UCHWAŁA NR XXXVII/236/17 RADY POWIATU DZIERŻONIOWSKIEGO. z dnia 28 listopada 2017 r.

UCHWAŁA NR XXXVII/236/17 RADY POWIATU DZIERŻONIOWSKIEGO z dnia 28 listopada 2017 r. w sprawie przyjęcia Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2018-2020 Na podstawie art. 4 ust.1 pkt 3a ustawy z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2017r. poz.1868) oraz art. 180 pkt 1 ustawy z dnia 09 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U. z 2017r. poz.697 z późn. zmianami) Rada Powiatu Dzierżoniowskiego uchwala, co następuje: 1. Przyjmuje się Powiatowy Program Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2018-2020, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Zarządowi Powiatu Dzierżoniowskiego. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Wiceprzewodniczący Rady Powiatu Dzierżoniowskiego Krzysztof Zawadzki Id: CA0CB5F2-8576-43F2-B25F-7D6B1FE844BB. Podpisany Strona 1

Załącznik do Uchwały nr XXXVII/236/17 Rady powiatu Dzierżoniowskiego z dnia 28 listopada 2017 Powiatowy Program Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2018-2020 Dzierżoniów, 2017 rok Id: CA0CB5F2-8576-43F2-B25F-7D6B1FE844BB. Podpisany Strona 2

Spis treści Wstęp... 3 1. Diagnoza rodzinnej i instytucjonalnej pieczy zastępczej oraz usamodzielnianych wychowanków pieczy zastępczej w Powiecie Dzierżoniowskim... 5 1.1. Rodzinna piecza zastępcza... 5 1.2. Instytucjonalna piecza zastępcza... 11 1.3. Usamodzielnienia... 13 2. Cele Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej... 15 3. Limity rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka na lata 2018-2020... 19 4. Beneficjenci, finansowanie oraz monitorowanie Programu... 19 2 Id: CA0CB5F2-8576-43F2-B25F-7D6B1FE844BB. Podpisany Strona 3

Wstęp Zgodnie z preambułą ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej celem zasadniczym osób, instytucji i organizacji jest dobro dziecka, które potrzebuje szczególnej ochrony i pomocy ze strony dorosłych, poczucia szczęścia, miłości oraz harmonii w okresie wzrastania, a także przyszłej samodzielności życiowej. Drugim istotnym celem jest dobro rodziny, która stanowi podstawową komórkę społeczną oraz naturalne środowisko rozwoju dla jej członków, w szczególności dla dzieci. Celem pomocy skierowanej do dziecka oraz rodziny jest zatem stworzenie takich warunków, aby dziecko które zostało zabrane ze środowiska rodzinnego mogło do niego powrócić. Wspieranie rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczowychowawczych to zespół planowanych działań mających na celu przywrócenie rodzinie zdolności do wypełniania tych funkcji. System pieczy zastępczej to zespół osób, instytucji i działań mających na celu zapewnienie czasowej opieki i wychowania dzieciom w przypadku niemożności sprawowania opieki i wychowania przez rodziców. Zadania administracji publicznej w tym zakresie są realizowane we współpracy ze środowiskiem lokalnym, sądami, policją, instytucjami oświatowymi i leczniczymi oraz organizacjami pozarządowymi. Podstawą opracowania Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2018-2020, zwanego dalej Programem jest ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2017 r., poz. 697 tekst jednolity z późn. zm.). Zgodnie z art. 180 ww. ustawy zapewnienie dzieciom pieczy zastępczej jest zadaniem własnym powiatu. Do głównych zadań w tym zakresie należą: organizowanie opieki i wychowania w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka oraz placówkach opiekuńczo-wychowawczych, organizowanie wsparcia osobom usamodzielnianym opuszczającym pieczę zastępczą, tworzenie warunków do powstawania i działania rodzin zastępczych, rodzinnych domów dziecka i rodzin pomocowych, organizowanie szkoleń dla rodzin zastępczych, prowadzących rodzinne domy dziecka i dyrektorów placówek opiekuńczo-wychowawczych typu rodzinnego, organizowanie szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, prowadzenia rodzinnego domu dziecka lub pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczo-wychowawczych typu rodzinnego, organizowanie wsparcia dla rodzinnej pieczy zastępczej, 3 Id: CA0CB5F2-8576-43F2-B25F-7D6B1FE844BB. Podpisany Strona 4

