Warszawa, wrzesień BS/126/ OCENY INSTYTUCJI PUBLICZNYCH
OCENY INSTYTUCJI PUBLICZNYCH Dwie trzecie Polaków (66%) ma obecnie krytyczną opinię o pracy posłów, natomiast mniej niż co piąty (18%) ocenia ją pozytywnie. Notowania działalności Senatu są nieco lepsze: 23% wskazań pozytywnych, 51% negatywnych. Od sierpnia krytycyzm wobec Senatu obniżył się o 5 punktów procentowych. Pracę prezydenta Lecha Kaczyńskiego dobrze ocenia około jednej czwartej respondentów (26%), a niemal dwie trzecie (63%) jest przeciwnego zdania. Notowania prezydenta są stabilne. Wizerunek NSZZ Solidarność obecnie nieco się poprawił, jednak nastąpiło to po znaczącym pogorszeniu ocen w sierpniu br. Obecnie pozytywną opinię o działalności tego związku ma 28% ankietowanych, a negatywną 38%. Nieco lepsze są też, po sierpniowym spadku, oceny działań OPZZ. Dobre zdanie o tej centrali związkowej ma 21% badanych, a złe 35%. IPN w ostatnim czasie ulegały wahaniom. Instytut dużo stracił w społecznej ocenie w kwietniu roku, po kontrowersyjnych publikacjach i wypowiedziach jego pracowników na temat Lecha Wałęsy. Obecnie oceny wróciły do poziomu zanotowanego przed tym spadkiem. Pracę IPN dobrze ocenia około dwóch piątych dorosłych (39%, wzrost od kwietnia o 11 punktów), źle natomiast 29%. W ostatnich miesiącach poprawiły się oceny trzech instytucji finansowych uwzględnionych na liście, zwłaszcza Narodowego Banku Polskiego, ale także Rady Polityki Pieniężnej i Giełdy Papierów Wartościowych. NBP uzyskuje oceny pozytywne u większości badanych (53%), RPP u niemal dwóch piątych (39%), GPW u niespełna jednej trzeciej (). Badanie Aktualne problemy i wydarzenia (232), 3 9 września roku, reprezentatywna próba losowa dorosłych mieszkańców Polski (N=1086).
W naszych badaniach respondenci co miesiąc oceniają działalność obu izb parlamentu i urzędu prezydenta. Co kilka miesięcy listę poszerzamy i wówczas obejmuje ona najważniejsze instytucje publiczne (zarówno polityczne, jak i niepolityczne), m.in. związki zawodowe, instytucje finansowe, instytucje wymiaru sprawiedliwości, wojsko, Kościół, NIK, Trybunał Konstytucyjny, RPO, IPN, policję, a także najważniejsze stacje radiowe i telewizyjne. OPINIE O DZIAŁALNOŚCI PARLAMENTU We wrześniu dwie trzecie Polaków (66%) ma krytyczną opinię o pracy posłów, natomiast mniej niż co piąty (18%) ocenia ją pozytywnie 1. Notowania działalności Senatu są nieco lepsze: 23% wskazań pozytywnych, 51% negatywnych. Od ostatniego sondażu krytycyzm wobec Senatu obniżył się o 5 punktów procentowych. Tabela 1 Oceniane instytucje Sejm Senat VII VIII X XI I II III IV V VI VII VIII 2008 VIII dobra 23 18 21 21 20 19 17 20 19 16 20 19 21 19 18 1 zła 62 67 65 68 68 70 70 69 71 72 69 70 69 69 66 3 powiedzieć 15 14 14 11 12 11 13 11 10 12 11 11 10 12 16 +4 dobra 26 26 27 27 26 26 23 23 25 22 23 25 28 23 23 0 zła 49 49 46 48 48 50 51 54 55 55 53 52 54 56 51 5 powiedzieć 25 25 27 24 25 24 26 22 20 23 24 23 18 21 26 +5 1 Badanie Aktualne problemy i wydarzenia (232) przeprowadzono w dniach 3 9 września roku na liczącej 1086 osób reprezentatywnej próbie losowej dorosłych Polaków.
