Wojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Kielcach STAN SANITARNY województwa świętokrzyskiego 2007 B i b l i o t e k a m o n i t o r i n g u s a n i t a r n e g o K i e l c e 2 0 0 7
IV. ZAPOBIEGAWCZY NADZÓR SANITARNY Elżbieta Małys Działalność pionu zapobiegawczego nadzoru sanitarnego dotyczyła kontroli pod kątem zapewnienia właściwego stanu sanitarno-zdrowotnego w noworealizowanych obiektach takich jak: szpitale, obiekty żywieniowo-żywnościowe, obiekty oświaty, zakłady pracy oraz braku ponadnormatywnego oddziaływania obiektów na środowisko, w tym zdrowie ludzi. Mając na uwadze ochronę zdrowia publicznego, organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej w ramach prowadzonych postępowań oraz uzgodnień w zakresie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego zwracały szczególną uwagę na następujące zagadnienia: ochronę ludzi przed nadmiernym oddziaływaniem czynników środowiska pracy (hałas, zanieczyszczenie powietrza, promieniowanie elektromagnetyczne) poprzez egzekwowanie rozwiązań technicznych i odpowiednich materiałów budowlanych w celu dotrzymania normatywnych wartości dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, właściwą gospodarkę wodno-ściekową (zaopatrzenie ludności w wodę do picia), prawidłowe usuwanie, gromadzenie i unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych, w tym pochodzenia medycznego, w sposób nie zagrażający życiu i zdrowiu ludzi, ochronę ludzi przed uciążliwościami środowiskowymi poprzez oddzielenie obszarów przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowe od obszarów przemysłowych, egzekwowanie skutecznych rozwiązań z zakresu ochrony środowiska: zabezpieczenie ludności przed uciążliwością hałasową (ekrany akustyczne, stolarka okienna o wzmocnionej izolacyjności akustycznej), zabezpieczenie ludności przed promieniowaniem elektromagnetycznym niejonizującym i jonizującym (zachowanie odległości, osłony), zabezpieczenie ludności przed wpływem zanieczyszczenia powietrza (prawidłowe parametry emitorów, urządzenia oczyszczające). Państwowa Inspekcja Sanitarna w ramach profilaktyki inwestycyjnej podejmowała działania w zakresie: uzgadniania planów zagospodarowania przestrzennego, inspirując działania organów administracji samorządowej w zakresie uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej na danym terenie oraz właściwe zagospodarowanie terenów z punktu widzenia ochrony zdrowia, uzgadniania przedsięwzięć na etapie przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na ich realizację, przyczyniając się do zabezpieczania życia i zdrowia ludzi przed ewentualnym negatywnym oddziaływaniem tych inwestycji, uzgadniania dokumentacji projektowych, zapewniając właściwe warunki sanitarno-zdrowotne w miejscach pobytu ludzi (zamieszkania i przebywania), a także odpowiednie warunki pracy osobom zatrudnionym w zakła- 23
dach pracy, kontroli obiektów w trakcie realizacji i odbioru inwestycji, przyczyniając się do eliminacji nieprawidłowości w zakresie sanitarno-higienicznym, jak również zapewnienia pełnej dostępności obiektów użyteczności publicznej dla osób niepełnosprawnych. W przedmiotowym zakresie wydano w 2007 r. 6309 opinii, w tym 5722 opiniom nadano charakter pozytywny. Można uznać, iż w porównaniu do lat ubiegłych ilość wydawanych opinii nieznacznie spadła (2003 r. 6066 opinii, 2004 r. 7694 opinii, 2005 r.- 6800, 2006 r. - 7995. Poniżej przedstawiono analizę porównawczą ilości wydawanych opinii w latach 2003-2007. Ilość wydanych opinii w latach 2003-2007 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 1 2003-6066 2004-7694 2005-6800 2006-7995 2007-6309 Zapobiegawczy nadzór sanitarny sprawowali także rzeczoznawcy do spraw sanitarno-higienicznych. Na podstawie uprawnień nadanych przez Głównego Inspektora Sanitarnego dokonali 732 uzgodnień dokumentacji projektowych. 24