finansowanie szkoleń dla kandydatów, świadczeń pieniężnych i pomocy przewidzianej dla pieczy zastępczej oraz osób usamodzielnianych. W Programie położono nacisk na zadania wynikające z ustawy, czyli zapewnienie pieczy zastępczej oraz udzielanych z tego tytułu świadczeń, a także na działaniach profilaktycznych oraz bardzo istotnej współpracy międzyinstytucjonalnej. Realizacja tych działań ma na celu umożliwienie rodzinom funkcjonowanie poza systemem pomocy społecznej w przyszłości, a przez to powrót dziecka do rodziny biologicznej. Wspomaganie rodziny w wypełnianiu zadania wychowania i opieki nad dziećmi oznacza zaangażowanie wielu podmiotów, zarówno instytucjonalnych, jak i pozainstytucjonalnych, co z kolei wymaga stworzenia skoordynowanego i spójnego systemu pieczy zastępczej. W związku z tym, że jednym z wielu zadań powierzonych powiatowi jest organizacja opieki zastępczej dla dzieci, celem programu jest zaprezentowanie organizacji zadań w zakresie pieczy zastępczej w powiecie dzierżoniowskim w najbliższych 3 latach. Program opracowany jest przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie i Ochrony Zdrowia w Dzierżoniowie, które Zarządzeniem Starosty Dzierżoniowskiego Nr 43/2011 z dnia 28 grudnia 2011 r. zostało wyznaczone na organizatora rodzinnej pieczy zastępczej. Działania w zakresie rozwoju pieczy zastępczej zapisane w niniejszym Programie, podejmowanie są w szczególności w oparciu o następujące przepisy: 1. Konstytucję Rzeczpospolitej Polskiej, 2. Ustawę z dnia 9 czerwca 2011 o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej ( Dz. U. z 2017 r. poz. 697 tekst jednolity z późn. zm.), 3. Ustawę z dnia 12 marca 2004 o pomocy społecznej ( Dz. U. z 2017 poz.1769 tekst jednolity), 4. Konwencja o Prawach Człowieka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych z dnia 20 listopada 1989 r., 5. Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2015-2025. 4 Id: CA0CB5F2-8576-43F2-B25F-7D6B1FE844BB. Podpisany Strona 5

1. Diagnoza rodzinnej i instytucjonalnej pieczy zastępczej oraz usamodzielnianych wychowanków pieczy zastępczej w Powiecie Dzierżoniowskim Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej z późn. zm. określa formy pieczy zastępczej dokonując podziału na rodzinną pieczę zastępczą oraz instytucjonalną pieczę zastępczą. Zapewnienie pieczy zastępczej jest zadaniem własnym powiatu. W sytuacji gdy, pomimo pomocy gminy, rodzice nie są w stanie właściwie wywiązać się ze swoich rodzicielskich zadań, należy zapewnić dziecku opiekę i wychowanie w formie rodzinnej lub instytucjonalnej pieczy zastępczej. 1.1. Rodzinna piecza zastępcza Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U. z 2017 r. poz.697 tekst jednolity z późn. zm.) definiuje następujące rodzaje rodzin zastępczych: rodzina zastępcza spokrewniona mogą ją stanowić małżonkowie (lub osoba samotna) będący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka, rodzina zastępcza niezawodowa mogą nią być małżonkowie (lub osoba samotna) nie będący wstępnymi i rodzeństwem dziecka tzn. mogą nią być osoby spokrewnione w dalszej linii lub obce, rodzina zastępcza zawodowa, w tym: zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego i zawodowa specjalistyczna (dla dzieci z orzeczoną niepełnosprawnością, dla dzieci skierowanych do umieszczenia w pieczy na podstawie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich i małoletnich matek z dziećmi) rodzina zastępcza niespokrewniona z dzieckiem, pobierająca wynagrodzenie w ramach umowy zlecenia, może w niej przebywać do 3 dzieci, rodzinny dom dziecka tworzą małżonkowie lub osoba niebędąca w związku małżeńskim, które nie są w żaden sposób spokrewnione czy spowinowacone z dzieckiem, otrzymują wynagrodzenie z umowy zlecenia, może w nim przebywać do 8 dzieci, rodzina pomocowa jest to forma rodzinnej pieczy zastępczej, która wspiera rodziny zastępcze oraz rodzinne domy dziecka. W przypadku czasowego niesprawowania opieki nad dzieckiem przez rodzinę zastępczą lub prowadzącego rodzinny dom dziecka (z uwagi 5 Id: CA0CB5F2-8576-43F2-B25F-7D6B1FE844BB. Podpisany Strona 6

