Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do izolacji termicznych 713[08].Z3.01

MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ Danuta Frankiewicz Barbara Łysiuk Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do izolacji termicznych 713[08].Z3.01 Poradnik dla ucznia Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy Radom 2006

Recenzenci: mgr inż. Danuta Gąsiorowska mgr inż. Ryszard Plantos Opracowanie redakcyjne: inż. Danuta Frankiewicz Konsultacja: inż. Danuta Frankiewicz mgr inż. Teresa Sagan Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 713[08].Z3.01 Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do izolacji termicznych zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu montera izolacji budowlanych. Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006 1

SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie 3 2. Wymagania wstępne 5 3. Cele kształcenia 6 4. Materiał nauczania 7 4.1. Materiały i wyroby termoizolacyjne charakterystyka techniczna 7 4.1.1. Materiał nauczania 7 4.1.2. Pytania sprawdzające 13 4.1.3. Ćwiczenia 14 4.1.4. Sprawdzian postępów 17 4.2. Wyroby do wykonywania izolacji termicznych wytwarzane z materiałów pochodzenia mineralnego 18 4.2.1. Materiał nauczania 18 4.2.2. Pytania sprawdzające 24 4.2.3. Ćwiczenia 25 4.2.4. Sprawdzian postępów 29 4.3. Wyroby do wykonywania izolacji termicznych wytwarzane z materiałów pochodzenia organicznego 30 4.3.1. Materiał nauczania 30 4.3.2. Pytania sprawdzające 33 4.3.3. Ćwiczenia 33 4.3.4. Sprawdzian postępów 37 4.4. Wyroby do wykonywania izolacji termicznych wytwarzane z tworzyw sztucznych 39 4.4.1. Materiał nauczania 45 4.4.2. Pytania sprawdzające 47 4.4.3. Ćwiczenia 46 4.4.4. Sprawdzian postępów 50 4.5. Narzędzia, elektronarzędzia i sprzęt do wykonywania izolacji termicznych 51 4.5.1. Materiał nauczania 51 4.5.2. Pytania sprawdzające 58 4.5.3. Ćwiczenia 59 4.5.4. Sprawdzian postępów 62 5. Sprawdzian osiągnięć 63 6. Literatura 69 2

1. WPROWADZENIE Zdobywając kwalifikacje zawodowe w zawodzie montera izolacji budowlanych będziesz przyswajać wiedzę i kształtować umiejętności zawodowe, korzystając z nowoczesnego modułowego programu nauczania. Do nauki otrzymujesz Poradnik dla ucznia, który zawiera: wymagania wstępne wykaz umiejętności, jakimi powinieneś dysponować przed przystąpieniem do nauki w tej jednostce modułowej, cele kształcenia (wykaz umiejętności) jakie ukształtujesz podczas pracy z tym poradnikiem, czyli czego nowego się nauczysz, materiał nauczania, czyli co powinieneś wiedzieć, aby samodzielnie wykonać ćwiczenia, pytania sprawdzające - zestawy pytań, które pomogą Ci sprawdzić, czy opanowałeś podane treści i możesz już rozpocząć realizację ćwiczeń, ćwiczenia, które mają na celu ukształtowanie Twoich umiejętności praktycznych, sprawdzian postępów zestaw pytań, na podstawie którego sam możesz sprawdzić, czy potrafisz samodzielnie poradzić sobie z problemami, jakie rozwiązywałeś wcześniej, wykaz literatury, z jakiej możesz korzystać podczas nauki. W rozdziale Pytania sprawdzające zapoznasz się z wymaganiami wynikającymi z potrzeb zawodu dekarza. Odpowiadając na te pytania, po przyswojeniu treści z Materiału nauczania, sprawdzisz swoje przygotowanie do realizacji Ćwiczeń, których celem jest uzupełnienie i utrwalenie wiedzy oraz ukształtowanie umiejętności intelektualnych i praktycznych. Po przeczytaniu każdego pytania ze Sprawdzianu postępów zaznacz w odpowiednim miejscu TAK albo NIE właściwą, Twoim zdaniem, odpowiedź. Odpowiedzi NIE wskazują na luki w Twojej wiedzy i nie w pełni opanowane umiejętności. W takich przypadkach jeszcze raz powróć do elementów Materiału nauczania lub ponownie wykonaj ćwiczenie (względnie jego elementy). Zastanów się, co spowodowało, że nie wszystkie odpowiedzi brzmiały TAK. Po opanowaniu programu jednostki modułowej nauczyciel sprawdzi poziom Twoich umiejętności i wiadomości. Otrzymasz do samodzielnego rozwiązania test pisemny oraz zadanie praktyczne. Nauczyciel oceni oba sprawdziany i na podstawie określonych kryteriów podejmie decyzję o tym, czy zaliczyłeś program jednostki modułowej. W każdej chwili, z wyjątkiem testów końcowych, możesz zwrócić się o pomoc do nauczyciela, który pomoże Ci zrozumieć tematy ćwiczeń i sprawdzi, czy dobrze wykonujesz daną czynność. Bezpieczeństwo i higiena pracy Podczas realizacji programu jednostki modułowej musisz przestrzegać zasad ujętych w regulaminach, instrukcjach przeciwpożarowych, przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony środowiska wynikających z charakteru wykonywanych prac. Z zasadami i przepisami zapoznasz się w czasie nauki. 3

713[08].Z3 Technologia wykonywania izolacji termicznych 713[08]. Z3.01 Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do izolacji termicznych 713[08]. Z3.02 Wykonywanie izolacji termicznych w budynkach 713[08]. Z3.04 Wykonywanie izolacji termicznych elementów sieci i urządzeń ciepłowniczych 713[08]. Z3.05 Wykonywanie izolacji termicznych kotłów, turbin i pieców przemysłowych 713[08]. Z3.06 Wykonywanie izolacji zimnochronnych rurociągów i komór chłodniczych 713[08]. Z3.03 Wykonywanie dociepleń budynków Schemat układu jednostek modułowych 4

2. WYMAGANIA WSTĘPNE Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć: poszukiwać informacji w różnych źródłach, selekcjonować, porządkować i przechowywać informacje, korzystać ze środków masowego przekazu, posługiwać się własnościami liczb i działań oraz figur geometrycznych przy rozwiązywaniu zadań i przeprowadzaniu ćwiczeń, posługiwać się kalkulatorem, interpretować związki wyrażone za pomocą wzorów, wykresów, schematów, tabel, diagramów, stosować terminologię budowlaną, rozróżniać rodzaje ścian ze względu na ich konstrukcję i rodzaj użytego materiału, rozróżniać materiały i technologie robót wykończeniowych budynku, rozróżniać rodzaje izolacji budowlanych, rozpoznawać i charakteryzować podstawowe materiały budowlane, posługiwać się dokumentacją budowlaną, składować i magazynować materiały budowlane oraz szacować ilość materiału magazynowanego i składowanego, dobierać sposoby i środki transportu w zależności od rodzaju materiału oraz transportować materiały, wykonywać prace przy składowaniu, magazynowaniu i transportowaniu materiałów budowlanych z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przeciwpożarowych oraz ochrony środowiska, przestrzegać zasad bezpiecznej pracy, przewidywać i zapobiegać zagrożeniom, określić zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, dostrzegać zagrożenia związane z wykonywaną pracą, usuwać zagrożenia dla życia i zdrowia pracowników oraz udzielać pierwszej pomocy w wypadkach przy pracy; zabezpieczać miejsce wypadku, określać wymagania bezpieczeństwa przeciwpożarowego w budownictwie, określać zagrożenia pożarowe i zasady ochrony przeciwpożarowej oraz reagować w przypadku zagrożenia pożarowego zgodnie z instrukcją ochrony przeciwpożarowej, używać podręcznego sprzętu oraz środków gaśniczych zgodnie z zasadami ochrony przeciwpożarowej, organizować i podejmować działania służące poprawie środowiska w najbliższym otoczeniu, wskazywać i rozróżniać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej oraz stosować odzież ochronną i środki ochrony indywidualnej, dostrzegać zagrożenia związane z wykonywaną pracą, usuwać zagrożenia dla życia i zdrowia pracowników oraz udzielać pierwszej pomocy w wypadkach przy pracy; zabezpieczać miejsce wypadku. 5

