INSTYTUT ZOOLOGII. Tom X X I Warszawa, 30 X II 1976 Nr 4. Tomasz H u f l e j t

POLSKA AKADEMIA NAUK INSTYTUT ZOOLOGII FRAGMENTA FAUNISTICA Tom X X I Warszawa, 30 X II 1976 Nr 4 Tomasz H u f l e j t Materiały do znajomości rośliniarek (H ym e n o p tera, S y m p h y ta ) Pienin Fauna rośliniarek {Symphyta) naszego kraju jest stosunkowo słabo poznana nawet w zakresie rozmieszczenia geograficznego gatunków. Fragmentaryczne wiadomości na ten tem at znajdują się w nielicznych regionalnych bądź ogólnokrajow ych spisach faunistycznych, opublikowanych w większości przed kilkudziesięciu laty. Nowszych danych o występowaniu rośliniarek w Polsce znajdujemy w naszym piśmiennictwie entomologicznym niewiele. Szerszych opracowań doczekały się ostatnio jedynie gatunki minujące oraz powodujące wyrośla, a także ważniejsze szkodniki w gospodarce rolnej i leśnej. W sumie jednak gatunki, o których tu taj mowa, stanowią niewiele ponad 10 procent ogółu fauny rośliniarek naszego kraju. Rośliniarek Pienin nikt dotychczas nie opracował. Jedyne fragm entaryczne informacje o występowaniu na tym terenie przedstawicieli Symphyta można znaleźć w doniesieniach faunistycznych N o w ic k ie g o (1864), W ie r z e j s k ie g o (1868), N ie z a b it o w s k ie g o (1897 i 1899) oraz O b a r s k ie g o (1931a i 1933). Da ne te ograniczają się do stwierdzenia występowania w Pieninach 25 g atu n ków rośliniarek. Do niniejszego opracowania wykorzystano nieliczny, ale ciekawy materiał, zebrany głównie w okresie maja i lipca 1972, czerwca, lipca i sierpnia 1973 oraz maja i lipca 1974 w ramach badań nad fauną Pienin, które prowadził w tym czasie Instytut Zoologii PAN z Warszawy. Do tego zasadniczego materiału dołączono także niewielką liczbę okazów, które zostały schwytane przy innych okazjach w okresie sierpnia w latach 1955, 1956 i 1963. Specjalne badania nad tą grupą błonkówek nie były prowadzone. Autor przebywał co prawda w czerwcu i lipcu 1973 w Pieninach, ale zajmował się głównie zbieraniem muchówek z rodziny A grom yzidae dla dra J. T. N o w a k o w s k ie g o (Instytut Zoologii PAN, Warszawa) i nie prowradził szczegółowych obserwacji nad rośliniarkami. Zbioru materiałów, wykorzystanych w niniejszej pracy, oprócz autora dokonali: W. B a z y l u k, W. K u l e r s k i, J. N a s t, A. R o d z ie w ic z, J. S a w o n ie w ic z oraz K. W i n n i k, za co wszystkim tym osobom autor pragnie w tym miejscu gorąco podziękować.

96 T. II uf lej t 2 Autor dziękuje także drowi J. T. N o w a k o w s k ie m u i drowi R. B i e l a w s k i e m u z Instytutu Zoologii PAN w Warszawie za umożliwienie mu wzięcia udziału w badaniach na terenie Pienin oraz drowi M. R a k o w i (Muzeum Zoologiczne Uniwersytetu Wrocławskiego) za udostępnienie materiałów porównawczych ze zbiorów przechowywanych w Muzeum. Materiały dowodowre znajdują się w Instytucie Ochrony Lasu i Drewna Akademii Rolniczej w Warszawie. Praca niniejsza nie daje pełnego obrazu fauny Symphyta Pienin. Ponieważ au to r nie zamierza, przynajm niej w najbliższym czasie, prowadzić system a tycznych badań, które umożliwiłyby pełne poznanie i scharakteryzowanie rośłiniaiek tego interesującego regionu, dlatego też wydaje się celowe ogłoszenie wyników badań nad m ateriałam i dotychczas zebranymi. W ykorzystany wr pracy materiał został zebrany głównie w Pieninach Właściwych (Centralnych). Tylko nieliczne okazy pochodzą z Pienin Zachodnich (stanowiska: Nowa Góra, Sromow'ce Wyżnie, Czorsztyn) oraz Pienin Małych (stanowiska: Homole, Jaworki). W szystkie pozostałe wymienione w pracy stanowiska znajdują się na obszarze Pienin W łaściwych. Wykaz środowisk łącznie z podaniem stanowisk, z których pochodzi zebrany m ateriał, przedstawia się następująco: 1. olszynka karpacka Stanowiska: Kras, 425 m npm; Czorsztyn, obok przystani flisackiej, 480 m nprn. 2. młaka Stanowisko: ujście Ocieranego Potoku, 430 m npm. 3. łąki pienińskie i polany Stanowiska: doliny nad Gródkiem, 600-640 m npm; Stolarzówka, około 650 m npm; polana W yrobek, 740-800 m npm; polana Facimiech, 460-500 m npm. 4. łąka ziołoroślowa Stanowisko: Trzy Korony (ŁZ), 900-970 m npm. 5. skraj dolnoreglowego boru jodłowo-świerkowego Stanowiska: skraj Gojnego Lasu przy Ostrej Skale, 500-540 m npm; Toporzyska, 600-630 m npm. 6. skraj ciepłolubnej buczyny Stanowisko: Białe Skały, 640-680 m npm. 7. murawa naskalna Stanowiska: Trzy Korony (MN), ściany skalne opadające na południe i południowy zachód, 800-900 m npm; Podskalnia Góra, ściany skalne opadające na zachód, 600-650 m npm; Homole, 650-700 m npm. 8. murawa kserotermiczna Stanowiska: Wąwóz Sobczański, lewy brzeg Potoku Sobczańskiego, 580 m npm; Grabczycha, 500-550 m npm; Jaworki, 650-700 m npm. 9. suche pastwisko Stanowisko: Podłaźce, 460-500 m npm. Niewielka część materiałów zebranych w Krościenku, Sromowcach Wyżnich i na Nowej Górze pochodzi z bliżej nie określonych środowisk. W dalszej części pracy autor podaje przy poszczególnych gatunkach tylko stanowiska. WYKAZ GATUNKÓW Pamphiliidae 1. Pamphilius hortorum hortorum (K l u g, 1 8 08).

