakresie bezpieczeństwa i ratownictwa w górach i na zorganizowanych terenach narciarskich oraz o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych spowodowały wskazanie innych podmiotów uprawnionych do tych szkoleń i certyfikacji co spowodowało wykreślenie z projektu rozporządzenia wskazania co do realizacji szkoleń psów lawinowych i wodnych.
WOPR). Ponadto należy podać źródło sfinansowania tych kosztów. OSR powinien zostać również uzupełniony o informację, że wejście w życie projektowanej regulacji nie będzie stanowić tytułu do ubiegania się o dodatkowe środki z budżetu państwa. 13. Proponuję aby 11 ust. 2 pkt 1 projektu otrzymał następujące brzmienie: zaświadczenie o szczepieniu psa przeciwko wściekliźnie lub paszport, o którym mowa w rozporządzeniu (WE) nr 998/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 maja 2003 r. w sprawie wymogów dotyczących zdrowia zwierząt, stosowanych do przemieszczania zwierząt domowych o charakterze niehandlowym i zmieniającego dyrektywę Rady 92/65/EWG (Dz. Urz. WE L 146 z 13.06.2003, str. 1, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 39, str. 75, z późn. zm.), w którym został dokonany wpis o szczepieniu psa przeciwko wściekliźnie;''. 14. Zarząd Główny GOPR stoi na stanowisku, iż w myśl obowiązujących przepisów i porozumień w/w Rozporządzenie nie dotyczy naszej organizacji, ponieważ GOPR nie jest podmiotem Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego, a tylko organizacją współpracującą z tym systemem. GOPR posiada swoje wewnętrzne regulaminy egzaminowania i nadawania kwalifikacji dla zespołów ratowniczych jak również swoją kadrę instruktorską. Równocześnie chcemy zwrócić uwagę, iż integralną częścią zespołu poszukiwawczego jest pies i przewodnik, który musi posiadać odpowiednie kwalifikację. W przypadku ratownictwa górskiego przewodnik musi zdać i posiadać kwalifikacje, co najmniej na poziomie ratownika górskiego, a w/w rozporządzenie tej kwestii nie uwzględnia. GOPR w ciągu roku przeprowadza średni ok. 100 akcji poszukiwawczych, które są prowadzone w specyficznym górskim terenie. Sposób ich prowadzenia jest wypracowany i doskonalony przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe 6 Uwaga nieuwzględniona. Wykracza poza delegację ustawową, wskazującą jednoznacznie, że przepisy rozporządzenia mają zastosowanie w akcjach ratowniczych Państwowej Straży Pożarnej. Jednocześnie zmiany w regulacjach prawnych w zakresie bezpieczeństwa i ratownictwa w górach i na zorganizowanych terenach narciarskich spowodowały wskazanie innych podmiotów uprawnionych do tych szkoleń i certyfikacji psów lawinowych, co spowodowało wykreślenie z projektu rozporządzenia wskazania co do realizacji szkoleń psów lawinowych. W przepisach rozporządzenia jednoznacznie określono specjalności ratownicze psów, w których są one szkolone i ich umiejętności są certyfikowane.