3. CELE KSZTAŁCENIA W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć: rozpoznać materiały niezbędne do wykonania izolacji termicznych oraz ocenić ich jakość i zastosowanie, dobrać materiały izolacyjne do wbudowania, przygotować roztwory do gruntowania podłoża i materiały izolacyjne, zgodnie z recepturą, określić szacunkowo ilość materiału niezbędnego do wykonania robót, przetransportować i dokonać składowania materiałów na stanowisku pracy, przygotować i zastosować materiały pomocnicze, sporządzić zapotrzebowanie i rozliczenie materiałowe, dobrać narzędzia, sprzęt i urządzenia do wykonania określonego zadania, przeprowadzić konserwację narzędzi i sprzętu, zagospodarować odpady, wykonać pracę z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i zasad ochrony środowiska. 6

4. MATERIAŁ NAUCZANIA 4.1.Materiały i wyroby termoizolacyjne charakterystyka techniczna 4.1.1. Materiał nauczania Zadaniem izolacji cieplnej budynku jest przede wszystkim uzyskanie i utrzymanie wewnątrz pomieszczeń temperatury przyjaznej dla człowieka. Ciepła nie można szczelnie zamknąć i nawet najgrubsza otulina cieplna nie zatrzyma odpływu ciepła z ośrodka o temperaturze wyższej do ośrodka o temperaturze niższej. Przepływ ciepła można ograniczyć i osłabić stosując otulinę cieplną zwana izolacją cieplną lub termoizolacją z odpowiednich materiałów budowlanych. Zatem zadaniem materiałów termoizolacyjnych jest przede wszystkim ograniczanie oraz osłabianie przepływu ciepła z ośrodka cieplejszego do ośrodka zimniejszego. Najważniejszymi właściwościami technicznymi, jakimi powinny charakteryzować się materiały termoizolacyjne stosowane do wykonywania izolacji cieplnych są: bardzo niska przewodność cieplna, wytrzymałość na ściskanie, rozciąganie i zginanie, odporność na działanie wody (przesiąkliwość, nasiąkliwość). spoistość, niepalność, odporność na działanie czynników biologicznych, odporność na wahania temperatury. MATERIAŁY TERMOIZOLACYJNE MINERALNE ORGANICZNE Z TWORZYW SZTUCZNYCH Rys. 1. Podział materiałów termoizolacyjnych w zależności od ich pochodzenia [opracowanie własne] Materiały pochodzenia mineralnego stosowane do wykonywania izolacji cieplnych to: wyroby z wełny mineralnej, wyroby z waty i włókien szklanych, wyroby ze szkła piankowego, izolacyjne betony komórkowe, ciepłe zaprawy, zasypki mineralne. 7

Do materiałów pochodzenia organicznego używanych do wykonywania izolacji cieplnych zalicza się: płyty pilśniowe porowate, płyty wiórowe, płyty trzcinowe i słomiane, płyty paździerzowe, wyroby z korka naturalnego, zasypki organiczne. Materiały z tworzyw sztucznych używane do wykonywania izolacji cieplnych to wyroby: ze styropianu, z polistyrenu, z pianki poliuretanowej, z pianki krylaminowej, zasypki z tworzyw sztucznych. Materiały termoizolacyjne produkowane są i dostarczane na budowę: w rolach, albo w postaci: miękkich i półsztywnych mat izolacyjnych, sztywnych płyt izolacyjnych, płyt zakładkowych, płyt wielowarstwowych, taśm krawędziowych i uszczelniających, form specjalnych (pianki, luzem, ziarna, kształtki izolacyjne, sznury). Materiały cieplne dostarczane w rolach to między innymi: wełna mineralna, wełna z włókna szklanego, polistyren, polietylen, korek, filc organiczny. Materiały w rolach mogą być: bez okładziny, z okładziną z folii aluminiowej, papieru lub papieru bitumowanego, z okładziną przeszywane (pikowane). Stosowane są najczęściej jako materiał termoizolacyjny przy ocieplaniu dachów i ścian, wszędzie tam gdzie mogą być mocowane do drewnianych elementów konstrukcyjnych (na dachu między krokwiami, na ścianach do rusztowania z listew drewnianych). Rys. 2. Materiały izolacyjne w rolach [6, s.12] 8

Rys. 3. Materiały izolacyjne w rolach, z okleiną wełna mineralna, wełna szklana [6, s.12] Rys.4. Materiały izolacyjne w rolach, pikowane wełna mineralna, wełna szklana [6, s.13] Miękkie i półsztywne maty izolacyjne mogą być produkowane między innymi z wełny mineralnej, wełny szklanej, filcu kokosowego, filcu bitumicznego z korkiem, filcu organicznego i syntetycznego, polistyrenu. Rys. 5. Materiały izolacyjne w postaci mat miękkich i półsztywnych [6, s.13] Sztywne płyty izolacyjne o budowie drobnowłóknistej produkowane są z wełny mineralnej, wełny szklanej, filcu kokosowego o długości boków 60 do 120 cm i grubości 14 cm. Są łatwe i szybkie w montażu. Mogą być mocowane do podłoża różnymi sposobami: na zaprawę, na klej, na gwoździe i śruby. 9

Rys. 6. Płyty izolacyjne drobnowłóknistej [6, s.13] Sztywne płyty izolacyjne: grubo i drobno ziarnistej oraz wiązane bitumem, o budowie w postaci pianki produkuje się z polistyrenu, o strukturze w postaci sztywnej pianki wytwarzane są między innymi z poliuretanu i perlitu, produkowane są też z korka naturalnego i korka bitumicznego, o strukturze grubo włóknistej wytwarza się z wełny drzewnej na spoiwie magnezjowym, o strukturze spienionego szkła wytwarza się ze szkła piankowego. Płyty zakładkowe mogą być trwale łączone między sobą: na zakład, na wpust i pióro, zaciskowo. Przy zastosowaniu płyt zakładkowych; uzyskuje się pewne szczelne zamknięcie izolacji, uniknie się powstania przerw i szczelin tworzących tak zwane mostki cieplne którymi przenika ciepło, uzyskuje się pewność, że przynajmniej połowa materiału izolacyjnego zachowa swą skuteczność. Rys. 7. Płyty izolacyjne Rys. 8. Płyty izolacyjne łączne Rys. 9. Płyty izolacyjne łączne na zakład [6, s.14] na wpust i pióro [6, s.14] z połączeniem zaciskowym [6, s.14] Płyty izolacyjne wielowarstwowe Składają się z kilku warstw materiałów spełniających różne funkcje, między innymi: główną - termoizolacyjną, konstrukcyjną, ochronną przed zawilgoceniem, 10

