Bilard SKRÓCONE PRZEPISY GRY www.bilardnet.prv.pl Pool Snooker Karambol Prezentowane przepisy gry są skróconymi wersjami oryginalnych, oficjalnych przepisów Polskiego Związku Bilardowego obowiązujących w Polsce (większość z nich to Standardowe Przepisy Ogólnoświatowe). PATRYK BIERSKI BILARDNET@POCZTA.FM Wydanie I, Cieszyn 2004 Copyright 2004 by Patryk Bierski (www.bilardnet.prv.pl)
Pool ogólne zasady Stół i bile: Bile powinny być ustawione na stole według odpowiednich schematów, w zależności od rodzaju gry. Oznakowanie stołu jest następujące: Rozgrywka o rozbicie: Zawodnicy ustawiają dwie bile na polu bazy, po lewej i po prawej stronie. Bile należy uderzyć w kierunku bandy górnej tak, aby po odbiciu wróciły w dół stołu. Gracz, którego bila zatrzyma się bliżej dolnej bandy wygrywa zagrywkę, tzn. decyduje, kto dokona rozbicia otwierającego. Podczas uderzenia bila nie może przeciąć osi stołu przejść na połowę przeciwnika, dotknąć bocznej bandy, ani wpaść do łuzy. Otwarcie gry: Strzał otwierający grę należy wykonać z dowolnego punktu pola bazy. Biała bila w ręku na polu bazy: Jeżeli po błędzie przeciwnika szczegółowe przepisy nakazują zawodnikowi grę z pola bazy, stosuje się następującą zasadę: bila biała po ustawieniu w dowolnym punkcie pola bazy musi zostać uderzona w taki sposób, aby nie dotknąć bezpośrednio żadnej bili znajdującej się na tym polu. Może to zrobić dopiero po odbiciu od bandy znajdującej się w pozostałej części stołu. W innym przypadku następuje faul. Uwaga: linia pola bazy nie jest jego częścią. W przypadku zaklinowania się kilku bil pomiędzy krawędziami kieszeni, sędzia powinien ocenić, które z nich mogłyby znaleźć się w łuzie i zostają one zaliczone jako wbite. Pozostałe są umieszczane na stole zgodnie z decyzją sędziego i mecz jest kontynuowany. Faule: Każdy faul powoduje zmianę zawodnika przy stole, a bile wbite podczas faulu nie są zaliczane. BilardNet Copyright 2004 by Patryk Bierski 2
Faul następuje w następujących sytuacjach: bila biała nie dotknie, jako pierwszej, bili docelowej (zagrywanej) biała wpadnie do kieszeni po kontakcie bili rozgrywającej z zagrywaną, co najmniej jedna bila nie dotknie bandy dowolna bila zostanie poruszona lub uzyska kontakt z ciałem lub ubraniem gracza podwójne uderzenie czubek kija dotyka bili białej więcej niż jeden raz w czasie wyprowadzania uderzenia pchnięcie zbyt długi czas kontaktu czubka kija z bilą rozgrywającą nieprawidłowe podbicie bili białej celowe uderzenie poniżej jej środka w celu przeskoczenia nad inną bilą co najmniej jedna stopa zawodnika nie dotyka podłoża podczas wykonywania strzału jakakolwiek bila została wybita poza stół (bili nie uznaje się za wybitą jeżeli samorzutnie wróciła na pole gry nie dotykając innej rzeczy poza stołem) celowe przeszkadzanie zawodnikowi oznakowanie stołu w celu ułatwienia sobie uderzenia (np. zwilżanie sukna, stawianie kredy) Wielokrotny faul: Jeżeli zawodnik podczas jednego uderzenia popełnił kilka fauli, otrzymuje karę za ten faul, który odznacza się największą surowością. Bile powracające na stół: Pojedynczą bilę należy ustawić w punkcie głównym stołu. Jeżeli bil wracających jest więcej, bile ustawia się w kolejności rosnących numerów na linii powrotów począwszy od punktu głównego, możliwie najbliżej tego punktu. W przypadku braku miejsca, bile te umieszcza się na przedłużeniu linii powrotów po przeciwnej stronie punktu głównego. Bile, które samoczynnie poruszą się na stole, np. stając na skraju łuzy wpadną do niej bez ingerencji gracza, powinny zostać ustawione w poprzednim położeniu. Dodatkowe bile wbite do kieszeni: Wbicie podczas prawidłowego strzału dodatkowych bil do łuzy nie jest faulem. Kolejne otwarcia gier: Zazwyczaj zwycięzca partii poprzedniej otwiera grę następną o ile organizator turnieju nie podejmie innej decyzji. Bila zamrożona : Bilę uznaje się za zamrożoną, gdy dotyka bandy lub białej bili. Dotknięcie jej nie jest równoznaczne z dotknięciem bandy. Przepisy te zachowują ważność we wszystkich odmianach Poola, ale mają niższy priorytet niż szczegółowe przepisy odmian. BilardNet Copyright 2004 by Patryk Bierski 3
