OWU. Ubezpieczenie towarów w transporcie krajowym

UNIQA Towarzystwo Ubezpieczeñ Spó³ka Akcyjna 90-520 ódÿ, ul. Gdañska 132 tel. (42) 63 44 700, fax (42) 63 77 430 S¹d Rejonowy dla odzi - Œródmieœcia w odzi KRS 0000001201 Firma & Planowanie Ubezpieczenie towarów w transporcie krajowym OWU UNIQA wz. 6096 Postanowienia ogólne 1 Na podstawie niniejszych ogólnych warunków ubezpieczenia UNIQA Towarzystwo Ubezpieczeñ Spó³ka Akcyjna - zwana dalej UNIQA TU S.A. - zawiera z osobami fizycznymi, osobami prawnymi i innymi jednostkami organizacyjnymi nie posiadaj¹cymi osobowoœci prawnej - zwanymi dalej Ubezpieczaj¹cymi - umowy ubezpieczenia towarów w transporcie krajowym: l¹dowym, powietrznym, wodnym œródl¹dowym oraz morskim na polskich wodach terytorialnych. Wyjaœnienie pojêæ 2 1. U yte w niniejszych warunkach okreœlenia oznaczaj¹: 1) Ubezpieczony - podmiot, którego towar zosta³o objête ochron¹ ubezpieczeniow¹, 2) towar - mienie, ³adunek, przesy³ka towarowa, inne rzeczy (przedmioty) przyjête do przewozu na podstawie jednego listu przewozowego lub innego dokumentu przewozowego, 3) krajowy transport towarów - przewóz, w którym miejsce przyjêcia towaru do przewozu, trasa przewozu i miejsce przewidziane do odbioru towaru znajduj¹ siê na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, 4) transport obcy - przewóz towarów wykonywany przez przewoÿnika zawodowego, przez którego rozumie siê osobê fizyczn¹, osobê prawn¹ lub jednostkê organizacyjn¹ nie posiadaj¹c¹ osobowoœci prawnej, uprawnion¹ i prowadz¹c¹ na podstawie przepisów prawnych sta³¹ i zarobkow¹ dzia³alnoœæ transportow¹; przewóz wykonywany przez przewoÿnika zawodowego winien byæ potwierdzony listem przewozowym lub innym dokumentem przewozowym, 5) transport w³asny - transport wykonywany przez Ubezpieczaj¹cego œrodkiem transportu stanowi¹cym w³asnoœæ lub bêd¹cym w posiadaniu Ubezpieczaj¹cego albo zatrudnionych przez niego pracowników; 6) Prawo przewozowe - ustawa z dnia 15 listopada 1984r. Prawo przewozowe (Dz. U. nr 50, poz.601 z 2000r., z p. zm.), 7) œrodki transportu - samochody, pojazdy, przyczepy i naczepy, wagony, samoloty, barki i statki, 8) wartoœæ obrotu towarowego ³¹czna wartoœæ wszystkich towarów wyprodukowanych (sprzedawanych) i/lub sprowadzanych (zakupywanych) transportowanych na ryzyko Ubezpieczonego, 9) list przewozowy - dokument stanowi¹cy dowód zawarcia umowy przewozu, zawieraj¹cy dane okreœlone przepisami Prawa przewozowego, 10) dokument przewozowy - dokument potwierdzaj¹cy zawarcie umowy lub zlecenie przewozu krajowego, wskazuj¹cy co najmniej: nadawcê, odbiorcê, miejsce oraz czas przyjêcia i wydania towaru, a tak e iloœæ i rodzaj przewo onego towaru, 11) za³adunek - ogó³ czynnoœci wykonywanych bezpoœrednio przed rozpoczêciem przewozu w miejscu nadania, maj¹cych na celu umieszczenie towaru na lub wewn¹trz œrodka transportu, 12) roz³adunek - ogó³ czynnoœci wykonywanych bezpoœrednio po zakoñczeniu przewozu w miejscu przeznaczenia, maj¹cych na celu wyjêcie lub zdjêcie towaru ze œrodka transportu. 2. Wymienione poni ej zjawiska, zdarzenia losowe i dzia³ania oznaczaj¹: 1) wypadek œrodka transportu - nag³e zetkniêcie siê œrodka transportu z przedmiotami, osobami lub zwierzêtami znajduj¹cymi siê na zewn¹trz, a tak e przewrócenie siê, wykolejenie, spadniêcie lub zatoniêcie œrodka transportu, 2) po ar - dzia³anie ognia, który przedosta³ siê poza palenisko lub powsta³ bez paleniska i rozszerzy³ siê o w³asnej sile, 3) uderzenie pioruna - bezpoœrednie dzia³anie wy³adowania elektrycznego w atmosferze na œrodek transportu lub przedmiot ubezpieczenia, 4) wybuch - gwa³towna zmiana stanu równowagi uk³adu z jednoczesnym d¹ eniem do rozszerzenia siê gazu, py³u lub pary, 3 5) huragan - dzia³anie wiatru o prêdkoœci nie mniejsze ni 24,5 m/s potwierdzone orzeczeniem Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, 6) sztorm - dzia³anie silnego porywistego wiatru wiej¹cego nad obszarami mórz z prêdkoœci¹ nie mniejsz¹ ni 72 km/h z towarzysz¹cym mu falowaniem wody, potwierdzone przez IMiGW, 7) powódÿ - podniesienie siê stanu wody w korytach wód p³yn¹cych i stoj¹cych na skutek opadów atmosferycznych, topnienia œniegu i lodu, zatorów lodowych oraz sp³ywu wód po stokach, zboczach górskich, czego konsekwencj¹ jest wylew tych wód i zalanie okolicznych terenów, 8) deszcz nawalny - opad deszczu o wspó³czynniku natê enia co najmniej 4, potwierdzony przez IMiGW, 9) lawina - gwa³towne zsuwanie siê œniegu, lodu, ziemi, ska³ lub kamieni ze stoków górskich, 10) zapadanie siê ziemi - obni anie siê powierzchni terenu w wyniku zawalenia siê pustych przestrzeni pod powierzchni¹ gruntu, bez jakiejkolwiek ingerencji cz³owieka, 11) osuwanie siê ziemi - ruch ziemi na stokach nie spowodowany dzia³alnoœci¹ cz³owieka, 12) upadek przedmiotu na œrodek transportu - upadek z wysokoœci jakiegokolwiek przedmiotu nie nale ¹cego do