3 Rosliniarki (»Symphyta) Pienin 97 Materiał: ujście Ociemnego Potoku, 1?. Rozmieszczenie: Europa, Przybajkale. W ystępuje prawdopodobnie w całej Polsce, ale dotychczas podany tylko z paru miejscowości na Dolnym Śląsku (D it t r ic h 1905 i 1909), z Poznania (R u s z k o w s k i 1925), okolic Stupska (K a r l 1925), a także z północno-wschodniej części naszego kraju ( B r isc h k e i Z a d d a c h 1865). Larwa żyje na Bubus sp. MegaZodontidae 2. Megalodontes Jdugi (L e a c h, 1 8 17). Materiał: polana Facimiech, Trzy Korony (ŁZ i MN), Białe Skały, Wąwóz Sobczański, Grabczycha, Nowa Góra; razem 18 $? i o < (?. Eozmieszczenie: środkowa i południowa Europa. W Polsce gatunek rzadki, występuje wyłącznie w ciepłych, dobrze nasłonecznionych miejscach. Podany z Pienin przez N ie z a b it o w s k ie g o (1897) oraz O b a r s k ie g o (1931a), który używa synonimicznej nazwy M. spissicornis K l u g. Poza tym znany z Legnicy (D it t r ic h 1905), okolic Sandomierza (O b a r s k i 1931a) oraz okolic Olsztyna (B r is c h k e i Z a d d a c h 1865, Z a d d a c h 1859). Larwy żyją na Laserpitium latifolium L., Peucedanum sp., Libanotis montana Cr. Gatunek bardzo charakterystyczny dla Pienin, gdzie jego rośliny żywicielskie w ystępują pospolicie w zespołach ty p u ciepłych zarośli lub lasów. Xiphydriidae 3. Xipliydria camelus (L i n n a e u s, 1758). Materiał: Kras, 1 Eozmieszczenie: cała Europa po Azję Mniejszą, Syberia, Sachalin, J a p o nia. W ystępuje w całymi kraju, miejscami pospolicie. Larwy żyją w drewnie brzozy [Betula sp.), olszy (Alnus sp.), osiki (Populus tremula L.). 4. Konoicia megapolitana B r a u n s, 1884. Materiał: Kras, 21 VI 1973, 1?, leg. T. H u f l e j t. Eozmieszczenie: Europa (RFN, NRD, A ustria, Węgry, Jugosławia, europejska część ZSEE, Finlandia) oraz Przybajkale. Gatunek mało znany, wszędzie bardzo rzadko spotykany. Z Polski nie był dotychczas podawany. Larwa żyje prawdopodobnie w drewnie brzozy (Betula sp.). Cephidae 5. Cephus cultratus E v e r s m a n n, 1847. Materiał: Kras, 28 VI 1973, 1?, leg. K. W i n n i k ; polana Facimieeh, 22-27 VI 1973, 5?? i 1 <J, leg. T. H u f l e j t ; Trzy Korony (ŁZ), 10 VII 1973, 3?$, leg. T. H u f l e j t. 7

98 T. II uf lej t 4 Rozmieszczenie: Europa, Kaukaz. Gatunek nie podawany dotąd z terenu naszego kraju. Larwa żyje w źdźbłach Phleum pratense L. 6. Aprosthema melanura (K l u g, 1 8 1 2 ). Materiał: Podskalnia Góra, 1 <J. Argidae Rozmieszczenie: Europa, Kaukaz, Azja Mniejsza, Iran oraz Syberia. W Polsce gatunek rzadko spotykany, znany tylko z kilku miejscowości na Dolnym Śląsku ( D i t t r i c h 1 9 0 5 ). Larwa żyje na Lathyrus pratensis L. i L. tuberosios L. 7. Arge pagana pagana (P a n z e r, 1 7 9 8 ). Materiał: Stolarzówka, Białe Skały; łącznie 2 $? i 1 ęj. Rozmieszczenie: Europa, Kaukaz, Syberia, Mongolia, Mandżuria, Korea, Japonia. W ystępuje pospolicie w całym kraju. Larw y na różach (Rosa sp.), często szkodliwie. 8. Arge cyanocrocea ( F o r s t e r, 1 7 7 1 ). Materiał: Kras, polana Facimiech, Wąwóz Sobczański; razem 5??. Rozmieszczenie: środkowa i południowa Europa, Azja Mniejsza, Iran, Turkmenia, Japonia. W ystępuje w całej Polsce, w części południowej pospoliciej niż na północy. Larwa żyje na Rubus sp. 9. Arge enodis (L i n n a e u s, 1 7 6 7 ). Materiał: Kras, polana Facimiech; razem 5?$. Rozmieszczenie: środkowa i południowa Europa, Azja Mniejsza, Iran, Syberia, Korea, Japonia. Gatunek znany z całej Polski. Larwy żyją na Salix sp. 10. Arge nigripes (R e t z i u s, 1 7 8 3 ). Materiał: Stolarzówka, 1 <$. Rozmieszczenie: Europa, Kaukaz, Azja Mniejsza, Syberia, Kazachstan, Mongolia. W ystępuje w całym k raju. Larw a żyje na Rosa sp. 11. Arge ciliaris (L i n n a e u s, 1 7 6 7 ). Materiał: Białe Skały, 1?. Rozmieszczenie: Europa, Syberia, Mongolia, Mandżuria. Prawdopodobnie w całej Polsce, ale niezbyt pospolity. Podawany dotąd z Dolnego Śląska ( D i t t r i c h 1 9 0 5 ), Poznania ( R u s z k o w s k i 1 9 2 5 ), okolic Słupska ( K a r l 1 9 2 5 ), Gdańska i Ostródy ( B r i s c h k e i Z a d d a c h 1 8 6 3 ). Larwa żyje n a Filipendula ulmaria (L.) M a x im.

5 Rośliniarki (Symphyta) Pienin 99 12. Arge ustulata (L i n n a e u s, 1758). Materiał: Stolarzówka, 1 $. Eozmieszczenie: Europa, Kaukaz, Syberia, Mongolia, Korea, Japonia. W Polsce wszędzie pospolity. Larwa żyje na Salix sp., Betula sp., Crataegus sp., Vaccinium myrtillus L., V. uliginosmn L. 13. Arge fuscipennis (H e r r ic h -S c h a e f f e r, 1833). Materiał: polana Facimiech, 1?. Eozmieszczenie: środkowa Europa. Z Polski gatunek podany jedynie z Książa koło Wałbrzycha (D it t r ic h 1905). Biologia nie znana. 14. Zaraea fasciata (L i n n a e u s, 1758). Materiał: Stolarzówka, 2 Cimbicidae Eozmieszczenie: Europa, Syberia, Japonia. U nas w całym kraju, w górach pospolitszy niż na nizinach. Podawany z Pienin przez N o w ic k ie g o (1864) oraz O b a r s k ie g o (1931a i 1933). Larwa żyje na Lonicera xylosteum L., L. tatarica L., Symphoricarpos albus (L.) B l a z e, Leycesteria sp. 15. Zaraea mulica (T h o m s o n, 1871). Materiał: ujście Ociemnego Potoku, 1 o- Eozmieszczenie: Europa, Syberia, Mongolia. Gatunek rzadko obserwowany. Z Polski podany jedynie z Międzygórza na Dolnym Śląsku (D it t r ic h 1905). Larw a żyje na Lonicera xylosteum L., L. tatarica L., L. periclymenum L. 16. Zaraea aenea (K l u g, 1829). Materiał: ujście Ociemnego Potoku, 1 $. Eozmieszczenie: środkowa i wschodnia Europa, Kaukaz, Azja Mniejsza. W ystępuje niezbyt pospolicie w całej Polsce, w górach częściej spotykany. Z Pienin podany przez W ie r z e j s k ie g o (1868). Larwa żyje na Lonicera xylosteum L. i innych wiciokrzewach oraz na Sym phoricarpos albus (L.) B l a z e. 17. Abia fulgens Z a d d a c h, 1863. Materiał: Stolarzówka, 2 $?. Eozmieszczenie: Pireneje, Alpy, K arpaty, Kaukaz. Gatunek subalpejski. Z Pienin wykazany przez O b a r s k ie g o (1931a). Poza tym z Polski podany z okolic Złotoryi na Dolnym Śląsku ( D it t r ic h 1905). Biologia nie znana.

