DEKLARACJE ŚRODOWISKOWE WYROBÓW BUDOWLANYCH NA PODSTAWIE EN 15804 Michał Piasecki, dr inż. m.piasecki@itb.pl
Deklaracja środowiskowe EPD? Zgodnie z normą EN 15804 oraz ISO 14025 deklaracja środowiskowa III typu (EPD) dostarcza ilościowych informacji o oddziaływaniach środowiskowych wyrobów budowlanych w wybranych fazach jego cyklu życia. Jest to informacja, która odnosi się do jednostki wyrobu oraz jest zweryfikowana przez stronę trzecią. Celem deklaracji środowiskowej jest zapewnienie podstawy do oceny rozwiązań technologicznych i budynków w kontekście oceny środowiskowej oraz umożliwienie identyfikowanie tych, które powodują mniejszy wpływ na środowisko 2/3/2016 2
PN-EN 15804+A1:2014-04 - Zrównoważoność obiektów budowlanych -- Deklaracje środowiskowe wyrobu -- Podstawowe zasady kategoryzacji wyrobów budowlanych Ustala podstawowe zasady metodyczne określania deklaracji środowiskowych III typu dla wyrobów budowlanych PN-EN ISO 14025:2010 Etykiety i deklaracje środowiskowe -- Deklaracje środowiskowe III typu -- Zasady i procedury Ustala zasady i określono procedury opracowania programów deklaracji środowiskowych III typu i weryfikacji deklaracji środowiskowych III typu. 2/3/2016 3
Deklaracja środowiskowa EPD (dla 1m2 systemu ETICS) wykonana zgodnie z EN 15804 i weryfikowana zgodnie z ISO 14025
2/3/2016 5
Ok. 3500 EPD w Europie, 350 deklaracji EPD dla wyrobów termoizolacyjnych w Europie, ponad 100 dla ETICS, 50 EPD w Polsce
Wartość dodana deklaracji środowiskowej EPD Harmonizacja EPD rozpoznawane są w Europie i na Świecie Zmniejszenie barier w handlu poprzez jeden system komunikacji cech środowiskowych wyrobu Jeden sposób deklarowania dla różnych wymagań europejskich i krajowych (przywołana przez dok. EC) Umożliwia porówywanie wyrobów (bez tzw. green washing) Podejście cyklu życia Bazuje na powszechnie uznanych standardach ISO i CEN Szeroka perspektywa uwzględniajaca cykl życia Charakter W chwili obecnej jest to deklaracja dobrowolna ALE(!) Niebawem dodatkowy wymiar deklarawania właściwości użytkowych wyrobu (CE) Cel w komunikacji Narzędzie w komunikacji biznesowej Narzędzie zarządzania środowiskowego firmy ISO 14001/EMAS Narzędzie i element oceny środowiskowej budynków 2/3/2016 7
PLAN DZIAŁANIA KOMISJI EUROPEJSKIEJ Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady Strategia na rzecz zrównoważonej konkurencyjności branży budowlanej i jej przedsiębiorstw, COM (2012) 433 Działania przewidziane do realizacji to m.in.: doprowadzenie do wzajemnego uznawania metod oceny parametrów środowiskowych wykorzystywanych w państwach członkowskich, ustalenie zharmonizowanych zasad deklaracji właściwości użytkowych zasadniczych charakterystyk wyrobów budowlanych w odniesieniu do wymagania podstawowego dotyczącego zrównoważonego wykorzystywania zasobów naturalnych (a także nowych zapisów wymagania nr 3 i 6 w cyklu życia )
Interpretacja CEN TC 350 dot. wymagania 3,6,7 SYTUACJA DO KTÓREJ ASPIRUJEMY- EPD JAKO ELEMENT DEKLARACJI WŁAŚCIWOŚCI (CE) AKTY PRAWNE WYMAGANIA EC I KRAJOWE OCENY hen lub ETA METODY
