MAŁOPOLSKIEGO
SPIS TREŚCI WSTĘP 4 DIAGNOZA WYZWAŃ STOJĄCYCH PRZED WOJEWÓDZTWEM 8 WIZJA REGIONU 12 NASZ PLAN DLA MAŁOPOLSKI 16 POLITYKA SPOŁECZNA 18 EKOLOGIA I ZDROWIE 20 EDUKACJA I KULTURA 24 TRANSPORT PUBLICZNY 28 PRZEDSIĘBIORCZA MAŁOPOLSKA 30 SAMORZĄD OBYWATELSKI 32
WSTĘP Małopolska to region przedsiębiorczych i wykształconych ludzi, uhonorowany za ich ciężką pracę prestiżowym mianem Europejskiego Regionu Przedsiębiorczości. Małopolskę wyróżniają niepowtarzalnie piękne krajobrazy, wyjątkowe warunki naturalne i bogata tradycja kulturowa. Jest nas, Małopolan, ponad 3,3 miliona. Tworzymy wspólnotę zjednoczoną wokół takich nieprzemijających wartości, jak duma, ambicja, odwaga, otwartość. Wolność i demokracja to dla nas nie puste słowa, ale podstawa ładu i porządku społecznego. Dawaliśmy wielokrotnie tego dowody, walcząc o przywrócenie wolności i swobód obywatelskich. Tegoroczne wybory samorządowe mają kluczowe znaczenie dla przyszłości całego kraju i naszej małej ojczyzny Małopolski. Wspólnie dokonamy wyboru, czy chcemy sami decydować o naszym rozwoju, naszym życiu, czy jednak pozwolimy, aby ktoś decydował za nas. 4 5
KOALICJA OBYWATELSKA DLA REGIONU MAŁOPOLSKIEGO W ostatnich kilkunastu latach dokonaliśmy wspólnie wielkiego skoku cywilizacyjnego. Olbrzymią, podstawową rolę odegrał w tym dziele samorząd terytorialny: gminny, powiatowy i wojewódzki. Platforma Obywatelska RP i.nowoczesna od początku swojego istnienia walczyły o jak największe zaangażowanie mieszkańców w możliwości decydowania o ważnych dla gminy, powiatu czy województwa sprawach. Tylko władza, która jest blisko obywatela, przy nim i z nim, może skutecznie podnosić poziom życia każdej rodziny, każdego z nas. Nie mamy wątpliwości, że o rozwiązaniach poszczególnych spraw powinni decydować ludzie, których one bezpośrednio dotyczą. Dlatego dalej będziemy zabiegać o zwiększenie autonomii prawnej i finansowej samorządu terytorialnego. Nie pozwolimy na jego zniszczenie i sprowadzenie go do roli wykonawcy poleceń władz centralnych państwa. Jacek Krupa, Marszałek Województwa Małopolskiego 6
DIAGNOZA WYZWAŃ STOJĄCYCH PRZED WOJEWÓDZTWEM Małopolska po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej z europejskiego przeciętniaka stała się regionem, który może konkurować z najlepszymi. Niska stopa bezrobocia, wiele kilometrów nowych dróg, rozwój kolei aglomeracyjnej, nowe boiska i szkoły to tylko kilka z trwałych elementów, które zmieniły naszą rzeczywistość po 2004 roku. Wiemy jednak, że ambicje Małopolan są dużo większe. Bezrobocie w Małopolsce spadło do poziomu 4,8 procent. To drugi najniższy wynik w kraju. Jednak dla niektórych obszarów naszego regionu bezrobocie pozostaje realnym, poważnym problemem. Dlatego wsparcie dla rozwoju rynku pracy będzie priorytetem kolejnych lat realizacji planu dla Małopolski. Dostępność komunikacyjna Krakowa, Tarnowa, Nowego Sącza, Nowego Targu i mniejszych miejscowości regionu 8 9
zaczyna się poprawiać. Ten obszar wymaga jednak dalszej pracy i dodatkowych inwestycji: zakupu kolejnych nowoczesnych pociągów, remontów dróg, budowy sieci tras rowerowych. Stworzenie szybkiego połączenia kolejowego do Zakopanego i modernizacja połączenia drogowego z Nowym Sączem będą priorytetem w tym obszarze działalności samorządu wojewódzkiego. Szybkie połączenie kolejowe Kraków Katowice dodatkowo pomoże w dalszym rozwoju Małopolski. Ogromny wyzwaniem jest smog. Obecnie wśród dziesięciu miast świata z największym zanieczyszczeniem powietrza aż sześć znajduje się w naszym województwie! Będziemy kontynuować walkę ze smogiem: powstaną proste programy dotacyjne, centrum doradztwa, zainwestujemy w ekologiczny transport miejski. 10