kilkadziesiąt lat. Uważamy, że jeżeli to Rozporządzenie ma dotyczyć naszej organizacji w takiej formie to spowoduje to z dnia na dzień dezorganizację naszej służby ratowniczej w zakresie akcji poszukiwawczych. Zwracamy również uwagę na fakt, że GOPR działa w oparciu o umowy ze służbami innych państw graniczącymi z obszarem naszego działania (cała południowa granica Polski), które to zespoły ratownicze działają po obu stronach granicy. Ścisłe przestrzeganie tego Rozporządzenia (gdyby dotyczyło GOPR) spowodowałoby brak możliwości udziału w akcjach ratowniczych takich zespołów z innych organizacji służb górskich. W myśl w/w uwag w tym zapisie powinna być mowa o tym, że to Rozporządzenie nie dotyczy Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Należy również dodać, że w myśl Ustawy o bezpieczeństwie i ratownictwie w górach i na zorganizowanych terenach narciarskich" z dnia 1 lipca 2011, która zostanie podpisana w dniu 08.09.2011 przez Pana Prezydenta RP, a wejdzie w życie z dniem 02.01.2012 r. organizacjami upoważnionymi do ratownictwa w terenie górskim jest GOPR i TOPR. Wydanie w/w Rozporządzenia w stosunku do uchwalonej Ustawy spowoduje całkowitą niemożność prowadzenia działań ratowniczych - (akcji poszukiwawczych) z udziałem psów ratowniczych na terenie polskich gór. 15. W 7 widnieje odniesienie do art.40 ustawy o sporcie z dnia 25 czerwca 2010 roku. Zasadnym wydaje się wprowadzenie w rozporządzeniu odwołania do ustawy o bezpieczeństwie i ratownictwie w górach i na zorganizowanych terenach narciarskich z 18 sierpnia 2011 roku, która w ciągu najbliższych 2 tygodni powinna zostać podpisana przez Prezydenta RP. Ust. 2 i 3, 7 tejże ustawy brzmi następująco; 1. Podmioty uprawnione do wykonywania ratownictwa górskiego: 2) organizują i prowadzą szkolenia ratowników górskich i narciarskich oraz psów ratowniczych, w Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe 7 Uwaga nieuwzględniona. Wykracza poza delegację ustawową, wskazującą jednoznacznie, że przepisy rozporządzenia mają zastosowanie w akcjach ratowniczych Państwowej Straży Pożarnej. Jednocześnie zmiany w regulacjach prawnych w zakresie bezpieczeństwa i ratownictwa w górach i na zorganizowanych terenach narciarskich spowodowały wskazanie innych podmiotów uprawnionych do tych szkoleń i certyfikacji psów lawinowych, co spowodowało wykreślenie z projektu rozporządzenia wskazania co do realizacji szkoleń psów lawinowych. W przepisach rozporządzenia jednoznacznie określono specjalności ratownicze psów, w których są one szkolone i ich umiejętności są certyfikowane.
16. tym psów lawinowych, wraz z ich przewodnikami; 3) nadają uprawnienia ratownicze i instruktorskie w zakresie ratownictwa górskiego, ratownictwa narciarskiego, ratownictwa z użyciem psów oraz ratownictwa podwodnego w akwenach górskich i jaskiniach; W związku z powyższym należy uwzględnić w projektowanym rozporządzeniu nadane uprawnienia, który w tym wypadku dotyczą szkolenia i nadawania uprawnień dla psów wraz z przewodnikami (zespołów). Dotyczy to w szczególności psów lawinowych, oraz psów terenowych do poszukiwań na obszarze gór. i ratownictwie na obszarach wodnych. W związku z powyższym proponuje następujące brzmienie 7 projektu rozporządzenia; 7 7 Szkolenie specjalistyczne psów lawinowych (zespołów), oraz psów terenowych (zespołów) do prowadzenia poszukiwań ludzi zaginionych na obszarze gór prowadzone jest przez podmioty uprawnione do wykonywania ratownictwa górskiego o których mowa w art. 5 ustawy o bezpieczeństwie i ratownictwie w górach i na zorganizowanych terenach narciarskich z 18 sierpnia 2011 r. W związku z pismem I. dz. DP-I-0231-9/11/3G z dnia 29 sierpnia 2011 roku, dotyczącym projektu rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie zwierząt wykorzystywanych w akcjach ratowniczych uprzejmie proponuję Panu Ministrowi