Projekt Planu Zadań Ochronnych obszaru Natura 2000 PLH060062 Rogów w województwie lubelskim na lata 2015-2024 Wykonawcy Planu: mgr Jacek Koba mgr Tadeusz Miśta mgr inż. Sławomir Kuśmierz mgr inż. Bogusław Radliński Lublin, 22.09.2015 1
2
Spis treści 1. Etap wstępny pracy nad Planem... 5 1.1 Informacje ogólne... 5 1.2 Ustalenie terenu objętego Planem... 6 1.3. Mapa obszaru Natura 2000... 7 1.4. Opis założeń do sporządzenia Planu... 8 1.5. Ustalenie przedmiotów ochrony objętych Planem... 9 1.6. Opis procesu komunikacji z różnymi grupami interesu... 10 1.7. Kluczowe instytucje/osoby dla obszaru i zakres ich odpowiedzialności... 11 1.8. Zespól Lokalnej Współpracy... 12 2. Etap II Opracowanie projektu Planu... 14 Moduł A... 14 2.1. Informacja o obszarze i przedmiotach ochrony... 14 2.2. Ogólna charakterystyka obszaru... 18 2.3. Struktura własności i użytkowania gruntów... 19 2.4. Zagospodarowanie terenu i działalność człowieka... 20 2.5. Istniejące i projektowane plany/programy/projekty dotyczące zagospodarowania przestrzennego... 21 2.6. Informacja o przedmiotach ochrony objętych Planem wraz z zakresem prac terenowych dane zweryfikowane... 22 2.6.1. Typy siedlisk przyrodniczych... 23 2.6.2. Gatunki roślin i ich siedliska występujące na terenie obszaru... 27 Moduł B... 29 3. Stan ochrony przedmiotów ochrony objętych Planem... 29 4. Analiza zagrożeń... 34 5. Cele działań ochronnych... 36 Moduł C... 38 6. Ustalenie działań ochronnych... 38 7. Ustalenie działań w zakresie monitoringu stanu ochrony przedmiotów ochrony... 42 8. Wskazania do dokumentów planistycznych... 45 9. Przesłanki sporządzenia planu ochrony... 45 10. Projekt weryfikacji SDF obszaru i jego granic... 46 11. Zestawienie uwag i wniosków... 47 12. Literatura... 47 3
4
1. Etap wstępny pracy nad Planem 1.1 Informacje ogólne Nazwa obszaru Rogów Kod obszaru PLH060062 Opis granic obszaru plik shp z granicami obszaru załącznik nr 3 SDF plik PDF SDF stanowiący załącznik nr 1 Położenie woj. lubelskie, powiat zamojski, gmina Grabowiec Powierzchnia obszaru (w ha) 12,00 ha Status prawny Obszar o znaczeniu dla Wspólnoty (OZW) zatwierdzony w 2011 r. Decyzją Komisji Europejskiej z dnia 10 stycznia 2011 r. w sprawie przyjęcia na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG czwartego zaktualizowanego wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty składających się na kontynentalny region biogeograficzny (notyfikowana jako dokument nr C(2010) 9669) (2011/64/UE) (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 33/146 z dnia 08.02.2011). Aktualny status prawny: Decyzja Wykonawcza Komisji (UE) 2015/69 z dnia 3 grudnia 2014 r. w sprawie przyjęcia ósmego zaktualizowanego wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty składających się na kontynentalny region biogeograficzny (notyfikowana jako dokument nr C(2014) 9072) Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 18/1 23.1.2015. Termin przystąpienia do Obwieszczenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Lublinie z dnia 12.03.2015 r. sporządzenia Planu Termin zatwierdzenia Planu Koordynator Planu Planista Regionalny Sprawujący nadzór Imię i nazwisko, dane kontaktowe (e-mail i telefon)w formacie: Małgorzata Polkowska, mpolkowska@rdos.lublin.pl, 817106522. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Lublinie, ul. Bazylianówka 46, 20-144 Lublin 5
1.2 Ustalenie terenu objętego Planem L.p. Nazwa krajowej formy ochrony przyrody lub nadleśnictwa, pokrywającej/go się z obszarem, która/e może powodować wyłączenie części terenu ze sporządzania Planu 1 Rezerwat Rogów powołany Zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 13.10.1965 r. (MP nr 65, poz.373) Dokument planistyczny Brak planu ochrony Uzasadnienie wyłączenia części terenu ze sporządzania PZO Nie zachodzą przesłanki zawarte w art. 28 ust. 11 Ustawy o ochronie przyrody. Powierzchnia krajowej formy ochrony przyrody lub nadleśnictwa pokrywająca się z obszarem [ha] 0,95 ha (cały rezerwat) Teren objęty PZO: 100% o powierzchni 12,00 [ha] UWAGA: Dane te należy także przekazać w warstwie informacyjnej systemów informacji przestrzennej GIS zgodnie z wymaganiami zawartymi w pkt 13. 6
1.3. Mapa obszaru Natura 2000 Załączona mapa obszaru Natura 2000 PLH060062 Rogów została pozyskana ze strony internetowej sporządzonej na zlecenie Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska: http://natura2000.gdos.gov.pl/. Dokładne ortofotomapy wraz z naniesionymi numerami i granicami działek ewidencyjnych zostaną dołączone jako załącznik nr 2. 7
1.4. Opis założeń do sporządzenia Planu Zgodnie z art. 28 z Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2013, poz. 627 z późn. zm.) dla każdego obszaru Natura 2000 obowiązkowo sporządza się plan zadań ochronnych ustanawiany w drodze zarządzenia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska (RDOŚ) na okres 10 lat. Zarządzenie w sprawie planu zadań ochronnych winno być wydane w ciągu 6 lat od dnia wyznaczenia obszaru. Plan zadań ochronnych jest narzędziem zarządzania zasobami przyrody, dla których wyznaczono obszar Natura 2000. Podstawowym celem opracowania planu zadań ochronnych jest jak najszybsze rozpoczęcie działań niezbędnych dla skutecznej ochrony czyli zapewnienie, że gatunki, dla ochrony których wyznaczono obszar, nie zostaną utracone. Plan winien określić aktualny stan przedmiotów ochrony, zagrożenia dla utrzymania lub osiągnięcia ich właściwego stanu przez co należy rozumieć zapewnienie ciągłości istnienia gatunków i siedlisk przyrodniczych na danym terenie oraz niezbędne działania ochronne ze wskazaniem podmiotów odpowiedzialnych za ich wykonanie, a także terenu i terminu ich wdrażania. W świetle przepisów ustawy o ochronie przyrody, regionalny dyrektor ochrony środowiska ustanawiając plan zadań ochronnych zobowiązany jest kierować się, przede wszystkim, koniecznością utrzymania i przywracania do właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000. W związku z tym, przyjęto poniższe założenia do sporządzenia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Rogów PLH060062: 1. Założenia podstawowe: wyznaczenie zadań ochronnych na okres 10 lat. wypracowanie metod zapewniających, że gatunki oraz siedliska, dla ochrony których wyznaczono obszar, nie zostaną utracone; zapewnienie ciągłości istnienia cennych siedlisk oraz gatunków na danym terenie oraz niezbędne działania ochronne ze wskazaniem podmiotów odpowiedzialnych za ich wykonanie, a także terenu i terminu ich wdrażania; ustalenie działań ochronnych o charakterze celowościowym, tj. skoncentrowanych na realizacji określonych czynności, a nie sporządzeniu listy zakazów. 