DIAGNOSTYKA URZĄDZEŃ AUTOMATYCZNEGO OGRANICZANIA PRĘDKOŚCI W SYSTEMIE SOP-2

Podobne dokumenty
METODYKA BADAŃ I DIAGNOSTYKA URZĄDZEŃ AUTOMATYCZNEGO PROWADZENIA POCIĄGU NA PRZYKŁADZIE SYSTEMU SOP-2P

TRANSCOMP XV INTERNATIONAL CONFERENCE COMPUTER SYSTEMS AIDED SCIENCE, INDUSTRY AND TRANSPORT BEZPIECZNY KOMPUTEROWY SYSTEM ATP

Polskie systemy SOP bezpiecznego prowadzenia pociągu na liniach metra

Wybrane zagadnienia sterowania ruchem pociągów metra (na przykładzie systemu SOP)

PROWADZENIE RUCHU NA LINIACH METRA. Rozdział 1 Przepisy ogólne

Gdynia dn SKMMS-ZP/N/50/09

Bezobsługowe zawracanie pociągów metra na stacji końcowej

Interface sieci RS485

Zastosowanie Safety Integrated na przykładzie obrabiarki Scharmann Heavycut

Podstawy sterowania ruchem kolejowym : funkcje, wymagania, zarys techniki / Mirosława Dąbrowa-Bajon. wyd. 3. Warszawa, 2014.

dr inż. Marek Bartczak OCENA WPŁYWU INTERFEJSU SYSTEMU ETCS POZIOM 1 NA DZIAŁANIE URZĄDZEŃ STEROWANIA RUCHEM KOLEJOWYM

Programowanie sterowników PLC wprowadzenie

PL B1 PRZEDSIĘBIORSTWO BADAWCZO- -PRODUKCYJNE I USŁUGOWO-HANDLOWE MICON SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, KATOWICE, PL

Aparat telefoniczny POTS i łącze abonenckie

STANOWISKO DO BADANIA AKUMULACJI I PRZETWARZANIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ (analiza energetyczna)

Obługa czujników do robota śledzącego linie. Michał Wendland czerwca 2011

Właściwości eksploatacyjne urządzeń SHP i systemów ATP bezpiecznego prowadzenia pociągu

Szczegółowy opis parametrów dostępnych w sterownikach serii EKC 201/301 (wersja oprogramowania 2.2)

Kod produktu: MP01105T

LEKCJA TEMAT: Zasada działania komputera.

Wydział Elektryczny. Katedra Automatyki i Elektroniki. Instrukcja. do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu: SYSTEMY CYFROWE 1.

INSTRUKCJA OBSŁUGI STEROWNIKA GSM-44. Zakład Automatyki Przemysłowej i UŜytkowej MODUS ul. Rączna Kraków

APLIKACJA COMMAND POSITIONING Z WYKORZYSTANIEM KOMUNIKACJI SIECIOWEJ Z PROTOKOŁEM USS W PRZETWORNICACH MDS/FDS 5000

Modem radiowy MR10-GATEWAY-S

Temat ćwiczenia. Pomiary przemieszczeń metodami elektrycznymi

Kod produktu: MP01105

Odczyt bloku wartości mierzonych. Audi Q > Automatyczna skrzynia biegów 0AT od modelu roku 2005

. Rodzaje transmisji sygnału i RS-232

Rysunek 1. Ogólna struktura systemu SNR. System sterowania rozjazdami tramwajowymi i priorytetami na skrzyżowaniach Strona 1 z 5

MAGISTRALA MODBUS W SIŁOWNIKU XSM Opis sterowania

Sieć Interbus. Automatyzacja przed 20 laty z PLC. dr inŝ. Stefan Brock. Wprowadzone PLC zastąpiły układy logiki stykowej.

STANOWISKO DO BADANIA PROCESÓW ODZYSKU CIEPŁA ODPADOWEGO. (PROTOTYP)

BEZDOTYKOWY CZUJNIK ULTRADŹWIĘKOWY POŁOŻENIA LINIOWEGO

STANOWISKO DO SPALANIA BIOMASY (analiza energetyczna, analiza spalin)

Politechnika Gdańska. Gdańsk, 2016

Odczyt bloku wartości mierzonych. Audi A6 2005> - Automatyczna skrzynia biegów 09L. od modelu roku 2005

Organizacja pamięci VRAM monitora znakowego. 1. Tryb pracy automatycznej

Pracownia Transmisji Danych, Instytut Fizyki UMK, Toruń. Instrukcja do ćwiczenia nr 10. Transmisja szeregowa sieciami energetycznymi

Modem radiowy MR10-NODE-S

Zestaw przedłużacza, 4K HDMI HDBaseT, 70 m

UKŁAD AUTOMATYCZNEJ REGULACJI STACJI TRANSFORMATOROWO - PRZESYŁOWYCH TYPU ARST

Zestaw przedłużacza, 4K HDMI HDBaseT, 100 m

Kod produktu: MP01611-ZK

Sterownik Spid Pant 8 i Ant 8. Podręcznik użytkowania

INSTYTUT ELEKTROENERGETYKI POLITECHNIKI ŁÓDZKIEJ BADANIE PRZETWORNIKÓW POMIAROWYCH

MOBOT-RCR v2 miniaturowe moduły radiowe Bezprzewodowa transmisja UART

Aby móc używać technologii ABC wraz z BM1, BM2 i BM3 potrzebujesz dekoderów lokomotyw z serii GOLD lub innych obsługujących technologię ABC.