Tabela 1: Dane liczbowe dotyczące działalności Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego w 2007 r. Lp. Forma opinii sanitarnej PPIS PWIS Rzeczo- znawcy Ogółem Forma - postanowienia 1. Decyzje środowiskowe 434 65-499 2. Decyzje środowiskowe II instancja 0 2-2 4. Udzielonych odstępstw od przepisów war. techn. 0 0-0 5. Proj. miejscowych planów zag. przestrzennego 25 0 25 6. Konieczność wykonania raportu 548 0-548 7. Innych spraw (zaw. postępowania, przesłanie sprawy itp.) Forma - decyzje 18 24-42 10. Pozwolenia na użytkowanie obiektu (I instancja) 129 0-129 11. (II instancja) 0 0-0 12. Udzielone odstępstwa od przepisów war. tech. i bhp. 0 77-77 13. Inne sprawy-razem (I instancja) 1836 181-2017 14. (II instancja) 0 0-0 Inna forma 15. Dokumentacje projektowe, koncepcje 645 48-693 16. Inne sprawy 1269 276-1545 17. Uzgodnienia rzeczoznawców d/s sanitarnohigienicznych - - 732 732 RAZEM 1-17 1 17 4904 673 732 6309 Kontrole wizje lokalne 661 61-722 18. w tym: obiektów w trakcie budowy 92 0-92 19. Sprzeciwy na użytkowanie 0 0-0 20. Sprawy przejęte przez PWIS w Kielcach 0 0-0 Zażalenia (odwołania) na postanowienia (decyzje): 21. PPIS (rozpatrzone przez PWIS w Kielcach 1/ 3 0-3 22. PWIS (rozpatrzone przez GIS w Warszawie 2/ 0 6-6 1/ - PWIS w Kielcach (jako organ II instancji) 2/ - GIS w Warszawie (jako organ II instancji) 1. Decyzje środowiskowe W 2007 r. wydano 499 postanowień uzgadniających przedsięwzięcia na etapie przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, stosownie do regulacji ustawy z dn. 27.04.2001 r. Prawo ochrony środowiska, w tym 434 przez Państwowych Powiatowych Inspektorów Sanitarnych i 65 przez Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Kielcach. Znacznie mniejsza niż w ubiegłym roku ilość wydanych postanowień w tym 25
zakresie spowodowana jest wejściem w życie z dn. 31.08.2007 r. zmiany regulacji prawnej w zakresie kwalifikowania przedsięwzięć do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 21.08.2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia rodzaju przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. z 2007 r. Nr 159, poz. 1105). W świetle przedmiotowej regulacji zdecydowana większość obiektów telefonii komórkowych przestała spełniać kryteria inwestycji mogących znacząco oddziaływać na środowisko, do których zastosowanie mają przepisy w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko. Wydane postanowienia dotyczyły głównie: - instalacji zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, oczyszczalni ścieków, - inwestycji z zakresu transportu (drogi, mosty, linie kolejowe, lądowiska), - zakładów produkcyjnych sektora rolno - spożywczego (hodowla, ubój, przetwórstwo), - wielkopowierzchniowych obiektów handlowo - usługowych, - zakładów produkcyjnych i usługowych, - instalacji recyclingu, - stacji bazowych telefonii komórkowej, - sieci i instalacji zaopatrzenia w energię. Wnioski w tym zakresie rozpatrywane były w oparciu o komplet materiałów, tj. kopia wniosku inwestora, raport oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, wypis tekstowy i graficzny z ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Stwierdza