Rada Unii Europejskiej Luksemburg, 3 kwietnia 2017 r. (OR. en) 7675/17 WYNIK PRAC Od: Sekretariat Generalny Rady Data: 3 kwietnia 2017 r. Do: Delegacje MOG 24 COPS 111 CFSP/PESC 298 COHAFA 22 RELEX 277 YEMEN 3 Nr poprz. dok.: 7674/17 MOG 23 COPS 110 CFSP/PESC 297 COHAFA 21 RELEX 276 YEMEN 2 Dotyczy: Konkluzje Rady w sprawie Jemenu Delegacje otrzymują w załączeniu konkluzje Rady w sprawie Jemenu, przyjęte przez Radę na jej 3530. posiedzeniu, które odbyło się w dniu 3 kwietnia 2017 r. 7675/17 kt/aga/as 1 DGC 2B PL
ZAŁĄCZNIK KONKLUZJE RADY W SPRAWIE JEMENU 1. Przywołując konkluzje Rady z dnia 16 listopada 2015 r., UE ponownie wyraża poważne zaniepokojenie w związku z sytuacją w Jemenie. Trwający konflikt ma zgubne skutki dla państwa oraz jego ludności. Pomimo międzynarodowej presji na rzecz znalezienia politycznego rozwiązania kryzysu, strony konfliktu nie doprowadziły do osiągnięcia porozumienia, a walki nie osłabły. Nadal rośnie liczba ofiar cywilnych. Cywilna infrastruktura i instytucje w Jemenie poważnie ucierpiały w wyniku wojny i są coraz mniej zdolne do świadczenia podstawowych usług. Sytuacja humanitarna jest katastrofalna 17 mln Jemeńczyków cierpi na brak bezpieczeństwa żywnościowego, a ich przetrwanie zależy od pomocy zewnętrznej, zaś 7,3 mln ludzi jest poważnie zagrożonych klęską głodu. Szczególnie tragiczna jest sytuacja dzieci ponad 2,2 mln z nich jest skrajnie niedożywionych. Dramatyczne pogorszenie koniunktury gospodarczej i kryzys płynnościowy jeszcze bardziej pogarszają rozpaczliwą sytuację. 2. Z powodu trwających walk i kryzysu humanitarnego cierpią szczególnie słabsze grupy społeczne, zwłaszcza kobiety i dzieci. Bezpieczeństwo i dobrostan kobiet i dziewcząt jest również kwestią budzącą szczególne zaniepokojenie. UE wzywa wszystkie strony konfliktu do podjęcia wszelkich niezbędnych kroków, aby zapobiegać wszelkim formom przemocy, w tym przemocy seksualnej i przemocy ze względu na płeć, w sytuacjach konfliktu zbrojnego, jak również na taką przemoc reagować. Ponadto UE zdecydowanie potępia naruszanie praw dziecka i nieustanne werbowanie dzieci-żołnierzy oraz jest zaniepokojona ograniczonym dostępem dzieci nawet do podstawowej opieki zdrowotnej i edukacji. 7675/17 kt/aga/as 2
3. UE jest również zaniepokojona konsekwencjami wojny w Jemenie dla stabilności w regionie. Wojna stworzyła warunki rozwoju organizacjom kryminalnym i terrorystycznym, takim jak Al-Kaida Półwyspu Arabskiego, Daisz w Jemenie i inne. UE z całą surowością potępia wszystkie ataki terrorystyczne. UE wzywa rząd Jemenu do przyjęcia odpowiedzialności za walkę z ugrupowaniami terrorystycznymi, wykorzystującymi obecną niestabilną sytuację. Szczególnie istotne jest, by wszystkie strony konfliktu podjęły zdecydowane kroki przeciwko takim grupom, których działania stanowią dodatkowe zagrożenie dla wynegocjowanego porozumienia i stwarzają poważne ryzyko dla bezpieczeństwa w regionie i poza nim. Ponadto w wyniku konfliktu wzrosła liczba incydentów wzdłuż granicy morskiej Jemenu na Morzu Czerwonym, co podważyło tym samym wolność żeglugi, zagrażając handlowi morskiemu wzdłuż kluczowego międzynarodowego szlaku żeglugowego. 