np. na wypoczynek lub zdarzenie losowe bądź nieprzewidzianą trudność), piecza zastępcza może zostać czasowo powierzona rodzinie pomocowej. Rodziną pomocową może być: rodzina zastępcza niezawodowa, zawodowa lub prowadzący rodzinny dom dziecka; małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim, przeszkoleni do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, prowadzenia rodzinnego domu dziecka lub rodziny przysposabiającej. Poniższe tabele obrazują liczbę rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka funkcjonujących na terenie Powiatu oraz liczbę dzieci umieszczonych w tych rodzinach. Tabela 1 Liczba rodzin zastępczych funkcjonujących w latach 2014-2017 2014 2015 2016 I połowa 2017 Rodziny zastępcze spokrewnione 100 96 99 98 Rodziny zastępcze niezawodowe 52 57 56 59 Rodziny zastępcze zawodowe, w tym: Specjalistyczne Pogotowia rodzinne 8 0 0 0 0 9 9 5 4 4 4 2 Rodzinne domy dziecka 6 6 7 5 Łącznie 166 168 171 165 Rodziny pomocowe 10 15 9 1 Opracowanie własne Można zauważyć, że w przypadku rodzin zastępczych spokrewnionych i rodzin zastępczych niezawodowych ich liczba utrzymuje się na podobnym poziomie w każdym roku. Znacząco zmniejszyła się liczba rodzin zawodowych w tym pełniących funkcję pogotowia rodzinnego. Spowodowane jest to m.in. przez szybką ingerencję organizatora rodzinnej pieczy zastępczej po ujawnieniu nieprawidłowości w rozwiązanych rodzinach lub ze względu na sytuację osobistą osób pełniących funkcję rodziny zastępczej. 6 Id: CA0CB5F2-8576-43F2-B25F-7D6B1FE844BB. Podpisany Strona 7

Rodziny zastępcze korzystały z rodzin pomocowych przede wszystkim z powodu czasowego niesprawowania opieki nad dzieckiem związanej z urlopem i wyjazdem wakacyjnym. Coraz mniejsze zainteresowanie tą formą pomocy wiąże się z tym, że obecnie rodziny zastępcze organizują wyjazdy wakacyjne wspólnie z dziećmi lub korzystają ze zorganizowanych wyjazdów dla dzieci typu kolonie, obozy itp. Ponadto prowadzący rodziny zastępczej i rodzinne domy dziecka mają możliwość skorzystania z dofinansowania do wypoczynku dziecka, z czego coraz chętniej korzystają. Tabela 2 Liczba dzieci umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej w latach 2014-2017 2014 2015 2016 I połowa 2017 Rodziny zastępcze spokrewnione Rodziny zastępcze niezawodowe 128 126 133 131 67 73 68 75 Rodziny zastępcze zawodowe, w tym: Specjalistyczne Pogotowia rodzinne 20 0 0 0 0 23 20 18 4 11 11 7 Rodzinne domy dziecka 41 50 34 37 Dzieci umieszczone poza Powiatem 12 13 12 16 Dzierżoniowskim 1 Łącznie 256 272 255 261 Opracowanie własne Liczba dzieci w rodzinach zastępczych spokrewnionych i rodzina zastępczych niezawodowych utrzymywała się również na podobnym poziomie na przestrzeni lat. Pomimo rozwiązania się 4 rodzin zastępczych zawodowych w tym 2 rodzin pełniących funkcję pogotowia liczba dzieci w tych rodzinach pozostaje na podobnym poziomie porównując poszczególne lata. Spowodowane jest to częstszymi interwencjami przeprowadzanymi przez pracowników ośrodków pomocy społecznej oraz ujawnianymi podczas nich zaniedbaniami 1 Umieszczenie dzieci w rodzinnej pieczy zastępczej poza terenem Powiatu Dzierżoniowskiego najczęściej jest spowodowane miejscem zamieszkania rodziny zastępczej tj., cioci, wujka, rodzeństwa, dziadków itp., która przejmuje opiekę nad dzieckiem 7 Id: CA0CB5F2-8576-43F2-B25F-7D6B1FE844BB. Podpisany Strona 8

i nieprawidłowościami, które nie pozwalają na sprawowanie opieki nad dzieckiem. Zmniejszenie liczby dzieci w rodzinnych domach dziecka spowodowane jest tym, że na chwilę obecną w tej formie pieczy zastępczej przebywają dzieci, które nie mają możliwości na adopcję lub na powrót do rodzin biologicznych (przede wszystkim ze względu na brak zainteresowania rodziców sytuacją dzieci lub niezmieniającą się sytuacją rodzinną). Są to dzieci przebywające od kilku lat w tej formie pieczy zastępczej. Tabela 3 Liczba przyjętych dzieci oraz liczba dzieci opuszczających rodzinną pieczę zastępczą w latach 2014-2017 Dzieci opuszczające pieczę zastępczą, Dzieci przybyłe do rodzinnej pieczy zastępczej w tym: przed ukończeniem 18 roku życia po 18 roku życia 2014 58 42 35 7 2015 66 62 48 14 2016 62 I połowa 2017 Opracowanie własne 46 83 67 16 34 22 12 Zauważyć należy, że poza rokiem 2016 liczba dzieci opuszczających rodzinną pieczę zastępczą jest znacznie mniejsza niż liczba dzieci przybyłych do pieczy. Powodów dłuższego przebywania dzieci w rodzinach zastępczych i rodzinnych domów dziecka jest wiele, m.in. przedłużające się postępowania sądowe, przedłużające się poszukiwanie kandydatów na rodziców adopcyjnych, brak mieszkań dla osób usamodzielnianych itp. Najważniejszym jednak powodem pozostawania dzieci w rodzinach zastępczych i rodzinnych domach dziecka jest brak zmian w sytuacji życiowej rodziców biologicznych, które prowadzą do przedłużania się pobytu dzieci pod opieką opiekunów zastępczych. W I połowie 2017 roku dzieci przebywające powyżej 3 lat w rodzinnej pieczy zastępczej stanowiły 61% wszystkich dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych i rodzinnych domach dziecka (159 dzieci na 261 umieszczonych). 8 Id: CA0CB5F2-8576-43F2-B25F-7D6B1FE844BB. Podpisany Strona 9