100 T. Huflejt 0 Diprionidae 18. Monoctenus obscuratus H a e t ig, 1837. Materiał: Stolarzówka, 1 $. Rozmieszczenie: Europa. Gatunek rzadko spotykany. Podawany z okolic Krakowa (K ie z a b it o w sk t 1897, O b a r s k i 1931a) i Sandomierza (O b a k s k i 1931a) oraz północno-wschodniej części naszego kraju (Z a d d a c h 1859). Biologia mało znana. Larwy żyją na Juniper us sp. Tenthredinidae 19. Strongylogaster mixta (K ltig, 1814). Materiał: Trzy Korony (ŁZ), 1 $. Rozmieszczenie: środkowa i południowa Europa, Syberia. Z Polski podawany dotychczas jedynie z Dolnego Śląska (D it t r ic h 1905 i 1909) oraz Pusz-' czy Białowieskiej (B is c h o f f 1925). Larwa żyje na Athyrium filix-fem ina (L.) R o t h, Pteridium aquilinum (L.) K nin, Aspidium sp. 20. Melisandra cinereipes (K ltjg, 1814). Materiał: Kras, 1 $. Rozmieszczenie: środkowa i północna Europa, Kaukaz, Turcja, Mongolia. W ystępuje dosyć pospolicie w całej Polsce. Larw a żyje na Myosotis palustris (L.) K a t h o r st i M. scorpioides L. 21. Nesoselandria morio (F a b r ic iu s, 1781). Materiał: Kras, Czorsztyn, Stolarzówka, polana Wyrobek, polana Facimieck, Trzy Korony (MN), skraj Gojnego Lasu; łącznie 7 i 3 <$<$. Rozmieszczenie: Europa, Syberia. Pospolity w całej Polsce. Biologia nie znana. 22. Selandria serva (F a b r ic iu s, 1793). Materiał: polana Facimiecli, 1 <$. Rozmieszczenie: Europa, Syberia. Gatunek pospolity w całym kraju. Larwa żyje na różnych gatunkach roślin z rodzin Graminęae, Cyperaceae i Juncaceae. 23. Loderus vestigialis ( K l u g, 1814). Materiał: polana Facimiecli, 1?. Rozmieszczenie: Europa, K aukaz, Syberia, Japonia, Ameryka Pn. W ystępuje pospolicie w całym kraju. Larw a żyje na Equisetum palustre L. i E. silvaticum L. 24. Dolerus bimacidatus (G e o f f r o y, 1762). Materiał: Kras, ujście Ocienmego Potoku; razem 3??.

7 Rośliniarki (Symphyta) Pienin 101 Rozmieszczenie: środkowa i północna Europa, Syberia. Pospolity w całej Polsce. Larw y żyją na Equisetum sp. 2 5. Dolerus germamicus germaniom ( F a b r ic t u s, 1 7 7 5 ). Materiał: ujście Ociemnego Potoku, Wąwóz Sobczański; razem 4?? i 1 ęj. Rozmieszczenie: Europa, Syberia. W całej Polsce pospolity. Larw y żyją na Equisetum palustre L. i E. arvense L. oraz na różnych gatunkach traw (Gramineae). Niekiedy w yrządzają szkody w upraw ach pszenicy. 2 0. Dolerus aericeps T h o m so n, 1 8 7 1. Materiał: Wąwóz Sobczański, 1 Rozmieszczenie: Europa, Syberia. W ystępuje prawdopodobnie w całym kraju. Dotychczas podawany z kilku miejscowości na Dolnym Śląsku ( D i t t - r i c h 1 9 0 5 ), z Wielkopolskiego Parku Narodowego ( S z u lc z e w s k i 1 9 3 9 ), okolic Lublina ( M ic z u ls k i 1 9 6 4 ) oraz Puszczy Białowieskiej ( B i s c h o f f 1 9 2 5 ). Larwy żyją na Equisetum palustre L. 2 7. Dolerus liogaster T h o m s o n, 1 8 7 1. Materiał: ujście Ociemnego Potoku, Wąwóz Sobczański; razem 4??. Rozmieszczenie: Europa, Przybajkale. Prawdopodobnie w całej Polsce, chociaż dotychczas podawany jedynie z okolic Krakowa ( N ie z a b it o w s k a 1897 i 1 8 9 9 ) oraz ze Śląska ( D i t t r i c h 1 9 0 5 ). Larw a żyje na Dactylis sp., Festuca sp., Poa sp. 2 8. Dolerus gonager ( F a b r ic iu s, 1 7 8 1 ). Materiał: ujście Ociemnego Potoku, Trzy Korony (ŁZ); razem 4?$. Rozmieszczenie: Europa. W ystępuje pospolicie w całym kraju. Z Pienin podany przez N i e z a b i t o w s k i e g o (1 8 9 7 ) z Krościenka. Larwa żyje na Agrostis sp., Festuca sp., Poa sp. i innych traw ach (Gramineae). 29. Dolerus niger (L i n n a e u s, 1 7 6 7 ). Materiał: Kras, 1?. Rozmieszczenie: środkowa i północna Europa. Pospolity w całej Polsce. Larwa żyje na Triticum sp., Secale sp., Arena sp., Hordeum sp. 3 0. Dolerus aeneus H a r t ig, 1 8 3 7. Materiał: Stołarzówka, polana Wyrobek, Trzy Korony (ŁZ); razem 2?? i 1 <?. Rozmieszczenie: Europa, Azja Mniejsza, Przybajkale. Pospolity w całej Polsce. Larwa żyje na Poa pratensis L., Triticum sp. 3 1. Dolerus picipes (K l u g, 1 814). Materiał: Stołarzówka, I? i 1 <?.

102 T. Huflejt 8 Rozmieszczenie: Europa. Prawdopodobnie w całej Polsce. Podawany z Dolnego Śląska (D it t r ic h 1905), okolic Prudnika (T o r k a 1929), Skierniewic (O b a r s k i 1931b), Gdańska (Z a d d a c h 1859) i Słupska (K a r l 1925) oraz z Wielkopolskiego Parku Narodowego (S z u l c z e w s k i 1939) i Puszczy Białowieskiej (B is c h o f f 1925). Larw y żyją na Festuca sp., Agrosłis sp. 3 2. Boler us nigratus (M u l l e r, 1 7 7 6 ). Materiał: ujście Ociemnego Potoku, Podłaźce; razem 2 dc?- Rozmieszczenie: Europa. Pospolity w całej Polsce. Larw y żyją na Holcus mollis L. i Poa annua L. 3 3. Alkalia rosae rosae (L i n n a e u s, 1758). Materiał: Stolarzówka, Krościenko; razem 1? i 2 dd- Rozmieszczenie: Europa, Kaukaz, Azja Mniejsza, Iran, północna część Afryki. Bardzo pospolity w całej Polsce. Z Pienin podany przez N o w ic k ie g o (1864) pod synonimiczną nazwą A. spinarum F. Larwy żyją na różnych gatunkach roślin z rodziny Cruciferae. Gatunek ten często wyrządza znaczne szkody w uprawach rzepaku (Brassica napus L.), kapusty warzywnej (B. oleracea L.), rzodkwi zwyczajnej (Baplianus sativus L.) i innych roślin przemysłowych należących do rodziny Cruciferae. 3 4. Atlialia circularis circularis (K l u g, 1 815). Materiał: ujście Ociemnego Potoku, 1 $ i l d 1. Rozmieszczenie: Europa, Azja Mniejsza. W całej Polsce pospolity. Larwy żyją na Arctium lappa L., Glechoma hederacea L., Plantago sp., Veronica sp., Capsella sp., Lycopus sp., Ajuga sp. 3 5. Monostegia abdominalis (F a b r ic iu s, 1 7 9 8 ). Materiał: polana Facimicck, 2 $$. Rozmieszczenie: Europa, Kaukaz, Azja Mniejsza, Syberia, wschodnia część Ameryki Pn. W całej Polsce dość pospolity. Larwy na Lysimachia vulgaris L. i L. nummularia L., Anagallis sp. oraz Glaux mariiima L. 3 6. Monosoma pulverata (R etzius, 1 7 8 3 ). Materiał: Kras, Stolarzówka, Czorsztyn; razem 3 Rozmieszczenie: Europa. Pospolity w całej Polsce. Larwy żyją na Alnus glutinosa (L.) G a e r t n. oraz Salix sp. 3 7. Empria baltica Co n d e, 1 940. Materiał: Białe Skały, 18 Y 1974, 1 d, leg. J. S a w o n i e w ic z. Rozmieszczenie: Europa. Gatunek nowy dla fauny Polski. W związku z ogólnym szerokim areałem występowania należy spodziewać się, że zamiesz

