Zestawienie bibliograficzne w wyborze za lata 2007-2018 Tematyczne zestawienie bibliograficzne opracowano w oparciu o źródła wiedzy i informacji dostępne w zasobach Dolnośląskiej Biblioteki Pedagogicznej we Wrocławiu. Zestawienie zawiera opisy bibliograficzne artykułów z czasopism, książek oraz pozycji dostępnych w katalogu Ibuk Libra. Spis treści: Artykuły z wydawnictw ciągłych... 2 Wydawnictwa zwarte... 5 Rozdziały z wydawnictw zwartych... 7 Filmy edukacyjne... 8 Artykuły z wydawnictw ciągłych 1. Banach, Marek. Funkcjonowanie dziecka z FASD w środowisku rodzinnym i szkolnym. "Wychowanie na Co Dzień" 2014, nr 6, s. V-XII. Wyjaśnienie czym jest alkoholowy zespół płodowy (FAS), opis funkcjonowania poznawczego i fizjologicznego u dzieci z FAS. Strategie pracy z dzieckiem z FAS. 2. Bojarska, Lucyna. Dzieci z FAS w szkole... "Dyrektor Szkoły" 2009, nr 11, s. 27-29. Skąd się bierze Alkoholowy Zespół Płodowy (FAS/FAE) - zespół chorobowy. Rozmowy nauczycieli z uczniami i rodzicami na ten temat. 3. Bojarska, Lucyna. I dzieci z FAS w przedszkolu. "Dyrektor Szkoły" 2009, nr 11, s. 29- [30]. 9 września - na całym świecie obchodzony jest Dzień FAS. FAS/FAE - Alkoholowy Zespół Płodowy. 4. Borkowska, Magdalena. Polska bada FAS. "Świat Problemów" 2013, nr 1, s. 44-46. Zarys problematyki Alkoholowego Zespołu Płodowego (FAS). Omówienie celów, etapów oraz korzyści wypływających z realizacji projektu badawczego "Populacyjne badanie rozpowszechnienia FASD w Polsce oraz walidacja metod badań przesiewowych dzieci w wieku 7-9 lat". 5. Borkowska, Magdalena. Pomoc dla dzieci z FAS. "Świat Problemów" 2013, nr 9, s. 45-46.
Funkcjonowanie kanadyjskiego systemu w profilaktyce płodowego zespołu alkoholowego (FAS) oraz zarys działań podejmowanych w Polsce. 6. Jadczak-Szumiło, Teresa, Kałamajska-Liszcz, Katarzyna. "Biorę odpowiedzialność...". "Remedium" 2015, nr 9, s. 6-10. Propozycja przebiegu spotkania profilaktyczno-edukacyjnego dla młodzieży ponadgimnazjalnej dotyczącego szkód wynikających z picia alkoholu przez kobiety w ciąży. Cele i zawartość programu profilaktycznego. Podstawowe informacje na temat FAS. 7. Jadczak-Szumiło, Teresa. Dlaczego jest potrzebna wczesna diagnoza dla dzieci z FAS? "Świat Problemów" 2008, nr 12, s. 8-11. Syndrom FAS (Alkoholowy Zespół Płodowy) - wczesna diagnoza. 8. Jadczak-Szumiło, Teresa. FASD - problem, który nie istnieje?. "Terapia Uzależnienia i Współuzależnienia" 2017, nr 5, s. 5-7. FASD (spektrum płodowego zespołu alkoholowego) - diagnoza i pomoc dla osób z FASD. 9. Komorowska, Marta. Potrzeby edukacyjne dzieci z FASD. "Remedium" 2007, nr 9, s. 24-25. Potrzeby edukacyjne dzieci z FAS (alkoholowym zespołem płodowym) oraz FAE (alkoholowym efektem płodowym). 10. Kot, Urszula. Dzieci z syndromem FAS. "Wychowanie w Przedszkolu" 2012, nr 3, s. 60-61. Wpływ alkoholizmu matki na płód oraz późniejsze funkcjonowanie dziecka w dzieciństwie. Charakterystyka dzieci z zespołem FAS (zespół alkoholowy). 