BADANIA ŚRODOWISKA MUZYCZNEGO 2015-2016 Wojciech Walczak
KIM SĄ MUZYCY? ILU ICH JEST? JACY SĄ?
OBECNIE NAJSZERSZA DEFINICJA MUZYKA MUZYK KOD 343602 WYKONUJE NA INSTRUMENCIE, SOLO LUB W ZESPOLE, MUZYKĘ ROZRYWKOWĄ I TANECZNĄ. WYKONUJE SOLO LUB W ZESPOLE WOKALNYM PIOSENKI ROZRYWKOWE W SALACH WIDOWISKOWYCH, KONCERTOWYCH, LOKALACH GASTRONOMICZNYCH ORAZ MIEJSCACH OTWARTYCH - NA ESTRADZIE, PROWADZI Z DZIEĆMI I MŁODZIEŻĄ ĆWICZENIA ROZWIJAJĄCE POCZUCIE RYTMU. KLASYFIKACJA ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI, MPIPS 2017
HISTORIA 2014 II KONWENCJA MUZYKI POLSKIEJ, POWOŁANIE GRUPY ROBOCZEJ. 2015 ZESPÓŁ EKSPERTÓW MKIDN, MPIPS, IMIT, PRM, ZAIKS, STOART, ZKP. PRM MKIDN BADANIA IMIT ZAIKS 2015 OBSERWATORIUM KULTURY BADANIA DYNAMIKI KARIER MUZYKÓW EKSP. 2016 ZAKOŃCZENIE BADAŃ MPIPS STOART
NAJWAŻNIEJSZE ZAGADNIENIA PRZEDMIOT KIM SĄ MUZYCY? SKALA ILU NAS JEST? JAKA JEST STRUKTURA? DIAGNOZA JAKA JEST NASZA SYTUACJA ZAWODOWA? GDZIE USYTUOWANE SĄ NAJWAŻNIEJSZE PROBLEMY? REKOMENDACJE/ ROZWIĄZANIA CO MOŻEMY ZMIENIĆ, ŻEBY BYŁO LEPIEJ?
POWSTANIE DEFINICJI ZAWODU MUZYCZNEGO PRZEDMIOT PRAGMATYCZNY PUNKT WYJŚCIA DO DEFINICJI BADANIA MIAŁY POKAZAĆ FINANSOWĄ I SOCJALNĄ SYTUACJĘ ŚRODOWISKA MUZYCZNEGO I MECHANIZMY FUNKCJONOWANIA RYNKU. PIERWSZA DEFINICJA INKLUZYWNA KAŻDA OSOBA, KTÓRA TWORZY LUB WYKONUJE MUZYKĘ, JEST MUZYKIEM. KOŃCOWA DEFINICJA KAŻDA OSOBA, KTÓRA FUNKCJONUJE NA RYNKU MUZYCZNYM, TJ. ODPŁATNIE TWORZY LUB WYKONUJE MUZYKĘ W DOWOLNYM STYLU JEST MUZYKIEM. ROZSZERZENIE KOŃCOWEJ DEFINICJI DANA OSOBA JEST MUZYKIEM*, JEŻELI JEJ ROCZNE DOCHODY Z DZIAŁALNOŚCI MUZYCZNEJ WYNOSZĄ MINIMUM 51% CAŁOŚCI DOCHODÓW. * W ROZUMIENIU GŁÓWNEGO ZAWODU.