4. Konfliktu w Jemenie nie można rozwiązać metodami wojskowymi. Kryzys ten można rozwiązać wyłącznie w drodze negocjacji, z udziałem wszystkich zainteresowanych stron, przy pełnym i znaczącym zaangażowaniu kobiet; negocjacje te mają doprowadzić do rozwiązania politycznego uwzględniającego interesy wszystkich stron. W tym kontekście UE potwierdza, że zdecydowanie popiera starania Sekretarza Generalnego ONZ oraz specjalnego wysłannika ONZ ds. Jemenu, Ismaila Ulda Szejka Ahmeda, mające na celu doprowadzenie do wznowienia negocjacji, oraz wzywa wszystkie strony konfliktu do elastycznego i konstruktywnego reagowania, bez stawiania warunków wstępnych, na podejmowane przez nich wysiłki, oraz do pełnego i natychmiastowego wdrożenia wszystkich postanowień zawartych w odnośnych rezolucjach Rady Bezpieczeństwa ONZ. Dla ułatwienia powrotu do rozmów politycznych zasadnicze znaczenie będzie miało wdrożenie środków budowy zaufania, takich jak natychmiastowe kroki w kierunku trwałego zawieszenia broni, mechanizm monitorowania wycofywania sił, łatwiejszy dostęp dla pomocy humanitarnej i działalności handlowej oraz uwolnienie więźniów politycznych. Aby proces ten zakończył się sukcesem, UE wzywa wszystkie strony do szybkiego porozumienia w sprawie zaprzestania działań wojennych, które ma być monitorowane przez Organizację Narodów Zjednoczonych; stanowiłoby to pierwszy krok w kierunku wznowienia rozmów pokojowych pod kierownictwem ONZ. UE wzywa także wszystkie podmioty międzynarodowe i regionalne do podjęcia konstruktywnych działań wraz ze stronami konfliktu w Jemenie, aby umożliwić deeskalację tego konfliktu i wynegocjować porozumienie z poszanowaniem niezależności, jedności, suwerenności i integralności terytorialnej Jemenu. 7675/17 kt/aga/as 3
5. UE zdecydowanie potępia ataki na ludność cywilną i ponownie pilnie wzywa wszystkie strony konfliktu do zagwarantowania ochrony ludności cywilnej oraz do poszanowania międzynarodowego prawa humanitarnego i międzynarodowego prawa dotyczącego praw człowieka, w tym do poszanowania zasad rozróżnienia i proporcjonalności oraz do ostrożności w trakcie prowadzenia działań wojennych. UE jest głęboko zaniepokojona skalą bieżących działań wojennych, w tym bombardowań, stosowaniem amunicji kasetowej i doniesieniami o stosowaniu min przeciwpiechotnych, jak również atakami powodującymi zniszczenia infrastruktury cywilnej, w tym szkół, placówek medycznych, dzielnic mieszkalnych, targowisk, systemów wodociągowych, portów i lotnisk. Zapewnienie odpowiedzialności za naruszenia to jeden z istotnych elementów procesu mającego na celu wypracowanie trwałego rozwiązania obecnego konfliktu. Nadal wspieramy niezależne dochodzenia w sprawie wszelkich domniemanych naruszeń i nadużyć w celu położenia kresu bezkarności za przestępstwa popełnione przez wszystkie strony konfliktu, zgodnie z rezolucją Rady Praw Człowieka A/HRC/33/L.5 oraz komentarzem ogólnym UE. UE wzywa wszystkie strony konfliktu do pełnej współpracy z krajową komisją dochodzeniową, jak również ze wzmocnionym jemeńskim Biurem Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka, aby umożliwić im nieograniczony dostęp do całego terytorium Jemenu. Zarówno sprawozdanie końcowe krajowej komisji dochodzeniowej, jak też pisemne sprawozdanie wysokiego komisarza na temat sytuacji w zakresie praw człowieka, w tym naruszeń i nadużyć popełnionych od września 2014 r., które to dokumenty mają być przedstawione na wrześniowym posiedzeniu Rady Praw Człowieka, są niezbędnymi przyczynkami do dalszych dyskusji. 7675/17 kt/aga/as 4
