tytuł pracwania STWIORB instalacje elektryczne nr tmu IE.ST faza pracwania Prjekt wyknawczy temat inwestycji Przebudwa, rzbudwa i remnt budynku ficynweg przy ul. Prądzyńskieg 39a we Wrcławiu wraz z zagspdarwaniem terenu dla ptrzeb utwrzenia wielfunkcyjneg miejsca aktywnści spłecznści lkalnej na Przedmieściu Oławskim adres iwestycji ul. Prądzyńskieg 39a, Wrcław nr działki 85/3 AM 9, bręb Płudnie inwestr Gmina Wrcław jednstka prjektwa CH+ architekci ul. Piastwska 35/4, 50-361 Wrcław tel.71 348 94 16, tel. km. 602 631 207 data pracwania 11.2016 r. funkcja imię i nazwisk nr uprawnień pdpis uprawnienia d prjektwania w specjalnści instalacyjnej w zakresie sieci, pracwał mgr inż. instalacji i urządzeń elektrycznych i Maciej Kiszka elektrenergetycznych bez graniczeń nr 197/DOŚ/15 ch+ architekci ul. Piastwska 35/4, 50-361 Wrcław tel.71 348 94 16, tel.km 602 631 207 pracwnia@chplus.pl
Spis treści 1. Wstęp 3 1.1. Przedmit Specyfikacji Technicznej 3 1.2. Zakres stswania Specyfikacji Technicznej 3 1.3. Zakres rbót bjętych Specyfikacji Technicznej 3 1.4. Określenia pdstawwe 3 1.5. Ogólne wymagania dtyczące rbót 3 1.6. Dkumentacja rbót mntażwych 4 2. Wymagania dtyczące właściwści materiałów 4 2.1. Rdzaje materiałów 5 2.2. Odbiór materiałów na budwie 7 2.3. Składwanie materiałów na budwie 7 3. Sprzęt 8 4. Transprt 8 5. Wyknanie rbót 8 5.1. Harmngram 8 5.2. Traswanie 8 5.3. Mntaż knstrukcji wsprczych raz uchwytów 8 5.4. Przejścia przez ściany i strpy 8 5.5. Zabezpieczenia antykrzyjne 9 5.6. Mntaż sprzętu, sprzętu i praw świetleniwych 9 5.7. Instalacja wyrównawcza 9 5.8. Pdejście d dbirników 10 5.9. Układanie przewdów 10 5.9.1. Przewdy izlwane jedn- i wielżyłwe w rurkach 10 5.9.2. Przewdy izlwane kabelkwe na uchwytach. 10 5.9.3. Przewdy izlwane układanie pd tynkiem 11 5.10. Łączenie przewdów 11 5.11. Przyłączanie dbirników 11 5.12. Mntaż tablic rzdzielczych 12 5.13. Mntaż instalacji dgrmwej w biekcie 12 5.13.1. Zwdy pinwe 12 5.13.2. Zwdy pzime 12 5.13.3. Przewdy dprwadzające 12 5.13.4. Uzimy 12
5.14. Próby mntażwe 12 6. Kntrla jakści rbót 13 7. Obmiar rbót 13 8. Odbiórrbót 13 8.1. Warunki dbiru rbót budwlanych niezbędnych d wyknania instalacji elektrycznej w budynku 13 8.2. Warunki dbiru wyknanej instalacji elektrycznej 13 8.2.1. Badania dbircze instalacji elektrycznych 13 8.2.2. Oględziny instalacji elektrycznych 14 8.2.3. Estetyka i jakść wyknanej instalacji 15 8.2.4. Ochrna przed prażeniem prądem elektrycznym 15 8.2.5. Ochrna przed pżarami i skutkami cieplnymi 15 8.2.6. Płączenia przewdów 15 9. Pdstawa płatnści 15 10. Przepisy związane. 15
SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA WEWNĘTRZNE INSTALACJE ELEKTRYCZNE IE.ST KOD CPV 45310000-3, 45315100-9 1. Wstęp 1.1. Przedmit Specyfikacji Technicznej Przedmitem niniejszej specyfikacji technicznej (SST) są wymagania dtyczące wyknania i dbiru rbót związanych z instalacjami elektrycznymi dla Przebudwa, rzbudwa i remnt budynku ficynweg przy ul. Prądzyńskieg 39a we Wrcławiu wraz z zagspdarwaniem terenu dla ptrzeb utwrzenia wielfunkcyjneg miejsca aktywnści spłecznści lkalnej na Przedmieściu Oławskim. 1.2. Zakres stswania Specyfikacji Technicznej Specyfikacja Techniczna jest stswana jak dkument przetargwy przy zlecaniu i realizacji rbót wymieninych w pkt. 1.1. 1.3. Zakres rbót bjętych Specyfikacji Technicznej Rbty, których dtyczy specyfikacja bejmują wszystkie czynnści umżliwiające i mające na celu wyknanie instalacji elektrycznych w biekcie. Zakres rbót bejmuje: demntaż rzdzielnicy biektwej, demntaż instalacji elektrycznych (służących celm gólnym świetlenie + gniazda wtyczkwe), likwidacja zewnętrznej linii kablwej zasilającej istniejący budynek, mntaż rzdzielnicy głównej i rzdzielnic lkalnych, mntaż instalacji gniazd wtykwych, mntaż instalacji siłwych (zasilanie urządzeń wentylacyjnych, klimatyzacyjnych, architektnicznych i teletechnicznych), mntaż instalacji świetleniwych (wewnętrznych i zewnętrznych), instalacje uziemienia i płączeń wyrównawczych, instalację dgrmwą, mntaż instalacji wyłącznika pżarweg budynku. 1.4. Określenia pdstawwe Określenia pdane w niniejszej Specyfikacji Technicznej są zgdne z kreśleniami ujętymi w dpwiednich nrmach i przepisach, których zestawienie pdan w punkcie 10.Specyfikacji Technicznej. 1.5. Ogólne wymagania dtyczące rbót Wyknawca rbót jest dpwiedzialny za jakść ich wyknania raz za zgdnść z dkumentacją prjektwą, specyfikacjami technicznymi i pleceniami Inspektra Nadzru. Wyknawca będzie wyknywał wszystkie prace związane z remntem instalacji elektrycznych w biekcie przy zapewnieniu jeg ciągłej i niezawdnej pracy. Rdzaje (typy) urządzeń, sprzętu i materiałów pmcniczych zastswanych d wyknywania instalacji pwinny być zgdne z pdanymi w dkumentacji prjektwej. Zastswanie d wyknania instalacji innych