- 2 - ZMIANY OPINII O SEJMIE II VI V I V I V I V I V I V I V I V I V I V I V '98 '99 '00 '01 '03 '04 '05 '06 '07 DOBRA ZŁA ZMIANY OPINII O SENACIE II VI V I V I V I V I V I V I V I V I V I V I V '98 '99 '00 '01 '03 '04 '05 '06 '07 W potencjalnych elektoratach wszystkich głównych ugrupowań politycznych najczęściej notujemy dezaprobatę Sejmu. Tabela 2 działalności Sejmu Potencjalne elektoraty dobra zła powiedzieć PO 30 58 12 SLD* 25 71 4 PSL* 18 72 10 PiS 18 73 9 Niezamierzający głosować 12 69 19 * Wyniki dotyczące tych elektoratów należy interpretować ostrożnie ze względu na niewielkie ich liczebności w badanej próbie OCENY DZIAŁALNOŚCI PREZYDENTA Pracę prezydenta Lecha Kaczyńskiego dobrze ocenia około jednej czwartej respondentów (26%), a niemal dwie trzecie (63%) jest przeciwnego zdania. Notowania prezydenta są stabilne. Tabela 3 działalności prezydenta III IV V VI VII VIII X XI I II III IV V VI VII VIII VIII 2008 Dobra 30 27 32 30 25 26 31 29 24 24 23 24 25 23 23 22 27 24 26 +2 Zła 59 60 54 57 63 60 60 62 67 68 67 65 65 68 67 68 59 64 63 1 powiedzieć 11 13 14 13 12 14 9 9 9 8 10 10 10 9 10 10 14 11 11 0
- 3 - II VI '98 V I VI '99 '00 ZMIANY OPINII O PREZYDENCIE I VI '01 Aleksander Kwaśniewski I VI I VI '03 DOBRA I VI '04 I VI '05 ZŁA I VI '06 Lech Kaczyński I VI '07 I VI I V prezydenta związane są z poziomem wykształcenia respondentów i ich wiekiem. Badani najgorzej wykształceni i co się z tym wiąże najstarsi mają lepsze niż inni zdanie na temat działań głowy państwa. Spośród wyborców Lecha Kaczyńskiego z drugiej tury wyborów prezydenckich ponad połowa wystawia mu dobre oceny, a blisko jedna trzecia jest niezadowolona ze sposobu pełnienia przez niego funkcji. Elektorat Donalda Tuska i niegłosujący w tych wyborach w zdecydowanej większości krytykują działalność prezydenta. Tabela 4 Elektoraty w II turze wyborów prezydenckich działalności prezydenta dobra zła powiedzieć Lecha Kaczyńskiego 57 30 12 Donalda Tuska 10 85 5 Niegłosujący 18 68 13 OCENY DZIAŁALNOŚCI WŁADZ SAMORZĄDOWYCH Władze samorządowe są oceniane pozytywnie przez większość ankietowanych, jednak w ostatnim półroczu ich notowania się pogorszyły. Obecnie działalność miasta lub gminy uzyskuje aprobatę ankietowanych (spadek od marca o 5 punktów). Opinii krytycznych jest o połowę mniej (). Większość mieszkańców dobrze ocenia samorządy niezależnie od wielkości miejscowości.