Ubezpieczonego i nie bêd¹cego pod jego kontrol¹ na œrodek transportu, 13) kradzie z w³amaniem - zabór towaru w celu przyw³aszczenia dokonany przez sprawcê z zamkniêtego œrodka transportu: a) po usuniêciu zabezpieczenia si³¹, narzêdziami, b) po uszkodzeniu zabezpieczaj¹cych elementów œrodka transportu (przeciêcie plandeki, wy³amanie drzwi lub poszycia, wyciêcie otworów itp.), 14) rabunek - zabór towaru ze œrodka transportu z zastosowaniem przemocy fizycznej lub groÿby natychmiastowego u ycia przemocy wobec osób dokonuj¹cych przewozu albo doprowadzenia tych osób do stanu nieprzytomnoœci lub bezbronnoœci, 15) zaginiêcie - zabór towaru wraz ze œrodkiem transportu bêd¹cy nastêpstwem kradzie y z w³amaniem lub rozboju. Przedmiot ubezpieczenia 1. Przedmiotem ubezpieczenia s¹ towary przewo one na ryzyko Ubezpieczonego wszystkimi œrodkami transportu na terenie Rzeczpospolitej Polskiej, na podstawie krajowych przepisów i dokumentacji przewozowej transportem: 1) obcym, 2) w³asnym. 2. Ubezpieczeniem objête s¹ towary na ca³ej trasie przewozu wykonywanego przy u yciu jednego lub kilku rodzajów transportu (transport kombinowany). 3. Ubezpieczenie obejmuje wszystkie fazy przewozu towarów z niezbêdnymi na trasie przewozu czynnoœciami (prze³adunek, przejœciowe ich magazynowanie trwaj¹ce nie d³u ej ni 7 dni) pod warunkiem nale ytego zabezpieczenia towaru przed kradzie ¹ z w³amaniem oraz uszkodzeniem. Zakres Ubezpieczenia 4 1. UNIQA TU S.A. odpowiada za szkody polegaj¹ce na uszkodzeniu lub utracie przewo onych towarów, powsta³e wskutek nastêpuj¹cych zdarzeñ losowych w zale noœci od wybranego przez ubezpieczaj¹cego wariantu ubezpieczenia: 1) wariant podstawowy - po aru, uderzenia pioruna, wybuchu, huraganu i sztormu, powodzi, deszczu nawalnego, gradu, lawiny, zapadania i osuwania siê ziemi, spadniêcia przedmiotu na œrodek transportowy, 1

2) I wariant rozszerzony - o wypadek œrodka transportowego, 3) II wariant rozszerzony - o kradzie z w³amaniem, rabunek i zaginiêcie, 4) III wariant rozszerzony - o inne przyczyny ni wymienione w pkt. 1-3, z wyj¹tkiem przyczyn wymienionych w 5 ust. 5, je eli w ich nastêpstwie dosz³o do po³amania, pot³uczenia, rozbicia, podarcia, zabrudzenia, rozsypania, poplamienia, pogiêcia, zgniecenia, zamoczenia i porysowania przewo onych towarów, 5) wariant pe³ny - zdarzenia wymienione w pkt. 1-4. 2. Objêcie zakresem ubezpieczenia zdarzeñ wymienionych w ust. 1, pkt. 2-4 jest mo liwe tylko i wy³¹cznie po wykupieniu przez Ubezpieczaj¹cego wariantu podstawowego. 3. Ochrona ubezpieczeniowa rozpoczyna siê po: 1) przyjêciu towarów do przewozu przez przewoÿnika w miejscu nadania w przypadku transportu obcego, 2) zakoñczeniu za³adunku w miejscu nadania w przypadku transportu w³asnego. 4. Ochrona ubezpieczeniowa koñczy siê w chwili: 1) wydania towarów odbiorcy lub uprawnionemu do odbioru w miejscu dostawy w przypadku transportu obcego, 2) rozpoczêcia roz³adunku w miejscu dostawy w przypadku transportu w³asnego. 5. Zakresem ubezpieczenia mo e zostaæ objêty za³adunek lub roz³adunek towarów po op³aceniu dodatkowej sk³adki. 6. Górn¹ granicê odpowiedzialnoœci UNIQA TU S.A. na jedno zdarzenie stanowi maksymalna wartoœæ towarów na jednym œrodku transportu. Wy³¹czenia oraz ograniczenia odpowiedzialnoœci 5 1. Ubezpieczenie towarów w transporcie nie obejmuje przewozu: 1) œrodków pieniê nych, etonów, czeków, weksli i innych papierów wartoœciowych, 2) kart p³atniczych i telefonicznych, biletów oraz losów loteryjnych, 3) banderoli akcyzy, œwiadectw udzia³owych, 4) akt, dokumentacji, wzorów i prototypów, 5) z³ota, platyny srebra i wyrobów z tych metali, 6) kamieni szlachetnych i wyrobów z ich udzia³em, 7) materia³ów niebezpiecznych w myœl odrêbnych przepisów (Rozporz¹dzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 15.06.1999r. w sprawie przewozu drogowego materia³ów niebezpiecznych), 8) ywych zwierz¹t, 9) zw³ok i szcz¹tków zw³ok ludzkich, 10)mienia przewo onego jako baga podrêczny, 11)mienia uszkodzonego lub zdekompletowanego, 12)towarów przewo onych w ramach tzw. handlu obwoÿnego, rozumianego jako dokonywanie ich sprzeda y bezpoœrednio ze œrodka transportu, 13)przesy³ek pocztowych. 2. Towary wymienione w ust. 1 mog¹ zostaæ przyjête do ubezpieczenia odrêbnie na warunkach szczególnych i po op³aceniu dodatkowej sk³adki. 3. UNIQA TU S.A. nie ponosi odpowiedzialnoœci za szkody: 1) nie przekraczaj¹ce wartoœci 500 z³ 2) nie przekraczaj¹cych wysokoœci 1,5% wartoœci dla towarów przewo onych luzem lub nie opakowanych jednostkowo. 