wykończeniową, ozdobną. Warstwę konstrukcyjną, wzmacniającą izolacyjne płyty wielowarstwowe może stanowić rowkowana warstwa tynku, welon z włókna szklanego, okładzina z wełny drzewnej lub okładzina papierowa. Płyty izolacyjne przed wilgocią mogą być chronione warstwami folii aluminiowej, papieru bitumowanego lub bitumu. Natomiast funkcję wykończeniową w płytach wielowarstwowych mogą pełnić płyty kartonowo gipsowe lub inne elementy z gotową fakturą zewnętrzną. Zastosowanie gotowych płyt izolacyjnych wielowarstwowych umożliwia skrócenie czasu realizacji budowy. Wykonywanie konstrukcji izolacji z poszczególnych warstw na miejscu budowy wymaga znacznie więcej czasu niż zastosowanie elementów gotowych, wyprodukowanych przemysłowo w zakładzie prefabrykacji. Rys. 10. Przykłady wielowarstwowych płyt izolacyjnych [6, s.15] Taśmy krawędziowe i taśmy uszczelniające przeznaczone są do określonych celów na przykład do wykonywania izolacji cieplnej połączenia podłogi pływającej ze ścianą czy przy osadzaniu stolarki budowlanej. Taśmy wytwarzane są w postaci gotowych elementów, przyciętych do kształtu izolowanego elementu budowlanego. Taśmy uszczelniające produkowane są między innymi z filców organicznych i syntetycznych, filców z powłoką foliową, poliuretanu, polietylenu. 11

Taśmy krawędziowe wytwarzane są kokosowego i korka. najczęściej z wełny mineralnej i szklanej, włókna Rys. 11. Taśma uszczelniająca [6, s.16] Rys. 12. Taśma krawędziowa [6, s.16] Materiały termoizolacyjne wytwarzane są w formach innych niż omówione powyżej przeznaczone są do wykonywania izolacji cieplnych na przykład w miejscach trudnodostępnych czy nietypowych. Materiały te produkowane są między innymi w postaci: produktu luźnego z wełny mineralnej czy szklanej stosownego do izolowania przestrzeni trudno dostępnych, sypkiego materiału ziarnistego np. z perlitu przeznaczonego do wyrównywania oraz izolowania podłóg, tynku z ziarnami izolacyjnymi z perlitu, pianki z poliuretanu używanej do wtryskiwania pod ciśnieniem w miejsca pęknięć, wyłomów, osadzeń stolarki budowlanej, kształtek z wełny mineralnej, poliuretanu czy szkła piankowego przeznaczonych do izolowania przewodów instalacyjnych o różnej średnicy, sznura z wełny szklanej w oplocie z drutu używanego do uszczelniania styków stolarki budowlanej z murem. Rys. 13. Materiał izolacyjny luzem [6, s.17] Rys. 14. Materiał izolacyjny pianka [6, s.17] Rys. 15. Materiał izolacyjny - tynk [6, s.17] Rys. 16. Materiał izolacyjny ziarnisty [6, s.17] 12

Rys. 17. Kształtki izolacyjne [6, s.17] Rys. 18. Sznur izolacyjny [6, s.17] 4.1.2. Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Jakie zadanie spełnia materiał termoizolacyjny? 2. Jakimi cechami powinien się charakteryzować materiał termoizolacyjny? 3. Jaki jest podział materiałów izolacyjnych w zależności od pochodzenia? 4. Jakie materiały stosowane do izolacji cieplnych zalicza się do materiałów pochodzenia mineralnego? 5. Jakie materiały stosowane do izolacji cieplnych zalicza się do materiałów pochodzenia organicznego? 6. Jakie materiały stosowane do izolacji cieplnych zalicza się do materiałów z tworzyw sztucznych? 7. W jakich postaciach wytwarzane są materiały do izolacji cieplnych? 8. Z czego wytwarzane są materiały dostarczane w rolach? 9. Z czego wytwarzane są materiały dostarczane w postaci miękkich i półsztywnych mat izolacyjnych? 10. Z czego wytwarzane są materiały dostarczane w postaci sztywnych płyt izolacyjnych? 11. Z czego wytwarzane są materiały dostarczane w postaci płyt zakładkowych? 12. W jaki sposób mogą być łączone płyty zakładkowe? 13. Z czego wytwarzane są materiały dostarczane w postaci płyt wielowarstwowych? 14. Jakie materiały pełnią funkcję termoizolacyjną w izolacyjnych płytach wielowarstwowych? 15. Jakie materiały pełnią funkcję ochronną przed zawilgoceniem w izolacyjnych płytach wielowarstwowych? 16. Jakie materiały pełnią funkcję konstrukcyjną w izolacyjnych płytach wielowarstwowych? 17. Jakie materiały pełnią funkcję wykończeniową w izolacyjnych płytach wielowarstwowych? 18. Jakie korzyści daje stosowanie płyt izolacyjnych wielowarstwowych? 19. Z czego wytwarzane są materiały dostarczane w postaci taśm uszczelniających? 20. Z czego wytwarzane są materiały dostarczane w postaci taśm krawędziowych? 21. W jakiej postaci produkowane są materiały używane do izolowania przestrzeni trudno dostępnych? 22. W jakiej postaci produkowane są materiały stosowane do wyrównywania oraz izolowania podłóg? 23. W jakim celu używa się tynków izolacyjnych? 24. W jakiej postaci produkowane są materiały stosowane do izolowania miejsca pęknięć, wyłomów, osadzeń stolarki budowlanej? 25. W jakiej postaci produkowane są materiały stosowane do izolowania przewodów instalacyjnych? 13

4.1.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Na podstawie opisu zawierającego charakterystykę techniczną materiału termoizolacyjnego, (Załącznik nr 1 do ćwiczenia), ustal: nazwę materiału termoizolacyjnego, postać, w jakiej jest dostarczany na budowę, zakres stosowania. Wskaż: próbki tego materiału, wybierając spośród różnych materiałów termoizolacyjnych. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zorganizować stanowisko pracy, 2) zaplanować przebieg wykonania zadania ćwiczenia plan zapisać w zeszycie, 3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa pracy, 4) przeczytać opis zawierający charakterystykę techniczną zadanego materiału izolacyjnego, 5) ustalić nazwę materiału izolacyjnego, 6) wybrać próbki ilustrujące opisany materiał izolacyjny, 7) ustalić zakres stosowania materiału izolacyjnego, 8) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia, 9) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia, 10) zaprezentować efekty swojej pracy, 11) dokonać samooceny pracy, 12) uporządkować stanowisko pracy. Wyposażenie stanowiska pracy: stół warsztatowy, charakterystyki techniczne materiałów termoizolacyjnych, próbki materiałów termoizolacyjnych produkowanych i dostarczanych na budowę: w rolach, albo w postaci: miękkich i półsztywnych mat izolacyjnych, sztywnych płyt izolacyjnych, płyt zakładkowych, płyt wielowarstwowych, taśm krawędziowych i uszczelniających, form specjalnych (pianki, luzem, ziarna, kształtki izolacyjne, sznury). literatura. 14

