Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego S.A. Marek Zawartka, Arkadiusz Grządziel
Wykonane w czerwcu 2012r kontrole stanu obmurza szybu Kazimierz I przy pomocy kamer, wykazały wystąpienie dopływu wody (oszacowane na ok. 1,0 m 3 /min) zza tamy izolacyjnej w przekopie wentylacyjnym na poziomie 327m. Kontrole prowadzone w latach poprzednich nie wykazywały zawodnienia tamy. Na podstawie filmu z kontroli szybu Kazimierz I stwierdzono, że zwierciadło wody za tamą znajduje się na wysokości stropu Przekopu wentylacyjnego na poziomie 327m. 327m.
Z położenia wody za tamą na poziomie 327 m można było przypuszczać, że zatopiony jest przekop wentylacyjny do szybu i częściowo chodnik podstawowy w pokładzie 510 na poz. 327m.
Wypływ wody zza tamy zamykającej przekop wentylacyjny na poz 327m mógł doprowadzić do jej rozmycia i spłynięcia materiału skalnego i osadów do rury szybowej. To z kolei mogło doprowadzić do zniszczenia ciągów pompowych, agregatów, zablokowania całej pompowni i wyłączenia jaj z eksploatacji.
Zaprzestanie pompowania przez pompownię głębinową Niwka- Modrzejów mogłoby po upływie 50 60 dni spowodować zatopienie wyrobisk do rzędnej -138,0m a w konsekwencji stworzyć zagrożenie wodne dla kopalni Mysłowice Wesoła ruch Mysłowice. Z tych przyczyn przedstawiciele Spółki Restrukturyzacji Kopalń S.A. w Bytomiu, Zakładu CZOK w Czeladzi zgłosili się do Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego S.A. z zapytaniem o możliwość wykonania prac związanych z usunięciem zagrożenia dla pompowni głębinowej w rejonie Niwka Modrzejów szyb Kazimierz I..
Po uzyskaniu wstępnych informacji oraz przeanalizowaniu dostępnych dokumentacji, kierownictwo Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego S.A. podjęło decyzję o przeprowadzeniu prac ratowniczych w II etapach. Etap I miał na celu przewietrzenie szybu Kazimierz I oraz przeprowadzenie jego penetracji wraz z wykonaniem dokumentacji pomiarowej i fotograficznej. Ustalenia poczynione na tym etapie prac miały pozwolić określić zakres prac do wykonania w etapie II. Etap II miał na celu przeprowadzenie prac ratowniczych polegających bezpośrednio na usunięciu zagrożenia dla pompowni głębinowej w rejonie Niwka-Modrzejów szyb Kazimierz I.
Prace ratownicze prowadzone były na terenie rejonu Niwka-Modrzejów w szybie Kazimierz I. Szyb Kazimierz został wybudowany w latach 1909 1912, a od roku 1919 stał się głównym szybem dla wydzielonej kopalni Modrzejów. Po likwidacji kopalni Niwka-Modrzejów w roku 1999, szyb Kazimierz I we wrześniu 2003r został przystosowany do pełnienia funkcji pompowni głębinowej poprzez system odwadniania z zastosowaniem głębinowych agregatów pompowych.
Parametry szybu: - rodzaj obudowy- betonowa - średnica 6,0m, - głębokości- z całkowitej 965,67m został częściowo zlikwidowany przez zasypanie dolomitem do głębokości około 600,0m.
Uzbrojenie szybu na zrębie szybu zabudowany jest stalowy pomost zamykający, którego integralną częścią są podpory główne służące do zabudowy 4-ch ciągów pompowych.
Uzbrojenie szybu poniżej zrębu na poziomie około 9,0m ppt zabudowany jest stalowy pomost operacyjny dla robót technologicznych przy montażu i demontażu ciągów pompowych, kabli energetycznych, sterowniczych itp.
Etap I Prace Etapu I prowadzone były na zasadach akcji ratowniczej zgodnie z planem prac ratowniczych związanym z usunięciem zagrożenia dla pompowni głębinowej w rejonie Niwka-Modrzejów szyb Kazimierz I przy użyciu przewoźnego wyciąg ratowniczego CSRG S.A., zatwierdzonym w dniu 30.08.2012r. Celem prowadzonych prac było przewietrzenie szybu Kazimierz I przy pomocy lutniociągu oraz przeprowadzenie penetracji wyrobiska przy pomocy przewoźnego wyciągu ratowniczego.
