PROCEDURA USZLACHETNIANIA BIERNEGO Instrukcja dla przedsiębiorców Wersja 1.0 z dnia 12 września 2011 r.
Spis treści: 1. Podstawa prawna stosowania procedury uszlachetniania biernego 2. Wprowadzenie 3. Sposoby korzystania z procedury uszlachetniania biernego 4. Wniosek o udzielenie pozwolenia na stosowanie procedury uszlachetniania biernego 4.1. Pełna forma wniosku 4.2. Skrócona forma wniosku 4.3. Organ celny, do którego składany jest wniosek w pełnej formie 4.4. Organ celny, do którego składany jest wniosek w formie skróconej 4.5. Załączniki do wniosku 4.6. Wniosek o przedłuŝenie lub zmianę pozwolenia 5. Warunki udzielenia pozwolenia 5.1. Warunki podmiotowe 5.2. Warunki przedmiotowe 5.3. Warunki ekonomiczne 6. Zabezpieczenie 7. Ewidencja 8. Transfer 9. Termin waŝności pozwolenia 10. Pozwolenie z mocą wsteczną 11. Przeniesienie praw i obowiązków 12. Stosowanie procedury 2
1. Podstawa prawna stosowania procedury uszlachetniania biernego Zasady stosowania procedury uszlachetniania biernego regulują przepisy: rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 z dnia 12 października 1992 r. ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny (Dz. Urz. WE L 302 z 19.10.1992, str. 1, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 2, t. 4, str. 307 z późn. zm.) rozporządzenia Komisji (EWG) nr 2454/93 z dnia 2 lipca 1993 r. ustanawiającego przepisy w celu wykonania rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny (Dz. Urz. WE L 253 z 11.10.1993, str. 1, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 2, t. 6, str. 3, z późn. zm.) ustawy z dnia 19 marca 2004 r. Prawo celne (Dz. U. Nr 68, poz. 622, z późn. zm.) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2004 r. w sprawie przypadków, w których organ celny pobiera zabezpieczenie (Dz. U. Nr 87, poz. 829) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 lipca 2011 r. w sprawie wzorów formularzy stosowanych w sprawach celnych (Dz. U. Nr 166, poz. 995) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 kwietnia 2004 r. w sprawie właściwości miejscowej organów celnych (Dz. U. Nr 94, poz. 911 z późn. zm.). 2. Wprowadzenie Procedura uszlachetniania biernego pozwala na dokonanie czasowego wywozu poza obszar celny Unii Europejskiej towarów wspólnotowych (tzw. towarów wywoŝonych czasowo) w celu poddania ich określonym procesom uszlachetniania oraz na dopuszczenie do obrotu produktów powstałych w wyniku tych procesów (tzw. produktów kompensacyjnych). W wyniku dopuszczenia do obrotu, produkty kompensacyjne mogą być całkowicie lub częściowo zwolnione z naleŝności celnych przywozowych. Wobec towarów wspólnotowych czasowo wywoŝonych stosuje się naleŝności celne wywozowe (o ile zostały ustanowione, obecnie nie zostały one wprowadzone), środki polityki handlowej oraz inne formalności wymagane dla wyprowadzenia towaru wspólnotowego poza obszar celny Unii Europejskiej. Stosowanie procedury uszlachetniania biernego uzaleŝnione jest od posiadania waŝnego pozwolenia udzielanego przez właściwy organ celny. 3
3. Sposoby korzystania z procedury uszlachetniania biernego W ramach procedury uszlachetniania biernego moŝliwymi do przeprowadzenia procesami uszlachetniania są: - obróbka towarów, w tym montaŝ, składanie lub instalowanie ich w innych towarach, - przetwarzanie towarów, - naprawa towarów, w tym ich odnawianie i porządkowanie. Przykład Polska firma odzieŝowa zleca uszycie męskich garniturów ukraińskiemu kontrahentowi, dostarczając mu wszystkie niezbędne materiały do produkcji odzieŝy tkaniny, guziki, metki itp. WywoŜone na Ukrainę materiały są towarem wspólnotowym czasowo wywoŝonym poza obszar celny Unii Europejskiej w celu poddania procesowi uszlachetniania, w tym wypadku uszycia odzieŝy. Procedura uszlachetniania biernego w przypadku gdy dotyczy procesu naprawy moŝe być realizowana w dwóch szczególnych systemach: - standardowej wymiany, - uprzedniego