rdzajów (typów) urządzeń i sprzętu niż wymienine w prjekcie dpuszczalne jest jedynie pd warunkiem wprwadzenia d dkumentacji prjektwej zmian uzgdninych w bwiązującym trybie z Inżynierem. 1.6. Dkumentacja rbót mntażwych Dkumentację rbót mntażwych elementów instalacji elektrycznej stanwią: prjekt budwlany i wyknawczy w zakresie wynikającym z rzprządzenia Ministra Infrastruktury z02.09.2004 r. w sprawie szczegółweg zakresu i frmy dkumentacji prjektwej, specyfikacji technicznych wyknania i dbiru rbót budwlanych raz prgramu funkcjnaln-użytkweg (Dz. U. z2004 r. Nr 202, pz. 2072 ze zmianami Dz. U. z 2005 r. Nr 75, pz. 664), specyfikacje techniczne wyknania i dbiru rbót (bligatryjne w przypadku zamówień publicznych),sprządzne zgdnie z rzprządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 02.09.2004 r. w sprawie szczegółweg zakresu i frmy dkumentacji prjektwej, specyfikacji technicznych wyknania i dbiru rbót budwlanych raz prgramu funkcjnaln-użytkweg (Dz. U. z 2004 r. Nr 202, pz. 2072, zmianadz. U. z 2005 r. Nr 75, pz. 664), dziennik budwy prwadzny zgdnie z rzprządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 26 czerwca 2002r.w sprawie dziennika budwy, mntażu i rzbiórki, tablicy infrmacyjnej raz głszenia zawierająceg dane dtyczące bezpieczeństwa pracy i chrny zdrwia (Dz. U. z 2002 r. Nr 108, pz. 953 z późniejszymi zmianami), dkumenty świadczące dpuszczeniu d brtu i pwszechneg lub jednstkweg zastswania użytych wyrbów budwlanych, zgdnie z ustawą z 16 kwietnia 2004 r. wyrbach budwlanych (Dz. U. z 2004 r.nr 92, pz. 881), karty techniczne wyrbów lub zalecenia prducentów dtyczące stswania wyrbów, prtkły dbirów częściwych, kńcwych raz rbót zanikających i ulegających zakryciu z załącznymi prtkłami z badań kntrlnych, dkumentacja pwyknawcza (zgdnie z art. 3, pkt 14 ustawy Praw budwlane z dnia 7 lipca 1994 r. Dz. U. z 2016 r. nr pz. 290, 961, 1165, 1250). Mntaż elementów instalacji elektrycznych należy wyknywać na pdstawie dkumentacji prjektwej i szczegółwej specyfikacji technicznej wyknania i dbiru rbót mntażwych i instalacyjnych, pracwanych dla knkretneg przedmitu zamówienia. 2. Wymagania dtyczące właściwści materiałów Wszelkie nazwy własne prduktów i materiałów przywłane w specyfikacji służą ustaleniu pżądaneg standardu wyknania i kreślenia właściwści i wymgów technicznych załżnych w dkumentacji technicznej dla prjektwanych rzwiązań. Dpuszcza się zamieszczenie rzwiązań w parciu prdukty (wyrby) innych prducentów pd warunkiem: spełniania tych samych właściwści technicznych, przedstawienia zamiennych rzwiązań na piśmie (dane techniczne, atesty, dpuszczenia d stswania, uzyskanie akceptacji prjektanta, raz Inspektra Nadzru). Ogólne wymagania dtyczące właściwści materiałów, ich pzyskiwania i składwania pdan w Specyfikacji Technicznej Wymagania gólne. D wyknania i mntażu instalacji, urządzeń elektrycznych i dbirników energii elektrycznej w biektach budwlanych należy stswać kable, sprzęt raz aparaturę i urządzenia elektryczne psiadające dpuszczenie d stswania w budwnictwie. Za dpuszczne d brtu i stswania uznaje się wyrby, dla których prducent lub jeg upważniny przedstawiciel: dknał ceny zgdnści z wymaganiami dkumentu dniesienia według kreślneg systemu ceny zgdnści,
wydał deklarację zgdnści z dkumentami dniesienia, takimi jak: zharmnizwane specyfikacje techniczne, nrmy pracwane przez Międzynardwą Kmisję Elektrtechniczną (IEC) i wprwadzne d zbiru Plskich Nrm, nrmy krajwe pracwane z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa Międzynardwej Kmisji ds. Przepisów Dtyczących Zatwierdzenia Sprzętu Elektryczneg (CEE), aprbaty techniczne, znakwał wyrby znakiem CE lub znakiem budwlanym B zgdnie z bwiązującymi przepisami, wydał deklarację zgdnści z uznanymi regułami sztuki budwlanej, dla wyrbu umieszczneg w kreślnym przez Kmisję Eurpejską wykazie wyrbów mających niewielkie znaczenie dla zdrwia i bezpieczeństwa, wydał świadczenie, że zapewnin zgdnść wyrbu budwlaneg, dpuszczneg d jednstkweg zastswania w biekcie budwlanym, z indywidualną dkumentacją prjektwą, sprządzną przez prjektanta biektu lub z nim uzgdniną. Zastswanie innych wyrbów, wyżej nie wymieninych, jest mżliwe pd warunkiem psiadania przez nie dpuszczenia d stswania w budwnictwie i uwzględnienia ich w zatwierdznym prjekcie dtyczącym mntażu urządzeń elektrenergetycznych w biekcie budwlanym. 