Pojazdy autonomiczne a ciągłości dostaw energii Marek Wąsowski Politechnika Wrocławska
Marek Wąsowski, Politechnika Wrocławska, Wydział Elektryczny Prowadzone badania jak zmiany natury zagrożeń dla sieci energetycznych oddziałują na wzajemne zachowania służb technicznych (OT) i informatycznych (IT)? jakie mechanizmy wymiany informacji w inteligentnych sieciach energetycznych będą się rozwijać w ciągu najbliższych 3-5 lat? jakie trendy w zarządzaniu bezpieczeństwem systemów energetycznych będą się rozwijać w ciągu najbliższych 3-5 lat? jaka jest świadomość nowych zagrożeń osób na poszczególnych szczeblach zarzadzania? z jakiego rodzaju incydentami bezpieczeństwa mają obecnie do czynienia OSD i jak sobie z nimi radzą? 2
Brak świadomości natury zmian dla sieci energetycznych Agenda Brak świadomości natury zmian dla sieci energetycznych, które niesie za sobą elektromobilność Zrównoważony rozwój sieci energetycznych wobec wyzwań elektromobilności Cztery przykładowe podatności infrastruktury pojazdów autonomicznych na cyberatak 3
Brak świadomości natury zmian dla sieci energetycznych W ślad za postępem technicznym uszkodzenie, kradzież, ingerencja w konstrukcję licznika w celu zakłócenia prawidłowego działania modułu pomiarowego i płacenia niższych rachunków kradzież loginu / hasła pracownika serwisu, wykorzystanie dziur w oprogramowaniu, przełamanie fabrycznych ustawień w celu kopania bitcoin ów ( licznik zombie ) 4
Brak świadomości natury zmian dla sieci energetycznych W ślad za postępem technicznym 5
Samochód EV a pomiar energii Konfiguracja samochodu EV POMIA R Gniazdo ładowania (AC 240V) Ładowarka pokładowa Przekształtn ik DC/DC Zasilani e AC Licznik energii DC DC + AC Ładowanie normalne Ładowarka pokładowa EV Ładowanie szybkie Akumulator jazdy POMIA R Gniazdo ładowania szybkiego DC Przekształ t- nik (inwerter) Ładowanie Silnik elektr. Generowanie elektryczności Przekaza -nie napędu Jazda Hamulce z odzyskiem en. * mitsubishicarbide.com
Brak świadomości natury zmian dla sieci energetycznych Budowa i utrzymanie infrastruktury ładowania Art. 10 Budowa i utrzymanie infrastruktury ładowania drogowego transportu publicznego oraz przedsięwzięcia niezbędne do przyłączania do sieci punktów ładowania stanowiących element tej infrastruktury, polegające w szczególności na modernizacji, rozbudowie albo budowie sieci, są celem publicznym w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (z późn. zm.). 7
Brak świadomości natury zmian dla sieci energetycznych Budowa i utrzymanie infrastruktury ładowania Źródło: Jarosław Wojtulewicz, Elektromobilność a smart metering Wrocław 2017 8
Brak świadomości natury zmian dla sieci energetycznych Budowa i utrzymanie infrastruktury ładowania Art. 17 1. Minister właściwy do spraw energii określi, w drodze rozporządzenia: 1) szczegółowe wymagania techniczne, inne niż w zakresie wymiany akumulatorów służących do napędu pojazdów: a) dotyczące bezpieczeństwa eksploatacji, naprawy i modernizacji stacji ładowania, b) dotyczące bezpieczeństwa eksploatacji, naprawy i modernizacji punktów ładowania stanowiących element infrastruktury ładowania drogowego transportu publicznego, c) jakie muszą spełniać ogólnodostępne stacje ładowania i punkty ładowania stanowiące element infrastruktury ładowania drogowego transportu publicznego w zakresie dotyczącym gniazd wyjściowych lub złączy pojazdowych, 2) rodzaje badań, jakim podlegają stacje ładowania i punkty ładowania stanowiące element infrastruktury ładowania drogowego transportu publicznego, oraz sposób i terminy przeprowadzania tych badań przez UDT, 3) dokumenty dołączane do wniosku o przeprowadzenie badań, 9
Brak świadomości natury zmian dla sieci energetycznych Studium przypadku Niemcy 1. Prosument wywarza energię (PV) 2. Energia trafia do wirtualnego magazynu OSD 3. Kierowca tankuje swoją energię z wirtualnego magazynu OSD korzystając z aplikacji na smartfonie 4. Energia z wirtualnego magazynu może być wykorzystana także w innej lokalizacji w której jest smart meter OSD/Sprzedawca Wirtualny osobisty magazyn energii słonecznej licznik Źródło: Jarosław Wojtulewicz, Elektromobilność a smart metering Wrocław 2017 licznik 10 EV Dom licznik Domek letni
