SEKTORY GOSPODARCZE WROCŁAWIA I DOLNEGO ŚLĄSKA Inżynieria mechaniczna

SEKTORY GOSPODARCZE WROCŁAWIA I DOLNEGO ŚLĄSKA Inżynieria mechaniczna

01 Przemysł mechaniczny w Polsce 02 Przemysł mechaniczny na Dolnym Śląsku 03 Atuty Aglomeracji Wrocławskiej Opracowanie publikacji Partner

Przemysł mechaniczny w Polsce Przemysł maszynowy w Polsce charakteryzuje się dynamicznym rozwojem, który wynika z rosnącej liczby inwestycji krajowych i zagranicznych. Wprowadzane innowacje podnoszą atrakcyjność sektora, o czym świadczy obecność na rynku takich potentatów jak: ABB, Alstom, Robert Bosch, Bombardier Transportation, Whirlpool, GE Power Controls czy Sauer-Danfoss. Udział międzynarodowych przedsiębiorstw na polskim rynku maszynowym potwierdza spełnianie światowych standardów. Na terenie Polski rozwinięte są wszystkie gałęzie przemysłu maszynowego. Ich dynamiczny rozwój wynika z występowania zarówno krajowych, jak i zagranicznych rynków zbytu. Wyprodukowane maszyny i urządzenia wykorzystywane są w innych branżach, przyczyniając się do ich rozwoju. Wzajemne napędzanie się sektorów powoduje ogólny postęp gospodarczy. Pokrewnymi branżami wspierającymi rozwój inżynierii mechanicznej są przemysł motoryzacyjny, lotniczy, stoczniowy oraz produkcja pojazdów szynowych. Dzięki produktom przemysłu maszynowego branże te mogą udoskonalać swoją działalność. Ponadto, obecność przemysłu górniczo-hutniczego na terenie Polski stwarza zapotrzebowanie na maszyny i urządzenia wydobywcze oraz przetwórcze. Głównymi ośrodkami przemysłu, w tym sektora maszynowego w Polsce są województwa: mazowieckie, śląskie, wielkopolskie oraz dolnośląskie. Zdecydowanie najwięcej podmiotów przemysłu maszynowego działa na Górnym Śląsku. Wynika to z silnej współpracy producentów maszyn z przemysłem górniczym i wydobywczym. Lokalizacja przemysłu w Polsce w 2016 według produkcji sprzedanej [mld PLN] Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych pochodzących z GUS Na wartość produkcji sprzedanej maszyn i urządzeń w poszczególnych latach składają się wartość produkcji sprzedanej grup produktów według wcześniej przedstawionej klasyfikacji PKD. W 2015 roku ponad połowę polskiego przemysłu maszynowego stanowiły maszyny ogólnego przeznaczenia (64%). 19% sektora to maszyny specjalnego przeznaczenia. Maszyny dla rolnictwa i leśnictwa oraz maszyny i narzędzia mechaniczne stanowiły odpowiednio 12% oraz 5%.