się, że większość wniosków na tym etapie była opracowana prawidłowo. Odnotowano w niektórych przypadkach, iż wnioski były niekompletne (np. brak raportu, brak wykazu stron w postępowaniu). Rozpatrywanie wniosków przez Państwowych Powiatowych Inspektorów Sanitarnych poprzedzało postępowanie dot. konieczności sporządzania raportu oddziaływania obiektu na środowisko i jego zakresu. W ramach prowadzonego postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko wydawano postanowienia w zakresie wyrażenia opinii o konieczności (lub braku) wykonania raportu oddziaływania na środowisko. Wydano w tym zakresie 548 postanowień. Wnioski w zakresie j.w. dotyczyły różnych przedsięwzięć, w tym takich, które według oceny Państwowej Inspekcji Sanitarnej wymagały sporządzania stosownego raportu, ze względu na skalę przedsięwzięcia, oddziaływanie na wiele elementów środowiska i konieczność kompleksowej oceny stopnia i zasięgu oddziaływania. Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Kielcach wyraził 2 opinie o zakresie raportu. 26
250 Analiza uzgodnień realizacji przedsięwzięć na etapie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach w 2007r. Podział ze względu na typ inwestycji. 200 150 100 50 0 1 2 3 4 5 6 7 8 Przedsięwzięcia uzgodnione przez PPIS - razem Przedsięwzięcia uzgodnione przez PWIS Przedsięwzięcia uzgodnione przez PPIS i PWIS - razem 1. Instalacje zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, oczyszczalni ścieków 2. Inwestycje z zakresu transportu (drogi, mosty, linie kolejowe, lądowiska) 3. Zakłady produkcyjne sektora rolno - spożywczego (hodowla, ubój, przetwórstwo) 4. Wielkopowierzchniowe obiekty handlowo - usługowe 2. Dokumentacje projektowe (projekty budowlane) Opinie o dokumentacjach projektowych (PB) wydawane były przede wszystkim przez Państwowych Powiatowych Inspektorów Sanitarnych. W 2007 r. wydano ogółem 693 opinie o dokumentacjach projektowych. W porównaniu do roku ubiegłego nastąpiło ok. 20% zmniejszenie ilości załatwianych spraw. Dla porównania, w latach ubiegłych ilości te kształtowały się następująco: 2004 r. - 915; 2005 r. - 1080, 2006 r. - 870. Podobnie jak w roku ubiegłym, ok. 40% wydanych opinii o dokumentacjach projektowych dotyczyła obiektów istniejących ze zmianą sposobu ich użytkowania. Analiza opiniowanych dokumentacji projektowych wskazuje, iż w dalszym ciągu główne uchybienia w rozwiązaniach projektowych dotyczyły: 5. Zakłady produkcyjne i usługowe 6. Instalacje recyclingu 7. Stacje bazowe telefonii komórkowej, stacje RTV 8. Sieci i instalacje zaopatrzenia w energię - minimalizowania zaplecza szatniowosocjalnego, - braku pełnej funkcji użytkowej pomieszczeń, - krzyżowania się dróg brudnych i czystych, - nieprawidłowości rozwiązań wentylacji, - niepoprawności wykończenia ścian w pomieszczeniach żywieniowo-żywnościowych, - nieprawidłowości oświetlenia dziennego. Stwierdza się, że zastrzeżenia wnoszone do przedkładanych rozwiązań projektowych wynikały w dalszym ciągu głównie z nieznajomości przez projektantów obowiązujących przepisów, w tym techniczno budowlanych (Dz. U. z 2002 r. Nr 75, poz. 690, z późn. zm., Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650) oraz wymagań sanitarno-higienicznych określonych dla poszczególnych rodzajów 27
