Załącznik nr 2 do Regulaminu organizacyjnego Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego REGULAMIN PRAW I OBOWIĄZKÓW PACJENTA W UNIWERSYTECKIM CENTRUM KLINICZNYM I. POSTANOWIENIA WSTĘPNE 1. Regulamin niniejszy opracowano na podstawie następujących, obowiązujących ustaw i przepisów: Art. 68 Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 roku (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) Ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. nr 2011.112.654) Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 210, poz. 2135 z późn. zm.) Ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535 z późn. zm.) Ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (Dz. U. Nr 169, poz. 1411) Ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (j.t. z 2001 r. Dz. U. Nr 57, poz. 602 z późn. zm.) Ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (j.t. z 2005 r. Dz. U. Nr 226, poz. 1943 z późn. zm.) Ustawy z dnia 6 listopada 2008r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z dnia 31 marca 2009r. Nr 52, poz. 417 ze zm.). II. PRAWA PACJENTA UDZIELANIE ŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH 1. Pacjent jest podmiotem działalności UCK. Uniwersyteckie Centrum Kliniczne 1
2. Pacjent ma prawo do świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej opartej na dowodach naukowych, z uwzględnieniem uwarunkowań uwzględniających wiedzę i doświadczenie profesjonalistów medycznych oraz wielkość i rodzaj zasobów UCK. 3. Prawo do korzystania ze świadczeń zdrowotnych wykonywanych przez UCK, na zasadach gwarantowanych przez Ustawę o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, mają pacjenci ubezpieczeni w Narodowym Funduszu Zdrowia. 4. UCK udziela świadczeń zdrowotnych bezpłatnie, jeżeli pacjent jest uprawniony do świadczeń bezpłatnych. 5. Pacjent ma prawo do natychmiastowego udzielenia mu świadczeń zdrowotnych w przypadkach zagrożenia życia lub zdrowia niezależnie od jego sytuacji ubezpieczeniowej, w przypadku porodu pacjentka ma prawo do uzyskania świadczeń zdrowotnych związanych z porodem. 6. Udzielanie przez UCK świadczeń odpłatnych uzasadnione jest wyłącznie na zasadach określonych w odrębnych przepisach. 7. W przypadkach, w których nie stwierdzono oznak bezpośredniego zagrożenia zdrowia lub życia pacjenta i gdy UCK nie może udzielić świadczenia zdrowotnego natychmiast, UCK ma prawo do zastosowania procedury ustalającej kolejność dostępu do świadczeń zdrowotnych, spełniającej następujące wymogi: - obowiązująca procedura jest jawna, - procedura oparta jest na kryteriach medycznych, a gdy te są równoważne, na kolejności zgłoszeń, - zapis i kolejność przyjęcia pacjenta są udokumentowane i uzasadnione przez Ordynatora/lekarza kierującego Kliniką/Oddziałem lub upoważnionego przez niego lekarza. 8. UCK ma prawo do przesunięcia ustalonego terminu hospitalizacji pacjenta, jeżeli zaistnieją uzasadnione przesłanki medyczne do takiego postępowania. 9. Pacjent może nie wyrazić zgody na umieszczenie w UCK. 10. Pacjent ma prawo do wiarygodnych, pełnych i przedstawionych w sposób dla niego zrozumiały, informacji dotyczących planowanych w stosunku do jego osoby, procedur medycznych oraz nie wyrażenia zgody na ich wykonanie. 11. Pacjent ma prawo żądać, aby udzielający mu świadczeń zdrowotnych: a) lekarz zasięgnął opinii innego lekarza lub zwołał konsylium lekarskie; Uniwersyteckie Centrum Kliniczne 2