Załącznik nr 1 Charakterystyka techniczna materiału termoizolacyjnego Elementy tego materiału termoizolacyjnego mogą być trwale łączone między sobą: na zakład, na wpust i pióro, zaciskowo. Przy zastosowaniu tego materiału: uzyskuje się pewne szczelne zamknięcie izolacji, uniknie się powstania przerw i szczelin tworzących tak zwane mostki cieplne, którymi przenika ciepło, uzyskuje się pewność, że przynajmniej połowa materiału izolacyjnego zachowa swą skuteczność. Sposoby łączenia elementów tego materiału izolacyjnego ilustrują poniższe rysunki. Rys. 19. Płyty izolacyjne Rys. 20. Płyty izolacyjne Rys. 21. Płyty izolacyjne [6, s.14] [6, s.14] [6, s.14] Ćwiczenie 2 Na podstawie opisu zawierającego charakterystykę techniczną materiału termoizolacyjnego, (Załącznik nr 1 do ćwiczenia) ustal: nazwę materiału termoizolacyjnego, postać, w jakiej jest dostarczany na budowę, zakres stosowania. Wskaż: próbki tego materiału, wybierając spośród różnych materiałów termoizolacyjnych. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zorganizować stanowisko pracy, 2) zaplanować przebieg wykonania zadania ćwiczenia plan zapisać w zeszycie, 3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, 4) przeczytać opis zawierający charakterystykę techniczną zadanego materiału izolacyjnego, 5) ustalić postać, pod jaką wytwarzane są elementy tego materiału izolacyjnego, 6) wybrać 3 próbki tego materiału izolacyjnego, po jednej: z warstwą konstrukcyjną, z warstwą ochronną przeciwwilgociową, z warstwą wykończeniową. 7) ustalić nazwę materiału stosowanego na poszczególne warstwy, 15

8) ustalić zakres stosowania materiału izolacyjnego, 9) sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia w zeszycie, 10) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia, 11) zaprezentować efekty swojej pracy, 12) dokonać samooceny pracy, 13) uporządkować stanowisko pracy. Wyposażenie stanowiska pracy: stół warsztatowy, charakterystyki techniczne materiałów termoizolacyjnych, próbki materiałów termoizolacyjnych produkowanych i dostarczanych na budowę: w rolach, albo w postaci miękkich i półsztywnych mat izolacyjnych, sztywnych płyt izolacyjnych, płyt zakładkowych, płyt wielowarstwowych z warstwami z różnych materiałów, pełniącymi różne funkcje, taśm krawędziowych i uszczelniających, form specjalnych (pianki, luzem, ziarna, kształtki izolacyjne, sznury), literatura. Załącznik nr 1 Charakterystyka techniczna materiału termoizolacyjnego Elementy tego materiału termoizolacyjnego składają się z kilku warstw materiałów spełniających różne funkcje, między innymi: główną - termoizolacyjną, konstrukcyjną, ochronną przed zawilgoceniem, wykończeniową, ozdobną. Warstwę konstrukcyjną, wzmacniającą elementy tego materiału może stanowić rowkowana warstwa tynku, welon z włókna szklanego, okładzina z wełny drzewnej lub okładzina papierowa. Elementy tego materiału przed wilgocią mogą być chronione warstwami folii aluminiowej, papieru bitumowanego lub bitumu. Natomiast funkcję wykończeniową w tych elementach mogą pełnić płyty kartonowo gipsowe lub inne elementy z gotową fakturą zewnętrzną. Zastosowanie gotowych elementów tego materiału umożliwia skrócenie czasu realizacji budowy. 16

4.1.4. Sprawdzian postępów Tak Nie Czy potrafisz: 1) określić, jakie zadanie spełnia materiał termoizolacyjny? 2) scharakteryzować materiał termoizolacyjny? 3) dokonać podziału materiałów izolacyjnych w zależności od pochodzenia? 4) wskazać, jakie materiały stosowane do izolacji cieplnych zalicza się do materiałów pochodzenia mineralnego? 5) wskazać, jakie materiały stosowane do izolacji cieplnych zalicza się do materiałów pochodzenia organicznego? 6) wskazać, jakie materiały stosowane do izolacji cieplnych zalicza się do materiałów z tworzyw sztucznych? 7) określić, w jakich postaciach wytwarzane są materiały do izolacji cieplnych? 8) określić, z czego wytwarzane są materiały dostarczane w rolach? 9) określić, z czego wytwarzane są materiały dostarczane w postaci miękkich i półsztywnych mat izolacyjnych? 10) określić, z czego wytwarzane są materiały dostarczane w postaci sztywnych płyt izolacyjnych? 11) określić, z czego wytwarzane są materiały dostarczane w postaci płyt zakładkowych? 12) określić, jaki sposób mogą być łączone płyty zakładkowe? 13) określić z czego wytwarzane są materiały dostarczane w postaci płyt wielowarstwowych? 14) wskazać, jakie materiały pełnią funkcję termoizolacyjną w izolacyjnych płytach wielowarstwowych? 15) wskazać, jakie materiały pełnią funkcję ochronną przed zawilgoceniem w izolacyjnych płytach wielowarstwowych? 16) wskazać jakie materiały pełnią funkcję konstrukcyjną w izolacyjnych płytach wielowarstwowych? 17) wskazać jakie materiały pełnią funkcję wykończeniową w izolacyjnych płytach wielowarstwowych? 18) określić, jakie korzyści daje stosowanie płyt izolacyjnych wielowarstwowych? 19) wskazać, z czego wytwarzane są materiały dostarczane w postaci taśm uszczelniających? 20) określić, z czego wytwarzane są materiały dostarczane w postaci taśm krawędziowych? 21) określić, w jakiej postaci produkowane są materiały używane do izolowania przestrzeni trudno dostępnych? 22) określić, w jakiej postaci produkowane są materiały używane do wyrównywania oraz izolowania podłóg? 23) określić, w jakim celu używa się tynków izolacyjnych? 24) określić, w jakiej postaci produkowane są materiały używane do izolowania miejsca pęknięć, wyłomów, osadzeń stolarki budowlanej? 25) określić, w jakiej postaci produkowane są materiały używane do izolowania przewodów instalacyjnych? 17

4.2. Wyroby do wykonywania izolacji termicznych wytwarzane z materiałów pochodzenia mineralnego 4.2.1. Materiał nauczania Wyroby z wełny mineralnej Wełnę mineralną otrzymuje się w wyniku topienia bazaltów, margli, dolomitów, wapieni oraz żużli wielkopiecowych w temperaturze około 1300 ºC, Roztopiona lawa rozdmuchiwana jest sprężonym powietrzem w pierwszej fazie na drobne kuleczki, a następnie w bardzo cienkie nitki. W kolejnej fazie produkcji powstaje puszysty pas wełny mineralnej. W zależności od cech fizycznych rozróżnia się dwa gatunki wełny mineralnej: I - pierwszy, II - drugi. Tabela 1. Wartości cech fizycznych wełny mineralnej [opracowanie własne] Cecha fizyczna Gęstość pozorna przy obciążeniu 2 kn/m² Współczynnik przewodzenia ciepła λ Jednostka miary I Gatunek kg/m³ < 100 < 120 W/(m K) < 0,040 < 0,040 Z wełny mineralnej wytwarza się między innymi płyty, maty, filce, otuliny. II PŁYT WYROBY Z WEŁNY MINERALNEJ PŁYTY MATY FILCE OTULINY Rys. 22. Wyroby z wełny mineralnej [opracowanie własne] 18

