UCHWAŁA NR VIII/39/15 RADY GMINY TRAWNIKI. z dnia 29 października 2015 r.

UCHWAŁA NR VIII/39/15 RADY GMINY TRAWNIKI z dnia 29 października 2015 r. w sprawie przyjęcia programu polityki zdrowotnej pn. Wczesna diagnostyka choroby nowotworowej na podstawie realizacji świadczeń zdrowotnych z zakresu diabetologii i endokrynologii oraz urologii i ginekologii Na podstawie Na podstawie art. 18 ust. 1 w związku z art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (j.t. Dz.U. z 2015 r., poz. 1515) oraz art. 7 ust. 1 pkt 1 i art. 48 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (j.t. Dz.U. z 2015 r. poz. 581, z późn. zm.), po zaopiniowaniu przez Agencję Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji - uchwala się, co następuje: 1. Przyjmuje się program polityki zdrowotnej pn. Wczesna diagnostyka choroby nowotworowej na podstawie realizacji świadczeń zdrowotnych z zakresu diabetologii i endokrynologii oraz urologii i ginekologii, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Trawniki. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodnicząca Rady Barbara Waryszak Id: C7D72F3F-02D0-4FFD-9F89-36680D3DB5BF. Podpisany Strona 1

GMINA TRAWNIKI PROGRAM ZDROWOTNY DLA MIESZKAŃCÓW GMINY TRAWNIKI NA LATA 2015-2018 WCZESNA DIAGNOSTYKA CHOROBY NOWOTWOROWEJ NA PODSTAWIE REALIZACJI ŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH Z ZAKRESU DIABETOLOGII I ENDOKRYNOLOGII ORAZ UROLOGII I GINEKOLOGII AUTOR PROGRAMU DR N.MED. ELŻBIETA STASIAK TRAWNIKI 2015 1 Id: C7D72F3F-02D0-4FFD-9F89-36680D3DB5BF. Podpisany Strona 2

Wprowadzenie.. 4 1.Opis problemów zdrowotnych z zakresu chorób nowotworowych.....5 a) Epidemiologia powstania chorób nowotworowych w wybranych narządach ciała......7 b) Zarys demograficzny Gminy Trawniki......12 c) Charakterystyka populacji kwalifikującej się do włączenia w realizację programu...13 2.Cele programu zdrowotnego.....15 a) Cel główny...15 b) Cele szczegółowe. 15 c) Oczekiwane efekty jako rezultat prowadzonego programu zdrowotnego...15 d) Mierniki efektywności odpowiadające wyznaczonym celom programu zdrowotnego...15 3. Główni adresaci programu... 16 a) Liczebność zaproszonych do programu mieszkańców Gminy Trawniki.....16 b) Metody i sposoby dotarcia do adresatów. 16 4.Organizacja programu zdrowotnego. 17 a) kwalifikacja uczestników do programu i zasadność realizacji świadczeń zdrowotnych w ramach programu..17 b) zasadność uzupełniania i powiązania świadczeń realizowanych w ramach programu ze świadczeniami realizowanymi na podstawie umowy z NFZ.... 17 c) realizacja programu z zachowaniem procedur......18 d) warunki lokalowe i kompetencje zawodowe realizatorów programu.19 e) dowody skuteczności planowanych działań. 19 f) sposób zakończenia udziału w programie. 19 5.Koszty programu zdrowotnego.. 20 a) Koszty jednostkowe.. 20 b)źródła finansowania...... 21 6.Monitorowanie i ewaluacja wdrożonego programu zdrowotnego. 22 2 Id: C7D72F3F-02D0-4FFD-9F89-36680D3DB5BF. Podpisany Strona 3

a) Ocena jakości świadczeń w programie...22 b) Ocena efektywności programu...22 7.Obowiązujący okres realizacji programu zdrowotnego... 22 8.Literatura.. 23 3 Id: C7D72F3F-02D0-4FFD-9F89-36680D3DB5BF. Podpisany Strona 4

Wprowadzenie Na podstawie danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) choroby nowotworowe będą jako problem zdrowotny przybierać na intensywności zachorowań wśród populacji ludzkiej. Parlament Europejski już w 2005 roku dysponował raportem, w którym to zawarte informacje wskazywały na brak wystarczającej dostępności do diagnostyki i leczenia onkologicznego w Polsce. Dlatego też już w2005 roku przyjęto ustawę z dnia 1 lipca 2005 r. o ustanowieniu programu wieloletniego Narodowy program zwalczania chorób nowotworowych", następny krok to Zarządzenie Ministra Zdrowia w sprawie prowadzenia prac nad opracowaniem i realizacją zadań stanowiących elementy Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych", następnie podjęto Uchwałę Rady Ministrów w sprawie harmonogramu zadań wykonywanych w ramach programu wieloletniego Narodowy program zwalczania chorób nowotworowych" w roku 2014 i 2015. Zagadnienie problematyki chorób nowotworowych było też szczególnym priorytetem Ministra Zdrowia, który w dniu 15 maja 2007 roku opublikował projekt Narodowego Programu Zdrowia na lata 2007-2015. Projekt ten zawiera zapisy, w których to wyraźnie mówi się o niezbędnych działaniach ze strony ochrony zdrowia i samorządu terytorialnego skierowanych na problematykę chorób nowotworowych. Jako dwunasty cel operacyjny zawarto aktywizację jednostek samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych na rzecz zdrowia społeczeństwa lokalnego, zaś w czternastym celu operacyjnym zawarto usprawnianie wczesnej diagnostyki w chorobach nowotworowych. W świetle tych aktów prawnych należy wnioskować, że obowiązkiem gmin, powiatów i województw jest opracowanie programów zdrowotnych na podstawie rozpoznanych potrzeb zdrowotnych występujących w danym społeczeństwie. Obowiązek ten nakłada też ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych ( Dz. U. Nr 210, poz. 2135), natomiast ustawa z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (Dz.U.2001.142.1591 z późn.zm.) wskazuje gminę jako wykonawcę zadań publicznych w zakresie ochrony zdrowia. 4 Id: C7D72F3F-02D0-4FFD-9F89-36680D3DB5BF. Podpisany Strona 5