rozważenie możliwości uwzględnienia w 3 ust. 3 projektu rozporządzenia, stanowiącym katalog ras psów, które mogą być szkolone na psy ratownicze, dwóch kolejnych ras szczególnie predysponowanych do działań wodnych, tj. rasy nowofundland i landseer. Powyższa propozycja wydaje się być również zasadna w kontekście 4 ust. 1 pkt 4, projektu rozporządzenia, którego treść dotyczy tzw. psów ratowniczych" przeznaczonych do ratowania Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe Odnośnie wykazu ras psów - uwaga uwzględniona. Odnośnie szkolenia psów wodnych - uwaga nieuwzględniona. Wykracza poza delegację ustawową, wskazującą jednoznacznie, że przepisy rozporządzenia mają zastosowanie w akcjach ratowniczych Państwowej Straży Pożarnej. Jednocześnie zmiany w regulacjach prawnych w zakresie bezpieczeństwa osób przebywających na obszarach wodnych spowodowały wskazanie innych podmiotów uprawnionych do tych szkoleń i certyfikacji psów wodnych, co spowodowało wykreślenie z projektu rozporządzenia wskazania co do realizacji szkoleń psów i wodnych. 8
interwencyjnego osób tonących i w związku z tym w 3 ust. 3 proponuję rozważenie możliwości dodania pkt.: 20) nowofundland; oraz 21) landseer". Niezależnie od powyższej propozycji Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe oczekuje, że Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, bez względu na ostateczną treść 3 ust. 3 opiniowanego projektu rozporządzenia, uwzględnieni ww. dwie rasy psów w przyszłym rozporządzeniu wydanym na podstawie delegacji ustawowej wskazanej w art. 15 ust. 4 ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 roku o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych (oczekuje na publikację). Z uwagi na treść art. 39 pkt 2 ppkt a) ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 roku o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych, który uchylił art. 40 ust. 2 ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie, dotyczący, 7 projektu rozporządzenia powinien otrzymać brzmienie: 7. Szkolenie specjalistyczne lawinowe oraz wodne prowadzone jest przez podmioty, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 roku o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych oraz w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie i ratownictwie w górach i na zorganizowanych terenach narciarskich" (oczekuje na publikację) lub alternatywnie: 7. Szkolenie specjalistyczne lawinowe oraz wodne prowadzone jest na zasadach określonych w odrębnych przepisach". 17. Część OCENA SKUTKÓW REGULACJI Zgodnie z zapisem pkt.7:...wejście w życie projektowanego rozporządzenia (...)powinno przyczynić się do zwiększenia liczby tych zespołów w dyspozycji KSR-G. Spowoduje to możliwość zadysponowania większej liczby zespołów poszukiwawczych do działań ratowniczych po katastrofach budowlanych, jak i współdziałania z jednostkami Policji podczas akcji poszukiwania osób zaginionych na terenach trudno dostępnych i leśnych". Jeśli ustawa uniemożliwi współpracę Policji z Związek Kynologiczny w Polsce 9 Część OCENA SKUTKÓW REGULACJI i ROZPORZĄDZENIE MSW uwaga nieuwzględniona. Wprowadzenie zmian wynikających z uwzględnionych uwag RCL jak i innych uwag z uzgodnień międzyresortowych, spowodowało że przepisy rozporządzenia w żaden sposób nie ograniczają możliwości szkolenia zespołów ratowniczych i ich wykorzystywania w akcjach poszukiwawczych na otwartej przestrzeni, a organizowanych przez Policję.