przywozu. System standardowej wymiany polega na tym, Ŝe moŝna skorzystać z preferencji gwarantowanych przez przepisy dotyczące procedury uszlachetniania biernego takŝe wtedy, gdy nie dokonuje się przywozu towaru uszlachetnionego, lecz na jego miejsce przywoŝony jest produkt zamienny (czyli zamiast towaru wywiezionego do naprawy przywoŝony jest tzw. produkt zamienny). Organy celne zezwalają na zastosowanie systemu standardowej wymiany tylko wtedy, gdy proces uszlachetnienia polega na naprawie towarów wspólnotowych niepodlegających Wspólnej Polityce Rolnej lub odrębnym procedurom, które mają zastosowanie w odniesieniu do niektórych towarów powstałych w wyniku przetworzenia produktów rolnych. Aby moŝliwe było zastosowanie systemu standardowej wymiany produkty zamienne muszą posiadać: - taką samą klasyfikację taryfową, - taką samą jakość handlową, - takie same parametry techniczne, jak towary wywoŝone czasowo, jeŝeli zostałyby one poddane przewidzianej naprawie. 4
JeŜeli towary wywoŝone czasowo były uŝywane przed wywozem, to produkty zamienne muszą teŝ być produktami uŝywanymi i nie mogą to być produkty nowe. Zaostrzone warunki przewidziane dla produktu zamiennego mają uniemoŝliwić czasowy wywóz towarów przestarzałych technologicznie i o niŝszej jakości, aby na ich miejsce przywieźć nowe produkty. JednakŜe moŝliwe jest odstąpienie od tych warunków, jeŝeli produkt zamienny został wydany nieodpłatnie ze względu na zobowiązanie gwarancyjne lub w związku z istnieniem wady fabrycznej. Uprzedni przywóz produktu zamiennego polega na przywozie produktu zamiennego przed wywozem towaru przeznaczonego do naprawy poza obszarem celnym Unii Europejskiej. Uprzedni przywóz stanowi wyjątek w procedurze uszlachetniania biernego i dotyczy wyłącznie produktu zamiennego. W przypadku uprzedniego przywozu towary, które były przeznaczone do czasowego wywozu w celu naprawy, powinny zostać faktycznie wywiezione w terminie dwóch miesięcy, licząc od dnia przyjęcia przez organy celne zgłoszenia o dopuszczenie do obrotu produktów zamiennych. Przykład Nastąpiła awaria części w maszynie produkcyjnej, a naprawa tej części ma być dokonana za granicą w ramach realizacji zobowiązań gwarancyjnych. Z uwagi na czasochłonność naprawy w celu zapewnienia ciągłości procesu produkcyjnego przywoŝona zostaje potrzebna część przed faktycznym wywozem części uszkodzonej przeznaczonej do naprawy. 4. Wniosek o udzielenie pozwolenia na stosowanie procedury uszlachetniania biernego Stosowanie procedury uszlachetniania biernego wiąŝe się z obowiązkiem posiadania pozwolenia na stosowanie tej procedury, które wydawane jest przez właściwy organ celny. W celu uzyskania pozwolenia naleŝy złoŝyć wniosek o jego udzielenie. 4.1. Pełna forma wniosku Zasadą jest, Ŝe wniosek o udzielenie pozwolenia powinien być sporządzony na piśmie z zastosowaniem wzoru określonego w załączniku nr 67 do Rozporządzenia Wykonawczego do Wspólnotowego Kodeksu Celnego. Wniosek o udzielenie pozwolenia na stosowanie procedury uszlachetniania biernego i samo pozwolenie są więc dokumentami sformalizowanymi. 5
Dla procedury uszlachetniania biernego wzór ten składa się: - z formularza podstawowego, który jest wspólny dla wszystkich gospodarczych procedur celnych oraz - z formularza kontynuacyjnego, ustanowionego dla tej procedury. Formularz kontynuacyjny stanowi kontynuację podstawowej części wniosku zawartej w formularzu podstawowym i jest załączany, jeŝeli jest taka potrzeba. Pola formularzy wniosku powinny zostać wypełnione zgodnie z Objaśnieniami zawartymi w załączniku nr 67 do Rozporządzenia Wykonawczego do Wspólnotowego Kodeksu Celnego. We wniosku naleŝy podać informacje m.in. na temat charakteru planowanych do przeprowadzenia działań w ramach wnioskowanej procedury, towarów przeznaczonych do objęcia procedurą oraz wytwarzanych z nich produktów kompensacyjnych, rodzaju wykorzystywanej ewidencji. Dodatkowo w treści