KATALOG ZAWODÓW MUZYCZNYCH PRZEDMIOT PRACA INSTRUMENTEM PRACA GŁOSEM PRACA Z MUZYKĄ PRACA Z DŹWIĘKIEM SOLISTA KLASYCZNY KAMERALISTA MUZYK ORKIESTROWY SOLISTA ROZRYWKOWY CZŁONEK ZESPOŁU MUZYCZNEGO SOLISTA LUDOWY/ TRADYCYJNY MUZYK LUDOWY/ TRADYCYJNY ORGANISTA KOŚCIELNY ŚPIEWAK CHÓRZYSTA ŚPIEWAK KAMERALISTA WOKALISTA SOLISTA ROZRYWKOWY WOKALISTA ROZRYWKOWY ŚPIEWAK SOLISTA LUDOWY/TRADYCYJNY ŚPIEWAK LUDOWY/ TRADYCYJNY NAUCZYCIEL AKADEMICKI NAUCZYCIEL MUZYKI (ZAJĘCIA GRUPOWE) NAUCZYCIEL MUZYKI (ZAJĘCIA INDYWIDUALNE) ANIMATOR KOMPOZYTOR ARANŻER DYRYGENT / KIEROWNIK ZESPOŁU REŻYSER DŹWIĘKU REALIZATOR DŹWIĘKU DJ
BAZY DANYCH SKALA GUS CEA MPIPS STOART STL
INNE ŹRÓDŁA SKALA 2000 ANKIET INTERNETOWYCH 540 ANKIET UWZGLĘDNIONYCH W WYNIKACH 100 WYWIADÓW POGŁĘBIONYCH MUZYCY POCHODZĄCY Z CAŁEJ POLSKI BADANIA CBOS PRESTIŻ ZAWODU MUZYKA
MUZYCY W POLSCE LICZBA ZAWÓD LICZBA PROCENT MUZYCY ROZRYWKOWI 9200 25,11% NAUCZYCIELE MUZYKI W OŚWIACIE 7750 21,15% NAUCZYCIELE W SZKOŁACH MUZYCZNYCH 6000 16,38% ORGANIŚCI KOŚCIELNI ** 5000 13,65% MUZYCY ORKIESTROWI / INSTRUMENTALIŚCI 3150 8,60% DJ E 1700 4,64% NAUCZYCIELE AKADEMICCY 1280 3,49% CHÓRZYŚCI / ŚPIEWACY 1260 3,44% ANIMATORZY 450 1,23% MUZYCY TRADYCYJNI* 350 0,96% REŻYSERZY I REALIZATORZY DŹWIĘKU 300 0,82% KOMPOZYTORZY 200 0,55% RAZEM** 36640 100,00% * MUZYCY TRADYCYJNI, BEZ CZŁONKÓW ZPiT ** ORGANIŚCI KOŚCIELNI - GRUPA OK. 5000 OSÓB, SZACUNKOWO.
MUZYCY W POLSCE STRUKTURA MUZYCY ROZRYWKOWI NAUCZYCIELE MUZYKI W OŚWIACIE NAUCZYCIELE SZKOŁY MUZYCZNE ORGANIŚCI KOŚCIELNI MUZYCY ORKIESTROWI DJ'E NAUCZYCIELE AKADEMICCY CHÓRZYŚCI ANIMATORZY MUZYCY TRADYCYJNI REŻYSERZY I REALIZATORZY KOMPOZYTORZY
OBSZARY ZATRUDNIENIE ZAWÓD MUZYCZNY, A FORMA ZATRUDNIENIA. CZAS PRACY. PRZYGOTOWANIE DO ZAWODU WYMAGANIA RYNKU PRACY, A SYSTEM EDUKACJI ARTYSTYCZNEJ W OCENIE MUZYKÓW. ZAROBKI JAK WYGLĄDAJĄ ZAROBKI W POSZCZEGÓLNYCH ZAWODACH MUZYCZNYCH? JAK WYKSZTAŁCENIE MUZYCZNE WPŁYWA NA ZAROBKI? REGULACJA RYNKU ORGANIZACJE BRANŻOWE, AKTY PRAWNE UCZESTNICTWO, WIEDZA. PRESTIŻ JAKIM PRESTIŻEM WG MUZYKÓW CIESZY SIĘ ICH PROFESJA, A JAKIM WG SPOŁECZEŃSTWA. SATYSFAKCJA ZAWODOWA SKŁADOWE SATYSFAKCJI, JEJ POZIOM, SUBIEKTYWNA OCENA SWOJEJ PRACY.