Pool 8-Bil (Ósemka) W grze używanych jest piętnaście ponumerowanych bil rozmieszczonych na stole zgodnie z niżej przedstawionym rysunkiem: Podzielone są one na grupy: tzw. pełne ( jednolite ) z numerami 1-7 oraz połówki ( pasiaste ) o numerach 9-15. Zawodnicy wybierają jedną z grup i następnie starają się wbić swoje siedem bil do łuz, co uprawnia do wbijania ostatniej, ósmej bili. Zwycięzcą jest gracz, który jako pierwszy wbije bilę numer 8 do dowolnie zadeklarowanej kieszeni. Podczas gry każdy strzał jest deklarowany, czyli są jednoznacznie określone: wbijana bila oraz docelowa łuza. Jeżeli jednak sytuacja na stole jest klarowna i widać, która bila będzie wbijana do danej kieszeni, nie trzeba takiego strzału zapowiadać. Oczywiście deklaracja jest wtedy złożona niejawnie i w przypadku wbicia bili do innej kieszeni, uderzenie jest błędem. Strzał otwierający nie jest uderzeniem zapowiadanym. W wyniku tego zagrania należy wbić co najmniej jedną bilę do kieszeni lub doprowadzić minimum cztery numerowane bile do zetknięcia z bandą. W innym wypadku następuje faul. Przeciwnik może wtedy wykonać strzał lub poprosić o ponowne ułożenie bil na stole i podjąć decyzję, kto ma dokonać ponownego strzału otwierającego. Gdy faul był spowodowany wpadnięciem białej bili do łuzy, przeciwnik wchodzi do gry z białą w ręku, którą umieszcza na polu bazy. Inaczej postępuje się w przypadku wybicia bili poza stół. Zawodnik przejmujący grę ma wybór: akceptuje sytuację i oddaje strzał z miejsca, w którym znajduje się aktualnie biała bila lub gra z pola bazy z białą w ręku. Gdy zostanie wybita poza stół bila numer 8 zawodnik może powtórzyć strzał po ponownym ułożeniu wszystkich bil. Stół jest otwarty, gdy nie nastąpił wybór grup bil pomiędzy zawodnikami. Można wtedy np. wbijać bilę pasiastą uderzając BilardNet Copyright 2004 by Patryk Bierski 4
najpierw w jednolitą. Po strzale otwierającym stół jest nadal otwarty (niezależnie od tego, czy któraś z bil znalazła się w kieszeni). Wybór grupy bil następuje po oddaniu celnego deklarowanego uderzenia po strzale otwierającym. One-Pocket W tej odmianie Poola gra jest prowadzona piętnastoma bilami, a jej celem jest zdobycie 8 punktów przez zawodnika. Jeden z graczy musi wbijać bile do prawej dolnej łuzy, drugi do lewej dolnej. Za każde poprawne wbicie bili przyznawany jest jeden punkt. Za popełnienie faulu zawodnik jest karany jednym punktem ujemnym. Bile wbite podczas faulu są ponownie ustawiane na stole. Jeżeli biała wpadnie do kieszeni, należy ja ustawić w dowolnym punkcie pola bazy. Nie obowiązuje zasada biała w ręce. Zawodnik w każdej chwili może zadeklarować swoje uderzenie jako bezpieczne. Oznacza to, że po tym strzale (niezależnie od tego, czy trafi) następuje zmiana zawodnika przy stole. Po faulu przeciwnik ma możliwość ustawienia białej bili w dowolnym punkcie na stole. Wyjątkiem jest niepoprawne uderzenie rozbijające, po którym białą należy ustawić w polu bazy. Wybicie bili poza stół oznacza faul lub, jeżeli jest to bila numer 8, faul i przegranie partii. Strata partii następuje także w momencie wbicia bili numer 8 przed umieszczeniem bil z własnej grupy w kieszeniach lub wbicia jej do niewłaściwej łuzy. BilardNet Copyright 2004 by Patryk Bierski 5
