OCENA JAKOŚCI POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM Renata Rewaj Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie Międzyzdroje, 6.09 7.09. 2007 r.
Ocena jakości powietrza w strefach według stanu prawnego obowiązującego do sierpnia 2007 r. Województwo zachodniopomorskie 21 stref, w tym: 1 aglomeracja o liczbie ludności powyżej 250 tysięcy miasto Szczecin 20 powiatów, w tym 2 grodzkie: Świnoujście, Koszalin Na podstawie danych z wojewódzkiego systemu monitoringu i w oparciu o obowiązujące w danym roku kryteria dla poszczególnych zanieczyszczeń, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie wykonał 5 rocznych ocen jakości powietrza za lata: 2002, 2003, 2004, 2005 i 2006.
Substancje, których stężenie w powietrzu stanowi kryterium do ocen jakości powietrza ze względu na ochronę zdrowia ludności: dwutlenek siarki (SO2); dwutlenek azotu i tlenki azotu (NO2 i NOx); PM10 - pył zawieszony o średnicy ziaren do 10 μm; tlenek węgla (CO); ołów (Pb); benzen (C6H6); ozon (O3); ze względu na ochronę roślin: SO2, NOx, O3
Kryteria oceny jakości powietrza w strefach według stanu prawnego obowiązującego do sierpnia 2007 r. Wynikiem rocznych ocen jakości powietrza za lata: 2002, 2003, 2004, 2005 i 2006 jest klasyfikacja stref województwa, w których: poziom choćby jednej substancji przekracza poziom dopuszczalny powiększony o margines tolerancji (jeżeli dla substancji nie został określony margines tolerancji poziom choćby jednej substancji przekracza poziom dopuszczalny) - klasa C poziom choćby jednej substancji mieści się pomiędzy poziomem dopuszczalnym a poziomem dopuszczalnym powiększonym o margines tolerancji - klasa B, poziom substancji nie przekracza poziomu dopuszczalnego - klasa A. Dla stref, które otrzymały w wyniku oceny klasę C, wojewoda określa w drodze rozporządzenia program ochrony powietrza w tej strefie, mający na celu osiągnięcie dopuszczalnych poziomów substancji w powietrzu. Końcowym wynikiem klasyfikacji jest określenie jednej klasy dla strefy ze względu na ochronę zdrowia i jednej klasy ze względu na ochronę roślin.
Klasyfikacja stref województwa zachodniopomorskiego według stanu prawnego obowiązującego do sierpnia 2007 r. 2002 r. 2003 r. 2004 r. PM10 PM10, NO2 Ochrona zdrowia ochrona zdrowia ochrona zdrowia 2005 r. 2006 r. PM10 PM10 ochrona zdrowia ochrona zdrowia
Klasyfikacja stref województwa zachodniopomorskiego według stanu prawnego obowiązującego do sierpnia 2007 r. SO2, NOx, O3 ochrona roślin 2002, 2003, 2004, 2005, 2006 r. W każdej strefie, w tym na obszarach parków narodowych: Wolińskiego i Drawieńskiego poziomy substancji nie przekraczały poziomów dopuszczalnych - klasa A. ochrona roślin Ocenie pod kątem ochrony roślin nie podlegają powiaty grodzkie: Szczecin, Koszalin, Świnoujście
Dopuszczalne poziomy pyłu zawieszonego PM10 w powietrzu Okres uśredniania wyników pomiarów Dopuszczalny poziom substancji w powietrzu [ug/m 3 ] Dopuszczalna częstość przekraczania dopuszczalnego poziomu w roku Margines tolerancji [ug/m3] 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 24 godziny 50 35 razy 15 10 5 0 rok kalendarzowy 40-4,8 3,2 1,6 0
Klasyfikacja stref województwa zachodniopomorskiego strefy do POP ocena za 2005 r. przekroczenie standardu jakości powietrza przez 24-godzinne stężenia pyłu PM10 w 1 strefie aglomeracji Szczecińskiej - klasa C podstawa wyniki pomiarów na 1 stanowisku w Szczecinie, ul. Piłsudskiego centrum miasta z intensywnym ruchem samochodowym i wpływem emisji z indywidualnego ogrzewania mieszkań w ustawowym terminie (31. maja 2006 r.) WIOŚ w Szczecinie przekazał Wojewodzie Zachodniopomorskiemu raport z rocznej oceny jakości powietrza za 2005 r. POP dla Szczecina 31. sierpnia 2007 r. - termin określenia przez Wojewodę, po zasięgnięciu opinii Prezydenta Miasta, programu ochrony powietrza dla Szczecina mającego na celu osiągnięcie dopuszczalnych poziomów PM10 w powietrzu informację o POP Wojewoda przekazuje ministrowi właściwemu do spraw środowiska
POP - zmiana kompetencji Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej (Dz. U. Nr 175, poz. 1462 ze zm.) od 1 stycznia 2008 r. POP określa, w drodze uchwały, sejmik województwa marszałek województwa przekazuje ministrowi właściwemu do spraw środowiska informację o POP
Obszary przekroczeń standardu jakości powietrza dla pyłu PM10 w Szczecinie 2005 r.