FORMY ZATRUDNIENIA ZATRUDNIENIE Umowa o pracę na czas nieokreślony 41,5% Umowa o pracę na czas określony 19,8% Umowa zlecenie 16,5% Umowa o dzieło 24,6% Samozatrudnienie 8,5% Bez umowy 21,2%
FORMY ZATRUDNIENIA ZATRUDNIENIE MUZYCY ROZRYWKOWI NAUCZYCIELE OŚWIATA NAUCZYCIELE SZK. ART. MUZYCY ORKIESTROWI Umowa o pracę na czas nieokreślony 26% 80% 56% 47% Umowa o pracę na czas określony 12% 20% 27% 35% Umowa zlecenie 19% 9% 22% 14% Umowa o dzieło 33% 0% 40% 40% Samozatrudnienie 15% 6% 13% 0% Bez umowy 27% 0% 16% 2% CHÓRZYŚCI DJ E KAMERALIŚCI NAUCZYCIELE AKADEMICCY Umowa o pracę na czas nieokreślony 31% 0% 22% 40% Umowa o pracę na czas określony 8% 17% 18% 60% Umowa zlecenie 17% 33% 23% 10% Umowa o dzieło 56% 50% 70% 20% Samozatrudnienie 0% 17% 10% 0% Bez umowy 19% 33% 15% 0%
ILOŚĆ ZAWODÓW ZATRUDNIENIE ŚREDNIO 2,42 wykonywanej specjalności Realizator dźwięku 4,13 Reżyser dźwięku 4 Kompozytor 3,79 Aranżer 3,67 Solista rozrywkowy lub jazzowy 3,63 Wokalista solista rozrywkowy lub jazzowy 3,58 Śpiewak kameralista (muz. klasyczna) 3,17 DJ 3,17 Animator 3,11 Nauczyciel muzyki w szkole muzycznej 3,02 Śpiewak (muz. klasyczna) 3 Kameralista (muz. klasyczna) 2,8 Nauczyciel muzyki (inny) 2,8 Organista kościelny 2,75 Dyrygent / Kierownik zespołu 2,47 Członek zespołu muzycznego (muzyka rozrywkowa lub jazz) 2,37 Solista klasyczny 2,33 Muzyk orkiestrowy 2,3 Wokalista rozrywkowy lub jazzowy 2,27 Muzyk ludowy/tradycyjny 2,25 Nauczyciel akademicki 2 Śpiewak ludowy/tradycyjny 2 Chórzysta 1,56 Nauczyciel muzyki w szkole powszechnej 1,49
CZAS PRACY ZATRUDNIENIE ŚREDNI CZAS PRACY 38,81 godzin w tygodniu Aranżer Kompozytor 57 Śpiewak ludowy/tradycyjny 53 Animator 50 Dyrygent / Kierownik zespołu 47 Członek zespołu muzycznego (muzyka rozrywkowa lub jazz) 47 Realizator dźwięku 46 Śpiewak (muz. klasyczna) 45 Kameralista (muz. klasyczna) 44 Solista klasyczny 44 Nauczyciel muzyki w szkole muzycznej 42 Śpiewak kameralista (muz. klasyczna) 42 Nauczyciel akademicki 41 Wokalista solista rozrywkowy lub jazzowy 40 Solista rozrywkowy lub jazzowy 39 Muzyk orkiestrowy 39 Muzyk ludowy/tradycyjny 39 Reżyser dźwięku 38 Wokalista rozrywkowy lub jazzowy 38 Nauczyciel muzyki w szkole powszechnej 37 DJ 34 Nauczyciel muzyki (inny) 32 Chórzysta 28 Organista kościelny 26 75
ZAROBKI FINANSE ŚREDNIE* ZAROBKI 2231,18 złotych netto miesięcznie * ŚREDNIA WAŻONA Z MEDIAN Solista klasyczny Nauczyciel akademicki Solista rozrywkowy lub jazzowy Nauczyciel muzyki w szkole powszechnej Muzyk orkiestrowy Śpiewak (muz. klasyczna) Dyrygent / Kierownik zespołu Nauczyciel muzyki w szkole muzycznej Kameralista (muz. klasyczna) Śpiewak kameralista (muz. klasyczna) Realizator dźwięku Reżyser dźwięku Wokalista solista rozrywkowy lub jazzowy DJ Aranżer Członek zespołu muzycznego (muzyka rozrywkowa lub jazz) Kompozytor Muzyk ludowy/tradycyjny Chórzysta Animator Wokalista rozrywkowy lub jazzowy Nauczyciel muzyki (inny) Śpiewak ludowy/tradycyjny Organista kościelny 1 000 2 000 2 000 2 000 2 000 2 000 2 000 1 800 1 650 1 600 2 700 2 700 2 700 2 600 2 500 2 500 2 450 2 400 2 350 2 250 2 250 2 750 3 500 4 500