2.1. Rdzaje materiałów Wszystkie materiały d wyknania instalacji elektrycznej pwinny dpwiadać wymaganim zawartym w dkumentach dniesienia (nrmach, aprbatach technicznych). Jedncześnie praktyczne przykłady zastswania elementów linii kablwych, w tym urządzeń elektrenergetycznych zawierają pracwania typizacyjne szczególnie albumy prducentów lub specjalizujących się w tym zakresie biur naukw-badawczych i prjektwych, które mgą być wykrzystane w praktyce. D wyknania instalacji wewnętrznych raz BMS należy zastswać nast. materiały: bednarka stalwa cynkwana FeZn 30x4mm, pręty uziemienia pinweg FeZnØ16mm, dł. 3m, drut FeZnØ8, maszt dgrmwy z pdstawą betnwą (h=2m), uchwyty betnwy z twrzywa, uchwyty dystanswe z kłkiem, złącza krzyżwe, kntrlne, skśne, itp. studzienki prbiercze gruntwe, drabinki i kryta kablwe (pełne z pkrywą), knstrukcje wsprcze d drabin/kryt (wysięgniki ścienne i strpwe, pręty gwintwane, uchwyty, itp.), elementy łączące kryta i drabiny (łączniki, łuki przegubwe, klanka, itp.) gniazd wtykwe pdtynkwe 16A/250V IP20 pjedyncze, z ramką, z słną styków, klr gniazd wtykwe pdtynkwe 16A/250V IP20 pjedyncze typu DATA, z ramką, z słną styków, klr gniazd wtykwe pdtynkwe 16A/250V IP44 pjedyncze z klapką, z ramką, z słną styków, klr gniazda wtykwe pdtynkwe 16A/250V IP20 z wielkrtnymi ramkami, klr czujniki (np.: zmierzchwy, wilgtnści i temperatury), gniazd wtykwe natynkwe 16A/250V IP20 pjedyncze, z słną styków, klr gniazd wtykwe natynkwe 16A/250V IP20 pjedyncze, z słną styków, klr
gniazd wtykwe natynkwe 16A/250V IP20 pdwójne, z słną styków, klr gniazd wtykwe natynkwe 16A/250V IP44 pjedyncze, z słną styków, z klapką, klr gniazd wtykwe natynkwe 16A/250V IP44 pdwójne, z słną styków, z klapką, klr gniazd wtykwe natynkwe 16A/250V IP54 pjedyncze, z słną styków, z klapką, klr gniazd wtykwe natynkwe 16A/400V IP54 pjedyncze, z słną styków, z klapką, klr Łącznik pdtynkwy IP20 10A/250V, 1-biegunwy z ramką, klr Łącznik natynkwy IP44 10A/250V, 1-biegunwy, klr Łącznik pdtynkwy IP20 10A/250V, 2-biegunwy z ramką, klr Łącznik natynkwy IP44 10A/250V, schdwy, klr Przycisk mnstabilny pdtynkwy IP20 10A/250V, z ramką, klr Przycisk mnstabilny pdtynkwy IP44 10A/250V, z pdświetleniem, klr Czujka ruchu 180 natynkwa, 16A/250V, IP44, zasięg 12m, Czujka ruchu 360 natynkwa, 16A/250V, IP20, zasięg 8m, Czujka ruchu 360 pdtynkwa, 16A/250V, IP44, zasięg 8m, Przycisk przeciwpżarweg wyłącznika p.pż. natynkwy z szybką, 10A/500V, IP65, sygnalizacja LED, Przycisk awaryjny grzybkwy z ryglem 16A/250V, IP44, Osłna rurwa giętka DVKØ75, Rurka chrnna giętka z PCV Ø.., Rurka chrnna sztywna, gładka z PCVØ.., Uchwyt d mcwania rur chrnnych z twrzyw, Kłki rzprwe plastykwe, Ktwa rzprężna paskwa, Uchwyty kablwe (typy: płaski, krągły, dciskwy, wbijany, U cynkwany), Puszka dgałęźna 60mm p/t z pkrywą, Puszka dgałęźna 80mm p/t z pkrywą, Puszki rzgałęźne n/t z pkrywą IP44 i IP65, Szybkzłączki d przewdów, Rzdzielnica główna (wg schematu), Rzdzielnice lkalne (wg schematów), Tablica sterwania świetleniem, Centralka mnitringu praw awaryjnych (wg schematu), Oprawy świetlenia pdstawweg i awaryjneg (wewnętrzne i zewnętrzne) zgdnie z pisem technicznym i legendą na rzutach, Masa pżarwa d uszczelnień przepustów, Przepusty systemwe dla kabli zasilających i drutów dgrmwych, Masy, pianki uszczelniające (przeciwwilgciw i gazw) przepusty zewnętrzne, Kabel z żyłami Cu YKY-0,6/1kV 4x70 mm 2, Kabel z żyłami Cu YKY-0,6/1kV 5x16 mm 2, Kabel z żyłami Cu YKY-0,6/1kV 5x10 mm 2, Kabel z żyłami Cu YKY-0,6/1kV 5x6 mm 2, Kabel z żyłami Cu YKY-0,6/1kV 5x6 mm 2, Kabel z żyłami Cu YKY-0,6/1kV 3x6 mm 2,
