Preferencje partyjne Polaków w połowie października 2003 r. Warszawa, październik 2003 roku Gdyby w najbliższą niedzielę odbywały się wybory do Sejmu, to na pewno wziąłbym w nich udział zadeklarowało 34% uczestniczących w badaniu pełnoletnich Polaków. Raczej tak odpowiedziało 25%. Udział w wyborach wykluczyła co trzecia osoba 10% - raczej, a 24% - zdecydowanie. Na podstawie wyników uzyskanych szacujemy, że frekwencja wyniosłaby jedna trzecią uprawnionych; nie przekroczyłaby dwóch piątych. Wśród osób, które deklarowały zamiar uczestniczenia w wyborach (i miały jednocześnie sprecyzowane preferencje) 20% poparcia uzyskał SLD, po 15% - PO i PiS, 12% - Samoobrona, 10% - LPR i 88% - PSL. Pięcioprocentowy próg osiągnęła ponadto UW. Spośród funkcjonujących na naszej scenie politycznej partii, najliczniejszym elektoratem zapasowym dysponuje PiS 13% zwolenników konkurencyjnych partii pytanych o drugą preferencję wskazuje właśnie na PiS. Niewiele mniejszy elektorat rezerwowy ma PO (10%). Inne partie uwzględniane są w kalkulacjach wyborców już rzadziej (relatywnie najczęściej przywoływane są: UP, PSL, LPR, Samoobrona). Partii rezerwowej nie ma ponad jedna trzecia wyborców. Największy elektorat negatywny ma SLD wśród osób pytanych o to, której partii na pewno by nie poparli, Sojusz wskazuje 31%. Na drugim miejscu pod względem niechęci znajduje się Samoobrona. Nieco mniej przeciwników ma LPR. Inne partie wymieniane są przez badanych już rzadziej. Ośrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o.; ul. Dereniowa 11; 02-776 Warszawa; NIP: 521-10-18-407; REGON: 011162458 Bank Przemysłowo Handlowy PBK S.A. XX Oddział w Warszawie; Nr konta: 10601060-320000436235; Sąd Rejonowy dla Miasta Stołecznego Warszawy, RHB 44444; Kapitał Zakładowy: 1.000.000,00 zł t (48 22) 648 2044 (-46), 644 9995; f (48 22) 644 9947, 643 1607 e office@tns-global.pl; www.tns-global.pl
Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowań zawartych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania źródła: TNS OBOP. W połowie października TNS OBOP przeprowadził drugi w tym miesiącu pomiar preferencji partyjnych 1. Poprzednie badanie realizowaliśmy tydzień wcześniej. W niniejszym opracowaniu prezentowane są wyniki dotyczące ewentualnej frekwencji wyborczej, wielkości poparcia dla poszczególnych partii politycznych, ich elektoratów zapasowych oraz elektoratów negatywnych. GOTOWOŚĆ GŁOSOWANIA Wśród pełnoletnich Polaków pytanych przez nas o udział w wyborach do Sejmu gdyby miały się one odbywać w najbliższą niedzielę swoją gotowość zdecydowanie potwierdziło 34% osób. Co czwarty badany z wahaniem stwierdzał, że być może by głosował. Osoby, które odmówiły uczestnictwa w głosowaniu stanowiły w sumie jedną trzecią populacji. Na podstawie uzyskanych deklaracji szacujemy, że frekwencja wyniosłaby jedną trzecią uprawnionych; nie przekroczyłaby dwóch piątych. GDYBY W NAJBLIŻSZĄ NIEDZIELĘ ODBYŁY SIĘ WYBORY DO SEJMU, TO CZY WZIĄŁBY(ĘŁABY) PAN(I) W NICH UDZIAŁ () Late poll PKW 8-10. 