Brak świadomości natury zmian dla sieci energetycznych Wnioski Infrastruktura pojazdów autonomicznych musi być ściśle skorelowana z rozwojem sieci energetycznych. Elektromobilność jest celem publicznym. Musi zapewniać ochronę interesów wszystkich grup społecznych. Społeczeństwo MUSI ZAAKCEPTOWAĆ technologię. Zrównoważony rozwój elektromobilności powinien kierować się zasadami bezpieczeństwa energetycznego (Polski i Europy). 11
Agenda Brak świadomości natury zmian dla sieci energetycznych, które niesie za sobą elektromobilność Zrównoważony rozwój sieci energetycznych wobec wyzwań elektromobilności Cztery przykładowe podatności infrastruktury pojazdów autonomicznych na cyberatak 12
Zrównoważony rozwój sieci energetycznych wobec wyzwań elektromobilności ekologiczny technologiczny społeczny ekonomiczny 13
Zrównoważony rozwój sieci energetycznych wobec wyzwań elektromobilności Bezpieczeństwo ekologiczny technologiczny ekonomiczny społeczny gwarancje, że w program rozwoju elektromobilności wkomponowane zostaną elementy ochrony środowiska naturalnego oraz zdrowia i bezpieczeństwa mieszkańców, w tym ciągłości dostaw energii, dostęp społeczny do informacji o stanie środowiska naturalnego człowieka i zagrożeniach dla tego stanu wynikających z wdrażania pojazdów autonomicznych, gwarancje przestrzegania prawa krajowego i międzynarodowego przez wszystkie podmioty państwowe i prywatne w jednakowym stopniu oraz dostępu do oraz do organów sprawiedliwości w przypadku naruszenia prawa ochrony środowiska i zdrowia mieszkańców 14
Zrównoważony rozwój sieci energetycznych wobec wyzwań elektromobilności Planowanie długoterminowe ekologiczny technologiczny ekonomiczny społeczny uwzględnienie w procesie planowania, rozwoju i rozbudowy sieci elektroergetycznej środków związanych wytwarzaniem energii elektrycznej na potrzeby elektromobilności, przystosowanie sieci elektroenergetycznej, a także obiektów magazynowania energii, do masowego rozwoju pojazdów elektrycznych, wprowadzenie obowiązkowego uwzględniania wykorzystanie domowych źródeł odnawialnych przyłączonych do sieci średniego i niskiego napięcia przy planowaniu rozwoju sieci samochodów autonomicznych, tworzenie rozwiązań opartych na modelu partycypacyjnym. 15
Zrównoważony rozwój sieci energetycznych wobec wyzwań elektromobilności.. bo Polacy nie gęsi ekologiczny technologiczny ekonomiczny społeczny wspieranie przez Państwo badań naukowych w celu zwiększania efektywności wykorzystywania energii, wspieranie konkurencyjność polskich uczelni i przedsiębiorstw na rynkach krajowych i zagranicznych realizujących programy z zakresu inteligentnej sieci energetycznej, wspierania wdrożeń wyników projektów badawczo-rozwojowych poprzez ciągłość i niezmienność polityki finansowej, fiskalnej i inwestycyjnej państwa, tworzenie nowych miejsc pracy, rozwój aktywności i przedsiębiorczości społeczeństwa, wzrost efektywności wykorzystania energii elektrycznej. 16
Zrównoważony rozwój sieci energetycznych wobec wyzwań elektromobilności Nienaruszalność prywatności ekologiczny technologiczny ekonomiczny społeczny gwarancje ochrony przed szkodliwym dla zdrowia i życia oddziaływaniem nowej infrastruktury elektroenergetycznej, gwarancja konsensusu wobec rozstrzygnięć dylematów związanych z powszechnym zastosowaniem sztucznej inteligencji w systemach transportowych, nienaruszalność własności prywatnej, w tym nienaruszalność prywatności i prawa do rezygnacji (opt-out), ochrona przed nowego rodzaju przestępczością (np. cyberprzestępczością). 17
Agenda Brak świadomości natury zmian dla sieci energetycznych, które niesie za sobą elektromobilność Zrównoważony rozwój sieci energetycznych wobec wyzwań elektromobilności Cztery przykładowe podatności infrastruktury pojazdów autonomicznych na cyberatak 18
Dziękuję za uwagę Marek.Wasowski@pwr.edu.pl tel. +48 71 320 44 28 19 www.smartgrids.org.pl