4. UNIQA TU S.A. nie odpowiada za szkody w przypadku transportu w³asnego: 1) wyrz¹dzone umyœlnie lub wskutek ra ¹cego niedbalstwa, 2) powsta³e jako nastêpstwo pozostawienia œrodka transportu z towarem bez nadzoru (dozoru) i niew³aœciwego zabezpieczenia przed kradzie ¹, 3) powsta³e w nastêpstwie postoju lub parkowania œrodka transportu z towarem w miejscu innym ni parking strze ony lub port, 4) wynikaj¹ce z u ycia œrodka transportu z ubezpieczonym towarem do celów innych ni przewóz tego towaru do miejsca przeznaczenia, 5) powsta³e w wyniku prowadzenia pojazdu przez osobê nieuprawnion¹ lub nie posiadaj¹c¹ odpowiednich kwalifikacji, 6) bêd¹ce skutkiem lub nastêpstwem zdarzeñ, a wynik³ych z powodu stanu nietrzeÿwoœci lub odurzenia kieruj¹cego œrodkiem transportu oraz innych osób uczestnicz¹cych w przewozie ubezpieczonego towaru. 5. Ochrona ubezpieczeniowa bez wzglêdu na transport obcy czy w³asny - nie obejmuje szkód powsta³ych w wyniku: 1) naturalnych ubytków wagi, miary i objêtoœci mieszcz¹cych siê w granicach obowi¹zuj¹cych lub zwyczajowo przyjêtych norm, 2) niedostatecznego, nieœcis³ego lub niezgodnego ze stanem faktycznym oznakowania opakowania zewnêtrznego towarów oraz zwi¹zane z tym manipulacje jednostk¹ ³adunkow¹ podczas ca³ego procesu przewozu, 3) utraty informacji zapisanych na wszelkiego rodzaju noœnikach danych, w tym na noœnikach magnetycznych i optycznych, 4) wady ukrytej ubezpieczonych towarów lub ich naturalnych w³aœciwoœci, takich jak np. samozapalenie, samozepsucie, 5) nieprawid³owego rozmieszczenia lub zamocowania towaru oraz przepakowywania podczas transportu lub niew³aœciwego opakowania albo jego braku o ile ten obowi¹zek ci¹ y³ na Ubezpieczaj¹cym, 6) u ycia niew³aœciwego pojazdu, nieprzystosowanego do przewozu danego rodzaju towaru, niesprawnego technicznie lub niedopuszczonego do ruchu na podstawie obowi¹zuj¹cych przepisów prawa, 7) zwyk³ych zmian atmosferycznej wilgotnoœci oraz normalnych opadów deszczu, œniegu i zwyk³ych wahañ temperatury (mróz, upa³), chyba e szkoda powsta³a na skutek wypadku œrodka transportu, 8) przewozu towaru w obrêbie tej samej nieruchomoœci lub posesji, 9) wojny, dzia³añ zbrojnych, zamieszek, strajków, aktów zagra aj¹cych dobru i porz¹dkowi publicznemu lub aktów terroru oraz czynów osób dzia³aj¹cych z pobudek politycznych, 10)konfiskaty, zajêcia, zarekwirowania lub zniszczenia - na podstawie decyzji podjêtej przez uprawnione do tego w³adze - przewo onych towarów lub œrodka transportu albo ograniczenia przez nie swobody przewozu, 11)opóŸnienia dostawy, 12)udzielenia przewoÿnikowi lub spedytorowi b³êdnych lub niewystarczaj¹cych wskazówek dotycz¹cych sposobu przeprowadzenia transportu, jego trasy lub w³aœciwoœci przewo onych towarów, 13)przekroczenia norm za³adowania œrodka transportu, 14)dzia³ania energii j¹drowej lub ska enia radioaktywnego, dezynfekcji, dezynsekcji, 15)zniszczenia towaru przez gryzonie, bakterie lub paso yty, 16)dokonywania obrotu towarowego towarem nielegalnie wytworzonym lub sprowadzonym oraz pochodz¹cym z kradzie y, 17)naturalnego zu ycia w przypadku przewozu towarów u ywanych. 6. Ubezpieczenie nie obejmuje roszczeñ z tytu³u tzw. dobrej marki towaru". Systemy ubezpieczenia, 6 1. Towary w transporcie mog¹ byæ ubezpieczone w systemie: 1) polisy jednostkowej - je eli Ubezpieczaj¹cy zg³asza do ubezpieczenia jedn¹ lub wiêcej œciœle oznaczonych przesy³ek towarowych z okreœleniem jej rodzaju i wartoœci na czas jednorazowego przewozu, 2) polisy pierwszego ryzyka - je eli Ubezpieczaj¹cy zg³asza do ubezpieczenia jedn¹ lub wiêcej œciœle oznaczonych przesy³ek towarowych z okreœleniem jej rodzaju i wartoœci, przy czym ich ³¹czna wartoœæ nie przekracza 50 000 z³, 3) polisy generalnej - je eli Ubezpieczaj¹cy zg³asza do ubezpieczenia wszystkie lub œciœle okreœlone rodzaje towarów, które zostan¹ przewiezione w okresie ubezpieczenia, 4) polisy obrotowej - je eli Ubezpieczaj¹cy zg³asza do ubezpieczenia wszystkie lub œciœle okreœlone rodzaje towarów bêd¹ce przedmiotem obrotu towarowego. 2. Wymienione w ust.1 systemy ubezpieczenia przeznaczone s¹ dla: 1) polisa jednostkowa - wszystkich Ubezpieczonych, 2) polisa pierwszego ryzyka - wszystkich Ubezpieczonych: a) podmiotów zainteresowanych ubezpieczeniem transportów wykonywanych na w³asne potrzeby nieregularnie i sporadycznie, b) przedsiêbiorców przewo ¹cych wielokrotnie to samo mienie 2

bêd¹ce ich wyposa eniem lub narzêdziami i nie przeznaczonymi do sprzeda y, 3) polisa generalna - Ubezpieczonych, którzy prowadz¹ ograniczon¹ ksiêgowoœæ finansow¹, pod warunkiem prowadzenia miesiêcznych rejestrów przewo onych towarów, 4) polisa obrotowa - Ubezpieczonych, którzy prowadz¹ pe³n¹ lub ograniczon¹ ksiêgowoœæ finansow¹ przewo onych towarów - wartoœæ obrotu towarowego. Suma ubezpieczenia i wartoœæ ubezpieczeniowa 7 1. Ubezpieczaj¹cy deklaruje wysokoœæ sumy ubezpieczenia: 1) ca³kowitej - dla ³¹cznej wartoœci wszystkich lub pojedynczych transportów, 2) jednostkowej - dla maksymalnej wartoœci towarów na jednym œrodku transportu. 2. Wartoœæ ubezpieczeniowa jest to wartoœæ rzeczywista (rynkowa) towarów w miejscu i czasie za³adowania przewo onego jednym œrodkiem transportu, okreœlona w fakturze dostawcy lub innym miarodajnym dokumencie, a w przypadku ich braku koszty nabycia lub wytworzenia. 