8-10. 5-7. 10-12. 7-9. 14-16. 5-7. 9-11. 23-25. 6-8. 4-6. 11-13. 23.IX. 01 23.IX. 01 II. 03 III. 03 IV. 03 V. 03 VI. 03 VI. 03 VII. 03 VIII. 03 VIII. 03 IX. 03 X. 03 X. 03 Zdecydowanie tak 35 36 34 40 42 39 35 38 37 37 36 34 Raczej tak 25 29 30 32 25 26 29 23 24 28 25 25 Raczej nie 46,4 46,29 14 11 10 8 9 10 10 11 10 11 12 10 Zdecydowanie nie 20 18 19 14 19 18 21 21 23 19 23 24 Trudno powiedzieć 6 6 7 6 5 7 5 7 6 5 4 7 Late poll badanie zrealizowane przez TNS OBOP w dniu wyborów. PREFERENCJE PARTYJNE W badaniu zrealizowanym w połowie października liderem rankingu wciąż pozostaje SLD i dystans dzielący go od kolejnych partii jest stosunkowo duży (pięć punktów procentowych). Jednak obecny wynik SLD jest najniższym spośród dotychczas uzyskanych w TNS OBOP. Do tej pory najniższe, dwudziestojednoprocentowe poparcie dla tej partii odnotowaliśmy w lipcu tego roku (wkrótce po głośnych aferach z udziałem członków tej partii) potem jednak notowania SLD zaczęły się poprawiać. Jeszcze w badaniu zrealizowanym przed tygodniem SLD 1 Sondaż TNS OBOP zrealizowany w dniach 11-13 października 2003 r. na reprezentatywnej, losowej 943-osobowej ogólnopolskiej próbie osób od 18 roku życia. Maksymalny błąd statystyczny dla takiej wielkości próby wynosi +/-3%, przy wiarygodności oszacowania równej 95%. 2
uzyskiwał 26% głosów. W badaniu zrealizowanym półtora tygodnia temu otrzymał już tylko 20%. Na drugiej pozycji za liderem, z wynikiem po 15% wskazań, znalazły się ex aequo PO i PiS (ich notowania nie uległy znaczącym zmianom). W stosunku do sytuacji sprzed tygodnia, w połowie października lepszy wynik uzyskała Samoobrona (12%). Poza tymi partiami w parlamencie znalazłyby się LPR (10%) i PSL (8%). Niniejsze badanie jest drugim z kolei, w którym UW osiągnęła pięcioprocentowy próg, dający szansę na wejście do parlamentu. KANDYDATÓW KTÓREJ PARTII LUB UGRUPOWANIA POPARŁ(A)BY PAN(I) W WYBORACH DO SEJMU Late poll 23.IX. 01 PKW 8-9. II. 03 8-10. III. 03 5-7. IV. 03 10-12. V. 03 7-9. VI. 03 14-16. VI. 03 5-7. VII. 03 9-11. VIII. 03 23-25. VIII. 03 Sojusz Lewicy Demokratycznej SLD (L. Miller) - - 28 29 22 25 22 27 21 23 25 24 26 20 Platforma Obywatelska Rzeczypospolitej Polskiej (D. Tusk) 12,25 12,68 9 9 13 14 15 15 12 15 16 15 16 15 Prawo i Sprawiedliwość (J. Kaczyński) 8,94 9,50 15 15 16 15 18 12 14 14 11 13 13 15 Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej (A. Lepper) 10,28 10,20 13 14 18 14 13 14 18 9 10 10 7 12 Liga Polskich Rodzin (R. Giertych) 7,51 7,87 9 10 8 8 9 8 8 13 12 9 11 10 Polskie Stronnictwo Ludowe