2. Założenia szczegółowe: inwentaryzacja stanowisk przedmiotów ochrony obszaru Natura 2000 Rogów PLH060062; opis stanu zachowania populacji gatunków roślin oraz stanu zachowania siedlisk, wraz z aktualizacją danych dotyczących ich rozmieszczenia; ustalenie kierunku działań ochronnych gatunków roślin oraz siedlisk na podstawie weryfikacji aktualnego stanu wiedzy, a w szczególności względem ich liczebności (ewentualnie innego wskaźnika na podstawie, którego można określić stan populacji i tendencje zmian), zajmowanej powierzchni oraz tendencji zachodzących zmian (utrzymanie, zmniejszanie, wzrost poziomu liczebności lub zajmowanej powierzchni); określenie działań zmierzających do zapewnienia jakości środowiska, umożliwiającego utrzymanie właściwego stanu zachowania przedmiotowych siedlisk i gatunków roślin; 8
identyfikacja zagrożeń mogących uniemożliwić utrzymanie właściwego stanu zachowania przedmiotów ochrony, wraz z opracowaniem działań ochronnych i sposobów ich realizacji; opracowanie zakresu monitoringu przedmiotów ochrony obszaru, w tym monitoringu oceny wpływu planowanych działań ochronnych. Projekt planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Rogów PLH060062 jest wykonany na podstawie aktów prawnych: Art. 28 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (Dz.U. z 2013, poz. 627 z późn. zm.), Rozporządzenia Ministra Środowiska z 17 lutego 2010 roku w sprawie sporządzania projektu planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 (Dz.U. z 2010 nr 34, poz. 186) Art. 39 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2013, poz. 1235, z późn. zm.) 1.5. Ustalenie przedmiotów ochrony objętych Planem Lp. Kod Nazwa polska Nazwa łacińska S1 6210 Murawy kserotermiczne % pokrycia Ocena pop. / Stopień reprezen. Ocena st. zach. Ocena izol. / Pow. względna Ocena ogólna Opina dot. wpisu Festuco-Brometea 3,3 A A C C M S2 9170 Grąd subkontynentalny Tilio-Carpinetum 35,5 B B C C M R1 2249 Dziewięćsił popłocholistny Carlina onopordifolia C B A B M Gdzie symbol: S oznacza siedliska, R rośliny. Uwaga: Siedliska i/lub gatunki nie wykazane jako przedmioty ochrony w SDF w momencie przystąpienia do sporządzenia PZO, a kwalifikujące się do tego o czym świadczy dostępna wiedza zaznaczamy indeksem p w kolumnie Lp. i wpisujemy kursywą. W tabeli wpisujemy dane z SDF po zweryfikowaniu o dostępne inne dane. 9
1.6. Opis procesu komunikacji z różnymi grupami interesu Pierwszym etapem komunikacji ze społeczeństwem było ogłoszenie, które zostało zamieszczone w Kurierze Lubelskim w dniu 12.03.2015 r. oraz wywieszone na tablicy ogłoszeń w RDOŚ w Lublinie i w urzędzie gminy Grabowiec. W celu umożliwienia zapoznania się z zaawansowaniem prac nad Planem dokumentację zamieszczano na stronie internetowej www.trawiaste.rdos.lublin.pl. oraz na stronie internetowej BIP RDOŚ Lublin. Na potrzeby opracowania Planu zorganizowano 2 spotkania dyskusyjne, na których został powołany Zespół Lokalnej Współpracy (ZLW) z przedstawicieli instytucji samorządowych, organizacji przyrodniczych, wyższych uczelni, firm i instytucji państwowych zainteresowanych Projektem planu. Na spotkania dyskusyjne członkowie ZLW byli informowani poprzez rozsyłane zaproszenia pocztą standardową i elektroniczną, a w urzędzie gminy zaproszenia były wywieszane na tablicy ogłoszeń. ZLW tworzą przedstawiciele różnych podmiotów i zainteresowanych osób, którym zależy na ochronie przyrody. Wykonawca PZO zorganizował spotkania w formie warsztatów, w dniach: 2.07.2015 r. i 1.09.2015 r. Warsztaty te miały na celu przeprowadzenie szerokiej konsultacji społecznej i zapoznania się z bieżącym stanem prac nad projektem Planu. Ponadto każdy uczestnik spotkania mógł składać uwagi i wnioski dotyczące opracowywanego dokumentu. W tym celu wysłano drogą pocztową i elektroniczną zaproszenia 10
1.7. Kluczowe instytucje/osoby dla obszaru i zakres ich odpowiedzialności Instytucja/osoby Zakres odpowiedzialności Adres siedziby instytucji/osoby Kontakt Marszałek Województwa zadania planistyczne województwa Lubelskiego Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego w Lublinie, ul. Spokojna 4, 20-074 Lublin Wojewoda Lubelski zadania kontrolne województwa Lubelski Urząd Wojewódzki w Lublinie ul. Spokojna 4, 20-914 Lublin Starosta Zamojski Wójt Gminy Grabowiec Zamojskie Towarzystwo Przyrodnicze Wojewódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego, O/Sitno regionalne zadania planistyczne i zagadnienia inwestycyjne lokalne zadania planistyczne i zagadnienia inwestycyjne Starostwo Powiatowe w Zamościu, ul. Przemysłowa 4, 22-400 Zamość Urząd Gminy w Grabowcu, ul. Rynek 3, 22-425 Grabowiec ochrona przyrody ul. Partyzantów 74/59, 22-400 Zamość (Wiaczesław Michalczuk) tel. (0-81) 44 16 600 fax (0-81) 44-16-602 mail: info@lubelskie.pl tel. (0-81) 74 24-308 fax (0-81) 74-24-307 mail: poczta@lublin.uw.gov pl (0-84) 638-23-70, 627-06- 22 fax.(0-84) 639-31-52 mail: starostwo@zamosc.pl starzam@uw.lublin.pl (0-84) 651 24 05, 651 24 44, 651 24 75, 651 24 74, grabowiec_g@woi.lublin.pl zamtop@wp.pl tel. 608-40-40-45 doradztwo 22-424 Sitno (0-84) 611-23-24 fax: (0-84) 611-23-33 11
1.8. Zespól Lokalnej Współpracy Lp Imię i nazwisko Funkcja Nazwa instytucji/grupy interesu, która reprezentuje 1 Jacek Koba Dyrektor Oddziału BULiGL Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Wykonawca planu Leśnej w Lublinie, ul Startowa 11 20-352 Lublin 2 Iwona Siwiec Wykonawca planu Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej w Lublinie, ul Startowa 11 20-352 Lublin 3 Ewa Pisajko Doradca ds. ekologii i ochrony LODR Końskowola środowiska ZDR Zamość Z/S Sitno 12 Kontakt tel. email sekretariat@lublin.buligl.pl sekretariat@lublin.buligl.pl 4 Waldemar Greniuk Wójt Gminy UG Grabowiec Tel. (84) 651 24 74 5 Czesław Kiryczak Kierownik Inspektoratu WZM i UW Tel. (84) 696 42 58 Inspektorat Hrubieszów 6 Małgorzata Polkowska Koordynator projektu Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Lublinie Tel.( 81) 710 65 22 polkowska@rdos.lublin.pl 7 Jacek Jagiełło Starszy Specjalista ARiMR BP Zamość Tel. (84) 638 38 64 8 Anna Cwener Pracownik naukowy UMCS w Lublinie 9 Wojciech Słomiński Kierownik oddziału UMWL Tel.(81) 741 67 30 Dep. Rolnictwa i Środowiska 10 Urszula Kaspruk Sołtys Wieś Rogów 11 Leon Sapko Starszy Specjalista RODŚ w Lublinie WST III w Zamościu 12 Łukasz Domański Specjalista RODŚ w Lublinie 13 Małgorzata Deneka Angel Kierownik Ośrodka Terenowego 14 Robert Wróblewski Starszy Strażnik Parków Krajobrazowych WST III w Zamościu Zespół Lubelskich Parków Krajobrazowych Oddział Terenowy Chełm Zespół Lubelskich Parków Krajobrazowych Tel. (84) 677 66 11 Tel. (84) 677 66 12 Tel.(82) 562 75 76 robert.wroblewski@lubelskie.pl
