OPIS DOBREJ PRAKTYKI 1. Dane dotyczące podmiotu ubiegającego się o wpis nazwa inicjatywy nazwa podmiotu Nasza Ojcowizna. Żywe Lekcje Historii Na Zamku W Czersku Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Oddział w Czersku dokładny adres Czersk Pl. Tysiąclecia 14 (dla korespondencji ul. Warszawska 3) 05-530 Góra Kalwaria gmina Góra Kalwaria powiat województwo piaseczyński mazowieckie telefon 609 563 401 adres strony internetowej faks - adres e-mail http://www.facebook.com/pages/towarzystwo-opieki-nad- Zabytkami-Oddział%C5%82-w-Czersku/109321032554789 czersk@o2.pl 2. Charakter podmiotu Obywatele zorganizowani (zaznacz): w radach i komitetach utworzonych przez władze publiczne w radach i komitetach zorganizowanych z inicjatywy mieszkańców zebraniach wiejskich i sołectwach w organizacjach pozarządowych nieformalnych grupach obywatelskich indywidualne osoby 3. Rodzaj(e) podjętych działań na rzecz realizacji potrzeb społeczności lokalnej (zaznacz): realizacja zadań publicznych na zlecenie władz lokalnych działalność charytatywna i opiekuńcza działalność edukacyjna i wychowawcza działalność wspierająca rozwój społeczności lokalnej działalność na rzecz podniesienia warunków życia działalność na rzecz zachowania i rozwoju lokalnych wartości kultury i tradycji 1
4. Przedmiot działalności NASZA OJCOWIZNA. ŻYWE LEKCJE HISTORII NA ZAMKU W CZERSKU jest to cykl wykładów poświęcony historii i pokazów tradycyjnych rzemiosł organizowany od 2008 roku. Pokazujemy zupełnie inne podejście do nauczania historii nauka przez zabawę w plenerze. Wykładowcy przebrani w stroje z epoki przybliżają daty i fakty historyczne. Na dziedzińcu zamkowym od czerwca do listopada 2013 roku dzieci ze szkół podstawowych mogły poznać m. in. rytuał pasowania na rycerza, części składowe zbroi średniowiecznej, założyć zbroję pikiniera szwedzkiego, wziąć do ręki miecz, łuk, przymierzyć hełm. Dowiedzieć się jak wyglądały rzymskie formacje bojowe, poznać historię Powstania Styczniowego i wiele innych ciekawych historii. Nie mniej ciekawie było w kuźni i warsztacie garncarskim. Pan zajmujący się kowalstwem demonstrował jak w tradycyjny sposób wykuwało się podkowy i jak płatnerze szlifowali miecz, a w warsztacie garncarskim można było utoczyć koraliki oraz usłyszeć ciekawe historie o glinie. 5. Opis działań Przyczyną realizacji projektu była chęć odpowiedzi na potrzebę poczucia tożsamości z dziedzictwem kulturowym regionu. Projekt spełnia także funkcję edukacji poprzez zabawę i daje okazję do wartościowego spędzenia wolnego czasu, integrując w ten sposób rodziny, grupy pokoleniowe oraz społeczność lokalną. Żywe lekcje historii jako impreza cykliczna wpisuje się w stałą ofertę kulturalno turystyczną i stwarza wspaniałą okazję do przyciągania turystów z Polski i z zagranicy, którzy mogą w ten sposób poznać region i jego rozliczne walory. Interaktywne prezentacje to formy chętnie oglądane przez widzów, zaspakajające równocześnie potrzebę uczestnictwa we wspólnym przeżywaniu kultury. Wielką rolę w projekcie pełni Zamek w Czersku, stanowiący tło wydarzeń kulturalnych. To niezwykłe miejsce budujące atmosferę przedsięwzięcia, przyciągające gości z różnych stron, będące same w sobie cennym zabytkiem i wielką atrakcją turystyczną wskazuje, iż istnieje