6. UE przypomina o pilnej potrzebie usuwania przeszkód i barier administracyjnych uniemożliwiających dostarczanie pomocy ratującej życie oraz o potrzebie ułatwienia szybkiego i niezakłóconego przepływu pomocy humanitarnej skierowanej do potrzebującej jej ludności cywilnej; działania te mają bezstronny charakter i są prowadzone bez względu na przynależność do strony konfliktu. UE apeluje do podmiotów państwowych i niepaństwowych, by zapewniły bezpieczeństwo i ułatwiły bezpieczny dostęp pracownikom udzielającym pomocy i personelowi organizacji humanitarnych. W związku z dramatyczną sytuacją humanitarną zasadnicze znaczenie ma dostęp do wszystkich portów morskich. Należy zapewnić nieograniczony dostęp dla dostaw handlowych i humanitarnych. UE wzywa strony do zagwarantowania pełnego i skutecznego funkcjonowania portu w Al-Hudajda i podkreśla jego znaczenie jako ostatniej deski ratunku dla pomocy humanitarnej i handlowego punktu dostępu dla artykułów pierwszej potrzeby. UE podkreśla, jak istotne jest zapewnienie skutecznej i terminowej obsługi floty handlowej, w tym w zakresie paliw, i w pełni wspiera kontynuację mechanizmu Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. weryfikacji i inspekcji (UNVIM) oraz pełne i niezakłócone wykonywanie jego mandatu. Konieczne jest całkowite wsparcie koalicji i rządu Jemenu, aby zapewnić UNVIM skuteczne działanie w pełnym wymiarze. UE wzywa do ponownego otwarcia portu lotniczego w Sanie dla lotów komercyjnych, tak by pilnie potrzebne leki i towary mogły być dostarczane do Jemenu drogą lotniczą, a Jemeńczycy wymagający opieki medycznej mogli być odtransportowywani również drogą lotniczą za granicę. UE wzywa do pełnego wdrożenia ukierunkowanego embarga na broń nałożonego przez Radę Bezpieczeństwa ONZ. W związku z tym UE przypomina także o konieczności rygorystycznego stosowania zasad określonych we wspólnym stanowisku 2008/944 w sprawie wywozu broni. UE zwraca się do wszystkich stron o ułatwienie sprawnego wznowienia wypłaty wynagrodzeń w sektorze publicznym w całym Jemenie oraz o pełnienie mandatu przez bank centralny. 7675/17 kt/aga/as 5
7. UE gotowa jest dołożyć większych wysiłków służących wspieraniu działań ONZ mających na celu znalezienie politycznego rozwiązania tego kryzysu poprzez oferowanie stronom swoich dobrych usług, aby zaprzestać wrogich działań i rozpocząć negocjacje. UE i jej państwa członkowskie gotowe są również zwiększyć pomoc humanitarną świadczoną ludności w całym kraju, według rosnących potrzeb, oraz uruchomić pomoc rozwojową na finansowanie projektów w kluczowych sektorach. Na tej podstawie UE zobowiązuje się zapewnić wsparcie stronom w wypracowaniu rozwiązania konfliktu oraz przyczynić się do przyszłej odbudowy kraju. UE ponownie podkreśla potrzebę skoordynowania działań humanitarnych pod kierownictwem ONZ, co zostało odzwierciedlone w tegorocznym planie pomocy humanitarnej dla Jemenu, oraz wzywa wszystkie państwa, aby przyczyniły się do zaspokojenia potrzeb humanitarnych. UE z zadowoleniem przyjmuje konferencję darczyńców wysokiego szczebla ds. kryzysu w Jemenie, która odbędzie się 25 kwietnia w Genewie i której gospodarzami będą wspólnie Sekretarz Generalny ONZ oraz rządy Szwecji i Szwajcarii. UE i jej państwa członkowskie zwiększą swoje skoordynowane działania informacyjne skierowane do stron konfliktu, dotyczące ułatwiania dostępu do pomocy humanitarnej oraz ochrony ludności i infrastruktury cywilnej. Rada będzie uważnie śledzić rozwój wydarzeń w Jemenie i gotowa jest zwiększyć swoje zaangażowanie na rzecz wspierania stabilności i dobrobytu w Jemenie po znalezieniu rozwiązania politycznego dla obecnego konfliktu. 7675/17 kt/aga/as 6