Liczba studentów INŻYNIERIA Przemysł mechaniczny w Polsce Wartość i struktura produkcji sprzedanej przemysłu mechanicznego w 2016 [mld PLN] 6,9 MASZYNY OGÓLNEGO PRZEZNACZENIA 1,8 36,9 MASZYNY DLA ROLNICTWA I LEŚNICTWA MASZYNY I NARZĘDZIA MECHANICZNE 4,4 23,8 POZOSTAŁE MASZYNY SPECJALNEGO PRZEZNACZENIA Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych pochodzących z GUS Charakterystyczne dla przemysłu maszynowego w Polsce jest jego umiędzynarodowienie, czego wyrazem jest obecność na rynku zagranicznych przedsiębiorców, jak również produkcja na eksport. Całkowita wartość sprzedaży eksportowanych maszyn i urządzeń w roku 2016 wyniosła ponad 196 mld PLN. Była ona znacząco wyższa niż w innych branżach, dzięki czemu tworzyła 24,46% całkowitego eksportu Polski, co stanowiło największy odsetek spośród wszystkich eksportowanych produktów (GUS). Główni odbiorcy produktów przemysłu maszynowego z Polski: NIEMCY ROSJA FRANCJA NORWEGIA BIAŁORUŚ Duże wolumeny produkcji sprzedanej oraz dynamiczny rozwój przemysłu maszynowego w Polsce zawdzięcza się produkcji maszyn wysokiej jakości. Przyczynia się do tego dostęp do wykwalifikowanej kadry badawczej oraz ośrodków badawczo-rozwojowych. W Polsce na uczelniach państwowych studiuje ponad 1,3 mln studentów, w tym ponad 250 000 to studenci kierunków inżynieryjno-technicznych. Co roku liczba absolwentów rośnie. W 2016 roku kierunki inżynieryjno-techniczne wykształciły prawie 69 tys. nowych pracowników. Największe uczelnie techniczne w Polsce: 34 tys. 32 tys. 30.000 28 tys. 20.000 21 tys. 21 tys. 19 tys. 17 tys. 10.000 Politechnika Wrocławska Politechnika Warszawska Akademia Górniczo- Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie Politechnika Gdańska Politechnika Śląska Politechnika Poznańska Politechnika Łódzka

Przemysł mechaniczny w Polsce Wybrane przykłady firm z sektora mechanicznego działające w Polsce Bombardier Transportation Bombardier działa w Polsce od 2001 r. i jest obecnie największym inwestorem międzynarodowym w branży transportu szynowego w kraju. Zatrudnia ponad 1500 osób w czterech zakładach, które znajdują się w Katowicach, Łodzi, Warszawie i Wrocławiu. Firma zajmuje się w Polsce produkcją elementów taboru kolejowego i tramwajowego oraz wyposażenia kolejowego. UTC Aerospace System UTC Aerospace Systems jest jednym z największych na świecie dostawców dla przemysłu lotniczego oraz obronnego. Na terenie Polski działają cztery zakłady: we Wrocławiu, Kaliszu, Krośnie oraz Rzeszowie. Wytwarza się w nich m.in. układy paliwowo-regulacyjne do silników lotniczych oraz elementy hydrauliczne służące do kontroli lotu. Wabco Wabco to globalny dostawca technologii poprawiających bezpieczeństwo i efektywność działania pojazdów ciężarowych. Wabco Polska to dwa zakłady produkcyjne i ośrodek R&D we Wrocławiu oraz zakład regeneracji produktów w Stanowicach koło Oławy, w których w sumie pracuje ponad 2400 osób. Alstom Międzynarodowy koncern zajmujący się infrastrukturą energetyczną i transportową. W Polsce Alstom działa poprzez dwie spółki: Alstom Konstal S.A. z siedzibą w Chorzowie oraz Alstom Powers S.A. z siedzibą w Warszawie i oddziałami we Wrocławiu i Łodzi. Alstom Konstal produkuje tramwaje, wagony metra oraz podzespoły do pociągów dużych prędkości natomiast Alstom Power wytwarza turbiny parowe i gazowe, generatory oraz odlewy turbinowe i okrętowe. Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz Polskie przedsiębiorstwo z Bydgoszczy produkujące pojazdy szynowe: lokomotywy, zespoły trakcyjne, wagony i tramwaje. Pierwsze fabryki powstały w 1851 r. jako Zakłady Naprawcze Kolei Wschodniej Bydgoszcz. Spółka pod obecną nazwą działa od roku 2001 r., skupiając się przede wszystkim na produkcji pojazdów szynowych. Obecnie w zakładach pracuje ponad 3 tys. osób, a pojazdy wyprodukowane przez Pesę jeżdżą w 12 krajach m.in. we Włoszech, Bułgarii, Rumunii, Rosji oraz Czechach.