11. Kubala-Kulpińska, Aleksandra. Rozwój dzieci zaburzony przez błędy rodziców. "Głos Pedagogiczny" 2018, nr [5] (99), s. 17-21. Destrukcyjne zachowania rodziców i ich wpływ na prawidłowy rozwój i zachowania dzieci - płodowy zespół alkoholowy (FAS), zespół zaburzenia więzi (RAD), zaburzenia współwystępujące z zaburzeniami FAS - alkoholowy efekt/zespół płodowy, zaburzenia relacji w rodzinie i inne. Sposoby wspierania ucznia z FAS w szkole. Typy wzorców przywiązania w rodzinie. 12. Liszcz, Krzysztof. Dzieci, które potrzebują przewodnika. Rozm. przepr. Katarzyna Burda. "Terapia Uzależnienia i Współuzależnienia" 2008, nr 3, s. 3-4. Rozmowa dotyczy dzieci z płodowym syndromem alkoholowym (FAS). Kryteria diagnozy alkoholowego zespołu płodowego. 13. Melka-Roszczyk, Marta. Na skutek picia. "Psychologia w Szkole" 2013, nr 1, s. 98-103.
Uczniowie dotknięci FAS - Fetal Alcohol Syndrome (płodowy zespół alkoholowy), występujący u kobiet pijących w ciąży. 14. Metoda ośmiu kroków : jak postępować z dziećmi z zespołem FAS?. "Wychowawca" 2011, nr 10, s. 9. Materiał ze Stowarzyszenia Rodzin Adopcyjnych i Zastępczych "Pro Familia". 15. Palicka, Iwona, Leszczuk-Rugała, Magdalena. Diagnostyka zaburzeń poznawczych i komunikacyjnych dzieci z FASD. "Forum Logopedy" 2016, nr 14, s. 50-54. Definicja FAS. Opis przypadku pacjenta. Badania. 16. Pawłowska-Jaroń, Halina. Płodowy zespół alkoholowy - zagadnienia mowy i percepcji. "Szkoła Specjalna" 2010, [nr] 2, s. 113-120. Zespół FAS - płodowy zespół alkoholowy jako zaburzenie rozwojowe. 17. Skwarczek, Beata. Epidemiologia FAS. Cz. 1. "Remedium" 2014, nr 2, s. 23-25. Fetal Alcohol Syndrome - definicje, badania i cechy choroby. Wpływ alkoholu na płód. 18. Skwarczek, Beata. Formy pomocy i metody pracy z dziećmi chorymi na AZP. Cz. 2. "Remedium" 2014, nr 7/8, s. 5-7. Terapia dziecka z AZP. Elementy metod, które można zastosować w terapii dziecka z Alkoholowym Zespołem Płodowym: metoda Glenna Domana, rehabilitacyjna Bobathów, Vaclava Vojty, Weroniki Sherborne, Felicji Affolter, Metoda Dobrego Startu Marty Bogdanowicz. 19. Skwarczek, Beata. Potencjał edukacyjny dziecka z Płodowym Zespołem Alkoholowym. "Remedium" 2014, nr 5, s. 18-19. Edukacyjne potrzeby dzieci z FAS i ich funkcjonowanie w szkole i społeczeństwie. FAS jako wyzwanie i zadanie dla pedagoga i nauczyciela - zasady przygotowania do nauki dzieci z FAS. 20. Skwarczek, Beata. Społeczne następstwa deficytów rozwojowych dzieci z FAS. Cz. 2. "Remedium" 2014, nr 4, s. 7-9. Zaburzenia w różnych sferach funkcjonowania i nieprawidłowości w społecznym funkcjonowaniu dziecka dotkniętego FAS. Diagnoza dzieci z Płodowym Zespołem Alkoholowym (FAS). Wpływ środowiska na rozwój zaburzeń wtórnych. 21. Trzaskalik, Joanna, Pyttel, Julia. Dziecko z FAS (Płodowy Zespół Alkoholowy) w edukacji. "Nauczyciel i Szkoła" 2017, nr 1, s. [11]-25. Analiza problemów edukacyjnych wynikających z występowania u dziecka Płodowego Zespołu Alkoholowego (FAS). Prezentacja objawów klinicznych, zaburzeń, a także zasad postępowania z dzieckiem.