obiektów. Wydane opinie o dokumentacjach projektowych (zmiana sposobu użytkowania) poprzedzała w większości przypadków wizja lokalna obiektów. Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Kielcach wydał 48 opinii o projektach budowlanych wszystkie dotyczyły projektów ochrony radiologicznej (stomatologiczne gabinety rtg, diagnostyczne i zabiegowe gabinety rtg, tomografy komputerowe, itp.). 3. Odbiory obiektów. Uczestniczenie w dopuszczeniu do użytkowania obiektów budowlanych W 2007 r. wydano ogółem 672 opinie w tym zakresie, w tym PPIS wydał 643, a PWIS w Kielcach - 29 opinii. Wszystkie opinie wydane przez Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Kielcach dotyczyły pozwolenia na użytkowanie stacji bazowych telefonii komórkowych. Podstawą do zajęcia stanowiska było przedłożenie przez inwestora aktualnych sprawozdań z pomiarów promieniowania elektromagnetycznego. W porównaniu do lat ubiegłych nastąpiło zwiększenie ilości odbiorów. Podczas odbiorów stwierdzano przypadki: zgłaszania obiektów, które nie były w pełni przygotowane do odbioru lub przedmiotem odbioru mogły być tylko części obiektu. niedopełnienia wymogów formalnoprawnych (brak kompletu dokumentów). braku opinii sanitarnej o dokumentacji projektowej, najczęściej w przypadku zmiany sposobu użytkowania obiektu. uchybień w zakresie wymagań sanitarno-higienicznych, tj.: - brak funkcjonalności ustępów (brak wydzielonych przedsionków), - brak wentylacji grawitacyjnej lub mechanicznej, - niewłaściwe wykończenie ścian 28 (brak zmywalności powierzchni), - brak pełnej funkcjonalności obiektu (krzyżowanie dróg), - prowadzenie instalacji sanitarnych w formie odkrytej (obiekty żywnościowe), - zaniżenie wysokości pomieszczeń (poniżej 2.50 m), - brak oświetlenia dziennego na stanowiskach stałej pracy. Odbiory obiektów, wzorem lat ubiegłych, dokonywane były z udziałem właściwych komórek nadzorów bieżących. Praktykowany odbiór wspólny przez zapobiegawczy nadzór sanitarny i nadzory bieżące sprawdza się w praktyce, bowiem prowadzi do wypracowania wspólnego stanowiska Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Odbiór obiektów dużych dokonywany był etapowo, najczęściej z udziałem pozostałych inspekcji (Państwowa Inspekcja Pracy, Państwowa Straż Pożarna). Podczas odbiorów spotykano się w większości przypadków z inwestycjami dobrze przygotowanymi do czynności odbiorowych pod względem wykonawczym (prace zakończone, zgodność wykonawstwa z dokumentacją projektową) oraz formalnym (wpis do dziennika budowy, odbiory techniczne wewnętrzne, badania i pomiary, itd.). W 2007 r. nie wniesiono sprzeciwu na użytkowanie obiektu w trybie art. 28 ustawy z dnia 14.03.1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Wśród wszystkich obiektów zgłoszonych do odbioru przez Państwową In-
spekcję Sanitarną na szczególną uwagę, ze względu na znaczenie dla regionu świętokrzyskiego, zasługują następujące inwestycje: - Centrum Medycyny Nuklearnej przy Świętokrzyskim Centrum Onkologii w Kielcach, - Laboratorium Medyczne w Kielcach, przy ul. Jagiellońskiej, - Sale operacyjne w Świętokrzyskim Centrum Onkologii Kielcach, - Budynek biurowy KOLPORTER w Kielcach, przy ul. Zagnańskiej, - Instytut Pamięci Narodowej w Kielcach, - Hala sportowa z kortami tenisowymi w Kielcach, przy ul. Jurajskiej, - Dom Studenta w Kielcach, przy ul. Śląskiej, - Wielofunkcyjna placówka opiekuńczo-wychowawcza w msc. Nieskurzów, gm. Baćkowice, - Stacja uzdatniania wody z zagospodarowaniem dwóch studni głębinowych w msc. Baćkowice, - Międzygminny Ośrodek Kultury w Tarłowie, - Zbiornik wodny "ZOCHCIN" z budowlami piętrzącymi w msc. Zochcin k/opatowa, - Stacja dializ w Jędrzejowie, - Stacja produkcji nasienia w Stadninie Koni Michałów, - Budowa nowego zespołu żywienia dla sanatorium Marconi w Busku Zdroju, - Komory mroźnicze (przechowywanie warzyw w atmosferze beztlenowej) - Przetwórstwo owoców i warzyw GOMAR, Pińczów, - Szkoła Muzyczna I Stopnia im. Feliksa Rybickiego zlokalizowana w Starachowicach, - Rozbudowa Hotelu Europa w Starachowicach, - Stacja utylizacji amunicji wycofanej z użytkowania na terenie Zakładów Metalowych MESKO S. A. w Skarżysku Kamiennej. 