Przemysł mechaniczny na Dolnym Śląsku Dolny Śląsk to jeden z regionów Polski, w którym przemysł maszynowy rozwija się najdynamiczniej. Miejsce w czołówce gwarantuje jego atrakcyjność, duży potencjał rozwojowy oraz bogate tradycje. Wieloletnie doświadczenia są podstawą do rozszerzania działalności dobrze prosperującego obecnie sektora. Przez lata wrocławskie przedsiębiorstwa, takie jak Państwowa Fabryka Wagonów (Pafawag) czy działająca do dzisiaj Fabryka Automatów Tokarskich (FAT), odgrywały znaczącą rolę w polskim przemyśle, a ich obecni właściciele to koncerny zagraniczne będące światowymi liderami przemysłu maszynowego. Również funkcjonowanie Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego (LGOM) oraz dawne zagłębie węgla kamiennego i brunatnego w okolicach Wałbrzycha mają znaczący wpływ na rozwój regionalnego przemysłu. Na Dolnym Śląsku prężnie rozwija się również wiodące polskie przedsiębiorstwo KGHM, którego działalność, strategie rozwoju oraz innowacje technologiczne dynamizują sektor. Obecnie region Dolnego Śląska to ekosystem, w którym działają zarówno międzynarodowe koncerny, jak i krajowi producenci, produkujący urządzenia dźwigowe i chwytaki oraz maszyny dla górnictwa i budownictwa. Główne produkty przemysłu maszynowego na Dolnym Śląsku: Maszyny górnicze Silniki i turbiny Urządzenia chłodnicze i wentylacyjne Łożyska Przekładnie Elementy napędowe Oprócz tradycji regionu, podstawą dynamicznego rozwoju sektora inżynierii mechanicznej jest dostęp do wykwalifikowanej kadry pracowniczej. We Wrocławiu działa 26 szkół wyższych, gdzie kształcą się specjaliści w różnych dziedzinach. Wiodącą wrocławską uczelnią jest Politechnika Wrocławska, która jest uznawana za jedną z najlepszych technicznych uczelni państwowych w Polsce, na której kształci się 34 tys. studentów. Działający przy niej Wydział Mechaniczny zaliczony został przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego do grona najlepszych tego typu wydziałów w kraju. Na wydziale studiuje około 4 tys. studentów. Kierunki techniczne oferują także Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet Przyrodniczy oraz uczelnie prywatne. Na Dolnym Śląsku funkcjonuje 96 szkół zawodowych oraz 189 szkół technicznych, w których kształci się prawie 50 tys. uczniów. Wśród nich na uwagę we Wrocławiu zasługują: Technikum nr 23 (500 uczniów, specjalizacja: transport, logistyka) oraz Technikum nr 6 (250 uczniów, specjalizacja: lotnictwo, logistyka, mechatronika). Atutem Wrocławia są działające w regionie liczne placówki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz centra badawczorozwojowe. Ich tworzenie i rozwój są możliwe dzięki proinnowacyjnej polityce samorządów terytorialnych, dostępowi do wykwalifikowanych zasobów ludzkich, niskim kosztom pracy oraz atrakcyjności lokalizacyjnej regionu. Na Dolnym Śląsku działają ośrodki B+R międzynarodowych potentatów (m. in. Hewlett-Packard, Siemens, Volvo) oraz polskich przedsiębiorstw (m. in. KGHM Cuprum). Istotna jest również działalność Wrocławskiego Parku Technologicznego, gdzie funkcjonuje m. in. Laboratorium i Prototypownia Mechaniczna, a także Centrum Badań EIT+, zajmujące się głównie inżynierią materiałową.