KT wyrobów w CEN implementujące EN 15804 do hen Komitet CEN Nr normy Tytuł TC 134 - Resilient, textile and laminate floor coverings pren 16810 Sustainability of construction work - Environmental product declarations - Product category rules for resilient, textile and laminate floor coverings TC 88 - Thermal insulating materials and products Nowa EN 16783 Thermal insulation products - Product category rules (PCR) for factory made and in-situ formed products for preparing environmental product TC 163 - Sanitary appliances pren 16578 Sustainability assessment - Ceramics sanitary appliances TC 229 - Precast concrete products TC 104 - Concrete and related products TC 155 - Plastics piping systems and ducting systems pren 16757 WI 104354 - WI 155821 Sustainability of construction works - Environmental product declarations - Product Category Rules for precast concrete products Sustainability of construction works - Environmental product declarations - Core rules for concrete and concrete products Plastics Piping Systems - Environmental Product Declarations - Product Category Rules (PCR) for plastics piping systems inside buildings (pressure and non-pressure) TC 155 - Plastics piping systems and ducting systems WI 155820 Plastics Piping Systems - Environmental Product Declarations - Product Category Rules (PCR) for buried plastics piping systems (pressure and non-pressure) TC 129 - Glass in building WI 129211 Product Category Rules for Environmental Product Declarations for flat glass products used in buildings and other construction works (Flat Glass PCR) TC 175 - Round and sawn timber TC 51 - Cement and building limes EN 16485:2014 pren 16908 Round and sawn timber - Environmental Product Declarations - Product category rules for wood and wood-based products for use in construction Cement and building lime - Environmental product declarations - Product Category Rules complementary to EN 15804 TC 165 - Waste water engineering WI 165270 Guidance for the implementation of environmental aspects in product standards and system standards in the field of wastewater engineering TC 226 - Road equipment WI 226215 Road traffic noise reducing devices - Procedures for sustainability assessments TC 89 - Thermal performance of buildings and building components WI 289162 Facade - Product Category Rules (PCR) for Environmental Impact assessment
JEDNA METODA KOMUNIKACJI ODDZIAŁYWAŃ ŚRODOWISKOWYCH DLA WYROBU DLA WSZYSTKICH INICJATYW
TYPOWY ZAKRES PRAC DLA OPRACOWANIA EPD Prace nad wykonaniem deklaracji obejmują m.in.: workshop w celu ustalenia harmonogramu i sposobu współpracy ustalenie jednostki wyrobu i zasad alokacji inwentaryzację danych obliczeniowych audyt danych w Zakładzie opracowanie charakterystyki środowiskowej w oparciu o metodykę LCA weryfikację charakterystyki przez eksperta zewnętrznego wydanie świadectwa i raportu deklaracji ważnego przez 5 lat uroczyste wręczenie świadectwa EPD podczas ważnego wydarzenia budowlanego Przybliżony czas na wykonanie deklaracji EPD wynosi 3 miesiące. 2/3/2016 12
OGÓLNA METODYKA OCENY ELEMENTY SYSTEMU EPD-ITB Wszystkie informacje o naszym systemie EPD (oraz wydane deklaracje) znajdują się na (http://www.zb.itb.pl/epd). Ze względu na procedury ECO i europejski charakter EPD wszystkie dokumenty są w języku angielskim. OPIS SYSTEMU OCENY ŚRODOWISKOWEJ EPD-ITB FORMAT DEKLARACJI DLA GRUPY WYROBÓW FORMAT RAPORTU WERYFIKACJI EPD FORMULARZ INWENTARYZACJI DANYCH DO OCENY 2/3/2016 13
FAZY I MODUŁY CYKLU ŻYCIA Udział fazy produkcyjnej wyrobów np. w zużyciu energii w pełnym cyklu życia budynku, przy 50- letnim okresie eksploatacji obiektu budowlanego wynosi: 2-10% dla obiektów wznoszonych tradycyjnie, 10-20% dla obiektów energooszczędnych, 20-50% dla obiektów o niskim zapotrzebowaniu na energię, powyżej 50% dla obiektu zero-energetycznego czy pasywnego