3. Suma ubezpieczenia ca³kowita stanowi górn¹ granicê odpowiedzialnoœci UNIQA TU S.A. za wszystkie szkody powsta³e w przewo onym towarze w okresie ubezpieczenia. 4. Sumê ubezpieczenia ca³kowit¹ stanowi dla systemu: 1) polisy jednostkowej - wartoœæ towarów zg³aszanych do ubezpieczenia na czas jednego transportu, 2) polisy pierwszego ryzyka - nie wy sza ni 50 000 z³ - ³¹czna wartoœæ towarów zg³aszanych do ubezpieczenia na okres jednego roku, 3) polisy generalnej - planowana wartoœæ towarów przeznaczona do przewiezienia w okresie ubezpieczenia, 4) polisy obrotowej - przewidywana na okres ubezpieczenia wartoœæ obrotu towarowego. 5. Je eli suma ubezpieczenia jednostkowa jest: 1) wy sza od wartoœci ubezpieczenia - UNIQA TU S.A. odpowiada w ka dym zdarzeniu tylko do wartoœci ubezpieczenia, 2) ni sza od wartoœci ubezpieczenia - UNIQA TU S.A. odpowiada z tytu³u ka dej szkody na jednym œrodku transportu w takiej proporcji w jakiej pozostaje suma ubezpieczenia jednostkowa do wartoœci ubezpieczeniowej. 6. W granicach sumy ubezpieczenia ca³kowitej UNIQA TU S.A. pokrywa równie w ka dym zdarzeniu: 1) niezbêdne i udokumentowane koszty poniesione w celu zmniejszenia strat lub zapobie enia zwiêkszaniu szkody, 2) uzasadnione koszty zwi¹zane z prze³adunkiem, przechowywaniem lub transportem uszkodzonego towaru, 3) koszty ochrony s¹dowej poniesione przez Ubezpieczonego w zwi¹zku z procesem s¹dowym, prowadzonym na polecenie lub za zgod¹ UNIQA TU S.A., 4) koszty wynagrodzeñ rzeczoznawców powo³anych na polecenie lub za zgod¹ UNIQA TU S.A. w celu ustalenia okolicznoœci i rozmiarów szkód. 7. Suma ubezpieczenia ca³kowita ulega pomniejszaniu o wysokoœæ odszkodowañ wyp³aconych z tytu³u szkód zaistnia³ych w okresie ubezpieczenia (konsumpcja sumy ubezpieczenia). 8. Suma ubezpieczenia ca³kowita mo e zostaæ uzupe³niona do pierwotnej wysokoœci lub ulec podwy szeniu w bie ¹cym okresie ubezpieczenia na wniosek Ubezpieczaj¹cego i po op³aceniu dodatkowej sk³adki. Zawarcie umowy ubezpieczenia 8 1. Umowê ubezpieczenia zawiera siê na podstawie pisemnego wniosku, z³o onego przez Ubezpieczaj¹cego na formularzu UNIQA TU S.A.. Wniosek stanowi integraln¹ czêœæ umowy ubezpieczenia. 2. Ubezpieczaj¹cy przed zawarciem umowy ubezpieczenia zobowi¹zany jest udzieliæ UNIQA TU S.A. informacji o posiadaniu ochrony ubezpieczeniowej w zakresie tego samego ryzyka w innych zak³adach ubezpieczeñ. Ponadto po zawarciu umowy ubezpieczenia na podstawie niniejszych ogólnych warunków ubezpieczenia Ubezpieczaj¹cy zobowi¹zany jest do niezw³ocznego przekazania UNIQA TU S.A. informacji o uzyskaniu ochrony ubezpieczeniowej na podstawie umów zawartych z innymi zak³adami ubezpieczeñ w odniesieniu do tego samego przedmiotu ubezpieczenia w zakresie tego samego ryzyka. 3. Umowê ubezpieczenia Ubezpieczaj¹cy mo e zawrzeæ tak e na rzecz osoby trzeciej (Ubezpieczonego). 4. Ubezpieczaj¹cy obowi¹zany jest udzieliæ UNIQA TU S.A. odpowiedzi na wszystkie pytania zamieszczone w formularzu wniosku oraz podaæ wszystkie znane mu okolicznoœci istotne dla oceny ryzyka, zakresu odpowiedzialnoœci i maj¹ce wp³yw na wysokoœæ sk³adki. 5. Je eli Ubezpieczaj¹cy poda³ do wiadomoœci UNIQA TU S.A. informacje, o których mowa w ust.4 niezgodne z prawd¹, UNIQA TU S.A. wolna jest od odpowiedzialnoœci, chyba e informacje te nie maj¹ wp³ywu na zwiêkszenie prawdopodobieñstwa wypadku objêtego umow¹. 6. UNIQA TU S.A. zastrzega sobie prawo wgl¹du do prowadzonego rejestru transportów lub innego rodzaju ewidencji przewo onych towarów. 7. Zawarcie umowy ubezpieczenia potwierdza siê dokumentem ubezpieczenia - polis¹. Sk³adka za ubezpieczenie 9 1. Sk³adkê za ubezpieczenie ustala UNIQA TU S.A. uwzglêdniaj¹c ³¹cznie podane ni ej czynniki: 1) sumê ubezpieczenia, 2) zakres ochrony ubezpieczeniowej, 3) system ubezpieczenia, 4) rodzaj towaru, 5) sposób transportu, 6) d³ugoœæ okresu ubezpieczenia przy zastosowaniu zasady, e ka dy rozpoczêty miesi¹c ubezpieczeniowy liczy siê za pe³ny, 7) ocenê ryzyka. 2. Sk³adkê podstawow¹ stanowi iloczyn stawki taryfowej i sumy ubezpieczenia ca³kowitej. 3. Wysokoœæ sk³adki, termin oraz sposób jej zap³aty okreœlone s¹ w dokumencie ubezpieczenia. 4. Sk³adka za ubezpieczenie naliczana i op³acana jest odpowiednio: 1) w systemie polisy jednostkowej - w dniu zawarcia umowy ubezpieczenia - sk³adka ostateczna, 2) w systemie polisy pierwszego ryzyka - w dniu zawarcia umowy ubezpieczenia - sk³adka ostateczna, 3) w systemie polisy generalnej - w dniu zawarcia umowy ubezpieczenia pobiera siê zaliczkow¹ sk³adkê w wysokoœci 70% sk³adki naliczonej na podstawie przewidywanej wartoœci towarów przeznaczonych do przewiezienia. Jest to sk³adka minimalna i nie podlega zwrotowi. Rozliczenie i ewentualna dop³ata sk³adki nastêpuje na koniec okresu ubezpieczenia po weryfikacji faktycznej wartoœci przewiezionych towarów, 4) w systemie polisy obrotowej - w dniu zawarcia umowy ubezpieczenia pobiera siê sk³adkê zaliczkow¹ w wysokoœci 70 % planowanej sk³adki za ca³y okres ubezpieczenia, naliczona na podstawie planowanej wartoœci obrotu towarowego w okresie ubezpieczenia. Rozliczenie sk³adki nastêpuje w terminach kwartalnych na podstawie faktycznie wykonanego obrotu towarowego. 