E-TRONIX Sterownik Uniwersalny SU 1.2

SYSTEM E G S MODUŁ ML/A-1m wersja V32.1

Miernik przepływu powietrza Do wentylacji i klimatyzacji Model A2G-25

To jeszcze prostsze, MMcc1100!

PL B1. POLITECHNIKA LUBELSKA, Lublin, PL BUP 05/13. PIOTR WOLSZCZAK, Lublin, PL WUP 05/16. rzecz. pat.

dokument DOK wersja 1.0

Programator układów HCS

IC200UDR002 ASTOR GE INTELLIGENT PLATFORMS - VERSAMAX NANO/MICRO

SYSTEM E G S MODUŁ ML/A-1m INSTRUKCJA UŻYTKOWANIA

PL B1 H04L 17/00. Fig2. Instytut Łączności, Warszawa, PL. Józef Odrobiński, Warszawa, PL Zbigniew Główka, Warszawa, PL

Adresowanie obiektów. Adresowanie bitów. Adresowanie bajtów i słów. Adresowanie bajtów i słów. Adresowanie timerów i liczników. Adresowanie timerów

Warszawa, dnia 23 kwietnia 2014 r. Poz. 517 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY I ROZWOJU 1) z dnia 11 kwietnia 2014 r.

(54) PL B1 (19) PL (11) (13) B1 (12) OPIS PATENTOWY

PROJECT OF FM TUNER WITH GESTURE CONTROL PROJEKT TUNERA FM STEROWANEGO GESTAMI

Kontroler Xelee Master DMX64/512 - Instrukcja obsługi. Kontroler Xelee Master DMX64/512 Firmware 1.1 Instrukcja Obsługi.

Miernik przepływu powietrza Model A2G-25

Instrukcja obsługi AP3.8.4 Adapter portu LPT

Przemysłowe Sieci informatyczne

Laboratorium Komputerowe Systemy Pomiarowe

Interfejsy systemów pomiarowych

ul. Herbaciana 9, Reguły tel. (22) fax (22)

INFORMATOR TECHNICZNY GE IP. Zalecana konfiguracja systemu gorącej rezerwacji Hot-Standby Redundancy w oparciu o kontrolery PACSystems

Moduł kontroli dostępu TowiTek RFID, 1 x UM 250 V/AC / 5 A, V/DC lub 9-12 V/AC

RS485 MODBUS Module 6RO

Dodatek do instrukcji. (wersja z partycjami)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU, BUDOWNICTWA I GOSPODARKI MORSKIEJ. z dnia 2 maja 2012 r.

RS485 MODBUS Module 6RO

Jednostka odbiorcza kontroluje temperaturę minimalną i maksymalną mierzoną w różnych miejscach.

Konsekwencje wpływu pól magnetycznych na liczniki osi

AP3.8.4 Adapter portu LPT

Komplet do nadawania i odbioru obrazu video drogą radiową. Instrukcja obsługi

Instrukcja. Silnik Portos DELUX- R

Warszawa, dnia 10 sierpnia 2012 r. Poz. 919 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU, BUDOWNICTWA I GOSPODARKI MORSKIEJ 1) z dnia 7 sierpnia 2012 r.

Kod produktu: MP01105T-BT

Wykład 9. Metody budowy schematu funkcjonalnego pneumatycznego układu przełączającego:

Rys. 1. Schemat blokowy rejestratora ZRZ-28

Spis treści Spis rysunków

Opis. systemu. zliczania. obiektów. ruchomych. wersja. dla salonów. i sieci salonów.

Sterownik procesorowy S-2 Komunikacja RS485 MODBUS

MIKROPROCESOROWY STEROWNIK PARAMETRÓW KLIMATYCZNYCH

Politechnika Warszawska

Komunikacja w mikrokontrolerach Laboratorium

1. Cel ćwiczenia. 2. Podłączenia urządzeń zewnętrznych w sterowniku VersaMax Micro

Logiczny model komputera i działanie procesora. Część 1.

Diagnostyka systemu transmisji opartego na konwerterach typu JTS

RSD Uniwersalny rejestrator danych Zaprojektowany do pracy w przemyśle

24 września 2007 r r. 14 czerwca 2015 r. 31 marca 2015 r. 1 marca 2005 r. 1 czerwca 2005 r. 4 czerwca 2012 r. 09 marca 2015 r.

