MIEJSKI PROGRAM PROMOCJI ZDROWIA NA 2008 ROK I. WSTĘP

MIEJSKI PROGRAM PROMOCJI ZDROWIA NA 2008 ROK I. WSTĘP U podstaw Miejskiego Programu Promocji Zdrowia na rok 2008 leży zawarta w Konstytucji Światowej Organizacji Zdrowia definicja, określająca zdrowie jako stan dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie tylko brak choroby lub niepełnosprawności oraz przyjęte przez międzynarodowe ustalenia, że zdrowie jest podstawowym prawem każdego człowieka oraz bogactwem społeczeństwa. Zdrowie człowieka zależy od wielu wzajemnie powiązanych czynników, wśród których wyróżnia się cztery główne grupy: 1. styl życia, który aż w 50% decyduje o zdrowiu 2. środowisko fizyczne i społeczne życia, pracy, nauki, które decyduje o zdrowiu człowieka w 20% 3. czynniki genetyczne, które decydują o zdrowiu człowieka w 20% 4. działania służby zdrowia, które jedynie w 10% wpływają na zdrowie człowieka Do ważnych przesłanek zachowania zdrowia należą warunki społeczno ekonomiczne, natomiast największymi zagrożeniami są ubóstwo i niski poziom wykształcenia ludności. Na podstawie danych uzyskanych z Głównego Urzędu Statystycznego liczba ludności Polski pod koniec 2006 roku wyniosła przeszło 38 mln osób i była mniejsza o około 140 tys. w porównaniu do 2000 roku. Natomiast na terenie miasta Legionowo od kilku lat obserwuje się nieznaczny wzrost liczby mieszkańców, który w październiku 2007 roku wyniósł 49 883 osób. Od połowy lat 80 systematycznie zmniejsza się udział dzieci i młodzieży w wieku poniżej 20 lat w łącznej liczbie ludności. W tym samym okresie stopniowo zwiększał się udział osób w wieku 65 lat i więcej. Na terenie miasta Legionowo zaobserwowano również tendencje krajowe dotyczące struktury wiekowej, gdzie 19% stanowiły osoby poniżej 19 r. ż, natomiast 14 % osoby powyżej 65 r. ż. Według prognozy GUS, do 2010 roku udział osób 1

starszych w łącznej liczbie ludności będzie zmieniał się nieznacznie, w następnych latach wzrost będzie szybszy i w 2030 roku osiągnie poziom około 24%, co oznacza, że prawie co czwarty Polak będzie miał co najmniej 65 lat. Świat, w którym żyjemy nieustannie się zmienia a lista wyzwań cywilizacyjnych i społecznych jest coraz dłuższa. Świadomi jesteśmy, że na całym świecie wskutek stałego rozwoju cywilizacyjnego oraz postępującego uprzemysłowienia i urbanizacji gwałtownie wzrasta liczba czynników powodujących bezpośrednie zagrożenie życia i zdrowia ludzkiego. Największą grupę stanowią zagrożenia związane z chorobami cywilizacyjnymi (choroby układu oddechowego, krążeniowego, uczulenia, nowotwory, etc). Przykładowo w 2004 roku zmarło w Polsce 73,2 tys. mężczyzn oraz 28,9 tys. kobiet w wieku największej aktywności społeczno zawodowej tzn. 25 64 lat. Liczba ta stanowiła 37% liczby ogółu zmarłych mężczyzn i 17% ogółu zmarłych kobiet. Do głównych przyczyn zgonów w Polsce należą: choroby układu krążenia - mimo niewątpliwego sukcesu w dziedzinie ograniczenia umieralności z powodu chorób układu krążenia obserwowanego od 1991 roku, choroby układu krążenia pozostają nadal najważniejszą przyczyną umieralności przedwczesnej wśród kobiet i mężczyzn. Prawie, co drugi Polak umiera z powodu chorób serca i naczyń nowotwory złośliwe są drugą przyczyną zgonów w Polsce, co wynika przede wszystkim z faktu późnego ich wykrywania i niskiej skuteczności ich leczenia. W przypadku niektórych rodzajów nowotworów, takich jak: nowotwory jelita grubego, gruczołu kroczowego, raka płuca u kobiet, wzrasta liczba zachorowań. Nowotworem najbardziej zagrażającym życiu mieszkańców Polski jest rak oskrzeli i płuca. Do najczęstszych przyczyn wywołujących te choroby należą: palenie tytoniu zarówno czynne jak i bierne oraz czynniki środowiskowe tj.: spaliny z silników dislowych, pyły, etc. przyczyny zewnętrzne urazy powstałe w wyniku wypadków stanowią w krajach rozwiniętych coraz większy problem zdrowotny, społeczny i ekonomiczny. W Polsce liczba zgonów z powodu urazów i zatruć wynosi 26 28 tys. rocznie. 2