5. Po wyczerpaniu kwoty zaliczki, o której mowa w ust. 4 pkt. 4 odpowiedzialnoœæ odszkodowawcza UNIQA TU S.A. zostaje zawieszona z pierwszym dniem rozliczanego kwarta³u. Wniesienie przez Ubezpieczaj¹cego nowej zaliczki w ustalonych przez UNIQA TU S.A. wysokoœci i terminie nowej zaliczki znosi okres zawieszenia i przywraca odpowiedzialnoœæ UNIQA TU S.A. od pierwszego dnia zawieszenia. W przypadku braku p³atnoœci zaliczki w wyznaczonych wysokoœci lub terminie umowê ubezpieczenia uwa a siê za rozwi¹zan¹ z pierwszym dniem kwarta³u nastêpuj¹cego po kwartale rozliczanym. 3

6. Je eli nie umówiono siê inaczej, sk³adka lub jej pierwsza rata p³atna jest jednorazowo, najpóÿniej w dniu zawarcia umowy ubezpieczenia. 7. Sk³adkê lub poszczególne raty sk³adki wp³aca siê w kasie UNIQA TU S.A., do r¹k przedstawiciela UNIQA TU S.A. lub na rachunek bankowy UNIQA TU S.A. 8. W przypadku dokonywania zap³aty w drodze przelewu bankowego lub przekazu pocztowego za dzieñ zap³aty sk³adki lub jej raty uwa a siê dzieñ wp³ywu œrodków pieniê nych na rachunek bankowy UNIQA TU S.A. Czas trwania umowy ubezpieczenia 10 1. Odpowiedzialnoœæ UNIQA TU S.A. rozpoczyna siê od dnia wskazanego w umowie jako pocz¹tek okresu ubezpieczenia, jednak nie wczeœniej ni od dnia nastêpnego po zap³aceniu sk³adki lub ustalonej raty sk³adki, chyba e strony umówi³y siê inaczej. 2. Umowê ubezpieczenia zawiera siê na roczny okres ubezpieczenia. W przypadku, gdy czas trwania okreœlonego ryzyka przewidziany jest na okres krótszy ni rok - ubezpieczenie zawiera siê w formie krótkoterminowej. 3. Je eli strony umówi³y siê, e UNIQA TU S.A. ponosi odpowiedzialnoœæ przed zap³aceniem sk³adki (w ca³oœci lub w oznaczonych ratach), a sk³adka lub jej pierwsza rata nie zosta³a zap³acona w terminie podanym w dokumencie ubezpieczenia, UNIQA TU S.A. mo e odst¹piæ od umowy ze skutkiem natychmiastowym, zawiadamiaj¹c o tym Ubezpieczaj¹cego i za ¹daæ zap³aty sk³adki za okres, przez który ponosi³ odpowiedzialnoœæ. W braku odst¹pienia od umowy, rozwi¹zuje siê ona z koñcem okresu, na który przypada³a nie zap³acona sk³adka. Rozwi¹zanie umowy ubezpieczenia 11 Umowa ulega rozwi¹zaniu i odpowiedzialnoœæ UNIQA TU S.A. wygasa: 1) z up³ywem okresu ubezpieczenia, 2) z up³ywem okresu wypowiedzenia, 3) z dniem odst¹pienia od umowy ubezpieczenia, 4) z chwil¹ wyczerpania sumy ubezpieczenia wskutek wyp³aty odszkodowania lub odszkodowañ, 5) przypadku gdy sk³adka op³acana jest w ratach, a rata sk³adki nie zosta³a op³acona w terminie wskazanym w polisie - z up³ywem terminu p³atnoœci nieop³aconej raty sk³adki. 6) w przypadku, gdy termin p³atnoœci sk³adki lub jej pierwszej raty zosta³ ustalony po dniu rozpoczêcia odpowiedzialnoœci UNIQA TU S.A., a sk³adka lub jej pierwsza rata nie zosta³a zap³acona w terminie - z dniem odst¹pienia przez UNIQA TU S.A. od umowy ubezpieczenia, 7) w przypadku nieop³acenia kolejnej raty sk³adki - z up³ywem terminu p³atnoœci, okreœlonego w polisie, 8) po wyst¹pieniu pierwszej szkody i zakoñczeniu jej likwidacji - dla umowy ubezpieczenia zawartej w systemie polisy pierwszego ryzyka. 12 1. Ubezpieczaj¹cy bêd¹cy osob¹ fizyczn¹ mo e odst¹piæ od umowy ubezpieczenia w okresie 30 dni, a bêd¹cy przedsiêbiorc¹ w okresie 7 dni od dnia zawarcia umowy. Odst¹pienie Ubezpieczaj¹cego od umowy nie zwalnia od obowi¹zku op³acenia sk³adki za okres udzielonej przez UNIQA TU S.A. ochrony ubezpieczeniowej. 2. Umowa mo e byæ rozwi¹zana za wypowiedzeniem dokonanym przez Ubezpieczaj¹cego z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia. W takim samym terminie UNIQA TU S.A. mo e wypowiedzieæ umowê w sytuacji okreœlonej w 13, ust. 4. 3. W razie rozwi¹zania umowy ubezpieczenia w drodze wypowiedzenia lub odst¹pienia sk³adka za nie wykorzystany okres lub ochronê ubezpieczenia podlega zwrotowi tylko wtedy gdy UNIQA TU S.A. nie wyp³aci³a b¹dÿ nie jest zobowi¹zana do wyp³aty odszkodowania. 4. W przypadku umów rozwi¹zywanych w trybie wypowiedzenia lub odst¹pienia wysokoœæ nale nej sk³adki do zwrotu wynosi dla: 1) polisy jednostkowej - wartoœæ sk³adki zap³aconej je eli rozwi¹zanie umowy nast¹pi³o przed wykonaniem transportu, 2) polisy pierwszego ryzyka - 1/12 sk³adki rocznej za ka dy pe³ny, niewykorzystany miesi¹c ubezpieczenia, 3) polisy generalnej - proporcjonalnie do ró nicy pomiêdzy deklarowan¹ a przewiezion¹ wartoœci¹ towarów do dnia rozwi¹zania umowy, 4) polisy obrotowej - proporcjonalnie do ró nicy pomiêdzy deklarowan¹ a wykonan¹ wartoœci¹ obrotu towarowego do dnia rozwi¹zania umowy. 