b) pielęgniarka (położna) zasięgnęła opinii innej pielęgniarki (położnej). Lekarz (pielęgniarka, położna) może odmówić zwołania konsylium lekarskiego lub zasięgnięcia opinii innego lekarza (pielęgniarki, położnej), jeżeli uzna, że żądanie jest bezzasadne. Żądanie oraz odmowę odnotowuje się w dokumentacji medycznej. 12. Każdy pacjent powinien być chroniony przed zbędnymi badaniami i zabiegami leczniczymi. 13. Pacjent ma prawo do życzliwego i kulturalnego traktowania w czasie pobytu w UCK. 14. Osoba przebywająca w UCK ma prawo do poszanowania intymności i godności w czasie udzielania świadczeń. 15. Prawo do poszanowania godności obejmuje także prawo do umierania w spokoju i godności. Pacjent znajdujący się w stanie terminalnym ma prawo do świadczeń zdrowotnych zapewniających łagodzenie bólu i innych cierpień. 16. Pacjent ma prawo do opieki duszpasterskiej, kontaktu osobistego, telefonicznego i korespondencyjnego z osobami z zewnątrz, a także odwiedzin i opieki sprawowanej przez rodzinę i bliskich. 17. Ordynator/lekarz kierujący Kliniką/Oddziałem Dyrektor Naczelny może ograniczyć ze względów epidemiologicznych, odwiedziny w kierowanym przez niego Oddziale/Zakładzie. 18. Pacjent ma prawo do bezpłatnego zapewnienia mu: - środków farmaceutycznych i materiałów medycznych, niezbędnych do wykonania świadczeń zdrowotnych - wyżywienia odpowiedniego do jego stanu zdrowia. 19. Pacjent ma prawo do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej sprawowanej przez osobę bliską lub inną osobę wskazaną przez siebie. DOSTĘP DO DOKUMENTACJI MEDYCZNEJ 20. UCK udostępnia dokumentację medyczną pacjentowi lub jego przedstawicielowi ustawowemu, bądź osobie upoważnionej przez pacjenta, po śmierci pacjenta, prawo wglądu w dokumentację medyczną ma osoba upoważniona przez pacjenta za życia. 21. UCK udzielając świadczenia zdrowotne jest zobowiązane do prowadzenia, przechowywania i udostępniania dokumentacji medycznej w sposób określony w Uniwersyteckie Centrum Kliniczne 3
odpowiednich przepisach oraz zapewnia ochronę danych zawartych w tej dokumentacji. 22. Pacjent ma prawo do ochrony danych zawartych w dokumentacji medycznej dotyczącej jego osoby. INFORMACJE O LECZENIU I STANIE ZDROWIA 23. Pacjent ma prawo do uzyskania informacji o jego prawach, niezwłocznie po przyjęciu na Oddział. 24. Pacjent lub osoba przez niego upoważniona ma prawo do uzyskania od lekarza leczącego lub Ordynatora/lekarza kierującego Kliniką/Oddziałem zrozumiałej i pełnej informacji o swoim zdrowiu lub zdrowiu osoby, w imieniu której informację uzyskuje. 25. Realizując powyższe prawo, pacjent może osobiście lub przez osobę upoważnioną, uzyskać za pośrednictwem lekarza prowadzącego wyczerpujące dane dotyczące jego stanu zdrowia. 26. Lekarz może nie informować pacjenta o stanie jego zdrowia bądź o leczeniu, jeżeli pacjent wyraża takie życzenie. Pacjent może także wskazać osobę (osoby), które w jego imieniu będą porozumiewały się z lekarzem leczącym. 27. W przypadku chorego nieprzytomnego, lekarz może udzielić niezbędnych informacji osobie, co do której jest przekonany, że działa ona w interesie chorego. 28. W przypadku dziecka chorego, rodzice lub prawni opiekunowie mają prawo do pełnej informacji o stanie jego zdrowia, do kontaktu osobistego i sprawowania opieki pielęgnacyjnej nad dzieckiem. Rodzicom należy tworzyć możliwość pozostawania w UCK razem z dzieckiem. 