zespołami przygotowanymi przez inne organizacje ratownicze np. GOPR, STORAT (które od lat w tej współpracy się sprawdzają), efektem będzie zmniejszenie, a nie zwiększenie ilości zespołów. Należy również wziąć pod uwagę fakt, że zespoły przygotowane przez ZKwP-STORAT pozwalają Policji uniknąć kosztów związanych z zakupem, utrzymaniem, szkoleniem i leczeniem psów, które są prywatną własnością ratowników i oni ponoszą wszelkie koszty. ZKwP, a szczególnie oddział w Rzeszowie od kilkunastu lat zajmuje się między Innymi szkoleniem psów ratowniczych, a od lat współpracuje ze Stowarzyszeniem Cywilnych Zespołów Ratowniczych z Psami STORAT. Oddział Rzeszów ma zarejestrowane psy ratownicze, które pracują wraz z zespołami STORAT-u na wezwanie KW Policji w Rzeszowie. Weryfikacja psów prowadzona jest na podstawie egzaminów IRO/FCI, przeprowadzanych w oddziale rzeszowskim ZKwP. Część ROZPORZĄDZENIE MSWIA. Zapisy dotyczące etapów szkolenia przygotowawczego I doskonalącego oraz egzaminów w zakresie specjalności psów ratowniczych terenowych i gruzowych, zakładają wyłączność dla KG PSP( 6 pkt.4 i pkt.5 oraz 8). Tymczasem szkolenia tego typu prowadzą wszystkie organizacje ratownicze (GOPR, STORAT), które biorą udział w akcjach poszukiwawczych prowadzonych przez Policję. KG PSP nie jest jedyną instytucją upoważnioną do oceny psów ratowniczych. KG PSP jest jednym z członków internationale Rettungshunde Organisation (IRO), która skupia 110 organizacji z 38 krajów. W Polsce należą do niej również STORAT I FWRG. Egzaminy IRO są oparte na międzynarodowych regulaminach psów ratowniczych IRO/FCI. FCI, do której należy ZKwP, organizując weryfikację psów według tych regulaminów przekazuje ich wyniki do IRO i są one traktowane jako równorzędne co do wartości, jak egzaminy prowadzone przez wszystkie organizacje zrzeszone w IRO. Krajowe organizacje ratownicze mogą Część UZASADNIENIE - uwaga nieuwzględniona. Zgodnie z art. 2 ustawy o ochronie przeciwpożarowej Ilekroć w ustawie jest mowa o: działaniach ratowniczych - rozumie się przez to każdą czynność podjętą w celu ochrony życia, zdrowia, mienia lub środowiska, a także likwidację przyczyn powstania pożaru, wystąpienia klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia. W tej sytuacji nie można zakładać, wykorzystywania psów specjalizacji zwłokowej w akcjach ratowniczych PSP. Część SZCZEGÓLNE WARUNKI Załącznik nr 1 Rozdział II pkt 3 uwaga nieuwzględniona. Podstawowym założeniem próby poszukiwawczej terenowej egzaminu klasy I jest oznaczenie przez psa pozoranta i przy psach rolkowych oraz meldujących doprowadzenie przewodnika do pozoranta i od tej zasady mnie może być odstępstwa. Osobnym zagadnieniem poruszonym w uwadze są realia akcji poszukiwawczych w najtrudniejszych terenach ale takich sytuacji nie można odnosić do egzaminów. Część SZCZEGÓLNE WARUNKI Załącznik nr 1 Rozdział III część A (Test współpracy) - uwaga nieuwzględniona. Dotychczasowe doświadczenia z prób posłuszeństwa i sprawnościowej wskazują na konieczność sprawdzenia poziomu współpracy przewodnika z psem i niema potrzeby uszczegółowiania wymogów technicznych rodzajów komend. Część SZCZEGÓLNE WARUNKI Załącznik nr 1 Rozdział III część D (Próba poszukiwawcza terenowa) pkt. 15 - uwaga nie uwzględniona. Egzaminy klasy 0 w zamyśle autorów projektu rozporządzenia są jednym z etapów szkolenia i nie upoważniają zespól do udziału w akcjach ratowniczych. Równocześnie należy zaznaczyć, że stwierdzenie Regulaminy międzynarodowe dla psów ratowniczych IRO/FCI nie dopuszczają w żadnej klasie możliwości zaliczenia egzaminu przy pozostawieniu nieodnalezionej osoby w obszarze przeszukiwanym. jest nieprawdziwe w regulaminie IRO SD MRT (egzamin uprawniający do udziału w akcjach międzynarodowych) jest wymóg odnalezienia co najmniej 70 % ukrytych pozorantów. AD Uwagi dodatkowe - uwagi nieuwzględnione wychodzą poza delegację ustawową. 10