wniosku (w polu nr 1) naleŝy podać numer identyfikacyjny EORI, oraz - jeśli wnioskodawca posiada status upowaŝnionego przedsiębiorcy - numer świadectwa AEO. W przypadku, gdy wnioskodawca nie posiada statusu AEO zobowiązany jest przedstawić wraz z wnioskiem o udzielenie pozwolenia oświadczenie sporządzone według wzoru stanowiącego załącznik nr 5 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 lipca 2011 r. w sprawie wzorów formularzy stosowanych w sprawach celnych. Wnioskodawca moŝe zostać poproszony o przedstawienie dodatkowych informacji w sytuacji, gdy organ celny uzna jakąkolwiek informację podaną we wniosku za niewystarczającą. 4.2. Skrócona forma wniosku Wniosek o udzielenie pozwolenia na stosowanie procedury uszlachetniania biernego moŝe być takŝe sporządzony za pomocą zgłoszenia celnego w formie pisemnej lub za pomocą technik elektronicznego przetwarzania danych. Ta forma wniosku moŝe być zastosowana wyłącznie w przypadku: - gdy wniosek nie dotyczy udzielenia pozwolenia pojedynczego, - gdy nie są stosowane procedury uproszczone, - zgłoszenia towaru do procedury uszlachetniania biernego, jeŝeli proces uszlachetniania polega na naprawie towaru, włączając standardowy system wymiany bez uprzedniego przywozu, 6
- zgłoszenia towaru do procedury dopuszczenia do obrotu po uszlachetnieniu biernym przy wykorzystaniu standardowego systemu wymiany z uprzednim przywozem, - zgłoszenia towaru do procedury dopuszczenia do obrotu po uszlachetnieniu biernym przy wykorzystaniu standardowego systemu wymiany bez uprzedniego przywozu, jeŝeli istniejące pozwolenie nie obejmuje takiego systemu, a organy celne zezwalają na jego zmianę, - zgłoszenia towaru do procedury dopuszczenia do obrotu po uszlachetnieniu biernym, jeśli proces uszlachetniania dotyczy towarów o niehandlowym charakterze. W przypadku sporządzenia wniosku za pomocą zgłoszenia celnego wnioskodawca zobowiązany jest w Polu 44 zgłoszenia celnego podać niezbędne do rozpatrzenia wniosku o udzielenie pozwolenia informacje na temat planowanego sposobu stosowania procedury uszlachetniania biernego (m.in. takie jak miejsce, gdzie będzie dokonywany proces uszlachetniania, rodzaj procesu uszlachetniania, uzyskiwane produkty kompensacyjne, przewidywany urząd zakończenia) przy uŝyciu następujących krajowych kodów informacji dodatkowych: - 0PL05, - 0PL06, - 0PL07, - 0PL08, - 0PL09. W przypadku procedury uszlachetniania biernego kod informacji dodatkowej: - 0PL05 jest stosowany do wskazania miejsca (miejsc), gdzie będzie dokonywany proces uszlachetniania, - 0PL06 jest stosowany do wskazania przewidywanego urzędu (urzędów) zakończenia i urzędu kontrolnego, - 0PL07 jest stosowany do wskazania charakteru/rodzaju procesu (procesów) uszlachetniania oraz wskazania warunków ekonomicznych, - 0PL08 jest stosowany do wskazania kodu (kodów) CN uzyskiwanych produktów kompensacyjnych oraz określenia ich nazwy handlowej i/lub technicznej, a takŝe do podania współczynnika produktywności lub metody jego obliczenia, - 0PL09 jest stosowany do wskazania przewidywanego terminu zakończenia procedury uszlachetniania biernego, a takŝe do określenia proponowanego sposobu(ów) dokonania identyfikacji towarów wywoŝonych czasowo. 7
Szczegółowe zasady stosowania powyŝej wymienionych krajowych kodów informacji dodatkowych zostały szczegółowo przedstawione w Instrukcji wypełniania zgłoszeń celnych, zmienionej w związku z wejściem w Ŝycie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 lipca 2011 r. w sprawie wzorów formularzy stosowanych w sprawach celnych. W przypadku sporządzenia wniosku za pomocą zgłoszenia celnego pozwolenie udzielane jest, o ile zostaną spełnione warunki korzystania z tej procedury, poprzez przyjęcie zgłoszenia celnego. Udzielone w ten sposób pozwolenie ma zastosowanie tylko do tej ilości towarów, które zostały objęte procedurą na podstawie przedmiotowego zgłoszenia celnego. 