Szkolenia dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, niezawodowej lub do prowadzenia rodzinnego domu dziecka Powiatowe Centrum Pomocy Rodziny i Ochrony Zdrowia w Dzierżoniowie jako Organizator rodzinnej pieczy zastępcze jest zobowiązane do prowadzenia naboru kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka oraz organizowanie szkoleń dla ww. kandydatów. Dodatkowo PCPRiOZ doszkala osoby, które zostały ustanowione przez sąd rodziną zastępczą i zgodnie z przepisami, zobowiązana są do odbycia szkolenia. W latach 2014-2016 przeprowadzono 4 szkolenia dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka. Osoby były szkolone przez trenerów Programu PRIDE. Jedno szkolenie prowadzone było przez trenerów Programu RODZINA. W roku 2017 szkolenie dla kandydatów zorganizowane zostało w II półroczu. Poniższe tabele obrazują liczbę osób biorących udział w szkoleniach dla kandydatów do pełnienia pieczy zastępczej, liczbę osób doszkalanych oraz liczby rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka powstałych i rozwiązanych w latach 2014-2017. Tabela 4 Liczba kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, którzy ukończyli szkolenie w latach 2014-2016 2014 2015 2016 2017 2 Liczba osób 13 11 2 4 Liczba rodzin 8 6 1 2 Tabela 5 Liczba osób ustanowionych rodziną zastępczą, którzy ukończyli szkolenie w latach 2014-2016 2014 2015 2016 Liczba osób 4 11 7 2 Kandydaci do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka biorący udział w szkoleniu. Szkolenie zakończy się prawdopodobnie w grudniu 2017r. 9 Id: CA0CB5F2-8576-43F2-B25F-7D6B1FE844BB. Podpisany Strona 10

powstałe rozwiązane powstałe rozwiązane powstałe rozwiązane powstałe rozwiązane Tabela 6 Liczba rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka powstałych i rozwiązanych w latach 2014-2017 2014 2015 2016 I połowa 2017 Rodziny zastępcze spokrewnione 13 11 14 18 18 20 13 15 Rodziny zastępcze niezawodowe 6 7 14 9 12 16 15 7 Rodziny zastępcze zawodowe 1 0 1 0 0 1 0 0 Rodziny zastępcze zawodowe pełniące funkcję 0 1 0 0 0 1 0 1 pogotowia rodzinnego Rodziny zastępcze zawodowe 0 0 0 0 0 0 0 0 specjalistyczne Rodzinne domy dziecka 0 0 1 0 0 2 0 0 Ogółem 20 19 30 27 30 40 28 23 Liczba rodzin zastępczych spokrewnionych i niezawodowych utrzymuje się na podobnym poziomie każdego roku. Porównując powyższe tabelki można zauważyć, że bardzo zmniejszyła się liczba kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka. Pomimo przeprowadzonej w roku 2017 kampanii i prezentacji pieczy zastępczej liczba kandydatów na tegorocznym szkoleniu wynosi tylko 4 osoby. Ukończenie szkolenia nie gwarantuje również, że rodzina zastępcza zostanie zawiązana. Jest to indywidualna decyzja kandydatów, która czasami po odbyciu szkolenia zostaje odłożona w czasie. Ponadto w prezentowanym okresie został zawiązany tylko 1 rodzinny dom dziecka i 2 rodziny zawodowe. Rozwiązały się natomiast 2 rodzinne domy dziecka, 3 rodziny zastępczej zawodowe pełniące funkcję pogotowia rodzinnego oraz 1 rodzina zastępcza zawodowa. Powody rozwiązania rodzin zastępczych zawodowych zostały podane pod tabelą nr 1. Dodatkowo jednym z powodów rozwiązywania się rodzin zastępczych zawodowych oraz rodzinnych domów dziecka są kwestie finansowe związane z niskimi wynagrodzeniami, które rodziny otrzymują za swoją pracę. Zgodnie z ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej rodzinie zastępczej 10 Id: CA0CB5F2-8576-43F2-B25F-7D6B1FE844BB. Podpisany Strona 11