StraŜnik mocy RT-MONIT. RAFIKEL Technologie Rafał Maślanka

PL B1. SULECKI PIOTR, Kuźnica, PL BUP 20/05. PIOTR SULECKI, Kuźnica, PL WUP 10/10. rzecz. pat.

24 września 2007 r r. 1 marca 2005 r. 1 czerwca 2005 r. 4 czerwca 2012 r. 15 grudnia r. 6 kwietnia 2009 r. 1 stycznia r.

Zasada i wymagania dotyczące ryglowania i blokowania osłon ruchomych. Marek Trajdos LUC-CE Consulting

Termometr LB-471T INSTRUKCJA UśYTKOWANIA wersja instrukcji 1.1

Transkrypt:

Zeszyty Problemowe Maszyny Elektryczne Nr 3/2012 (96) 163 Sławomir Barański, Piotr Błaszczyk Politechnika Łódzka, Łódź DIAGNOSTYKA URZĄDZEŃ AUTOMATYCZNEGO OGRANICZANIA PRĘDKOŚCI W SYSTEMIE SOP-2 DIAGNOSTICS OF ATP SYSTEM SOP-2 Abstract: SOP 2 is an automatic train protection system, ATP, designed to assist the driver in driving the train in the safest way It provides relevant signal information in the cab, continuous monitoring of the actions of the driver and the motion of the train SOP 2 is designed to be transparent to the driver, as long as the traffic regulations are followed If the traffic situation is regarded dangerous, SOP 2 will intervene and brake the train down to a safe speed, or stop the vehicle before an obstacle Information on traffic situation obtained from interlocking equipment (track section), supplemented by additional information are formed into 37 bit telegram The information signal after modulation and amplification supplies the transmission loops placed at the track Antennas placed on the train, receive the telegram from the transmission loops and transmit it to the receiver, where a demodulation and reproduction of information contained in the telegram is performed Information about speed are continuously compared with actual speed indicated by speed indicator When the actual speed exceeds the speed limit the vehicle drive is automatically switched off and service braking is applied if necessary 1 Wstęp W kwietnia 1995 r uruchomiona została pierwsza linia metra w Warszawie Na całym oddanym wówczas do uŝytku odcinku linii, a takŝe na wszystkich pociągach obsługujących ruch po linii, zainstalowane zostały urządzenia systemu SOP-2, zaprojektowane w Zakładzie Trakcji Elektrycznej Politechniki Łódzkiej i wykonane przez Zakłady ABB Zwus Signal (obecnie Bombardier Transportation ZWUS) w Katowicach RównieŜ na drugiej linii metra będą zainstalowane urządzenia systemu SOP-3 kompatybilne z systemem z pierwszej linii 2 Wiadomości ogólne o systemie SOP-2 Linia metra jest podzielona na tzw odstępy blokowe, na których znajdują się obwody torowe odcinki toru wyposaŝone w urządzenia nadawczo-odbiorcze, pozwalające na stwierdzenie, czy dany odstęp blokowy jest wolny, czy zajęty przez pociąg Obowiązuje zasada, Ŝe na odstępie blokowym moŝe znajdować się tylko jeden pociąg Dlatego pociąg zbliŝający się do odstępu blokowego zajętego musi zostać zatrzymany przed początkiem tego odstępu, traktowanym jako przeszkoda ruchowa Ze względu na duŝą gęstość ruchu pociągów na liniach metra odstępy blokowe mają niewielkie długości, zawierające się w granicach od 30 m do 300 m Przeszkodą ruchową moŝe być równieŝ semafor wskazujący sygnał stój, koniec toru ślepego (tzw tupiku), początek obwodu torowego w obrębie którego znajdują się wrota hermetyczne nie ustawione w krańcowym poło- Ŝeniu otwarcia, a takŝe początek obwodu torowego stacyjnego w przypadku wciśnięcia któregoś z peronowych przycisków bezpieczeństwa Koncepcja działania systemu SOP opiera się na zasadzie, Ŝe kaŝdemu odstępowi blokowemu przypisuje się określony stopień prędkości, równoznaczny z wartością prędkości dopuszczalnej na danym odstępie Stopień prędkości dla danego odstępu blokowego jest wybierany ze zbioru stopni prędkości przyjętych w systemie w taki sposób, aby maksymalna droga hamowania od tej prędkości była mniejsza od wolnej drogi między końcem tego odstępu blokowego a najbliŝszą przeszkodą ruchową Gdy prędkość rzeczywista pociągu osiągnie transmitowaną do pociągu wartość obowiązującego stopnia prędkości następuje wyłączenie napędu JeŜeli prędkość rzeczywista pociągu przekracza wartość stopnia prędkości o 2 km/h to automatycznie zostaje włączone hamowanie słuŝbowe pełne W miarę zbliŝania się pociągu do przeszkody stopnie prędkości na poszczególnych odstępach blokowych maleją Na ostatnim odstępie blokowym, bezpośrednio poprzedzającym przeszkodę ruchową, stopień prędkości wynosi 0 km/h, co powoduje automatyczne zatrzymanie pociągu przed przeszkodą Maszynista powinien tak prowadzić pociąg, aby na końcu odstępu blokowego osiągał prędkość