Kabel z żyłami Cu YKY-0,6/1kV 3x2,5 mm 2, Kabel z żyłami Cu YKY-0,6/1kV 3x1,5 mm 2, Kabel z żyłami Cu NHXH (E90) PH90-0,6/1kV 3x2,5 mm 2, Kabel z żyłami Cu NHXH (E90) PH90-0,6/1kV 5x2,5 mm 2, Kabel z żyłami Cu NHXH (E90) PH90-0,6/1kV 4x6 mm 2, Przewód giętki z żyłami Cu H07RN-F 450/750 5x16mm 2, Przewód giętki z żyłami Cu H07RN-F 450/750 5x10mm 2, Przewód giętki z żyłami Cu H07RN-F 450/750 5x2,5mm 2, Przewód giętki z żyłami Cu H07RN-F 450/750 3x2,5mm 2, Przewód giętki z żyłami Cu H07RN-F 450/750 2x1,5mm 2, Przewód giętki, jednżyłwy (żółt-zielny) z żyłami Cu H07V-K 450/750 1x16mm 2, Przewód giętki, jednżyłwy (żółt-zielny) z żyłami Cu H07V-K 450/750 1x6mm 2, Przewód YDY-450/750V 5x4mm 2, Przewód YDY-450/750V 5x2,5mm 2, Przewód YDY-450/750V 5x1,5mm 2, Przewód YDY-450/750V 3x2,5mm 2, Przewód YDY-450/750V 3x1,5mm 2, Przewód YDY-450/750V 2x1,5mm 2, Przewód sterwniczy YTKSY ekw 2x0,8mm 2, Kńcówki kablwe miedziane czkwe, Kńcówki kablwe tulejkwe, Szyn ekwiptencjalna (główne i lkalne szyny wyrównania ptencjału), Złączki, Złącza śrubwe, Wazelina techniczna, Zaprawa cementw-wapienna. Dzwlne jest zastswanie materiałów równważnych. Na zmianę typów materiałów należy uzyskać zgdę Inspektra Nadzru, raz prjektanta. 2.2. Odbiór materiałów na budwie Materiały takie jak tablica rzdzielcza, prawy świetleniwe, kable, przewdy należy dstarczać na budwę wraz z certyfikatami zgdnści, świadectwami jakści, kartami gwarancyjnymi, prtkłami dbiru techniczneg, badaniami prducenta. Dstarczne na miejsce budwy materiały należy sprawdzić pd względem kmpletnści i zgdnści z danymi wytwórcy. W przypadku stwierdzenia wad lub nasuwających się wątpliwści mgących mieć wpływ na jakść wyknania rbót, materiały należy przed ich wbudwaniem pddać badanim kreślnym przez dzór techniczny rbót. Niedpuszczalne jest stswanie d rbót mntażwych wyrbów i materiałów nieznaneg pchdzenia. Przyjęcie materiałów i wyrbów na budwę pwinn być ptwierdzne wpisem d dziennika budwy. 2.3. Składwanie materiałów na budwie Składwanie materiałów pwinn dbywać się zgdnie z zaleceniami prducentów, w warunkach zapbiegających zniszczeniu, uszkdzeniu lub pgrszeniu się właściwści technicznych na skutek wpływu czynników atmsferycznych lub fizykchemicznych. Należy zachwać wymagania wynikające ze specjalnych właściwści materiałów raz wymagania w zakresie bezpieczeństwa przeciwpżarweg. Pmieszczenie magazynwe d przechwywania wyrbów pakwanych pwinn być suche i zabezpieczne przed zawilgceniem.
3. Sprzęt Prace mżna wyknywać przy pmcy wszelkieg sprzętu zaakceptwaneg przez Inspektra nadzru. D wyknania instalacji elektrenergetycznych przewiduje się użycie następująceg sprzętu: samchód samwyładwczy 5t, samchód skrzyniwy d 5t, ciągnik kłwy, przyczepa d przewżenia kabli d 4t, żuraw samchdwy 4t, spawarka transfrmatrwa d 500 A. 4. Transprt Materiały na budwę pwinny być przywżne dpwiednimi śrdkami transprtu, zabezpieczne w spsób zapbiegający uszkdzeniu raz zgdnie z przepisami BHP i ruchu drgweg.wyknawca pwinien stswać śrdki transprtu zgdne z nakładami rzeczwymi i dpwiedni przystswane d przewżnych materiałów. Pdczas rzładunku materiałów należy przestrzegać przepisów BHP. 5. Wyknanie rbót Wyknawca jest dpwiedzialny za prwadzenie rbót zgdnie z dkumentacją techniczną i umwą raz za jakść zastswanych materiałów i jakść wyknanych rbót. Rbty winny być wyknane zgdnie z prjektem, wymaganiami ST raz pleceniami Inspektra Nadzru. 5.1. Harmngram Wyknawca przedstawi d akceptacji prjekt rganizacji i harmngram rbót uwzględniający wszystkie warunki, w jakich będą wyknywane rbty instalacyjne. 5.2. Traswanie Trasa instalacji elektrycznych pwinna przebiegać bezklizyjnie z innymi instalacjami i urządzeniami, pwinna być przejrzysta, prsta i dstępna dla prawidłwej knserwacji raz remntów. Wskazane jest aby przebiegała w liniach pzimych i pinwych. 5.3. Mntaż knstrukcji wsprczych raz uchwytów Knstrukcje wsprcze i uchwyty przewidziane d ułżenia na nich instalacji elektrycznych, bez względu na rdzaj instalacji, pwinny być zamcwane d pdłża w spsób trwały, uwzględniający warunki lkalne i technlgiczne, w jakich dana instalacja będzie pracwać, raz sam rdzaj instalacji. 5.4. Przejścia przez ściany i strpy Przejścia przez ściany i strpy pwinny spełniać następujące wymagania: wszystkie przejścia bwdów instalacji elektrycznych przez ściany, strpy itp. muszą być chrnine przed uszkdzeniami. przejścia te należy wyknywać w przepustach rurwych np DVK110 przy wejściu d budynku, należy szczególną uwagę pświęcić należytemu uszczelnieniu wilgciwym wszystkich przepustów, słny rurwe umieszczać w zbrjeniu fundamentów i ścian przed szalunkwaniem i wylaniem betnu,