Przebieg prowadzonych prac: 1. Budowa wentylacji tłoczącej od zrębu szybu do poziomu -335m
Przebieg prowadzonych prac: 2. Ustawienie w rejonie szybu Kazimierz I przewoźnego wyciągu ratowniczego.
Przebieg prowadzonych prac: 3. Opuszczenie linii chromatograficznych do wykonywania precyzyjnych pomiarów chromatograficznych.
Przebieg prowadzonych prac: 4. Penetracji szybu przy użyciu przewoźnego wyciągu ratowniczego i kapsuły ø1000 mm.
2,1 m 2,7m Na podstawie przeprowadzonej penetracji stwierdzono: 1. Lutniociąg ø600mm przewietrzający szyb od zrębu do poziomu 327m został zabudowany prawidłowo, 2. Wnęka tamy izolacyjnej zlokalizowana jest na poziomie 327m w zachodniej części szybu, 3. Odległość tamy izolacyjnej od rury szybowej wynosi od 2,1m na brzegach tamy do 1,5m w jej środkowej części, 4. Wymiary tamy izolacyjnej wynoszą : - szerokość 2,7m - wysokość od 2,1m do 2,9m 1,5m 2,9 m 2,1m 2,7 m
5. Na tamie oraz wokół niej stwierdzono 4 miejsca wycieków wody : a. wyciek nr 1 -znajdujący się z lewej strony tamy na połączeniu z ociosem wnęki na wysokości ok. 70 cm od spągu wnęki b. wyciek nr 2 znajdujący się w lewej, górnej części tamy c. wyciek nr 3 znajdujący się w prawej, górnej części tamy d. wyciek nr 4 znajdujący się w środkowej części tamy na jej połączeniu ze spągiem. 2 3 1 4
Etap II Prace Etapu II prowadzone były na zasadach akcji ratowniczej zgodnie z planem prac ratowniczych związanym z usunięciem zagrożenia dla pompowni głębinowej w rejonie Niwka-Modrzejów szyb Kazimierz I (Etap II) przy użyciu przewoźnego wyciąg ratowniczego CSRG SA. zatwierdzonego w dniu 09.11.2012r. Celem prowadzonych prac było usunięcie zagrożenia wodnego zza tamy izolacyjnej na poziomie 327m w szybie Kazimierz I.
Przebieg prowadzonych prac 1. Zabudowa stanowiska chromatograficznego w bazie ratowniczej dla wykonania analiz chemicznych powietrza z poziomu 9m i 327m: linia nr 1 do poziomu 9m, linia nr 2 do poziomu 327m. przy wykorzystaniu pozostawionych po I etapie akcji linii chromatograficznych, 2. Ustawienie w rejonie szybu Kazimierz I przewoźnego wyciągu ratowniczego Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego S.A., 3. Kontrola pracy wentylatora, oraz kontrola składu atmosfery przyrządami pomiarowymi na zrębie szybu Kazimierz I. 4. Rozpoczęcie przejazdu klatką ratowniczą w szybie Kazimierz I.
Przebieg prowadzonych prac 5. Prace związane z ustabilizowaniem i zakotwienia kapsuły ratowniczej w rejonie tamy izolacyjnej na poz. 327m
Przebieg prowadzonych prac 6. Wykonanie otworu kontrolnego Ø 12 w tamie izolacyjnej
Przebieg prowadzonych prac 7. Wiercenie otworów drenażowych Ø 100 w tamie izolacyjnej, przy użyciu wiertarki hydraulicznej rdzeniowej HYCON
Przebieg prowadzonych prac 7. Wiercenie otworów drenażowych Ø 100 w tamie izolacyjnej, przy użyciu wiertarki hydraulicznej rdzeniowej HYCON
Po odwierceniu 8 otworów drenażowych o średnicy Ø 100mm, które pozwoliły na całkowite odwodnienie przestrzeni za tamą izolacyjną Akcję Ratowniczą zakończono