ZAROBKI, A WYKSZTAŁCENIE FINANSE STOPIEŃ NAUKOWY 6 000 UKOŃCZONA SZKOŁA WYŻSZA 2 500 STOPIEŃ NAUKOWY UKOŃCZONA SZKOŁA WYŻSZA 5,95% 39,03% ROZPOCZĘTA SZKOŁA WYŻSZA UKOŃCZONA SZK. MUZ. II ST. 2 000 2 000 ROZPOCZĘTA SZKOŁA WYŻSZA UKOŃCZONA SZK. MUZ. II ST. 2,23% 8,36% ROZPOCZĘTA SZK. MUZ. II ST. 2 200 ROZPOCZĘTA SZK. MUZ. II ST. UKOŃCZONA SZK. MUZ. I ST. ROZPOCZĘTA SZK. MUZ. I ST. 6,69% 5,95% 2,79% UKOŃCZONA SZK. MUZ. I ST. ROZPOCZĘTA SZK. MUZ. I ST. 2 150 2 350 BRAK WYKSZTAŁCENIA 29% BRAK WYKSZTAŁCENIA 2 000
MUZYK, NA TLE INNYCH ZAWODÓW PRESTIŻ lekarz profesor przedsiębiorca pielęgniarka nauczyciel 3,07 3,45 5,04 5,93 5,96 Które zawody Pana/i zdaniem cieszą się największym poważaniem społecznym, które są najmniej szanowane? * policjant urzędnik instytucji państwowej poseł muzyk robotnik 6,18 6,2 6,52 6,68 8,06 * PRZYZNAWANIE MIEJSC OD 1 DO 11 sprzątaczka 8,91
PRESTIŻ ZAWODÓW MUZYCZNYCH PRESTIŻ kompozytor 2,65 dyrygent 2,66 muzyk rozrywkowy 4 Które zawody muzyczne Pana/i zdaniem cieszą się największym poważaniem społecznym, które są najmniej szanowane? muzyk orkiestrowy nauczyciel muzyki organista kościelny 4,03 4,82 4,9 * PRZYZNAWANIE MIEJSC OD 1 DO 7 DJ 4,94
Wykres 2. Prestiż wybranych zawodów w 2013 roku PRESTIŻ ZAWODÓW CBOS* PRESTIŻ Strażak Profesor 82 87 13 11 2 1 3 Robotnik wykw. 81 16 3 1 Górnik 80 17 21 Pielęgniarka 78 20 1 Nauczyciel 74 23 21 Lekarz 71 21 7 1 Przedsiębiorca 61 31 6 2 Sprzątaczka 57 33 9 1 Policjant 53 36 10 1 Badanie hierarchii Robotnik niewyk. 49 35 15 1 prestiżu zawodów w Urzędnik 44 43 10 3 Polsce. Makler Działacz partii 20 36 42 38 32 15 11 6 * CBOS 2013 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Duży Średni Mały Trudno powiedzieć Źródło: CBOS 2013
PRESTIŻ ZAWODÓW CBOS* PRESTIŻ Wykres 2. Prestiż wybranych zawodów w 2013 roku Wykres 3. Prestiż wybranych zawodów muzycznych [%] Strażak Profesor 82 87 13 11 2 1 3 Kompozytor 41 38 11 11 Robotnik wykw. Górnik 81 80 16 17 3 1 21 Muzyka rozrywkowy 34 48 10 8 Pielęgniarka 78 20 1 Nauczyciel muzyki 33 38 19 10 Nauczyciel 74 23 21 Lekarz 71 21 7 1 Muzyk orkiestrowy 33 38 19 10 Przedsiębiorca 61 31 6 2 Sprzątaczka 57 33 9 1 Organista w kościele 27 39 25 8 Policjant Robotnik niewyk. 49 53 35 36 15 10 1 1 Muzyk ludowy 21 44 27 9 Urzędnik Makler 36 44 38 43 15 10 11 3 DJ 20 37 25 17 Działacz partii 20 42 32 6 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Duży Średni Mały Trudno powiedzieć Duży Średni Mały Trudno powiedzieć Źródło: CBOS 2013 * CBOS 2016 NA ZLECENIE PRM
EDUKACJA KOMPETENCJE PRZYGOTOWANIE DO ZAWODU Praktyka różnych stylów muzycznych Umiejętności menedżerskie 48% 56% Prowadzenie własnej działalności gospodarczej 35% Kameralistyka 16% Jakich kompetencji (w szerokim sensie) Pan/i zdaniem powinna dostarczać formalna edukacja muzyczna, by zwiększać szanse Umiejętności zespołowe (chór, orkiestra) Umiejętności animatora muzycznego Pedagogika (kompetencje nauczycielskie) Radzenie sobie ze stresem Skuteczna komunikacja Autoprezentacja Umiejętności indywidualne (technika gry/śpiewu) 37% 34% 30% 44% 32% 40% 47% na rynku pracy? Teoria muzyki 16% Historia muzyki 8%