przejścia pmiędzy pmieszczeniami różnych atmsferach pwinny być wyknywane w spsób szczelny, zapewniający nieprzedstawanie się wyziewów, bwdy instalacji elektrycznych przechdząc przez pdłgi muszą być chrnine d wyskści bezpiecznej przed przypadkwymi uszkdzeniami. Jak słny przed uszkdzeniami mechanicznymi należy stswać rury z twrzyw sztucznych, krytka metalwe (stal cynkwana) itp. 5.5. Zabezpieczenia antykrzyjne Wszystkie elementy metalwe instalacji i urządzeń elektrycznych pwinny być zabezpieczne antykrzyjnie stswnie d warunków w jakich będą pracwać. Jest t ważne przy łączeniu instalacji uziemienia i dgrmwej. Łącząc różne rdzaje materiałów (metali). 5.6. Mntaż sprzętu, sprzętu i praw świetleniwych Sprzęt i sprzęt instalacyjny należy mcwać d pdłża w spsób trwały zapewniający mcne i bezpieczne jeg sadzenie. D mcwania sprzętu i sprzętu mgą służyć knstrukcje wsprcze lub knslki sadzne na pdłżu, przyspawane d stalwych elementów knstrukcji budwlanych lub przykręcne d pdłża za pmcą kłków i śrub rzprwych raz kłków wstrzeliwanych. Uchwyty (haki) dla praw zwieszakwych mntwane w strpach należy mcwać przez wkręcanie w metalwy kłek rzprwy lub wbetnwanie. Przewdy praw świetleniwych należy łączyć z przewdami wypustów za pmcą szybkzłączek lub złącz świecznikwych. Miejsca mntażu sprzętu i praw świetleniwych należy uzgdnić z architektem w ramach nadzrów autrskich przed przystąpieniem d prac wyknawczych. Przed zamcwaniem praw należy sprawdzić ich działanie raz prawidłwść płączeń. Należy zapewnić równmierne bciążenie faz linii zasilających przez dpwiednie przyłączanie dbirów 1-fazwych. Mcwanie puszek w ścianach i gniazd wtykwych w puszkach pwinn zapewniać niezbędną wytrzymałść na wyciąganie wtyczki i gniazda. Gniazda wtykwe i wyłączniki należy instalwać w spsób nie klidujący z wypsażeniem pmieszczenia. W sanitariatach należy przestrzegać zasady pprawneg rzmieszczania sprzętu z uwzględnieniem przestrzeni chrnnych. Płżenie wyłączników klawiszwych należy przyjmwać takie, aby w całym biekcie był jednakwe. Przewód chrnny będący żyłą przewdu wielżyłweg pwinien mieć izlację będącą kmbinacją barwy zielnej i żółtej (nie mżna g wykrzystywać jak przewdu rbczeg np. w instalacjach z wyłącznikami świecznikwymi). Typy i lkalizacje praw, typy przewdów raz spsób ich prwadzenia wyknać zgdnie z planami instalacji i schematami. 5.7. Instalacja wyrównawcza Dla uziemienia urządzeń i przewdów, na których nie występuje trwale ptencjał elektryczny, wyknać instalacje płączeń wyrównawczych. Instalacja składa się z płączenia wyrównawczeg: główneg (główna szyna wyrównawcza), miejscweg (ddatkweg dla części przewdzących, jedncześnie dstępnych) i nieuziemineg. Elementem wyrównującym ptencjały jest przewód wyrównawczy. Wyknać płączenia wyrównawcze główne i miejscwe łączące przewdy chrnne z częściami przewdzącymi innych instalacji. Płączenia wyrównawcze główne wyknać na kndygnacji -1 budynku. D głównej szyny uziemiającej pdłączyć metalwe rurciągi i kanały technlgiczne, kanały wentylacji i klimatyzacji itp., sprwadzając je d wspólneg punktu. W przypadku niemżnści dknania płączenia bezpśrednieg, pmiędzy elementami metalwymi, należy stswać iskierniki. Dużą uwagę należy pświęcić lkalnym płączenim wyrównawczym. Płączeniami wyrównawczymi ddatkwymi należy bjąć wszystkie części przewdzące dstępne urządzeń stałych i części
przewdzące bce, raz metalwe zbrjenia knstrukcji żelbetwej. System płączeń wyrównawczych pwinien być płączny z przewdami chrnnymi wszystkich urządzeń, w tym również gniazd wtykwych. 5.8. Pdejście d dbirników Pdejścia instalacji elektrycznych d dbirników należy wyknywać w miejscach bezklizyjnych, bezpiecznych raz w spsób estetyczny. D dbirników zamcwanych na ścianach, strpach lub knstrukcjach pdejścia należy wyknywać przewdami ułżnymi w rurach chrnnych w tych ścianach, strpach lub knstrukcjach budwlanych. Rury muszą spełniać dpwiednie warunki wytrzymałściwe. 5.9. Układanie przewdów 5.9.1. Przewdy izlwane jedn- i wielżyłwe w rurkach Układanie rur Rury należy układać na przygtwanej trasie, mcwać d zbrjenia knstrukcji przed wylewaniem betnu. Należy stswać rury dprne na bciążenia mechaniczne przystswane d prwadzenia w ścianach żelbetwych. Stsuje się następujące rdzaje instalacji układane w rurkach: pd tynkiem, natynkw (rurki z PCV lub stali cynkwanej), w przestrzeniach między sufitwych lub w ścianach z kartn-gipsu. Kńce rur przed płączeniem pwinny być pzbawine strych krawędzi. Zależnie d przyjętej technlgii mntażu i rdzaju twrzywa łączenie rur ze sbą raz sprzętem i sprzętem należy wyknywać przez: wsuwanie w twry lub kielichy z równczesnym uszczelnianiem płączeń, wkręcanie nagwintwanych kńców rur, wkręcanie nagrzanych kńców rur. Łuki na rurach należy wyknywać tak aby spłaszczenie przekrju nie przekraczał 15% wewnętrznej średnicy. Prmień gięcia pwinien zapewniać swbdne wciąganie przewdów. Cała instalacja rurwa pwinna być wyknana ze spadkiem 0.1%, aby umżliwić dprwadzenie wdy pwstałej z ewentualnej kndensacji. Zabrania się układania rur z wciągniętymi w nie przewdami. Wciąganie przewdów Przed przystąpieniem d wciągania przewdów należy sprawdzić prawidłwść wyknaneg rurwania, zamcwania sprzętu i sprzętu, jeg płączeń z rurami raz przeltwść. Wciąganie przewdów należy wyknać za pmcą specjalneg sprzętu mntażweg. Nie wln d teg celu stswać przewdów, które później zstaną użyte w instalacji. Łączenie przewdów wyknać wg wcześniej pisanych zasad. 