AWANS ZAWODOWY NAUCZYCIELI PO ZMIANACH W 2018 ROKU

KARTA NAUCZYCIELA AWANS ZAWODOWY NAUCZYCIELI PO ZMIANACH W 2018 ROKU Komentarz praktyczny

Autor: praca zbiorowa Wydawca: Julita Brodzińska Redaktor: Monika Fidler Korekta: zespół Projekt graficzny okładki: Magdalena Huta ISBN: 978-83-269-7349-9 Copyright by Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2018 Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. Łotewska 9a, 03-918 Warszawa tel. 22 518 29 29, faks 22 617 60 10, e-mail: cok@wip.pl NIP: 526-19-92-256 Numer KRS: 0000098264 Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy. Wysokość kapitału zakładowego: 200.000 zł.

Art. 9c. (Staż) 1. Staż, z zastrzeżeniem ust. 2, trwa w przypadku ubiegania się o awans na stopień: 1) nauczyciela kontraktowego 9 miesięcy; 2) nauczyciela mianowanego i nauczyciela dyplomowanego 2 lata i 9 miesięcy. 2. Nauczyciel kontraktowy lub nauczyciel mianowany posiadający co najmniej stopień naukowy doktora może ubiegać się o uzyskanie kolejnego stopnia awansu zawodowego po odbyciu stażu trwającego rok i 9 miesięcy. Dyrektor szkoły może nauczycielowi kontraktowemu, który uzyskał awans w sposób określony w art. 9a ust. 3 i ubiega się o uzyskanie stopnia nauczyciela mianowanego, skrócić staż do roku i 9 miesięcy. 3. W okresie stażu nauczyciel realizuje własny plan rozwoju zawodowego zatwierdzony przez dyrektora szkoły, uwzględniający wymagania, o których mowa w art. 9g ust. 10. Po zakończeniu stażu nauczyciel składa dyrektorowi szkoły sprawozdanie z realizacji tego planu. 3a. Nauczycielowi mianowanemu, ubiegającemu się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego, za spełnienie odpowiednich wymagań, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 9g ust. 10, uznaje się także jego odpowiedni dorobek zawodowy ze szczególnym uwzględnieniem okresu od dnia uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego. 4. Nauczycielowi stażyście i nauczycielowi kontraktowemu odbywającemu staż dyrektor szkoły przydziela spośród nauczycieli mianowanych lub dyplomowanych opiekuna, z tym że w przedszkolach, szkołach i placówkach, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 2, opiekunem nauczyciela stażysty i nauczyciela kontraktowego może być również nauczyciel zajmujący stanowisko kierownicze. 5. Zadaniem opiekuna stażu, o którym mowa w ust. 4, jest udzielanie nauczycielowi pomocy, w szczególności w przygotowaniu i realizacji w okresie stażu planu rozwoju zawodowego nauczyciela, oraz opracowanie projektu oceny dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu. 6. Ocenę dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu ustala, w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia złożenia sprawozdania, o którym mowa w ust. 3, 3

z uwzględnieniem stopnia realizacji planu rozwoju zawodowego nauczyciela, dyrektor szkoły: 1) w przypadku nauczyciela stażysty i nauczyciela kontraktowego po zapoznaniu się z projektem oceny opracowanym przez opiekuna stażu i po zasięgnięciu opinii rady rodziców; 2) w przypadku nauczyciela mianowanego po zasięgnięciu opinii rady rodziców. 7. Rada rodziców powinna przedstawić swoją opinię w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o dokonywanej ocenie dorobku zawodowego nauczyciela. Nieprzedstawienie opinii rady rodziców nie wstrzymuje postępowania, o którym mowa w ust. 6. 8. Ocena dorobku zawodowego nauczyciela może być pozytywna lub negatywna. Ocena sporządzana jest na piśmie i zawiera uzasadnienie oraz pouczenie o możliwości wniesienia odwołania. 9. Od oceny dorobku zawodowego nauczycielowi służy odwołanie do organu sprawującego nadzór pedagogiczny w terminie 14 dni od dnia jej otrzymania. Organ sprawujący nadzór pedagogiczny rozpatruje odwołanie w terminie 21 dni. Ocena dorobku zawodowego nauczyciela ustalona przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny jest ostateczna. 10. W przypadku niedotrzymania przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny terminu rozpatrzenia odwołania, o którym mowa w ust. 9, nauczyciel jest dopuszczony odpowiednio do rozmowy kwalifikacyjnej, o której mowa w art. 9b ust. 1 pkt 1, egzaminu, o którym mowa w art. 9b ust. 1 pkt 2, lub może się ubiegać o akceptację komisji, o której mowa w art. 9b ust. 1 pkt 3. 11. W przypadku gdy ostateczna ocena dorobku zawodowego nauczyciela jest negatywna, ponowna ocena dorobku może być dokonana po odbyciu, na wniosek nauczyciela i za zgodą dyrektora szkoły, jednego dodatkowego stażu w wymiarze 9 miesięcy. Długość stażu Długość stażu w awansie zawodowym uzależniona jest od stopnia, o jaki ubiega się nauczyciel. Podstawowy staż na stopień nauczyciela kontraktowego trwa 9 miesięcy, natomiast staż na kolejne stopnie awansu, tj. nauczyciela mianowanego i dyplomowanego, wynosi 2 lata i 9 miesięcy. Staż 4