5. W przypadku umów rozwi¹zywanych przez Ubezpieczaj¹cego w trybie wypowiedzenia UNIQA TU S.A. potr¹ca 20% zwracanej sk³adki tytu³em kosztów manipulacyjnych. Obowi¹zki Ubezpieczaj¹cego 13 1. Ubezpieczaj¹cy obowi¹zany jest do: 1) op³acenia sk³adki za ca³y okres ubezpieczenia z góry, a w przypadku ubezpieczenia zawartego w systemie polisy obrotowej - do wp³acenia zaliczki na poczet sk³adki w wysokoœci i terminie ustalonym przez UNIQA TU S.A., 2) z³o enia odpowiednich sprawozdañ finansowych z obrotu towarowego firmy w celu naliczenia zaliczki na poczet sk³adki, a w terminie do dnia 20 ka dego miesi¹ca nastêpuj¹cego po zakoñczeniu kwarta³u informowania UNIQA TU S.A. o wysokoœci faktycznie wykonanych obrotów towarowych lub wartoœci przewiezionych towarów oraz do dnia 20 miesi¹ca nastêpuj¹cego po zakoñczeniu okresu ubezpieczenia i wygaœniêciu umowy ubezpieczenia w celu rozliczenia sk³adki, 3) rzetelnego i bie ¹cego prowadzenia rejestrów transportów lub wykonanych obrotów towarowych - przy ubezpieczeniu systemem polisy generalnej lub obrotowej, 4) umo liwienia UNIQA TU S.A. kontroli rzeczywistej wartoœci i iloœci przewo onego towaru lub wykonywanych obrotów towarowych, 5) sporz¹dzenia i przed³o enia UNIQA TU S.A. wykazu narzêdzi lub wyposa enia dla systemu polisy pierwszego ryzyka, 6) w transporcie w³asnym Ubezpieczonego - przestrzegania obowi¹zuj¹cych przepisów prawa podczas wykonywania przewozów oraz zabezpieczenia ze szczególn¹ starannoœci¹ pojazdu, w którym przewo ony jest towar, spe³niaj¹c wymagania, o jakich mowa w ust.2, 7) przy za³adunku i roz³adunku wykonywanym przez Ubezpieczonego przestrzegania obowi¹zuj¹cych przepisów BHP oraz zachowania nale ytej starannoœci przez osoby wykonuj¹ce te czynnoœci oraz stosowania narzêdzi, maszyn i urz¹dzeñ posiadaj¹cych wa ne œwiadectwo badania technicznego. 2. Zabezpieczenia œrodka transportu i towaru: 1) UNIQA TU S.A. obejmuje ochron¹ ubezpieczeniow¹ ryzyko kradzie y z w³amaniem, rabunku oraz zaginiêcia podczas koniecznego postoju œrodka transportu na trasie przewozu, jeœli udowodniono, i wydarzy³y siê one w godzinach pomiêdzy 6.00 a 22.00, chyba e pojazd pozostawiony zaparkowany jest: a) w gara u nale ycie zabezpieczonym i zamkniêtym na klucz do którego dostêp ma wy³¹cznie Ubezpieczaj¹cy i osoby uprawnione, b) na parkingu strze onym oraz innym terenie nale ycie oœwietlonym, ogrodzonym sta³ym ogrodzeniem, wyposa onym w sta³¹ bramê wjazdow¹ lub szlaban i ca³odobowo dozorowanym przez wartownika sprawdzaj¹cego, czy osoba wyprowadzaj¹ca pojazd jest do tego uprawniona a kierowca poinformowa³ obs³ugê parkingu o posiadaniu ubezpieczonego towaru i fakt ten zosta³ potwierdzony na piœmie; 2) Ponadto w pojeÿdzie pozostawionym bez opieki osób dokonuj¹cych przewozu: a) wszystkie okna i inne otwory daj¹ce dostêp do wnêtrza pojazdu lub przewo onego towaru s¹ w nale ytym stanie technicznym i zamkniête a drzwi do pojazdu zamkniête na klucz lub zaplombowane, b) uruchomiony zosta³ atestowany i sprawny alarm antyw³amaniowy oraz co najmniej jedno z nastêpuj¹cych urz¹dzeñ: blokada kierownicy, blokada skrzyni biegów, immobilizer lub inne urz¹dzenie uniemo liwiaj¹ce uruchomienie pojazdu, przy czym urz¹dzenia te musz¹ byæ atestowane i sprawne, c) kierowca wy³¹czy³ silnik, zamkn¹³ pojazd na klucz, zabra³ ze sob¹ kluczyki do pojazdu i dowód rejestracyjny, prawo jazdy oraz dokumenty przewozowe; 4

3) W przypadku oddalenia siê od pojazdu osoby dokonuj¹cej przewozu podczas za³adunku lub wy³adunku Ubezpieczonego towaru a tak e tankowania paliwa do pojazdu przewo ¹cego ubezpieczony towar UNIQA TU S.A. uznaje za wystarczaj¹ce zabezpieczenia wymienione w podpunkcie 2) litera a) oraz c) niniejszego artyku³u. 3. Obowi¹zki wynikaj¹ce z umowy na rachunek osoby trzeciej obci¹ aj¹ Ubezpieczaj¹cego, jednak UNIQA TU S.A. mo e podnieœæ równie przeciwko osobie trzeciej zarzuty, które maj¹ wp³yw na odpowiedzialnoœæ UNIQA TU S.A. z tytu³u umowy ubezpieczenia. 4. W razie naruszenia obowi¹zków okreœlonych w ust. 1 i 2 UNIQA TU S.A. mo e: 1) wypowiedzieæ umowê ubezpieczenia, 2) odmówiæ wyp³aty odszkodowania w ca³oœci lub czêœci za szkody powsta³e w okresie ubezpieczenia, o ile nieprzestrzeganie tych obowi¹zków mia³o wp³yw na powstanie szkody, zakres odpowiedzialnoœci lub wysokoœæ nale nej sk³adki. Postêpowanie w razie powstania szkody 14 1. W przypadku powstania szkody Ubezpieczaj¹cy/Ubezpieczony jest zobowi¹zany: 1) u yæ niezw³ocznie wszelkich dostêpnych œrodków w celu zmniejszenia rozmiarów szkody lub niedopuszczenia do jej rozszerzenia, 2) zawiadomiæ niezw³ocznie policjê, je eli szkoda powsta³a w wyniku przestêpstwa lub kolizji, wypadku lub katastrofy œrodka transportowego, 3) niezw³ocznie zawiadomiæ UNIQA TU S.A. o szkodzie, nie póÿniej ni w ci¹gu 3 dni od daty powstania szkody lub powziêcia o niej wiadomoœci. Zawiadomienie o powstaniu szkody powinno zostaæ z³o one w formie pisemnej do jednostki organizacyjnej UNIQA TU S.A., w której zosta³a zawarta umowa ubezpieczenia lub do jednostki organizacyjnej najbli ej miejsca zamieszkania (siedziby) Ubezpieczaj¹cego/Ubezpieczonego 4) nie dokonywaæ zmian na miejscu i w przedmiocie szkody do czasu dokonania oglêdzin szkody przez przedstawiciela UNIQA TU S.A., chyba e zmiana jest niezbêdna w celu zapobie enia powstawaniu dalszych szkód lub wzglêdami bezpieczeñstwa; UNIQA TU S.A. nie mo e powo³ywaæ siê na to postanowienie, je eli nie rozpocz¹³ czynnoœci likwidacyjnych w ci¹gu 7 dni od daty otrzymania zawiadomienia o powstaniu szkody. 