5.9.2. Przewdy izlwane kabelkwe na uchwytach. W zależnści d rdzaju pmieszczeń instalację należy wyknać: w wyknaniu zwykłym, w wyknaniu szczelnym. Stsuje się następujące rdzaje instalacji: bezpśredni na pdłżu za pmcą uchwytów pjedynczych lub zbirczych, na uchwytach dległściwych (dystanswych) pjedynczych lub zbirczych, pd tynkiem z sprzętem zwykłym lub bryzgszczelnym. Przy wyknywaniu instalacji jak szczelnej należy przewdy i kable uszczelniać w sprzęcie i sprzęcie raz aparatach za pmcą dławików. Średnica dławicy i twru uszczelniająceg pierścienia pwinna
być dstswana d średnicy zewnętrznej przewdu lub kabla. P dkręceniu dławic zaleca się ddatkwe uszczelnianie ich za pmcą dpwiednich uszczelniaczy. Układanie przewdów na uchwytach Na przygtwanej trasie należy zamntwać uchwyty wg wcześniejszeg pisu. Odległści d uchwytów nie pwinny być większe d 0,5 m dla przewdów kabelkwych i 1.0 m. dla kabli. Rzstawienie uchwytów pwinn być takie, aby dległści między nimi ze względów estetycznych były jednakwe, uchwyty między innymi znajdwały się w pbliżu sprzętu i sprzętu d któreg dany przewód jest wprwadzny raz aby zwisy przewdów pmiędzy uchwytami nie były widczne. 5.9.3. Przewdy izlwane układanie pd tynkiem Wyknanie instalacji p/t wymagać będzie ułżenia przewdów i zainstalwania sprzętu przed wyknaniem tynkwania. W przypadku wyknywania instalacji na istniejących ścianach niezbędne będzie wykucie dpwiednich bruzd pd przewdy i ślepych wnęk, pd sprzęt raz ich zatynkwanie. Przed wyknaniem instalacji jak szczelnej należy przewdy i kable uszczelniać w sprzęcie raz aparatach za pmcą dławików. Średnica głwicy i twru uszczelniająceg pierścienia pwinna być dstswana d średnicy zewnętrznej przewdu lub kabla. P dkręceniu dławic zaleca się ddatkwe uszczelnienie ich za pmcą dpwiednich uszczelnień. 5.10. Łączenie przewdów W instalacjach elektrycznych wnętrzwych łączenia przewdów należy dknywać w sprzęcie i sprzęcie instalacyjnym i w dbirnikach. Nie wln stswać płączeń skręcanych. W przypadku gdy dbirniki elektryczne mają wyprwadzne fabrycznie na zewnątrz przewdy a sam ich pdłączenie d instalacji nie zstał pracwane w prjekcie, spsób pdłączenia należy uzgdnić z prjektantem lub kmpetentnym przedstawicielem Inżyniera. Przewdy muszą być ułżne swbdnie i nie mgą być narażne na naciągi i ddatkwe naprężenia. D daneg zacisku należy przyłączyć przewdy rdzaju wyknania, przekrju i liczbie dla jakich zacisk ten jest przygtwany. W przypadku zastswania zacisków, d których przewdy są przyłączne za pmcą czek, pmiędzy czkiem a nakrętką raz pmiędzy czkami pwinny znajdwać się pdkładki metalwe zabezpieczne przed krzją w spsób umżliwiający przepływ prądu. Długść dizlwanej żyły przewdu pwinna zapewniać prawidłwe przyłączenie. Zdejmwanie izlacji i czyszczenie przewdu nie mże pwdwać uszkdzeń mechanicznych. W przypadku stswania żył cynwanych prces czyszczenia nie pwinien uszkadzać warstwy cyny. Kńce przewdów miedzianych z żyłami wieldrutwymi (linki) pwinny zstać zabezpieczne zapraswanymi tulejkami lub cynwane (zaleca się zastswanie tulejek zamiast cynwania). 5.11. Przyłączanie dbirników Miejsca płączeń żył przewdów z zaciskami dbirników pwinny być dkładnie czyszczne. Sam płączenie musi być wyknane w spsób pewny, pd względem elektrycznym i mechanicznym raz zabezpieczne przed słabieniem siły dcisku, krzją itp. Płączenia mgą być wyknywane jak sztywne lub elastyczne w zależnści d knstrukcji dbirnika i warunków technlgicznych. Przyłączenia sztywne należy wyknywać w rurach sztywnych wprwadznych bezpśredni d dbirników raz przewdami kabelkwymi i kablami. Płączenia elastyczne stsuje się, gdy dbirniki narażne są na drgania dużej amplitudzie lub przystswane są d przesunięć lub przemieszczeń. Płączenia te należy wyknać: przewdami izlwanymi wielżyłwymi giętkimi lub pnwymi, przewdami izlwanymi jednżyłwymi w rurach elastycznych, przewdami izlwanymi wielżyłwymi giętkimi lub pnwymi w rurach elastycznych.
