Tradycje 1. Historia administracji wojskowej w Rzeszowie w latach 1918 1975 Tradycje administracji wojskowej w Rzeszowie sięgają początku naszej niepodległości. 20 listopada 1918 roku z rozkazu gen. Stanisława Puchalskiego utworzono w Rzeszowie Komendę Okręgu Poboru do nowo tworzonej polskiej siły zbrojnej. W ślad za tym, 29 października 1919 roku Komendę przemianowano na Powiatową Komendę Uzupełnień z zadaniem dokonywania poboru na obszarze obecnych powiatów: rzeszowskiego, kolbuszowskiego i strzyżowskiego. 20 marca 1939 roku, wychodząc naprzeciw zbliżającym się zadaniom mobilizacyjnym, dokonano kolejnej restrukturyzacji zmieniając nazwę ogniw poboru na Rejonowe Komendy Uzupełnień (RKU) oraz nowo utworzoną Rejonową Komendę Remontu Koni (RKRK). 6 września 1939 roku obydwie komendy zostały ewakuowane, początkowo do Przemyśla, a następnie Lwowa. W 1944 roku, rozporządzeniem kierownika Resortu Obrony Narodowej z dnia 15 września 1944 roku o częściowej mobilizacji i rejestracji ludności zdolnej do służby wojskowej odtworzono w Rzeszowie Rejonową Komendę Uzupełnień zarządzającą zasobami miejscowymi powiatów: rzeszowskiego, brzozowskiego, krośnieńskiego i części dębickiego (Ropczyce). Po zakończeniu wojny, 21 sierpnia 1945 roku zmieniono granicę administrowania Rejonowej Komendy Uzupełnień w Rzeszowie na powiaty: rzeszowski, łańcucki oraz leżajski i strzyżowski. Następnie z dniem 16 sierpnia 1948 roku rozporządzeniem Ministra Obrony Narodowej w porozumieniu z Ministrem Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych, zmieniono zasięg terytorialny Komendy dla powiatów: rzeszowskiego, strzyżowskiego i kolbuszowskiego. Po kolejnych zmianach strukturalnych, w oparciu o zarządzenie Ministra Obrony Narodowej Nr 105 z dnia 24 grudnia 1951 roku utworzono w Rzeszowie dwie Wojskowe Komendy Rejonowe: jedną Rzeszów- Miasto, i drugą Rzeszów- Powiat dla wcześniej wymienionych powiatów. Nowa koncepcja tworzenia organów wykonawczych w formie Obrony Terytorialnej zapoczątkowana na początku lata sześćdziesiątych przyniosła, wraz ze zmianą zadań, zmianę nazw na Powiatowe Komendy Uzupełnień oraz utworzenie nadrzędnej komórki, jaką został Wojewódzki Sztab Wojskowy w Rzeszowie. Na podstawie decyzji naczelnych władz administracyjnych kraju o nowym podziale administracyjnym, dotychczasowe województwo rzeszowskie zostało podzielone w roku 1975 na kilka województw, a Wojewódzki Sztab Wojskowy rozpoczął administrowanie na terenie dwóch Wojskowych Komend Uzupełnień w Rzeszowie i Mielcu. Strona 1
Rys. nr. 1 Budynek przy ul. Batorego nr 20 gdzie mieściła się po wojnie Wojskowa Komenda Rejonowa w latach 1945 1951 oraz Rejonowa Komenda Uzupełnień w latach 1951 1955 2. Powstanie i działalność Wojskowej Komendy Uzupełnień w Rzeszowie 1975-2017. W oparciu o zarządzenie nr 37/ MON z dnia 31 maja 1975 roku Wojskowa Komenda Uzupełnień w Rzeszowie miała przejąć zadania zabezpieczenia potrzeb poboru i uzupełnień oraz mobilizacyjnego zabezpieczenia wysiłku obronnego z szeroko rozumianym zapleczem technicznym środki dowodzenia i transportu oraz kwatermistrzowskim. W nowym usytuowaniu, w oparciu o Zarządzenie Szefa Sztabu Warszawskiego Okręgu Wojskowego nr 016/Org. z dnia 20 czerwca 1975 roku o formowaniu sekcji i komórek organizacyjnych Wojskowych Komend Uzupełnień, Komenda WKU w Rzeszowie stawała się nowym jakościowo organem administracji wojskowej na administrowanym terenie. Pociągało to w konsekwencji pełną niezależność od cywilnych organów administracji samorządowej oraz wyjście z zależności kwaterunkowo - remontowej władz powiatowych i miejskich. Postawione w Zarządzeniu nr 016/Org. zadania planistyczno - organizacyjne nakazywały osiągnięcie pełnej zdolności do realizacji zadań do października 1975 roku (tj. do rozpoczęcia nowego poboru). Strona 2