9 Rośliniarki (Symphyta) Pienin 103 kuje obszar całego kraju. Dawniej nie był odróżniany od pokrewnego mu gatunku E. excisa T h o m s o n. L a r w a ż y j e n a Filipendula ulmaria (L.) M axim. 3 8. Empria parvula ( K o n o w, 1 8 91). Materiał: Białe Skały, 1 <J. Rozmieszczenie: północna i środkowa Europa. Z Polski podany jedynie z okolic Słupska ( K a r l 1925). Biologia nie znana. 3 9. Empria longicornis (T h o m so n, 1 8 71). Materiał: Czorsztyn, I?. Rozmieszczenie: północna i środkowa Europa. Z Polski podawany jedynie z okolic Jeleniej Góry (D it t r ic h 1905) i Słupska (K a r l 1925). Larw y żyją na Rubus idaeus L. 4 0. Ametastegia perlą (K l u g, 1814). Materiał: Kras, 1?. Rozmieszczenie: środkowa i północna Europa, Syberia. Podawany z okolic Gdańska (B r is c h k e i Z a d d a c h 1883) oraz północno-wschodniej części naszego kraju (Z a d d a c h 1859). Larwy żyją na Polygonum persicaria L., Salix viminalis L., Populus sp. i Quercus sp. 41. Taxonus agrorum ( F a l l e n, 1808). Materiał: Kras, 1?. Rozmieszczenie: Europa, Przybajkale. Pospolity w całej Polsce. Podany z Pienin przez K ie z a b it o w s k ie g o (1897). Larw a na Rubus idaeus L. 4 2. Allanłus cinctus ( L in n a e u s, 1 7 5 8 ). Materiał: Podłaźce, 1? i 1 Rozmieszczenie: Europa, Kaukaz, Syberia, Ameryka Pn. Pospolity w całej Polsce. Larwy żyją na różnych gatunkach roślin z rodziny Rosaceae, szczególnie na Fragaria sp., Rosa sp., Rubus sp. 43. Eriocampa ovata ovata (L i n n a e u s, 1 7 6 1 ). Materiał: Kras, Czorsztyn; razem 2 Rozmieszczenie: Europa, zawleczony do Ameryki Pn. W Polsce pospolity. Larwa żyje na Alnus glutinosa (L.) G a e r t n. i A. incana (L.) M n c h. oraz na Rliamnus sp. 44. Eutomostetlius ephippium ( P a n z e r, 1 7 9 8 ). Materiał: Kras, Czorsztyn, Białe Skały; razem 6 $?.

104 T. Huflejt 10 Eozmieszczenie: Europa, Kaukaz, Azja Mniejsza, północna część Afryki, Ameryka Pn. Pospolity w całym kraju. Larwy żyją na różnych gatunkach traw (Gramineae), przede wszystkim na Poa sp. 4 5. Stethomostus fuliginosus ( S c h r a n k,.1781). Materiał: Kras, 1 $ i 1 Eozmieszczenie: Europa, Kaukaz, Syberia, Japonia, Ameryka Pn. Znany z całej Polski. Larwa żyje na Ranunculus sceleratus L. 46. Rhadinoceraea micans (K l u g, 1 8 1 4 ). Materiał: Trzy Korony (ŁZ), 2 $$. Eozmieszczenie: środkowa Europa. Z Polski gatunek podawany jedynie z Wielkopolskiego Parku Narodowrego ( S z u lc z e w s k i 1939) oraz północno- -wschodniej części naszego kraju ( Z a d d a c h 1859). Larwy żyją na Iris pseudoacorus L. oraz na różnych kosaćcach ogrodowych. 4 7. Rhadinoceraea bensoni B e n e ś, 1 9 6 1. Materiał: Trzy Korony (ŁZ), 19 V 1974, 2 i 1 leg. J. S a w o n i e w ic z. Eozmieszczenie: Czechosłowacja, Szwajcaria, Hiszpania, prawdopodobnie występuje także we wschodniej Syberii. Gatunek opisany niedawno ze środkowych Czech, gdzie został znaleziony w zespole Querceto-Carpinetum w ystępującym na ciepłych stanowiskach o podłożu wapiennym (B e n e ś 1 9 6 1 ). Kowy dla fauny Polski. Opis niższych stadiów rozwojowych i biologii tego gatunku podał B e n e ś (1973). Eośliną żywicielską larw jest L ilium martagon L. 48. Blennocampa pusilla (K l u g, 1 8 1 4 ). Materiał: Kras, Stolarzówka, Białe Skały; razom 3 9? i 1 <J. Eozmieszczenie: Europa, Kaukaz, Syberia. Pospolity w całej Polsce. Larwy żyją na różnych gatunkach róż (Rosa sp.). 4 9. Claremontia tenuicornis (K l u g, 1 8 1 4 ). Materiał: Stolarzówka, Trzy Korony (ŁZ), Wąwóz Sobczański; razem 1 $ i 4 ęjc?. Eozmieszczenie: Europa, Kaukaz, Syberia. Z P o lsk i podaw any z Oborników Śląskich i Legnicy ( D i t t r i c h 1905) oraz okolic Słupska ( K a r l 1925) i Gdańska ( B r i s c h k e i Z a d d a c h 1883, f S t r o b l 1896). L a rw a ż y je n a Filipendula ulmaria (L.) M axim. 50. Claremontia alternipes (K l u g, 1 8 1 4 ). Materiał: Białe Skały, 1 $. Eozmieszczenie: środkowa i północna Europa, Mongolia. Znany z całej Polski. Larwa na Rubus idaeus L.