Choroby cywilizacyjne są wywołane również wykorzystywaniem tzw. zdobyczy cywilizacji (m.in. sprzętu komputerowego, urządzeń RTV AGD, pojazdów mechanicznych, etc.), które pozwalają człowiekowi na maksymalne ograniczenie ruchu fizycznego, angażując tylko niektóre mięśnie, ale również eliminują naturalne czynniki środowiska, warunkujące dobry stan zdrowia człowieka. Grupą szczególnie wymagającą pomocy jest młodzież, ze względu na jej pogarszające się samopoczucie psychospołeczne (wynikające ze stresu, narastającej agresji w społeczeństwie, dostępności narkotyków i innych psychostymulantów). Gmina Legionowo nie jest organem założycielskim dla żadnego zakładu opieki zdrowotnej. Na terenie miasta Legionowo funkcjonują dwa publiczne zakłady opieki zdrowotnej, siedem niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej oraz dwa gabinety internistyczne. Wszystkie w/w podmioty świadczą bezpłatne usługi medyczne w ramach zawartych umów z Narodowym Funduszem Zdrowia. Ponadto Niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej oraz wszystkie gabinety specjalistyczne działające w ramach Indywidualnej Specjalistycznej Praktyki Lekarskiej w dziedzinie: chirurgii, dermatologii, endokrynologii, ginekologiczno położniczej, neurologicznej, okulistycznej, ortopedycznej, pediatrii, urologii, etc. świadczą odpłatne usługi medyczne dla mieszkańców naszego miasta. Urząd Miasta Legionowo wychodząc naprzeciw potrzebom informacyjnym mieszkańców wydał kolejną edycję w nakładzie 20 tys. egzemplarzy Informatora o Usługach Medycznych, który trafił do domu każdego mieszkańca. Głównym celem Informatora było dostarczenie uporządkowanego katalogu informacji dotyczących świadczeń medycznych szczególnie osobom, które znalazły się w trudnej sytuacji materialnej bądź społecznej. Tendencję ogólnopolską w zachorowalności na choroby cywilizacyjne obserwuje się również wśród mieszkańców Legionowa, gdzie dominującymi chorobami są zdecydowanie choroby układu krążenia, nowotwory złośliwe, urazy, choroby układu oddechowego, trawiennego,etc. Od kilku lat Gmina Legionowo stara się pomagać najuboższym mieszkańcom oraz dzieciom i młodzieży szkolnej z terenu Legionowa, jak również pozostałym mieszkańcom w zakresie zapewniania równego 3

dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej, w poprawie ich stanu zdrowia, a tym samym wzrostu jakości życia przez wprowadzanie programów prozdrowotnych w ramach Miejskiego Programu Zdrowia między innymi takich jak: Białe soboty, Mammografia, Mały ratownik, Program edukacyjno profilaktyczny dla dzieci i młodzieży szkolnej promujący zdrowy styl życia, etc., które służą podniesieniu świadomości zdrowotnej mieszkańców oraz polepszeniu stanu zdrowia. Dzięki takiej inicjatywie Gminy Legionowo z nieodpłatnych usług zdrowotnych mogło skorzystać ponad 6000 osób. Zdrowie jest jednym z podstawowych praw każdej jednostki ludzkiej, ale nie może być w pełni osiągnięte przy braku odpowiedniej wiedzy społeczeństwa na temat czynników sprzyjającym zdrowiu oraz bez profesjonalnej opieki medycznej. Gorszy stan zdrowia ludności jest wyraźny wśród osób niewykształconych, ubogich, bezrobotnych, a także, w niektórych przypadkach, w regionach charakteryzujących się gorszymi wskaźnikami jakości środowiska naturalnego i gorszą infrastrukturą, utrudniającą dostęp do placówek opieki zdrowotnej. Zdrowy człowiek ma większe szanse na samorealizację, satysfakcjonujące życie, dobrą akceptację do zmian środowiska zewnętrznego (środowisko naturalne) jak i wewnętrznego (środowisko rodzinne, pracy, dostosowanie się do zmian życiowych przez podejmowanie wewnętrznych wyborów). Tylko zdrowe społeczeństwo może tworzyć dobra materialne i kulturowe oraz zapewnić rozwój społeczny i gospodarczy kraju, dlatego też zadaniem samorządu będzie promocja zdrowia i profilaktyka, mająca na celu tworzenie warunków sprzyjających zdrowiu. II. PROGRAMY PROMOCJI ZDROWIA REALIZOWANE NA TERENIE MIASTA LEGIONOWO Gmina Legionowo uczestniczyć będzie nadal w Samorządowym Programie 4