22. Wojcieszek, Krzysztof Andrzej. Kompetencje nauczyciela w rozwiązywaniu problemów uczniów zagrożonych niedostosowaniem społecznym. "Trendy (czasopismo elektroniczne)" 2012, nr 4, s. 25-31. Kompetencje nauczyciela pracującego z uczniami dotkniętymi alkoholowym zespołem płodowym (FAS). Opis na czym polegają zaburzenia dzieci z FAS oraz zasad nauczania i pracy z dziećmi z FAS. Wydawnictwa zwarte 1. Hryniewicz, Danuta. Specyfika pomocy psychologiczno-pedagogicznej dzieciom z FAS. Warszawa : Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych : Wydawnictwo Edukacyjne PARPAMEDIA, 2007. Przedstawiono podstawowe informacje o FAS (Fetal Alcohol Syndrome), czyli alkoholowym zespole płodowym; o dojrzałości szkolnej dzieci z FAS w porównaniu z dziećmi zdrowymi; o diagnozie; o trudnościach, które sprawiają dzieci z FAS; o postawach, które powinny przybierać osoby dorosłe pomagające dzieciom z FAS. Podano krótką charakterystykę założeń i metod pomocy dziecku z FAS oraz pomocy oferowanej dziecku w systemie edukacji (wraz z wykazem przepisów prawnych i wskazaniem ich fragmentu odnoszącego się do dzieci z FAS). 2. Jadczak-Szumiło, Teresa. Neuropsychologiczny profil dziecka z FASD : studium przypadku. Warszawa : Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych : Wydawnictwo Edukacyjne Parpamedia, 2008. Scharakteryzowano płodowy zespół alkoholowy i jego wpływ na rozwój dziecka, przedstawiono trudności rozwojowe dzieci z FAS i neuropsychologiczny profil dzieci z FAS. Następnie zaprezentowano przypadki dziewczynki (w wieku 10 lat i 7 miesięcy) i chłopca (wiek - 11 lat i 3 miesiące) z FAS i wyniki, jakie uzyskali podczas różnych testów i porównano je z wynikami 10 dzieci zdrowych w normie intelektualnej uczęszczających do szkoły podstawowej. W ten sposób ukazano specyfikę FASD. FASD to Fetal Alkohol Spectrum Disorder - termin nie jest używany jako jednostka chorobowa, lecz jako opis spektrum zaburzeń związanych z płodową ekspozycją na alkohol. Wszystkie próby są analizowane wyłącznie klinicznie i nie mają wartości statystycznej.