Pool 9-Bil (Dziewiątka) W grze używanych jest dziewięć ponumerowanych bil rozmieszczonych na stole w kształt rombu zgodnie z rysunkiem: Celem gry jest umieszczenie bili numer 9 w łuzie. Podczas każdego uderzenia obowiązuje zasada, że można wbijać tylko bilę o najniższym numerze spośród znajdujących się jeszcze na stole. Strzały nie muszą być deklarowane. Dopuszczalne są uderzenia kombinowane wbijając bilę o najniższym numerze można dodatkowo wbić inne bile; w szczególnym przypadku bilę numer 9 i wygrać partię. 3-Ball Zasady takie jak w 9, lecz gra prowadzona jest tylko trzema bilami (numery od 1 do 3). Zwycięża zawodnik, który umieści w łuzie bilę czerwoną (numer 3). Ta odmiana jest często wykorzystywana podczas treningów. Aby strzał rozbijający był poprawny zawodnik musi uderzając w bilę numer 1 wbić jakąkolwiek bilę znajdującą się na stole lub doprowadzić do zetknięcia przynajmniej czterech numerowanych bil z bandą. W przeciwnym przypadku uderzenie będzie uznane za faul. 10-Ball Zasady tej gry są bardzo podobne do 9. Różnica polega na tym, że rolę bili numer 9 przejmuje bila o numerze 10, która jest umieszczana na początku partii wewnątrz trójkąta (zamiast rombu). Faul następuje gdy: biała bila wpadnie do łuzy lub wypadnie poza stół (inne bile, które znajdą się poza stołem, nie wracają już na pole gry, z wyjątkiem bili numer 9) bila rozgrywająca nie dotknie najpierw bili o najniższym numerze po kontakcie białej z inną bilą, żadna z bil znajdujących się na stole nie dotknie bandy BilardNet Copyright 2004 by Patryk Bierski 6
Po każdym faulu następny gracz ma prawo ustawić bilę białą w dowolnym miejscu na stole. W przypadku popełnienia wielu fauli w wyniku jednego uderzenia liczą się one jako jeden. Jeżeli gracz dokonał kolejno trzech fauli nie oddając w międzyczasie prawidłowego uderzenia, przegrywa partię. Zawodnik po prawidłowym otwarciu gry może zadeklarować swój kolejny strzał jako wypchnięcie ( push out ). Bila biała nie musi wtedy dotknąć innej bili, ani bandy. Po takim strzale do gry wchodzi przeciwnik. Nie ma on jednak obowiązku kontynuowania gry może oddać uderzenie graczowi dokonującemu wypchnięcia. BilardNet Copyright 2004 by Patryk Bierski 7
Pool 14/1 (Nieskończoność) W grze używany jest standardowy zestaw piętnastu ponumerowanych bil. Ich początkowe rozmieszczenie przedstawia rysunek: Zawodnicy wbijają dowolne bile do dowolnie wybranych łuz dostając za każde prawidłowe wbicie 1 punkt. Wszystkie strzały muszą być deklarowane. Gdy na stole zostaje już tylko jedna bila, pozostałe 14 umieszcza się w trójkącie, jak do rozpoczęcia gry, ale bez bili szczytowej, która znajduje się jeszcze na stole. Umożliwia to kontynuację gry po wbiciu piętnastej, ostatniej bili. Zawodnik, który uzyska jako pierwszy określoną liczbę punktów, wygrywa mecz. Zawodnik, który wykonuje rozbicie otwierające musi zadeklarować uderzenie lub trafić w dowolną bilę tak, by co najmniej dwie bile z trójkąta oraz biała zetknęły się z bandą. W innym wypadku zawodnik otrzymuje karę: -2 punkty. Przeciwnik może wtedy kontynuować grę akceptując sytuację na stole lub poprosić o ponowne ułożenie bil i rozbicie ich przez gracza, który popełnił błąd. Wyjątek stanowi wbicie białej bili. W tym przypadku, zawodnik popełniający faul dostaje karę: -1 punkt, a jego przeciwnik kontynuuje grę z białą bilą w ręku. Faul następuje gdy: biała nie trafi w bilę numerowaną po niecelnym strzale do łuzy, bila biała lub numerowana nie dotknie bandy biała wpadnie do kieszeni lub zostanie wybita poza stół (przeciwnik rozpoczyna ruch z białą w ręku, sprzed linii bazy) bila numerowana wypadnie poza stół Faulujący zawodnik otrzymuje karny punkt, odejmowany od ilości punktów jaką posiadał przed daną zagrywką. Bile numerowane wbite podczas faulu nie są zaliczane, umieszcza się je ponownie na stole. Faul rozmyślny jest dodatkowo karany piętnastoma punktami ujemnymi za pre- BilardNet Copyright 2004 by Patryk Bierski 8