5) za ¹daæ od przewoÿnika lub spedytora sporz¹dzenia protoko³u o stanie przesy³ki, zgodnie z przepisami o przewozie przesy³ek oraz wzi¹æ udzia³ w jego sporz¹dzeniu; w razie odmowy przewoÿnika lub spedytora sporz¹dzenia takiego protoko³u albo przewozu transportem w³asnym sporz¹dziæ samodzielnie komisyjny protokó³ szkody, 6) sporz¹dziæ we w³asnym zakresie - je eli ubezpieczony towar przewo ony by³ w³asnym transportem - oœwiadczenie o powstaniu szkody uwzglêdniaj¹ce wszystkie istotne dla sprawy okolicznoœci, fakty i dowody, 7) zezwoliæ UNIQA TU S.A. na dokonanie czynnoœci maj¹cych na celu ustalenie okolicznoœci powstania szkody, jej rozmiaru oraz udzieliæ potrzebnych w tym celu wyjaœnieñ, jak równie przedstawiæ niezbêdne dowody, 8) zaj¹æ siê zagospodarowaniem uszkodzonego lub zniszczonego ³adunku, 9) udzieliæ UNIQA TU S.A. wszelkiej pomocy w dochodzeniu roszczeñ regresowych, w tym dostarczyæ wszelkie niezbêdne dokumenty i podaæ do wiadomoœci UNIQA TU S.A. wszelkie znane mu okolicznoœci, które mog¹ mieæ znaczenie dla oceny odpowiedzialnoœci osoby, w stosunku do której przys³ugiwaæ mo e roszczenie regresowe, 10)dostarczyæ w ci¹gu 14 dni od daty zg³oszenia szkody nastêpuj¹ce dokumenty: a) dowód ubezpieczenia towaru bêd¹cego przedmiotem szkody, b) protokó³ szkody, o którym mowa w pkt. 5, c) zezwolenie na wykonywanie przewozów - w przypadku transportu w³asnego, d) kopiê listu przewozowego lub innego dokumentu, na podstawie którego przewo ony by ubezpieczony towar, e) kopiê faktury lub rachunku dostawcy lub inny miarodajny dokument okreœlaj¹cy wartoœæ towaru, bêd¹cego przedmiotem szkody, f) kopiê zawiadomienia z³o onego policji lub protoko³u sporz¹dzonego przez policjê, o którym mowa w pkt. 2, g) oœwiadczenie pisemne kieruj¹cego œrodkiem transportu i konwojenta, o którym mowa w pkt. 6, h) inne pisemne informacje, które mog¹ mieæ znaczenie dla oceny przyczyn i wysokoœci szkody oraz odpowiedzialnoœci UNIQA TU S.A., i) dok³adne obliczenie poniesionych strat (roszczenie), zgodnie z ustaleniami protoko³u szkody, o którym mowa w pkt. 5. 2. W przypadku niedope³nienia przez Ubezpieczaj¹cego/ Ubezpieczonego, któregokolwiek z obowi¹zków wymienionych w ust. 1, UNIQA TU S.A. mo e odmówiæ wyp³aty odszkodowania w czêœci lub ca³oœci, je eli niedope³nienie obowi¹zku mia³o wp³yw na ustalenie okolicznoœci powstania szkody albo jej rozmiaru b¹dÿ te na ustalenie wysokoœci odszkodowania oraz zabezpieczenie praw regresowych w stosunku do sprawcy szkody. Ustalenie wysokoœci szkody i wyp³ata odszkodowania 15 1. Wysokoœæ szkody w ubezpieczonym towarze ustala siê: 1) w razie zniszczenia, utraty ca³ej przesy³ki lub jej czêœci albo uszkodzenia w takim stopniu, e z uwagi na jej w³aœciwoœci nie nadaje siê do naprawy lub u ytku - wed³ug kosztów odtworzenia, nabycia mienia tego samego rodzaju, 2) w razie uszkodzenia towaru nadaj¹cego siê do naprawy - wed³ug rzeczywistych kosztów naprawy, 3) w razie uszkodzenia towaru w stopniu kwalifikuj¹cym do dalszej sprzeda y, lecz po obni onych cenach - wed³ug ró nicy pomiêdzy rzeczywist¹ wartoœci¹ tego towaru przed szkod¹ a wartoœci¹ ustalon¹ w drodze przeceny; o ka dej przecenie uszkodzonego mienia Ubezpieczony obowi¹zany jest powiadomiæ UNIQA TU S.A. 2. Odszkodowanie oblicza siê, z zastrze eniem postanowieñ 7 ust. 5 w kwocie odpowiadaj¹cej wysokoœci szkody i wyp³aca siê Ubezpieczaj¹cemu przelewem na jego konto lub w kasie UNIQA TU S.A. albo przekazem pocztowym. 3. Dla towarów pochodz¹cych z importu odszkodowanie wyp³aca siê w walucie polskiej wed³ug kursu œredniego walut obcych ustalonego przez Prezesa NBP obowi¹zuj¹cego w dniu powstania szkody. 4. UNIQA TU S.A. wyp³aca odszkodowanie na podstawie uznania roszczenia uprawnionego z umowy ubezpieczenia, w wyniku w³asnych ustaleñ dokonanych w procesie likwidacji szkody, zawartej z nim ugody lub prawomocnego orzeczenia s¹du. 5. UNIQA TU S.A. wyp³aca odszkodowanie w terminie 30 dni od daty otrzymania zawiadomienia o szkodzie. Gdyby wyjaœnienie w powy szym terminie okolicznoœci koniecznych do ustalenia odpowiedzialnoœci UNIQA TU S.A. albo wysokoœci odszkodowania okaza³o siê niemo liwe, odszkodowanie wyp³aca siê w ci¹gu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu nale ytej starannoœci wyjaœnienie tych okolicznoœci by³o mo liwe. Jednak e w powy ej wskazanym terminie 30 dni UNIQA TU S.A. zawiadamia pisemnie osobê zg³aszaj¹c¹ roszczenie o przyczynach niemo noœci zaspokojenia jej roszczeñ w ca³oœci lub w czêœci oraz wyp³aca bezsporn¹ czêœæ odszkodowania. 