3. Klecka, Małgorzata. FAScynujące dzieci. Kraków : Wydawnictwo św. Stanisława BM Archidiecezji Krakowskiej, 2007 + płyta z filmem o FAS. Książka ukazująca obecny stan wiedzy nt. szkodliwego wpływu, jaki może mieć alkohol pity przez matkę podczas ciąży na rozwój dziecka (od wieku prenatalnego do przedszkolnego), w tym jego funkcjonowanie społeczne. Rozróżniono: płodowy zespół alkoholowy - Fetal Alcohol Syndrome (FAS), skutki działania alkoholu na płód - Fetal Alcohol Effects (FAE), zaburzenia neurorozwojowe spowodowane alkoholem - Alcohol Related Neurodevelopmental Disorder (ARND). Zamieszczono też opisy codziennego życia dzieci z FAS, i adresy polskich instytucji pomagających dzieciom z FAS. 4. Liszcz, Krzysztof. Dziecko z FAS w szkole i w domu. Kraków: Wydawnictwo Rubikon, 2011. Problematyka Płodowego Zespołu Alkoholowego (FAS) i zaburzeń pochodnych budzi coraz szersze zainteresowanie rodziców i opiekunów, pracowników socjalnych, pedagogów, psychologów i lekarzy. Znaczna grupa dzieci dotkniętych tym problemem jest wychowywana poza rodzinami pochodzenia, w rodzinach zastępczych, adopcyjnych i w domach dziecka. Rodzice często nie radzą sobie z wychowywaniem dziecka z FAS, popadając w różne problemy materialne i w uzależnienia, sprawiając ból dzieciom i sobie. W szkole praca z uczniem z zaburzeniami poalkoholowymi jest procesem wiążącym się z nieustannym planowaniem i organizowaniem. Stosowane strategie muszą być poddawane ciągłej kontroli i analizie. Nauczyciel powinien znaleźć czas, by móc podkreślić i uwidocznić każdy sukces ucznia. Dzieci z FAS potrzebują naszej życzliwości, troski i uwagi. Za piętrzące się trudności odpowiedzialne jest przede wszystkim uszkodzenie mózgu. Nie szukajmy winy pośród rodziców, uczniów, instytucji. Obserwujmy, myślmy, dyskutujmy i działajmy.
Rozdziały z wydawnictw zwartych 1. Bartnikowska, Urszula, Ćwirynkało, Katarzyna. Rodziny adopcyjne i zastępcze dziecka z niepełnosprawnością. Kraków : Oficyna Wydawnicza Impuls, 2013. Wybrane zaburzenia występujące u dzieci kwalifikowanych do opieki zastępczej. Płodowy Zespół Alkoholowy (FAS), s. 85-91. 2. Flak. Kazimierz. Nie podejmujcie pochopnej adopcji! : przewodnik po drogach i rozdrożach wiodących ku własnemu dziecku. Krosno : Wydawnictwo Lygian, cop. 2013. FAS Płodowy Zespół Alkoholowy, s. 52-66. 3. Gray, Deborah D. Adopcja i przywiązanie : praktyczny poradnik dla rodziców. Tł. Marta Lipińska, Maryla Kowalska, Sylwia Kot. Sopot : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2015. Pozostałe trudności na drodze do przywiązania. Alkoholowy zespół płodowy i alkoholowe uszkodzenia płodu, s. 141-146. 4. Jurzysta, Elżbieta Magdalena. Dziecko z Zespołem FASD w piczy zastępczej. W: Praca socjalna z osobą uzależnioną i jej rodziną : wybrane problemy. Red. Katarzyna Maria Wasilewska-Ostrowska. Warszawa : Difin, 2014, s. 98-115. 5. Klecka, Małgorzata. Płodowy zespół alkoholowy. W: Zaburzenia psychiczne i rozwojowe u dzieci a szkolna rzeczywistość. Red. Marta Jerzak. Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN SA, 2016, s. 234-257. 6. Kokot, Katarzyna. Język, mowa i komunikacja u dzieci z FAS doniesienie z badań. W: Dzieci o specjalnych potrzebach komunikacyjnych : diagnoza, edukacja, terapia. Red. Barbara Winczura. Wyd. 3. Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2015, s. 53-63. 7. Kot, Dominika. Praca z uczniem z FAS. Zarys problemu. W: Praca z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych. T. 2. Red. Anna Guza, Bernadeta Niesporek- Szamburska. Kielce : Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP, cop. 2013, s. 44-51. 