wprowadzać dodatkowe obostrzenia co do wymagań dla psów certyfikowanych do pracy. Nie mogą jednak negować wyników innych organizacji zrzeszonych w IRO. Tym bardziej, że 9 pkt.4 podpunkt 2 projektu mówi, że egzaminatorem mogą być m. in. osoby, które mają doświadczenie i udokumentowaną praktykę w szkoleniu psów w ramach Związku Kynologicznego w Polsce lub jednostkach podległych lub nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych". Część UZASADNIENIE Pkt 2 W 4 ust.l zawężono specjalności psów ratowniczych do specjalności przeznaczonych do poszukiwania ludzi żywych". W szukaniu w gruzach zasadnym jest wymaganie od psów wskazywania tylko osób żywych, aby na tym koncentrować prowadzenie akcji ratowniczej. W szukaniu w terenie psy powinny informować o osobach żywych I martwych, ponieważ akcję poszukiwawczą kończy dopiero odnalezienie zaginionego. Z praktyki STORAT-u wynika, że połowa poszukiwanych w trudnym terenie umiera przed ich odnalezieniem. Trudno wyobrazić sobie, że ten sam teren przeszukują najpierw psy sygnalizujące żywych, a potem psy sygnalizujące martwych. Nie mówimy tu o typowych psach zwłokowych", które sygnalizują obecność tkanki ludzkiej w stanie rozkładu, lecz o psach terenowych, które mają za zadanie odnaleźć zaginionego żywego lub niedawno zmarłego. Część SZCZEGÓLNE WARUNKI Załącznik nr 1 Rozdział II pkt. 3 - podpunkty 2 i 3 zawierają błędy. Pies rolkowy (pracujący z bringselem ) i meldunkowy mogą doprowadzać przewodnika na smyczy tylko w łatwym, otwartym terenie. Trudny teren (gęste młodniaki, bagno, zwarte zarośla itp.) zmusza czasem przewodnika do zmiany kierunku doprowadzania. Trasa narzucana przez psa bywa często niemożliwa do pokonania przez człowieka. Przewodnik wybierając trasę dogodną dla siebie, musiałby skierować też na nią psa (szczególnie 11
prowadzonego na smyczy). Pies wybity z trasy, którą on mógłby swobodnie pokonać,musi mieć możliwość ponownej lokalizacji pozoranta (i zawsze będzie to robić z użyciem swego podstawowego zmysłu, jakim jest węch), nawet jeżeli zapamięta położenie miejsca, do którego chce doprowadzić. Uznanie tego jako oznaczenia fałszywego jest błędem oceny psa. U psa meldunkowego, doprowadzającego przewodnika do znalezionej osoby, możliwe jest sygnalizowanie po każdorazowej zmianie kierunku poruszania się przewodnika. Jest to zachowanie bardzo celowe w praktyce, ponieważ pies w czasie autentycznych akcji w trudnym terenie (gdy nie jest możliwe doprowadzanie na smyczy) często ginie z oczu zespołu w czasie doprowadzania. W tych warunkach jego świadoma umiejętność uporczywego doprowadzania jest bezcenna i żaden regulamin nie powinien utrudniać certyfikowania tak pracujących psów. Tym bardziej, że pies rolkowy i meldunkowy są w terenie zdecydowanie mniej stresujące dla potencjalnej ofiary. Ich kontakt z zaginionym jest krótki, a pobudzenie, które wyzwalane jest przez odnalezienie źródła zapachu -natychmiast przekierowane jest na przewodnika. Często zaginiony (dziecko) nawet nie zauważa pracującego psa, co jest niemożliwe do osiągnięcia przy psach oszczekujących. Przy pracy z psami rolkowymi i meldunkowymi nigdy nie zdarzają się próby skubania ofiary, co bywa częstym błędem mocno pobudzonych psów oszczekujących. Rozdział III część A (Test współpracy) - próby posłuszeństwa i sprawności nie precyzują dokładnie wymagań. Nie są określone rodzaje dopuszczalnych komend (optyczne, słowne) oraz możliwości ich łączenia i powtarzania. Wszystko to określają bardzo precyzyjnie międzynarodowe regulaminy IRO/ FCI. Jedynie próba dotycząca kierowania psa w dystansie (punkt 2g) jest opisana szczegółowo, przy czym komenda słowna do mnie" w międzynarodowej nomenklaturze kynologicznej oznacza wymaganie od psa zajęcia pozycji siedzącej przed przewodnikiem. 12