PSL (J. Kalinowski) 9,35 8,98 8 8 10 9 6 8 11 9 9 12 8 8 Unia Wolności UW (W. Frasyniuk) 3,19 3,10 5 4 4 4 3 3 3 6 4 3 5 5 Unia Pracy UP (M. Pol) - - 4 4 3 2 5 5 4 3 4 4 3 4 Krajowa Partia Emerytów i Rencistów (T. Mamiński) - - 3 2 3 4 4 2 4 3 4 3 2 2 Ruch Katolicko-Narodowy (A. Macierewicz) - - - - - - - - - - - - - 2 Unia Polityki Realnej UPR (S. Wojtera) - - 2 1 1 1 0 2 1 1 1 1 1 1 Zjednoczenie Chrześcijańsko- Narodowe ZChN (J. Kropiwnicki) - - 1 1 0 1 1 1 1 0 0 1 1 1 Stronnictwo Demokratyczne SD (A. Arendarski) - - 0 0 1 0 0 1 0 0 0 1 1 1 Alternatywa Partia Pracy (D. Podrzycki) 0,43 0,42 1 1 1 0 0 0 0 1 1 1 1 1 Partia Ludowo-Demokratyczna (R. Jagieliński) - - 0 0 0 0 1 1 0 1 1 2 1 1 Konfederacja Polski Niepodległej Obóz Patriotyczny (P. Sytek) 0,01-0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 1 Demokratyczna Partia Lewicy (A. Ciach) - - - - - - - - - - - - - 0 Polska Unia Gospodarcza (W. Kornowski) 0,06 0,06 0 0 0 1 1 1 0 0 1 0 1 0 Polska Partia Socjalistyczna - PPS (Z. Puchajda) 0,11 0,10 1 0 0 0 1 0 1 1 1 0 0 0 Polska Wspólnota Narodowa (B. Tejkowski) 0,12 0,02 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 1 0 Ruch Społeczny (K. Piesiewicz) - - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 Centrolewica Rzeczypospolitej Polskiej (T. Kraśko) - - - - - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Stronnictwo Konserwatywno Ludowe Ruch Nowej Polski (A. Balazs) - - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Inne partie - - 1 2 0 2 1 0 0 0 0 1 1 1 Koalicja Sojusz Lewicy Demokratycznej Unia Pracy 41,51 41,04 - - - - - - - - - - - - Akcja Wyborcza Solidarność Prawicy 5,71 5,60 - - - - - - - - - - - - Na kartach umieszczono nazwy partii i koalicji wg kolejności alfabetycznej. Przy ich nazwach, w nawiasach podano nazwiska liderów. Prezentowane w tabeli wyniki preferencji odnoszą się do wszystkich uprawnionych do głosowania osób, które zadeklarowały ( zdecydowanie lub raczej ) gotowość wzięcia udziału w wyborach i które wiedziały, na jakie z wyszczególnionych na liście lub inną niż wymienione partie zagłosować. Wynik 0% poparcia dla partii oznacza, że elektorat tego ugrupowania może stanowić mniej niż 1% lub może kształtować się na poziomie 1% (po uwzględnieniu wyniku uzyskanego po przecinku i błędu statystycznego) Late poll badanie zrealizowane przez TNS OBOP w dniu wyborów. 6-8. IX. 03 4-6. X. 03 11-13. X. 03 3