1. Opis problemów zdrowotnych z zakresu chorób nowotworowych Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) szacuje, że wśród populacji ludzkiej wzrośnie ilość osób z problemem choroby nowotworowej. W 2025 r. liczba osób z chorobą nowotworową wzrośnie z 14 mln do 19 mln rocznie, w 2030 roku wzrośnie do 22 mln, a w 2035 ilość osób z chorobą nowotworową będzie bliska aż 24 mln na świecie. Choroby nowotworowe u człowieka umiejscawiają się w różnych organach gdzie sam stan zachorowania i przechodzenia choroby przybiera indywidualne natężenie. Podobnie dzieje się w sytuacji wychodzenia z choroby, cały proces warunkowany jest cechami indywidualnymi danego człowieka i całościową w zakresie bio-psycho-społecznym kondycją zdrowotną organizmu. Najczęściej występujące choroby nowotworowe u osób dorosłych należy różnicować płcią danego człowieka: - u kobiet najczęściej występującymi chorobami nowotworowymi są: nowotwory piersi i nowotwory raka szyjki macicy; - u mężczyzn w ostatnich latach najczęściej występującymi chorobami nowotworowymi są: nowotwory gruczołu krokowego, nowotwory pęcherza moczowego. Umieralność kobiet w Polsce z powodu raka szyjki macicy jest w dalszym ciągu bardzo duża w porównaniu do innych krajów Europy. Bardzo niepokojący jest fakt, że liczba zachorowań na nowotwory w Polsce obejmuje coraz to młodszą populacje ludzi w tym kobiety. Odnotowano w Krajowym Rejestrze Nowotworów wzrost zachorowań wśród kobiet na nowotwór piersi i szyjki macicy, a wśród mężczyzn wzrost zachorowań na nowotwory gruczołu krokowego i pęcherza moczowego. Literatura przedmiotu podaje wzrost zachorowań na choroby nowotworowe dla obu płci kobiet i mężczyzn na nowotwór tarczycy, który jest nowotworem o dużej inwazyjności układu endokrynnego. Nowotwór ten odnotowano częściej u kobiet aniżeli u mężczyzn. Bardzo niepokojącym zjawiskiem jest fakt wzrostu zachorowań u obu płci na nowotwory trzustki, które charakteryzują się bardzo wysokim wskaźnikiem umieralności. Z badań wynika, że duża część osób z rozpoznaną chorobą nowotworową ma przerzuty na inne organy. Odnotowuję się większy wskaźnik zachorowań u mężczyzn aniżeli u kobiet. 5 Id: C7D72F3F-02D0-4FFD-9F89-36680D3DB5BF. Podpisany Strona 6

Z powodu braku edukacji zdrowotnej, nie realizowanej już na poziomie szkoły, potem domu, a następnie w placówkach ochrony zdrowia jest zbyt mała świadomość zdrowotna społeczeństwa. Utrudniony dostęp do poradni specjalistycznych szczególnie w gminach wiejskich powoduje brak wczesnej diagnostyki, a tym samym wczesnego wdrożenia leczenia co skutkuje poprawą jakości życia, zachowaniem zdrowia i życia. Narodowy Fundusz Zdrowia w 2012 roku sfinansował publikację ZARYS SYSTEMU OCHRONY ZDROWIA - Polska 2012, w której to podano na podstawie danych z GUS za 2011 rok, liczbę mieszkańców danych województw przypadającą na jednostkę organizacyjną opieki ambulatoryjnej w 2009 roku. Z danych wynika, że w województwie lubelskim w obszarach miejskich przypada od 1750 do 1980 osób na jednostkę organizacyjną opieki ambulatoryjnej w ochronie zdrowia, zaś w obszarach wiejskich na jednostkę organizacyjną opieki ambulatoryjnej w ochronie zdrowia przypada od 3400 do 3730 osób. Z danych statystycznych wynika, że mieszkaniec gminy w województwie lubelskim ma utrudniony dostęp do lekarzy specjalistów, dlatego też wczesna specjalistyczna diagnostyka w zakresie chorób nowotworowych jest ciągle opóźniona dla ludzi w każdym wieku. Sytuacja zagrożenia chorobami nowotworowymi już w 2003 roku niepokoiła Światową Organizacje Zdrowia (WHO). Obecnie WHO wraz z Instytutem i Zakładem Epidemiologii i Prewencji Nowotworów Centrum Onkologii w Warszawie zmodyfikowano i utworzono prace na rzecz Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem, gdzie nacisk położono na narodowe programy nowotworowe z uwzględnieniem specyfiki w zakresie zdrowia w danym kraju. Europejski Kodeks Walki z Rakiem został zapisany jako zbór 11 zasad profilaktyki zdrowotnej i zachowań w walce z chorobami nowotworowymi. Zasady te podzielono na prewencję pierwotna i prewencję wtórną. Główny nacisk położono na zalecenia stylu życia, który ma największy wpływ na profilaktykę zdrowotną każdej osoby. W następnej kolejności położono nacisk na wczesną diagnostykę, która warunkuje przebieg i końcowy rezultat choroby nowotworowej. 6 Id: C7D72F3F-02D0-4FFD-9F89-36680D3DB5BF. Podpisany Strona 7