4. Zgoda na odstępstwa od przepisów techniczno-budowlanych i bhp Wnioski w zakresie wyrażenia zgody na odstępstwo od przepisów techniczno - budowlanych dotyczyły zagadnień: usytuowania posadzek pomieszczeń poniżej poziomu terenu, zaniżenia wysokości pomieszczeń, zastosowania wyłącznie oświetlenia sztucznego, nienormatywnego oświetlenia dziennego. W 2007 r. na ogólną ilość 111 wniosków w tym zakresie wydano 76 decyzji dotyczących wyrażenia zgody na 82 odstępstwa w zakresie j.w., oraz jedną negatywną (nie wyrażono zgody na zastosowanie oświetlenia wyłącznie światłem sztucznym na stanowiskach stałej pracy w pomieszczeniach biurowych). Pozostałe wnioski były niezasadne, tzn. odstępstwo nie było wymagane w świetle obowiązujących przepisów lub Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny nie posiadał kompetencji do wyrażenia zgody na wnioskowane odstępstwo. W stosunku do lat ubiegłych ilość wydawanych odstępstw nieznacznie wzrosła (w 2003 r. - 64 decyzje, w 2004 r. - 76 decyzji, w 2005 r. - 71 decyzji, w 2006 r. - 59 decyzji. Może to wskazywać z jednej strony na zagospodarowanie i wykorzystanie istniejących pomieszczeń o nienormatywnych parametrach budowlanych, a ponadto na rosnące wymagania użytkowników obiektów użyteczności publicznej. Wnioski w zakresie usytuowania pomieszczeń stałej pracy poniżej poziomu terenu oraz zapewnienia wyłącznie oświetlenia sztucznego lub braku normatywnego oświetlenia dziennego tych stanowisk podlegały uzgodnieniu z Okręgowym Inspektorem Pracy w Kielcach. W 76 z 77 przypadków wyrażono zgodę na odstępstwo, w ok. 80% z zastrzeżeniami, a każde stanowisko wyczerpująco uzasadniano. W decyzjach tych uwzględniano również warunki Państwowej Inspekcji Pracy. 29
Poniżej przedstawiono graficzną analizę udzielonych w 2007 r. odstępstw 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Analiza odstępstw od przepisów techniczno- budowlanych udzielonych przez Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Kielcach. Podział ze względu na typ odstępstwa (według legendy) w poszczególnych powiatach woj. świętokrzyskiego. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 wyraŝenie zgody na usytuowanie pomieszczeń poniŝej poziomu otaczającego terenu. wyraŝenie zgody na zastosowanie oświetlenia wyłącznie światłem sztucznym na stanowiskach stałej pracy. wyraŝenie zgody na obniŝenie wysokości pomieszczeń. Odstępstwa - razem 1. Powiat buski, pińczowski, kazimierski 2. Powiat jędrzejowski 3. Powiat kielecki i Kielce - miasto na prawach powiatu 4. Powiat konecki 5. Powiat opatowski 6. Powiat ostrowiecki 7. Powiat starachowicki 8. Powiat sandomierski 9. Powiat skarżyski 10. Powiat staszowski 11. Powiat włoszczowski 12. Województwo świętokrzyskie - razem 30