Powoduje to konieczność użycia później drugiej komendy przywołującej psa do pozycji zasadniczej przy nodze. Można żądać od psa zajęcia pozycji przy nodze, ale wtedy konieczna jest inna komenda. Rozdział III część D (Próba poszukiwawcza terenowa) pkt. 15 podpunkt 2 - uważamy, że dopuszczalność nieodnalezienia jednego pozoranta (klasa 0) jest ryzykowna, bo daje możliwość skierowania do dalszego szkolenia psa, który nie może, nie umie lub nie chce kontynuować pracy po odnalezieniu pierwszego pozoranta. Regulaminy międzynarodowe dla psów ratowniczych IRO/FCI nie dopuszczają w żadnej klasie możliwości zaliczenia egzaminu przy pozostawieniu nieodnalezionej osoby w obszarze przeszukiwanym. Uwagi dodatkowe Regulamin prób terenowych nie mówi nic o umiejętnościach psa do lokalizacji przedmiotów zgubionych przez zaginionych. W akcjach autentycznych, szczególnie dotyczących zaginionych turystów, bardzo często zdarza się, że pozostawiają oni plecaki lub narty, pozbywając się zbędnego obciążenia. Przedmioty takie, wskazane w terenie przez psa, stanowią bezcenną informację o obecności zaginionych w rejonie przeszukiwanym. Dlatego też pies terenowy powinien umieć je zlokalizować i wskazać. Regulamin powinien dopuszczać (a nawet preferować) egzaminowanie psa terenowego pracującego w zespole (przewodnik, nawigator i pies), ponieważ egzamin powinien odzwierciedlać pracę psa w rzeczywistych warunkach. W obcym, trudnym terenie nie powinna pracować pojedyncza osoba, ze względu na jej bezpieczeństwo. Szczególnie dotyczy to poszukiwań w górach, gdzie łatwo o kontuzję lub spotkanie z dzikimi zwierzętami (niedźwiedź, żubr, żmija), a często brakuje możliwości komunikacji z bazą akcji (teren górzysty ogranicza zasięg działania radia i telefonów komórkowych). Bardzo pozytywną zmianą jest, że projekt 13
18. rozporządzenia zwraca dużą uwagę na ocenę zachowania psa w stosunku do ludzi oraz ocenę niepożądanych zachowań psa przy pracy (używanie zębów, drapanie). Pozwoli to na skuteczną ich eliminację, co zaowocuje większym bezpieczeństwem osób poszukiwanych, a także pozorantów biorących udział w szkoleniach. W oparciu o nasz statut, działając jako Stowarzyszenie wyższej użyteczności, chcielibyśmy, po zapoznaniu się z projektem rozporządzenia w sprawie zwierząt wykorzystywanych w akcjach ratowniczych, zasugerować, aby w przepisie paragrafu 3 ust 3 w/w rozporządzenia na liście psów, które mogą być szkolone na psy ratownicze znalazła sie propagowana przez nas w ratownictwie wodnym rasa nowofundland. Warunki fizyczne i instynkt tego psa sprawiają, że ma on najlepsze predyspozycje do wykorzystywania go w ratownictwie wodnym. Chcielibyśmy wskazać, że właściciele i przewodnicy psów w większości są członkami Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, pracują jako ratownicy WOPR, wspólnie z WOPR organizują szkolenia i pokazy ratownictwa, edukują dzieci i młodzież w szkołach i na plażach czy kąpieliskach. Znamy nowofunlandy w Policji i Straży Pożarnej, gdzie doskonale spełniają swoją rolę jako psy wodne. Wydaje nam się, że pominiecie nowofundlandów w liście psów ratowniczych jest omyłkowe i na tym etapie legislacyjnym lista zawarta w rozporządzeniu może zostać uzupełniona o doskonałego pływaka i najdoskonalszego psa ratowniczego wodnego, jakim jest nowofundland. Nadmieniamy, że psy tej rasy wykorzystywane są w ratownictwie wodnym w wielu krajach posiadających w tej dziedzinie ogromne doświadczenie (np. Francja, Włochy, USA) co ma też podłoże historyczne. Proponujemy również, aby w paragrafie 7 rozporządzenia na końcu zdania znalazł się zapis, iż "szkolenie może być prowadzone w miejscach publicznych za zezwoleniem właściwych służb. Paragraf 3 ust 3 - uwaga uwzględniona. Paragraf 7- uwaga nieuwzględniona wychodzi poza delegację ustawową. 14
Uzasadnieniem dla takiego rozwiązania jest możliwość zainteresowania szerszej publiczności szkoleniem psów, co pozwala na edukację społeczną oraz umożliwia psom prace nawet w trudnych warunkach - tłum, krzyki, gwizdy itp. Oczywiście wszelkie prowadzone przez nas szkolenia odbywają się za zgodą WOPR-u i przedstawicieli samorządu terytorialnego. Mamy nadzieję, że nasze stanowisko spotka się z Państwa aprobatą i znajdzie odzwierciedlenie w literze prawa. 15