Kryteria oceny środowiskowej 15804 & 15978: Indicators KLIMAT WARTSWA OZONOWA ZAKWASZENIE EUTROFIZACJA SMOG USZCZUPLENIE ZASOBÓW 2/3/2016 15
Charakterystyka środowiskowa dla 1 m2 ETICS (12 cm MW) wg. EN 15804
Ocena środowiskowa moduł A3 produkcja INWENTARYZACJA SUROWCÓW W PRODUKCJI INWENTARYZACJA EMISJI W PRODUKCJI Emisja Jednostka Emisja całkowita [Mg] Nr Nazwa surowca lub półproduktu Zużycie w produkcji [Mg] Ilość na jednostkę wyrobu [kg/kg] Ilość na jednostkę wyrobu [kg/m 2 ] 1 Cement I 52,5 R 870,1 0,12 0,40 2 Spoiwa 374,1 0,03 0,11 3 Wypełniacz mineralny 1 3208,7 0,27 0,88 5 Wapno hydratyzowane 1014,9 0,14 0,47 6 Dodatki 126,8 0,014 0,046 7 Pozostałe komponenty (poniżej<0,5%) 124,4 0,017 0,055 Ilość na jednostkę wyrobu [kg/mg] Ilość na jednostkę wyrobu [kg/m 2 ] Pył kg 852,48 0,0045 1,5E-05 CO kg 836,92 0,0045 1,5E-05 CO 2 kg 193852,00 1,1 0,0036 NO 2 kg 1365,87 0,0073 2,40E-05 SO 2 kg 406,45 1,00E-02 3,30E-05 CH 4 kg 0,49 2,62E-06 8,66E-09 Nośniki Energii Jednostka [x] Zużycie w produkcji Ilość na jednostkę wyrobu [x/mg] [x/m 2 ] Energia elektryczna kwh 4359798 23,26 0,08 ON (wewnątrz Zakładu) l 133222 0,71 0,002 Gaz ziemny m³ 1015218 5,42 0,02 Kod odpadu INWENTARYZACJA ODPADÓW W PRODUKCJI Jednostka Ilość całkowita [Mg] Ilość na jednostkę wyrobu [kg/mg] Ilość na jednostkę wyrobu [kg/m 2 ] 150101 Mg 91,755 0,490 0,00162 150102 Mg 53,753 0,287 0,00095 101382 Mg 1149,9 6,135 0,02024 Ilość na jednostkę wyrobu INWENTARYZACJA ZUŻYCIA PALIW W PRODUKCJI 2/3/2016 17
Ocena środowiskowa moduł A2 transport lp Surowiec Mg/dostawę Ilość dostaw Rodzaj transportu dystans [km] 2 cement I 42,5 R 28,00 23 big truck >16t DZ 160 binder 4 (poly vinyl 3 acetate) 12,00 2 average truck 10-16 t DZ 913 4 quartz sand 1 25,00 65 big truck >16t DZ 80 5 Limestone powder 2 27,00 9,29 big truck >16t DZ 175 8 pallet 14,50 3 average truck 10-16 t DZ 70 9 PE foil st 10,00 1 average truck 10-16 t DZ 230 10 PE foil 10,00 1 average truck 10-16 t DZ 215 11 Multileyer paper bag 4,90 2 small truck < 10t DZ 15 2/3/2016 18
Ocena środowiskowa moduł A1 surowce Nazwa produktu Rodzaj surowca Charakterystyka chemiczna 1A. Klej do przyklejania styropianu XX kg/m2 +woda 0,8 kg Udział masowy w kg/mg Udział % GWP Zagęstnik celulozowy hydroksyetyloceluloza 3 0,005 0,0670 Proszek redysperowalny polioctan winylu 5 0,0195 0,2262 Wypełniacz kwarcowy Piasek kwarcowy 562 0,603 0,0509 Wypełniacz mineralny Węglan wapnia proszek 30 0,157 0,0014 Spoiwo Cement portlandzki I 42,5 400 0,196 0,6350 2. Styropian 20kg/m3 3A. Kleje do wykonywania warstwy zbrojącej ZZ 3,5kg/m2+0,8 woda Warstwa izolacyjna fabrycznie produkowany polistyren ekspandowany ( EPS) wg EN 13163 o gęstości max 20,0 kg/m3+ kołki 6,7870 Zagęstnik celulozowy hydroksyetyloceluloza 4 0,005 0,0586 Proszek redysperowalny polioctan winylu 17 0,019597 0,1989 Wypełniacz kwarcowy Piasek kwarcowy 614 0,6369 0,0470 Wypełniacz mineralny Węglan wapniowo-magnezowy 25 0,11758 0,0009 Spoiwo Cement portlandzki CEM I 42,5 R 340 0,1959 0,4909 2/3/2016 19
UZNAWANIE EPD ITB W EUROPIE ITB jako krajowy reprezentant (Członek Założyciel) należy do europejskiego stowarzyszenia ECO-PLATFORM (www.eco-platform.org) jednostek wydających deklaracje środowiskowe w Europie (do którego też należą m.in. IBU, BRE, HQE, EPD NORGE ). Przynależność do ECO zapewnia wzajemne uznawanie deklaracji środowiskowych w Europie oraz możliwość wykorzystania EPD w systemach oceny budynku (BREEAM, LEED, HQE, DGNB). W chwili obecnej ITB ma zarejestrowanych około 50 deklaracji EPD(http://zb.itb.pl/epds) oraz realizuje liczne kolejne. 2/3/2016 20