Promocji Zdrowia w Zakresie Prewencji Chorób Nowotworowych. Program realizowany będzie przez Starostwo Legionowskie w ramach porozumienia samorządów Powiatu Legionowskiego. Gmina Legionowo zamierza samodzielnie realizować wybrane zadania własne w ramach Miejskiego Programu Promocji Zdrowia w 2008 roku, współpracując z organizacjami pozarządowymi, zakładami opieki zdrowotnej, stowarzyszeniami, osobami fizycznymi będącymi specjalistami z wybranych dziedzin i innymi podmiotami. W ramach realizacji zadań zleconych wydajemy decyzje w sprawach świadczeniobiorców innych niż ubezpieczeni, potwierdzające ich prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Decyzje te wydawane będą przez Prezydenta Miasta Legionowo, po zgromadzeniu dokumentów określonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. 2007 r. Nr 115, poz. 793). Wiedza o racjonalnym żywieniu wśród ludności w Polsce na ogół jest fragmentaryczna i nieproporcjonalna w stosunku do potrzeb związanych z planowaną działalnością na rzecz ochrony zdrowia w zakresie racjonalnego żywienia. Z roku na rok coraz więcej uwagi zwraca się na związki pomiędzy jakością żywienia, stanem rozwoju fizycznego i odżywienia, stanem zdrowia w najwcześniejszych fazach rozwoju człowieka a jego kondycją zdrowotną w wieku dojrzałym. Na podstawie dostępnych wyników badań dzieci i młodzieży można stwierdzić, że istniejąca sytuacja może być czynnikiem zwiększającym podatność młodego pokolenia na choroby i dysfunkcje w stanie zdrowia powstające na tle wadliwego żywienia. Do najczęściej występujących należą niedobory wysokości i masy ciała, opóźnienie procesów wzrastania i dojrzewania fizjologicznego, a niekiedy umysłowego oraz niedobory składników mineralnych szczególnie wapnia, magnezu, żelaza, jodu, niedobory witamin, obniżenie zdolności obronnych organizmu, zwiększenie zapadalności na choroby zakaźne, próchnica zębów, nadwaga, otyłość. 5

Stosowanie znacznych ilości substancji wzmacniających smak produktów oraz przygotowywanych potraw przyczynia się do wzrostu nadpobudliwości psychoruchowej i zaburzeń koncentracji szczególnie u najmłodszych. Głodne dziecko uczestniczące w zajęciach szkolnych wykazuje ograniczoną zdolność skupienia uwagi i uczenia się. Zły stan zdrowia i przewlekłe niedożywienia szczególnie niedokrwistość, utrzymująca się podczas decydujących wczesnych lat nauki, mogą trwale ograniczyć zdolność uczenia się. Żywienie dzieci i młodzieży w placówkach oświatowo wychowawczych to czynność bardzo istotna, nie tylko dla uczniów, ale przede wszystkim dla rodziców. Planowanie jadłospisu to element na pewno trudny. Przy układaniu jadłospisu należy mieć na uwadze odpowiedni dobór wartości odżywczych i zapotrzebowanie energetyczne określonej grupy wiekowej. Do planowania posiłku w wybranych placówkach potrzebna jest zatem wiedza, która powinna być systematycznie poszerzana dzięki odpowiednim publikacjom, szkoleniom, etc. Stwierdzono, że żywienie dzieci i młodzieży w szkołach powinno być traktowane jako istotny element ochrony zdrowia młodego pokolenia. Należy przypomnieć zasadę, że lepiej - łatwiej i taniej jest zapobiegać występowaniu schorzeń, aniżeli je leczyć. Celem zadania jest ocena pod względem ilościowym jak i jakościowym wyżywienia uczniów korzystających ze stołówek na terenie szkół oraz prowadzenie edukacji skierowanej do pracowników placówek oświatowo wychowawczych odpowiedzialnych za planowanie i przygotowywanie jadłospisów przeznaczonych do realizacji w stołówkach szkolnych. Dla potrzeb mieszkańców, szczególnie najbardziej potrzebujących pomocy tj. znajdujących się w trudnych sytuacjach finansowych i mających problemy zdrowotne, przewidziane są zakupy produktów zdrowotnych, sprzętu rehabilitacyjnego, materiałów edukacyjnych dla uczestników wybranych programów profilaktycznych oraz innych produktów i urządzeń niezbędnych do lepszego funkcjonowania Kół i Stowarzyszeń zrzeszających grupy osób chorych w celu poprawy stanu zdrowia oraz podniesienia jakości życia uczestników. 6