a) Epidemiologia powstania chorób nowotworowych w wybranych narządach ciała MarcLalonde a jako minister zdrowia Kanady już 1973 roku wraz z Blum stworzyli modele holistycznego determinantu zdrowia jako najważniejsze Pola Zdrowia, założono wówczas, że należy wyodrębnić cztery nadrzędne kategorie występujące pod nazwą determinanty zdrowia Lalonda. Wśród determinantów zdrowia Lalonda wyróżnia się: - styl życia ludzi, który ma wpływ na zdrowie w 55%; - środowisko życia wpływające na jakość zdrowia w 20%; - czynniki biologiczno-dziedziczne warunkują nasze dobre zdrowie na poziomie 15%; - organizacja opieki zdrowotnej poprawie nasze zdrowie w zakresie 10%. Determinanty zdrowia zakładają, że styl życia ma największy wpływ na jakość zdrowia i życia danej jednostki, społeczności, populacji. Literatura przedmiotu podaje, że człowiek w życiu codziennym powinien umieć wdrożyć i zastosować metodę 8 x 3 czyli 8 godzin snu, osiem godzin pracy i 8 godzin wypoczynku. Wdrożenia tej metody w życie warunkuje higieniczny tryb życia, który ma bezpośredni wpływ na zbilansowane życie, w którym czynniki genetyczne czyli biologiczno-dziedziczne predysponujące do powstania choroby (która była zdiagnozowana w rodzinie) mają zdecydowanie mniejsze szanse na uaktywnienie się i przejście w stan chorobowy. Natomiast wpływ środowiska na rozwój chorób nowotworowych ma w obecnych czasach o wiele większy wpływ aniżeli miało to miejsce w 1973 roku za ówczesnego życia Pana MarcLalonde a. W czasach na przełomie wieku XX i XXI w bardzo szybkim tempie zmieniały się warunki środowiska naturalnego. Chciwość człowieka (w nazewnictwie ekonomii jest to rynek produkcyjny) i konsumpcjonizm doprowadził do powstania wielu chorób cywilizacyjnych w tym chorób nowotworowych, które plasują się już dzisiaj na drugim miejscu po chorobach układu krążenia. Do działań człowieka na własną szkodę i zagładę oraz powstawanie coraz to większej ilości chorób w tym nowotworowych w natężonym procesie należy: I. Regularne i uciążliwe zanieczyszczanie środowiska naturalnego (coraz to większa produkcja). 7 Id: C7D72F3F-02D0-4FFD-9F89-36680D3DB5BF. Podpisany Strona 8

II. Wycinanie drzew i roślinności (są to płuca ziemi) stanowiących ochronę dla człowieka i innych stworzeń na ziemi. III. Stale zwiększające się militaria z próbami bojowymi w wodach oceanu. IV. Hodowla zwierząt na ubój (dla człowieka na mięso) w warunkach sztucznych i niesprzyjających humanitarnym zachowaniom wobec tych zwierząt. V. Karmienie zwierząt paszami z antybiotykami i hormonami. VI. Wytwarzanie żywności przetworzonej dla konsumentów. VII. Stosowanie do żywności polepszaczy smakowych, które są chemiczną substancją. VIII. Spowodowanie efektu ocieplenia emisją gazów do atmosfery, co skutkuje suszą i wyginięciem wielu roślin korzystnych dla człowieka. Analizując dalej Pola Zdrowia Pana MarcaLalonde a należy zauważyć, że organizacja opieki zdrowotnej ma wpływ tylko w 10% na stan zdrowia ludzi, oczywiście w dzisiejszych czasach nie można się z tym zgodzić z powodu braku ogólnej świadomości zdrowia istniejącej wśród społeczeństwa. Obserwując zachowania społeczeństwa w Polsce należy stwierdzić że: 1. Ludność ma nikłą świadomość swojego zdrowia: - poprzez obniżenie edukacji zdrowotnej w przedszkolach i szkołach co jest skutkiem zmiany w organizacji w ochronie zdrowia w latach 1998/1999 w Polsce, gdzie pielęgniarka przedszkolna i szkolna przestała pełnić swoje zadania w dotychczasowym systemie. 2. Jest utrudniony dostęp do wiedzy rzetelnej na tematy zdrowotne, media spełniają rolę przekaźnika zdrowia w dużym uproszczeniu: - pokazując reklamy przetworzonej żywności; - kreując osoby z zaniżonym BMI, co ma wpływ na młode osoby i ich postrzeganie własnego ciała niekoniecznie w kontekście zdrowia; - promując wypoczynek rodzinny w marketach, bez dostępu świeżego powietrza, gdzie dzieci przebywają w tych pomieszczeniach po kilka godzin dziennie; - reklamując coraz to nowe leki na różne dolegliwości; - kreując konsumpcjonizm. 8 Id: C7D72F3F-02D0-4FFD-9F89-36680D3DB5BF. Podpisany Strona 9