- 4 - Tabela 5 władz miasta/gminy II 06 VI 06 X 06 I 07 V 07 07 I 08 V 08 08 III III Dobra 54 56 61 68 70 68 68 67 65 65 60 5 Zła 32 32 30 20 18 22 23 25 26 28 30 +2 Pominięto trudno powiedzieć VI '97 '98 ZMIANY OPINII O WŁADZACH MIASTA/GMINY RESPONDENTA V I VI '99 '00 VI '01 DOBRA X II VI X II VI X II '03 '04 '05 '06 ZŁA VI X I V I V '07 III OCENY DZIAŁALNOŚCI KOŚCIOŁA RZYMSKOKATOLICKIEGO W opiniach o działalności Kościoła rzymskokatolickiego zanotowaliśmy nieznaczny spadek krytycyzmu. Ponad trzy piąte dorosłych Polaków (63%) ma o niej dobre zdanie, a jedna czwarta (25%, spadek o 5 punktów) złe. Poprawa ta nastąpiła po chwilowym, jak się okazuje, wzroście dezaprobaty w pierwszej połowie roku. Od dłuższego czasu oceny Kościoła są bardzo stabilne. Tabela 6 działalności II VI X I V I V III III Kościoła 06 06 06 07 07 07 08 08 08 rzymskow procentach katolickiego Dobra 63 62 66 59 63 60 66 69 62 61 63 +2 Zła 25 26 24 29 21 27 24 24 27 30 25 5 Pominięto trudno powiedzieć
- 5 - ZMIANY OPINII O KOŚCIELE II '98 V I VI '99 '00 VI '01 X II VI X II VI X II VI X I '03 '04 '05 '06 '07 V I V III OCENY ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH W ostatnich miesiącach wizerunek związków zawodowych badamy stosunkowo często, m.in. za sprawą rocznicy porozumień sierpniowych, a także zorganizowanych przez związki akcji protestacyjnych. We wrześniu notowania NSZZ Solidarność nieco się poprawiły, jednak nastąpiło to po znaczącym pogorszeniu ocen w sierpniu br. Nadal krytycyzm przeważa nad aprobatą. Obecnie działalność tego związku uzyskuje dobre oceny u 28% ankietowanych, a złe u 38%. Co trzeci respondent (34%) nie ma zdania na ten temat. Po sierpniowym spadku nieco poprawiły się oceny działań OPZZ. Dobre zdanie o tej centrali związkowej ma 21% pytanych, a złe 35%. Ponad dwie piąte dorosłych nie potrafi się wypowiedzieć na temat jej działalności. Tabela 7 Oceniane związki zawodowe NSZZ Solidarność OPZZ VI X I V I V III VIII VIII 06 06 07 07 07 08 08 08 dobra 23 30 30 26 32 33 35 32 34 23 28 +5 zła 34 32 30 28 29 28 32 34 34 43 38 5 powiedzieć 43 38 41 46 39 39 33 34 32 35 34 1 dobra 18 18 19 17 22 26 26 22 27 18 21 +3 zła 27 30 25 27 27 26 31 29 31 36 35 1 powiedzieć 55 53 56 56 51 48 43 49 42 45 44 1
- 6 - V I VI '98 '99 '00 ZMIANY OPINII O NSZZ "SOLIDARNOŚĆ" VI '01 X II VI X II VI X II VI X '03 '04 '05 '06 I '07 powiedzieć V I V III V I VI '98 '99 '00 ZMIANY OPINII O OPZZ VI '01 X II VI X II '03 '04 '05 VI X II VI X I V I V '06 '07 powiedzieć III OCENY INSTYTUCJI FINANSOWYCH W ostatnim czasie oceny Narodowego Banku Polskiego były mało stabilne. Działo się tak zapewne za sprawą zmiennego kursu złotówki, a także szerzej z powodu zmieniających się doniesień na temat stanu gospodarki i natężenia kryzysu gospodarczego. Po zanotowanym w ostatnim sondażu gwałtownym spadku, wrzesień przyniósł poprawę ocen. Być może przyczyną były pozytywne informacje na temat dobrej, na tle innych krajów Europy, sytuacji gospodarczej Polski. Działalność NBP pozytywnie ocenia większość dorosłych (53%, wzrost o 13 punktów), a 13% (spadek o 16 punktów) jest przeciwnego zdania. Tabela 8 Narodowego Banku V 07 07 I 08 V 08 08 XI 08 08 I II III IV IV Polskiego Dobra 53 52 59 56 54 47 44 48 42 53 40 53 +13 Zła 12 13 14 12 15 18 20 16 26 18 29 13 16 powiedzieć 35 35 26 32 30 35 36 36 32 29 31 34 +3 ZMIANY OPINII O NARODOWYM BANKU POLSKIM V I VI '98 '99 '00 VI X II VI X II VI X II VI X I V I V I '01 '03'04 '05 '06 '07 powiedzieć