Lp Imię i nazwisko Funkcja Nazwa instytucji/grupy interesu, która reprezentuje Oddział Terenowy Chełm 15 Kamila Walczak Asystent ds. projektu Regionalna Dyrekcja Ochrony 16 Agnieszka Rachańska Przewodnicząca Rady Gminy Grabowiec Środowiska w Lublinie Gmina Grabowiec Kontakt tel. email kwalczak@rods.lublin.pl 13
2. Etap II Opracowanie projektu Planu Moduł A 2.1. Informacja o obszarze i przedmiotach ochrony Lp. Typ informacji 1 2 3 4 5 Materiały publikowane Materiały publikowane Materiały publikowane Materiały publikowane Materiały publikowane Dane referencyjne Zakres informacji Wartość informacji Źródło dostępu do danych Fijałkowski D. 1954 Wykaz rzadszych Artykuł naukowy. Informacja o stanowisku roślin Lubelszczyzny cz. I. Fragm. Flor. Ogólne informacje o dziewięćsiła w obszarze Geobot. 1(2) 81-93 gatunku Fijałkowski D. 1959 Drugie stanowisko dziewięćsiłu popłocholistnego Carlina Artykuł naukowy. Informacja o stanowisku onopordifolia Bess. na Wyżynie Ogólne informacje o dziewięćsiła w obszarze Lubelskiej Chrońmy Przyr. Ojcz. 15(2) gatunku 16-19 Fijałkowski D. 1959 Wykaz rzadszych Artykuł naukowy. Informacja o stanowisku roślin Lubelszczyzny cz. III. Fragm. Ogólne informacje o dziewięćsiła w obszarze Flor. Geobot. 5(1) 11-35 gatunku Kimsa T. & Sokołowska Z. 1973 Badania geobotaniczne w rezerwacie Carlina onopordifolia Bess. W Rogowie koło Hrubieszowa Ann. Univ. Mariae Curie-Sklodowska, Sect. C 28(20) 215-231 Informacja o stanowisku dziewięćsiła w obszarze Cieślak E., Cieślak J., Paul W. 2009. Nowe stanowisko Carlina onopordifolia Informacja o stanowisku (Asteraceae) na Wyżynie Lubelskiej. dziewięćsiła w obszarze Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica, 16 (2): 443-438 14 Artykuł naukowy. Ogólne informacje o gatunku Artykuł naukowy. Ogólne informacje o gatunku Biblioteka Nauk Biologicznych, Wydział Biologii i Biotechnologii UMCS w Lublinie Biblioteka Nauk Biologicznych, Wydział Biologii i Biotechnologii UMCS w Lublinie Biblioteka Nauk Biologicznych, Wydział Biologii i Biotechnologii UMCS w Lublinie Biblioteka Nauk Biologicznych, Wydział Biologii i Biotechnologii UMCS w Lublinie Biblioteka Nauk Biologicznych, Wydział Biologii i Biotechnologii UMCS w Lublinie
Lp. Typ informacji 6 7 8 9 Materiały publikowane Materiały publikowane Materiały publikowane Materiały publikowane Dane referencyjne Zakres informacji Wartość informacji Źródło dostępu do danych Denisiuk Z., Chmura D., Adamski P. 2008. Stan izolowanych naturalnych populacji dziewięćsiłu popłocholistnego Carlina onopordifolia w Polsce. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody 27 (1): 15-32 Denisiuk Z., Chmura D., Adamski P. 2009. Perspectives of the protection of Carlina onopordifolia Besser in Poland. Botanica Steciana, 13: 23-27. Denisiuk Z., Chmura D., Adamski P. 2009. Flowering and generative reproduction in isolated populations of endangered species Carlina onopordifolia Besser (Asteraceae) in Poland. Pol. J. Ecol. 57, 1: 89 97 Cieślak E., Szczepaniak M. 2012. Porównanie struktury genetycznej naturalnych i introdukowanych populacji Carlina onopordifolia (Asteraceae) w Polsce. Fragm. Florist. Geobot. Polon. 19(2): 459 474 Informacje nt. rozmieszczenia stanowisk gatunku w Polsce, liczebności populacji, możliwości ochrony Informacje nt. rozmieszczenia stanowisk gatunku w Polsce, liczebności populacji, możliwości ochrony Informacje nt. rozmieszczenia stanowisk gatunku w Polsce, liczebności populacji, możliwości ochrony Informacje o stanowisku dziewięćsiła popłocholistnego w średnia obszarze, informacje możliwym pochodzeniu Artykuł naukowy. Ogólne informacje o gatunku Artykuł naukowy. Ogólne informacje o gatunku Artykuł naukowy. Ogólne informacje o gatunku Biblioteka Nauk Biologicznych, Wydział Biologii i Biotechnologii UMCS w Lublinie Biblioteka Nauk Biologicznych, Wydział Biologii i Biotechnologii UMCS w Lublinie http://www.researchgate.net /profile/damian_chmura/p ublication/239793694_flo WERING_AND_GENERA TIVE_REPRODUCTION_ IN_ISOLATED_POPULAT IONS_OF_ENDANGERE D_SPECIES_CARLINA_ ONOPORDIFOLIA_BESS ER_ASTERACEAE_IN_P OLAND/links/0046351caef e2daaf9000000.pdf Biblioteka Nauk Biologicznych, Wydział Biologii i Biotechnologii UMCS w Lublinie 15
Lp. Typ informacji 10 11 Materiały publikowane Materiały publikowane Materiały niepublikowane 12 Raport Dane referencyjne Zakres informacji Wartość informacji Źródło dostępu do danych Poznańska Z. Stan populacji dziewięćsiłu popłocholistnego Celina Informacja o gatunku w onopordifolia w Polsce w 1990 roku Polsce, liczebność średnia (dane z lat 1976-1990 dot. Rogowa). możliwość ochrony Chrońmy Przyrodę Ojczystą R.XLVII(1991) Monitoring gatunków i siedlisk Informacja o gatunku w przyrodniczych ze szczególnym Polsce, liczebność dobra uwzględnieniem SOOS Natura 2000 możliwość ochrony Prace wykonane przez eksperta Raporty wg metodyki GIOŚ wysoka Bogusława Radlińskiego w trakcie prac dla wszystkich przedmiotów na Planem ochrony, dokumentacja fotograficzna. Informacje dotyczące obszaru wytypowanych do badań terenowych celem ustalenia stanu ochrony przedmiotów ochrony, zasięgu płatów siedlisk przyrodniczych i stanowisk gatunków oraz identyfikacji zagrożeń. Biblioteka Nauk Biologicznych, Wydział Biologii i Biotechnologii UMCS w Lublinie www.gios.gov.pl.wyniki_m onitoringu_roślin_carlina_o nopordifolia BULiGL w Lublinie Wersja papierowa, pliki JPG, Word, shp, 16