WIZJA REGIONU Chcemy, żeby Małopolska stała się europejskim liderem na wielu polach. Doprowadzimy do tego, że Kraków i cały region będą europejską stolicą turystyki. Już teraz odwiedza nas ponad 15 milionów turystów rocznie. Małopolska powinna stać się też światowym centrum biznesowym, przestrzenią przyjazną dla rozwoju przedsiębiorczości. W tym obszarze zainwestowaliśmy już 3,5 miliarda złotych; w kolejnych latach stworzymy nowe strefy ekonomiczne. Małopolska przyszłości będzie przyciągać biznes także dzięki swojemu potencjałowi naukowemu, budowanemu przez 60 uczelni wyższych. W ich ramach zamierzamy stworzyć dział specjalny, regionalny program rozwoju rynku pracy, pomagający absolwentom znajdować dobre miejsca pracy w małopolskich firmach i instytucjach. 12 13
Nasze województwo będzie polską stolicą rowerów. Zrealizujemy pierwszy zakrojony na tak dużą skalę program budowy autostrad rowerowych. Do 2020 roku powstanie nawet tysiąc kilometrów nowych tras, rozwinie się baza hotelowa i gastronomiczna. W 2022 roku Małopolska będzie wolna od smogu. Zagwarantujemy, że wszyscy mieszkańcy regionu będą korzystać z czystego, zielonego i przyjaznego środowiska. Małopolska będzie też regionem zrównoważonego rozwoju, takim, w którym wszyscy mają te same szanse. Obszarom dziś wyłączonym z szybkiego rozwoju pomożemy w zwalczaniu bezrobocia, w otwarciu rynku pracy i przyciąganiu nowych inwestorów. 14
NASZ PLAN DLA MAŁOPOLSKI 16
Polityka społeczna Uruchomimy program Małopolski tele-anioł, składający się z dwóch podstawowych filarów: teleopieka dla seniorów każdy uczestnik programu otrzyma specjalną opaskę życia, gwarantującą stały monitoring stanu zdrowia, a w razie potrzeby szybkie i bezpośrednie połączenie z sanitariuszem; wsparcie od opiekuna: możliwość telefonicznego zamówienia bezpośredniej wizyty, uzyskania porady lekarskiej lub po prostu rozmowy. Wprowadzimy też program Małopolska niania kontynuację programu dofinasowania zatrudniania opiekunów i opiekunek dla dzieci do trzeciego roku życia przez rodziny mieszkające na obszarach z niedostatkiem miejsc w żłobkach. W nowej wersji ten program obejmie ponad 400 rodzin. Dedykowana część funduszy europejskich zostanie gminnych i powiatowych do budowy nowych żłobków i przedszkoli. Będziemy rozwijać różne formy rozwoju polityki senioralnej, w szczególności poprzez wspieranie Uniwersytetów Trzeciego Wieku, wolontariatu seniorów, organizacji zrzeszających ludzi nieaktywnych zawodowo itp. Wdrożymy program Społecznik od 2019 roku będziemy udzielać mikrodotacji wspierających lokalne inicjatywy, na przykład dla organizacji osiedlowych czy sołeckich starających się o załatwienie ważnych dla mieszkańców spraw. Program będzie podzielony na subregiony, gdyż nasz region jest rozległy i zróżnicowany kulturowo. Na przykład mieszkańcy Małopolski Zachodniej mogą mieć inne potrzeby niż mieszkańcy Podhala. Decentralizacja, podejmowanie decyzji na szczeblu najbliższym obywatelom to idea, którą chcemy się kierować w naszej pracy. przeznaczona na dofinansowanie dla samorządów 18 19
Ekologia i zdrowie Chcemy, by Małopolska stała się zdrowym i bezpiecznym miejscem do życia. Mamy konkretne pomysły, jak zapewnić mieszkańcom czyste powietrze, zachęcić ich do sportu, aktywności fizycznej i objąć ich najlepszą możliwą opieką zdrowotną. Oto nasze programy: Małopolska w zdrowej atmosferze. Jako pierwsi w Polsce podjęliśmy skuteczne środki ograniczające zanieczyszczenie powietrza pochodzące z niskiej emisji. Sejmik Małopolski przyjął uchwały antysmogowe, przeznaczyliśmy na ten cel ponad 420 milionów złotych. Będziemy kontynuować ten program, dofinansowywać wymianę palenisk, termomodernizację budynków zarówno użyteczności publicznej, jak i prywatnych. Stawiamy na alternatywne źródła energii, takie jak energia wiatrowa czy zyskująca coraz większą popularność geotermia. Małopolskie boiska. Będziemy kontynuować program wymiany nawierzchni boisk przyszkolnych, żeby zwiększyć bezpieczeństwo uczniów, którzy regularnie tam grają. Co roku chcemy odnawiać co najmniej 50 takich boisk w regionie. Budowa małopolskiej sieci tras rowerowych. Jako pierwsi w Polsce zbudowaliśmy ponad 400 kilometrów regionalnej sieci dróg rowerowych. Do