4.3. Organ celny, do którego składany jest wniosek w pełnej formie Wniosek o udzielenie pozwolenia na stosowanie procedury uszlachetniania biernego składany w pełnej formie naleŝy złoŝyć w urzędzie celnym właściwym dla procedury wywozu. Poza wyjątkami, w większości przypadków urząd celny wywozu, jest to urząd celny właściwy dla miejsca, gdzie osoba dokonująca wywozu ma swoją siedzibę lub gdzie towary zostały zapakowane bądź załadowane do transportu wywozowego. Właściwym organem celnym w sprawie rozpatrzenia wniosku o udzielenie pozwolenia na stosowanie procedury uszlachetniania biernego jest naczelnik urzędu celnego. 4.4. Organ celny, do którego składany jest wniosek w formie skróconej W przypadku, gdy procesy uszlachetniania polegają na naprawie towarów, włączając standardowy system wymiany bez uprzedniego przywozu, wniosek w formie skróconej o wydanie pozwolenia na stosowanie procedury uszlachetniania biernego składa się do urzędu celnego właściwego dla procedury wywozu, z wyjątkiem sytuacji objętych uprzednim przywozem oraz operacji przetworzenia dotyczącej towarów o niehandlowym charakterze. Urząd ten staje się urzędem kontrolnym w rozumieniu art. 496 lit. e Rozporządzenia Wykonawczego do Wspólnotowego Kodeksu Celnego. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się złoŝenie wniosku w formie skróconej do urzędu celnego właściwego do przyjęcia zgłoszenia do procedury dopuszczenia do obrotu. 8
4.5. Załączniki do wniosku Do wniosku o wydanie pozwolenia na stosowanie procedury uszlachetniania biernego naleŝy dołączyć: - oświadczenie sporządzone według wzoru stanowiącego załącznik nr 5 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 lipca 2011 r. w sprawie wzorów formularzy stosowanych w sprawach celnych - w przypadku, gdy wnioskodawca nie posiada statusu AEO, - dokumenty poświadczające spełnienie warunków ekonomicznych w danej sprawie np. w większości sytuacji za wystarczające moŝe być uznane oświadczenie strony o spełnieniu warunków ekonomicznych; w przypadku natomiast stosowania art. 147 ust. 2 Wspólnotowego Kodeksu Celnego (tzn. gdy wniosek o pozwolenie jest sporządzany przez osobę, która dokonuje wywozu towarów czasowo wywoŝonych, ale nie jest jednocześnie osobą zlecającą dokonanie procesu uszlachetniania), oświadczenie wnioskodawcy powinno być poparte dodatkowymi dokumentami, np. korespondencją handlową, kontraktem na dokonanie procesów uszlachetniania w kraju trzecim lub innymi dokumentami potwierdzającymi, Ŝe operacja taka nie stanowi zagroŝenia dla istotnych interesów firm unijnych i przyczynia się do ułatwienia sprzedaŝy towarów wywoŝonych. Obowiązek załączania do wniosku dokumentów innych niŝ wymienione powyŝej winien wynikać z przepisów prawa celnego lub przepisów odrębnych. Rodzaj załączanych dokumentów powinien być bezpośrednio powiązany z przedmiotem prowadzonego postępowania i mieć wpływ na jego rozstrzygnięcie, np. ustalenie czy spełnione są warunki skutecznego sprawowania dozoru celnego i kontroli celnej. W przypadku, gdy wymagany dokument został dołączony w toku innego postępowania prowadzonego przez dany organ celny, a informacje w nim zawarte odzwierciedlają aktualny stan faktyczny i stan prawny, wnioskodawca moŝe ograniczyć się do wskazania numeru sprawy, przy której dany dokument został dołączony. 4.6. Wniosek o przedłuŝenie lub zmianę pozwolenia MoŜliwe jest ubieganie się o przedłuŝenie pozwolenia, jednakŝe jedynie w przypadku, gdy pozwolenie zostało udzielone przez właściwy organ celny w pełnej formie (według wzoru określonego w załączniku 67 do Rozporządzenia Wykonawczego do Wspólnotowego Kodeksu Celnego). Ubieganie się natomiast o zmianę pozwolenia moŝliwe jest zarówno w przypadku, gdy pozwolenie zostało udzielone przez właściwy organ celny w pełnej formie, jak i w przypadku gdy zostało udzielone w formie skróconej (poprzez przyjęcie zgłoszenia celnego). 9
