Aleksandra Rybińska, Anna ElŜbieta Strzała 2.2. Organizacje poŝytku publicznego 2.2.1. Profil statystyczny 1 Według stanu na dzień 31 grudnia 2007 r. w rejestrze organizacji poŝytku publicznego KRS zarejestrowanych było 5 687 podmiotów posiadających status organizacji poŝytku publicznego (opp). Wśród nich dominowały organizacje posiadające formę prawną stowarzyszeń (3 470 podmiotów, co stanowiło ponad 61% ogółu opp) oraz fundacji (1 272 podmioty, co stanowiło ponad 22% ogółu opp). Natomiast najmniej liczną grupę organizacji poŝytku publicznego tworzyło 5 izb gospodarczych, 5 spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, 2 spółki akcyjne i spółdzielnie socjalne oraz organizacja rzemieślnicza, inna organizacja przedsiębiorców, inna organizacja społeczna lub zawodowa (po 1) 2. W porównaniu do 2006 r., w którym odnotowano 5 042 organizacje posiadające status organizacji poŝytku publicznego, w 2007 r. było ich 5 687 czyli o 13% więcej. Natomiast w poprzednim roku przyrost liczby opp wyniósł 22%, co wskazuje na lekki spadek wzrostu liczby organizacji poŝytku publicznego w 2007 r. W ciągu 2007 r. liczba stowarzyszeń posiadających status opp powiększyła się o ponad 13%, a liczba fundacji posiadających status opp o 11%. 1 Na podstawie informacji (zaktualizowanych dla lat 2005-2006) udostępnionych Departamentowi PoŜytku Publicznego Ministerstwa Pracy i Polityki przez Departament Centrum Ogólnopolskich Rejestrów Sądowych i Informatyzacji Resortu Ministerstwa Sprawiedliwości. 2 NaleŜy zauwaŝyć, Ŝe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjne oraz spółdzielnie socjalne są podmiotami prawnymi, które rejestrują się w rejestrze przedsiębiorców KRS, a nie w rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej KRS. Ponadto zgodnie z definicją organizacji pozarządowej w ustawie o działalności poŝytku publicznego i o wolontariacie nie są uznawane za organizacje pozarządowe. 1
Wykres 1. Liczba organizacji poŝytku publicznego w podziale na formy prawne, KRS 2007 r. Stowarzyszenia kultury fizycznej i zw iązki sportowe ; Organi zacj e 596 rzemi eślnicze razem - 1 Inne organizacje przedsiębiorców - 1 Inne organizacje społeczne lub zawodowe - 1 Osoby prawne i i nne jednostki organizacyjne będące organizacjami poŝytku publ icznego - 332 Spółki akcyjne - 2 Spół ki z o.o. - 5 Spółdzielnie socjalne - 2 I zby gospodarcze - 5 Fundacje - 1 272 Stowarzyszenia - 3 470 Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji udostępnionych Departamentowi PoŜytku Publicznego Ministerstwa Pracy i Polityki przez Departament Centrum Ogólnopolskich Rejestrów Sądowych i Informatyzacji Resortu Ministerstwa Sprawiedliwości. Wykres 2. Liczba stowarzyszeń, fundacji oraz ogółem organizacji pozarządowych posiadających status organizacji poŝytku publicznego, KRS 2004-2007 r. liczba organizacji opp 6 000 5 000 4 000 3 000 2 000 1 000 0 5 042 5 687 4 126 3 470 3 046 2 261 2 462 940 1 144 1 272 2004 2005 2006 2007 rok stowarzyszenia fundacje ogółem Departamentowi PoŜytku Publicznego Ministerstwa Pracy i Polityki przez Departament Centrum 2