Ponadto zakupione zostaną materiały przeznaczone do badań antropometrycznych wraz z komputerową analizą składu ciała (określające zawartość tkanki tłuszczowej, tkanki mięśniowej oraz ilość wody w organizmie człowieka), które pozwolą określić stan odżywienia i kondycję zdrowotną mieszkańców miasta. W ramach programu zakupione zostaną również nagrody dla uczestników konkursów promujących zdrowy styl życia. III. SAMORZĄDOWY PROGRAM PROMOCJI ZDROWIA W ZAKRESIE PREWENCJI CHORÓB NOWOTWOROWYCH Realizowany przez Powiat Legionowski przy współpracy organizacyjnej, rzeczowej i finansowej z Urzędem Miasta Legionowo. W ramach programu realizowana będzie edukacja oraz badania profilaktyczne dotyczące : 1) raka sutka; 2) raka gruczołu krokowego; 3) raka jelita grubego; Gmina Legionowo dotować będzie powyższe zadania, po podpisaniu stosownej umowy ze Starostwem Powiatowym w Legionowie. IV. ZADANIA REALIZOWANE BEZPOŚREDNIO PRZEZ URZĄD MIASTA 7

LEGIONOWO Koordynatorem programów będzie Referat Zdrowia Publicznego i Spraw Społecznych Urzędu Miasta Legionowo. 1. Program Mały Ratownik - upowszechnianie zasad udzielania pierwszej pomocy przedlekarskiej Dotychczasowy system edukacji ratowniczej naszego społeczeństwa jest nieskuteczny przede wszystkim dlatego, że zbyt późno rozpoczyna się nauczanie pierwszej pomocy. Aby Polacy nie byli analfabetami w zakresie ratownictwa, należy rozpoczynać nauczanie pierwszej pomocy, tak jak w krajach zachodnich już we wczesnym etapie edukacyjnym. Celem programu jest nauka niesienia pomocy w nagłych wypadkach, zwłaszcza zagrażających zdrowiu i życiu człowieka, poprzez specjalistyczne szkolenia dla dwóch grup odbiorców. 1. Zajęcia z pomocy przedlekarskiej zrealizowane zostaną w legionowskich szkołach. Adresatami zajęć będą dzieci sześcioletnie uczęszczające do zerówek uczniowie klas gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. 2. Szkolenie dla osób, które zawodowo pracują z klientami zagrożonymi utratą zdrowia i życia (kadra medyczna, strażnicy miejscy, strażacy, policjanci, pracownicy samorządowi oraz pracownicy jednostek organizacyjnych gminy, pracownicy placówek oświatowo wychowawczych). Zajęcia prowadzić będzie kadra medyczna posiadająca odpowiednie kwalifikacje zgodne z ustawą z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. z 2007 r. Nr 89, poz. 590). 2. Doskonalenie umiejętności udzielania pierwszej pomocy w ratowaniu życia dla pracowników ochrony zdrowia. 8