164 Zeszyty Problemowe Maszyny Elektryczne Nr 3/2012 (96) mniejszą od stopnia prędkości na następnym odstępie blokowym, czyli powinien nie dopuszczać do automatycznego uruchamiania hamowania przez system i zatrzymać pociąg przed odstępem blokowym ze stopniem prędkości 0 km/h Jeśli jednak nie dopełni tego obowiązku, to system samoczynnie zatrzyma pociąg na ostatnim odstępie blokowym przed przeszkodą W metrze warszawskim podział linii na odstępy blokowe od początku był dokonywany optymalnie z punktu widzenia bezpiecznego działania 5-stopniowego systemu SOP-2 i zapewnienia minimalnego czasu następstwa między pociągami 90 s Minimalna długość odstępu blokowego na tej linii wynosi 96 m na torze poziomym, z odpowiednią korektą zwiększającą tę długość na spadkach toru i zmniejszającą na wzniesieniach Dlatego zbliŝający się do przeszkody pociąg napotka na kolejnych obwodach torowych przed nią zawsze taką samą sekwencję stopni prędkości: 85, 76, 58, 35 i 0 km/h, bez względu na rzeczywiste długości obwodów torowych Z obliczeń teoretycznych zweryfikowanych symulacją komputerową wynika, Ŝe zakładany minimalny czas następstwa między pociągami wynoszący 90 s, moŝe być zrealizowany przy jeździe pociągów bez zakłóceń, powodowanych przez włączenie hamowania przez system SOP-2 pod warunkiem, Ŝe w rejonie stacji wszystkie odstępy blokowe mają minimalną długość około 96 m Rejon ten obejmuje 4 odstępy przed punktem zatrzymania przy peronie i dwa odstępy za nim Piąty odstęp przed punktem zatrzymania moŝe mieć z tego punktu widzenia długość 120 m, a szósty 155 m Długość pozostałych odstępów blokowych na odcinku międzyprzystankowym nie ma juŝ wpływu na czas następstwa pociągów, dlatego moŝe sięgać maksymalnej granicy, określonej w systemie SOP-2 jako 300 m Jeśli hamowanie przed przeszkodą zostanie zainicjowane przez system na odcinku toru, zawierającym odstępy blokowe o długości większej od minimalnej, to moŝe dochodzić do automatycznego wyłączania hamowania, gdy prędkość pociągu spadnie do wartości o 1 km/h niŝszej od stopnia prędkości na danym odstępie i ponownego jego włączenia na następnym odstępie, wskutek skokowego zmniejszenia wartości stopnia prędkości O połoŝeniu przeszkody na odcinku międzyprzystankowym maszynista informowany jest za pomocą tzw kabinowego wyświetlacza sytuacji ruchowej, umieszczonego na centralnym panelu pulpitu sterowniczego Dzięki tym informacjom maszynista moŝe właściwie prowadzić pociąg, nie dopuszczając do włączenia hamowania przez system Pod względem strukturalnym system SOP-2 składa się z trzech podstawowych grup urządzeń funkcjonalnych: urządzeń stacjonarnych (nadawczych), zlokalizowanych w przekaźnikowni, urządzeń transmisyjnych, które stanowią pętle nadawcze ułoŝone symetrycznie w torze, urządzeń pojazdowych (odbiorczych), zabudowanych na taborze metra 3 Urządzenia stacjonarne systemu W przekaźnikowni kaŝdej stacji zainstalowane są szafy zawierające nadajniki przesyłające informacje do pętli transmisyjnych wszystkich obwodów torowych umieszczonych w rejonie obsługi stacji Telegramy dla nadajników poszczególnych pętli przewodowych wypracowywane są przez układy zaleŝnościowe na podstawie stanu przekaźników urządzeń srk (przekaźników torowych, kontroli świateł semaforów, kontroli zwrotnic i wrót hermetycznych, i innych, określających sytuację torową i ruchową w rejonie stacji) oraz na podstawie informacji dostarczonych z urządzeń kontroli dyspozytorskiej linii System napędowo-hamulcowy Urządzenia srk Diagnostyka ODBIORNIK BLOK SPRZĘGAJĄCY KASETA ODBIORNIKA Tachometr Tachometr Pętla transmisyjna PULPIT MASZYNISTY SZAFA NADAJNIKÓW ANTENA Dyspozytor linii Skrzynka kablowa Rys 1 Konfiguracja urządzeń systemu SOP-2 W oparciu o stany tych zestyków zespół komputerów stacyjnych przyporządkowuje kaŝdemu obwodowi torowemu właściwy stopień prędkości, uwzględniający odległość od po-