3. Społeczeństwo najczęściej zaczyna interesować się własnym zdrowiem gdy już są problemy zdrowotne. Przyczyny i czynniki powstawania nowotworów piersi u kobiet: - wiek, ryzyko rozwoju choroby zwiększa się z wiekiem kobiety; - predyspozycje genetyczne; - kobiety rasy białej są w większym ryzyku zachorowania na chorobę nowotworową; - nie zbilansowana dieta, ponieważ nadmierne spożywanie tłuszczów, zwłaszcza zwierzęcych, bogatych w cholesterol sprzyja rakowi piersi; - brak zbilansowanej aktywności fizycznej; - nadmierne spożycie alkoholu; - palenie papierosów; - kobiety, które nie rodziły dzieci lub urodziły w późnym wieku są narażone na rozwój choroby; - choroby gruczołu piersiowego; - promieniowanie jonizujące, zbyt częste naświetlanie w młodym wieku; - zastępcza terapia hormonalna (HTZ); - nadwaga i otyłość. Czynniki mające wpływ do powstania nowotworów raka szyjki macicy: - zdiagnozowany rak szyjki macicy w rodzinie; - wczesne rozpoczęcie życia płciowego i częsta zmiana partnerów; - zakażenie wirusami HPV; - palenie tytoniu; - zakażenie pochwy wirusem HIV i chlamydiami; 9 Id: C7D72F3F-02D0-4FFD-9F89-36680D3DB5BF. Podpisany Strona 10

- stosowanie antykoncepcji; - niehigieniczny tryb życia; - otyłość. Czynniki powstawania u mężczyzn chorób nowotworowych gruczołu krokowego: - zachorowalność wzrasta wraz z wiekiem, po 50 roku życia przybiera na dynamice; - częściej narażeni są mężczyźni nadużywający alkoholu; - nałogowi palacze dominują wśród osób chorych; - zanieczyszczenie środowiska i zbyt długie przebywanie w danym środowisku; - noszenie stale zbyt obcisłej bielizny ze sztucznych tworzyw; - niska higiena osobista; - genetyczne uwarunkowania; - otyłość; - braki w wiedzy na temat odżywiania. Czynniki mające wpływ do powstania chorób nowotworowych pęcherza moczowego: - nałogowi palacze zapadają częściej na chorobę; -ekspozycja na czynniki chemiczne dotyczy pracowników przemysłu tekstylnego, gumowego, skórzanego, drukarskiego, chemicznego; - liczne wcześniejsze zapalenia pęcherza moczowego, nie leczone właściwie; - wrodzone wady; - czynniki genetyczne; - nadwaga, otyłość; 10 Id: C7D72F3F-02D0-4FFD-9F89-36680D3DB5BF. Podpisany Strona 11

- niehigieniczny tryb życia; - niezbilansowana dieta. Czynniki powstawania nowotworu tarczycy u kobiet i mężczyzn, który jest nowotworem o dużej inwazyjności układu endokrynnego, występuję częściej u kobiet aniżeli u mężczyzn: - nadmierne palenie tytoniu; - otyłość i nadwaga; - nadmiar lub niedobór jodu; - czynniki genetyczne; - zaburzona gospodarka hormonalna; - dieta uboga w witaminy, mikro i makro elementy; - życie w stresie przewlekłym. Czynniki sprzyjające do powstania nowotworu trzustki u kobiet i mężczyzn: - nadwaga i otyłość; - przewlekłe zapalenie trzustki za późno leczone; - źle leczona choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy; - cukrzyca insulino zależna; - długoletnie nadużywanie alkoholu; - długoletnie i w dużych ilościach palenie papierosów; - niezbilansowana dieta z przewagą spożywania mięsa i węglowodanów; - zanieczyszczone środowisko. 11 Id: C7D72F3F-02D0-4FFD-9F89-36680D3DB5BF. Podpisany Strona 12

b) Zarys demograficzny Gminy Trawniki Ryc. Nr 1 Wybrane zagadnienia z demografii Gminy Trawniki na tle Powiatu Świdnickiego w 2013 roku Gmina Trawniki Powiat Świdnicki Ludność 9150 72960 w tym kobiety 4642 37827 urodzenia żywe 60 647 zgony 101 655 przyrost naturalny -41 8 Ludność w wieku: przedprodukcyjnym 1814 12797 produkcyjnym 5676 45565 poprodukcyjnym 1660 145 Źródło:GUS,2013 rok Na podstawie danych demograficznych z GUS za 2013 rok, stwierdza się, że w Gminie Trawniki zamieszkuje ogółem 9150 osób. Najwięcej jest osób w wieku produkcyjnym 5676 12 Id: C7D72F3F-02D0-4FFD-9F89-36680D3DB5BF. Podpisany Strona 13