niezadowalający zadowalający zaawansowany EDUKACJA KOMPETENCJE PRZYGOTOWANIE DO ZAWODU Praktyka różnych stylów muzycznych Umiejętności menedżerskie -62% -82% Prowadzenie własnej działalności gospodarczej -87% Kameralistyka -22% Umiejętności zespołowe (chór, orkiestra) -1% Bazując na Pana/i doświadczeniu z Umiejętności animatora muzycznego Pedagogika (kompetencje nauczycielskie) -29% -14% formalną edukacją Radzenie sobie ze stresem -58% muzyczną, proszę ocenić na ile poniższe Skuteczna komunikacja Autoprezentacja -62% -53% kompetencje można było Umiejętności indywidualne (technika gry/śpiewu) 38% w jej ramach rozwinąć? Teoria muzyki 3% Historia muzyki 6%
PORÓWNANIE Praktyka różnych stylów muzycznych Umiejętności menedżerskie Prowadzenie własnej działalności gospodarczej Kameralistyka Umiejętności zespołowe (chór, orkiestra) Umiejętności animatora muzycznego Pedagogika (kompetencje nauczycielskie) Radzenie sobie ze stresem Skuteczna komunikacja Autoprezentacja Umiejętności indywidualne (technika gry/śpiewu) Teoria muzyki -62% -82% -87% -22% -1% -29% -14% -58% -62% -53% 3% Historia muzyki 6% 8% 16% 16% 48% 35% 37% 34% 30% 44% 32% 40% 47% 38% 56%
ZNAJOMOŚĆ PRAWA REGULACJA RYNKU Czy zna Pan/i jakiekolwiek regulacje, akty prawne i rozporządzenia, które mają wpływ na Pan(a/i) muzyczną działalność zawodową? TAK NIE
ZNAJOMOŚĆ ORGANIZACJI REGULACJA RYNKU Czy zna Pan/i jakieś organizacje branżowe, stowarzyszenia bądź związki zawodowe, które reprezentują interesy muzyków? TAK NIE
UCZESTNICTWO REGULACJA RYNKU TAK NIE TAK NIE Czy przynależy Pan/Pani do związku zawodowego? Czy przynależy Pan/Pani do zrzeszenia lub stowarzyszenia?
POWODY WYBORU ZAWODU SATYSFAKCJA ZAWODOWA Muzyka to moja pasja, interesuję się nią od dziecka 89% Pochodzę z muzykalnej rodziny, więc był to dla mnie naturalny wybór 18,1% Moi rodzice są profesjonalnymi muzykami 4,3% Zawody muzyczne cieszą się większym uznaniem społecznym niż inne profesje 2,7% Chciałem/am robić coś ciekawego, kreatywnego, mieć elastyczny czas pracy, a nie siedzieć całe dnie za biurkiem 39,1% Tego typu zawód wybierali też ludzie z mojego bliskiego otoczenia (znajomi itd.) 4,9% Sam/a do końca nie wiem, to był przypadek 7,7% Inne powody 8,5%
WSPARCIE RODZINY SATYSFAKCJA ZAWODOWA Odczuwałem zdecydowane wsparcie Odczuwałem wsparcie Ambiwalentny stosunek Odczuwałem brak wsparcia Zdecydowany brak wsparcia (krytyka)
OCENA SYTUACJI FINANSOWEJ SATYSFAKCJA ZAWODOWA Wystarcza na zaspokojenie wszystkich potrzeb i duże oszczędzności Wystarcza na zaspokojenie wszystkich potrzeb i drobne oszczędności Wystarcza na zaspokojenie wszystkich potrzeb Wystarcza jedynie na zaspokojenie podstawowych potrzeb Nie wystarcza na zaspokojenie podstawowych potrzeb Nie wiem/trudno powiedzieć
KOMPONENTY SATYSFAKCJI Zdecydowanie negatywnie Negatywnie Ani pozytywnie, ani negatywnie Pozytywnie Zdecydowanie pozytywnie Czas pracy 19 4.0% 64 13.6% 146 31.1% 177 37.7% 64 13.6% Zarobki 121 25.7% 164 34.9% 116 24.7% 59 12.6% 10 2.1% Rozwój osobisty 5 1.1% 12 2.6% 48 10.2% 214 45.5% 191 40.6% Atmosfera w pracy 6 1.3% 22 4.7% 66 14.0% 228 48.5% 148 31.5% Godzenie pracy z życiem rodzinnym 36 7.7% 107 22.8% 152 32.3% 132 28.1% 43 9.1% Samorealizacja 3 0.6% 25 5.3% 38 8.1% 209 44.5% 195 41.5% Stabilność zatrudnienia 122 26.0% 134 28.5% 117 24.9% 72 15.3% 25 5.3% SATYSFAKCJA ZAWODOWA