Rok Tabela 1. Przyrost liczby opp w latach 2004-2007 Liczba opp Przyrost liczby opp w stosunku do 2004 roku Przyrost liczby opp w stosunku do roku poprzedniego 2004 2 261 - - 2005 4 126 82% 82% 2006 5 042 123% 22% 2007 5 687 152% 13% Departamentowi PoŜytku Publicznego Ministerstwa Pracy i Polityki przez Departament Centrum Struktura opp według roku powstania organizacji (stan na 31 grudnia 2005 r.) Najwięcej organizacji posiadających status opp powstało w latach 1989-2003 3. W drugiej kolejności znalazły się podmioty załoŝone w latach 1946-1988. Wśród organizacji powstałych w stosunkowo krótkim czasie (lata 2004-2005) było aŝ 10,2% podmiotów. Wykres 3. Struktura opp według roku powstania organizacji (stan na 31 grudnia 2005 r.) 50,00% 45,00% 40,00% 35,00% 30,00% 25,00% 20,00% 15,00% 10,00% 5,00% 0,00% 19,40% 24% do 1945 r. od 1946 r. do 1988 r. 46,40% od 1989 r. do 2003 r. 10,20% od 2004 r. do 2005 r. Źródło: opracowanie własne na podstawie badania na formularzu SOF-1 przeprowadzonego przez słuŝby statystyki publicznej w ramach Partnerstwa na rzecz Rozwoju Tu jest praca finansowanego przez IW EQUAL pod kierunkiem Instytutu Studiów Politycznych PAN. Opracowanie dla Ministerstwa Pracy i Polityki Departamentu PoŜytku Publicznego przygotował dr Sławomir Nałęcz. 3 Na podstawie badania na formularzu SOF-1 przeprowadzonego przez słuŝby statystyki publicznej w ramach Partnerstwa na rzecz Rozwoju Tu jest praca finansowanego przez IW EQUAL pod kierunkiem Instytutu Studiów Politycznych PAN. Opracowanie dla Ministerstwa Pracy i Polityki Departamentu PoŜytku Publicznego przygotował dr Sławomir Nałęcz. 3
ZróŜnicowanie regionalne organizacji poŝytku publicznego Najwięcej opp funkcjonowało na terenie województwa mazowieckiego (999 opp, co stanowi ponad 17% ogółu tych podmiotów) oraz dolnośląskiego (694 opp, co stanowi 12% ogółu tych podmiotów). Z kolei najmniejszą liczbę odnotowano w województwie świętokrzyskim jedynie 102 (1,8%) organizacje poŝytku publicznego. Do regionów z najmniejszą liczbą opp naleŝy zaliczyć takŝe województwo kujawsko-pomorskie, podlaskie, zachodniopomorskie oraz lubuskie. Status organizacji poŝytku publicznego uzyskało tam odpowiednio: 166 (2,9%), 174 (3,1%), 177 (3,1%), 194 (3,4%) podmioty. Mapa 1. ZróŜnicowanie regionalne organizacji poŝytku publicznego, KRS 2007 460 pomorskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie 225 194 kujawsko-pomorskie podlaskie 371 166 999 174 177 wielkopolskie mazowieckie lubuskie 694 dolnośląskie 280 łódzkie 277 102 świętokrzyskie opolskie 498 263 lubelskie śląskie małopolskie 457 podkarpackie 350 Departamentowi PoŜytku Publicznego Ministerstwa Pracy i Polityki przez Departament Centrum Ze względu na to, Ŝe status organizacji poŝytku publicznego najczęściej uzyskiwały podmioty posiadające formę prawną stowarzyszenia oraz fundacji, warto przyjrzeć się ich rozmieszczeniu terytorialnemu. Spośród wszystkich stowarzyszeń posiadających status organizacji poŝytku publicznego najwięcej 524 (15,1%) zlokalizowanych było w województwie mazowieckim oraz w województwie dolnośląskim 409 (11,79%). Natomiast najmniej na obszarze województwa świętokrzyskiego 66 (1,9%) oraz województwa kujawsko-pomorskiego 89 (2,56%). 4