Przemysł mechaniczny na Dolnym Śląsku Celem ich funkcjonowania jest koncentracja innowacyjnych produktów i usług w regionie oraz rozwój przemysłu dzięki innowacjom technologicznym. Potencjał stwarzają tzw. Inteligentne specjalizacje, do których zalicza się także inżynieria mechaniczna, która swoje zawdzięcza dużej liczbie innowacyjnych przedsiębiorstw (ponad 50%). Innowacyjność oznacza ulepszanie produkcji oraz procesów w przedsiębiorstwie, a także wprowadzanie na rynek nowych bądź unowocześnionych produktów. Inne zalety inżynierii mechanicznej jako inteligentnej specjalizacji to m.in. dostęp do wykwalifikowanej kadry oraz nowoczesnych ośrodków badawczych, obecność zarówno małych i średnich przedsiębiorstw, jak i międzynarodowych potentatów oraz doświadczenie i tradycje przemysłowe regionu. Ważnym elementem innowacyjności na Dolnym Śląsku są klastry, które świadczą usługi produkcyjne, edukacyjne, badawczo-rozwojowe oraz doradcze. Ważnym zadaniem istniejących klastrów jest również wspieranie rozwoju gospodarki regionu oraz wzmacnianie konkurencyjności przedsiębiorstw działających w branży wytwórczej. Klastrami związanymi z inżynierią mechaniczną na Dolnym Śląsku są: CINNOMATECH skupiający 21 członków. Wśród głównych celów klastra można wymienić: tworzenie sieci współpracy, zwiększanie innowacyjności przedsiębiorstw i producentów, opracowywanie i wprowadzanie na rynek produktów i usług o charakterze innowacyjnym. DOLNOŚLĄSKI KLASTER MOTORYZACYJNY Pierwszy tego typu klaster na Dolnym Śląsku. Funkcjonuje w ramach specjalnych stref ekonomicznych. Opiera się na współpracy jednostek badawczych oraz przedsiębiorstw produkcyjnych. Jego zadaniem jest wymiana doświadczeń i informacji pomiędzy członkami w celu wsparcia innowacyjności polskiej motoryzacji. DOLNOŚLĄSKI KLASTER LOTNICZY Tworzony jest przez ośrodki naukowe i koncerny, zajmujące się produkcją podzespołów dla lotnictwa. Klaster wspierany jest przez dolnośląskie specjalne strefy ekonomiczne. Zajmuje się również promocją polskiego przemysłu lotniczego zarówno w kraju, jak i zagranicą. DOLNOŚLĄSKI KLASTER METALOWY Skupia 13 przedsiębiorstw branży metalowej z rejonu Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego, prowadzi działalność promocyjną, B+R oraz współpracę międzynarodową. DOLNOŚLĄSKI KLASTER NANOTECHNOLOGII Tworzy go 9 przedsiębiorstw zajmujących się badaniami nad nanotechnologią. Ma na celu ciągłe ulepszanie i wprowadzanie innowacji w polskiej gospodarce.

Przemysł mechaniczny na Dolnym Śląsku Zdecydowana większość przedsiębiorstw sektora inżynierii mechanicznej zlokalizowana jest w pobliżu Wrocławia, który jako stolica regionu, jest największym ośrodkiem gospodarczym. W związku z tym ułatwiony jest dostęp do jednostek badawczych oraz wykwalifikowanej kadry znającej języki obce. Duże znaczenie ma także infrastruktura, która we Wrocławiu jest bardzo dobrze rozwinięta. Ponadto, taka lokalizacja przedsiębiorstw uwarunkowana jest również łatwością w nawiązywaniu współpracy z innymi branżami oraz dostępem do rynków zbytu. Wrocław dominuje w produkcji lokomotyw i taboru szynowego, pojazdów samochodowych oraz maszyn ogólnego i specjalnego przeznaczenia. Drugim dużym ośrodkiem produkcyjnym na terenie Dolnego Śląska jest obszar funkcjonowania przedsiębiorstwa KGHM. Działalność ta dotyczy głównie terenu Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego (LGOM), jednego z czołowych miejsc eksploatacji miedzi na świecie. Rejon ten stwarza zapotrzebowanie na maszyny dla górnictwa, służące wydobywaniu i przetwarzaniu materiałów. Funkcjonuje tu także Legnicki Park Technologiczny, w ramach którego działają ośrodki badawczo-rozwojowe. Rozmieszczenie firm z sektora maszynowego na Dolnym Śląsku