Lp. Typ informacji 13 14 Plany/progra my/strategie/ projekty Plany/progra my/strategie/ projekty Dane referencyjne Zakres informacji Wartość informacji Źródło dostępu do danych Uchwała Nr III/21/02 Rady Gminy Grabowiec z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania Gminy Grabowiec (Dz.U. Woj. Lub. 2003.12.757 z późn. zm.) Program Ochrony Środowiska Dla Gminy Grabowiec. 2004 r. EKO-GEO Pracownia Geologii i Ochrony Środowiska w Lublinie. Ustalenia planu zagospodarowania. Wskazane są obszary chronione i projektowane do ochrony, w tym rezerwat Rogów oraz zapisane są zakazy: Na terenie przestrzennego rezerwatów zabrania się zmieniać obecną formę użytkowania terenu, wydobywania torfu, gleby i ściółki, zanieczyszczania wód oraz składowania odpadów. Charakterystyka aktualnego stanu środowiska i systemu monitorowania jego zmian oraz określenie niezbędnych działań dla ochrony środowiska w ścisłym powiązaniu z głównymi kierunkami rozwoju gminy Urząd Gminy Grabowiec Urząd Gminy Grabowiec 17
2.2. Ogólna charakterystyka obszaru Opracowywany obiekt zgodnie z regionalizacją fizyczno-geograficzną Kondrackiego (1994) należy do makroregionu 343.1 Wyżyna Lubelska, mezoregionu 343.18 Działy Grabowieckie. Działy Grabowieckie i Wyniosłość Giełczewska rozdzielone są przełomową doliną Wieprza. Po Roztoczu jest to strefa najwyższych wzniesień Wyżyny Lubelskiej. Wysokości bezwzględne osiągają ok. 300 m n.p.m. (Boży Dar 307 m n.p.m. na Wyniosłości Giełczewskiej, Dębowiec 311 m n.p.m. gm. Sitno w Działach Grabowieckich). Zasadniczym rysem rzeźby są trzy poziomy zrównań. Pierwszy najwyższy, poziom wierzchowinowy, ścinający utwory kredowe i trzeciorzędowe ma wysokość od 280 do 300 m n.p.m., drugi poziom średni zaznacza się na wysokości od 220 do 260 m n.p.m.. Powstał w skutek wywołanego procesami denudacyjnymi cofania się i kurczenia poziomu najwyższego, na co wskazuje bezpośrednie sąsiedztwo obu tych poziomów jak i szereg izolowanych wzgórz. Trzeci poziom niski występuje na peryferiach poziomu średniego, którego wysokość nie przekracza 200 m n.p.m.. Według regionalizacji geobotanicznej J.M. Matuszkiewicza (1993) obszar należy do Krainy Wyżyna Lubelska, Okręg Wyżyna Lubelska, Podokręg Krasiczyński (E.4.1.m) oraz Kraina Roztoczańska, Okręg Zamojski, Podokręg Starozamojski (C.9.3.a). Obszar Natura 2000 Rogów obejmuje rozległy fragment zbocza wzniesienia nad małym ciekiem wodnym o nazwie Dopływ spod Kol. Świdniki, dopływem rzeki Wolicy. Wzniesienie zbudowane z utworu kredowego na którym zalega skała lessowa o miąższości do 20 m. Zbocze jest długości ok. 1,5 km i szerokości od 20 do 120 m. W granicach obszaru Natura 2000 na niewielkiej części występują płaty odsłonięć kredy o szerokości ok. 40 m. Lessowe zbocze o zachodniej wystawie rozcina kilka dolinek denudacyjnych. Najdłuższa o charakterze wąwozu o długość 200 m porośnięta lasem dębowo lipowym wchodzi w całości w skład rezerwatu Rogów, stanowiącego centralny fragment obszaru. Południowa część to dość jednorodna skarpa lessowa porośnięta przez ciepłolubne zarośla tarniny i głogu, północna bardziej zróżnicowana pod względem geomorfologicznym to kilka płatów roślinności w różnych stadiach sukcesji leśnej. W obszarze pokrywy lessowej dominują gleby płowe. W miejscach odsłonięć zwietrzeliny skał kredowych wytworzyły się rędziny brunatne i właściwe. U wylotu dolinek denudacyjnych, występują niewielkie płaty pokryw deluwialnych. Obszar PLH060062 otoczony jest przez intensywnie zagospodarowane agrocenozy, a zwarte kompleksy leśne oddalone są o ponad 1,5 km. 18
2.3. Struktura własności i użytkowania gruntów Typy użytków gruntowych Typ własności Powierzchnia użytków [ha] udział powierzchni [%] Lasy Skarb Państwa Własność komunalna 10,51 87,58 Własność prywatna Grunty orne 0,84 7,00 Łąki trwałe 0,20 1,67 Pastwiska trwałe 0,22 1,83 Sady Grunty pod stawami Nieużytki Wody stojące Wody płynące Grunty zabudowane Inne - drogi 0,22 1,83 UWAGA: Dane te należy także przekazać w warstwie informacyjnej systemów informacji przestrzennej GIS w nieprzetworzonej formie otrzymanej ze źródła referencyjnego (np. PODGiK). 19
2.4. Zagospodarowanie terenu i działalność człowieka Typy użytków Typ własności Powierzchnia objęta dopłatami UE w ha Rodzaj dopłaty, działania/priorytetu/programu, Lasy Sady Trwałe użytki zielone Wody Lasy Państwowe wg jednostek wdrażających wg jednostek wdrażających Lasy komunalne Lasy prywatne Tereny zadrzewione lub zakrzewione Inne 20
2.5. Istniejące i projektowane plany/programy/projekty dotyczące zagospodarowania przestrzennego Lp. Tytuł opracowania 1 Uchwała Nr III/21/02 z dnia 31.12.2002 r. ws. uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Grabowiec (Dz. U. Woj. Lub. 2003.12.757 z późn. zm.) 2 Strategia Rozwoju Gminy Grabowiec na lata 2009-2013 3 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Grabowiec na lata 2007-2013 4 Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2006-2015 5 Program ochrony środowiska dla Gminy Grabowiec na lata 2004-2020 Instytucja odpowiedzialna za przygotowanie planu/programu/wdraża nie projektu Wójt Gminy Grabowiec. Plan nie podlegał obowiązkowi oceny oddziaływania na środowisko Wójt Gminy Grabowiec Wójt Gminy Grabowiec Wójt Gminy Grabowiec Wójt Gminy Grabowiec Ustalenia planu/programu/projektu mogące mieć wpływ na przedmioty ochrony MPZP nie identyfikuje i nie ustala zasad ochrony przyrody w gminie, nie uwzględnia obszarów Natura 2000. W planie zawarta jest informacja o rezerwacie przyrody Rogów Brak wpływu na przedmioty ochrony, strategia nie uwzględnia obszarów Natura 2000 Brak wpływu na przedmioty ochrony, strategia nie uwzględnia obszarów Natura 2000 Brak wpływu na przedmioty ochrony, strategia nie uwzględnia obszarów Natura 2000 Brak wpływu na przedmioty ochrony, strategia nie uwzględnia obszarów Natura 2000 Przedmioty ochrony objęte wpływem opracowania Dziewięćsił popłochlistny Murawy kserotermiczne, Grąd subkontynentalny Ustalenia dot. działań minimalizują cych lub kompensując ych Zmiana ustaleń Planu UWAGA: Dane te należy także przekazać w rastrowej warstwie informacyjnej systemów informacji przestrzennej GIS zgodnie z wymaganiami zawartymi w pkt 13. 21