- 7 - Poprawiły się też, zapewne z tych samych powodów, co w przypadku NBP, opinie o Radzie Polityki Pieniężnej i Giełdzie Papierów Wartościowych. Prawie dwie piąte badanych (39%, wzrost od marca o 4 punkty) ma dobre zdanie o RPP, a co siódmy (14%, spadek o 8 punktów) wyraża opinię krytyczną. GPW uzyskuje dobre oceny u niemal jednej trzeciej ankietowanych (, wzrost o 4 punkty), a złe u respondentów (spadek o 9 punktów). Tabela 9 Oceniane instytucje Rada Polityki Pieniężnej Giełda Papierów Wartościowych II VI X I V I V III 06 06 06 07 07 07 08 08 08 III dobra 34 30 37 43 36 35 42 37 36 35 39 +4 zła 23 22 21 9 15 17 16 17 19 22 14 8 powiedzieć 43 48 42 47 49 48 42 46 45 42 47 +5 dobra 33 31 35 37 35 33 39 33 32 26 30 +4 zła 8 8 7 4 7 7 8 9 10 19 10 9 powiedzieć 59 61 58 60 58 60 53 58 58 55 60 +5 01 VI 02 ZMIANY OPINII O RADZIE POLITYKI PIENIĘŻNEJ 02 X II VI X II VI X II VI X I V I V 03 04 '05 '06 '07 powiedzieć III 01 ZMIANY OPINII O GIEŁDZIE PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH VI 02 02 X II VI X II VI X II VI X I V I V 03 04 '05 '06 '07 powiedzieć III OCENY DZIAŁALNOŚCI WOJSKA Działalność Wojska Polskiego jest doceniana w społeczeństwie. Większość ankietowanych (71%, spadek od marca o 4 punkty) wystawia dobre oceny, a tylko 7% złe. Aprobata wojska utrzymuje się niezależnie od bieżących wydarzeń związanych z udziałem żołnierzy w operacjach międzynarodowych, który nie cieszy się poparciem społeczeństwa.
- 8 - Tabela 10 wojska II VI X I V I V III 06 06 06 07 07 07 08 08 08 III Dobra 72 71 67 73 67 70 73 74 71 75 71 4 Zła 8 7 10 8 8 8 10 8 7 6 7 +1 powiedzieć 21 22 23 19 25 22 17 18 21 19 22 3 V I VI '98 '99 '00 ZMIANY OPINII O WOJSKU VI '01 X II VI X II VI X II VI X I V I V III '03'04 '05 '06 '07 powiedzieć OCENY DZIAŁALNOŚCI INSTYTUCJI WYMIARU SPRAWIEDLIWOŚCI W ocenach sądów wskazania negatywne przeważają nad pozytywnymi, natomiast w opiniach o prokuraturze aprobata i dezaprobata są niemal tak samo częste. W ostatnim półroczu akceptacja działań prokuratury zmalała. Obecnie pracę prokuratorów dobrze ocenia 33% ankietowanych (spadek od marca o 5 punktów), a 36% ją krytykuje. Sądy uzyskują dobrą ocenę u niespełna jednej trzeciej respondentów (31%), a złe u 45%. Tabela 11 Oceniane instytucje Sądy X II VI X I V I V III III 05 06 06 06 07 07 07 08 08 08 dobra 20 27 27 35 39 42 42 40 40 37 33 31 2 zła 61 51 52 46 39 32 35 37 41 41 47 45 2 dobra 22 31 28 36 41 43 38 44 37 37 38 33 5 Prokuratura zła 54 41 42 37 30 27 30 28 35 33 37 36 1 Pominięto trudno powiedzieć