medytację. W tym przypadku przeciwnik może kontynuować grę lub poprosić o ponowne ułożenie bil i rozbicie ich przez faulującego. Rotation Zasady gry są zbliżone do 14/1 N. oraz 9. Używanych jest piętnaście bil. Za każdą poprawnie wbitą bilę zawodnik otrzymuje odpowiednią ilość punktów, w zależności od jej numeru. Suma wartości wszystkich piętnastu bil wynosi 120, co oznacza, że aby zwyciężyć trzeba zdobyć co najmniej 61 punktów. Zasada trzech fauli nie obowiązuje w tej odmianie Poola. Karą za trzy kolejne faule (wykonane w trzech kolejnych strzałach) jest odjęcie zawodnikowi 15 punktów. Bile są wtedy ustawiane w trójkąt i rozbijane przez zawodnika faulującego. Podczas gry zawodnik ma możliwość zadeklarowania zagrania jako bezpieczne. Po takim zagraniu, wbite bile są umieszczane ponownie na stole (nie są zaliczane) i następuje zmiana zawodnika przy stole. W przypadku, gdy ostatnia (piętnasta) jeszcze nie wbita bila i/lub biała uniemożliwiają prawidłowe ułożenie trójkąta (z 14 bil) należy skorzystać z następującej tabeli: 15. bila: Biała bila: Na polu trójkąta Na punkcie bazy Nie na polu trójkąta i nie na punkcie bazy Na polu trójkąta Wbita do łuzy Na bazie Nie na bazie i nie na polu trójkąta Na punkcie bazy 15. bila: p. główny biała: baza 15. bila: p. główny biała: baza 15. bila: bez zmian biała: punkt bazy 15. bila: bez zmian biała: baza 15. bila: bez zmian biała: punkt centralny 15. bila: p. centralny biała: bez zmian 15. bila: p. główny biała: bez zmian 15. bila: punkt bazy biała: bez zmian 15. bila: p. główny biała: bez zmian BilardNet Copyright 2004 by Patryk Bierski 9
Snooker Gra jest rozgrywana na stołach do bilardu angielskiego piętnastoma bilami czerwonymi i sześcioma tzw. kolorowymi. Rozmieszczenie bil oraz opis stołu są przedstawione na rysunku: Punkty w grze przyznawane są za poprawne wbijanie bil oraz popełniane faule przez przeciwnika. Każda z bil ma swoje miejsce na stole i swą wartość: czerwone 1 punkt żółta 2 punkty zielona 3 punkty brązowa 4 punkty niebieska 5 punktów różowa 6 punktów czarna 7 punktów Należy wbijać naprzemiennie bilę czerwoną i kolorową (dowolną). Po wbiciu, bila kolorowa wraca na stół. Gdy na stole zabraknie już bil czerwonych, wbite muszą zostać kolejno kolorowe według ich rosnących wartości. Zawodnik dokonujący otwarcia partii (tzw. frame) jest wyłaniany metodą losowania. Kolejne frame'y są otwierane na zmianę przez obu graczy z białą bilą ustawianą w obszarze strefy D. Bile kolorowe wbite z faulem lub wybite poza stół wracają na swoje miejsce na stole. Jeżeli dany punkt jest zajęty, bilę ustawia się w wolnym punkcie o największej wartości. Jeżeli biała bila ma być rozgrywana z pozycji w ręce należy ją ustawić w dowolnym punkcie strefy D. Za każdy faul zawodnika jego przeciwnik otrzymuje odpowiednią ilość punktów. W przypadku popełnienia wielu fauli, przyznawana jest maksymalna dla tego strzału wartość punktowa kary. Przeciwnik może zrezygnować z przejęcia gry i nakazać dalszą grę popełniającemu faul. Kara jest równa wartości bili zagrywanej lub branej pod uwagę w czasie uderzania, jednak minimalna ilość punktów przyznawana przeciwnikowi za faul wynosi 4. BilardNet Copyright 2004 by Patryk Bierski 10