2.6. Informacja o przedmiotach ochrony objętych Planem wraz z zakresem prac terenowych dane zweryfikowane Przedmiot ochrony Siedliska przyrodnicze 6210 Murawy kserotermiczne (Festuco- Brometa) 9170 Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio- Carpinetum, Tilio- Carpinetum) Gatunki roślin 2249 Dziewięćsił popłocholistny Carlina onopordifolia Ocena ogólna Powierzchnia Liczba stanowisk Rozmieszczenie w obszarze Stopień rozpoznania Zakres prac terenowych uzupełniających/ Uzasadnienie do wyłączenia z prac terenowych C 0,40 ha 2 G -wysoki Trzykrotna wizja w ternie w miesiącach: IV, VI, VIII, pomiary GPS, wykonanie dokumentacji fitosocjologicznej i fotograficznej. C 4,26 ha 1 G -wysoki Trzykrotna wizja w ternie w miesiącach: IV, VI, VIII, pomiary GPS, wykonanie dokumentacji fitosocjologicznej i fotograficznej. B 0,24 ha 1 G -wysoki Trzykrotna wizja w ternie w miesiącach: IV, VI, VIII, pomiary GPS, wykonanie dokumentacji fitosocjologicznej i fotograficznej. UWAGA: Dane te należy także przekazać w wektorowej warstwie informacyjnej systemów informacji przestrzennej GIS zgodnie z wymaganiami zawartymi w pkt. 13. W części opisowej(2.6.1.; 2.6.2. ; 2.6.3.) należy dokonać analizy uzyskanych wyników. 22
2.6.1. Typy siedlisk przyrodniczych Murawy kserotermiczne Festuco-Brometea 6210 Szałwia łąkowa na skraju murawy Fragment murawy z dziewięćsiłem popłocholistnym 23
Charakterystyka Omawiany przedmiot ochrony, w obszarze Natura 2000 PLH060062 Rogów, położony jest w jego środkowej części. W dolnej części zbocza, o wystawie południowo zachodniej, gdzie na podłożu skał kredowych wykształciła się płytka rędzina występuje bogaty gatunkowo zespół Inuletum ensifoliae z omanem wąskolistnym Inula ensifolie, turzycą niską Carex humilis, leńcem pospolitym Thesium linohyllon, ostrożniem panońskim Cirsium pannonicum i lnem złocistym Linum flavum. W zbiorowisku tym rośnie dziewięćsił popłocholistny Carlina onopordifolia, a także aster gawędka Aster amellus, goryczka krzyżowa Gentiana cruciata. W miejscach wilgotniejszych o głębszej bardziej próchnicznej glebie przechodzi ono w zbiorowisko murawowo-zaroślowe Origano-Brachpodietum zdominowane przez kłosownicę pierzastą Brachypodium pinnatum, gorysz siny Peucedanum cervaria i miejscami rzepik pospolity Agrimonia eupatoria, ze znaczącym udziałem krzewów. Rośnie tu wisienka karłowata Cerasus fruticosa, powojnik prosty Clematis recta, zawilec wielkokwiatowy Anemone sylvestris. Płaty siedliska zajmują powierzchnię 0,40 ha i przedzielone są obniżeniem wypełnionym osadami spływów powierzchniowych, porośniętym przez dość zwarte zarośla krzewów. ranga w obszarze W obszarze Natura 2000 PLH060062 Rogów mimo niewielkiej powierzchni jest istotna, ponieważ stanowi siedlisko dla dziewięćsiłu popłocholistnego Carlina onopordifolia głównego przedmiotu ochrony. stan zachowania w obszarze Murawy kserotermiczne zachowane są w stopniu dobrym, duża liczba reprezentatywnych gatunków przy niewielkiej powierzchni. zagrożenia Tworzenie zwartych płatów trawiastych przez kłosownice pierzastą Zarastanie przez krzewy i drzewa. Ekspansja trzcinnika piaskowego Calamagrostis epigeios, wnikanie nawłoci olbrzymiej Solidago gigantea oraz eutrofizacja siedliska Grąd subkontynentalny Tilio-Carpinetum 9170 Charakterystyka Grąd w obszarze Natury 2000 Rogów występuje w postaci jednego płatu o powierzchni 4,26 ha w jego środkowej części. Porasta zbocza i dna dolinek denudacyjnych, oraz zachodnią skarpę wzniesienia. Na zboczach wykształcił się las grądowy z dominującą w drzewostanie lipą drobnolistną Tilia cordata i dębem szypułkowym Quercus robur w wieku 80-100 lat. W niższych piętrach dominuje również lipa z domieszką wiązu górskiego Ulmus glabra, klonu zwyczajnego Acer platanoides i grabu Carpinus betulus. Warstwa podszytu pokrywa około 50% powierzchni, oprócz podrostu drzew licznie występuje tu bez czarny Sambucus nigra i leszczyna pospolita Corylus avellana, rzadziej czeremcha zwyczajna Padus avium czy trzmielina pospolita Euonymus europaeus. W bujnie rozwiniętym runie oprócz gatunków charakterystycznych dla grądów, jak: marzanka wonna Galium odoratum, zawilec gajowy Anemone nemorosa, żankiel zwyczajny Sanicula europaea, miodunka ćma Pulmonaria obscura czy kopytnik pospolity Asarum europaeum licznie pojawiają się gatunki typowe dla łęgów Ficario-Ulmetum; ziarnopłon wiosenny Ficaria verna i złoć żółta Gagea lutea. Przy skraju lasu i na zboczach o ekspozycji południowej wykształciła się ciepła odmiana grądu, 24
składem gatunkowym nawiązująca do dąbrowy świetlistej; w drzewostanie dominuje dąb z domieszką sosny pospolitą Pinus sylvestris w podszycie pojawia się głóg jednoszyjkowy Crataegus monogyna i dereń świdwa Cornus sanguinea, a w runie rosną oprócz gatunków grądowych: dzwonek brzoskwiniolistny Campanula persicifolia, groszek czerniejący Lathyrus niger, miodownik melisowaty Mellitis melissophyllum, pierwiosnka lekarska Primula veris. Na uwagę zasługuje liczna populacja lilii złotogłów Lilium martagon oraz występowanie pluskwicy europejskiej Cimicifuga europaea, naparstnicy zwyczajnej Digitalis grandiflora i powojnika prostego Clematis recta. Grąd w aspekcie wiosennym Grądowe runo w pełni rozwoju 25
ranga w obszarze W obszarze Natura 2000 PLH060062 Rogów mimo niewielkiej powierzchni ranga jest istotna, ponieważ stanowi refugium dla wielu rzadkich i chronionych leśnych gatunków roślin. stan zachowania w obszarze Grąd zachowany jest w stopniu dobrym, duża liczba reprezentatywnych gatunków i złożona struktura przy stosunkowo młodym wieku. zagrożenia Nie kontrolowana wycinka drzew, usuwanie drzew martwych i zamierających, ekspansja winobluszczu Partenocissus inserta 26
2.6.2. Gatunki roślin i ich siedliska występujące na terenie obszaru Dziewięćsił popłocholistny Carlina onopordifolia 2249 Egzemplarz generatywny dziewięćsił rosnący w dużym zwarciu 27
Charakterystyka Jedno z 5 naturalnych stanowisk dziewięćsiłu popłocholistnego w Polsce. Na stanowisku dominują osobniki płonne rosnące pojedynczo lub w niewielkich kępach po kilka roślin (2-5 rozetek). W ogólnej liczbie około 75 sztuk jest tylko jeden osobnik generatywny. Występuje na powierzchni nieprzekraczającej 20 arów w 6 skupiskach, w najwyżej położonej, północnej części kserotermy, gdzie południowa składowa wystawy jest największa. Rośnie przeważnie w zespole Inuletum ensifoliae z omanem wąskolistnym Inula ensifolie i pszeńcem różowym Melampyrum arvense. Murawa jest tu dość niska (do 30 cm wys.), o nie pełnym zwarciu, zdominowana przez rośliny dwuliścienne. Duża część rozetek dziewięćsiłu, szczególnie na obrzeżach stanowiska, rośnie w zbiorowisku murawowo-zaroślowym Origano-Brachpodietum ze znaczącym udziałem traw, wysokich bylin i odrostów drzew i krzewów. Ocienienie wynikające z zarastania murawy nie pozwala roślinom na wejście w stadium generatywne i doprowadza do ich zaniku. W obszarze Natura 2000 PLH060062 Rogów dziewięćsił popłocholistny jest priorytetowym przedmiotem ochrony. stan zachowania w obszarze Dziewięćsił popłocholistny zachowany jest w stopniu dobrym, średnio liczna populacja złożona z osobników we wszystkich stadiach rozwojowych przy stosunkowo małej powierzchni potencjalnego siedliska. zagrożenia Wzrost ocienienia w wyniku zarastania murawy przez drzewa i krzewy, wysokie byliny, trawy i nawłoć oraz nadmierny rozwój warstwy mszystej a także eutrofizacja siedliska. 28