Ocena jakości powietrza za 2006 r. pył zawieszony PM10 obszary przekroczeń 2005 r. 2006 r. - powiększenie obszaru przekroczeń
Ocena jakości powietrza za 2006 r. pył zawieszony PM10 stężenia 24-godzinne poziom dopuszczalny: D24 = 50 ug/m 3 dopuszczalna częstość przekraczania poziomu dopuszczalnego w roku = 35 razy stężenie [ug/m3] 350 300,0 300 250 241,5 218,0 200 185,9 150 121,0 76,5 90,3 76,6 88,5 100 108,0 50 0 56,5 52,0 55,4 49,4 40,8 45,2 34,1 49,5 45,0 30,0 Szczecin_Piłsudskiego Szczecin_Wincentego Pola Szczecin_Andrzejew skiego Szczecin_Łączna Widuchowa Stężenie max. Percentyl 90,4 Gryfino Lipnik Stargard Szcz. Koszalin Św inoujście Stanowisko pomiarowe Szczecin_ Andrzejewskiego Szczecin_ Piłsudskiego Szczecin_ Wincentego Pola Szczecin_Łączna Widuchowa Gryfino Stoki Liczba dni z przekroczeniem poziomu dop. w 2006 r. 42 50 38 33 21 27 5 Lipnik 15 Koszalin 15 Świnoujście 12
Pył zawieszony PM10 stężenia 24-godzinne w 2006 r. [ug/m3] 350 300 250 200 150 100 50 0 1-01 PM10 - rozkład stężeń S24 w 2006 r. Szczecin_Piłsudskiego Szczecin_Andrzejewskiego Widuchowa Koszalin Szczecin_Wincentego Pola Szczecin_Łączna Gry f ino 1-02 1-03 1-04 1-05 1-06 1-07 1-08 1-09 1-10 1-11 1-12 2006 r. 25 20 15 Średnia miesięczna temperatura powietrza [st. C] 10 5 0-5 -10 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2006 Widuchowa Szczecin_Łączna Szczecin_Andrzejewskiego Szczecin_Piłsudskiego
Pył zawieszony PM10 stężenie średnioroczne (Sa) w 2006 r. Da = 40 ug/m 3 50 40 Stężenie średnioroczne (Sa) tendencje zmian w wieloleciu [ug/m3] 30 20 10 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 r. Szczecin Gryfino Widuchow a Św inoujście Lipnik k/stargardu Pomiary PM10 automatyczne i manualne w stałych punktach
Pył zawieszony PM10 wyniki obliczeń modelowych 2006 r. Stężenia 24-h Stężenie średnioroczne (Sa)
Ołów (Pb) w pyle PM10 stężenie średnioroczne (Sa) Da = 0,5 ug/m 3 Województwo wyniki obliczeń modelowych Rozkład 24-h stężeń Pb na stanowisku w Szczecinie 0,3 [ug/m3] 0,2 0,1 Sa (2005) = 0,02 ug/m3 Sa(2006) = 0,025 ug/m3 0 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2006 r. 2005 r.