Pracownicy zakładów podstawowej opieki zdrowotnej (pielęgniarki, lekarze, pracownicy niemedyczni, etc.) powinny mieć opanowane umiejętności udzielania pierwszej pomocy, której celem jest utrzymanie przy życiu poszkodowanego i nie dopuszczenie do powstania dalszych powikłań do chwili przybycia karetki pogotowia ratunkowego. Gmina Legionowo wychodząc naprzeciw potrzebom pracowników placówek podstawowej ochrony zdrowia (nie świadczących na co dzień usług w nagłych wypadkach zagrażających życiu pacjenta) z terenu miasta sfinansuje kurs pierwszej pomocy, którego celem jest przypomnienie i aktualizowanie wiedzy nabytej w czasie studiów lub nauki zawodu. Szkolenie powinno składać się przede wszystkim z zajęć praktycznych, omówienia teoretycznego stosowanego jedynie jako wstęp do ćwiczeń, który ma uświadomić uczestnikom w jakich sytuacjach (i z jakiego powodu) należy dane czynności wykonywać. Zajęcia praktyczne będą odbywały się zarówno na pozorantach (badanie poszkodowanego, układanie w pozycji bocznej, zakładanie opatrunków i unieruchamianie), jak i na manekinach (podstawowe podtrzymywanie życia - resuscytacja krążeniowo-oddechowa). Pozoracje urazów (złamania, oparzenia i in.) wykonywane powinny być są przy użyciu profesjonalnych środków. 3. Program szczepień ochronnych przeciwko grypie dla osób z grupy szczególnego ryzyka (powyżej 65 r. ż.) Grypa jest niebezpieczną chorobą zakaźną i może powodować groźne powikłania. Wirus grypy stanowi najczęstszą przyczynę zachorowań w okresie jesienno - zimowym, prowadzących do licznych powikłań. Szczepienia są najskuteczniejszym sposobem ochrony przed grypą i jej powikłaniami. Badania naukowe w zakresie szczepień przeciwko grypie wskazują ich wysoką skuteczność u osób w wieku 65-74 lata, w tym znaczną redukcję liczby hospitalizacji z powodu zapalenia płuc, innych schorzeń układu oddechowego oraz znaczny spadek liczby przypadków śmiertelnych powikłań po grypie. Celem szczepień przeciwko grypie jest nie tylko uniknięcie zachorowania na samą grypę, ale przede wszystkim zapobieganie poważnym powikłaniom 9

pogrypowym, takim jak: zapalenie płuc, zapalenie mięśnia sercowego czy zapalenie mózgu, stanowiącym bezpośrednie zagrożenie życia, szczególnie wśród osób powyżej 65 roku życia. 4. Program Białe Soboty bezpłatne i bez skierowania konsultacje i badania diagnostyczne Głównym celem programu jest zmniejszanie nierówności w dostępie do świadczeń podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej, szczególnie najmłodszych i najuboższych mieszkańców Legionowa. W ramach programu zorganizowany będzie cykl bezpłatnych profilaktycznych badań lekarskich (konsultacji oraz badań diagnostycznych) skierowanych do odbiorów z różnych grup wiekowych, społecznych i zawodowych, w tym jedna akcja odbywać sie będzie na terenie miasta przy ul. POW (osiedle Kozłówka). W szczególności wskazane będą: konsultacje kardiologiczne: wczesne zapobieganie chorobom układu krążenia po przez prowadzenie badań profilaktycznych i przesiewowych (m.in.: ciśnienia tętniczego krwi; elektrokardiografii EKG; stężenia poziomu cholesterolu we krwi: całkowitego, HDL, LDL i trójglicerydów; poziomu cukru we krwi); konsultacje alergologiczne - wykrywanie i zapobieganie rozwojowi chorób układu oddechowego, (w przypadku dzieci). konsultacje ortopedyczne wczesne wykrywanie wad postawy (w przypadku dzieci) konsultacje dermatologiczne konsultacje urologiczne konsultacje gastrologiczne Akcje Białe Soboty realizowane będą w dni wolne od pracy: na terenie zakładu opieki zdrowotnej, który realizuje zadanie, w bezpośrednim środowisku przebywania dzieci i młodzieży z rodzin ubogich i niewydolnych wychowawczo, akcja ta przeznaczona będzie dla podopiecznych 10

organizacji pozarządowych, które zajmują się pracą profilaktyczno wychowawczą, podczas imprez ogólnomiejskich, np. Dni Legionowa, tak aby mogło w nim uczestniczyć jak najwięcej mieszkańców naszego miasta, w bezpośrednim środowisku przebywania osób dorosłych, ubogich, niewydolnych społecznie. Założeniem programu jest objęcie badaniami wykonywanymi przez lekarzy specjalistów najuboższych mieszkańców miasta, szczególnie dzieci i młodzieży ze środowisk zagrożonych patologiami społecznymi. 5. Orientacja w terenie zajęcia dla osób niedowidzących i niewidomych szczególnie tych, którzy zrzeszeni są w Polskim Związku Niewidomych Osoby z dysfunkcją wzroku to niewidomi i ociemniali. Niewidomi zwykle mają tę niepełnosprawność od urodzenia lub utracili wzrok w bardzo wczesnym dzieciństwie i nie pamiętają wrażeń wzrokowych. Natomiast ludzie ociemniali stracili wzrok w późniejszym wieku. Szacuje się, że około 85 proc. informacji zdobytych niewerbalnie przyswajamy, obserwując otoczenie. Utrata wzroku oznacza zatem brak niezwykle cennego źródła wiedzy, a lukę, która wówczas powstaje, można zrekompensować pozostałymi zmysłami tylko do pewnego stopnia. U ludzi niewidomych i słabowidzących ograniczenie swobodnego poruszania się jest najbardziej widoczną "barierą" życiową. Prowadzi to do utraty poczucia własnej wartości, utrudnia zdobycie różnego rodzaju doświadczeń, uzależnia od przewodnika i otoczenia. W wielu przypadkach osoby niewidome postrzegane są jako zupełnie bezradne, skazane na pomoc osób widzących. Wychodząc naprzeciw potrzebom osób niedowidzących i niewidomych Gmina Legionowo dofinansuje program, którego głównym celem jest nauczenie orientacji przestrzennej, poruszania się po ulicach, korzystania z przedmiotów codziennego użytku i prowadzenia gospodarstwa domowego wśród osób niedowidzących i niewidomych mających trudności w komunikowaniu się z otoczeniem. Swobodne poruszanie się wzbogaca sferę poznawczą i daje możliwość samodzielnego poznawania przedmiotów i zjawisk. Nauka orientacji pozwala odczuć 11