zawodowej i prowadzącemu rodzinny dom dziecka przysługuje wynagrodzenie w wysokości nie niższej niż 2 000,00 zł miesięcznie. Rodzinie zastępczej zawodowej pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego przysługuje wynagrodzenie nie niższe niż 2 600,00 zł miesięcznie. W Powiecie Dzierżoniowskim wynagrodzenie rodzin zastępczych i prowadzących rodzinne domy dziecka kształtuje się następująco: Tabela 7 Wynagrodzenie rodzin zastępczych zawodowych i prowadzących rodzinne domy dziecka Średnia za I półrocze 2017 Wynagrodzenie za październik Brutto Netto Brutto Netto Rodzinne domy dziecka 2 903,59 zł 2 214,90 zł 2 861,19 zł 2 118,28 zł Rodziny zastępcze zawodowe 2 046,67 zł 1 595,40 zł 2 046,67 zł 1 595,40 zł Rodziny zastępcze zawodowe pełniące funkcję pogotowia rodzinnego 3 2543,73 zł 1 880,88 zł 3 075,60 zł 2 267,25 zł 1.2. Instytucjonalna piecza zastępcza Ustawodawca, w sytuacjach gdy nie ma możliwości zapewnienia dziecku rodzinnej pieczy zastępczej, wskazał drugą formę - instytucjonalną pieczę zastępczą. Na poziomie powiatu piecza ta jest sprawowana w formie placówki opiekuńczo-wychowawczej. Ustawa wymienia cztery typy placówek opiekuńczo-wychowawczych: socjalizacyjne, interwencyjne, specjalistyczno-terapeutyczne, rodzinne. Na terenie Powiatu Dzierżoniowskiego działa Powiatowe Centrum Opieki i Wychowania w Pieszycach tj. placówka opiekuńczo-wychowawcza łącząca funkcje placówki socjalizacyjnej i interwencyjnej. W skład Centrum wchodzą trzy placówki socjalizacyjne i jedna interwencyjna. Jednostka dysponuje 68 miejscami. Ich struktura obecnie rozkładała się następująco: Dom Dziecka nr 1 w Pieszycach 30 miejsc w socjalizacji, Dom Dziecka nr 2 w Piławie Górnej 14 miejsc w socjalizacji, 3 Do 7 lutego 2017 r. funkcjonowały 3 rodziny zastępcze zawodowe pełniące funkcję pogotowia rodzinnego. 11 Id: CA0CB5F2-8576-43F2-B25F-7D6B1FE844BB. Podpisany Strona 12

Całorocznie Na dzień 31 XII Całorocznie Na dzień 31 XII Całorocznie Na dzień 31 XII Półrocznie Na dzień 30 VI Dom Dziecka nr 3 w Piławie Górnej 14 miejsc w socjalizacji, Dom Dziecka nr 4 w Piławie Górnej 10 miejsc w interwencji. Tabela 8 Liczba dzieci przebywająca w placówce opiekuńczo-wychowawczej w latach 2014-2017 2014 2015 2016 I połowa 2017 2 5 1 1 Typ socjalizacyjny 62 58 51 57 Typ interwencyjny 97 9 119 9 101 4 67 9 Razem 71 67 55 66 Dzieci umieszczone w POW poza Powiatem Dzierżoniowskim 4 Tabela 9 Liczba przyjętych dzieci oraz liczba dzieci opuszczających instytucjonalną pieczę zastępczą w latach 2014-2017 Dzieci opuszczające pieczę zastępczą, w tym: Dzieci przybyłe do instytucjonalnej pieczy zastępczej 2014 20 2015 22 2016 21 I połowa 2017 10 przed ukończeniem 18 roku życia 26 po 18 roku życia 14 12 21 15 6 26 15 11 13 7 6 Mając na uwadze przepisy ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej w placówce opiekuńczo-wychowawczej na terenie Powiatu Dzierżoniowskiego są 4 Umieszczenie dzieci w instytucjonalnej pieczy zastępczej poza terenem Powiatu Dzierżoniowskiego najczęściej jest spowodowane było faktem, że rozwiązywano rodziny zastępcze, które sprawowały opiekę nad dziećmi z terenu Powiatu Dzierżoniowskiego. W 2016 i 2017 roku koszt pobytu opłacany był za pobyt dziecka w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej. 12 Id: CA0CB5F2-8576-43F2-B25F-7D6B1FE844BB. Podpisany Strona 13