8. Kurtyka-Chałas, Justyna. Płodowy Zespół Alkoholowy. W: Psychologia dla służb społecznych. Red. Krystyna Ostrowska. Warszawa : Difin, 2015, s. 362-365. 9. Lewicka, Małgorzata. Wieloprofilowość diagnozy i terapii dzieci z FASD. W: Wielość obszarów we współczesnej pedagogice specjalnej. Red. Zofia Palak, Dorota Chimicz, Agnieszka Pawlak. Lublin : Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej, 2012, s. 321-329. 10. Krause-Sikorska, Hanna. Dzieci i młodzież z Alkoholowym Zespołem Płodowym - obszary diagnozy nozologicznej, psychologicznej i pedagogicznej. W: Wybrane problemy psychospołecznego funkcjonowania dzieci i młodzieży z utrudnieniami
w rozwoju :nowe perspektywy, nowe wyzwania. Red. Hanna Krauze-Sikorska, Kinga Kuszak. Wyd. 2 rozszerz. Poznań : Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogiki i Administracji im. Mieszka I, 2011, s. 201-210. 11. Palicka, Iwona. Współpraca psychologa i logopedy w diagnostyce zaburzeń poznawczych i komunikacyjnych dzieci z FASD. Czy słyszysz to, co ja widzę? implikacje teoretyczne, doświadczenia własne. W: Diagnoza i terapia w pracy logopedy i nauczyciela terapeuty : konteksty teoretyczne i praktyka. Red. Ewa Jeżewska-Krasnodębska, Barbara Skałbani. Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2017, s. 83-101. Filmy edukacyjne 1. A child for life [film] = Wieczne dziecko. Reż. Susan Fleisher and Ron Orders. [DVD]. Warszawa : Wydawnictwo Edukacyjne Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, 2008. Film opowiadający o dzieciach, które późno lub nigdy nie dorosną, bo mają wady wrodzone, zarówno somatyczne (dotyczące ciała), jak i neurologiczne (układu nerwowego, głównie mózgu). Broszura dołączona do filmu przybliża trudny temat FAS (Fetal Alcohol Syndrome), który jest zespołem umysłowych i fizycznych zaburzeń, przejawiających się jako opóźnienie umysłowe, dysfunkcja mózgu, anomalia rozwojowe, zaburzenia w uczeniu się i zaburzenia psychologiczne. Efekty mogą być różne od obniżenia ilorazu inteligencji, zaburzeń uwagi, aż do wad serca, dysfunkcji mózgu i śmierci włącznie. 2. FAS ma twarz [film]. Reż. Katarzyna Mitka, Anna Mistarz. [DVD]. Sosnowiec : Wydawnictwo Projekt-Kom, [2016]. Film z cyklu Nie zamykaj oczu. Celem filmu jest upowszechnianie informacji dotyczących szkodliwości spożywania alkoholu w czasie ciąży. W filmie przedstawiono historię dwuletniej Wiktorii ponosi ona konsekwencje zachowania matki, która poprzez nadużywanie alkoholu przyczyniła się do nieuleczalnej choroby dziewczynki. Wiktoria ma zespół FAS. Od dwóch lat przebywa w rodzinie zastępczej. Ania, która sprawuje nad nią opiekę dzieli się swoimi doświadczeniami wynikającymi z choroby Wiki. Opowiada o trudnościach. W filmie występuje również Małgorzata, która
miała doświadczenia z ośmioletnim chłopcem chorym na FAS, oraz Sebastian, który od dwóch lat rehabilituje Wiktorię. 3. Wpływ alkoholu na organizm człowieka [film]. Reż. Marcin Wołkowicz. [DVD]. Kraków : Wydawnictwo i Hurtownia Rubikon Katarzyna Król : Tutto Arts & Media, 2014. Założeniem filmu jest pokazanie reakcji młodego organizmu na alkohol oraz skutków zdrowotnych, jakie niesie spożywanie go przez młodzież. Film kładzie nacisk na konsekwencje psychiczne i fizyczne picia alkoholu, porusza także tak ważny temat wpływu alkoholu, jak FAS (Alkoholowy Zespół Płodowy). Do filmu dołączony jest komentarz eksperta.