roku 2020 zbudujemy następne 600 kilometrów, dzięki czemu obejmiemy siecią cały nasz region. Małopolskie szpitale. Będziemy kontynuować program modernizacji szpitali wojewódzkich i powiatowych, dzięki czemu podniesie się poziom usług medycznych świadczonych w szpitalach. Utworzymy nowe jednostki, na przykład Małopolskie Centrum Oparzeniowe i Chirurgii Plastycznej dla Dzieci. Małopolski system informacji medycznej. Dokończymy informatyzację małopolskiej służby zdrowia. Do systemu będą podłączone wszystkie szpitale w Małopolsce. System umożliwi lekarzom i pacjentom wgląd w doku- 20 21
mentację medyczną w każdej małopolskiej jednostce służby zdrowia. 22
Edukacja i kultura Dobra edukacja i bogate życie kulturalne powinny być fundamentem rozwoju naszego regionu w kolejnych dziesięcioleciach. Mamy wiele pomysłów na to, jak wzmocnić oba obszary. Małopolskie Centrum Nauki. W 2022 roku zakończymy budowę nowego obiektu, łączącego muzeum i centrum edukacyjne. Jego głównym celem będzie popularyzacja nauki wśród dzieci i młodzieży. Małopolskie Centrum Nauki ma szanse stać się jedną z największych atrakcji turystycznych Krakowa. Centrum Muzyki. Także w 2022 roku zostanie oddany do użytku nowy obiekt koncertowy, budowany przez region we współpracy z Krakowem. Centrum Muzyki stanie się siedzibą Filharmonii Krakowskiej, Capella Cracoviensis i Sinfonietta Cracovia. MECENAT i MECENAT+. Będziemy kontynuować programy finansujące wsparcie dla małopolskich organizacji i instytucji kultury. Chcemy, żeby w każdym roku dofinansowanie dostawało kilkaset podmiotów. Roczna kwota przeznaczona na ten cel powinna wynosić około pięciu milionów złotych. Modernizacja kształcenia zawodowego w Małopolsce. Będziemy kontynuować najlepszy w Polsce program współpracy przedsiębiorstw ze szkołami, mający na celu dostosowanie uczniów ich przyszłej kariery zawodowej do realiów gospodarki i rynku pracy. Małopolska jest w tej dziedzinie pionierem. To przedsiębiorcy wiedzą najlepiej, jakich wykwalifikowanych pracowników im potrzeba. Małopolska Chmura Edukacyjna. Rozwiniemy już istniejący najbardziej innowacyjny w Europie projekt współpracy sześciu małopolskich uczelni wyższych ze 131 szkołami średnimi w Małopolsce. Poprzez stworzenie odpowiedniej bazy w technologii ICT już odbywają się wykłady, warsztaty i laboratoria online prowadzone przez wykładowców wyższych uczelni z udziałem uczniów z całej Małopolski. 24 25
Małopolska noc naukowców i Małopolska noc muzeów. W dalszym ciągu będziemy organizować i rozwijać te cieszące się zainteresowaniem Małopolan formy popularyzacji nauki i kultury. Zwiększymy ich zasięg, zapraszając do współpracy instytucje samorządowe z całego regionu oraz poprzez współpracę z podmiotami prywatnymi (firmami, fundacjami, stowarzyszeniami). 26
Transport publiczny Przeprowadzimy największy w historii Małopolski program remontów i budowy nowych dróg. W całym województwie zmodernizujemy 500 kilometrów dróg wojewódzkich. Do 2023 roku wybudujemy też obwodnice Skawiny (etapy II i III), Oświęcimia, Podolsza, Słomnik, Tuchowa, Miechowa, Chochołowa, Waksmundu i Ostrowska, Zielonek, Niepołomic (Podłęża), Muszyny, Proszowic (etap II). Zmodernizujemy też połączenia Bochni i Tarnowa z autostradą A4. Będziemy rozwijać także inne rodzaje transportu. Szybka kolej aglomeracyjna. Rozbudujemy sieć kolejowych połączeń regionalnych: kupimy nowoczesny tabor i uruchomimy nowe linie SKA, w tym wahadło pomiędzy Nowym Targiem a Zakopanem, pociąg do Miechowa, pociąg do Tarnowa. Razem z województwem śląskim już w 2019 roku uruchomimy szybkie połączenie kolejowe Zintegrowany transport Małopolska Karta Aglomeracyjna. Chcemy ułatwić mieszkańcom regionu korzystanie z transportu publicznego: zintegrujemy wszystkie jego rodzaje, wprowadzimy jeden regionalny bilet na wszystkie środki transportu (kolej, autobus, autobus miejski, tramwaj). Obok węzłów przesiadkowych zbudujemy nowe parkingi P&R. Budowa trasy S7, północnej obwodnicy Krakowa, modernizacja trasy Brzesko Nowy Sącz, budowa nowego połączenia kolejowego Podłęże Piekiełko. Będziemy intensywnie i skutecznie zabiegać w rządzie RP o realizację tych podstawowych dla rozwoju Małopolski inwestycji. Port Lotniczy im. Jana Pawła II W Balicach. Województwo Małopolskie jest współwłaścicielem lotniska. Będziemy dbali o dalszy rozwój tego podstawowego dla naszego rozwoju elementu infrastruktury transportowej. między Krakowem a Katowicami. 28 29