Zeszyty Problemowe Maszyny Elektryczne Nr 3/2012 (96) 165 czątku danego obwodu torowego do najbliŝszej przeszkody (początku obwodu torowego sygnalizowanego jako zajęty, semafora ograniczającego prędkość, zwrotnicy ustawionej w połoŝeniu na odgałęzienie itd) oraz zdolności hamulcowe pociągów obsługujących linię 4 Urządzenia transmisyjne systemu Na podstawie stanu urządzeń srk i rozkazów przesyłanych przez urządzenia kontroli dyspozytorskiej linii w urządzeniach stacyjnych wypracowywane są telegramy przesyłane cyklicznie do pociągów W systemie SOP-2 dla metra warszawskiego telegramy mają długość 37 bitów: 10 bitów synchronizacji (o stałej strukturze 1111111101), 3 słowa 8-bitowe telegramu właściwego i 3 bity końca telegramu (000) Pierwsze słowo kodowe telegramu właściwego przeznaczone dla potrzeb podsystemu ATP zawiera 4 bity informacyjne i 4 bity kontrolne kodu Hamminga, zapewniające minimalną odległość kodową ciągów bitowych tego słowa dmin = 4 Pierwszy bit informacyjny określa tzw modyfikację telegramu, zmieniającą się na kolejnych odstępach blokowych linii, zaś trzema dalszymi bitami informacyjnymi przesyłana jest najpierw tzw wiadomość P jesteś pierwszym pociągiem wjeŝdŝającym na ten odstęp blokowy, a następnie stopień prędkości obowiązujący na tym odstępie blokowym Naprzemienność modyfikacji telegramów i konieczność odbioru wiadomości P na początku kaŝdego odstępu blokowego uniemoŝliwia odbiór wiadomości zawartych w telegramach przez pociąg, który wjedzie na odstęp blokowy juŝ zajęty przez inny pociąg System SOP w wyjątkowych przypadkach dopuszcza taką moŝliwość na odpowiedzialność maszynisty z zachowaniem szczególnej ostroŝności: przełamania stopnia prędkości 0 km/h przez wciśnięcie specjalnego przycisku czujności i jazdy z prędkością ograniczoną do 20 km/h, kontrolowaną przez system Trzecie słowo kodowe ma podobną strukturę do pierwszego Z czterech bitów informacyjnych tego słowa dwa pierwsze zawierają kod formatu telegramu, pozwalający na cztery róŝne interpretacje wiadomości dla podsystemu ATO, zawartych w drugim ośmiobitowym słowie telegramu Formatem o kodzie 00 przesyła się wiadomości umoŝliwiające działanie kabinowego wyświetlacza sytuacji ruchowej Format o kodzie 01 przewidziany jest do przesyłania rozkazów związanych z automatyczną obsługą drzwi Format 10 będzie słuŝył do synchronizacji zegara pokładowego z czasem wzorcowym metra i do obsługi stopera kabinowego, podającego maszyniście liczbę sekund do planowego odjazdu pociągu z przystanku Czwarty format o kodzie 11 umoŝliwi przesyłanie do urządzeń pojazdowych rozkazów niezbędnych do automatycznego zawracania składu na stacjach krańcowych linii Trzeci i czwarty bit informacyjny trzeciego słowa kodowego przeznaczony jest do kodowania rozkazów specjalnych do pociągu przesyłanych za pośrednictwem urządzeń kontroli dyspozytorskiej: wyłącz napęd, jedź automatycznie (z prędkością ograniczoną do 35 km/h bez udziału maszynisty) lub zatrzymaj się Reasumując telegramy w systemie SOP-2 w 37 bitach zawierają 16 bitów informacyjnych (43%), w tym 8 z nich moŝe być wykorzystywanych w 4 róŝnych formatach, a oddzielne zabezpieczenia kodem nadmiarowym dwóch słów kodowych wymagają łącznie aŝ 8 bitów kontrolnych dla uzyskania minimalnej odległości kodowej równej 4 Transmisja telegramów odbywa się za pomocą obwodu przewodowego Pętle transmisyjne, stanowiące anteny nadawcze sprzęŝone indukcyjnie z antenami odbiorczymi pociągów, uło- Ŝone są między szynami przy krawędziach kanału odwadniającego Odległość między bokami pętli wynosi około 90 cm z kilkunastocentymetrową tolerancją odchyleń przewodów pętli w obie strony względem osi toru Długość pętli jest zwykle równa długości obwodu torowego, lecz pętla jest przesunięta o 12,5 m wstecz do kierunku jazdy względem granic obwodu torowego, wyznaczonych połoŝeniem złączy izolowanych Do transmisji jest wykorzystywany sinusoidalny sygnał nośny z cyfrową modulacją częstotliwości (FSK) Szybkość modulacji jest równa 1200 bodów Logicznej wartości 0 odpowiada częstotliwość znamienna 37,2 khz, zaś logicznej 1 częstotliwość 36,0 khz Wartość skuteczna prądu sygnałowego w pętli nadawczej wynosi około 150 ma Anteny odbiorcze pociągu odbierają sygnał na zasadzie sprzęŝenia indukcyjnego z polem magnetycznym wytworzonym przez zmienny prąd sygnałowy płynący pętlą transmisyjną 5 Urządzenia pojazdowe systemu Urządzenia pojazdowe systemu SOP pracują na podstawie: informacji zawartych w telegramach dostarczonych przez układ transmisyjny z urzą-