5.12. Mntaż tablic rzdzielczych Tablice w budwie naściennej lub zagłębinej należy przykręcać d ktew lub knstrukcji wsprczych zamcwanych w pdłżu. P zamntwaniu urządzenia należy: zainstalwać aparaty zdjęte na czas transprtu i dstarczne w ddzielnych pakwaniach, dkręcić w spsób pewny wszystkie śruby i wkręty w płączeniach elektrycznych i mechanicznych, załżyć słny zdjęte w czasie mntażu, pdłączyć bwdy zewnętrzne, pdłączyć przewdy chrnne. Obudwę wlnstjącą mntwać na ckle, na wypzimwanej psadzce. 5.13. Mntaż instalacji dgrmwej w biekcie 5.13.1. Zwdy pinwe Zwdy pinwe należy instalwać w miejscach wskazanych na planie instalacji dgrmwej. Należy je przymcwać na stałe przy użyciu dpwiednich wsprników z bciążnikami. Zwdy należy płączyć d siatki zwdów pzimych. Miejsca płączeń należy zabezpieczyć antykrzyjnie. 5.13.2. Zwdy pzime Zwdy pzime należy wyknać z drutu FeZnØ8 przymcwaneg d pdstaw dachwych. Należy przestrzegać wytycznych prducenta zielneg dachu dnśnie mntażu i prwadzenia instalacji dgrmwej. Wszystkie miejsca płączeń należy zabezpieczać antykrzyjnie np. wazeliną techniczną. 5.13.3. Przewdy dprwadzające Jak przewdy dprwadzające instalacji dgrmwej należy wykrzystać drut Ø8 lub bednarkę Fe 30x4 ułżną wzdłuż zbrjenia ścian i słupów żelbetwych. Przewdy dprwadzające łączyć z uzimem fundamentwym budynku. D sprawdzenia ciągłści płączeń instalacji dgrmwej należy zastswać grzybki Ø80 mntwane d zbrjenia i przewdu dprwadzająceg. Płączenia zalewane betnem wyknać jak spawane; miejsca spawów zabezpieczyć antykrzyjnie. 5.13.4. Uzimy Wyknać uzim fundamentwy za pmcą bednarki FeZn30x4 ułżnej w warstwie chudeg betnu. Z uzimu wyprwadzić płączenia d głównej szyny wyrównania ptencjału GSWP, raz d knstrukcji dźwigu sbweg. Wkół istniejąceg przebudwywaneg budynku należy wyknać uziemienia pinwe w pstaci prętów FeZnØ16 i długści c najmniej 3m. 5.14. Próby mntażwe P zakńczeniu rbót należy przeprwadzić ględziny i próby pmntażwe bejmujące badania i pmiary. Zakres prób pmntażwych należy uzgdnić z inwestrem. Zakres pdstawwych prób bejmuje: sprawdzenie ciągłści przewdów chrnnych, pmiar rezystancji izlacji instalacji, pmiar rezystancji izlacji dbirników, pmiary skutecznści chrny przeciwprażeniwej, pmiary rezystancji uziemień, przeprwadzenie prób działania.
6. Kntrla jakści rbót Sprawdzenie i dbiór rbót pwinn być wyknane zgdnie z nrmami [4], [5], [6], [8] i przepisami [7]. Sprawdzeniu i kntrli w czasie wyknywania rbót raz p ich zakńczeniu pwinn pdlegać: zgdnść wyknania rbót z dkumentacją prjektwą, sprawdzenie ciągłści wszelkich przewdów występujących w danej instalacji, pprawnść wyknania i zabezpieczenia płączeń śrubwych instalacji elektrycznej ptwierdznych prtkłem przez wyknawcę mntażu, pprawnść wyknania mntażu sprzętu instalacyjneg, urządzeń i dbirników energii elektrycznej, pprawnść zamntwania i dknania kmpletacji praw świetleniwych (ze szczególnym uwzględnieniem świetlenia awaryjneg), wyknanie pmiarów rezystancji uziemienia, izlacji, pmiarów skutecznści chrny przeciwprażeniwejz przekazaniem wyników d prtkłu dbiru. 7. Obmiar rbót Obmiar rbót bejmuje całść instalacji elektrenergetycznych. Jednstką bmiarwą jest kmplet rbót. 8. Odbiór rbót Odbiór instalacji elektrycznej w budynku. 8.1. Warunki dbiru rbót budwlanych niezbędnych d wyknania instalacji elektrycznej w budynku Wyknawca rbót budwlanych, niezbędnych d wyknania instalacji elektrycznej, pwinien zapznać się z budynkiem, w którym będą ne wyknywane raz stwierdzić dpwiednie jeg przygtwanie. Odbiru rbót budwlanych, niezbędnych d wyknania instalacji elektrycznej, dknuje się przed przystąpieniem d rbót elektrycznych. Odbiru rbót dknuje wyknawca rbót elektrycznych d inwestra (zlecenidawcy). Szczegółwy zakres dbiru rbót zależy d charakteru i rdzaju rbót przewidzianych d wyknania. Zakres i termin dbiru rbót budwlanych, niezbędnych d wyknania instalacji elektrycznej, raz stan budynku (lub jeg części) przekazywaneg d wyknania instalacji pwinien być zgdny z ustaleniami zawartymi w umwie realizację inwestycji. Odbiór rbót pwinien być udkumentwany prtkłem. Przy przekazywaniu rbót zlecenidawca jest bwiązany dstarczyć wyknawcy plan instalacji i urządzeń pdziemnych, znajdujących się na terenie rbót lub złżyć pisemne świadczenie, że w danym bszarze niema żadnych instalacji i urządzeń pdziemnych. 8.2. Warunki dbiru wyknanej instalacji elektrycznej 8.2.1. Badania dbircze instalacji elektrycznych Każda instalacja elektryczna w biekcie pwinna być pddana szczegółwym ględzinm i próbm, bejmującym niezbędny zakres pmiarów, w celu sprawdzenia, czy spełnia wymagania dtyczące chrny ludzi, zwierząt i mienia przed zagrżeniami. Badania dbircze pwinna przeprwadzać kmisja składająca się z c najmniej dwóch sób, dbrze znających wymagania stawiane instalacjm elektrycznym. Badania dbircze instalacji elektrycznych mgą wyknywać wyłącznie sby psiadające zaświadczenia kwalifikacyjne. Osba wyknująca pmiary mże krzystać z pmcy sby nie psiadającej zaświadczenia kwalifikacyjneg, pd warunkiem, że dbyła przeszklenie