W przypadku wnioskowania o dokonanie zmiany pozwolenia udzielonego poprzez przyjęcie zgłoszenia celnego, wniosek taki zostanie rozpatrzony w trybie art. 23 ust. 5 ustawy Prawo celne, czyli poprzez zmianę przyjętego zgłoszenia celnego. Zmiana taka dokonana zostanie w drodze postanowienia, na które przysługuje zaŝalenie. Organem właściwym do rozpatrzenia ww. wniosku jest organ celny, który poprzez przyjęcie zgłoszenia celnego udzielił pozwolenia. Wnioski o przedłuŝenie lub zmianę pozwolenia mogą zostać złoŝone w drodze zwykłego podania na piśmie, o ile organy celne wyraŝą na to zgodę. W takiej sytuacji naleŝy podać przynajmniej numer pozwolenia, które ma zostać przedłuŝone lub zmienione, informacje niezbędne do jego przedłuŝenia lub zmiany, a takŝe informację wskazującą, w jakim zakresie pozwolenie ma ulec zmianie. W przypadku pozwolenia udzielonego w pełnej formie wniosek o jego przedłuŝenie lub zmianę powinien raczej zostać sporządzony na formularzu stanowiącym załącznik 67 do Rozporządzenia Wykonawczego do Wspólnotowego Kodeksu Celnego wraz z zastosowaniem przewidzianego dla tego rodzaju sytuacji kodu 2 w polu 3 Rodzaj wniosku tego formularza. 5. Warunki udzielenia pozwolenia 5.1. Warunki podmiotowe Pozwolenie wydawane jest : - na wniosek osoby, która zleca dokonanie procesu uszlachetniania. W drodze wyjątku, osobie, która nie zleca dokonania procesu uszlachetniania (ale dokonuje wywozu towaru) pod warunkiem, Ŝe przedmiotem procedury będą towary pochodzące z Unii Europejskiej, które w wyniku procesu uszlachetniania zostaną włączone do towarów uzyskanych poza Unią Europejską i przywoŝonych jako produkty kompensacyjne, pod warunkiem jednak, Ŝe zastosowanie procedury przyczyni się do ułatwienia sprzedaŝy towarów wywoŝonych (nie ma zastosowania w przypadku systemu standardowej wymiany i uprzedniego przywozu), - jedynie osobom, które mają swoją siedzibę w Unii Europejskiej. Pozwolenie moŝe otrzymać osoba, która spełnia wszelkie przesłanki, pozwalające na uznanie, Ŝe gwarantuje ona prawidłowy przebieg procedury. Sprawdzenie, czy spełniona została powyŝsza przesłanka sprowadza się do oceny wiarygodności podmiotu występującego o pozwolenie, która odbywa się przykładowo m.in. poprzez sprawdzenie, czy wnioskodawca: 10
- naleŝycie, rzetelnie prowadzi ewidencje i księgi handlowe, - terminowo rozlicza procedurę, zgodnie z regułami określonymi w przepisach prawa celnego, - nie dopuścił się powaŝnych lub powtarzających się naruszeń przepisów prawa celnego. 5.2. Warunki przedmiotowe Pozwolenie jest udzielane jedynie gdy moŝliwe będzie ustalenie, Ŝe produkty kompensacyjne powstały w wyniku uŝycia towarów wywiezionych czasowo; przypadki, w których moŝna odstąpić od stosowania tego wymogu oraz warunki stosowania tych odstępstw, określane są w przepisach szczególnych. Najlepszym rodzajem zabezpieczenia toŝsamości towaru są znaki identyfikacyjne: symbole, numery fabryczne, litery, opisy znaków szczególnych towaru, itp. JeŜeli brak jest takich znaków, zabezpieczeniem identyfikacji towarów moŝe być opis towaru, fotografie, ilustracje, opisy techniczne, pobrane próbki, wyniki analiz, umowa oraz inna korespondencja z kontrahentem jednoznacznie wskazująca, Ŝe produkty kompensacyjne mają zostać wytworzone z towarów czasowo wywoŝonych. W przypadku gdy celem wniosku o procedurę jest naprawa, towary czasowo wywoŝone muszą być zdatne do naprawy, zaś procedura nie moŝe zostać wykorzystana do podniesienia wydajności technicznej towarów. Zasadą jest, Ŝe procedurą uszlachetniania biernego mogą zostać objęte towary wspólnotowe. Wniosek moŝe dotyczyć takŝe towarów niewspólnotowych, jeŝeli są one objęte procedurą uszlachetniania czynnego w systemie zawieszeń i są wywoŝone w celu przeprowadzenia uzupełniających procesów uszlachetniania poza obszarem celnym Unii Europejskiej. Procedurą uszlachetniania biernego nie mogą zostać objęte następujące towary wspólnotowe: których wywóz wiąŝe się ze zwrotem lub umorzeniem naleŝności celnych przywozowych, które przed ich wywozem zostały dopuszczone do obrotu z całkowitym zwolnieniem z naleŝności celnych przywozowych ze względu na ich przeznaczenie, tak długo, jak obowiązują warunki ustalone dla udzielenia takiego zwolnienia, których wywóz wiąŝe się z udzieleniem refundacji wywozowych lub wobec których z powodu ich wywozu w ramach Wspólnej Polityki Rolnej przysługuje inna korzyść finansowa niŝ takie refundacje. 11