166 Zeszyty Problemowe Maszyny Elektryczne Nr 3/2012 (96) dzeń stacyjnych, aktualnej prędkości i kierunku jazdy pociągu, sygnałów pochodzących z obwodów rozrządczych pociągu i pewnych ściśle określonych w systemie działań maszynisty Z dwóch kompletów urządzeń pojazdowych umieszczonych w obu wagonach czołowych pociągu włączany jest tylko jeden w przedniej kabinie System SOP-2 zapewnia bezpieczeństwo ruchu pociągu przez ciągłe porównywanie rzeczywistej prędkości jazdy z tzw prędkością kontrolowaną i automatyczne oddziaływanie na układy napędowe i hamulcowe pociągu w zaleŝności od wyniku tego porównania Prędkość kontrolowana zwykle moŝe być utoŝsamiana z wartością stopnia prędkości nad daną pętlą transmisyjną, wynikającą z przesyłanych tą pętlą telegramów Dwie anteny pojazdowe połączone róŝnicowo i zawieszone nad bokami pętli transmisyjnej odbierają z niej sygnały RóŜnicowe połączenie anten podwaja poziom sygnałów uŝytecznych, a eliminuje wpływ zakłóceń, pochodzących od wyŝszych harmonicznych prądu trakcyjnego płynącego szynami Po wzmocnieniu sygnałów antenowych i ich zdemodulowaniu odtwarzana jest postać binarna nadanych telegramów, przekazywana do dwukanałowych struktur odbiornika pojazdowego W obu kanałach dekodera ciągi binarne telegramów właściwych podlegają trójetapowemu procesowi dekodowania w celu zwiększenia wiarygodności transmisji W pierwszym etapie dekodowania następuje eliminacja pojedynczych przypadkowych błędów przez głosowanie większościowe bit po bicie trzech ciągów binarnych z trzech ostatnich zdemodulowanych telegramów W drugim etapie sprawdza się czy ostatni z odebranych telegramów jest identyczny z telegramem zawartym w buforze głosowania Jeśli tak, to po sprawdzeniu, Ŝe ma właściwą postać zabezpieczenia kodowego staje się on telegramem zaakceptowanym W trzecim etapie porównuje się postać telegramu świeŝo zaakceptowanego z postacią zaakceptowaną wcześniej (która uprzednio przeszła pozytywnie przez dwa pierwsze etapy dekodowania) Jeśli są one identyczne, to telegram zostaje przyjęty do realizacji i w obu kanałach jednostki logicznej analizowana jest jego treść Przede wszystkim zostaje określona wartość prędkości kontrolowanej i następuje jej porównanie z prędkością rzeczywistą określoną przez moduły pomiaru prędkości na podstawie sygnałów pochodzących z dwóch róŝnych czujników prędkości W odbiorniku systemu SOP-2 moŝna wydzielić dwa podstawowe bloki: jednostka centralna SOP-2 część elektroniczna i procesorowa realizująca podstawowe funkcje systemu SOP-2, blok sprzęgający część przekaźnikowa systemu stanowiąca interfejs do urządzeń zainstalowanych na pojeździe ANT1 ANT1 S1 S2 ANTENNAS SPEED SENSORS MASTER CONTROLLER + BAT KWH BRAKING CONTROL PROPULSION "0" BRAKING ANT1 ANT2 S1 S2 NMJ NM0 NMH KWH RECEIVER WYŁ LS NPD HED HPO HPN BWK ZD MAG JA AN ANP ANT PPO PPD SOD BPH REZ BOD SZD RXC RXD + BAT - BAT PROPULSION PERMISSION SERVICE BREAKING CUT-OUT SWITCH STOP BREAKING EMERGENCY BREAKING CONTROL PANEL EVENT RECORDER (BLACK BOX) Rys 2 Konfiguracja urządzeń pojazdowych systemu SOP-2 Sygnały wyjściowe jednostki logicznej sterują układami wyjściowymi bezpiecznymi, które poprzez tzw blok sprzęgający umoŝliwiają współpracę systemu SOP-2 z róŝnymi typami pociągów metra Jednostka logiczna współpracuje takŝe z modułem pulpitu maszynisty i rejestratorem pracy systemu (czarną skrzynką) Urządzenia pojazdowe są włączane dwupołoŝeniowym przełącznikiem Zespół styków tego przełącznika w stanie wyłączonym usuwa wszystkie oddziaływania bloku sprzęgającego na układ sterowniczy pociągu 6 Diagnostyka systemu SOP-2 61 Urządzenia diagnostyczne systemu W kaŝdym z trzech wymienionych obszarów systemu SOP-2, tj urządzeń stacjonarnych, transmisyjnych oraz pojazdowych istnieją urządzenia diagnostyczne, które pozwalają na monitorowanie pracy i ocenę stanu zarówno urządzeń systemu SOP-2, jak i urządzeń z nim współpracujących Konkretne rozwiązania, występujące w kaŝdym ze wspomnianych wyŝej INTERFACE