29. Kierownik jednostki może ograniczyć, ze względów epidemiologicznych lub ze względu na warunki przebywania innych osób chorych w UCK, prawo rodziców i osób bliskich określone wyżej. 30. Pacjent, w tym małoletni, który ukończył 16 lat, lub jego ustawowy przedstawiciel mają prawo do uzyskania od lekarza przystępnej informacji o stanie zdrowia pacjenta, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu. Po uzyskaniu powyższych informacji, pacjent ma prawo przedstawić lekarzowi swoje zdanie w tym zakresie. 31. W przypadku, gdy nieletni pacjent ma ukończony 16 rok życia, ma prawo do współuczestniczenia w podejmowaniu decyzji, wyrażenia zgody na udzielenie Uniwersyteckie Centrum Kliniczne 4
świadczenia zdrowotnego lub wyrażenia sprzeciwu co do udzielenia świadczenia zdrowotnego. 32. Pacjent, w tym małoletni, który ukończył 16 lat, lub jego ustawowy przedstawiciel mają prawo do uzyskania od pielęgniarki, położnej przystępnej informacji o jego pielęgnacji i zabiegach pielęgniarskich. 33. Pacjent ma prawo do informacji o rodzaju i zakresie świadczeń zdrowotnych udzielanych przez UCK, w tym o profilaktycznych programach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, realizowanych przez UCK. 34. Dzieci i rodzice mają prawo świadomie uczestniczyć we wszelkich decyzjach dotyczących opieki nad ich zdrowiem. 35. Dzieci powinny być traktowane z taktem i zrozumieniem, a ich prawo do intymności powinno być zawsze szanowane. 36. Pacjent małoletni, który nie ukończył 16 lat, ma prawo do uzyskania od lekarza informacji o swoim stanie zdrowia w zakresie i formie potrzebnej do prawidłowego przebiegu procesu diagnostycznego lub terapeutycznego. ZASADY UCZESTNICZENIA W EKSPERYMENTACH MEDYCZNYCH 37. Pacjent, który ma być poddany eksperymentowi medycznemu, ma prawo do: - wyrażenia zgody lub odmowy na udział w eksperymencie medycznym - informacji o celach, sposobach i warunkach przeprowadzania eksperymentu - informacji o spodziewanych korzyściach leczniczych i poznawczych - informacji o ryzyku oraz o możliwościach cofnięcia zgody i odstąpienia od udziału w eksperymencie w każdym jego stadium - cofnięcia zgody na eksperyment medyczny w każdym stadium eksperymentu. PRZESZCZEPY KOMÓREK I NARZĄDÓW 38. W przypadkach medycznych, w których istnieje konieczność pobrania i/lub przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów pacjent ma prawo: - wyrażenia i cofnięcia w każdym czasie sprzeciwu na pobranie po jego śmierci komórek, tkanek, narządów - dobrowolnego wyrażenia przed lekarzem zgody na pobranie za życia komórek, tkanek lub narządów w celu ich przeszczepienia określonemu biorcy, jeżeli ma pełną zdolność do czynności prawnych - tajemnicy i ochrony danych osobowych dotyczących dawcy/biorcy przeszczepu Uniwersyteckie Centrum Kliniczne 5