satysfakcję po samodzielnym pokonaniu wyznaczonej trasy. Dzięki opanowaniu tej umiejętności niewidomy czy słabowidzący nie musi korzystać z pomocy przewodnika i staje się bardziej zaradny życiowo. 6. Krzewienie idei krwiodawstwa wśród mieszkańców Legionowa Krew płynąca w żyłach i tętnicach jest źródłem sił życiowych u każdego człowieka już od momentu poczęcia. Należy do żywych tkanek, które złożone są z komórek - krwinek czerwonych, białych i płytkowych, które zawieszone są w części płynnej krwi zwanej osoczem. Składniki krwi tworzą wysoko rozwinięty system obronny i transportowy, od istnienia którego zależy życie i zdrowie człowieka. Pomimo ogromnego postępu medycyny, dotąd nie udało się wytworzyć substancji, która w pełni zastąpiłaby ludzką krew. Krew jest niezbędna nie tylko ofiarom wypadków, ale także cierpiącym na szereg poważnych chorób. Dorosły człowiek posiada ok. 5-6 l. krwi. Jednorazowo dawcy - mężczyźni nie częściej, niż co 8 tygodni, kobiety nie częściej, niż co 12 tygodni mogą oddać do 450 ml. krwi, czyli mniej niż 10 % swojej krwi. Oddawanie krwi jest całkowicie bezpieczne. Na wszystkich etapach oddawania krwi używa się wyłącznie sprzętu jednorazowego użytku, w związku z czym, dawcom nie grozi zakażenie wirusami przenoszonymi drogą krwi. Poza tym, nim zakwalifikuje się kogoś jako dawcę, musi on przejść specjalistyczne badania lekarskie i laboratoryjne. Gmina Legionowo dofinansuje zadania, których głównym celem będzie: 1. propagowanie i popularyzowanie idei honorowego krwiodawstwa, która ma na celu indywidualne oddawanie krwi przez mieszkańców Legionowa podczas imprez i akcji organizowanych na terenie miasta 2. organizowanie otwartych imprez kulturalno oświatowych i turystyczno sportowych dla honorowych dawców krwi 3. edukacja społeczeństwa w celu zapewnienia krwi wszystkim potrzebującym. Należy pamiętać, iż jedynym źródłem krwi są zdrowi ludzie, którzy rozumieją, że oddanie krwi to rodzaj posłannictwa - ludzie tacy jak Oni! - czyli Honorowi Dawcy Krwi. 12