* * * Wśród osób, które deklarowały gotowość głosowania, odsetek nieposiadających sprecyzowanych preferencji wyniósł 21%. Liczba osób niezdecydowanych już od kilku miesięcy utrzymuje się na tym samym poziomie. ELEKTORATY REZERWOWE Spośród funkcjonujących na naszej scenie politycznej partii, najliczniejszym elektoratem zapasowym dysponuje PiS 13% zwolenników konkurencyjnych partii pytanych o drugą preferencję wskazuje właśnie na PiS. Niewiele mniejszy elektorat rezerwowy ma PO (10%). Inne partie uwzględniane są w kalkulacjach wyborców już rzadziej (relatywnie najczęściej przywoływane są: UP, PSL, LPR, Samoobrona). A GDYBY POPIERANA PRZEZ PANA(IĄ) PARTIA NIE STRATOWAŁA, TO KANDYDATÓW KTÓREJ PARTII BY PAN(I) POPARŁ(A)? 8-10. 8-10. 5-7. 10-12. 7-9. 14-16. 5-7. 9-11. 23-25. 6-8. 4-6. 11-13. II. 03 III. 03 IV. 03 V. 03 VI. 03 VI. 03 VII. 03 VIII. 03 VIII. 03 IX. 03 X. 03 X. 03 Prawo i Sprawiedliwość (J. Kaczyński) 12 12 13 10 13 15 12 12 16 13 13 13 Platforma Obywatelska Rzeczypospolitej 9 12 8 10 12 10 9 16 14 11 12 10 Polskiej (D. Tusk) Unia Pracy - UP (M. Pol) 7 7 7 9 8 7 6 8 8 9 8 7 Polskie Stronnictwo Ludowe - PSL 10 7 9 10 9 6 9 5 8 7 6 6 (J. Kalinowski) Liga Polskich Rodzin (M. Kotlinowski) 6 9 6 6 6 5 8 6 4 6 5 5 Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej 8 6 6 5 7 5 7 6 8 6 9 5 (A. Lepper) Unia Wolności - UW (W. Frasyniuk) 6 3 6 5 3 5 4 5 4 6 7 4 Sojusz Lewicy Demokratycznej SLD 8 2 9 4 5 6 7 5 4 5 5 3 (L. Miller) Unia Polityki Realnej - UPR (J. Korwin-Mikke) 1 1 1 1 1 1 1 0 2 1 1 2 Demokratyczna Partia Lewicy (A. Ciach) - - - - - - - - - - - 2 Krajowa Partia Emerytów i Rencistów 2 1 2 2 1 2 1 2 3 1 2 2 (T. Mamiński) Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe - 1 2 1 1 1 1 2 2 2 2 0 1 ZChN (J. Kropiwnicki) Stronnictwo Demokratyczne SD (A. 2 0 1 2 1 1 0 0 1 1 1 1 Arendarski) Partia Ludowo-Demokratyczna (R. Jagieliński) 0 0 2 1 1 1 1 1 1 0 0 1 Ruch Katolicko-Narodowy (A. Macierewicz) - - - - - - - - - - - 1 Centrolewica Rzeczypospolitej Polskiej (T. - - - 0 0 0 1 0 0 0 0 1 Kraśko) Alternatywa Partia Pracy (D. Podrzycki) 1 1 0 1 1 0 1 1 0 0 0 0 Polska Unia Gospodarcza (W. Kornowski) 1 1 0 1 1 0 0 1 0 1 1 0 Ruch Społeczny (K. Piesiewicz) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 Polska Wspólnota Narodowa (B. Tejkowski) 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 0 0 Konfederacja Polski Niepodległej Obóz 0 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 Patriotyczny (P. Sytek) Polska Partia Socjalistyczna - PPS (Z. 0 1 0 0 0 0 1 0 0 1 1 0 Puchajda) Stronnictwo Konserwatywno Ludowe Ruch 0 0 0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 Nowej Polski (A. Balazs) inne 0 1 0 1 1 1 1 2 1 1 1 0 Żadna 10 11 12 12 9 10 8 9 7 10 9 10 trudno powiedzieć 16 22 17 17 20 23 21 18 17 17 18 26 Wyniki wśród osób, które zadeklarowały gotowość głosowania i miały sprecyzowane preferencje 4