BHP pd względem prac przy urządzeniach elektrycznych. Zakres badań dbirczych bejmuje: ględziny instalacji elektrycznych, badania (pmiary i próby) instalacji elektrycznych, próby rzruchwe. Oględziny, pmiary i próby pwinny być wyknywane przez ddzielne zespły, a kmisja ustala jedynie stan faktyczny na pdstawie dstarcznych prtkłów. Prtkły z badań (pmiarów i prób), sprawdzeń i dbirów częściwych należy przedłżyć kmisji w trakcie dbiru. Kmisja mże być jedncześnie wyknawcą ględzin, badań i prób, z tym, że z badań i prób pwinny być sprządzne ddzielne prtkły. P zakńczeniu badań dbirczych kmisja pwinna sprządzić prtkół kńcwy z badań dbirczych. Prtkół ten należy przedłżyć d dbiru kńcweg biektu (instalacji elektrycznych w biekcie). Prtkół ten pwinien zawierać c najmniej następujące dane: numer prtkłu, miejscwść i datę sprządzenia, nazwę i adres biektu, imina i nazwiska człnków kmisji raz stanwiska służbwe, datę wyknania badań dbirczych, cenę wyników badań dbirczych, decyzję kmisji dbiru przekazaniu (lub nieprzekazaniu) biektu d eksplatacji, ewentualne uwagi i zalecenia kmisji, pdpisy człnków kmisji, stwierdzające zgdnść ustaleń zawartych w prtkle. 8.2.2. Oględziny instalacji elektrycznych Oględziny należy wyknać przed przystąpieniem d prób i p dłączeniu zasilania instalacji. Oględziny mają na celu stwierdzenie, czy wyknana instalacja lub urządzenie: spełniają wymagania bezpieczeństwa, zstały prawidłw zainstalwane i dbrane raz znaczne zgdnie z prjektem, nie psiadają widcznych uszkdzeń mechanicznych, mgących mieć wpływ na pgrszenie bezpieczeństwa użytkwania. Zakres ględzin bejmuje sprawdzenie prawidłwści: wyknania instalacji pd względem estetycznym (jakść wyknanej instalacji), chrny przed prażeniem prądem elektrycznym, dbru urządzeń i śrdków chrny w zależnści d wpływów zewnętrznych, chrny przed pżarem i skutkami cieplnymi, dbru przewdów d bciążalnści prądwej i spadku napięcia, wyknania płączeń bwdów, dbru i nastawienia urządzeń zabezpieczających i sygnalizacyjnych, umieszczenia dpwiednich urządzeń dłączających i łączących, rzmieszczenia raz umcwania aparatów, sprzętu i sprzętu znaczenia przewdów fazwych, neutralnych, raz chrnnych, umieszczenia schematów, tablic strzegawczych lub innych infrmacji na znaczenie bwdów, bezpieczników, łączników, zacisków itp., wyknania dstępu d instalacji i urządzeń elektrycznych w celu ich wygdnej bsługi i knserwacji.
8.2.3. Estetyka i jakść wyknanej instalacji O jakści i estetyce wyknanej instalacji decydują następujące czynniki: zastswanie jedneg gatunku i zachwanie jednakwej klrystyki sprzętu elektrinstalacyjneg. trwałść zamcwania sprzętu d pdłża raz innych elementów mcujących i uchwytów. zamcwanie sprzętu na jednakwej wyskści w danym pmieszczeniu z zachwaniem zasad prstliniwści mcwania. zachwanie we wszystkich pmieszczeniach jednlitej pzycji łączników raz jednlite usytuwanie styku chrnneg w gniazdach wtyczkwych. właściwe zabezpieczenie przed krzją elementów urządzeń i instalacji narażnych na wpływ czynników atmsferycznych. 8.2.4. Ochrna przed prażeniem prądem elektrycznym Należy ustalić, jakie śrdki chrny przed dtykiem bezpśrednim i pśrednim zstały zastswane. Należy stwierdzić prawidłwść dbrania śrdków chrny przed prażeniem prądem elektrycznych raz ich zgdnść z nrmami. Sprawdza się zgdnść instalacji z wymaganiami nrmy PN-HD 60364-4-41 raz PN-HD 60364-4-47. 8.2.5. Ochrna przed pżarami i skutkami cieplnymi Należy sprawdzić, czy: instalacje i urządzenia elektryczne nie stwarzają zagrżenia pżarweg dla materiałów lub pdłży, na których (w pbliżu których) są zainstalwane. urządzenia mgące pwdwać pwstawanie łuku elektryczneg są dpwiedni zabezpieczne przed jeg negatywnym ddziaływaniem na tczenie. urządzenia zawierające ciecze palne są dpwiedni zabezpieczne przed rzprzestrzenianiem się tych cieczy. dstępne części urządzeń i aparatów nie zagrażają pparzeniem. urządzenia d wytwarzania pary, grącej wdy lub pwietrza mają wymagane zabezpieczenie przed przegrzaniem. urządzenia wytwarzające prmieniwanie cieplne nie zagrażają, wystąpieniem niebezpiecznych temperatur. Sprawdza się zgdnść instalacji z wymaganiami nrmy PN-IEC60364-4-42 i PN-IEC60364-4-482. 8.2.6. Płączenia przewdów Należy sprawdzić, czy: płączenia przewdów są wyknane przy użyciu dpwiednich metd i sprzętu, nie jest wywierany przez izlację nacisk na płączenia, zaciski nie są narażne na naprężenia spwdwane przez pdłączne przewdy. 9. Pdstawa płatnści Pdstawę płatnści stanwi kmplet wyknanych rbót i pmiarów pmntażwych. 10. Przepisy związane. [1] PN-87/E-90056. Przewdy elektrenergetyczne gólneg przeznaczenia d układania na stałe. Przewdy izlacji i pwłce plwinitwej, krągłe. [2] PN-87/E-90054. Przewdy elektrenergetyczne gólneg przeznaczenia d układania na stałe. Przewdy jednżyłwe izlacji plwinitwej.
[3] PN-93/E-90401. Kable elektrenergetyczne i sygnalizacyjne izlacji i pwłce plwinitwej na napięcie znaminwe nie przekraczające 6/6 kv- Kable elektrenergetyczne na napięcie znaminwe 0,6/1 kv. [4] PN-EN 12464-1:2004. Światł i świetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach. [5] PN-EN 62305. Ochrna dgrmwa biektów budwlanych. [6] PN-HD 60364 Instalacje elektryczne w biektach budwlanych. Nrma wielarkuszwa [7] Przepisy budwy urządzeń elektrenergetycznych. Instytut Energetyki 1988 r. (jak wiedza techniczna) [8] PN-EN 61000-4-2 Kmpatybilnść elektrmagnetyczna urządzeń d pmiaru i sterwania prcesami przemysłwymi - Wymagania dtyczące wyładwań elektrstatycznych.