- do umieszczenia go na liście osób oczekujących na przeszczep komórek, tkanek i narządów i być wybranym zgodnie z kryteriami medycznymi w przypadku, gdy ma być biorcą. 39. Pacjent ma prawo zgłoszenia pisemnie swojej decyzji dotyczącej nie wyrażenia zgody na przeszczep jego narządów po śmierci (bycie dawcą narządów), za pośrednictwem Regionalnego Centrum Koordynacji Transplantacji działającego na terenie UCK lub lekarza prowadzącego. 40. Prawa pacjenta leczonego w Klinice Chorób Psychicznych i Zaburzeń Nerwicowych określa dodatkowo załącznik nr 1 do Regulaminu Praw i Obowiązków Pacjenta. III. OBOWIĄZKI PACJENTA Pacjent korzystający ze świadczeń UCK obowiązany jest: 1. Ściśle stosować się do zaleceń lekarza prowadzącego leczenie. 2. Stosować się do zaleceń pielęgniarki (położnej). 3. Przestrzegać przepisów porządkowych obowiązujących w UCK. 4. Przestrzegać ogólnie przyjętych norm współżycia. 5. Szanować godność personelu szpitala. 6. Szanować mienie szpitalne. IV. PRZEPISY PORZĄDKOWE OBOWIĄZUJĄCE PACJENTÓW 1. Chory zgłaszający się na leczenie do UCK powinien posiadać dowód tożsamości, dokument uprawniający do bezpłatnych świadczeń zdrowotnych, skierowanie do UCK, wyniki badań dodatkowych, wcześniej wykonywanych. 2. Po przyjęciu do UCK pacjent ma możliwość pozostawienia, za pokwitowaniem, w depozycie, własnej odzieży oraz przedmiotów wartościowych i pieniędzy. Za rzeczy wartościowe i pieniądze nie zdane do depozytu UCK nie odpowiada. 3. W czasie pobytu pacjenta w UCK decyzje dotyczące korzystania przez niego z własnej odzieży podejmuje Ordynator/lekarz kierujący Kliniką/Oddziałem. 4. Z chwilą przyjęcia do UCK, pacjentowi hospitalizowanemu nie wolno wychodzić poza obręb UCK, chyba, że jest to konieczne ze względów leczniczych (konsultacje, zabiegi, itp.). Pacjent hospitalizowany ma prawo opuścić teren UCK tylko na Uniwersyteckie Centrum Kliniczne 6
podstawie przepustki wypisanej przez Ordynatora / lekarza kierującego Kliniką/Oddziałem lub lekarza dyżurnego. 5. Choremu nie wolno przyjmować środków leczniczych ani poddawać się jakimkolwiek zabiegom bez zgody lub zlecenia lekarza leczącego bądź dyżurnego. 6. W porze obchodów lekarskich oraz w porze dokonywania zabiegów i opatrunków chorzy obowiązani są przebywać na oddziale w przeznaczonych dla nich salach. 7. Chory nie może zmieniać łóżka bez zgody fachowego personelu UCK. 8. Chorego obowiązuje dbałość o przestrzeganie higieny osobistej. 9. Choremu nie wolno zaśmiecać pomieszczeń szpitalnych, wyrzucać przez okno odpadów. 10. Chory odpowiada za rzeczy szpitalne oddane mu do użytku na czas pobytu w UCK. Chory odpowiada materialnie za powstałe z jego winy szkody w mieniu UCK. 11. Chorego obowiązuje bezwzględny zakaz używania jakichkolwiek napojów alkoholowych oraz częstowania nimi innych chorych. 12. Chory zobowiązany jest do przestrzegania zakazu palenia tytoniu. 13. Chory nie powinien zakłócać spokoju innym pacjentom. 14. Chory obowiązany jest stosować się do wszystkich zaleceń i wskazówek lekarzy i pielęgniarek, związanych z procesem leczenia oraz wynikających z regulaminów szpitalnych. V. POZOSTAŁE PRZEPISY DOTYCZĄCE PACJENTÓW UCK 1. Za świadczenie zdrowotne udzielane osobie znajdującej się w stanie nietrzeźwym, zakład opieki zdrowotnej pobiera opłatę niezależnie od uprawnień do bezpłatnych świadczeń zdrowotnych, jeżeli jedyną i bezpośrednią przyczyną udzielenia świadczeń były zdarzenia spowodowane stanem nietrzeźwości. 2. Pacjent, którego stan nie wymaga dalszego leczenia szpitalnego ponosi koszty pobytu w UCK począwszy od terminu określonego przez Ordynatora/lekarza kierującego Kliniką/Oddziałem, niezależnie od uprawnień do bezpłatnych świadczeń leczniczych określonych w odrębnych przepisach. O terminie tym i konieczności odpłatności za ewentualny pobyt w UCK Ordynator/lekarz kierujący Kliniką/Oddziałem zawiadamia pacjenta na piśmie, a w przypadku chorego dziecka rodziców lub opiekunów dziecka. 3. Osoba wypisana ze UCK na własne żądanie jest obowiązana złożyć oświadczenie na piśmie lub ustnie w obecności dwóch świadków, że została uprzedzona o możliwych Uniwersyteckie Centrum Kliniczne 7