Rys. nr. 2 Budynek przy ul. Okrzei 1, gdzie mieścił się Miejski Sztab Wojskowy w latach 1969 1975, a następnie Wojskowa Komenda Uzupełnień w latach 1975 1988. W latach 1986 1990 Wojskowa Komenda Uzupełnień w Rzeszowie podlegała szerokim zmianom kadrowym oraz zmieniła dotychczasową siedzibę. Strona 3
Rys. nr. 3 Budynek przy ul. Dąbrowskiego 22, gdzie mieściła się Wojskowa Komenda Uzupełnień w latach 1988 1993 W 1990 roku Wojskowa Komenda Uzupełnień została przeniesiona z budynku Urzędu Miejskiego w Rzeszowie przy ul. Okrzei 1 do budynku koszarowego przy ul. Dąbrowskiego 22, rejonu stacjonowania 16 błącz. Okres od czerwca do sierpnia 1993 roku, to kolejna przeprowadzka Wojskowej Komendy Uzupełnień w Rzeszowie do nowej siedziby na ulicy Konopnickiej 5, gdzie funkcjonuje do dnia dzisiejszego. Strona 4
Rys. nr. 4 Budynek przy ul. Konopnickiej 5, gdzie obecnie od 1993 roku mieści się WKU Od 1 lipca 1996 roku w związku ze zmianami organizacyjnymi w Siłach Zbrojnych i przemianowaniu Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Rzeszowie na Regionalny Sztab Wojskowy, rzeszowska Wojskowa Komenda Uzupełnień stała się jedną z sześciu podległych komend, obok podobnych w Jarosławiu, Jaśle, Mielcu, Przemyślu i Sanoku. Działalność Wojskowej Komendy Uzupełnień w Rzeszowie w latach 1996-2002. W nowych strukturach organizacyjnych terenowych organów administracji wojskowej Komendzie Uzupełnień w Rzeszowie przypadła wiodąca rola, a to dlatego, że była komendą najbliższą, i jednocześnie największą. Swoim zasięgiem obejmowała cztery Urzędy Rejonowe w: Rzeszowie, Leżajsku, Łańcucie i Strzyżowie. Powierzchnia administrowanego terenu wynosiła 3063,9 km kwadratowych, o liczbie mieszkańców ponad pół miliona. Na administrowanym terenie znajdowało się 28 (od 1 stycznia 1999 roku - 30) ośrodków administracji samorządowej, w tym: 2 Urzędy samodzielnych Miast (od 1.01.1999r - trzy); 9 Urzędów Miast i Gmin, 20 (21) Urzędów Gmin. 3. Komenda po reformie administracji wojskowej 2003-2017 Rozporządzeniem Ministra Obrony Narodowej z dnia 23 marca 2003 roku w sprawie wojewódzkich sztabów wojskowych i wojskowych komend uzupełnień dokonano zasadniczych zmian w strukturach administracji wojskowej w skali kraju, województwa oraz zakresu terytorialnego. Zlikwidowano 20 Wojskowych Komend Uzupełnień, w tym w województwie podkarpackim komendę w Przemyślu. Jednocześnie w oparciu o kryteria ludnościowe (zasoby) dokonano weryfikacji regionalnej (terytorialnej). Zgodnie z powyższym zarządzeniem obszar administrowania Wojskowej Komendy Uzupełnień w Rzeszowie został zawężony do powiatów: rzeszowskiego i łańcuckiego oraz Miasta Rzeszowa. Tym samym obszar oddziaływania skurczył się o połowę, bo do 1638,8 km kwadratowych o liczbie ludności powyżej 400 tysięcy. W zasięgu administrowania znalazły się 3 Urzędy Miast, 4 Urzędy Miast i Gmin oraz 14 Urzędów Gmin. Taki stan trwa do dnia dzisiejszego. Strona 5
W dniu 23 czerwca 2004 roku Minister Obrony Narodowej Jerzy Szmajdziński zatwierdził swoja decyzją Nr 168/MON wniosek Wojskowego Komendanta Uzupełnień o ustanowieniu dnia 1 lipca świętem Wojskowej Komendy Uzupełnień w Rzeszowie. Natomiast, w roku 2005 Minister Obrony Narodowej, Decyzją Nr 87/MON/PSSS z dnia 7 kwietnia 2005 roku wprowadził odznakę piątkową WKU w Rzeszowie. Autorem projektu był ppłk Wojciech Szyndlar i ppłk Edward Gomuła. Rys. nr. 4 Odznaka Pamiątkowa WKU w Rzeszowie Źródło: archiwum WKU Bibliografia 1. Czesław Krawiec, Wojciech Szyndlar, 30 lat Wojskowej Komendy Uzupełnień w Rzeszowie, Agencja Poligraficzno-Wydawnicza Sandra 2005. 2. Kroniki WKU w Rzeszowie Strona 6