Faul następuje w momencie: dotknięcia lub wbicia bili nie rozgrywanej do kieszeni wbicia białej do kieszeni wybicia bili poza stół pchnięcia podwójnego uderzenia gdy gracz nie dotyka co najmniej jedną stopą podłogi ominięcia przez białą wszystkich bil przeskoku jednoczesnego uderzenia dwóch bil przez bilę białą (wyjątek stanowią dwie bile czerwone) Jeżeli zawodnicy uzyskaliby równą ilość punktów należy bilę czarną umieścić na wyznaczonym do tego punkcie. Następnie odbywa się losowanie prawa do decyzji o tym, kto rozpocznie grę z pozycji biała w ręce. Wbicie czarnej lub spowodowanie faulu kończy frame. Gdy bila rozgrywająca dotyka innej bili ogłasza się tzw. dotykającą bilę ( touching ball ). Zawodnik nie może w czasie uderzenia poruszyć tej bili, aby nie dopuścić do pchnięcia. Jeżeli po faulu bila biała znalazła się w pozycji snooker nie można trafić żadnej z rozgrywanych bil z obu stron (są zasłonięte), ogłasza się wolną bilę ( free ball ). Zawodnik wybiera wtedy dowolną bilę jako rozgrywaną. Ma ona wtedy wartość bili, którą miał rozgrywać. Kolejne uderzenie wykonywane jest według normalnego porządku. W przypadku, gdy na stole pozostaje już tylko czarna bila, jej wbicie lub faul kończy partię. BilardNet Copyright 2004 by Patryk Bierski 11
Karambol Gra toczy się na stole pozbawionym łuz. Bile są na nim rozmieszczone zgodnie z poniższym rysunkiem: Każdy z graczy ma swoją bilę rozgrywającą białą (dla odróżnienia jedna z nich jest oznaczona kropką tzw. bila pikowa, czasami jest koloru żółtego), którą otrzymuje poprzez losowanie. Trzecia bila (wspólna) jest koloru czerwonego. Pierwszeństwo rozpoczęcia partii ma zawodnik, który wygra rozgrywkę wstępną o rozbicie tzw. losowanie a' la bande. Bile białe umieszcza się na linii początkowej i uderza je w kierunku przeciwległej bandy tak, aby po odbiciu zatrzymały się jak najbliżej bandy dolnej. Zawodnik, którego bila znalazła się bliżej, zwycięża. Bile nie mogą się zderzyć, ani dotknąć bili czerwonej. Celem gry jest dokonanie jak największej liczby zderzeń (carambolage). Za każde jest przyznawany jeden punkt. Zderzenie następuje w momencie, gdy bila zawodnika dotknie obu pozostałych bil. W niektórych odmianach gry muszą być zachowane jeszcze dodatkowe warunki. Gra toczy się do momentu uzyskania określonej ilości punktów. Gra z bandami (jeu de bandes): - Jedna banda zanim dojdzie do zderzenia bila zawodnika musi uderzyć w co najmniej jedną bandę - Trzy bandy bila gracza musi uderzyć w bandy co najmniej trzy razy zanim dojdzie do zderzenia Podstawowe wersje tej gry to gra z bandami (1 banda oraz 3 bandy) i gra otwarta. Gra otwarta: Zawodnicy mogą dokonywać dowolną ilość zderzeń na całym stole poza tzw. strefami zabronionymi, które są odgórnie ustalane i oznaczane na suknie. W danej strefie gracz może tylko raz dokonać zderzenia. Przy następnym musi wyprowadzić jedną z bil z danej strefy (bila ta może do niej wrócić). BilardNet Copyright 2004 by Patryk Bierski 12
Błąd i strata kolejki następuje w przypadku, gdy: nie doszło do zderzenia co najmniej jedna bila wypadła poza stół (umieszcza się ją ponownie w wyznaczonej dla niej pozycji) gracz w niedozwolony sposób poruszył lub dotknął bilę wystąpiło popchnięcie końcówka kija dotyka bilę białą, gdy ta uderza w inną bilę lub bandę zawodnik nie dotyka podłogi co najmniej jedną stopą w czasie uderzenia zawodnik robi znaki na bandzie w celu ułatwienia sobie strzału BilardNet Copyright 2004 by Patryk Bierski 13