7. Program edukacyjno - integracyjny Jak aktywnie żyć z cukrzycą? Cukrzyca jest przewlekłą chorobą, której przyczyną jest zaburzenie wydzielania insuliny. Niedobór insuliny prowadzi do zaburzeń w zakresie wykorzystania glukozy przez komórki organizmu, co powoduje zwiększenie stężenia glukozy we krwi (hiperglikemię) oraz wydalanie glukozy wraz z moczem. Cukrzyca charakteryzuje się także zaburzeniami metabolizmu węglowodanów, tłuszczów i białek. Cukrzyca nieleczona lub niewłaściwie leczona jest jedną z głównych bezpośrednich i pośrednich przyczyn inwalidztwa oraz wczesnej umieralności. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia, w 1998 roku było na świecie 140 mln diabetyków, zaś obecnie na tę chorobę choruje ok. 175 milionów ludzi na całym świecie. Prawie 160 milionów choruje na cukrzycę typu 2. Wiąże się to z coraz powszechniejszą otyłością, która może nawet w 80% przyczynić się do powstania i rozwoju choroby. W Polsce na cukrzycę cierpi ponad 2 miliony Polaków. Szacuje się, że ok. 40% chorych w Polsce w ogóle nie wie o swojej chorobie. Pacjenci zgłaszają się do lekarza, gdy jest ona już bardzo zaawansowana. Program Jak żyć z cukrzycą skierowany jest do chorych na cukrzycę oraz ich rodzin. Celem w/w programu jest poprawa jakości życia diabetyków szczególnie przez działania edukacyjne oraz integrację środowiska osób chorych na terenie Legionowa. Należy pamiętać, iż edukacja oraz integracja ze środowiskiem są ważnymi elementami leczenia cukrzycy. Dobrze wyedukowany pacjent ma możliwość kontroli oraz aktywnej postawy wobec leczenia, diety lub aktywności fizycznej. W związku z tym chory na cukrzycę powinien wiedzieć o tej chorobie jak najwięcej i opanować praktyczne umiejętności, które będzie można wykorzystać w każdej, nawet najtrudniejszej sytuacji. Edukacja w zakresie właściwego postępowania w cukrzycy oraz wymiana doświadczeń osób chorujących na tę chorobę daje 13

możliwość wykorzystania wszystkich życiowych perspektyw oraz szansę na aktywne codzienne życie, zmniejsza ryzyko wystąpienia późnych powikłań cukrzycowych a tym samym kosztowne i długotrwałe leczenie. Bez możliwości zdobycia kompleksowej i rzetelnej wiedzy o chorobie m.in. od lekarza specjalisty oraz osób dotkniętych tą chorobą, pacjent który właśnie dowiedział się, że ma cukrzycę, nie poradzi sobie w życiu codziennym. 8. Wiemy co jemy program edukacyjno profilaktyczny dla dzieci i młodzieży szkolnej promujący zdrowy styl życia. Nieprawidłowe odżywianie może być przyczyną ponad 80 rodzajów chorób i jest w Polsce powszechnym i poważnym problemem, choć najprawdopodobniej część nieprawidłowo odżywiających się osób, nie odczuwa jeszcze konsekwencji swojego postępowania. Niebezpieczeństwo niewłaściwego odżywiania polega również na tym, iż część zaburzeń jest niezauważalna w pierwszych stadiach, a objawia się w postaci zaawansowanych schorzeń. Jedna trzecia Polaków (dorosłych i dzieci), czyli ponad 12 mln. ludzi cierpi na różne, wynikające ze złego sposobu odżywiania, dolegliwości fizyczne i psychiczne. Prawidłowy sposób odżywiania to jedno z 12 uwarunkowań zdrowia wskazanych przez Światową Organizację Zdrowia. Właściwe żywienie polega na dostarczaniu wszystkich składników odżywczych w odpowiednich ilościach i wzajemnych proporcjach, które odgrywają istotną rolę w całym życiu człowieka, szczególnie dzieci i młodzieży. Sposób żywienia dzieci wpływa na ich rozwój fizyczny, intelektualny, emocjonalny oraz na zdolność uczenia się. Dlatego optymalna dieta powinna zapewniać dziecku prawidłowy wzrost, dobre zdrowie i samopoczucie oraz zmniejszać ryzyko wystąpienia chorób wieku dorosłego. Coraz więcej dzieci ma problemy z otyłością i nadwagą, które spowodowane są jedzeniem produktów wysokoprzetworzonych typu fast food oraz spożywaniem w ciągu dnia trzech, a nie czterech czy pięciu posiłków, jak to jest zalecane przez dietetyków. Celem programu Wiemy co jemy jest propagowanie zasad zdrowego 14