11 Rośliniarki (Symphyta) Pienin 105 5 1. Claremontia puncticeps (K onow, 1 8 8 6 ). Materiał: Stolarzówka, 1 <J. Rozmieszczenie: Europa, Syberia. W Polsce notowany jedynie z okolic Sandomierza (O b a r s k i 1931a). L a r w y ż y ją n a Sanguisorba minor S c o p, i 8. officinalis L. 52. Halidamia affinis ( F a l l e n, 1807). Materiał: Podskalnia Góra, 1?. Rozmieszczenie: Europa, Azja Mniejsza, Ameryka Pn. W ystępuje praw dopodobnie w całej Polsce. Dotychczas podawany z Dolnego Śląska ( D i t t r i c h 1 9 0 5 ), okolic Wieliczki ( K ie z a b it o w s k i 1 8 9 7 ), Krakowa ( N i e z a b i t o w s k i 1 8 9 7, W l e r z e j s k i 1 8 6 8 ) oraz północno-wschodniej części naszego kraju ( Z a d d a c h 1 8 5 9 ). Larw y żyją na Galium aparine L. i G. mollugo L. 53. Aglaostigma aucupariae (K l u g,.1814). Materiał: Trzy Korony (ŁZ), Wąwóz Sobczański; razem 2?$ i 3 dc?- Rozmieszczenie: Europa, Kaukaz, Syberia. Występuje pospolicie w całej Polsce. Larw y żyją na Galium boreale L. i G. mollugo L. 54. Aglaostigma fulvipes (S c o p o l i, 1 7 63). Materiał: ujście Ociemnego Potoku, Stolarzówka, polana Wyrobek, Trzy Korony (ŁZ), Wąwóz Sobczański, Podłaźce; razem 5 $$ i 8 dc?- Rozmieszczenie: Europa, Syberia. U nas wszędzie pospolity. Larw y żyją na Galium mollugo L. i G. verum L. 55. Tentkredopsis litterata ( G e o f f r o y, 1 7 8 5 ). Materiał: Białe Skały, 1 $. Rozmieszczenie: Europa, K aukaz, północna część Afryki. Pospolity w całej Polsce. Larwy żyją na różnych gatunkach traw (Gramineae), głównie na Dactylis glomerata L. 56. Tentkredopsis annuligera (E v e r s m a n n, 1 8 4 7 ). Materiał: ujście Ociemnego Potokii, 4 VII 1973, 1 d> leg. T. H u f l e j t ; skraj Gojnego Lasu, 12 VII 1973, 1 d, leg. T. H u f l e j t ; Białe Skały, 25 VI 1973, 1 $, leg. T. H u f l e j t ; Wąwóz Sobczański, 13 VII 1974, 1 d> leg. J. S a w o n i e w ic z. Rozmieszczenie: środkowa i południowa Europa, Azja Mniejsza. Element południowy w faunie naszego kraju. Z Polski nie był dotychczas znany. Larwa żyje na Br achy podium sp. 5 7. Tentkredopsis tesselata (K l u g, 1 8 14). Materiał: ujście Ociemnego Potoku, Stolarzówka, polana Facimiech, Trzy Korony (ŁZ), Podłaźce; razem 6?? i 2 dd

106 T. Huflejt 12 Rozmieszczenie: Europa, Azja Mniejsza. W całej Polsce. Larw y żyją głównie na Deschampsia caespitosa (L.) P. B. 5 8. Tenłhredopsis nassata ( L in n a e u s,.1767). Materiał: ujście Ocieranego Potoku, Stolarzówka, polana Facimiech, Trzy Korony (ŁZ), Białe Skały, Podłaźce; razem 17?? i 9 <?<?. Rozmieszczenie: Europa, Syberia, Japonia. U nas wszędzie bardzo pospolity. Odznacza się dużą zmiennością w ubarwieniu ciała. Z Pienin wykazany pod synonimiczną nazwą T. ambigua K l u g przez N o w ic k ie g o (1 8 6 4 ) i W ie - r z e j s k i e g o (1 8 6 8 ) oraz jako T. scutdlaris C a m e r o n przez N i e z a b i t o w s k i e g o (1897). Larwy żyją na różnych gatunkach traw (Gramineae), głównie na Dactylis glomerata L., Deschampsia caespitosa (L.) P. B., D. flexuosa (L.) T rin. oraz na turzycach (Carex sp.). 59. Rhogogaster viridis ( L in n a e u s, 1 7 58). Materiał: Czorsztyn, 2?$. Rozmieszczenie: Europa, Kaukaz, Syberia, Japonia, Ameryka Pn. Pospolity w całej Polsce. Larwy żyją na Alnus sp., Filipendula sp., Sorbus sp., Salix sp., Populus sp., Quercus sp., Circaea sp., Stellaria sp., Rubus sp. 60. Rhogogaster punctulata (K l u g, 1 8 1 4 ). Materiał: Trzy Korony (ŁZ), 1?. Rozmieszczenie: Europa, Syberia. W ystępuje w całej Polsce, ale jest g a tunkiem mniej pospolitym od poprzedniego. Larwy żyją na Alnus sp., Betula sp., Sorbus aucuparia L., Salix caprea L., Corylus avellana L., Fraxinus sp., Prunus sp., Rosa sp. 61. Tenthredo olivacea K l u g, 1 814. Materiał: Stolarzówka, Trzy Korony (ŁZ); razem 3?? i 2 <Jc?. Rozmieszczenie: Europa, Syberia, Ameryka Pn. Gatunek borealno-górski. Występuje dosyć pospolicie w części południowej naszego kraju. Wykazany z Pienin przez N ie z a b i t o w s k ie g o (1 8 9 7 ). Biologia nie znana. 62. Tenthredo mioceras ( E n s l i n, 1 912). Materiał: Kras, Stolarzówka, Trzy Korony (ŁZ), Białe Skały, Sromowce W yżnie; razem 15 $$ i 4 <$<$. Rozmieszczenie: Europa, Azja Mniejsza, północny Iran. Gatunek borealno- -górski. Z Polski notowany tylko z T atr ( B e n s o n 1943). Biologia słabo poznana. Larwy żyją prawdopodobnie na Ranunculus sp. i Heracleum sp. 63. Tenthredo mesomelas L i n n a e u s, 1 758. Materiał: Kras, Stolarzówka, Czorsztyn; razem 3??.

13 Rośliniarki (Symphyta) Pienin 107 Rozmieszczenie: Europa, Kaukaz, Azja Mniejsza, Syberia, Japonia. Pospolity w całej Polsce. Larwy żyją na Arctium lappa L., Polygonum persicaria L., Heracleum sp., Ranunculus sp., Veronica sp. 64. Tenthredo mandibular is F a b r ic iu s, 1804. Materiał: polana Facimiech, 1? i 1 J. Rozmieszczenie: środkowa Europa, Kaukaz. W ystępuje niezbyt pospolicie w całej Polsce. Z Pienin podał g o N i e z a b i t o w s k i (1897). Larwa żyje na Petasites officinalis M o e n c h i Tussilago far fa r a L. 65. Tenthredo atra L in n a e u s, 1758. Materiał: Stolarzówka, Trzy Korony (ŁZ), Podłaźce; razem 5 $$. Rozmieszczenie: Europa, Syberia, Ameryka Pn. W Polsce pospolity. Larwy tego gatunku żyją na Brassica napus L., Succisa pratensis M n c h., Lamium sp., Mentha sp., Plantago sp., Ranunculus sp., Sedum sp., Menyanthes sp., Scabiosa sp., Solanum tuberosum L., a także na Betula verrucosa E h r h. 66. Tenthredo livida L in n a e u s, 1758. Materiał: Stolarzówka, polana Facimiech, Czorsztyn; razem 5 $? i 1 <?. Rozmieszczenie: Europa, Kaukaz, Syberia. Pospolity w całej Polsce. Z Pienin wykazany przez N i e z a b i t o w s k i e g o (1897). Larwy żyją na Pteridium aguilinum (L.) K u h n, Epilobium sp., Lonicera sp., Corylus avellana L., Rosa sp., Salix s p., Sorbus sp., Viburnum sp. 67. Tenthredo solitaria S c o p o li, 1763. Materiał: polana Facimiech, 1?. Rozmieszczenie: środkowa i południowa Europa, Kaukaz. Gatunek rzadko obserwowany w Polsce. Podawany dotychczas jedynie z kilku miejscowości na Dolnym Śląsku ( D i t t r i c H 1905), okolic Prudnika ( T o r k a 1929) i Bydgoszczy ( M e y e r 1912). Rośliną pokarmową larw jest Euphorbia cyparissias L. 6 8. Tenthredo ferruginea S c iir a n k, 1776. Materiał: Kras, Stolarzówka, polana Facimiech, Czorsztyn; razem 3 $? i 2 cjcj- Rozmieszczenie: Europa, Kaukaz, Syberia, Japonia. Pospolity w całej Polsce. Larwy żyją na Pteridium aguilinum (L.) K u h n, Dryopteris sp., Aspidium s p., Filipendula ulmaria (L.) M a x im., Prunus sp., Alnus sp., Salix sp., Rubus sp. 69. Tenthredo velox F a b r ic iu s, 1798. Materiał: ujście Ociemnego Potoku, Stolarzówka, polana Facimiech, Trzy Korony (ŁZ i MN), Białe Skały; razem 11 $?. Rozmieszczenie: Europa, Syberia. U nas podawany dotychczas tylko z Sudetów ( D i t t r i c h 1905).