Zeszyty Problemowe Maszyny Elektryczne Nr 3/2012 (96) 167 obszarów zostaną przedstawione w dalszej części artykułu Ze względu na dość skromny zakres artykułu nie moŝna jednak przedstawić w nim wszystkich uŝywanych w systemie urządzeń diagnostycznych Oprócz tych, o których będzie mowa w dalszej części artykułu warto wspomnieć o testerach uŝywanych do monitorowania sygnału wysyłanego z urządzeń stacyjnych do pętli nadawczych oraz testerach uŝywanych do diagnostyki toru transmisyjnego pociągu na stacji techniczno postojowej 62 Diagnostyka urządzeń stacjonarnych W urządzeniach stacjonarnych moŝna wyróŝnić dwie grupy urządzeń: komputery stacyjne przetwarzające dane z urządzeń srk oraz systemu dyspozytorskiego; nadajniki zapewniające transmisję wypracowanych informacji do pociągu Informacje wypracowane w komputerze stacyjnym prezentowane są na monitorze dyŝurnego ruchu i zapisywane w celu późniejszej ewentualnej analizy rys 3 (tzw magnetowid postępu czasu stacyjna czarna skrzynka ) Zapamiętywane są między innymi takie informacje jak: stan zajętości obwodów torowych, połoŝenie zwrotnic, wskazania semaforów, informacje wypracowane dla pociągów Analiza zapisanych danych pozwala na odtworzenie dowolnego momentu pracy urządzeń w ciągu ostatnich dni ich pracy Oczywiście przy archiwizowaniu tych danych mamy dostęp do wydarzeń z praktycznie dowolnego okresu czasu Druga grupa urządzeń, nadajniki pojedynczych obwodów, moŝe być monitorowana poprzez podłączenie zewnętrznego modułu rejestrującego zarówno wszystkie linie sygnałowe doprowadzone do nadajnika jak i telegramy wygenerowane na podstawie tych sygnałów PoniewaŜ jest rejestrowana wówczas bardzo duŝa liczba danych, ten sposób monitorowania stosowany jest tylko w przypadku, gdy zachodzi konieczność zdiagnozowania nieprawidłowości w działaniu urządzeń PoniewaŜ oprócz stanu systemu SOP-2 zapisywane są dane, na podstawie których on pracuje, moŝna dokonywać równieŝ analizy np stanu przekaźników urządzeń srk pod kątem równoczesności ich pracy, drgań styków itp 63 Diagnostyka urządzeń transmisyjnych Ocena jakości transmisji z toru do pociągu metra jest dokonywana głównie na podstawie dwóch parametrów: poziomu napięcia sygnału indukowanego w antenach odbiorczych na pojeździe, sprawności transmisji, czyli stosunku liczby poprawnie odebranych telegramów do liczby telegramów wysłanych Pomiar obu tych parametrów dokonywany jest przy pomocy specjalnej karty serwisowej i programu diagnostycznego uruchomionego w pociągu jadącym na linii Najczęściej pomiarów tych dokonuje się w pociągu jadącym z prędkością rozkładową pozwala to ocenić jakość transmisji, jaką mają pociągi znajdujące się w normalnym ruchu W przypadku konieczności dokonania dokładniejszych pomiarów, podczas nocnej przerwy eksploatacyjnej pociąg diagnostyczny wykonuje je podczas jazdy po linii z prędkością 10-15 km/h Pomiarów jakości transmisji moŝna jednak dokonywać nie tylko z pociągu, obsługa urządzeń liniowych dysponuje przenośnymi testerami jakości transmisji pozwalającymi np na ocenę dokonywanych regulacji bez konieczności wykonywania jazd pociągowych 64 Diagnostyka urządzeń pojazdowych Diagnostyka urządzeń pojazdowych prowadzona jest dwoma niezaleŝnymi kanałami W kaŝdym z pociągów eksploatowanych na linii metra w Warszawie zainstalowane są rejestratory QARM firmy ATM, pełnią one role pokładowych czarnych skrzynek Z urządzeń pojazdowych SOP-2 co 1 s wysyłane są łączem szeregowym informacje o stanie urządzeń SOP-2 W rejestratorze zapisywane są miedzy innymi następujące informacje: prędkość aktualna pociągu; prędkość dozwolona (kontrolowana); liczba wolnych obwodów przed pociągiem sygnały sterujące hamowaniem postojowym, napędem, hamowaniem słuŝbowym, hamowaniem awaryjnym i otwieraniem drzwi; dodatkowe, wybrane sygnały wewnętrzne Te wszystkie informacje, a takŝe inne, odczytywane bezpośrednio z pojazdu, są rejestrowane w kaŝdym pociągu poruszającym się na linii metra Codziennie po zakończeniu jazd dokonywany jest odczyt zawartości rejestratora,