Wełna mineralna pod wpływem wilgoci ulega ona rozpadowi. Wyroby z wełny mineralnej zabezpiecza się przed działaniem wilgoci przez: impregnowanie środkami oleistymi, hydrofobizację (uszczelnianie) roztworami asfaltowymi z olejami dotyczy to między innymi zabezpieczania wyrobów stosowanych do bezpośredniego kontaktu z gruntem, stosowanie warstw ochronnych z folii i papieru wodoodpornego, stosowanie szczelin wentylacyjnych Płyty z wełny mineralnej Płyty z wełny mineralnej są to sztywne warstwy włókien mineralnych impregnowanych olejem i połączonych spoiwem syntetycznym. Produkowane są o wymiarach 100 x 50 cm lub 120 x 50 cm, a w zależności od stopnia sprasowania jako miękkie, półtwarde i twarde. PŁYTY Z WEŁNY MINERALNEJ MIĘKKIE PÓŁTWARDE TWARDE Rys. 23 Podział płyt z wełny mineralnej w zależności od stopnia sprasowania wyrobu [opracowanie własne] Tabela 2. Właściwości techniczne płyt z wełny mineralnej [opracowanie własne] Właściwości techniczne Rodzaj płyt z wełny mineralnej Grubość w cm Gęstość pozorna kg/m³ Współczynnik przewodzenia ciepła λ W/(m K) Miękkie 5, 7, 8, 10 40 0,042 0,045 Półtwarde 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10 80, 100, 120 0,042 0,045 Twarde 3, 4, 5, 6 150, 170, 180 0,042 0,045 Ponadto z wełny mineralnej produkowane są płyty: jednostronnie laminowane, oklejane jednostronnie, prostopadle do włókien, płytą pilśniową, oklejane asfaltową papą izolacyjną, okładane folią aluminiową, z włókien sklejanych prostopadle do ich powierzchni głównej, inne. 19

Zastosowanie płyt z wełny mineralnej Płyty z wełny mineralnej stosuje się do: ocieplania ścian, stopów, stropadachów i dachów, izolowania termicznego przewodów między innymi: grzewczych, ciepłej wody użytkowej i chłodniczych w zakresie odpowiednich temperatur, wykonywania izolacji akustycznych. Filce z wełny mineralnej Filce są to pasma wełny mineralnej z dodatkiem lepiszczy syntetycznych. Termoizolacyjne właściwości filców to: gęstość pozorna - od 40 do 80 kg/m³, współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,045 W/(m K) Filce produkowane są w postaci pasm o wymiarach: długości od 2,0 do 7,0 m, szerokości od 0,5 do 1,0 m, grubości 5, 7 i 8 cm. Filce zwijane są w rulony i pakowane w folie polietylenowe lub papier. Filce stosowane są wykonywania izolacji termicznych, zimnochronnych i akustycznych. Nie zaleca się stosowania filców do wykonywania izolacji ścian, ponieważ obsuwają się po powierzchniach pionowych. Maty z wełny mineralnej Maty z wełny mineralnej są to sformatowane filce, które są przyszyte do osnowy jednego z niżej wymienionych materiałów: tektury falistej, papieru bitumicznego, papieru marszczonego, welonu szklanego. Wytwarzane są o wymiarach: długości od 1,5 do 5,0 m, szerokości od 0,95 do 1,0 m, grubości 4, 5 i 6 cm. Wyroby z waty szklanej Wata szklana otrzymywana jest w wyniku wyciągania nitek o zróżnicowanej długości z roztopionej masy szklanej. Termoizolacyjne właściwości waty szklanej to: gęstość pozorna - od 60 do 100 kg/m³, współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,045 W/(m K). Odmianę waty szklanej stanowi włókno szklane stosowane do produkcji takich wyrobów jak: welon, wojłok, maty, granulat. 20

PŁYT WYROBY Z WATY SZKLANEJ Welon z włókien WELON szklanych WOJŁOK MATY GRANULAT Welon z włókien szklanych Rys. 24. Wyroby z waty szklanej [opracowanie własne] Welon jest taśmą utworzoną z włókien szklanych impregnowanych lepiszczem organicznym. Welon nawinięty na tuleję papierową magazynuje się w pozycji stojącej w pomieszczeniach zabezpieczonych przed wilgocią. Wojłok z włókien szklanych Wojłok stanowi elastyczną warstwę włókien szklanych na lepiszczu z żywicy fenolowo formaldehydowej. Wojłoki wytwarza się: bez faktury, z jednostronną okładziną z welonu z włókien szklanych, z jednostronną okładziną z folii aluminiowej o grubości od 0,01 do 0,03 mm. Termoizolacyjne właściwości wojłoków z włókien szklanych to: gęstość pozorna - od 40 do 50 kg/m³, współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,042 W/(m K). Wojłoki produkowane są w postaci płyt o wymiarach: 600 x 70 x 4,5 cm, 600 x 100 x 4,5 cm, 600 x 120 x 4,5 cm. Maty z waty szklanej Maty z waty szklanej stanowią warstwy włókien szklanych ułożonych na welonie szklanym lub na tekturze falistej przeszytych nićmi lnianymi. Termoizolacyjne właściwości mat z waty szklanej to: gęstość pozorna - od 60 do 90 kg/m³, współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,045 W/(m K). 21

Wymiary mat z waty szklanej to: długość 30,00 m, szerokość 1,00 m, grubość 3, 4 i 5 cm. Maty zwinięte w rulony powinny być magazynowane w pomieszczeniach zabezpieczonych przed wilgocią. Granulat z wełny szklanej Termoizolacyjne właściwości granulatu z waty szklanej to: gęstość pozorna - 30 kg/m³, współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,042 W/(m K). Wyroby ze szkła piankowego WYROBY ZE SZKŁA PIANKOWEGO BIAŁEGO CZARNEGO Płyty ze szkła piankowego białego Rys. 25 Wyroby ze szkła piankowego [opracowanie własne] Szkło piankowe białe otrzymuje się z roztopionej spienionej masy szklanej z domieszkami gazotwórczymi. Termoizolacyjne właściwości szkła piankowego białego to: gęstość pozorna - 300 kg/m³, współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,12 W/(m K). Szkło piankowe białe jest: mało nasiąkliwe, niepalne, łatwe w obróbce. Ze szkła piankowego białego produkuje się płyty o wymiarach 50 x 25 cm, 25 x 25 cm, 25 x 12,5 cm o grubościach: 3, 5, 6, 7, 8 i 12 cm. Płyty ze szkła piankowego czarnego Czarne szkło piankowe Vitropian powstaje w wyniku stopienia stłuczki szklanej z dodatkiem środków porotwórczych (sadza) w temperaturze około 800 ºC. Jest bardzo dobrym materiałem izolacyjnym dzięki zamkniętej strukturze porów. Termoizolacyjne właściwości szkła piankowego czarnego to: gęstość pozorna - 180 kg/m³, 22

współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,07 W/(m K). Ze szkła piankowego czarnego produkuje się płyty Vitropian o wymiarach 50 x 50 cm, 50 x 25 cm, 25 x 25 o grubościach: 6, 7, 8, 9, 10 i 12 cm. Płyty Vitropian muszą być układane na lepiku asfaltowym bez wypełniaczy stosowanym na gorąco. Płyt Vitropian nie wolno układać na zaprawie cementowej. W przypadku układania płyt Vitropian na powierzchni tarasów, lub w miejscach narażonych na znaczne obciążenia na przykład na przejazdach, zaleca się wykonanie podsypki z piasku. Betony lekkie Betony lekkie charakteryzuje mała gęstość pozorna wynosząca od 500 do 2000 kg/m³. Posiadają też korzystne wartości współczynnika przewodzenia ciepła, podane w tabeli 3. Wyróżnia się: betony komórkowe gazobetony, pianobetony, betony z kruszyw lekkich między innymi keramzytobeton, żużlobeton, trocinobeton. Do produkcji betonów lekkich stosuje się takie kruszywa lekkie jak: łupkoporyt, glinoporyt, keramzyt, pumeks hutniczy, żużel paleniskowy, granulat styropianowy, kruszywo z recyklingu (materiały stosowane uprzednio w budownictwie) oraz trociny i wióry drzewne zmineralizowane. BETONY IZOLACYJNE BETONY KOMÓRKOWE BETONY Z KRUSZYW LEKKICH Rys. 26. Rodzaje betonów izolacyjnych [opracowanie własne] Tabela 3. Właściwości termoizolacyjne niektórych betonów lekkich [opracowanie własne] Rodzaj betonu lekkiego Gęstość pozorna kg/m³ Współczynnik przewodzenia ciepła λ W/(m K) Gazobeton 450 750 0,15 0,29 Beton z łupkoporytu 1390 1700 0,58 0,84 Keramzytobeton 1000 1600 0,39 0,90 Beton z żużla pumeksowego 1000 1800 0,33 0,70 Beton z żużla paleniskowego (żużlobeton) 1200 1800 0,50 0,85 Trocinobeton Wiórobeton 500 1000 0,15 0, 30 Beton jamisty z kruszywa kamiennego 1900 1,00 Ciepłochronna zaprawa murarska Przygotowywana jest z zastosowaniem cementów portlandzkich, wapna hydratyzowanego oraz takich kruszyw lekkich jak: popioły lotne, mączka gazobetonowa, pył z płyt pilśniowych twardych, keramzyt. 23

Termoizolacyjne właściwości izolacyjnej zaprawy murarskiej to: gęstość pozorna - poniżej 950 kg/m³, współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,18 W/(m K). Ciepłochronna zaprawa murarska stosowana jest głównie do murowania ścian osłonowych. Keramzyt Keramzyt jest wyrobem lekkim, odpornym na korozję biologiczną, bardzo wytrzymałym pod względem mechanicznym. Jest ponadto nisko nasiąkliwy, mrozoodporny i niepalny. Podstawowym surowcem do produkcji keramzytu jest glina. Proces produkcji keramzytu polega na: ujednorodnieniu i wymieszaniu gliny, wypaleniu gliny w piecach rurowych obrotowych w temperaturze 1200ºC, rozdrobnieniu surowca na granulki o frakcjach od 0 do 20 mm. Zastosowanie keramzytu Keramzyt o frakcjach 0 4 mm (frakcje piaskowe) - stosowany jest do przygotowania zapraw ciepłochronnych. Keramzytu o frakcjach 4 8 mm używa się do produkcji pustaków. Keramzyt o frakcjach 8 20 mm stosowany jest do wykonywania izolacji termicznych fundamentów, stropów, podłóg usytuowanych na gruncie. Keramzyt jest pakowany i magazynowany w workach po 50 kg. 4.2.2. Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Jakie zadanie spełnia materiał termoizolacyjny? 2. Z jakich minerałów otrzymuje się wełnę mineralną? 3. Jakiej obróbce trzeba poddać materiały mineralne aby uzyskać wełnę mineralną? 4. Co uzyskuje się w wyniku topienia materiałów mineralnych? 5. Jaką postać przybiera rozdmuchiwana lawa w kolejnych procesach wytwarzania wełny mineralnej? 6. Czym impregnowana jest wełna mineralna? 7. Jakiemu procesowi ulega wełna mineralna nieimpregnowana? 8. Od jakich cech zależ podział wełny mineralnej na gatunki? 9. Jakie wyroby wytwarza się z wełny mineralnej? 10. Czym charakteryzują się płyty z wełny mineralnej? 11. W jaki sposób może być wykończona powierzchnia płyt mineralnych? 12. Jaki wyrób z wełny mineralnej nazywa się filcem? 13. Jakie są termoizolacyjne właściwości filców? 14. W jakiej postaci produkowane są filce? 15. Jaki wyrób z wełny mineralnej nazywa się matą? 16. Jakie są termoizolacyjne właściwości waty szklanej? 17. Jakie wyroby wytwarza się z włókna szklanego? 18. Jakie są termoizolacyjne właściwości wojłoków? 19. Jak zbudowane są maty z waty szklanej? 20. Jakie są termoizolacyjne właściwości mat z waty szklanej? 21. O jakich wymiarach wytwarza się maty z waty szklanej? 22. W jakich warunkach powinny być magazynowane maty z waty szklanej? 24

23. Jakie są rodzaje szkła piankowego? 24. Jakie cechy charakteryzują szkło piankowe białe? 25. Jakie wyroby wytwarza się ze szkła piankowego białego? 26. Jakie są termoizolacyjne właściwości szkła piankowego czarnego? 27. Jakie wyroby wytwarza się ze szkła piankowego czarnego? 28. Jakie się rozróżnia rodzaje betonów lekkich ze względu na rodzaj wypełniacza użytego przy ich produkcji? 29. Jakie kruszywa stosuje się do produkcji betonów lekkich? 30. Jakich wypełniaczy używa się do przygotowania ciepłochronnych zapraw murarskich? 31. Jakie są termoizolacyjne właściwości izolacyjnej zaprawy murarskiej? 32. Jakie jest zastosowanie izolacyjnej zaprawy murarskiej? 33. Jaki materiał mineralny jest surowcem do produkcji keramzytu? 34. W jaki sposób uzyskuje się keramzyt? 35. Jakimi cechami charakteryzuje się keramzyt? 36. Jakie jest zastosowanie keramzytu? 4.2.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Na podstawie opisu zawierającego charakterystykę techniczną wyrobu termoizolacyjnego (Załącznik nr 1 do ćwiczenia), ustal: nazwę wyrobu termoizolacyjnego, wartość jego współczynnika przewodzenia ciepła λ. Wskaż: próbkę tego wyrobu, wybierając spośród różnych wyrobów z materiałów mineralnych. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zorganizować stanowisko pracy, 2) zaplanować przebieg wykonania zadania ćwiczenia plan zapisać w zeszycie, 3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, 4) przeczytać opis zawierający charakterystykę techniczną zadanego wyrobu izolacyjnego, 5) podać nazwę wyrobu izolacyjnego, 6) określić, dlaczego ten wyrób jest bardzo dobrym materiałem izolacyjnym, 7) wskazać, na jakim podłożu nie wolno układać płyt tego wyrobu, 8) wybrać próbkę ilustrującą opisany wyrób izolacyjny, 9) sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia w zeszycie, 10) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia, 11) zaprezentować efekty swojej pracy, 12) dokonać samooceny pracy, 13) uporządkować stanowisko pracy. Wyposażenie stanowiska pracy: stół warsztatowy, charakterystyki techniczne materiałów termoizolacyjnych, próbki wyrobów termoizolacyjnych produkowanych z materiałów mineralnych: płyt z wełny mineralnej miękkich, półtwardych, twardych, filców z wełny mineralnej, mat z wełny mineralnej, 25