Moduł B 3. Stan ochrony przedmiotów ochrony objętych Planem Siedliska przyrodnicze Murawy kserotermiczne Festuco-Brometea Kod Natura Stanowi Parametr stanu sko 6210 Powierzchnia siedliska U1 Struktura i funkcje U1 Przedmioty ochrony objęte Planem Ocena stanu ochrony na Wskaźnik podstawie dostępnyc h danych wg skali FV, UI, U2 Gatunki charakterystyczne h1 Obce gatunki inwazyjne h38 Rodzime gatunki ekspansywne roślin zielnych h21 Ekspansja krzewów i podrostu drzew h12 Liczba gatunków storczykowatych h27 Ocena stanu ochrony po weryfikacji terenowej wg skali FV, UI, U2 X U1 obecnie wynosi około 0,3 ha, ulega powolnej redukcji X X X X X FV występuje 8 gatunków charakterystycznych FV - brak U1 kłosownica rozpierzchła i trzcinnik piaskowy w niewielkich płatach U1 pokrycie krzewów i odrostów drzew dochodzi miejscami do 25% U2 - brak Ogólna ocena stanu ochrony siedliska/gatu nku wg skali FV, UI, U2 U1* Uwagi 29
Grąd 9170 środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum) Perspektywy ochrony U1 Powierzchnia siedliska - FV Struktura i funkcje FV Zachowanie strefy ekotonowej h74 Charakterystyczna kombinacja florystyczna h83 Inwazyjne gatunki obce w podszycie i runie h2 Ekspansywne gatunki rodzime w runie h130 Struktura pionowa i przestrzenna h140 Wiek drzewostanu h5 Naturalne odnowienie drzewostanu h33 Gatunki obce w drzewostanie h24 X X X X X X X X X X U2 ostra granica między murawami, a lasem i gruntami ornymi. U1 przetrwanie siedliska w dłuższej perspektywie wymagać będzie prowadzenia systematyczny zabiegów przy niewielkim nakładzie prac. FV Zwiększa się na skutek sukcesji zbiorowisk krzewiastych. FV właściwa dla siedliska w regionie FV - brak FV - brak FV zróżnicowana, wielopiętrowa, obecne luki U1 dominują drzewa w wieku około 80 lat FV występuje w lukach i nie jest zgryzane FV - brak Martwe drewno X U1 - około10m 3 /ha FV Wskaźnik martwego drewna wielkowym iarowego jest nieznany z uwagi na brak możliwości poprawy tego wskaźnika w przeciągu obowiązyw ania PZO. Występując e gatunki drzew mogą osiągnąć wymaganą 30
Gatunki Dziewięćsił popłocholistny Carlina onopordifolia 2249 Perspektywy ochrony FV Parametry populacji U1 (łącznie) h3 Martwe drewno wielkowymiarowe h134 Mikrosiedliska drzewne Inne zniekształcenia h147 Liczba osobników p31 Powierzchnia siedliska zajęta przez populację p23 Typ rozmieszczenia p26 Liczba osobników generatywnych p104 Liczba osobników wegetatywnych p32 Obecność siewek p33 Stan zdrowotny p25 31 X X X X X nie ma z uwagi na wiek U1 10-20 szt./ha FV - brak FV brak wyraźnych zagrożeń i negatywnych trendów X U1 około 75 osobników U1 X X X X 24 arów FV skupienia po kila, kilkanaście (ponad 20) osob. U1 - < 1% (1 osobnik) X U1 90-95% X X FV około 10% populacji FV brak oznak chorobowych pierśnicę kwalifikują cą na drzewo wielkowym iarowe po 50 latach.
Parametry siedliska gatunku U1 Szanse zachowania gatunku U1 Powierzchnia X X 40 arów potencjalnego siedliska p22 Powierzchnia X X 24 arów zajętego siedliska p23 Stopień zarośnięcia X U1 20% siedliska przez ros. drzewiastą p35 Ocienienie p11 X U1 - średnie Wysokie byliny/ X U1 - <10% gatunki ekspansywne konkurencyjne p3 Wysokość runi p14 X U1 około 30cm Wojłok martwa X FV ilości śladowe materia organiczna p12 Miejsc do X U1 powyżej 5% pow. kiełkowania p9 Negatywny wpływ X U1 Obecny o małym otoczenia p59 Perspektywy ochrony 32 X natężeniu. U1 Sukcesja postępuje na całej powierzchni, najsilniej w niższych partiach kserotermy Prowadzone zabiegi ochronne oraz ich skuteczność p21 X U1 Wycinanie roślinności drzewiastej przynosi tylko krótkotrwałe efekty obserwuje się wzmożone odrastanie drzew i krzewów *ocena murawy U1 wynika z cząstkowych ocen wskaźników kardynalnych, natomiast zdiagnozowane oceny cząstkowe U2 nie są wskaźnikami
kardynalnymi decydującymi o ogólnej ocenie stanu ochrony siedliska. W czasie prac terenowy trzykrotnie zlustrowano cały obszar Natura 2000 PLH060062 Rogów. Stan przedmiotów ochrony oceniano na całkowitej powierzchni ich występowania. Na obniżoną ocenę stanu ochrony siedliska - Grąd subkontynentalny Tilio-Carpinetum i gatunku - Dziewięćsił popłocholistny Carlina onopordifolia złożyła się ocena wskaźników kardynalnych. W obu przypadkach wszystkie wskaźniki kardynalne otrzymały ocenę U1 stan niezadawalający. UWAGA: Dane te należy także przekazać w wektorowej warstwie informacyjnej systemów informacji przestrzennej GIS zgodnie z wymaganiami zawartymi w pkt. 13. 33
4. Analiza zagrożeń Lp. Przedmiot ochrony 1 6210 Murawy kserotermiczne (Festuco- Brometa) Numer stanowiska Obręb ewidencyjny Rogów, dz. ew. 062002_2.001 4.370 Id siedliska: 1A46, 3A97 Zagrożenia Istniejące I01 obce gatunki inwazyjne K02.01 - zmiana składu gatunkowego (sukcesja) organicznej. 2 9170 Grąd Obręb Brak zagrożenia B02.04 - usuwanie środkowoeurop ewidencyjny martwych i umierających ejski i Rogów, dz. drzew subkontynental ew. ny (Galio- 062002_2.001 34 Potencjalne A08 Nawożenie, nawozy sztuczne K02.02 - nagromadzenie materii organicznej Opis zagrożenia Ekspansja nawłoci na murawę z terenów sąsiednich. Wnikanie nawłoci na murawę degraduje siedlisko ponieważ powoduje ocienienie i wzbogacanie w próchnicę gleby i tym samym pozbawia roślin możliwości kwitnienia i kiełkowania nasion. Zarastanie przez drzewa i krzewy dotyczy całej powierzchni siedliska. Jest to proces naturalny polegający na rozwoju krzewów i drzew na skutek braku użytkowania pasterskiego, intensywność umiarkowana, oddziaływanie o charakterze wewnętrznym Ze względu na brak strefy buforowej między gruntami rolnymi a murawą nawozy przedostają się do murawy, intensywność mała, oddziaływanie o charakterze zewnętrznym Tworzenie się zwartych płatów trawiastych przez kłosownice pierzastą i ekspansja trzcinnika piaskowego szczególnie na obrzeżach gdzie gleba jest bardziej próchniczna sprzyja odkładaniu się materii Drzewa martwe oraz złomy i wykroty mogą być usuwane z powierzchni siedliska.