168 Zeszyty Problemowe Maszyny Elektryczne Nr 3/2012 (96) a następnie ich analiza w specjalnym oprogramowaniu diagnostycznym (rys 4) Jak juŝ wspomniano informacje w rejestratorze QARM są zapisywane co 1 s, niekiedy jest to zbyt mała rozdzielczość jadący z maksymalną prędkością pociąg przejeŝdŝa w tym czasie drogę blisko 24 m W przypadku konieczności posiadania dokładniejszych danych naleŝy w badanych urządzeniach odbiorczych zainstalować specjalną kartę serwisową (taką samą jak przy pomiarach jakości transmisji), współpracującą z przenośnym komputerem na którym zapisywane są otrzymane dane Oprogramowanie diagnostyczne pozwala na rejestrowanie kaŝdego cyklu pracy urządzeń odbiorczych W kaŝdym cyklu są rejestrowane informacje, które centralna jednostka systemu otrzymuje z kart pomocniczych, zbierających sygnały z pociągu, mierzących jego prędkość, odbierających informacje z toru, sterujących urządzeniami pojazdowymi itp PoniewaŜ cały odbiornik zbudowany jest dwukanałowo, to rejestrowane są oczywiście informacje z obu kanałów Ze względu na bardzo duŝą liczbę rejestrowanych w ten sposób danych (kilkadziesiąt MB w ciągu godziny) moŝna dokładnie zdiagnozować stan urządzeń pojazdowych systemu JednakŜe z tego samego względu bardzo duŝa ilość danych do analizy stosowanie go w codziennej eksploatacji byłoby dość uciąŝliwe [1] SBarański: System SOP-2 dla metra warszawskiego, Druga Międzynarodowa Konferencja Naukowa Współczesne systemy zasilania i napędu pojazdów trakcyjnych, Warszawa 1995 r [2] HKarbowiak, KBergiel, SBarański, SKubik: System automatycznego ograniczania prędkości pociągu dla linii metra Biuletyn Techniczno - Informacyjny Zarządu Oddziału Łódzkiego SEP, Łódź, 2002 r [3] S Barański, S Kubik: Systemy ATP typu SOP dla metra, Konferencja MET 2003, Warszawa 2003 r [4] Barański S, Błaszczyk P: Metodyka badań i diagnostyka urządzeń automatycznego prowadzenia pociągu na przykładzie systemu SOP-2P Zeszyty Problemowe Maszyny Elektryczne BOBRME KOMEL, nr 90, 2011 r Autorzy dr inŝ Sławomir Barański dr inŝ Piotr Błaszczyk Zakład Transportu i Przetwarzania Energii Instytut Elektroenergetyki Politechnika Łódzkia email: slawomirbaranski@plodzpl, piotrblaszczyk@plodzpl 7 Podsumowanie System automatycznego ograniczania prędkości typu SOP-2 został zainstalowany na I linii metra w Warszawie W artykule na początku zaprezentowane zostały zasady działania systemu, jego moŝliwości ruchowe oraz parametry układu transmisji danych z toru do pociągu Ponadto opisano strukturę systemu w zakresie urządzeń stacjonarnych, transmisyjnych i pojazdowych W dalszej części artykułu omówiono stosowane w systemie urządzenia i programy diagnostyczne W kaŝdym z obszarów działania systemu SOP-2, (urządzenia stacjonarne, transmisyjne oraz pojazdowe) przedstawiono rozwiązania, które pozwalają na monitorowanie pracy i ocenę stanu zarówno urządzeń systemu SOP-2 jak i urządzeń z nim współpracujących 8 Literatura

Zeszyty Problemowe Maszyny Elektryczne Nr 3/2012 (96) 169 Rys 3 Obraz z programu magnetowidu postępu czasu rejestrującego pracę urządzeń stacyjnych Rys 4 Wykres zmian sygnałów w odbiorniku z pojazdowego programu diagnostycznego