- 9 - VI V I VI '97 '98 '99 '00 ZMIANY OPINII O SĄDACH I '01 IVVI X II VI X II VI X II VI X I V I V III '03'04 '05 '06 '07 VI V I VI '97 '98 '99 '00 ZMIANY OPINII O PROKURATURZE I '01 IVVI X II VI X II VI X II '0304 '05 '06 VI X I '07 V I V III OCENY DZIAŁALNOŚCI POLICJI Policja uzyskuje bardzo dobre oceny. Od ponad dwóch lat opinie o działalności sił policyjnych są stabilne aprobatę wyraża ponad siedem dziesiątych dorosłych Polaków. Obecnie dobrze ocenia pracę policji 72% respondentów, natomiast co piąty () ma do niej zastrzeżenia. Tabela 12 policji X II VI X I V I V III III 05 06 06 06 07 07 07 08 08 08 Dobra 57 66 65 70 71 73 74 72 73 72 72 72 0 Zła 33 24 25 22 21 18 17 20 20 21 21 20 1 Pominięto trudno powiedzieć VI V I VI '97 '98 '99 '00 ZMIANY OPINII O POLICJI I '01 IVVI X II VI X II VI X II VI X I V I V III '03'04 '05 '06 '07
- 10 - OCENY DZIAŁALNOŚCI IPN W ostatnim czasie oceny Instytutu Pamięci Narodowej ulegały wahaniom. IPN stracił bardzo w społecznej ocenie w kwietniu roku, po kontrowersyjnych publikacjach i wypowiedziach jego pracowników na temat Lecha Wałęsy. Obecnie notowania wróciły do poziomu zanotowanego przed tym spadkiem. O IPN dobrze wypowiada się około dwóch piątych dorosłych Polaków (39%, wzrost o 11 punktów), źle natomiast 29%. Krytycyzm wobec IPN rośnie wraz z wykształceniem ankietowanych. Tabela 13 X I V I V III IV Instytutu Pamięci IV 06 07 07 07 08 08 08 Narodowej Dobra 43 53 41 46 46 47 43 42 28 39 +11 Zła 24 15 23 20 20 18 29 30 44 29 15 powiedzieć 33 32 35 34 34 35 29 28 28 32 +4 VI '05 ZMIANY OPINII O INSTYTUCIE PAMIĘCI NARODOWEJ X II '06 VI X I '07 V I powiedzieć V III OCENY DZIAŁALNOŚCI TK, NIK I RPO Trybunał Konstytucyjny i Rzecznik Praw Obywatelskich to instytucje, których notowania nieznacznie się pogorszyły w porównaniu z poprzednim pomiarem, jednak nastąpiło to po chwilowym wzroście aprobaty w marcu roku. TK jest dobrze oceniany prze 44% ankietowanych (spadek o 4 punkty), a źle przez 13% respondentów. RPO uzyskuje dobre oceny u 38% badanych (spadek o 6 punktów), a złe u 18% dorosłych. Nie zanotowaliśmy zmian w opiniach o pracy Najwyższej Izby Kontroli. Aprobatę NIK wyraża 39% ankietowanych, dezaprobatę 18%.
- 11 - Tabela 14 Oceniane instytucje Trybunał Konstytucyjny Rzecznik Praw Obywatelskich Najwyższa Izba Kontroli VI X I V I V III III 06 06 07 07 07 08 08 08 dobra 40 45 46 50 50 56 53 45 48 44 4 zła 17 15 11 13 12 11 11 15 14 13 1 powiedzieć 43 40 43 37 38 33 36 39 38 43 +5 dobra 37 43 48 43 43 48 46 39 44 38 6 zła 16 15 13 15 15 15 20 18 17 18 +1 powiedzieć 47 42 39 43 42 37 34 43 39 44 +5 dobra 40 44 48 41 44 45 47 41 40 39 1 zła 18 18 13 16 16 14 17 18 18 18 0 powiedzieć 42 37 38 43 40 42 36 42 42 43 +1 ZMIANY OPINII O TRYBUNALE KONSTYTUCYJNYM X II '03 '04 VI X II VI X II VI '05 '06 X I V I V III '07 ZMIANY OPINII O RZECZNIKU PRAW OBYWATELSKICH V I VI '98'99 '00 VI '01 X II VI X II VI X II VI X I V I V III '03 '04 '05 '06 '07 powiedzieć powiedzieć V I VI '98'99 '00 ZMIANY OPINII O NAJWYŻSZEJ IZBIE KONTROLI VI '01 X II VI X II VI X II VI X I V I V III '03 '04 '05 '06 '07 powiedzieć OCENY PUBLICZNYCH I PRYWATNYCH STACJI TELEWIZYJNYCH I RADIOWYCH Telewizja publiczna i nadawcy komercyjni uzyskują bardzo dobre oceny od zdecydowanej większości respondentów: TVP 83%, TVN i Polsat po 81%. Polityczne kontrowersje wokół działań zarządu TVP nie przekładają się na opinie o działalności tej instytucji zapewne nie wpływają one na program w stopniu zauważalnym dla większości telewidzów.