Znaczna część wyborców większa niż w większości realizowanych w ostatnim okresie badań nie miała partii rezerwowej. Było to aż 36% ogółu elektoratów: większość z nich nie potrafiła takiej partii wskazać, co dziesiąty stwierdzał, że nie poparłby żadnego innego ugrupowania poza tym, które aktualnie popiera. ELEKTORATY NEGATYWNE Największy elektorat negatywny ma SLD wśród osób pytanych o to, której partii na pewno by nie poparli, Sojusz wskazuje 31%. Na drugim miejscu pod względem niechęci znajduje się Samoobrona. Nieco mniej przeciwników ma LPR. Inne partie wymieniane są przez badanych już rzadziej. A NA JAKĄ PARTIĘ NA PEWNO BY PAN(I) NIE GŁOSOWAŁ(A)? 8-10. 8-10. 5-7. 10-12. 7-9. 14-16. 5-7. 9-11. 23-25. 6-8. 4-6. 11-13. II. 03 III. 03 IV. 03 V. 03 VI. 03 VI. 03 VII. 03 VIII. 03 VIII. 03 IX. 03 X. 03 X. 03 Sojusz Lewicy Demokratycznej - SLD (L. Miller) 23 30 28 32 25 30 30 31 26 29 31 31 Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej 23 21 24 23 25 28 19 28 27 25 27 23 (A. Lepper) Liga Polskich Rodzin (M. Kotlinowski) 12 18 19 16 15 20 19 16 19 16 18 15 Prawo i Sprawiedliwość (J. Kaczyński) 2 3 4 4 2 6 2 4 4 4 3 4 Unia Pracy - UP (M. Pol) 2 4 3 2 2 2 3 4 3 3 2 4 Unia Wolności - UW (W. Frasyniuk) 7 7 3 4 4 3 4 4 5 4 3 3 Platforma Obywatelska Rzeczypospolitej 6 5 4 4 4 3 4 3 4 4 2 3 Polskiej (D. Tusk) Ruch Katolicko-Narodowy (A. Macierewicz) - - - - - - - - - - - 3 Demokratyczna Partia Lewicy (A. Ciach) - - - - - - - - - - - 2 Polskie Stronnictwo Ludowe - PSL (J. Kalinowski) 3 4 4 3 3 2 2 3 2 2 2 2 Konfederacja Polski Niepodległej Obóz 2 4 2 1 2 3 1 2 3 2 1 2 Patriotyczny (P. Sytek) Polska Partia Socjalistyczna - PPS (Z. Puchajda) 2 2 2 3 1 1 1 2 2 3 2 2 Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe - ZChN (J. Kropiwnicki) 8 5 6 6 5 6 4 5 7 7 7 1 Krajowa Partia Emerytów i Rencistów (T. Mamiński) 1 2 1 1 2 1 1 3 1 2 2 1 Stronnictwo Konserwatywno Ludowe Ruch 1 1 1 1 0 1 1 1 2 2 1 1 Nowej Polski (A. Balazs) Polska Wspólnota Narodowa (B. Tejkowski) 1 1 1 2 1 2 2 3 1 2 1 1 Stronnictwo Demokratyczne - SD (A. 0 1 1 1 1 0 1 2 1 2 0 1 Arendarski) Alternatywa Partia Pracy (D. Podrzycki) 2 1 2 1 1 1 1 3 1 2 1 1 Partia Ludowo-Demokratyczna (R. Jagieliński) 1 1 1 0 0 1 0 2 1 2 1 1 Centrolewica Rzeczypospolitej Polskiej (T. - - - 2 1 1 1 1 1 1 1 1 Kraśko) Unia Polityki Realnej - UPR (S. Wojtera) 2 3 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 Ruch Społeczny (K. Piesiewicz) 0 1 1 2 1 0 1 2 1 3 1 0 Polska Unia Gospodarcza (W. Kornowski) 1 1 0 0 0 0 1 1 0 2 1 0 Inne 1 1 3 2 1 1 2 3 2 2 2 0 Żadna 2 3 1 1 1 1 3 2 2 1 2 3 trudno powiedzieć 19 18 17 18 25 17 19 18 20 19 19 23 Wyniki wśród osób, które zadeklarowały ( zdecydowanie lub raczej ) gotowość głosowania Wyniki nie sumują się do 100% - można było wskazać więcej niż jedną odpowiedź 5