welonu z włókien szklanych, wojłoku z włókien szklanych, mat z waty szklanej, granulatów z wełny szklanej, płyt ze szkła piankowego białego, płyt ze szkła piankowego czarnego Vitropian, betonów komórkowych gazobetonów, pianobetonów, betonów z kruszyw lekkich między innymi keramzytobeton, żużlobeton, trocinobeton, kruszyw lekkich, literatura. Załącznik nr 1 Charakterystyka techniczna wyrobu termoizolacyjnego z materiału pochodzenia mineralnego Wyroby te, to pasma wełny mineralnej z dodatkiem lepiszczy syntetycznych. Ich gęstość pozorna wynosi od 40 do 80 kg/m³, Produkowane są w postaci pasm o wymiarach: długości od 2,0 do 7,0 m, szerokości od 0,5 do 1,0 m, grubości 5, 7 i 8 cm. Zwijane są w rulony i pakowane w folie polietylenowe lub papier. Nie zaleca się stosowania ich do izolacji ścian, ponieważ się obsuwają po powierzchniach pionowych. Ćwiczenie 2 Na podstawie opisu zawierającego charakterystykę techniczną wyrobu termoizolacyjnego (Załącznik nr 1 do ćwiczenia), ustal: nazwę wyrobu termoizolacyjnego, dlaczego jest bardzo dobrym materiałem izolacyjnym, na jakim podłożu nie wolno układać płyt tego wyrobu. Wskaż: próbkę tego wyrobu, wybierając spośród różnych wyrobów z materiałów mineralnych. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zorganizować stanowisko pracy, 2) zaplanować przebieg wykonania zadania ćwiczenia plan zapisać w zeszycie, 3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, 4) przeczytać opis zawierający charakterystykę techniczną zadanego wyrobu izolacyjnego, 5) podać nazwę wyrobu izolacyjnego, 6) określić, dlaczego ten wyrób jest bardzo dobrym materiałem izolacyjnym, 7) wskazać, na jakim podłożu nie wolno układać płyt tego wyrobu, 8) wybrać próbkę ilustrującą opisany wyrób izolacyjny, 9) sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia w zeszycie, 10) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia, 10) zaprezentować efekty swojej pracy, 11) dokonać samooceny pracy, 12) uporządkować stanowisko pracy. 26

Wyposażenie stanowiska pracy: stół warsztatowy, charakterystyki techniczne materiałów termoizolacyjnych, próbki materiałów termoizolacyjnych produkowanych i dostarczanych na budowę: płyt z wełny mineralnej miękkich, półtwardych, twardych, filców z wełny mineralnej, mat z wełny mineralnej, welonu z włókien szklanych, wojłoku z włókien szklanych, mat z waty szklanej, granulatów z wełny szklanej, płyt ze szkła piankowego białego, płyt ze szkła piankowego czarnego Vitropian, betonów komórkowych gazobetonów, pianobetonów, betonów z kruszyw lekkich między innymi keramzytobeton, żużlobeton, trocinobeton, kruszyw lekkich. literatura. Załącznik nr 1 Charakterystyka techniczna wyrobu termoizolacyjnego z materiału pochodzenia mineralnego Wyrób ten powstaje w wyniku stopienia stłuczki szklanej z dodatkiem środków porotwórczych (sadza) w temperaturze około 800 ºC. Termoizolacyjne właściwości tego wyrobu to: gęstość pozorna - 180 kg/m³, współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,07 W/(m K). Z tego wyrobu produkuje się płyty o wymiarach 50 x 50 cm, 50 x 25 cm, 25 x 25 o grubościach: 6, 7, 8, 9, 10 i 12 cm. Płyty tego wyrobu muszą być układane na lepiku asfaltowym bez wypełniaczy, stosowanym na gorąco. W przypadku układania płyt tego wyrobu na powierzchni tarasów lub w miejscach narażonych na znaczne obciążenia, na przykład na przejazdach, zaleca się wykonanie podsypki z piasku. Ćwiczenie 3 Określ szacunkowo ilość płyt z wełny mineralnej o wymiarach 100 x 50 cm, potrzebnych do wykonania termoizolacji ściany zewnętrznej o wymiarach: wysokość 680 cm, szerokość 1020 cm. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zorganizować stanowisko pracy, 2) zaplanować przebieg wykonania zadania ćwiczenia plan zapisać w zeszycie, 3) narysować powierzchnię ściany w skali 1:20, 27

4) rozmieścić na rysunku płyty o zadanych wymiarach, 5) określić szacunkowo ilość potrzebnych płyt z wełny mineralnej ilość płyt podać w m² i w sztukach, 6) sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia w zeszycie, 7) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia, 8) zaprezentować efekty swojej pracy, 9) dokonać samooceny pracy, 10) uporządkować stanowisko pracy. Wyposażenie stanowiska pracy: stół warsztatowy, charakterystyka techniczna płyt wiórowych, literatura. Ćwiczenie 4 Zaproponuj sposób przetransportowania z magazynu na stanowisko pracy, płyt z wełny mineralnej o wymiarach 100 x 50 cm, potrzebnych do wykonania izolacji termicznej ściany zewnętrznej zadanej w ćwiczeniu 3. Ustal sposób zeskładowania tych płyt na stanowisku pracy. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zorganizować stanowisko pracy, 2) zaplanować przebieg wykonania zadania ćwiczenia plan zapisać w zeszycie, 3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, 4) zaproponować sposób przetransportowania płyt z wełny mineralnej, 5) ustalić sposób zeskładowania płyt na stanowisku pracy, 6) sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia w zeszycie, 7) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia, 8) zaprezentować efekty swojej pracy, 9) dokonać samooceny pracy, 10) uporządkować stanowisko pracy. Wyposażenie stanowiska pracy: stół warsztatowy, charakterystyka techniczna płyt wiórowych, katalog środków transportu, literatura. 28

4.2.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1. określić zadanie, jakie spełnia materiał termoizolacyjny? 2. uzasadnić cel impregnacji wełny mineralnej? 3. wymienić wyroby wytwarzane z wełny mineralnej? 4. scharakteryzować filce? 5. określić, w jakiej postaci produkowane są filce? 6. zdefiniować wyrób z wełny mineralnej nazywany matami? 7. scharakteryzować termoizolacyjne właściwości waty szklanej? 8. wymienić wyroby wytwarzane z włókna szklanego? 9. scharakteryzować welon z włókien szklanych? 10. scharakteryzować wojłok z włókien szklanych? 11. określić strukturę i postać powierzchni wytwarzanych wojłoków? 12. scharakteryzować termoizolacyjne właściwości wojłoków? 13. zdefiniować maty z waty szklanej? 14. scharakteryzować termoizolacyjne właściwości mat z waty szklanej? 15. wyróżnić rodzaje szkła piankowego? 16. scharakteryzować termoizolacyjne właściwości szkła piankowego białego? 17. scharakteryzować szkło piankowe białe? 18. wymienić wyroby wytwarzane ze szkła piankowego białego? 19. scharakteryzować termoizolacyjne właściwości szkła piankowego czarnego? 20. wymienić wyroby wytwarzane ze szkła piankowego czarnego? 21. rozróżnić rodzaje betonów lekkich ze względu na rodzaj wypełniacza użytego przy ich produkcji? 22. określić rodzaje kruszyw używanych do produkcji betonów lekkich? 23. wskazać wypełniacze używane do przygotowania ciepłochronnych zapraw murarskich? 24. scharakteryzować termoizolacyjne właściwości izolacyjnej zaprawy murarskiej? 25. określić zastosowanie izolacyjnej zaprawy murarskiej? 26. scharakteryzować keramzyt? 27. określić zastosowanie keramzytu? 43. określić szacunkowo ilość materiałów potrzebnych do wykonania robót izolacyjnych? 44. przetransportować i zmagazynować materiały izolacyjne? 29