żywienia wśród dzieci i młodzieży szkolnej oraz przedstawienie zagrożeń jakie produkty w diecie są najbardziej szkodliwe dla zdrowia. W każdej z legionowskich szkół odbędą się spotkania dzieci i młodzieży z dietetykiem, który przekaże podstawowe informacje na temat zdrowego stylu odżywiania i wskaże zagrożenia jakie może nieść za sobą nieprzestrzeganie tych zasad dla dalszego rozwoju organizmu. Ponadto dla chętnej młodzieży prowadzona będzie grupa wsparcia, której głównym celem będzie nauczenie uczestników zmiany stylu życia, a szczególnie zasady żywienia. 9. Rehabilitacja niemowląt - wczesna diagnostyka i ćwiczenia rehabilitacyjne dla dzieci zagrożonych niepełnosprawnością w wieku od 0 do 1 roku życia. Podstawowym zadaniem programu jest: uświadomienie rodziców co powinno zaniepokoić ich w zachowaniu dziecka w pierwszych trzech miesiącach życia? wykonywanie działań służących zachowaniu, przywracaniu i poprawie stanu zdrowia dzieci. Cel ten jest osiągany poprzez wczesną diagnostykę i terapię zaburzeń rozwojowych u dzieci z grupy ryzyka okołoporodowego, rehabilitację dla dzieci z problemami rozwojowymi. Podstawowym elementem rehabilitacji dzieci jest wykorzystanie możliwości i szans jakie daje rozwój dziecka w 1 roku życia, aby zapobiec kalectwu i pomóc dzieciom z wadami wrodzonymi lub wcześnie nabytymi. Opiera się ona na wykształcaniu u małego dziecka samodzielności i umiejętności komunikacyjnych. Dziecko przed przystąpieniem do rehabilitacji przechodzi ocenę: a) reaktywności posturalnej, czyli ocenę wszystkich reakcji potrzebnych do zmiany pozycji ciała w przestrzeni. Umożliwia to wykrycie zakłóceń w kierowaniu mechanizmami posturalnymi przez ośrodkowy układ nerwowy, a także ocenę poziomu rozwoju dziecka w danej chwili; b) rozwoju psychoruchowego powiązanie psychiki i motoryki z rozwojem 15

niemowlęcia (lokomocja, chwyt i manipulacje), istotnym aspektem rozwoju manipulacji jest koordynacja wzrokowo ruchowa. Każdy poziom rozwoju posiada charakterystyczne zachowania dziecka w zakresie orientacji, chwytności, lokomocji, które wymagają odpowiedniego rozwoju motorycznego. Rehabilitację prowadzą sami rodzice w domu po przeszkoleniu przez rehabilitanta, opracowaniu indywidualnego zestawu ćwiczeń każdego dziecka, zależnego od etapu rozwojowego na jakim się ono znajduje. V. METODY REALIZACJI Bezpośrednia realizacja zadań należeć będzie do podmiotów wyłonionych w drodze otwartego konkursu ofert zgodnie z ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z dnia 27 sierpnia 2004 r. Nr 210, poz. 2135), a zaangażowanie organizacji pozarządowych i zakładów opieki zdrowotnej pozwoli na optymalizację kosztów, to jest osiągnięcie zakładanych w programie celów przy użyciu mniejszych środków finansowych i rzeczowych. VI. KOORDYNACJA PROGRAMU Koordynację programu prowadził będzie Referat Zdrowia Publicznego i Spraw Społecznych Urzędu Miasta Legionowo. W realizację włączone będą: Starostwo Legionowskie, zakłady opieki zdrowotnej, szkoły, stowarzyszenia, organizacje pozarządowe w tym Polski Czerwony Krzyż, Polski Związek Niewidomych, Polskie Stowarzyszenie Diabetyków, specjaliści i wolontariusze, media. VII. FINANSOWANIE PROGRAMU 16

Środki finansowe na realizację zadań wydzielone zostały w budżecie Gminy Legionowo w ramach Miejskiego Programu Polityki Zdrowotnej. Programy zdrowotne realizowane L.p. w ramach Miejskiego Programu Promocji Zdrowia na 2008 rok 1. Program Mały Ratownik - upowszechnianie zasad udzielania pierwszej pomocy dla dzieci w zerówkach 2. Doskonalenie umiejętności udzielania pierwszej pomocy w ratowaniu życia dla pracowników ochrony zdrowia. 3. Program szczepień ochronnych przeciwko grypie przeznaczony dla osób z grupy szczególnego ryzyka (powyżej 65 r. ż.). 4. Program Białe Soboty - bezpłatne i bez skierowania konsultacje i badania diagnostyczne w bezpośrednim środowisku zamieszkania. 5. Prowadzenie zajęć z zakresu orientacji w terenie dla osób niedowidzących i niewidomych szczególnie tych, którzy zrzeszeni są w Polskim Związku Niewidomych 6. Krzewienie idei krwiodawstwa wśród mieszkańców Legionowa 7. Program edukacyjno - integracyjny Jak aktywnie żyć z cukrzycą? 8. Program edukacyjno - profilaktyczny dla dzieci i młodzieży szkolnej promujący zdrowy styl odżywiania 9. Rehabilitacja niemowląt - wczesna diagnostyka i ćwiczenia rehabilitacyjne dla dzieci zagrożonych niepełnosprawnością w wieku od 0 do 1 roku życia. 17