głęboka potrzeba wykorzystania tego typu obiektów na cele kulturalne. Organizowanie żywych lekcji historii nie tylko zwiększa świadomość roli Czerska w historii Polski i Mazowsza, ale przyczynia się też do poprawienia oferty turystycznej Zamku. Celem przedsięwzięcia jest: promocja naszego regionu o bogatych tradycjach historycznych i kulturowych zachęcenie do kontynuowania tradycji oraz przyswajania wiedzy historycznej przedstawianie trudnych tematów poprzez łatwo przyswajalny żywy pokaz i kontakt z odtwórcami dawnych dziejów spotkanie z żywą historią kulturalne ożywienie Zamku Książąt Mazowieckich w Czersku szczególnie w dni powszednie budowanie społeczeństwa obywatelskiego poprzez kształcenie świadomych własnej przeszłości i korzeni obywateli, przywiązanych do swojej malej ojczyzny 2
promocja historii poprzez turystykę - promocja walorów przyrodniczo-kulturowych regionu popularyzacja idei ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków wśród uczestników. Na terenie Zamku Książąt Mazowieckich w Czersku odbywa się rocznie kilka imprez o charakterze cyklicznym, między innymi: Turniej Rycerski czy obchody Europejskich Dni Dziedzictwa. Niestety w okresie pomiędzy imprezami oferta Zamku nie jest tak atrakcyjna. Dlatego od 2008 roku z inicjatywy członków Oddziału TOnZ w Czersku a w szczególności prezes Barbary Jabłońskiej i członka Damiana Dębskiego są organizowane lekcje żywej historii. Są to zajęcie odbywające się na terenie Zamku, które głównie kierujemy do dzieci i młodzieży szkolnej. Nasze pokazy są wspaniałym urozmaiceniem szkolnej rutyny. W czasie wykładów przypominamy zapomniane postacie historyczne ze szczególnym uwzględnieniem Mazowsza oraz poznajemy aspekty życia codziennego dawnych mieszkańców. Zgodnie z założeniami działanie odwołuje się do bogatej tradycji regionu, ale poprzez nowoczesne formy prezentacji przyczynia się do kreowania unikalnej oferty turystycznej i zwraca uwagę na główne atrakcje regionu: zachowane od średniowiecza założenia urbanistyczne miast historycznych takich jak Czersk, zachowane oryginalne obiekty zabytkowe takie jak Zamek Książąt Mazowieckich w Czersku jako przykład średniowiecznej warowni obronnej, walory przyrodnicze Doliny Wisły oraz zachowane tradycje artystyczne i rzemieślnicze. Zorganizowanie tego przedsięwzięcia w 2013 roku wymagało: spotkań ze sponsorami spotkań z współorganizatorami: Gminą Góra Kalwaria, Ośrodkiem Kultury w Górze Kalwarii, Starostwem Powiatowym w Piasecznie, sołtysem Czerska spotkań z wykonawcami programu - negocjacje i podpisywanie umów zakupu sprzętu multimedialnego: laptopa, projektora, głośników, ekranu przygotowania tekstu, materiałów fotograficznych, dźwiękowych, montażu dźwięku i wideo, konwersji materiału do produkcji filmu Nadwiślańskie Urzecze wypożyczenia filmu Tak było w Górze Kalwarii ubezpieczenia cyklu wykładów opracowania i druku plakatów realizacji projektu zaproponowaliśmy następujące prezentacje tematyczne, zawsze dostosowane do wieku uczestników: 1) CESARSTWO RZYMSKIE 2) RYCERSTWO W ŚREDNIOWIECZU 3) POTOP SZWEDZKI 3