Przedsiębiorcza Małopolska Małopolska ma potencjał, by stać się jednym z liderów polskiej gospodarki. Wiemy, co trzeba zrobić, by ten potencjał wykorzystać. Budowa środowiska przyjaznego dla przedsiębiorców będzie jednym z priorytetów samorządu małopolskiego. Stworzymy zachęty finansowe, które ułatwią współpracę do darmowych biur z internetem, dotację na rozwój firmy w początkowym okresie jej działalności, porady prawne, szkolenia. Fundusz Wsparcia Innowacyjnych Projektów Badawczych. Stworzymy fundusz inwestujący w najlepsze projekty innowacyjne powstające na małopolskich uczelniach, w celu ich transferu do gospodarki. biznesu, jednostek naukowych i samorządu terytorialnego. Wykorzystamy do tego celu pieniądze z funduszy europejskich lokalnie zarządzanego Regionalnego Programu Operacyjnego. Szczególnie ważne jest wsparcie innowacji w mikro-, średnich i małych przedsiębiorstwach. Rozszerzymy działanie już istniejącego programu Bon na innowacje dotacja 50 tysięcy złotych ( mały bon ) i 100 tysięcy złotych ( duży bon ). Karta Młodego Przedsiębiorcy. Chcemy zachęcić osoby do 30. roku życia do rozpoczynania własnej działalności gospodarczej. Zagwarantujemy im wsparcie: dostęp 30 31
Samorząd obywatelski Chcemy, żeby mieszkańcy Małopolski uczestniczyli w podejmowaniu decyzji wpływających na ich życie, przyszłość ich lokalnych społeczności. Wierzymy, że wzmacnianie partycypacji obywatelskiej jest właściwą drogą rozwoju samorządności. Dlatego proponujemy: Budżet obywatelski. Małopolska była pierwszym regionem w Polsce, w którym wprowadzono budżet obywatelski na poziomie województwa. Ta forma udziału obywateli w zarządzaniu regionem spodobała się mieszkańcom. W następnych latach chcemy rozwijać tę formę aktywności obywatelskiej, zwiększając ilość pieniędzy i zadań publicznych, które mogą być realizowane w tej formie. Docelowo chcemy zwiększyć kwotę do podziału w ramach regionalnego budżetu obywatelskiego do kilkunastu milionów złotych. może być skoncentrowane tylko na kilku największych miastach, musi być przekazywane do każdej społeczności, która stara się rozwiązać lokalne problemy. Polityka równego traktowania dużych i mniejszych miast jest podstawą naszej filozofii rozwoju regionu. To mieszkańcy, poprzez swoich przedstawicieli reprezentujących wszystkie szczeble samorządu i zainteresowane instytucje (gminy, powiaty, organizacje pozarządowe czy biznes), decydują o kierunkach wydatkowania tych środków. Komisja Wspólna Samorządów Terytorialnych i Gospodarczych Małopolski. Razem z samorządami zrzeszającymi przedstawicieli przemysłu, handlu, usług i rzemiosła z jednej strony a samorządami gmin, powiatów i województwa z drugiej będziemy dalej uzgadniali i wypracowywali najważniejsze kierunki rozwoju i wsparcia przedsiębiorczości w Małopolsce. Polityka subregionalna. Małopolska musi rozwijać się równomiernie, w każdym swoim zakątku. Wsparcie nie 32 33
Szanowni Państwo, samorząd dla ludzi, a nie ludzie dla samorządu to główna przesłanka, którą kierują się przedstawiciele Platformy Obywatelskiej RP i.nowoczesnej działający w różnych miejscach samorządu terytorialnego w Małopolsce. Gwarantujemy naszą uczciwość, rzetelność, poświęcenie i profesjonalizm w pracy na rzecz naszej wspólnoty. Zaufajcie naszym kandydatom. Ręczymy za nich. 34 35
Copyright by Platforma Obywatelska RP,.Nowoczesna Warszawa 2018 Sfinansowano ze środków KKW Platforma.Nowoczesna Koalicja Obywatelska ISBN 978-83-63874-57-5