5.3. Warunki ekonomiczne Spełnienie warunków ekonomicznych jest jednym z wymogów uzyskania pozwolenia. Podstawową przesłanką do oceny, Ŝe spełnione zostały warunki ekonomiczne w procedurze uszlachetniania biernego jest okoliczność, aby udzielenie pozwolenia nie spowodowało powaŝnego naruszenia istotnych interesów wspólnotowych przetwórców. Za istotny interes przetwórców wspólnotowych uwaŝa się, aby nie ponieśli oni powaŝnej szkody. Sprawdzenie przez organy celne, czy zostały spełnione warunki ekonomiczne polega w procedurze uszlachetniania biernego na ustaleniu, czy: a) istnieje prawdopodobieństwo, Ŝe dokonanie przetworzenia poza Unią Europejską przyniesie powaŝną szkodę przetwórcom wspólnotowym; lub b) dokonanie przetworzenia w Unii Europejskiej jest nieopłacalne ekonomicznie lub nie jest wykonalne z powodów technicznych lub wobec zobowiązań kontraktowych. Wnioskodawca we wniosku o udzielenie pozwolenia zobowiązany jest wskazać powody, dla których uwaŝa warunki ekonomiczne za spełnione. Natomiast w przypadku, gdy wniosek o udzielenie pozwolenia na stosowanie procedury uszlachetniania biernego sporządzany jest przez osobę, która wywozi towary czasowo wywoŝone bez zamiaru przeprowadzenia procesów uszlachetniania, organy celne przeprowadzają wcześniejsze sprawdzenie warunków ustanowionych w art. 147 ust. 2 Wspólnotowego Kodeksu Celnego na podstawie dokumentów towarzyszących. Dokumentami tymi mogą być oświadczenie strony o spełnieniu warunków ekonomicznych wraz z dodatkowymi dokumentami, np. kontraktem na dokonanie procesów uszlachetniania w kraju trzecim oraz innymi dokumentami potwierdzającymi, Ŝe operacja taka nie stanowi zagroŝenia dla interesów firm unijnych. Dokumenty powinny w szczególności określać korzyści wynikające ze stosowania art. 147 ust. 2 Wspólnotowego Kodeksu Celnego, polegające na ułatwieniu sprzedaŝy towarów wywoŝonych w stosunku do sprzedaŝy dokonywanej na warunkach zwykłych, a takŝe okoliczności pozwalające ustalić, Ŝe nie zostaną naruszone istotne interesy producentów wspólnotowych wytwarzających towary identyczne lub podobne co powrotnie przywoŝone produkty kompensacyjne. Sprawdzenie przedstawionych uzasadnień, dokumentów oraz uznanie, czy warunki ekonomiczne w konkretnej sprawie zostały spełnione, naleŝy do oceny organu celnego rozpatrującego wniosek o wydanie pozwolenia na stosowanie procedury uszlachetniania biernego. W niektórych przypadkach sprawdzenie, czy w danej sprawie spełnione zostały warunki ekonomiczne moŝe zostać przeprowadzone przy udziale Komisji Europejskiej. Są to jednak wyjątkowe i bardzo rzadko występujące sytuacje, gdyŝ mogą mieć miejsce tylko: 12
- jeŝeli zainteresowane organy celne pragną przeprowadzić konsultacje przed lub po wydaniu pozwolenia, - jeŝeli inna administracja celna wyraŝa sprzeciw wobec wydanego pozwolenia, - z inicjatywy Komisji. W przypadku przedłoŝenia sprawy Komitetowi, wnioskodawca lub posiadacz pozwolenia, zostaną poinformowani przez organ celny, iŝ taka procedura została wszczęta. 6. Zabezpieczenie W przepisach wspólnotowego prawa celnego określone zostały przypadki, w których złoŝenie zabezpieczenia jest obowiązkowe. I tak organ celny wymaga złoŝenia zabezpieczenia w procedurze uszlachetniania biernego w przypadku uprzedniego przywozu produktu zamiennego. 