- 12 - Tabela 15 Oceniane stacje telewizyjne Telewizja publiczna Telewizja Polsat Telewizja TVN VI X I V I V III III 06 06 07 07 07 08 08 08 dobra 82 83 84 85 82 82 81 82 85 83 2 zła 10 11 11 10 12 13 14 14 11 12 +1 powiedzieć 8 6 5 4 7 5 6 4 4 5 +1 dobra 77 78 84 80 83 81 81 79 80 81 +1 zła 9 11 7 9 7 10 8 12 11 9 2 powiedzieć 14 12 10 11 10 10 11 10 9 10 +1 dobra 76 76 77 79 81 81 82 79 83 81 2 zła 4 5 5 5 4 5 5 8 8 5 3 powiedzieć 20 19 19 17 15 14 13 13 10 13 +3 ZMIANY OPINII O TELEWIZJI PUBLICZNEJ ZMIANY OPINII O TELEWIZJI TVN V V I VI VI '97 '98 '99 '00 '01 X II '03'04 VI X II VI X I '05 '06 '07 V I V III VI X II '03 '04 X II VI X II VI X I '05 '06 '07 V I V III ZMIANY OPINII O TELEWIZJI POLSAT VI X II '03 '04 X II VI X II VI X I '05 '06 '07 V I V III Bardzo dobre oceny uzyskują najczęściej słuchane stacje radiowe. Polskie Radio ma dobrą opinię u blisko trzech czwartych respondentów (74%), niewiele mniej osób wyraża się pozytywnie o RMF FM (72%) i Radiu Zet (71%). Radio Maryja uzyskuje zdecydowanie więcej ocen złych (36%, spadek od marca o 4 punkty) niż dobrych (22%). Od ostatniego pomiaru nieco osłabł krytycyzm wobec działalności tej rozgłośni, jednak nie przybyło osób wyrażających jej aprobatę.
- 13 - Tabela 16 Oceniane stacje radiowe Polskie Radio (publiczne) Radio RMF FM Radio Zet Radio Maryja VI X I V I V III III 06 06 07 07 07 08 08 08 dobra 76 77 75 75 76 76 75 77 75 74 1 zła 4 5 4 5 6 7 7 6 8 6 2 powiedzieć 20 18 21 20 18 17 18 17 17 20 +3 dobra 68 69 72 70 76 76 75 71 74 72 2 zła 3 4 2 3 2 3 3 5 6 4 2 powiedzieć 29 27 25 28 22 22 22 24 19 24 +5 dobra 69 69 71 69 75 73 73 70 71 71 0 zła 2 3 2 2 2 2 3 4 6 4 2 powiedzieć 29 27 27 29 23 24 24 26 23 26 +3 dobra 23 23 21 23 21-18 - 22 22 0 zła 38 38 36 31 40-46 - 40 36 4 powiedzieć 39 39 43 46 39-37 - 37 42 +5 ZMIANY OPINII O POLSKIM RADIU SA ZMIANY OPINII O RADIU RMF FM V V I VI '97 '98 '99 '00 VI '01 X II '03'04 VI X II VI X I '05 '06 '07 V I V III X II '03 '04 X II VI X II VI X I '05 '06 '07 V I V III ZMIANY OPINII O RADIU ZET ZMIANY OPINII O RADIU MARYJA X II '03 '04 X II VI X II VI X I '05 '06 '07 V I V III X II '03 '04 X II VI X II VI X I '05 '06 '07 V V III
- 14 - W opiniach o działalności instytucji politycznych można zauważyć daleko idące zróżnicowanie między postrzeganiem władz centralnych i lokalnych. Większość Polaków negatywnie ocenia pracę parlamentu i urzędu prezydenta, natomiast pozytywnie wypowiada się o swoich władzach samorządowych. Zjawisko to ma charakter trwały. Kryzys finansowy i gospodarczy sprawił, że oceny instytucji finansowych umieszczonych na liście były w ostatnich miesiącach mało stabilne. We wrześniu wszystkie trzy instytucje: NBP, GPW i Rada Polityki Pieniężnej, zanotowały poprawę ocen, częściowo zapewne na skutek doniesień o dobrej, w porównaniu z innymi krajami Europy, sytuacji gospodarczej Polski. Opracował Michał WENZEL