Carpinetum, Tilio- Carpinetum) 3 2249 Dziewięćsił popłocholistny Carlina onopordifolia 4.370 Id siedliska: Obręb ewidencyjny Rogów, dz. ew. 062002_2.001 4.370 Id gatunku: D369 I01 obce gatunki inwazyjne K02.01 - zmiana składu gatunkowego (sukcesja) K02.02 - nagromadzenie materii organicznej Ekspansja nawłoci na murawę z terenów sąsiednich. Wnikanie nawłoci na murawę degraduje siedlisko ponieważ powoduje ocienienie i wzbogacanie w próchnicę gleby i tym samym pozbawia roślin możliwości kwitnienia i kiełkowania nasion. Zarastanie przez drzewa i krzewy dotyczy całej powierzchni siedliska. Jest to proces naturalny polegający na rozwoju krzewów i drzew na skutek braku użytkowania pasterskiego, intensywność umiarkowana, oddziaływanie o charakterze wewnętrznym Tworzenie się zwartych płatów trawiastych przez kłosownice pierzastą oraz ekspansja trzcinnika piaskowego dotyczy potencjalnego siedliska - odłożona materia organiczna uniemożliwia kiełkowanie nasion. UWAGA: Dane te przekazać także w wektorowej warstwie informacyjnej systemów informacji przestrzennej GIS zgodnie z wymaganiami zawartymi w pkt 13. 35
5. Cele działań ochronnych Przedmiot ochrony Numer stanowiska Stan ochrony 9170 Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio- Carpinetum, Tilio- Carpinetum) 6210 Murawy kserotermiczne (Festuco- Brometa) Obręb ewidencyjny Rogów, dz. ew. 062002_2.0014.370 Obręb ewidencyjny Rogów, dz. ew. 062002_2.0014.370 Id siedliska: 1A46, 3A97 FV U1 36 Cel działań ochronnych Zachowanie siedliska w niepogorszonym stanie tj. FV Utrzymanie dotychczasowego stanu warunków siedliskowych. Zachowanie siedliska w niepogorszonym stanie tj. U1 Odtworzenie otwartego charakteru muraw. Poprawa wskaźników: Rodzime gatunki ekspansywne roślin zielnych h21 oraz Ekspansja krzewów i podrostu drzew h12 z U1 na FV. Powstrzymywanie sukcesji drzew i krzewów na murawach i osiągnięcie pokrycia drzew i krzewów co najmniej 10% nie więcej niż 25%. Perspektywa osiągnięcia właściwego stanu ochrony Aktualny stan właściwy 2249 Dziewięćsił Obręb ewidencyjny U1 Zachowanie siedliska murawy kserotermicznej Inuletum 10 lat popłocholistny Carlina Rogów, dz. ew. ensifoliae. onopordifolia 062002_2.0014.370 Poprawa wskaźnika Stopień zarośnięcia siedliska przez Id gatunku: roślinność drzewiastą i krzewiastą z U1 na FV. D369 Utrzymanie biotopu w stanie otwartym poprzez zahamowanie sukcesji krzewów i drzew czyli pokrycia drzew i krzewów do poziomu, poniżej 15% powierzchni siedliska gatunku. Zwiększenie powierzchni miejsc dogodnych do kiełkowania dziewięćsiła popłocholistnego, powyżej 10% powierzchni odsłoniętej gleby. Murawa kserotermiczna jest siedliskiem dla priorytetowego przedmiotu ochrony jakim jest, w przypadku obszaru Natura 2000 PLH060062 Rogów, dziewięćsił popłocholistny Carlina onopordifolia. Przyjęte cele działań ochronnych są zbieżne dla obu przedmiotów ochrony i 10 lat
wymagają tych samych zabiegów. 37
Moduł C 6. Ustalenie działań ochronnych Działania ochronne Lp. Przedmiot ochrony Nr Nazwa Zakres prac Miejsce realizacji Termin wykonania Szacunkowe koszty (w tys. zł) Podmiot odpowiedzialny za wykonanie Nr Działania związane z ochroną czynną Brak potrzeby działań dotyczących ochrony czynnej siedlisk przyrodniczych oraz związane z utrzymaniem lub modyfikacją metod gospodarowania 1 9170 Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum) Nr Działania związane z utrzymaniem lub modyfikacją metod gospodarowania Brak potrzeby działań dotyczących ochrony czynnej siedlisk przyrodniczych oraz związane z utrzymaniem lub modyfikacją metod gospodarowania Nr Działania dotyczące monitoringu realizacji działań ochronnych Brak potrzeby działań dotyczących monitoringu realizacji działań ochronnych Nr Uzupełnienie stanu wiedzy o przedmiocie ochrony Brak potrzeby działań dotyczących uzupełnienia stanu wiedzy o przedmiotach ochrony i uwarunkowaniach ich ochrony Nr Działania związane z ochroną czynną 6210 Murawy kserotermiczne (Festuco- Brometa) Utrzymanie Wycięcie i wyniesienie poza muraw w obszar siedliska odrostów stanie roślinności drzewiastej oraz A1 otwartym wyrywanie siewek i sadzonek poprzez drzew i krzewów zahamowanie sukcesji Cały płat murawy Obręb ewidencyjny Rogów, dz. ew. 062002_2.0014.370 Id siedliska: 1A46, 3A97 w pierwszym roku po zatwierdzeniu PZO 10/ha RDOŚ Lublin A2 Powstrzymanie ekspansji nawłoci usuwanie nawłoci poprzez wyrywanie lub wykoszenie, wyniesienie roślin poza granice cały płat murawy i teren sąsiadusiący na terenie obszaru w pierwszym roku po zatwierdzeniu PZO 2 RDOŚ Lublin 38
Działania ochronne Lp. Przedmiot ochrony Nr Nazwa Zakres prac Miejsce realizacji Termin wykonania Szacunkowe koszty (w tys. zł) Podmiot odpowiedzialny za wykonanie obszaru Natura 2000 Nr Działania związane z utrzymaniem lub modyfikacją metod gospodarowania B1 Zachowanie siedliska Działania obligatoryjne: Cały płat murawy Zachowanie dotychczasowego, Obręb ewidencyjny Rogów, dz. ew. otwartego charakteru siedliska. w drugim roku po zatwierdzeniu PZO, 062002_2.0014.370 Użytkowanie murawy, które następne co 2 lata Id siedliska: będzie zapobiegać ekspansji 1A46, 3A97 drzew i krzewów Właściciel lub posiadacz obszaru B1 Zachowanie siedliska Działania fakultatywne: Cały płat murawy Użytkowanie zgodnie z Obręb ewidencyjny Rogów, dz. ew. wymogami odpowiedniego 062002_2.0014.370 pakietu rolnośrodowiskowego w Id siedliska: ramach obowiązującego PROW 1A46, 3A97 nastawionego na ochronę muraw. Uszczegółowienie wymogów: Wypas obsada zwierząt od 0,4 do 0,6 DJP/ha, przy maksymalnym obciążeniu pastwiska do 2,5 t/ha (5 DJP/ha) sezon pastwiskowy od 1 maja do 15 października w drugim roku po zatwierdzeniu PZO, następne co 2 lata Właściciel lub posiadacz obszaru na podstawie porozumienia zawartego z organem sprawującym nadzór nad obszarem Natura 2000 albo na podstawie zobowiązania podjętego w związku z korzystaniem z programów wsparcia z tytułu utraty dochodowości. Nr Działania dotyczące monitoringu realizacji działań ochronnych Brak potrzeby działań dotyczących uzupełnienia stanu wiedzy o przedmiotach ochrony i uwarunkowaniach ich ochrony Nr Uzupełnienie stanu wiedzy o przedmiocie ochrony Brak potrzeby działań dotyczących uzupełnienia stanu wiedzy o przedmiotach ochrony i uwarunkowaniach ich ochrony 39
Działania ochronne Lp. Przedmiot ochrony Nr Nazwa Zakres prac Miejsce realizacji Termin wykonania Szacunkowe koszty (w tys. zł) Podmiot odpowiedzialny za wykonanie Działania związane z ochroną czynną Utrzymanie Wycięcie i wyniesienie poza muraw w obszar siedliska odrostów stanie roślinności drzewiastej oraz A1 otwartym wyrywanie siewek i sadzonek poprzez drzew i krzewów zahamowanie sukcesji Obręb ewidencyjny Rogów, dz. ew. 062002_2.0014.370 Id gatunku: D369 w pierwszym roku po zatwierdzeniu PZO RDOŚ Lublin A3 Zwiększenie wygrabienie i wyniesienie poza Zgodnie z załącznikiem mapowym nr pierwszy zabieg w roku zatwierdzenia powierzchni miejsc obszar siedliska martwej materii 6 organicznej na powierzchni 0,15 PZO, następne co 2 lata dogodnych do ha kiełkowania 2 Działania związane z utrzymaniem lub modyfikacją metod gospodarowania 2249 Dziewięćsił popłocholistny Carlina onopordifolia B1 Działania obligatoryjne: Zachowanie dotychczasowego, otwartego charakteru siedliska. cały płat siedliska gatunku Użytkowanie murawy, które będzie zapobiegać ekspansji drzew i krzewów w drugim roku po zatwierdzeniu PZO, następne co 2 lata Właściciel posiadacz obszaru lub B2 Działania fakultatywne: Użytkowanie zgodnie z wymogami odpowiedniego pakietu rolnośrodowiskowego w ramach obowiązującego PROW nastawionego na ochronę muraw. Uszczegółowienie wymogów: cały płat siedliska gatunku Wypas obsada zwierząt od 0,4 do 0,6 DJP/ha, przy maksymalnym obciążeniu pastwiska do 2,5 t/ha (5 DJP/ha) sezon pastwiskowy od 1 40 w drugim roku po zatwierdzeniu PZO, następne co 2 lata Właściciel lub posiadacz obszaru na podstawie porozumienia zawartego z organem sprawującym nadzór nad obszarem Natura 2000 albo na podstawie zobowiązania podjętego w związku z korzystaniem z programów wsparcia z tytułu utraty dochodowości.