7. Ewidencja Stosowanie procedury uszlachetniania biernego wiąŝe się z koniecznością prowadzenia ewidencji zawierającej wszelkie niezbędne informacje i szczegóły techniczne umoŝliwiające organom celnym sprawowanie nadzoru i kontroli nad prawidłowością przebiegu procedury. Odstąpienie od wymogu prowadzenia ewidencji przez posiadacza pozwolenia moŝe nastąpić wyłącznie w sytuacji, w której organ celny nie uzna prowadzenia ewidencji za niezbędne. Jako ewidencję organ celny moŝe zatwierdzić istniejące księgi rachunkowe (księgowość) o ile zawierają stosowne/ właściwe dane. Ewidencja moŝe być prowadzona w sposób tradycyjny (ksiąŝkowy) albo z zastosowaniem programów informatycznych. 8. Transfer Przepisy dotyczące transferu nie mają zastosowania do procedury uszlachetniania biernego. Instytucja transferu, która umoŝliwia przemieszczanie towarów przywoŝonych lub produktów kompensacyjnych objętych procedurą zawieszającą, pomiędzy róŝnymi miejscami albo do pomieszczeń innego posiadacza, bez zakończenia tej procedury, dotyczy bowiem procedur zawieszających, a taką procedurą nie jest procedura uszlachetniania biernego. 13
9. Termin waŝności pozwolenia W przypadku wniosku o udzielenie pozwolenia sporządzonego na piśmie z zastosowaniem wzoru określonego w załączniku 67 do Rozporządzenia Wykonawczego do Wspólnotowego Kodeksu Celnego wnioskowany okres waŝności pozwolenia na stosowanie procedury uszlachetniania biernego nie moŝe przekroczyć trzech lat od daty kiedy pozwolenie stanie się skuteczne, z wyjątkiem przypadków o odpowiednio umotywowanych rzetelnych podstawach. PowyŜsza zasada nie dotyczy wniosku o udzielenie pozwolenia sporządzonego za pomocą zgłoszenia celnego, gdyŝ przyjęcie tego zgłoszenia przez organ celny jest jednorazowym pozwoleniem obejmującym wyłącznie towar określony w tym zgłoszeniu celnym. 10. Pozwolenie z mocą wsteczną Przepisy prawa celnego dopuszczają moŝliwość ubiegania się w wyjątkowych sytuacjach o uzyskanie pozwolenia z mocą wsteczną na stosowanie procedury uszlachetniania biernego. W przepisach Rozporządzenia Wykonawczego do Wspólnotowego Kodeksu Celnego przewidziano trzy sytuacje, w których moŝe znaleźć zastosowanie instytucja pozwolenia z mocą wsteczną, a mianowicie: 1) organ celny moŝe zezwolić, aby towary zostały objęte procedurą uszlachetniania biernego, zanim wydane zostało pozwolenie na ich wywóz z zastosowaniem tej procedury. Pozwolenie takie zaczyna obowiązywać najwcześniej od daty złoŝenia wniosku o udzielenie pozwolenia. 2) pozwolenie zostało wydane, ale termin jego waŝności juŝ upłynął, wówczas moŝna zwrócić się z wnioskiem o przedłuŝenie tego pozwolenia. Wniosek musi jednak dotyczyć takich samych towarów i operacji. Udzielone w takim przypadku pozwolenie z mocą wsteczną zaczyna obowiązywać od daty wygaśnięcia pierwotnego pozwolenia. 3) w szczególnych okolicznościach moc wsteczna pozwolenia moŝe obejmować okres jednego roku przed datą złoŝenia wniosku pod warunkiem, Ŝe istnieje udowodniona potrzeba gospodarcza oraz, Ŝe są spełnione następujące warunki: a) wniosek nie odnosi się do próby oszustwa lub oczywistego zaniedbania; b) okres waŝności, który zostałby ustanowiony na mocy art. 507 Rozporządzenia Wykonawczego do Wspólnotowego Kodeksu Celnego nie zostanie przekroczony; c) księgi rachunkowe wnioskodawcy potwierdzają, Ŝe wszelkie wymagania procedury mogą zostać uznane za wypełnione oraz, gdzie stosowne, towary mogą zostać zidentyfikowane dla okresu o którym mowa, a takie księgi pozwalają na kontrolę procedury; oraz 14