w Gminie, najmniej zauważa się osób w wieku poprodukcyjnym jest to liczba 1660 osób, na co oczywiście ma wpływ duża liczba zgonów w ciągu jednego roku, bo aż 101 osób zmarło. Główny Urząd Statystyczny posługuje się metodologią gdzie wiek produkcyjny to wiek: mężczyzn pomiędzy 18 a 64 rokiem życia, a kobiet pomiędzy 18 a 59.rokiem życia. Natomiast wiek poprodukcyjny to: mężczyźni w wieku 65 lat i więcej, zaś kobiety w wieku 60 lat i więcej. c) Charakterystyka populacji kwalifikującej się do włączenia w realizację programu Do programu zostanie włączona populacja w wieku od 19 roku życia do 65 roku życia i powyżej. Biorąc pod uwagę dużą śmiertelność w Gminie Trawniki programem zdrowotnym należy objąć jak największą liczbę mieszkańców z uwzględnieniem ludności w wieku produkcyjnym i poprodukcyjnym. 13 Id: C7D72F3F-02D0-4FFD-9F89-36680D3DB5BF. Podpisany Strona 14

Tabela Nr. 1 Zdiagnozowane choroby w wieku od 19 do 54 lat i od 55 lat i więcej w Gminie Trawniki na podstawie sprawozdawczości do NFZ za okres trzech lat 2012, 2013, 2014. WIEK OD 19 DO 54 LAT OD 55 LAT I POWYŻEJ ROK SPRAWOZDAWCZY 2012 2013 2014 2012 2013 2014 LICZBA OSÓB ZADEKLAROWANYCH DO 3415 3041 3469 3345 2207 2857 LEKARZA,PIELĘGNIARKI/POŁOŻNEJ POZ ILOŚĆ ZDIAGNOZOWANYCH CHORÓB NOWOTWOROWYCH 12 18 19 35 52 53 ILOŚĆ ZDIAGNOZOWANEJ CHOROBY CUKRZYCY 36 30 62 270 261 309 ILOŚĆ ZDIAGNOZOWANYCH CHORÓB TARCZYCY 97 75 105 92 122 172 ILOŚĆZDIAGNOZOWANYCH CHORÓB UKŁADU TRAWIENNEGO 1133 157 231 1807 346 317 ILOŚĆ OSÓB Z NADWAGĄ 526 750 977 411 483 584 ILOŚĆ OSÓB Z OTYŁOŚCIĄ 65 190 231 164 184 172 ILOŚĆ OSÓB Z ANEMIĄ 31 43 49 58 53 66 Źródło: opracowanie własne 14 Id: C7D72F3F-02D0-4FFD-9F89-36680D3DB5BF. Podpisany Strona 15

Tabela Nr 1. pokazuje dość liczną grupę osób zdiagnozowanych u lekarza POZ na choroby, które wymagają specjalistycznego leczenia. Zauważa się wzrastającą ilość osób w obu przedziałach wiekowych w zakresie problemów zdrowotnych z nadwagą i otyłością. Literatura przedmiotu dowodzi, że nadwaga i otyłość są jednym z głównych czynników powstawania i zachorowań na nowotwory w różnych obszarach ludzkiego organizmu. 2.Cele programu zdrowotnego a) Cel główny Celem głównym programu zdrowotnego WCZESNA DIAGNOSTYKA CHOROBY NOWOTWOROWEJ NA PODSTAWIE REALIZACJI ŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH Z ZAKRESU DIABETOLOGII I ENDOKRYNOLOGII ORAZ UROLOGII I GINEKOLOGII jest wzmocnienie stanu zdrowia w populacji Gmina Trawniki oraz podniesienie jakości życia. b) Cele szczegółowe - wdrożenie zachowań prozdrowotnych u osób objętych programem; - wzmocnienie świadomości zdrowotnej; - wzmożona edukacja zdrowotna; - zwiększenie dostępu do świadczeń specjalistycznych; - upowszechnienie celowości profilaktyki zdrowia. c) Oczekiwane efekty jako rezultat prowadzonego programu zdrowotnego - zaproszone kobiety do programu będą umiały samodzielnie wykonać samobadanie piersi; - zaproszeni mężczyźni i kobiety do programu nauczą się obserwacji własnego organizmu i reagowania na sygnały pochodzące z organizmu; - zaproszone osoby do programu będą umiały wdrożyć zachowania prozdrowotne w środowisku domowym i zawodowym oraz społecznym. 15 Id: C7D72F3F-02D0-4FFD-9F89-36680D3DB5BF. Podpisany Strona 16