Pył PM2,5 stężenia 24-godzinne w 2006 r. 250 Stężenia S24 pyłu PM10 i PM2,5 na stanowisku w Szczecinie 200 PM2,5 PM10 [ug/m3] 150 100 50 0 1-01 1-02 1-03 1-04 1-05 1-06 1-07 1-08 1-09 1-10 1-11 1-12 2006 r. S PM2,5 /S PM10 = 0,72 Sa(PM10) = 33,7 ug/m 3 Sa(PM2,5)= 24,3 ug/m 3
Dwutlenek azotu (NO 2 ) Okres uśredniania wyników pomiarów Dopuszcza lny poziom substancji w powietrzu [μg/m 3 ] Dopuszczalna częstość przekraczania poziomu dopuszczalnego w roku 2002 2003 Margines tolerancji dla danego roku [μg/m 3 ] 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 jedna godzina 200 18 80 70 60 50 40 30 20 10 0 rok kalendarzowy 40-16 14 12 10 8 6 4 2 0 2003, 2005, 2006 r. klasa B dla Szczecina wyniki pomiarów metodą pasywną w obszarze zabudowanym z intensywnym ruchem samochodowym i emisją z ogrzewania mieszkań NO2 Wskazane jest wzmocnienie systemu oceny o pomiary wysokiej jakości ochrona zdrowia
Dwutlenek azotu (NO 2 ) wyniki pomiarów w stałych punktach w 2006 r. Widuchowa Stoki k/chojny Gryfino Szczecin_Łączna Lipnik k/stargardu Szcz. Szczecin_Andrzejewskiego Szczecin_Piłsudskiego 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 55,0 89,7 91,7 107,0 133,3 186,0 241,0 D(1h) = 200 ug/m 3 ; (18 razy w roku); D(1h) + MT(2006 r.) = 240 ug/m 3 0 50 100 150 200 250 300 maksymalne minimalne [ug/m3] Da = 40 ug/m 3 ; Da+MT(2006) = 48 ug/m 3 uzdrowiska: Da = 35 ug/m 3 Kamień Pomorski Police_Siedlecka Widuchow a Kołobrzeg_Zdrojow a Stoki k/chojny Lipnik k/stargardu Szcz. Szczecin_Łączna Gryfino_Słow ackiego Koszalin_Żwirowa Stargard Szcz._Czarnieckiego Szczecin_Andrzejew skiego Dębno Myślibórz Szczecin_Piłsudskiego Szczecin_Wincentego Pola NO2 - stężenie średnioroczne 5,8 10 10 10,5 11,2 11,5 13 13,6 14,6 16,2 16,9 19,4 27,1 32 33,1 0 5 10 15 20 25 30 35 40 [ug/m3]
Dwutlenek azotu (NO 2 ) stężenie średnioroczne (Sa) Da = 40 ug/m 3 ; Da + MT(2006 r.) = 48 ug/m 3 Pomiary metodą pasywną 60 Stężenie średnioroczne NO2 Tendencje zmian w wieloleciu [ug/m3] 50 40 30 20 10 0 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 rok Szczecin Gryfino Police Widuchowa Świnoujście Stargard Szcz. Koszalin
Benzen (C 6 H 6 ) wyniki pomiarów pasywnych stężenie średnioroczne (Sa) Da = 5 ug/m 3 Da+MT(2006) = 9 ug/m 3 uzdrowiska: Da = 4 ug/m 3 Wyniki pomiarów metodą pasywną 50 Stężenia 24-h C6H6 na stanowisku automatycznym w Szczecinie ug/m3 40 30 20 10 0 Sa = 1,2 ug/m3 I II III III IV V V VI VII VII VIII IX IX X X XI XII 2006 r.