umieszczane dzieci powyżej 10 roku życia wymagające szczególnej opieki lub mające trudności w przystosowaniu się do życia w rodzinie. W uzasadnionych przypadkach w placówce opiekuńczo-wychowawczej umieszczane są dzieci młodsze tj. poniżej 10 roku życia. Najczęściej następuje to w momencie wspólnego umieszczenia starszego rodzeństwa w tej formie pieczy zastępczej. 1.1. Usamodzielnienia Osoby usamodzielniane pomimo troskliwej opieki ze strony swoich opiekunów zastępczych posiadają niejednokrotnie zbyt niską motywacje do podejmowania działań w swoim dorosłym życiu. Jednym z największych problemów osób usamodzielnianych, opuszczających pieczę zastępczą, jest trudność w zakresie spraw mieszkaniowych. Wychowankowie nie mają szans na pozyskanie mieszkań z zasobów gmin i tym samym najczęściej wracają do środowisk biologicznych. Osoby te wymagają wsparcia oraz motywacji do działania. W związku z tym zasadne jest udzielenie im wsparcia w jak najszerszym zakresie w celu poprawienia ich funkcjonowania w społeczeństwie. Osobie opuszczającej, po osiągnięciu pełnoletności rodzinę zastępczą, rodzinny dom dziecka, placówkę opiekuńczo-wychowawczą lub regionalną placówkę wychowawczo-terapeutyczną, zwanej dalej osobą usamodzielnianą, w przypadku gdy jej umieszczenie nastąpiło na podstawie orzeczenia sądu przyznaje się pomoc na: a) kontynuowanie nauki, b) usamodzielnienie, c) zagospodarowanie. Wnioski na ww. pomoc osoba usamodzielniania składa w powiatowym centrum pomocy rodzinie ze względu na miejsce osiedlenia się osoby usamodzielnianej. Ponadto osobie usamodzielnianej udziela się pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych i zatrudnieniu oraz zapewnia się pomoc prawną i psychologiczną. Poniższa tabela przedstawia liczbę osób usamodzielnianych korzystających z pomocy finansowej w latach 2014-2017: 13 Id: CA0CB5F2-8576-43F2-B25F-7D6B1FE844BB. Podpisany Strona 14

Tabela 10 Liczba osób usamodzielnianych 5 w latach 2014-2017 korzystających z pomocy finansowej 2014 2015 2016 I półrocze 2017 Kontynuowanie nauki 65 81 71 45 Zagospodarowanie 3 4 6 10 4 5 27 8 Usamodzielnienie 8 14 27 5 Podsumowanie Podsumowując zawarte powyżej dane należy zauważyć, że o ile powstawanie rodzin zastępczych spokrewnionych i niezawodowych (spokrewnionych z dziećmi, np. ciocia, wujek, kuzynostwo itp.) pozostaje na podobnym poziomie, tak zawiązywanie nowych rodzin zastępczych zawodowych, rodzinnych domów dziecka i rodzin zastępczych zawodowych pełniących funkcję pogotowia rodzinnego od trzech lat nie zwiększa się. Ponadto od 2012 roku na terenie Powiatu nie funkcjonuje żadna rodzina zastępcza specjalistyczna. Założeniem pieczy zastępczej jest deinstytucjonalizacja, która ma spowodować zmniejszenie ilości placówek opiekuńczo-wychowawczych i tworzenie jak najwięcej nowych form rodzinnej pieczy zastępczej, które z założenia są najbardziej zbliżone do naturalnego środowiska w jakim powinno wychowywać się dziecko. By zachęcić osoby do bycia rodziną zastępczą stworzono zawodowe rodzinny zastępcze oraz rodzinne domy dziecka, które stanowią pracę zawodową dla osób ją wykonującą. Rodziny zawodowe i prowadzący rodzinne domy dziecka zatrudniani są na podstawie umowy o świadczenie usług podpisywanej ze Starostą na okres co najmniej 4-5 lat. Wynagrodzenie rodzin zastępczych zawodowych i prowadzących rodzinne domy dziecka wynosi co najmniej 2 000,00 zł. W przypadku gdy rodzinę zastępczą i rodzinny dom dziecka tworzą małżonkowie, wynagrodzenie przysługuje wyłącznie jednemu z nich. Przyjęte w ustawie rozwiązania w zakresie waloryzacji wynagrodzeń dla rodzin zastępczych spowodowały, że zrównały się one w 2017 roku z płacą minimalną. Również krótki okres, na który zawierane są umowy (5 lat) nie gwarantuje osobom sprawującym funkcję rodzin zastępczych stabilności zatrudnienia. Powyższe czynniki wpływają negatywnie na przyrost nowych i utrzymanie 5 Osoba opuszczająca po osiągnięciu pełnoletności rodzinę zastępczą, rodzinny dom dziecka, placówkę opiekuńczo-wychowawczą lub regionalną placówkę opiekuńczo-terapeutyczną. 6 Kwota wypłacona została pełnoletnim wychowankom rodzin zastępczych, uczestników projektu systemowego Inwestycja w siebie (kwota w całości pochodziła z dotacji rozwojowej EFS). 14 Id: CA0CB5F2-8576-43F2-B25F-7D6B1FE844BB. Podpisany Strona 15