6. Je eli odszkodowanie nie przys³uguje lub przys³uguje w innej wysokoœci ni okreœlona w zg³oszonym roszczeniu UNIQA TU S.A. informuje o tym pisemnie osobê wystêpuj¹c¹ z roszczeniem, wskazuj¹c na okolicznoœci oraz na podstawê prawn¹ uzasadniaj¹c¹ ca³kowit¹ lub czêœciow¹ odmowê wyp³aty odszkodowania. 7. W razie odnalezienia przesy³ki, za któr¹ wyp³acono odszkodowanie, Ubezpieczaj¹cy obowi¹zany jest przyj¹æ tê przesy³kê oraz dokonaæ zwrotu odszkodowania po odliczeniu uzasadnionych kosztów zwi¹zanych z jej odzyskaniem. 16 1. Od ustalonej wysokoœci szkody potr¹ca siê: 1) wartoœæ zu ycia mienia na dzieñ powstania szkody - dla towarów u ywanych, 2) wartoœæ odsprzedanych towarów stanowi¹cych pozosta³oœæ po szkodzie, 5

3) w transporcie w³asnym - udzia³ w³asny w wysokoœci 10 % szkody. Udzia³ w³asny mo e zostaæ wykupiony przez ubezpieczaj¹cego za zgod¹ UNIQA TU S.A. i po op³aceniu dodatkowej sk³adki. 2. Do wartoœci szkody dolicza siê równie poniesione przez Ubezpieczonego udokumentowane koszty wymienione w 7 ust. 6. 3. Je eli wysokoœæ szkody zosta³a ustalona wed³ug kosztów naprawy, odszkodowanie nie mo e przekroczyæ rzeczywistej wartoœci mienia tego samego rodzaju, liczonej na dzieñ powstania szkody. 4. Je eli ten sam przedmiot ubezpieczenia w tym samym czasie jest ubezpieczony od tego samego ryzyka w dwóch lub wiêcej zak³adach ubezpieczeñ na sumy, które ³¹cznie przewy szaj¹ jego wartoœæ ubezpieczeniow¹, ka dy z zak³adów ubezpieczeñ odpowiada do wysokoœci szkody w takim stosunku, w jakim przyjêta przez niego suma ubezpieczenia pozostaje do ³¹cznych sum wynikaj¹cych z podwójnego lub wielokrotnego ubezpieczenia. 20 W sprawach nie uregulowanych w niniejszych warunkach ubezpieczenia maj¹ zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego, Prawa przewozowego oraz inne obowi¹zuj¹ce przepisy prawa. 21 Niniejsze ogólne warunki ubezpieczenia zosta³y zatwierdzone Uchwa³¹ Zarz¹du UNIQA TU S.A. nr 254/2004 z dnia 29 listopada 2004 r. i maj¹ zastosowanie do umów ubezpieczenia zawieranych od dnia 1 stycznia 2005 r. Roszczenia regresowe 17 1. Z dniem wyp³aty odszkodowania UNIQA TU S.A. z mocy prawa mo e dochodziæ od osoby trzeciej odpowiedzialnej za szkodê zwrotu wyp³aconego odszkodowania (roszczenia regresowe). Je eli UNIQA TU S.A. pokry³a tylko czêœæ szkody, Ubezpieczaj¹cemu przys³uguje co do pozosta³ej czêœci pierwszeñstwo zaspokojenia przed roszczeniami UNIQA TU S.A. 2. Je eli Ubezpieczaj¹cy bez zgody UNIQA TU S.A. zrzek³ siê roszczenia przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodê lub je ograniczy³, UNIQA TU S.A. mo e odmówiæ odszkodowania lub je zmniejszyæ. Je eli zrzeczenie siê lub ograniczenie roszczenia zostaje ujawnione po wyp³acie odszkodowania, UNIQA TU S.A. mo e ¹daæ od Ubezpieczaj¹cego zwrotu ca³oœci lub czêœci wyp³aconego odszkodowania. 3. Nie przechodzi na UNIQA TU S.A. roszczenie Ubezpieczaj¹cego przeciwko osobom, za które Ubezpieczaj¹cy ponosi odpowiedzialnoœæ lub z którymi pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym. Postanowienia koñcowe 18 1. Zawiadomienia i oœwiadczenia stron w zwi¹zku z umow¹ ubezpieczenia wymagaj¹ formy pisemnej pod rygorem niewa noœci. 2. Je eli Ubezpieczaj¹cy zmieni³ miejsce zamieszkania lub siedzibê oraz nie zawiadomi³ o tym UNIQA TU S.A., przyjmuje siê, e UNIQA TU S.A. dope³ni³a swojego obowi¹zku zawiadomienia lub oœwiadczenia, je eli pismo wys³a³ pod ostatni znany mu adres Ubezpieczaj¹cego. 3. Prawem w³aœciwym dla umowy ubezpieczenia zawartej na podstawie niniejszych ogólnych warunków ubezpieczenia jest prawo polskie. 4. Powództwo o roszczenia wynikaj¹ce z umowy ubezpieczenia mo na wytoczyæ albo wed³ug przepisów o w³aœciwoœci ogólnej albo przed s¹d w³aœciwy dla miejsca zamieszkania lub siedziby Ubezpieczaj¹cego, Ubezpieczonego lub uprawnionego z umowy ubezpieczenia. 5. Ubezpieczaj¹cy lub uprawniony z umowy ubezpieczenia mog¹ wnieœæ skargê lub za alenie w formie pisemnej do Zarz¹du UNIQA TU S.A. O. sposobie rozpatrzenia skargi lub za alenia wnosz¹cego informuje siê w terminie 30 dni od wniesienia skargi lub za alenia. Je eli po tym terminie skarga lub za alenie nie mog¹ byæ rozpatrzone, wnioskuj¹cego informuje siê w tym terminie, wskazuj¹c przyczynê opóÿnienia oraz przewidywany termin rozpatrzenia skargi lub za alenia. 19 1. Do umowy ubezpieczenia mog¹ byæ wprowadzone, za zgod¹ stron, postanowienia dodatkowe lub odmienne od ustalonych w niniejszych ogólnych warunkach ubezpieczenia. 2. Wszelkie zmiany umowy wymagaj¹ formy pisemnej pod rygorem niewa noœci. 6