1 08 T. II uf lej t 14 Larwy żyją na Polygonum bistorta L. Znajdowane były także na Salix aurita L. na torfowisku wysokim. 70. Tenthredo zonula K l u g, 1814. Materiał: Trzy Korony (ŁZ), Białe Skały, Podłaźce; razem 4?? i 2 dc?- Rozmieszczenie: środkowa i południowa Europa, Azja Mniejsza, północna Afryka. W ystępuje dosyć pospolicie w całej Polsce. Larw y żyją na Hypericum perforatum L. 71. Tenthredo amoena G r a v e n h o r s t, 1 8 0 7. Materiał: Stolarzówka, 1 d- Rozmieszczenie: Europa. Znany z całej Polski. Larw y żyją na Hypericum perforatum L. 72. Tenthredo temula ternula S co po li, 1 7 6 3. Materiał: Stolarzówka, polana Facimiech, Trzy Korony (ŁZ), Białe Skały; razem 3?? i 3 dc?- Rozmieszczenie: środkowa Europa. W całej Polsce. Larwy żyją na Ligustrum sp. i Origanum sp. 73. Tenthredo maculata semseyi M o c s a r y, 1 8 8 3. Material: Białe Skały, 1?. Rozmieszczenie: środkowa Europa. Notowany ze Śląska ( E n s l i n 1 9 1 8 ). Znane są jedynie larwy formy typowej T. maculata maculata G e o f f r o y, które żyją na Brachypodium sp. i innych traw ach (Gramineae). 74. Tenthredo marginella F a b r ic iu s, 1 7 9 3. Materiał: Stolarzówka, Homole; razem 2 Rozmieszczenie: Europa, K aukaz. Znany z całej Polski, z Pienin w ykazany przez N ie z a b i t o w s k i e g o (1 8 9 9 ). Larwy żyją na Origanum vidgare L., Lycopus sp., Mentha sp., Plantago sp. 75. Tenthredo acerrima B e n s o n, 1 9 5 2. Materiał: polana Wyrobek, 15 VII 1973, 1?, leg. T. I I u f l e j t ; Stolarzówka, 9-15 VIII 1973, 2 $?, leg. A. R o d z ie w ic z, 25 VII 1972, 1?, leg. K. W i n n i k ; Nowa Góra, 15 VIII 1955, 1?, leg. W. B a z y l u k ; Sromowce Wyżnie, 3-5 VIII 1956, 1?, leg. W. Ku- LERSKI. Rozmieszczenie: Europa, Turcja, Przybajkale. Gatunek nowy dla fauny Polski. W ystępuje prawdopodobnie w całym kraju, ale dawniej nie był odróżniany od T. arcuata F o r s t e r. Ponieważ także następny podany tu taj gatunek, T. schaefferi K l u g, był często mylony z T. arcuata F o r s t e r, konieczne jest nowe, krytyczne opracowanie występowania w Polsce tych trzech pokrewnych sobie gatunków w oparciu o rewizję grupy arcuata-schaefferi dokonaną przez B e n s o n a (1 9 5 9 ). Samców z grupy arcuata-schaefferi, których w Pieninach zebrano 60 sztuk, autor nie oznaczał w związku ze słabo opracowanymi dla nich k ry teriam i taksonomicznymi.

15 Rośliniarki (Symphyta) Pienin 109 R o ślin ą p o k a r m o w ą la rw T. acerrima B e n s, jest Lotus corniculatus L. 76. Tenthredo schaefferi K l u g, 1 814. Materiał: Białe Skały, Wąwóz Sobczański, Podłaźce; razem 3 $$. T. schaefferi fo rm a permnsi (M o r ic e, 1919). Materiał: Stolarzówka, polana Wyrobek, Trzy Korony (ŁZ), Białe Skały, Krościenko, Sromowce W yżnie, Jaworki; razem 101 $?. Rozmieszczenie: Europa, północny Iran, Syberia. W ystępuje prawdopodobnie w całej Polsce. Forma typowa wykazana z Pienin przez N ie z a b it o w - sk ie g o (1897). Dane o występowaniu na ty m terenie gatunku T. arcuata F o r s t e r, znajdujące się w* pracach N ie z a b it o w s k ie g o (1897) i Ob a r s k ie g o (1931a), należy najprawdopodobniej odnieść do T. schaefferi f. permnsi (M o r ic e ). Larwy żyją na Trifólium repens L. Liczne występowanie tego gatunku na terenie łąk pienińskich pozwala przypuszczać, że rośliną żywicielską może być także T. montanum L. 77. Tenthredo flava P o d a, 1 761. Materiał: Kras, ujście Ociemnego Potoku, polana Facimiech; razem 4 i 6 Rozmieszczenie: środkowa Europa. Pospolity w całej Polsce. Rośliną żywicielską larw jest Aegopodium podagraria L. 78. Tenthredo trabeata K l u g, 1814. Materiał: polana Facimiech, Trzy Korony (ŁZ), Białe Skały; razem 3 Rozmieszczenie: środkowa Europa. Gatunek górski. U nas podawany z T atr (N ie z a b it o w s k i 1897 i 1899, N o w ic k i 1864, W i e r z e j s k i 1868) oraz Sudetów i Wrocławia (D it t r ic h 1905 i 1909). Biologia nie znana. 79. Tenthredo albicornis F a b r ic itjs, 1781. Materiał: Stolarzówka, 1 $ i 1 <J. Rozmieszczenie: środkowa Europa, Syberia. Znany z całej Polski, z Pienin wykazany p rzez N ie z a b it o w s k ie g o (1 8 9 7 ). Larw y żyją na Angelica sp. 8 0. Cuneala koehleri (K l u g, 1 8 14). Materiał: Kras, ujście Ociemnego Potoku; razem 6 $? i 1 cj. Rozmieszczenie: środkowa Europa. Gatunek górski. Z Polski podawany z Dolnego Śląska (D it t r ic h 1905), Pokrzywny kolo Prudnika (T o r k a 1929), T a tr i Babiej Góry (N ie z a b it o w s k i 1897 i 1899). Biologia nie znana. 81. Fachy protasis rapae ( L in n a e u s, 1767). Materiał: Kras, ujście Ociemnego Potoku, Stolarzówka, polana Wyrobek, polana F a cimiech, Trzy Korony (ŁZ), Białe Skały, Wąwóz Sobczański, Podłaźce, Czorsztyn, Sromowce W yżnie; razem 10 i 3 <J<J.