OGÓLNA SATYSFAKCJA SATYSFAKCJA ZAWODOWA Zdecydowanie pozytywnie Pozytywnie Ani pozytywnie, ani negatywnie Negatywnie Zdecydowany brak wsparcia (krytyka)
RAPORT I DANE DALSZE DZIAŁANIA państwo powinno zwiększyć nakłady na sztukę 327 67.7% 98 20.3% 31 6.4% 9 1.9% 18 3.7% państwo powinno się wycofać z finansowania sztuki państwo powinno każdemu zapewnić emeryturę 166 34.4% 108 22.4% 91 18.9% 47 9.8% 70 14.5% państwo nie powinno wtrącać się w swobodę ubezpieczeń Gdybym mógł/a po raz drugi wybrać wykonywany zawód, nie wybrał(a)bym zawodu muzycznego Wykonywanie zawodu muzycznego sprawia, że cieszę się większym uznaniem i szacunkiem innych ludzi, niż jakbym wykonywał/a inny, niemuzyczny zawód Uważam, że szkoły artystyczne w dostateczny sposób przygotowują swoich absolwentów do wymagań rynku pracy. Problem pracy w szarej strefie w minimalnym stopniu dotyczy środowisk muzycznych. System ubezpieczeń społecznych w Polsce jest w pełni dostosowany do specyfiki pracy w zawodzie muzycznym. Zdecydowanie się nie zgadzam 257 51.5% 41 8.2% 130 26.1% 175 35.0% 323 64.6% Raczej się nie zgadzam 106 21.2% 106 21.2% 162 32.5% 118 23.6% 78 15.6% Ani się zgadzam, ani się nie zgadzam 73 14.6% 173 34.7% 117 23.4% 108 21.6% 62 12.4% Raczej się zgadzam 32 6.4% 137 27.5% 69 13.8% 69 13.8% 11 2.2% Zdecydowanie się zgadzam 31 6.2% 42 8.4% 21 4.2% 30 6.0% 26 5.2% muzycy powinni mieć preferencyjny system emerytalny (jak nauczyciele i górnicy) należy zwiększyć zatrudnienie w państwowych instytucjach muzycznych, aby zapewnić zatrudnienie większej liczbie absolwentów akademii muzycznych muzyka artystyczna (klasyczna, kameralna, operowa) powinna być subwencjonowana przez instytucje państwa istnienie szarej strefy na rynku pracy muzyków to patologia, którą należy ograniczyć 148 30.6% 94 19.5% 219 45.6% 86 17.8% 112 23.2% 117 24.3% 141 29.4% 82 17.0% 109 22.6% 191 39.6% 67 14.0% 133 27.6% 43 8.9% 43 8.9% 22 4.6% 102 21.2% 71 14.7% 37 7.7% 31 6.5% 79 16.4% muzycy powinni partycypować w systemie emerytalnym na równych prawach z innymi należy ograniczyć zatrudnienie w państwowych instytucjach muzycznych muzyka artystyczna nie potrzebuje państwowego systemu dotacji szara strefa na muzycznym rynku pracy gwarantuje możliwość dodatkowego zarobku, co jest pozytywnym aspektem Rezygnuję z artystycznej samorealizacji na rzecz traktowania muzyki jako zwykłej pracy (np. zdarza mi się brać tzw. "chałtury") 115 23.0% 101 20.2% 81 16.2% 124 24.8% 79 15.8% każda działalność gospodarcza powinna być rejestrowana 71 14.8% 64 13.3% 107 22.2% 94 19.5% 145 30.1% poddanie się procedurom biurokratycznym tłumi aktywność muzyków
BAZA DANYCH DALSZE DZIAŁANIA 212 KOLUMN CHARAKTERYZUJĄCYCH MUZYKÓW MOŻLIWOŚĆ KIEROWANIA ZAPYTAŃ DO BAZY DANYCH
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ. Wojciech Walczak w.walczak@jmpoland.pl