Dwutlenek siarki (SO 2 ) stężenia 1-godzinne w 2006 r. D(1h )= 350 ug/m 3 dopuszczalna częstość przekroczeń w roku = 24 razy Automatyczne pomiary w stałych punktach Strefy województwa - wyniki obliczeń modelowych Widuchowa Gryfino Stoki k/chojny Lipnik k/stargardu Szcz. Szczecin_Andrzejewskiego Szczecin_Łączna Szczecin_Piłsudskiego 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 62,8 61,5 77,6 79,1 78,1 110,7 123,4 0 20 40 60 80 100 120 140 maksymalne 1-h minimalne 1-h [ug/m3]
Dwutlenek siarki (SO 2 ) stężenia 24-godzinne w 2006 r. D24 = 125 ug/m 3 dopuszczalna częstość przekroczeń w roku = 3 razy Pomiary w stałych punktach Strefy województwa - wyniki obliczeń modelowych 1,3 Koszalin_Żwirowa 16 3,4 Szczecin_Łączna 48,6 3,2 Widuchow a 48,7 6,0 Lipnik k/stargardu Szcz. 48,8 4,5 Szczecin_Andrzejew skiego 50,6 3,4 Gryfino 53,9 1,7 Stoki k/chojny 55,6 4,1 Stargard Szcz. 60 3,9 Szczecin_Wincentego Pola 60 7,5 Szczecin_Piłsudskiego 61,6 0 10 20 30 40 50 60 70 24-h maksymalne 24-h minimalne średnie [ug/m3]
Dwutlenek siarki (SO 2 ) stężenie średnioroczne Pomiary metodą pasywną 2006 r. Da = 20 ug/m 3 (dla celu ochrona roślin) 30 Stężenie średnioroczne SO 2 Tendencje zmian w wieloleciu [ug/m3] 25 20 15 10 5 0 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 rok Szczecin Gryfino Police Widuchowa Świnoujście Koszalin
Tlenek węgla (CO) stężenia 8h (średnia krocząca) w 2006 r. D8hśr.kr. = 10000 ug/m 3 2 stanowiska automatyczne w aglomeracji Szczecin Strefy województwa - wyniki obliczeń modelowych [ug/m3] 10000 8000 6000 4000 2000 0 Tlenek węgla (CO) - stężenia 8-h śr. kr. w 2006 r. Szczecin_Piłsudskiego Szczecin_Łączna I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2006 Stężenia maksymalne 8-h średnia krocząca: Szczecin_Piłsudskiego: 6523 ug/m 3 Szczecin_Łączna: 1034 ug/m 3
Ozon (O 3 ) stężenia w 2006 r. Kryterium oceny: dopuszczalne stężenie 8h średnia krocząca wynoszące 120 ug/m 3 dozwolona liczba dni z przekroczeniem poziomu dop. = 25 dni (uśredniona w ciągu kolejnych 3 lat) [ug/m3] 200 160 120 80 Ozon - stężenia 8h śr. kr. Rok 2004 Stanowisko pomiarowe liczba dni z przekroczeniami Widuchowa 8 Szczecin_agl. - 40 2005 22 20 0 1-01 1-02 1-03 1-04 1-05 1-06 1-07 1-08 1-09 1-10 1-11 1-12 2006 r. 2006 średnia 43 24 dni 18 19 dni Widuchowa Szczecin poziom dopuszczalny 240 Ozon - stężenia 1h poziom alarmowy 240 ug/m3 (stężenia 1h) poziom informowania o ryzyku wystąpienia poziomu alarmowego 180 ug/m3 [ug/m3] 180 120 60 0 1-01 1-02 1-03 1-04 1-05 1-06 1-07 1-08 1-09 1-10 1-11 1-12 2006 r. Widuchowa Szczecin poziom informowania poziom alarmowy
Ozon (O 3 ) stężenia w 2006 r. cel: ochrona roślin Automatyczne pomiary O 3 i NOx stanowisko pozamiejskie w Widuchowej (powiat gryfiński) Kryteria oceny dla O 3 w 2006 r.: Okres uśredniania wyników pomiarów Docelowy poziom substancji w powietrzu ze względu na ochronę roślin wyrażony jako AOT 40 [μg/m 3 *h] okres wegetacji (1V-31 VII) do 31.12.2009 24000 od 1.01.2010 18 000 Kryteria oceny w 2007 r.: Ocena za 2006 r.: AOT 40 = 22285 ug/m 3 *h poziom docelowy: 18000 ug/m3*h (średnia z kolejnych 5 lat) termin osiągnięcia w 2010 r. poziom celu długoterminowego: 6000 ug/m3*h (średnia z 5 lat) termin osiągnięcia w 2020 r. Prognoza wyników na 2007 r.: AOT 40 = 11668 ug/m 3 *h (średnia z 4 lat)
Ozon (O 3 ) stężenia w 2006 r. Prognoza dla oceny za 2007 r. Ocena za 2007 r. - w oparciu o zapisy zawarte w znowelizowanej ustawie (ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw). nowy podziału na strefy w województwie zachodniopomorskim, dla ozonu strefę stanowi: aglomeracja Szczecin pozostały obszar województwa nowe kryteria dla ozonu: poziom docelowy: 120 ug/m 3 (dop. częstość przekraczania 25 dni) stężenie 8-godzinne średnia krocząca, wartość uśredniona w ciągu kolejnych 3 lat. Termin osiągnięcia poziomu docelowego - 2010 r. poziom celu długoterminowego: 120 ug/m 3 maksymalna średnia 8-godzinna średnia krocząca w ciągu roku kalendarzowego. Termin osiągnięcia poziomu - 2020 r.