obecnych rodzin zastępczych, których ilość jest niewystarczającą w stosunku do ilości dzieci, dla których niezbędne jest zorganizowanie opieki zastępczej, zwłaszcza interwencyjnie. 2. Cele Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej Program uwzględnia następujące cele: 1. Powstawanie nowych rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka oraz rozwój istniejących form pieczy zastępczej. 2. Wsparcie dzieci przebywających w pieczy zastępczej. 3. Wsparcie rodziców biologicznych, dzieci przebywających w pieczy zastępczej, przeciwdziałanie ich dysfunkcjonalności. 4. Wsparcie procesu usamodzielnienia pełnoletnich wychowanków pieczy zastępczej. 5. Utrzymanie poziomu świadczonych usług na terenie Powiatu Dzierżoniowskiego w zakresie instytucjonalnej pieczy zastępczej. 15 Id: CA0CB5F2-8576-43F2-B25F-7D6B1FE844BB. Podpisany Strona 16

Cel I Rozwój istniejących form pieczy zastępczej i powstawanie nowych rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka Lp. Cel szczegółowy Okres realizacji Realizatorzy 1. Kwalifikowanie, opiniowanie i kierowanie kandydatów do pełnienia rodzinnej pieczy zastępczej na szkolenia Organizowanie szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny PCPRiOZ 2. zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub do prowadzenia rodzinnego domu dziecka PCPRiOZ we współpracy 3. Promowanie rodzinnej pieczy zastępczej z lokalnymi mediami 4. Wspieranie istniejących rodzin zastępczych poprzez organizacje szkoleń i warsztatów mających na celu podnoszenie ich kompetencji i umiejętności 5. Organizowanie warsztatów podnoszących kompetencje wychowawcze i grup wsparcia 6. Zapewnienie pomocy prawnej osobom sprawującym pieczę zastępcza 7. Zatrudnianie koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej 8. Organizowanie imprez integracyjnych z udziałem funkcjonujących już rodzin zastępczych 9. Zapewnienie pomocy psychologicznej i pedagogicznej rodzinom zastępczym i prowadzącym rodzinne domy dziecka 10. Doskonalenie zawodowe kadry współpracującej z pieczą zastępczą 11. Realizacja zadań wynikających z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej 2018-2020 i instytucjami samorządowymi PCPRiOZ we współpracy z instytucjami i organizacjami samorządowymi, pozarządowymi i firmami szkolącymi PCPRiOZ 16 Id: CA0CB5F2-8576-43F2-B25F-7D6B1FE844BB. Podpisany Strona 17

Cel II Wsparcie dzieci przebywających w pieczy zastępczej Lp. Cel szczegółowy Okres realizacji Realizatorzy 1. Zapewnienie pomocy i wsparcia psychologa i pedagoga dla dzieci przebywających w pieczy zastępczej 2. Organizacja warsztatów uspołeczniających z elementami socjoterapii 3. Organizacja warsztatów z doradztwa zawodowego i edukacyjnego 2018-2020 PCPRiOZ Cel III Wsparcie rodziców biologicznych, dzieci przebywających w pieczy zastępczej, przeciwdziałanie ich dysfunkcjonalności Lp. Cel szczegółowy Okres realizacji Realizatorzy 1. 2. 3. Współpraca z rodzicami biologicznymi na rzecz powrotu dziecka do domu rodzinnego Organizacja programu korekcyjo-edukacyjnego dla osób stosujących przemoc w rodzinie Organizacja programu służącego działaniom profilaktycznym mającym na celu udzielenie specjalistycznej pomocy, zwłaszcza w zakresie promowania i wdrożenia prawidłowych metod wychowawczych w stosunku do dzieci w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie 4. Dostęp do pomocy psychologicznej 2018-2020 PCPRiOZ we współpracy z OPS, Sądem, szkołami 17 Id: CA0CB5F2-8576-43F2-B25F-7D6B1FE844BB. Podpisany Strona 18

Cel IV Wsparcie procesu usamodzielnienia pełnoletnich wychowanków pieczy zastępczej Lp. Cel szczegółowy Okres realizacji Realizatorzy 1. Udzielanie pomocy pieniężnej na usamodzielnienie i kontynuowanie nauki oraz pomocy na zagospodarowanie 2. Zapewnienie pomocy prawnej osobom usamodzielnianym 3. Wsparcie w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych 2018-2020 PCPRiOZ 4. Zapewnienie pomocy psychologicznej 5. Wsparcie w aktywnym poszukiwaniu pracy oraz przygotowaniu do wejścia na rynek pracy Cel V Utrzymanie poziomu świadczonych usług na terenie Powiatu Dzierżoniowskiego w zakresie instytucjonalnej pieczy zastępczej Lp. Cel szczegółowy Okres realizacji Realizatorzy 1. 2. Dostosowanie i utrzymanie standardów określonych w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej Prowadzenie pracy z rodzicami biologicznymi dzieci przebywającymi w placówce w celu skrócenia okresu pobytu dziecka w instytucjonalnej formie 2018-2020 Powiatowe Centrum Opieki i Wychowania w Pieszycach we współpracy z PCPRiOZ 18 Id: CA0CB5F2-8576-43F2-B25F-7D6B1FE844BB. Podpisany Strona 19