1. Powiat buski, pińczowski, kazimierski 2. Powiat jędrzejowski 3. Powiat kielecki i Kielce - miasto na prawach powiatu 4. Powiat konecki 5. Powiat opatowski 6. Powiat ostrowiecki 7. Powiat starachowicki 8. Powiat sandomierski 9. Powiat skarżyski 10. Powiat staszowski 11. Powiat włoszczowski 12. Województwo świętokrzyskie - razem 5. Plany zagospodarowania przestrzennego W 2007 r. Państwowi Powiatowi Inspektorzy Sanitarni uzgodnili 25 projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Ilość ta uległa pewnej stabilizacji w stosunku do lat ubiegłych (2003 r. - 34, 2004 r. - 5, 2005 r. -34, 2006 r. - 38 ). Ilość uzgodnionych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego przez poszczególnych Państwowych Powiatowych Inspektorów Sanitarnych województwa świętokrzyskiego w 2007r. 30 25 20 15 10 5 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1. Powiat buski, pińczowski, kazimierski 2. Powiat jędrzejowski 3. Powiat kielecki i Kielce - miasto na prawach powiatu 4. Powiat konecki 5. Powiat opatowski 6. Powiat ostrowiecki 7. Powiat starachowicki 8. Powiat sandomierski 9. Powiat skarżyski 10. Powiat staszowski 11. Powiat włoszczowski 12. Województwo świętokrzyskie - razem Powyższe może świadczyć o zwiększeniu zainteresowania władz samorządowych uregulowaniem zagadnień zagospodarowania przestrzennego gmin według nowych regulacji prawnych. Podstawą do wyrażania opinii w tym zakresie były prognozy skutków wpływu ustaleń planu na środowisko przyrodnicze. 6. Inne opinie sanitarne (koncepcje pro- jektowe, możliwość zmiany sposobu użytkowania obiektów, projekty tech- nologiczne) Państwowa Inspekcja Sanitarna woj. świętokrzyskiego w 2007 r. wydała 1002 opinie sanitarne (2003 r. 913, 31
2004 r. 1017, 2005 r. 1054, 2006 r. - 904) na etapie poprzedzającym opracowywanie właściwych projektów budowlanych lub zmiany sposobu użytkowania (etap koncepcji projektowych, projektów technologicznych, możliwości zmiany sposobu użytkowania obiektu). Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Kielcach wydał łącznie 247 opinii sanitarnych: - o programach dostosowawczych zakładów opieki zdrowotnej (szpitale), - o projektach strategii rozwoju województwa świętokrzyskiego, - dotyczących uzgodnienia ekspertyz techniczno - budowlanych. Ponadto PPIS i PWIS w Kielcach wydali łącznie 1954 decyzje dot. wymierzenia opłaty za wykonanie czynności uzgadniających. 7. Kontrole (wizje lokalne, kontrole w trakcie realizacji inwestycji) W 2007 r. przeprowadzono ogółem 722 kontrole (2004 r. - 981, 2005 r. - 651, 2006 r. - 674), w tym 92 kontrole dotyczyły przeglądów inwestycji w trakcie realizacji. Na ogólną ilość kontroli składają się kontrole przeprowadzone w ramach przeglądów przedodbiorowych i niedokonanych odbiorów oraz wizje lokalne dokonywane głównie na etapie wydawania opinii dotyczących zmiany sposobu użytkowania obiektów, decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Podobnie jak w latach ubiegłych, nadal podczas kontroli inwestycji w trakcie realizacji zwracano szczególną uwagę na: uzyskanie wszystkich wymaganych opinii i uzgodnień, w tym w zakresie sanitarno-higienicznym, rodzaj stosowanych materiałów budowlanych, zgodność realizowanej inwestycji z dokumentacją projektową (w kontekście rodzaju i charakteru ewentualnych odstępstw). Ze względu na potrzebę likwidacji barier architektonicznych sprawdzano sposób dostosowania obiektów dla potrzeb osób niepełnosprawnych (ustępy, drzwi, pochwyty do rąk itd.). W 2007 r. w dalszym ciągu przedmiotem wizji lokalnych ze strony Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Kielcach były głównie obiekty stacji bazowych telefonii komórkowych, obiekty podlegające ochronie radiologicznej i istniejące obiekty w kontekście uzyskania zgody na odstępstwa od przepisów techniczno - budowlanych i bhp (przeprowadzono 61 wizji tych obiektów). 32