http://www.eco-platform.org EUROPEJSKIE JEDNOSTKI WYDAJĄCE DEKLARACJE ŚRODOWISKOWE WYROBÓW
Członkowie Jednostki wydające EPD (14, ok 3.500 EPDs) Stowarzyszenia producentów/european (Trade) Associations (8) Green Building Councils (GBCs) Firmy konsultingowe LCA/BREEAM/LEED(20) Współpraca z Komisją Europejską (DG ENV) CEN (normy europejskie) EOTA (europejskie aprobaty techniczne) Source:eco-platform.org
WZAJEMNE AUDYTY JAKOŚCI EPD (AKREDYTACJA ECO) FORMAT ZGODNY Z EN 15804 WERYFIKACJA ZGODNA Z ISO 14025 SPEŁNIENIE DODATKOWYCH WYMAGAŃ CHECK-LISTA ECO KOPLETNOŚĆ PROCEDUR i DOSTĘP ITB PRZESZŁO PEŁNY AUDYT SYSTEMU EPD WYKONANY PRZEZ BRE(UK), MRPI(NL), ENVIRONDEC(SWE) - http://www.zb.itb.pl/epd Source:eco-platform.org
Schemat weryfikacji systemu deklaracji środowiskowej w ramach współpracy ECO-PLATFORM
Wartość dodana dla ECO EPD: - Jakość EPD - Ten sam format EPDs na bazie EN 15804 - Redukcja kosztu dla przemysłu
SYTUACJA DO JAKIEJ ASPIRUJEMY DEKLARACJE SĄ WYKORZYSTYWANE W SYSTEMACH OCENY BUDYNKU KOMERCYJNE SYSTEMY OCENY BUDYNKÓW
WYRÓB->BUDYNEK PN EN 15804 PN EN 15978 Konstrukcja Zużycie Materiałów kg/m 2 Faza wyrobu GWP kg CO 2 /m 2 Faza użytkowania GWP kg CO 2 /m 2 Koniec cyklu GWP kg CO 2 /m 2 RC1 860 170 3100 10 Lekka1 630 130 3320 6 RC2 690 160 1990 7 Lekka2 455 115 2220 4
Deklaracja środowiskowa EPD a system oceny budynku BREEAM Ilość punktów oceny BREEAM wynikająca z doboru materiałów Element oceny Pkt. Oddziaływania cyklu życia 4 Ponowne użycie fasad 1 Ponowne użycie konstrukcji 1 Odpowiedzialny dobór materiałów 3 Izolacja 2 Odporność/wytrzymałość 1 Rodzaj elementu Ocena elementu budynku w ocenie BREEAM Typ Powierz. (m 2 ) Część Skala Skala wpływu na środowisko EPD wyrobu Green Guide - System oceny materiałów Mat 01 Pkt. A+ 3 A 2 B 1 C 0,50 D 0,25 E 0 Ważona ocena rozwiązania elementu Green Punkty Guide Przegroda A 200 0,2 A+ 3 0,6 B 500 0,5 C 0,5 0,25 C 300 0,3 B 1 0,3 Suma 1000 1 1,15 Ilości kredytów BREEAM na podstawie ilości punktów uzyskanych z oceny elementów budynku Sumaryczne punktu od oceny elementów budynku 2 4 5 8 10 12 14 Możliwe do uzyskania kredyty BREEAM Biurowiec 1 1 2 3 4 5 - Mieszkalny 1 1 2 3 4 5 6 2/3/2016 28
Ocena środowiskowa- nowy element procesu projektowego i budowlanego
WYKORZYSTANIE EPD W PROJEKTOWANIU- NARZĘDZIA LVS3
PROJEKTOWANIE ZINTEGROWANE ORAZ ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE W CYKLU ŻYCIA Właściwości funkcjonalne Właściwości techniczne Koszty LCC Właściwości Środowiskowe LCA
Ocena środowiskowa- nowy element procesu projektowego i budowlanego METODY OCENY (PROKJEKTOWANIE ZINTEGROWANE) METODY KOMUNIKACJI WYMAGANIA Z PRZEPISÓW ORAZ INWESTORA Źródło: CEN/PKN
PODSUMOWANIE METODY OCENY ŚRODOWISKOWEJ WYROBÓW I BUDYNKÓW ZOSTAŁY ZNORMALIZOWANE (2004-2014) EC W ZNACZNYM STOPNIU PROMUJE WYKORZYSTANIE TYCH METOD OCENY W OCENIE WYROBÓW I DEKLARACJI ICH WŁAŚCIWOŚCI np. CPR KOMITETY WYROBÓW CEN OPRACOWUJĄ NORMY IMPLEMENTUJĄCE METODĘ OCENY ŚRODOWISKOWEJ DO OCENY WYROBU PODOBNIE EOTA PROJEKTOWANIE ZINTEGROWANE I NARZĘDZIA PROJEKTOWE CORAZ CZĘŚCIEJ WYKORZYSTUJĄ DEKLARACJĘ ŚRODOWISKOWĄ WYROBU DOBROWOLNE KOMERCYJNE SYSTEMY OCENY BUDYNKÓW WYKORZYSTUJĄ DEKLARACJE ŚRODOWISKOWE WYROBÓW PRODUCENCI SĄ ŚWIADOMI POTRZEBY KOMUNIKACJI CECH ŚRODOWISKOWYCH SWOICH WYROBÓW
SCC DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!