PREFERENCJE PARTYJNE (WYBORY DO SEJMU) - wyniki wśród osób mających sprecyzowane preferencje, które zadeklarowały gotowość głosowania 1.Alternatywa Partia Pracy; 2.Centrolewica; 3.Demokratyczna Partia Lewicy; 4.KPN-OP; 5.KPEiR; 6.LPR; 7.PLD; 8 10.PUG; 11.PWN; 12.PSL; 13.PiS; 14.Ruch Katolicko-Narodowy; 15.RS; 16.Samoobrona; 17.SLD; 18.SD; 19.SKL-RNP; 20.UPR; 21.U 23.ZChN; 96.inne(a,b) DANE W PROC. 1 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 20 21 22 2 OGÓŁEM 1 0 1 2 10 1 15 0 0 0 8 15 2 0 12 20 1 1 4 5 1 PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA GRUPA SPOŁECZNO - ZAWODOWA mężczyźni 1 1 2 7 1 16 0 10 17 1 0 14 16 1 2 3 6 1 kobiety 1 1 0 2 14 0 14 0 0 7 12 2 10 25 0 0 5 3 1 18-24 lata 18 32 2 5 10 2 24 2 3 2 25-34 lata 2 1 3 16 1 8 15 17 23 4 1 8 35-44 lata 1 9 11 1 11 24 1 17 13 6 1 3 45-54 lata 1 7 8 2 13 7 15 2 11 18 2 1 6 5 1 55-64 lata 1 9 1 17 9 12 5 22 18 1 2 3 65 i więcej lat 2 4 18 4 11 8 3 1 2 30 2 2 9 2 podstawowe 2 4 16 7 17 7 2 16 22 1 4 2 zasadnicze zawodowe średnie i pomaturalne wyższe i licencjat 1 0 1 3 12 1 8 1 1 9 16 1 18 17 2 5 1 2 0 1 9 0 21 1 5 16 2 7 25 0 3 4 4 1 2 26 3 19 1 6 16 1 23 wieś 1 3 11 6 1 20 11 2 19 12 2 3 3 4 1 miasta do 20 tys. 2 1 4 10 9 6 14 2 10 33 3 5 2 miasta 20-100 tys. miasta 100-500 tys. miasta pow. 500 tys. kierownicy, specjaliści prywatni przedsiębiorcy pracownicy administracji i usług 1 1 13 19 1 1 16 2 11 21 1 8 2 3 2 3 12 30 1 2 13 1 6 26 1 1 1 1 5 4 18 2 24 2 5 19 2 2 15 3 33 25 1 14 2 15 16 34 15 6 13 3 8 6 3 9 3 18 22 4 9 24 5 4 robotnicy 2 3 4 13 34 19 5 5 5 8 rolnicy 11 35 15 16 15 7 gospodynie domowe 3 6 12 12 4 6 17 13 13 10 4 emeryci 1 1 4 14 11 12 8 5 1 7 23 2 2 7 2 renciści 4 8 12 2 9 1 12 2 21 23 2 2 uczniowie i studenci 13 34 2 8 6 3 23 3 8 bezrobotni 2 1 10 10 1 6 9 20 30 5 2 2 regularnie
PRAKTYKI RELIGIJNE SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ ZAINTERESOWANIE POLITYKĄ POGLĄDY POLITYCZNE praktykujący 1 1 3 15 14 0 0 10 12 2 0 13 17 0 1 3 2 2 nieregularnie praktykujący 1 2 2 15 1 9 22 1 13 22 2 3 3 4 niepraktykujący 2 2 5 18 9 2 32 3 9 19 dobra 12 29 4 17 1 21 2 10 1 średnia 1 1 2 10 1 12 0 0 9 17 1 0 10 22 3 3 5 1 zła 2 3 10 1 13 1 9 8 4 20 17 2 5 2 1 w ogóle się nie interesują raczej się nie interesują raczej się interesują bardzo zainteresowani 2 3 17 12 1 12 11 1 6 20 2 2 3 4 1 0 1 2 12 1 12 0 10 13 1 15 19 0 2 5 3 1 0 2 5 19 8 17 2 0 12 22 1 1 3 6 1 1 3 19 13 2 1 15 2 8 20 4 8 lewicowe 2 2 1 1 1 4 3 6 64 3 8 4 1 centrolewicowe 8 3 21 3 14 2 8 19 4 19 centroprawicowe 1 8 31 11 32 9 4 5 prawicowe 0 1 19 1 19 1 26 4 1 9 5 1 3 2 3 2 trudno powiedzieć 2 1 4 11 13 1 13 11 2 19 14 2 3 3 1 a Braki wyszczególnionych w opisie tytułu tabeli kolumn oraz puste komórki w tabeli danych oznaczają, że w badanej zbioro kategoria nie została wskazana przez żadną z osób. Zera występują w sytuacji, gdy kategoria została wskazana - w badanej zbiorowości - przez liczbę osób stanowiącą mniej ni b Dane TNS OBOP; Sondaż realizowany w dn. 11-13 października 2003 r.