Mapa 2. ZróŜnicowanie regionalne stowarzyszeń posiadających status organizacji poŝytku publicznego, KRS 2007 280 pomorskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie 165 140 kujawsko-pomorskie 89 238 524 podlaskie 118 119 wielkopolskie mazowieckie lubuskie 409 dolnośląskie 163 łódzkie lubelskie 180 66 świętokrzyskie 180 opolskie 309 śląskie 268 małopolskie podkarpackie 222 Departamentowi PoŜytku Publicznego Ministerstwa Pracy i Polityki przez Departament Centrum Najwięcej fundacji posiadających status opp zlokalizowanych było w województwie mazowieckim 383 (30,11%). Wśród regionów, gdzie odnotowano najmniejszą liczbą fundacji posiadających status opp wymienić naleŝy województwo świętokrzyskie 13 (1,02%), lubuskie 13 (1,02%) oraz opolskie 19 (1,49%). 5
Mapa 3. ZróŜnicowanie regionalne fundacji posiadających status organizacji poŝytku publicznego, KRS 2007 127 pomorskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie 20 36 kujawsko-pomorskie podlaskie 75 48 383 28 13 wielkopolskie mazowieckie lubuskie 157 67 łódzkie 44 lubelskie dolnośląskie 19 świętokrzyskie opolskie 97 13 śląskie 105 małopolskie podkarpackie 40 Departamentowi PoŜytku Publicznego Ministerstwa Pracy i Polityki przez Departament Centrum 6
Tabela 2. ZróŜnicowanie regionalne organizacji posiadających status organizacji poŝytku publicznego, KRS 2005-2007 Województwo 2005 2006 2007 liczba opp % ogółu opp stowarzyszenia opp fundacje opp liczba opp % ogółu opp stowarzyszenia opp fundacje opp liczba opp % ogółu opp stowarzyszenia opp fundacje opp mazowieckie 777 18,8% 397 301 910 18,0% 478 342 999 17,6% 524 383 dolnośląskie 495 12,0% 287 109 613 12,2% 358 143 694 12,2% 409 157 małopolskie 351 8,5% 198 83 415 8,2% 250 92 498 8,8% 309 97 pomorskie 318 7,7% 187 96 406 8,1% 241 119 460 8,1% 280 127 śląskie 314 7,6% 181 72 401 8,0% 231 94 457 8,0% 268 105 wielkopolskie 264 6,4% 169 52 328 6,5% 210 66 371 6,5% 238 75 podkarpackie 250 6,1% 159 32 317 6,3% 196 38 350 6,2% 222 40 opolskie 214 5,2% 124 18 255 5,1% 158 19 280 4,9% 163 67 lubelskie 212 5,1% 146 36 244 4,8% 168 40 277 4,9% 180 19 łódzkie 183 4,4% 107 38 236 4,7% 139 53 263 4,6% 180 44 warmińskomazurskie 169 4,1% 131 14 200 4,0% 153 16 225 4,0% 165 20 lubuskie 152 3,7% 98 12 168 3,3% 111 12 194 3,4% 140 36 zachodniopomorskie 134 3,2% 102 21 162 3,2% 120 30 177 3,1% 119 13 podlaskie 120 2,9% 84 15 154 3,1% 103 25 174 3,1% 118 28 kujawsko-pomorskie 104 2,5% 49 34 144 2,9% 74 44 166 2,9% 89 48 świętokrzyskie 69 1,7% 43 7 89 1,8% 56 11 102 1,8% 66 13 ogółem opp 4126 5042 5687 Źródło: opracowanie własne na podstawie zaktualizowanych informacji udostępnionych Departamentowi PoŜytku Publicznego Ministerstwa Pracy i Polityki przez Departament Centrum Ogólnopolskich Rejestrów Sądowych i Informatyzacji Resortu Ministerstwa Sprawiedliwości. 7