d) Mierniki efektywności odpowiadające wyznaczonym celom programu zdrowotnego - zmniejszy się ilość zachorowań na choroby nowotworowe; - zmniejszy się bariera oczekiwania na konsultacje specjalistyczną; - zmniejszy się ilość zgonów w Gminie Trawniki; - poprawi się jakość życia społeczeństwa w zdrowiu i chorobie. 3. Główni adresaci programu Głównymi adresatami programu są mieszkańcy Gminy Trawniki w wieku produkcyjnym i poprodukcyjnym. a) Liczebność zaproszonych do programu mieszkańców Gminy Trawniki Zaplanowano udział w programie łącznie 2 000 osób biorąc pod uwagę problemy zdrowotne występujące w Gminie Trawniki. b) Metody i sposoby dotarcia do adresatów - informacje i zaproszenia przekazywane przez lekarza, pielęgniarkę/położną POZ; - informacje z zaproszeniem umieszczone na tablicach informacyjnych Urzędu Gminy; - informacje z zaproszeniem umieszczone na stronach internetowych Urzędu Gminy; - informacje przekazywane przez pracowników socjalnych. 16 Id: C7D72F3F-02D0-4FFD-9F89-36680D3DB5BF. Podpisany Strona 17

4.Organizacja programu zdrowotnego a) kwalifikacja uczestników do programu i zasadność realizacji świadczeń zdrowotnych w ramach programu Do programu zdrowotnego zostaną zakwalifikowane osoby w wieku produkcyjnym i poprodukcyjnym - w wieku od 19 lat do 54 lat i osoby od 55 lat i powyżej. Będą to osoby, które już miały rozpoznane problemy zdrowotne z zakresu specjalistycznej dziedziny medycznej: endokrynologii, diabetologii, urologii, ginekologii. Program zasięgiem swoim obejmie również osoby predysponowane genetycznie, u których w rodzinie wystąpiło zachorowanie na chorobę nowotworową z zakresu wymienionych specjalności medycznych. Udział w programie umożliwi tym osobom specjalistyczną poradę medyczną w tym badanie fizykalne i wdrożone leczenie oraz zakwalifikowanie do pakietu onkologicznego na terenie miejsca zamieszkania. b) zasadność uzupełniania i powiązania świadczeń realizowanych w ramach programu ze świadczeniami realizowanymi na podstawie umowy z NFZ Wskazaniem i główną zaletą programu jest uzupełnienie już istniejących na rynku świadczeń medycznych w zakresie choroby nowotworowej jako gwarantowanych świadczeń na podstawie Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej finansowanych przez NFZ. Rzeczywistość pokazuje, że te świadczenia są mocno niedoszacowane a tym samym niedostępne dla wszystkich potrzebujących w danym czasie zachorowania lub podejrzenia zachorowania z powodu długich kolejek oczekujących do lekarzy specjalistów w ochronie zdrowia. Od stycznia 2015 roku Minister Zdrowia wprowadził Pakiet Onkologiczny, gwarantujący osobom chorym na nowotwory złośliwe leczenie na każdym etapie choroby, ale pakiet ten jest niewystarczający w sytuacji kiedy należy diagnozować specjalistycznie i wystawiać karty diagnostyki i leczenia onkologicznego dla osób w początkowej fazie problemu zdrowotnego. Dlatego też tak ważne są działania medyczne specjalistyczne, spełniające zadania w realizacji świadczeń zdrowotnych w zakresie profilaktyki i diagnostyki zdrowia u osób które zgłoszą się do programu zdrowotnego. 17 Id: C7D72F3F-02D0-4FFD-9F89-36680D3DB5BF. Podpisany Strona 18

c) realizacja programu z zachowaniem procedur Realizacja program zdrowotnego WCZESNA DIAGNOSTYKA CHOROBY NOWOTWOROWEJ NA PODSTAWIE REALIZACJI ŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH Z ZAKRESU DIABETOLOGII I ENDOKRYNOLOGII ORAZ UROLOGII I GINEKOLOGII z zachowaniem procedur poszanowania i zachowania praw pacjenta w oparciu o Prawa pacjenta zapisane w ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. 2009 Nr 52, poz. 417 z późn.zm.). Prawo pacjenta do świadczeń zdrowotnych, to prawo do otrzymania udzielanych z należytą starannością przez podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych w warunkach odpowiadających określonym w odrębnych przepisach wymaganiom fachowym i sanitarnym, przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych osoby wykonujące zawód medyczny kierują się zasadami etyki zawodowej określonymi przez właściwe samorządy zawodów medycznych. Ustawa o Prawach pacjenta przewiduje też sytuacje gdzie pacjent ma prawo do informacji o swoim stanie zdrowia oraz prawo do wglądu do dokumentacji medycznej jak również otrzymania kopii tej dokumentacji. Podczas realizacji programu zdrowotnego, jak również po zakończeniu wdrożonych świadczeń medycznych obowiązuje realizatorów zachowanie poufności danych wrażliwych osób korzystających z tych świadczeń. Bardzo ważnym prawem pacjenta jest prawo do poszanowania intymności i godności każdej osoby jako pacjenta oraz uszanowania woli pacjenta. W sytuacji gdy osoba biorąca udział w programie zdrowotnym jest ubezwłasnowolniona wymagane jest poświadczenie zgody pisemnie przez opiekuna prawnego. Lekarz ubezpieczenia zdrowotnego, który leczy pacjenta w poradni specjalistycznej, jest zobowiązany do pisemnego informowania lekarza rodzinnego o rozpoznaniu, sposobie leczenia, rokowaniu, ordynowanych lekach, ich dawkowaniu i czasie stosowania oraz o wyznaczonych wizytach kontrolnych. Lekarz specjalista wystawia pacjentowi zaświadczenie z rozpoznaniemchoroby i zalecaną farmakoterapią, na podstawie którego lekarz POZ może wystawiać recepty przez okres w nim wskazany. 18 Id: C7D72F3F-02D0-4FFD-9F89-36680D3DB5BF. Podpisany Strona 19