3. Limity rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka na lata 2018-2020 Dla skoordynowania i systematycznego rozwoju pieczy zastępczej, niezbędne jest określenie limitów nowopowstających rodzinnych form pieczy zastępczej. Limity na lata 2018-2020 zawiera poniższa tabela: Tabela 11 Limity nowopowstałych rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka na lata 2018-2020 2018 2019 2020 Rodzinne domy dziecka 6 7 8 Rodziny zastępcze zawodowe 7 8 9 Rodziny zastępcze pełniące funkcję pogotowia rodzinnego 3 4 5 Rodziny zastępcze specjalistyczne 0 0 0 Rodziny zastępcze niezawodowe przekształcone w rodziny zastępcze zawodowe Rodziny zastępcze zawodowe przekształcone w rodzinne domy dziecka 1 1 1 0 1 1 4. Beneficjenci, finansowanie oraz monitorowanie Programu Beneficjentami Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej w Powiecie Dzierżoniowskim na lata 2018-2020 będą: rodziny zastępcze i osoby prowadzące rodzinne domy dziecka, dzieci przebywające w pieczy zastępczej, rodzice biologiczni dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej, osoby usamodzielniane, kandydaci do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej oraz do prowadzenia rodzinnego domu dziecka, pracownicy Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie i Ochrony Zdrowia w Dzierżoniowie. Realizacja poszczególnych zadań, dla osiągnięcia zamierzonych celów, odbywać się będzie sukcesywnie, w ścisłej zależności od posiadanych zasobów/środków finansowych: 19 Id: CA0CB5F2-8576-43F2-B25F-7D6B1FE844BB. Podpisany Strona 20

z budżetu powiatu dzierżoniowskiego, z dotacji celowych z budżetu państwa, z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej, z programów i konkursów krajowych, lub budżetu państwa. Realizatorem Programu jest Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie i Ochrony Zdrowia w Dzierżoniowie. Monitorowanie Programu odbywać się będzie na podstawie sporządzanego corocznie sprawozdania z wykonania zadań oraz analizy zbieranych informacji nt. realizacji działań ujętych w Programie. Informacje te przedkładane będą Radzie Powiatu Dzierżoniowskiego w corocznym sprawozdaniu z działalności Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie i Ochrony Zdrowia w Dzierżoniowie. Program ma charakter otwarty i będzie podlegał ewaluacji w zależności od pojawiających się potrzeb i możliwości finansowych Powiatu w zakresie rozwoju pieczy zastępczej. 20 Id: CA0CB5F2-8576-43F2-B25F-7D6B1FE844BB. Podpisany Strona 21

UZASADNIENIE Zgodnie z art. 180 pkt 1 ustawy z dnia 09 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U. z 2017r. poz.697 z późn. zmianami) do zadań własnych powiatu należy opracowanie i realizacja 3- letnich powiatowych programów dotyczących rozwoju pieczy zastępczej, zawierających między innymi coroczny limit rodzin zastępczych zawodowych. W Programie położono nacisk na zadania wynikające z ustawy, czyli zapewnienie pieczy zastępczej oraz udzielanych z tego tytułu świadczeń, a także na działaniach profilaktycznych oraz bardzo istotnej współpracy miedzyinstytucjonalnej. Realizacja tych działań ma na celu umożliwienie rodzinom funkcjonowanie poza systemem pomocy społecznej w przyszłości, a przez to powrót dziecka do rodziny biologicznej. Wspomaganie rodziny w wypełnianiu zadań wychowywania i opieki nad dziećmi oznacza zaangażowanie wielu podmiotów, zarówno instytucjonalnych, jak i pozainstytucjonalnych, co z kolei wymaga stworzenia skoordynowanego i spójnego systemu pieczy zastępczej. W związku z tym, że jednym z wielu zadań powierzonych powiatowi jest organizacja opieki zastępczej dla dziecka, celem programu jest zaprezentowanie organizacji zadań w zakresie pieczy zastępczej w powiecie dzierżoniowskim w najbliższych 3 latach. Opracowanie niniejszego Programu stało się konieczne, z uwagi na fakt, że z dniem 1 stycznia 2018r. starci moc uchwalony w 2014r. Trzyletni powiatowy program rozwoju pieczy zastępczej na lata 2014-2017. W związku z powyższym zasadne jest podjęcie uchwały przyjmującej Powiatowy Program Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2018-2020. Wicestarosta Marek Piorun Id: CA0CB5F2-8576-43F2-B25F-7D6B1FE844BB. Podpisany Strona 1