4) KSIĘSTWO WARSZAWSKIE 5) POWSTANIE STYCZNIOWE 6) KUCIE ORĘŻA HISTORYCZNEGO 7) GLINKA JAKO BUDULEC NIE TYLKO GARNCARSKI Ponadto dzięki prezentacją multimedialnym Z dawnych dziejów Czerska, Nadwiślańskie Urzecze (Łurzyce), Tak było w Górze Kalwarii uczestnicy poznali historię: Czerska, na nowo odkrytego regionu Łurzyce czy dawnej Góry Kalwarii. Konieczność realizacji wynika z potrzeby uwrażliwienia uczestników na ochronę dóbr kultury w szczególności spuścizny kulturowej naszego regionu, która praktycznie na naszych oczach odchodzi w niepamięć wraz z najstarszymi mieszkańcami czego dowodem jest historia Łurzyca, zapomnianego regionu nad Wisłą. Chcemy również uświadomić, jak wielki wpływ na rozwój małych społeczności mają jej przedstawiciele angażujący się w pracę na rzecz poprawy jakości życia swojej małej ojczyzny w różnych jego aspektach. 6. Ocena efektów wdrożenia projektu dla zaangażowania mieszkańców w realizację zadań publicznych Zadanie odpowiedziało przede wszystkim na potrzebę poczucia tożsamości z dziedzictwem kulturowym regionu. Projekt spełnił także funkcję edukacji poprzez zabawę i dał okazję do wartościowego spędzenia wolnego czasu, integrując w ten sposób rodziny, grupy pokoleniowe oraz społeczność lokalną. Żywe lekcje historii jako impreza cykliczna wpisuje się w stałą ofertę kulturalno turystyczną. Podczas Gminnego Święta Plonów Góra Kalwaria Brześce 2013 zostały laureatem konkursu Najlepszy Produkt Lokalny. Od 20 czerwca do 7 listopada w wykładach uczestniczyło 1160 osób w tym z Przedszkola Francuskiego 30 dzieci. Opracowano i wydrukowano 225 szt. plakatów, wypożyczono i wyświetlono film Tak było w Górze Kalwarii, wyprodukowano i wyświetlano film Nadwiślańskie Urzecze, wyświetlono film Z dawnych dziejów Czerska. Filmy były wyświetlane m. in. podczas Gminnego Święta Plonów Góra Kalwaria Brześce i podczas obchodów XVI Europejskich Dni Dziedzictwa na terenie Zamku Książąt Mazowieckich w Czersku. Zakupiono jeden laptop, jeden projektor, jeden ekran. Członkowie Oddziału TOnZ na realizację etapu przygotowawczego i wykonanie zadania pracowali łącznie 1015 godz. Trwałym śladem imprezy będącym jednocześnie świadectwem historii inicjatyw kulturalnych dla rozwoju społecznego są prezentacje multimedialne Z dawnych dziejów Czerska, Nadwiślańskie Urzecze, plakaty i sprzęt multimedialny: laptop, projektor, głośniki, ekran. Najczęściej zamawiane tematy to: Cesarstwo Rzymskie, Rycerstwo w Średniowieczu. 4
7. Oszacowanie nakładów poniesionych na organizację i realizację projektu Koszt realizacji zadania 31959,21zł. został pokryty z funduszy Gminy Góra Kalwaria, Starostwa Powiatowego w Piasecznie, sponsorów, wkładu własnego oraz wkładu osobowego członków Oddziału TOnZ w Czersku. Na przygotowanie i realizację zadania członkowie pracowali społecznie 1015 godzin, użytkowano komputer, drukarkę, laptop, projektor, głośniki, ekran, dziedziniec i wieże zamku w Czersku 8. Czy napotkali Państwo trudności, z którymi należało się zmierzyć, aby zrealizować projekt? Z powodu braku funduszy wykłady rozpoczęły się od czerwca a nie, jak planowaliśmy, od kwietnia 9. Zalecenia dla innych podmiotów zainteresowanych wdrożeniem projektu Ze szkołami dokładne uzgadnianie terminów i godzin zajęć aby uniknąć np. 300 osobowej grupy w ciągu jednego dnia. Dobre relacje z otoczeniem, szkołą, sponsorami, samorządami lokalnymi, instytucjami kultury oraz mieszkańcami. Zapewnienie promocji przedsięwzięcia i dobre stosunki z mediami. 5