Przemysł mechaniczny na Dolnym Śląsku Firma Produkcja Lokalizacja Kraj pochodzenia ABB Aparatura rozdzielcza i systemy elektroenergetyczne Wrocław Szwajcaria KGHM ZANAM Maszyny górnicze Polkowice Polska ALSTOM POWER Generatory i stojany do turbo zespołów Wrocław Francja GE POWER CONTROLS POLSKA LEGRAND POLSKA. BOMBARDIER TRANSPORTATION POLSKA UTC AEROSPACE SYSTEMS WROCŁAW Sterowniki, sensory i przełączniki Aparatura sterownicza, zabezpieczeniowa, pomiarowa, transformatory Zespoły trakcji, lokomotywy, ramy dla tramwajów i wagonów metra Kłodzko Ząbkowice Śląskie Wrocław USA Francja Kanada Systemy hydrauliczne dla lotnictwa Wrocław USA PAFAL Urządzenia pomiarowe do gazu i prądu Świdnica Polska SAUER-DANFOSS Układy skrętu i silniki hydrauliczne Wrocław, Bielany Wrocławskie USA, Dania, Niemcy PRZEDSIĘBIORSTWO HAK CHOFUM DOLNOŚLĄSKA FABRYKA MASZYN ELEKTRYCZNYCH. Dźwigi i osprzęt Wrocław Polska Odlewy do maszyn stosowanych w przemyśle Chocianów Polska Maszyny i generatory Wrocław Polska MINE MASTER Maszyny górnicze Złotoryja Polska RUDA TRADING Maszyny górnicze Polkowice Polska METAL MASTER Konstrukcje stalowe i ich części Podgórzyn Polska DELAVAL Maszyny i generatory Wrocław Szwecja BOART LONGYEAR Maszyny górnicze Kąty Wrocławskie USA ALUWIND Konstrukcje stalowe i ich części Bielany Wrocławskie Dania

Atuty Aglomeracji Wrocławskiej 1. LOKALIZACJA 2. INNOWACJE Centralne położenie w Europie oraz dobra infrastruktura transportowa (autostrady i drogi szybkiego ruchu) zapewniają dobrą komunikację z regionem. Wysoki poziom rozwoju gospodarczego Dolnego Śląska oraz silne zaplecze badawczo-rozwojowe. 3. OŚRODEK AKADEMICKI 4. ZASOBY LUDZKIE Wydział Mechaniczny na Politechnice Wrocławskiej uznawany jest za jeden z najlepszych tego typu wydziałów w Polsce. Dostęp do młodej, wykwalifikowanej kadry (ponad 11 mln Polaków ma poniżej 25 roku życia). DOŚWIADCZENIE 5. I TRADYCJE SEKTORA 6. WSPARCIE BIZNESU Bogate tradycje i doświadczenie przemysłu maszynowego w regionie szczególnie silnie rozwinięte górnictwo i przetwórstwo miedzi. Funkcjonowanie instytucji wsparcia biznesu oraz specjalnych stref ekonomicznych.

W opracowaniu wykorzystano m.in. następujące źródła informacji: 1) Dane statystyczne i opracowania sektorowe Głównego Urzędu Statystycznego (GUS). 2) Dane, analizy i prezentacje sektorowe Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu (PAIiH). 3) Dane i informacje Agencji Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej (ARAW). 4)Analizy, prognozy i informacje Ministerstwa Gospodarki. 5)Informacje ze stron internetowych firm Bombardier, Alstom, Pesa, UTC Aerospace System i Wabco 6)Publikacja Wrocław Driven by Knowledge Agencja Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej/Knight Frank. 7)Informacje ze stron internetowych klastrów naukowych: CINNOMATECH, Dolnośląski Klaster Motoryzacyjny, Dolnośląski Klaster Lotniczy, Dolnośląski Klaster Metalowy, Dolnośląski Klaster Nanotechnologii.

WROCLAW AGGLOMERATION DEVELOPMENT AGENCY AGENCJA ROZWOJU AGLOMERACJI WROCŁAWSKIEJ SA pl. Solny 14, 50-062 Wrocław tel. +48 71 783 53 10, fax +48 71 783 53 11 araw@araw.pl, www.araw.pl, www.invest-in-wroclaw.pl