Działania ochronne Lp. Przedmiot ochrony Nr Nazwa Zakres prac Miejsce realizacji Termin wykonania Szacunkowe koszty (w tys. zł) Podmiot odpowiedzialny za wykonanie maja do 15 października Nr Działania dotyczące monitoringu realizacji działań ochronnych Brak potrzeby działań dotyczących uzupełnienia stanu wiedzy o przedmiotach ochrony i uwarunkowaniach ich ochrony Nr Uzupełnienie stanu wiedzy o przedmiocie ochrony Brak potrzeby działań dotyczących uzupełnienia stanu wiedzy o przedmiotach ochrony i uwarunkowaniach ich ochrony 41
7. Ustalenie działań w zakresie monitoringu stanu ochrony przedmiotów ochrony Przedmiot ochrony 9170 Grąd środkowoeuropej ski i subkontynentalny (Galio- Carpinetum, Tilio- Carpinetum) 6210 Murawy kserotermiczne (Festuco- Numer stanowis ka Cel działań ochronnych Zachowanie siedliska w niepogorszony m stanie tj. FV Utrzymanie dotychczasowe go stanu warunków siedliskowych. Zachowanie siedliska w niepogorszony Parametr Wskaźnik Zakres prac monitorin gowych Powierzchnia siedliska Struktura i funkcje Perspektywy ochrony Powierzchnia siedliska Struktura i Gatunki Charakterystyczna kombinacja florystyczna h83 Inwazyjne gatunki obce w podszycie i runie h2 Ekspansywne gatunki rodzime w runie h130 Struktura pionowa i przestrzenna h140 Wiek drzewostanu h5 Naturalne odnowienie drzewostanu h33 Gatunki obce w drzewostanie h24 Martwe drewno (łącznie) h3 Martwe drewno wielkowymiarowe h134 Mikrosiedliska drzewne Inne zniekształcenia h147 42 Ocena wskaźnika w oparciu o wytyczne GIOŚ Ocena wskaźnika w oparciu Terminy/ częstotliwość w 5 roku obowiązywani a PZO w 3, 6, 9 roku obowiązywani a PZO Miejsce Transekt opisany punktami o współrzędnych początek: N50 o 47'51.7" E23 o 31'32.4" środek N50 o 47'48.5" E23 o 31'31.8" Koniec N50 o 47'45.3" E23 o 31'32.7" Z uwagi na małą powierzchnię murawy i brak Podmiot odpowiedzi alny RDOŚ w Lublinie RDOŚ w Lublinie Szacowany koszt (w tys. zł) 3 9
Przedmiot ochrony Brometa) 2249 Dziewięćsił popłocholistny Carlina onopordifolia Numer stanowis ka Id gatunku: D369 Cel działań ochronnych m stanie tj. U1 Odtworzenie otwartego charakteru muraw. Utrzymanie biotopu w stanie otwartym poprzez zahamowanie sukcesji Parametr Wskaźnik Zakres prac monitorin gowych funkcje charakterystyczne h1 o wytyczne Obce gatunki inwazyjne GIOŚ h38 Rodzime gatunki ekspansywne roślin zielnych h21 Ekspansja krzewów i podrostu drzew h12 Liczba gatunków storczykowatych h27 Zachowanie strefy ekotonowej h74 Perspektywy ochrony Populacja Siedlisko Liczebność Struktura Stan zdrowotny Powierzchnia potencjalnego siedliska Powierzchnia zajętego siedliska Fragmentacja siedliska Stopień zarośnięcia siedliska przez roślinność drzewiastą i krzewiastą (dla siedlisk otwartych) Ocienienie Wysokie byliny/gatunki ekspansywne - 43 Ocena wskaźnika w oparciu o wytyczne GIOŚ Terminy/ częstotliwość w 3, 6, 9 roku obowiązywani a PZO Miejsce mozliwości wyznaczenia transektu wyznaczono punkty o współrzędnych N50 o 47'52.4" E23 o 31'23.6" środek N50 o 47'50.8" E23 o 31'25.5" Koniec N50 o 47'48.6" E23 o 31'28.0" Punkt o współrzędnych N50 o 47'51.8" E23 o 31'25.0" Podmiot odpowiedzi alny RDOŚ w Lublinie Szacowany koszt (w tys. zł) 9
Przedmiot ochrony Numer stanowis ka Cel działań ochronnych Parametr Wskaźnik Zakres prac monitorin gowych konkurencyjne Wysokość runi Wojłok (martwa materia organiczna) Miejsca do kiełkowania Terminy/ częstotliwość Miejsce Podmiot odpowiedzi alny Szacowany koszt (w tys. zł) Cel monitoringu Celem monitoringu jest określenie tendencji zasięgu, stanu siedliska oraz stanu populacji gatunku. Parametry i wskaźniki Parametry i wskaźniki służące do oceny są wybrane na podstawie przewodników metodycznych przygotowanych dla Monitoringu gatunków i siedlisk przyrodniczych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska GIOŚ (http://siedliska.gios.gov.pl/index.php/metodyka). Oceny poszczególnych wskaźników winny być dokonane w oparciu o ww. metodyki. Częstotliwość monitoringu Należy wykonać pięć serii obserwacji: w 3, 6, i 9 roku obowiązywania planu, co zapewni informacje o stanie ochrony w całym okresie obowiązywania planu i pozwoli na ewentualną modyfikację działań. Wybór stanowisk do monitoringu Ze względu na niewielką powierzchnię zajmowaną przez populację gatunku należy monitorować cały płat murawy kserotermicznej oznaczone Id 1A46. 44