d) dokonane mogą zostać wszelkie formalności konieczne do uregulowania sytuacji towarów, włączając, w razie potrzeby, uniewaŝnienie zgłoszenia celnego. Dodatkowe informacje na temat pozwoleń z mocą wsteczną znajdują się w odrębnym materiale zatytułowanym Pozwolenie z mocą wsteczną, zamieszczonym na stronie internetowej. 11. Przeniesienie praw i obowiązków Prawa i obowiązki osoby uprawnionej do korzystania z procedury uszlachetniania biernego mogą zostać, za zgodą organów celnych, przeniesione na inną osobę w ramach tego samego pozwolenia na stosowanie procedury uszlachetniania biernego bez zakończenia procedury. Przeniesienie praw i obowiązków dotyczy wyłącznie towarów juŝ objętych procedurą uszlachetniania biernego. Warunki przeniesienia określa organ celny. Osoba, na którą przenoszone są prawa i obowiązki, musi spełniać warunki wymagane do korzystania z danej procedury. Oznacza to, Ŝe nowa osoba korzystająca z procedury, chociaŝ nie jest i nie będzie posiadaczem tego pozwolenia (posiadacz pozwolenia bowiem pozostaje ten sam), to jednak musi spełniać takie same warunki do korzystania z procedury uszlachetniania biernego, jakie zostały przewidziane dla posiadacza pozwolenia. 12. Stosowanie procedury Stosowanie procedury uszlachetniania biernego winno być zgodne z udzielonym pozwoleniem oraz przepisami prawa regulującymi jej stosowanie. W pozwoleniu, wydawanym z zastosowaniem wzoru z załącznika nr 67 do Rozporządzenia Wykonawczego do Wspólnotowego Kodeksu Celnego określany jest termin waŝności pozwolenia. Termin ten oznacza okres, w którym moŝliwe jest zgłaszanie towarów do procedury uszlachetniania biernego, w ramach danego pozwolenia. Pozwolenie wydawane w trybie skróconym, poprzez złoŝenie zgłoszenia celnego, oznacza, Ŝe jest to jednorazowe pozwolenie mające zastosowanie tylko do tej ilości towarów, które zostały objęte procedurą na podstawie przedmiotowego zgłoszenia celnego. Towary mogą zostać objęte procedurą tylko i wyłącznie w terminie waŝności pozwolenia. Zgłoszenie celne o objęcie towarów procedurą powinno zostać złoŝone w jednym z urzędów objęcia, określonych w pozwoleniu. Termin powrotnego przywozu produktów kompensacyjnych jest określany w pozwoleniu. Wyznaczenie tego terminu w pozwoleniu nie oznacza jednak, Ŝe istnieje zobowiązanie do powrotnego przywozu produktów kompensacyjnych na obszar celny Unii Europejskiej. Procedura uszlachetniania biernego nie jest bowiem procedurą zawieszającą wymagającą 15
zakończenia w przewidzianym w pozwoleniu terminie. Procedura uszlachetniania biernego kończy się w chwili, gdy towary czasowo wywoŝone opuszczają obszar celny Unii Europejskiej. Natomiast w celu skorzystania z moŝliwości całkowitego lub częściowego zwolnienia z naleŝności przywozowych, produkty kompensacyjne powinny zastać powrotnie przywiezione na obszar celny Unii Europejskiej i zgłoszone do procedury dopuszczenia do obrotu w jednym z urzędów zakończenia oraz w terminie wskazanym w pozwoleniu. Produkty kompensacyjne uzyskane w procedurze uszlachetniania biernego przywoŝone na obszar celny Unii Europejskiej mogą zostać zgłoszone np. do procedury dopuszczenia do obrotu, składu celnego, uszlachetniania czynnego lub procedury odprawy czasowej. JeŜeli dopuszczenie do obrotu produktu kompensacyjnego po uszlachetnianiu biernym poprzedzone jest objęciem go procedurą zawieszającą (np. procedurą składu celnego), to w celu uzyskania całkowitego lub częściowego zwolnienia z naleŝności przywozowych konieczne jest zachowanie terminu powrotnego przywozu produktu kompensacyjnego określonego w pozwoleniu na procedurę uszlachetniania biernego. Całkowite zwolnienie z naleŝności przywozowych ma zastosowanie w przypadku nieodpłatnej naprawy towaru, o ile udowodniono organom celnym, Ŝe naprawa została dokonana nieodpłatnie ze względu na gwarancyjne zobowiązania kontraktowe lub ustawowe, bądź istnienie wady fabrycznej. Częściowe zwolnienie z naleŝności przywozowych ma zastosowanie w przypadku: odpłatnej naprawy towaru - naleŝności celne obliczane są w oparciu o wartość celną równą kwocie kosztów naprawy, obróbki lub przetworzenia towaru - naleŝności celne obliczane są poprzez odliczenie od kwoty naleŝności przywozowych za produkty kompensacyjne, kwoty naleŝności przywozowych, które miałyby zastosowanie w tym samym dniu do towarów wywiezionych czasowo albo obliczane są w oparciu o wartość celną równą kwocie kosztów obróbki lub przetworzenia. 16