Ozon (O 3 ) stężenia w 2006 r. Prognoza dla oceny za 2007 r. Ocena za 2006 r. klasa A dla wszystkich stref w województwie (wynik uśredniony z lat 2004-2006) Prognoza na 2007 r. :(wynik uśredniony z lat 2005-2007) przekroczenie poziomu docelowego dla ozonu w strefie województwo zachodniopomorskie POP dla ozonu Rok 2004 2005 2006 2007 (do 31.07.07) Stanowisko pomiarowe liczba dni z przekroczeniami Widuchowa 7 22 43 12 Szczecin_agl. - 20 18 4 Średnia z lat 2005-2007 25,6 14 Zgodnie z rozporządzeniem MŚ w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać programy ochrony powietrza, jeżeli na liście substancji objętych programem jest ozon, to należy określić przede wszystkim kierunki i zakres działań niezbędnych do osiągnięcia standardów jakości powietrza, w tym prowadzących do ograniczenia emisji substancji przyczyniających się do powstania ozonu.
Prognoza dla oceny za 2007 r. Maksymalne stężenia 8-godzinne śr. krocząca w okresie styczeń-lipiec 2007 r.: Widuchowa 147,2 ug/m3 Szczecin 144,1 ug/m3 przekroczenie poziom celu długoterminowego w 2007 r. dotyczyć będzie obu stref w województwie: aglomeracji miasto Szczecin strefy Województwo Zachodniopomorskie Termin osiągnięcia poziomu celu długoterminowego ozonu w powietrzu rok 2020. Zgodnie z art. 91a. zmienionej ustawy osiągnięcie poziomu celu długoterminowego jest jednym z celów wojewódzkich programów ochrony środowiska.
Główne problemy z dotrzymaniem standardów jakości powietrza w województwie zachodniopomorskim przekroczenia standardów jakości powietrza dla pyłu PM10 - POP dla Szczecina na obszarach dużych miast województwa, przede wszystkim w Szczecinie, rejonach oddziaływania transportu samochodowego rejestrowane są wysokie stężenia dwutlenku azotu ryzyko przekroczenia poziomu docelowego i poziomu celu długoterminowego dla ozonu
Roczne oceny jakości powietrza od 2007 r. Kryteria oceny poziom dopuszczalny jest to poziom substancji, który ma być osiągnięty w określonym terminie i który po tym terminie nie powinien być przekraczany; poziom dopuszczalny jest standardem jakości powietrza, poziom docelowy jest to poziom substancji, który ma być osiągnięty w określonym czasie za pomocą ekonomicznie uzasadnionych działań technicznych i technologicznych; poziom ten określa się w celu zapobiegania lub ograniczania szkodliwego wpływu danej substancji na zdrowie ludzi lub środowisko jako całość, poziom celu długoterminowego jest to poziom substancji, poniżej którego, zgodnie ze stanem współczesnej wiedzy, bezpośredni szkodliwy wpływ na zdrowie ludzi lub środowisko jako całość jest mało prawdopodobny; poziom ten ma być osiągnięty w długim okresie czasu, z wyjątkiem sytuacji, gdy nie może być osiągnięty za pomocą ekonomicznie uzasadnionych działań technicznych i technologicznych. źródło: ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zmianie ustaw Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2007 nr 88 poz. 587)
Roczne oceny jakości powietrza od 2007 r. Województwo zachodniopomorskie C 6 H 6, SO 2, NO 2, NOx, CO 21 stref w województwie, w tym 1 agl. miasto Szczecin. Kryterium oceny poziom dopuszczalny; PM10, Pb, As, Cd, Ni, B(a)P nowy układ stref 17 stref, w tym 1 agl. miasto Szczecin i 4 strefy łączone. Kryterium oceny: PM10, Pb poziom dopuszczalny, As, Cd, Ni, B(a)P poziom docelowy; O 3 nowy układ stref 2 strefy: agl. miasto Szczecin oraz pozostały obszar województwa (strefa zachodniopomorska). Kryteria oceny: poziom docelowy oraz poziom celu długoterminowego
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