następstwach zaprzestania leczenia w UCK. O odmowie złożenia takiego oświadczenia lekarz zamieszcza odpowiednią adnotację w dokumentacji medycznej. VI. POSTANOWIENIA KOŃCOWE 1. Chory ma prawo zgłaszać uwagi, skargi i zażalenia dotyczące działalności UCK Ordynatorowi/lekarzowi kierującemu Kliniką/Oddziałem, ustnie lub pisemnie. 2. Chory ma prawo zgłaszać uwagi, skargi i zażalenia dotyczące działalności UCK Rzecznikowi Praw Pacjenta. 3. Chory ma prawo zgłaszać uwagi, skargi i zażalenia dotyczące działalności UCK Dyrektorowi Naczelnemu. 4. Od decyzji Ordynatora/lekarza kierującego Kliniką/Oddziałem choremu przysługuje odwołanie się do: Lekarza Naczelnego Naczelnej Pielęgniarki. 5. Jeżeli zażalenie dotyczy jakości świadczeń zdrowotnych, np. diagnostyki, leczenia, rehabilitacji, chory ma prawo zwrócić się do: Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej, Okręgowej Izby Lekarskiej w Gdańsku Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej, Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych w Gdańsku Działu Skarg i Wniosków w Narodowym Funduszu Zdrowia w Gdańsku. Rzecznika Praw Pacjenta Biuro Rzecznika Praw Pacjenta w Warszawie. Uniwersyteckie Centrum Kliniczne 8
ZAŁĄCZNIK nr 1 DO REGULAMINU PRAW I OBOWIĄZKÓW PACJENTA Pacjent z zaburzeniami psychicznymi, chory psychicznie lub upośledzony umysłowo, dodatkowo, ma prawo do: 1. Zapewnienia mu metod postępowania leczniczego właściwych nie tylko z uwagi na cele zdrowotne, ale także ze względu na interesy oraz inne dobro osobiste i dążenia do jego poprawy zdrowia w sposób najmniej dla pacjenta uciążliwy. 2. Porozumienia się z rodziną i innymi osobami bez ograniczeń. 3. Uprzedzenia go o zamiarze zastosowania wobec niego przymusu bezpośredniego (zastosowanie tego środka musi wynikać z ustawy). 4. Uprzedzenia o zamiarze przeprowadzenia badania psychiatrycznego bez jego zgody oraz podania przyczyn takiej decyzji w warunkach określonych w ustawie. 5. Wyrażenia zgody lub odmowy na przyjęcie do oddziału psychiatrycznego z wyłączeniem sytuacji, gdy przepisy dopuszczają przyjęcie bez zgody pacjenta. 6. Poinformowania i wyjaśnienia mu przez lekarza przyczyny przyjęcia w sytuacji, gdy nie wyraził zgody oraz uzyskania informacji o swoich w tej sytuacji prawach. 7. Cofnięcia uprzednio wyrażonej zgody na przyjęcie do UCK. 8. W sytuacji, gdy ustały przyczyny przyjęcia i pobytu w oddziale bez wyrażenia zgody przez pacjenta, ma on prawo do wypisu bądź do pozostania w UCK za swoją później wyrażoną zgodą, jeżeli w ocenie lekarza jego dalszy pobyt jest celowy. 9. Złożenia, w dowolnej formie, wniosku o nakazanie wypisania go z UCK. 10. Informacji o terminie i sposobie złożenia wniosku do Sądu Opiekuńczego o nakazanie wypisania z UCK oraz złożenia w/w wniosku. 11. Złożenia wniosku o ustanowienie kuratora, jeżeli przebywając w oddziale potrzebuje pomocy do prowadzenia wszystkich swoich spraw albo spraw określonego rodzaju. Uniwersyteckie Centrum Kliniczne 9