110 T. Huflejt 16 Rozmieszczenie: Europa, Kaukaz, Syberia, Japonia, Ameryka Pn. Bardzo pospolity w całej Polsce. Larwy żyją na Betonica sp., Scrophularia sp., Sol i dago sp., Fraxinus sp., Antirrhinum sp., Stachys sp. 82. Pachy protasis variegata ( F a l l e n, 1 8 0 8 ). Materiał: Stolarzówka, polana Facimiecli; razem 2 Rozmieszczenie: środkowa i północna Europa, Syberia, Japonia. Znany z całego kraju, ale mniej pospolity od poprzedniego. Larw y żyją na Solanum tuberosum L., Digitalis lutea L. i D. purpurea L. 8 3. Macrophya montana ( S c o p o li, 1 7 6 3 ). Materiał: polana Facimiecli, 1 $. Rozmieszczenie: Europa, Kaukaz, Azja Mniejsza, północna Afryka. Z Polski podawany dotychczas z Dolnego Śląska ( D it t r ic h.1905), Prudnika (T o r k a 1929), Tatr (K ie z a b it o w s k i 1897) i okolic Sandomierza (O b a r s k i 1931a). Larw y żyją na Bubus sp. i A lnus sp. 84. Macrophya ribis ( S c h r a n k, 1 7 8 1 ). Materiał: doliny nad Gródkiem, 1 d1. Rozmieszczenie: środkowa Europa, Kaukaz. U nas pospolity w całym kraju. Larw y na Geranium silvaticum L. i Sambucus nigra L. 85. Macrophya albicincta (S c h r a n k, 1 7 76). Materiał: Kras, ujście Ociemnego Potoku, Białe Skały; razem 2 i 1 (J. Rozmieszczenie: Europa, Kaukaz, północny Iran, zachodnia Syberia. Pospolity av całej Polsce. Larw y żyją na Sambucus nigra L., S. racemosa L. i Valeriana officinalis L. 86. Macrophya duodecimpunctata ( L in n a e u s, 1 7 5 8 ). Materiał: Kras, ujście Ociemnego Potoku, Stolarzówka, polana Facimiecli; razem 5 ęę. Rozmieszczenie: Europa, Kaukaz, Syberia. Pospolity w całej Polsce. Larwy żyją na różnych gatunkach traw (Gramineae) i turzyc (Carex sp.). 87. Macrophya pallidilabris A. C o s t a, 1 8 9 5. Materiał: Stolarzówka, 23 VI 1973, 1?, leg. T. H u f l e j t ; Trzy Korony (ŁZ), 7-10 VII 1973, 1 $ i 2 <3, leg. T. H u f l e j t, 27 VI 1973, 1 <?, leg. K. W i n n i k ; Białe Skały, 25 VI 1973, 1?, leg. T. H u f l e j t, 26 VI 1973, 1 $, leg. K. W i n n i k ; Wąwóz Sobczański, 22 VI 1973, 1?, leg. K. W i n n i k. Rozmieszczenie: środkowa E uropa. Gatunek nowy dla Polski. Biologia nie znana. 88. Eoplocampa chrysorrhoea ( K l u g, 1814). Materiał: ujście Ociemnego Potoku, 7 V 1972, 2 $$, leg. K. W i n n i k. Rozmieszczenie: Europa. G atunek nowy dla Polski.

17 Rośliniarki (Symphyta) Pienin 111 Larwy żyją na Ribes grossularia L. i Prunus spinosa L. 8 9. Priophorus pallipes (L e p e l e t i e r, 1 8 2 3 ). Materiał: Białe Skały, 1 $. Rozmieszczenie: Europa, K a u k a z, Syberia, Japonia, Ameryka Pn. Bardzo pospolity w całej Polsce. Larwy żyją na Crataegus sp., Fragaria sp., Prunus sp., Rosa sp., Rubus sp., Corylus sp., Sorbus s p., Alnus sp., Betula verrucosa E h r h. 9 0. Priophorus morio ( L e p e l e t i e r, 1 8 2 3 ). Materiał: Wąwóz Sobczański, 1?. Rozmieszczenie: Europa, Kaukaz, Iran, Syberia, Japonia, Ameryka Pn., zawleczony do Nowej Zelandii. Pospolity w całej Polsce. Larwy żyją na Rubus sp. i Sorbus aucuparia L. 9 1. Priophorus ulmi (L i n n a e u s, 1 7 5 8 ). Materiał: Stolarzówka, 1 $. Rozmieszczenie: Europa, Kaukaz, Azja Mniejsza. W całej Polsce. Larwy żyją na Ulmus sp. 9 2. Cladius pectinicornis (G e o f f r o y, 1 7 8 5 ). Materiał: Stolarzówka, I? i I (J. Rozmieszczenie: Europa, Kaukaz, Azja Mniejsza, północny Iran, północna Afryka, Syberia, Japonia. Pospolity w całej Polsce. Larwy żyją na Rosa sp., Fragaria sp., Sanguisorba officinalis L., Filipendula ulmaria (L.) M a x im. 9 3. Nematus lucidus ( P a n z e r, 180.1). Materiał: ujście Ociemnego Potoku, 1?. Rozmieszczenie: Europa, K aukaz. Z Polski gatunek podawany dotąd je dynie z Wrocławia ( D i t t r i c i i 1 9 0 5 ) i okolic Gdańska ( B r i s c h k e i Z a d d a c h 1 8 7 5 ). Larw y żyją na Crataegus sp. i Prunus sp. 9 1. Nematinus luteus ( P a n z e r, 1 8 0 5 ). Materiał: doliny nad Gródkiem, 1 $. Rozmieszczenie: Europa, Syberia. W Polsce wszędzie pospolity. Larw y żyją na A lnus sp. 9 5. Nematinus fuscipennis ( L e p e l e t i e r, 1 8 2 3 ). Materiał: Czorsztyn, 1 $. Rozmieszczenie: Europa. Znany z całej Polski. Larwy żyją na A lnus sp.

112 T. Huflejt 18 PODSUMOWANIE Autor podaje 95 gatunków rośliniarek (Symphyta) z Pienin, z czego 81 jest nowych dla tego regionu, a 8 gatunków nie było dotychczas wykazywanych z terenu naszego kraju. Na podstawie danych z literatury faunistycznej ( N ie z a b it o w s k a 1897 i 1899, O b a r s k i 1931a) powyższą listę należy uzupełnić 0 następujących 11 gatunków, nie stwierdzonych w materiale opracowanym przez au to ra: Pamphilius depressus S c h r a n k, Procerus gigas L., Abia sericea L., Gilpinia hercyniae H t g., Dolerus anticus K lt ig, Tentiiredo vespa R e t z., T. sobrina Ev., ę. T. arcuata F o r s t., Macrophya blanda F., M. albipuncta F a l l. 1 Nematus pavidus L e p. Liczba znanych z Pienin gatunków rośliniarek wynosi więc obecnie 106. Na podstawie opracowanych materiałów, chociaż mało licznych i niekompletnych, można stwierdzić, że fauna rośliniarek tego wyjątkowego w naszym kraju pod względem warunków fizjograficznych obszaru, jakim są Pieniny, przedstawia się niezwykle ciekawie. Obok gatunków górskich (Abia fulgens, Tenthredo trabeata, Cuneala koehleri) i borealno-górskich (Tenthredo olivacea, T. mioceros) w ystępuje tu ta j także szereg gatunków ciepłolubnych, południowoeuropejskich, których północna granica zasięgu przebiega przez Polskę (Megalodontes klugi, Tenthredopsis annuligera, Tenthredo sobrina). Szczególnie nad tym i ostatnim i gatunkam i należałoby podjąć dokładniejsze badania. Praw dopodobnie dla niektórych spośród nich Pieniny okażą się najbardziej na północ w ysuniętym obszarem występowania. Akademia Rolnicza Instytut Ochrony Lasu i Drewna 02-528 Warszawa, Rakowiecka 26/30 PIŚMIENNICTWO B e n e ś K. 1961. lihadinoceraea bensoni n. sp., a new sawfly from Czechoslovakia (H ym Tenthredinidae). Acta Soc. ent. Bohem. (Csl.), Praha, 58: 152-156, 8 ff. B e n e ś K. 1973. The life history and juvenile stages of Rhadinoceraea bensoni B e n e ś (H y- m enoptera, Tenthredinidae). Acta Soc. ent. Bohem. (Csl.), Praha, 70: 49-54, 12 ff., 1 t. B e n so n R. B. 1943. The green British species of Tenthredo (H ym enoptera Sym phyta). E ntomologist, London, 76: 133-144, 15 ff. B e n so n R. B. 1951-58. H ym enoptera Sym phyta. H andb. Ident. Brit. Ins., Vol. 6, P art 2, Section a, b, c. London, 252 pp., 815 ff. B e n s o n R. B. 1959. Revision of the European sawflies of the Tenthredo arcuata-schaefferi complex (H ym enoptera: Tenthredinidae). Proc. roy. ent. Soc. London, Ser. B, London, 28: 93-102, 11 ff. B is c h o f f H. 1925. H ym enoptera (A culeata, Ichneum onidae, Chalastogastra). W: Beitrage zur Natur- und Kulturgeschichte Lithauens und angrenzender Gebiete. Abh. bayer. Akad. W iss., Miinchen, Suppl. 6-9: 278-337. B r i s c h k e C. G. A., Z a d d a c h G. 1863. Beobachtungen iiber die Arten der Blatt- und Holzwespen. Schr. phys.-dkon. Ges. Kdnigsberg, Konigsberg, 4: 83-124.