4.3. Wyroby do wykonywania izolacji termicznych wytwarzane z materiałów pochodzenia organicznego 4.3.1. Materiał nauczania WYROBY TERMOIZOLACYJNE Z MATERIAŁÓW ORGANICZNYCH PŁYTY PILŚNIOWE PŁYTY WIÓROWE PŁYTY KORKOWE PŁYTY WIÓROWO - CEMENTOWE ZASYPKI ORGANICZNE Rys. 27. Wyroby termoizolacyjne z materiałów pochodzenia organicznego [opracowanie własne] Płyty pilśniowe Płyty pilśniowe wytwarzane są z miazgi drzewnej, dodatków impregnujących, środków klejących i wody w warunkach podwyższonego ciśnienia i temperatury. Ze względu na strukturę wyróżnia się płyty pilśniowe: porowate, półtwarde, twarde, bardzo twarde. Do wykonywania izolacji cieplnych głównie stosowane są płyty pilśniowe porowate oraz płyty półtwarde, lecz w mniejszym zakresie. Płyty pilśniowe porowate charakteryzuje: gęstość pozorna - od 300 do 350 kg/m³, współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,060 do 0,070 W/(m K). Produkowane są o wymiarach: długość 200, 250, 300 i 350 cm, szerokość od 122 do 152,5 cm, grubość 1,25, 1,60, 2,25 i 2,50 cm. Płyty pilśniowe porowate mocuje się: do podłoży pionowych za pomocą zaprawy cementowo wapiennej, do podłoży poziomych przy pomocy lepiku asfaltowego bez wypełniaczy, na gorąco. Płyty pilśniowe półtwarde produkowane są o wymiarach: długość 200, 250, 300 i 350 cm, szerokość od 122 do 152,2 cm, grubość około 1,0 cm. 30

Płyty wiórowe Płyty wiórowe są wyrobami produkowanymi przez sprasowanie w warunkach podwyższonej temperatury wiórów drzewnych, trocin, paździerzy z klejem. W zależności od wielkości i kształtu cząstek tworzących strukturę, wyróżnia się płyty: wiórowe, płatkowe - z wiórów średnio dużych, waflowe - z wiórów dużych, płaskich, OSB z wiórów długich, wysmukłych, ukierunkowanych, inne np. pażdzierzowe z paździerzy lnianych. Wszystkie płyty produkowane są o wymiarach: długość 183 do 410 cm, szerokość od 12 do 250 cm, grubość od 0,3 do 5,0 cm. Płyty wiórowe charakteryzuje: gęstość pozorna - od 300 do 700 kg/m³, współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,075 do 0,130 W/(m K). Płyty korkowe Płyty korkowe produkowane są z kory dębu korkowego. Posortowaną korę gotuje się, suszy oraz prasuje w temperaturze 200 do 250ºC i pod ciśnieniem 7 Mpa. Otrzymane bloki korka tnie się na płyty i płytki. Płytki do celów budowlanych maja wymiary: długość od 30 do 50 cm, szerokość od 30 do 50 cm, grubość od 0,50 do 1,20 cm. Powierzchnie licowe płytek korkowych mogą być polerowane, lakierowane, woskowane lub pokryte warstwa winylu. Wyroby korkowe charakteryzuje: gęstość pozorna - od 190 do 250 kg/m³, współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,025 do 0,034 W/(m K). Płyty wiórowo cementowe Płyty wiórowo cementowe (suprema) otrzymuje się w wyniku sprasowania wiórów drzewnych zmineralizowanych wodnym roztworem chlorku wapnia ze spoiwem w postaci zaczynu cementowego. Izolacyjne płyty wiórowo cementowe charakteryzuje: gęstość pozorna - od 450 do 600 kg/m³, współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,014 do 0,015 W/(m K). Stosowane są do wykonywania izolacji cieplnych elementów budowlanych usytuowanych w miejscach suchych, nie narażonych na zawilgocenie. Płyty wiórowo cementowe w pierwszym miesiącu po wyprodukowaniu ulegają dużemu skurczowi. Z tego względu jako materiał izolacyjny do wbudowania mogą być używane dopiero po upływie co najmniej 4 tygodni od daty produkcji. Płyty, które mają stanowić izolacje cieplną pod tynkiem mogą być wbudowane nie wcześniej niż po 6 tygodniach od daty ich produkcji. 31

Maty i płyty z trzciny Maty i płyty z trzciny wytwarzane są jako: pojedyncze warstwy trzciny, trzciny ułożone wielowarstwowo. Trzciny między sobą powiązane są drutem stalowym ocynkowanym. Maty z trzciny produkowane są o wymiarach: długość od 336 do 715 cm, szerokość od 140 do 240 cm, grubość około 1 cm. Maty i płyty z trzciny charakteryzuje: gęstość pozorna - około 250 kg/m³, współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,070 W/(m K). Maty z trzciny układa się pojedynczo lub dwuwarstwowo na krzyż. Maty i płyty z trzciny: są wyrobem łatwopalnym, są wyrobem nietrwałym, łatwo ulegającym gniciu, nie są odporne na korozję biologiczną, są niszczone są przez grzyby, owady i gryzonie. Maty z trzciny dostarcza się na budowę w rolkach. Maty ze słomy Maty ze słomy stanowią warstwę słomy przeszytej sznurkiem konopnym. Wytwarzane są o wymiarach: długość od 200 do 500 cm, szerokość od 100 do 150 cm, grubość od 2 do 10 cm. Maty ze słomy charakteryzuje: gęstość pozorna - około 300 kg/m³, współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,080 W/(m K). Maty i płyty ze słomy: są wyrobem łatwopalnym, są wyrobem nietrwałym, łatwo ulegającym gniciu, nie są odporne na korozję biologiczną, są niszczone są przez grzyby, owady i gryzonie. Maty ze słomy na budowę dostarczane są w rolkach. Stosowane są w szczególności do ochrony cieplnej (przed działaniem mrozu) konstrukcji budowlanych wykonywanych w okresie zimowym. Zasypki organiczne Zasypki organiczne produkowane są z trocin, strużków, wiórów drzewnych, kruszywa korkowego, granulatu celulozowego. Zasypki przed zastosowaniem należy zmieszać z wapnem niegaszonym w celu ich zmineralizowania. Zasypki organiczne charakteryzuje: gęstość pozorna - 150 do 300 kg/m³, współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,070 do 0,090 W/(m K). 32