d) warunki lokalowe i kompetencje zawodowe realizatorów programu Świadczenia zdrowotne w ramach programu wdrożonego na terenie Gminy Trawniki będą realizowane w placówce opieki zdrowotnej spełniające warunki do udzielania świadczeń zdrowotnych na podstawie ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej. Miejsce udzielania świadczeń zdrowotnych jest to lokalizacja budynek wyposażony w gabinety lekarskie, poczekalnie, rejestrację, toalety są dostosowane dla osób niepełnosprawnych. Architektura budynku dostosowana dla osób niepełnosprawnych. Budynek wyposażony w udogodnienia ze zniesieniem barier architektonicznych, przed budynkiem są miejsca parkingowe ogólne i wydzielone oraz oznaczone dla osób niepełnosprawnych. Całość obiektu to funkcjonalna i organizacyjnie dostosowana przestrzeń gabinetów i innych pomieszczeń jakościowo spełniająca wymagania w realizacji świadczeń zdrowotnych dla społeczeństwa Gminy Trawniki. Realizatorem programu będą lekarze specjaliści w dziedzinie endokrynologii, diabetologii, urologii i ginekologii z co najmniej 5 - letnim doświadczeniem w pracy w oddziale lub w poradni zgodnych z profilem świadczenia zdrowotnego. Do zadań lekarzy specjalistów należeć będą porady, badanie fizykalne, diagnostyka, kierowanie do diagnostyki rozszerzonej, edukacja w ramach profilaktyki zdrowia, prowadzenie kart diagnostyki. e) dowody skuteczności planowanych działań Podstawowym dowodem skuteczności zaplanowanych działań będzie: - wdrożenie do każdej porady specjalistycznej zaplanowanych celów: głównego i szczegółowych; - zapewnienie poczucia bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańcom Gminy Trawniki. f) sposób zakończenia udziału w programie Zakończenie wdrożonego programu nastąpi gdy: - założone cele zostaną osiągnięte; - zostanie zweryfikowany stan świadomości zdrowotnej metodą kwestionariusz ankiety; 19 Id: C7D72F3F-02D0-4FFD-9F89-36680D3DB5BF. Podpisany Strona 20

- zakwalifikowana do programu populacja zgłosi się; - zakończy się okres realizacji programu. 5.Koszty programu zdrowotnego Przy założeniu, że w 2015 program będzie realizowany od września do 31 grudnia i w latach następnych 2016, 2017, 2018. a) Koszty jednostkowe Tabela Nr 2. Planowane koszty na rok 2015 w okresie od 1 września do 31 grudnia Okres realizacji Pozycja kosztorysu z uwzględnienie m specjalności lekarza Ginekolog porada z badaniem Szacowana liczba osób przyjętych w miesiącu Szacowana liczba osób przyjętych w danym roku Koszt porady jednostkowy Przewidywan y całkowity koszt (roczny 20 80 100 PLN 8 000 PLN Rok 2015 od 1 września do 31 grudnia Ginekolog porada z cytologią 40 160 120 PLN 19 200 PLN Urolog porada z badaniem 10 40 100 PLN 4 000 PLN Endokrynolog porada z badaniem Diabetolog porada z badaniem 20 80 100 PLN 8 000 PLN 40 160 100 PLN 16 000 PLN Razem 55 200 PLN 20 Id: C7D72F3F-02D0-4FFD-9F89-36680D3DB5BF. Podpisany Strona 21

Tabela Nr 3. Planowane koszty na pełny rok następny Okres realizacji Pozycja kosztorysu z uwzględnienie m specjalności lekarza Ginekolog porada z badaniem Szacowana liczba osób przyjętych w miesiącu Szacowana liczba osób przyjętych w danym roku Koszt porady jednostkowy Przewidywan y całkowity koszt (roczny 20 240 100 PLN 24 000 PLN Pełny następny rok Ginekolog porada z cytologią 40 480 120 PLN 57 600 PLN Urolog porada z badaniem 10 120 100 PLN 12 000 PLN Endokrynolog porada z badaniem Diabetolog porada z badaniem 20 240 100 PLN 24 000 PLN 40 480 100 PLN 48 000 PLN Razem 165 600 PLN b. Źródła finansowania Koszt porad i badań będzie lekarzy specjalistów będzie finansowany w 100% z funduszy programu zdrowotnego. 21 Id: C7D72F3F-02D0-4FFD-9F89-36680D3DB5BF. Podpisany Strona 22