1 9 Rośliniarki (Symphyta) Pienin 1 13 B r i s c h k e C. G. A., Z a d d a c h G. 1865. Beobachtungen iiber die Arten der Blatt- und Holzwespen. Schr. phys.-okon. Ges. Kbnigsberg, Kbnigsberg, 6: 104-202, 1 t. B r i s c h k e C. G. A., Z a d d a c h G. 1875. Beobachtungen iiber die Arten der Blatt- und Holzwespen. Schr. phys.-okon. Ges. Konigsberg, Kbnigsberg, 16: 23-89, 3 tt. B r i s c h k e C. G. A., Z a d d a c h G. 1883. Beobachtungen iibei die Arten der Blatt- und Ilolzwespen. Schr. naturf. Ges. Danzig, Danzig, N. F., 5: 201-328, 8 tt. D it t r ic h R. 1905. Verzeichnis der bisher in Schlesien aufgefundenen Hymenopteren. II. Clialastogastra. Z. Ent., Breslau, N. F., 30: 23-47. D it t r ic h R. 1909. Hymenopterologische Bemerkungen. Jh. Ver. schles. Ins.k. Breslau, Breslau, 2: 38-46. E n sl in E. 1918. D ie Tenthredinoidea M itteleuropas. Berlin, 790 pp., 154 ff. G u s s a k o v s k ij V. V. 1935. Rogohvosty i pilil'sciki, c. 1. Fauna SSSR, N. S., Nasekoiuye pereponćatokrylye, T. 2, vyp. 1. Moskva-Leningrad, 452 pp., 82 ff. Gt jssa k o v sk tj V. V. 1947. Pilil'sciki (Tenthredvnodea), c. 2. Fauna SSSR, N. S., Nasekomye pereponćatokrylye, T. 2, vyp. 2. Moskva-Leningrad, 234 pp., 121 ff. K a r l 0. 1925. Tenthredinoidea aus der Umgebuug von Stolp. Abh. Ber. pommer. naturf. Ges., Stettin, 6: 39-44. L o r e n z H., K r a u s M. 1957. Die Larvalsystematik der Blattwespen {Tenthredinoidea und M egalodontidea). Berlin, 339 pp., 435 ff. M e y e r R. 1912. Die Tenthrediniden der Provinz Posen. Z. naturw. Abt. dtsch. Ges. Posen, Posen, 19: 69-74, 3 ff. M ic z u l s k i B. 1964. Błonkówki (H ym enoptera) w biocenozie upraw rzepaku. Część I. Rosliniarki (Sym phyta). Pol. Pismo ent., Ser. B, Wrocław, 35-36: 189-201, 2 tt. N i e z a b it o w s k i E. 1897. Przyczynek do fauny rośliniarek (P hytophaga) Galicyi. Spraw. Kom. fizjogr., Kraków, 32: 63-74. N ie z a b it o w s k i E. 1899. Materyały do fauny rośliniarek (Phytophaga) Galicyi. Spraw. Kom. fizjogr., Kraków, 34: 3-18. N o w ic k i M. 1864. Przyczynek do owadniczej fauny Galicyi. Kraków, 87 pp. O b a r s k i J. 1931a. Materjały do fauny rośliniarek (Tenthredinoidea, Hym enoptera) Polski. Fragm. faun. Mus. zool. poi., Warszawa, 1: 361-370. O b a r s k i J. 19311). Przyczynek do fauny Tenthredinoidea Polski. Pol. Pismo ent., Lwów, 10: 40-50. O b a r s k i J. 1933. Rośliniarki i Trzpienniki (Chalastogastra) polskich lasów. Pol. Pismo ent., Lwów, 12: 145-172. R u s z k o w s k i J. 1925. Rośliniarki (Tenthredinoidea) nowe dla Wielkopolski. Pol. Pismo ent. Lwów, 4: 14-18. S t r o b l G. 1896. Beitrage zur geographischen Verbreitung der Tenthrediniden. Wien. ent. Ztg., Wien, 15: 143-144. S z u l c z e w s k i J. W. 1939. Błonkówki (H ym enoptera). Część I. Liściarki (Tenthredinoidea). Pr. monogr. Przyr. wielkop. Parku nar., Poznań, 30 pp. T o r k a V. 1929. Blattwespen Oberschlesiens. Z. Ent., Breslau, 17: 1-7. V e r z h u t s k i j B. N. 1966. Pilil'sciki Pribajkala. Moskva, 163 pp., 44 ff. V e r z iiu t s k ij B. N. 1973. Opredelitel' lićinok rogohvostov i pilil'seikov Sibiri i Dal'nego Vostoka. Moskva, 140 pp., 80 ff. W ie r z e j s k i A. 1 8 6 8. Przyczynek do fauny owadów błonkoskrzydłych (H ym enoptera). Spraw. Kom. fizjogr., Kraków', 2: 108-120. Z a d d a c h G. 1859. Beschreibung neuer oder wenig bekannter Blattwespen aus dem Gebiete der preussischen Fauna. Kbnigsberg, 39 pp. 8

114 T. Huflejt 2 0 PE3IOME [3arjiaBHe: MaTepHajibi k H3yHeHHK> CH^HHe6pioxHX (Hymenoptera, Symphyła) IleHHHOB] A btop nphboaht H3 nojibckoh HaCTH IleHHHOB 95 BHAOB Symphytd, 8 H3 KOTOpbIX h b j ij u o t c h HOBbiMH Ąjw (JjayHbi IloJibuiH. 3 t o Konowici megapolitanci Bkauns, Cephus cultrdtus Ev., Emprid bdlticd Conde, Rhddinocerded bensoni Beneś, Tenthredopsis dtmuligerd (Ev.), Tenthredo dccerimd Bens., Mdcrophyd pdllidildbris A. Costa h Hoplocd/npd chrysorrhoed (Klug). SUMMARY [Title: Contribution to the knowledge of the sawfly fauna (Hymenoptera, Symphyta) of the Pieniny, Poland] Basing on materials collected in the Pieniny Mts. (West Carpathians) the author gives a list of 95 species belonging to the Symphyta. The following 8 species were found for the first tim e in Poland: Konowia megapolitana B r a u n s, Cephus cultratm Ev., Empria baltica Co n d e, Rhadinoceraea bensoni B e n e s, Tenthredopsis annuligera (Ev.), Tenthredo acerrima B e n s., Macrophya pallidilabris A. Co sta and Hoplocampa ehrysoirhoea ( K l u g ).