6. Monitorowanie i ewaluacja wdrożonego programu zdrowotnego a) Ocena jakości świadczeń w programie Osoby biorące udział w programie zdrowotnym będą oceniały metodą wypełnienia ankiety Ocena satysfakcji pacjenta otrzymane świadczenia zdrowotne. Ankieta będzie anonimowa z możliwością wypełnienia jej w miejscu wydzielonym, tak aby okoliczności i niesprzyjające warunki nie mogły zakłócić poczucia bezpieczeństwa psychofizycznego osoby udzielającej pisemnie odpowiedzi. Po wypełnieniu ankiety zostanie ona umieszczona w zamkniętej na klucz skrzynce ankietowej, do której dostęp ma osoba upoważniona przez zlecającego wykonanie programu zdrowotnego. b) Ocena efektywności programu Ocena efektywności realizowanego programu będzie wdrażana na bieżąco w celu wyeliminowania zdarzeń niepożądanych i wzmocnienia zdarzeń oczekiwanych, założonych w celach programu. 7. Obowiązujący okres realizacji programu zdrowotnego Program zdrowotny będzie realizowany w okresie od 1 września do 31 grudnia 2015 roku i w latach następnych w pełnym wymiarze 2016, 2017, 2018 roku. 22 Id: C7D72F3F-02D0-4FFD-9F89-36680D3DB5BF. Podpisany Strona 23

Literatura: 1.Bank Danych Lokalnych www.stst.gov.pl/bdl 2.Bińkowska M, Dębski R. Przesiewowe badania mammograficzne w populacji kobiet polskich w wieku od 45 do 54 lat. Ginekol Pol 2005. 3.Dąbrowski M.:Cukrzyca a nowotwory. Diabetologia Praktyczna 2010, tom 11,2,54-63. 4.Didkowska J., Wojciechowska U., Zatoński W. Nowotwory złośliwe w Polsce w 2009 roku. Centrum Onkologii Instytut, Warszawa 2011. 5.Ditkowska J., Wojciechowska V., Tarkowski W., Zatoński W.: Nowotwory złośliwe w Polsce w 2000 roku, Warszawa 2004. 6.Gaworek P, Durka M, Borowiak E, Cieślak H. Wiedza na temat samobadania piersi wśród kobiet zamieszkujących w Polsce i Nowej Zelandii. Problemy Pielęgniarstwa 2008. 7.Hrynkiewicz L.: Żywienie a nowotwory przewodu pokarmowego. Sympozjum Profilaktyka chorób cywilizacyjnych. Żywność18. -Żywienie- Lek, Poznań 9-10 września 1996 r. 8. Kruk J.: Deklarowana aktywność fizyczna a ryzyko raka piersi. Nowotwory 2007. 9.Lalonde M.: A New Perspective on the Health of Canadians(ang.). www.phac-aspc.gc.ca, 1981. 10.Pawlicki M. Rak piersi- nowe nadzieje i możliwości leczenia. Bielsko- Biała 2002. 11.Wojtyniak B, Goryński P, Sytuacja zdrowotna ludności Polski. PZH Warszawa 2008. 12.Woynarowska B.: Edukacja Zdrowotna. Podręcznik akademicki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007. 13.Wysocki M. J., Miller M. PARADYGMAT LALONDE A, ŚWIATOWA ORGANIZACJA ZDROWIA I NOWE ZDROWIE PUBLICZNE. Przegląd Epidemiologiczny. nr 3, 2003. 14.Ziemlański Ś., Budzyńska Topolowska J.: Tłuszcze pożywienia i lipidy ustrojowe. PWN, Warszawa 1991. 15.www.dp.viamedica.pl 23 Id: C7D72F3F-02D0-4FFD-9F89-36680D3DB5BF. Podpisany Strona 24

Akty prawne: 1.Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 210, poz.2135). 2. Ustawa z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (Dz.U.2001.142.1591 z późn.zm.). 3. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. 4. Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U. 2009 Nr 52, poz. 417 z późn.zm.). 5.Ustawa z dnia 1 lipca 2005 r. o ustanowieniu programu wieloletniego Narodowy program zwalczania chorób nowotworowych". 6.Zarządzenie Ministra Zdrowia w sprawie prowadzenia prac nad opracowaniem i realizacją zadań stanowiących elementy Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych". 7.Uchwała Rady Ministrów w sprawie harmonogramu zadań wykonywanych w ramach programu wieloletniego Narodowy program zwalczania chorób nowotworowych" w roku 2014 i 2015. Inne dokumenty: 1.Narodowy Program Zdrowia na lata 2007-2015 opublikowany przez Ministerstwo Zdrowia z dn. 15 maja 2007 r. 2.Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2010. Diabet. Prak. Polska: Zarys systemu ochrony zdrowia.2010. 3.Krajowy Rejestr Nowotworów. Centrum Onkologii, Warszawa 2002. 4.ZARYS SYSTEMU OCHRONY ZDROWIA-PolskaPublikacja została sfinansowana ze środków Narodowego Funduszu ZdrowiaEgzemplarz bezpłatny, Warszawa 2012. 24 Id: C7D72F3F-02D0-4FFD-9F89-36680D3DB5BF. Podpisany Strona 25