na stopień nauczyciela kontraktowego może być w pewnych sytuacjach pominięty (zob. komentarz do art. 9a), nie może być jednak skrócony. Natomiast staż na wyższe stopnie awansu zawodowego może być skrócony o 1 rok. O skrócenie stażu może ubiegać się: nauczyciel kontraktowy lub nauczyciel mianowany posiadający co najmniej stopień naukowy doktora, nauczyciel kontraktowy, który uzyskał stopień z dniem nawiązania stosunku pracy, bez konieczności odbywania stażu. Powyższe oznacza, że organem właściwym do skrócenia stażu jest wyłącznie dyrektor szkoły, a jego decyzja jest uznaniowa. Decyzja wyznaczająca okres stażu powinna zapaść w odpowiedzi na wniosek nauczyciela. Dyrektor nie jest uprawniony do podjęcia tej decyzji z urzędu, gdyż przepis wyraźnie wskazuje, że o skrócenie stażu może ubiegać się nauczyciel. Należy przy tym pamiętać, że również w przypadku uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego bez stażu konieczne jest przepracowanie 2 lat przed rozpoczęciem stażu na stopień nauczyciela mianowanego (art. 9d ust. 4). Warto podkreślić, że od 1 września 2018 r. staż na stopień nauczyciela kontraktowego zostanie wydłużony do 1 roku i 9 miesięcy. Przebieg stażu Szczegółowe obowiązki związane z przebiegiem stażu w awansie zawodowym nauczycieli określa rozporządzenie MEN z 1 marca 2013 r. Obowiązki te są zróżnicowane w zależności od stopnia awansu, o który ubiega się nauczyciel. Nauczyciel rozpoczynający staż obowiązany jest przedstawić dyrektorowi plan rozwoju zawodowego, z tym że stażysta przedkłada go w terminie 20 dni od rozpoczęcia zajęć, a nauczyciele kontraktowi i mianowani dołączają do wniosku o otwarcie stażu. Dyrektor szkoły zatwierdza projekt planu rozwoju zawodowego nauczyciela w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia zajęć albo zwraca go nauczycielowi do poprawy ze wskazaniem, w formie pisemnej, zakresu niezbędnych zmian. Nauczyciel jest obowiązany niezwłocznie poprawić projekt planu rozwoju zawodowego zgodnie z zaleceniami dyrektora szkoły i ponownie przedłożyć projekt dyrektorowi szkoły. W szczególnie uzasadnionych przypadkach w czasie 5

trwania stażu dyrektor szkoły może pisemnie zobowiązać nauczyciela do zmiany planu rozwoju zawodowego lub zmienić nauczycielowi opiekuna stażu. W czasie trwania stażu nauczyciel może wprowadzać zmiany w planie rozwoju zawodowego za zgodą dyrektora szkoły. W terminie 30 dni od dnia zakończenia stażu nauczyciel składa dyrektorowi szkoły sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego. Opiekun stażu przedstawia dyrektorowi szkoły projekt oceny dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu w terminie 14 dni od dnia zakończenia stażu przez nauczyciela. Wymagania na poszczególne stopnie awansu zawodowego Nauczyciel stażysta ubiegający się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego w okresie odbywania stażu powinien w szczególności: 1) poznawać organizację, zadania i zasady funkcjonowania szkoły, w tym: przepisy związane z funkcjonowaniem szkoły, sposób prowadzenia dokumentacji obowiązującej w szkole, przepisy dotyczące zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków nauki i pracy; 1) uczestniczyć jako obserwator w zajęciach prowadzonych przez opiekuna stażu lub innych nauczycieli, w wymiarze co najmniej jednej godziny zajęć w miesiącu, oraz omawiać z prowadzącym obserwowane zajęcia; 2) prowadzić zajęcia z uczniami, w obecności opiekuna stażu lub dyrektora szkoły, w wymiarze co najmniej jednej godziny zajęć w miesiącu, oraz omawiać je z osobą, w obecności której zajęcia zostały przeprowadzone; 3) uczestniczyć w wewnątrzszkolnych formach doskonalenia zawodowego nauczycieli. Wymagania niezbędne do uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego obejmują: 1) znajomość organizacji, zadań i zasad funkcjonowania szkoły, w której nauczyciel odbywał staż; 2) umiejętność prowadzenia zajęć w sposób zapewniający właściwą realizację statutowych zadań szkoły, w której nauczyciel odbywał staż; 6

3) znajomość środowiska uczniów, ich problemów oraz umiejętność współpracy ze środowiskiem uczniów; 4) umiejętność omawiania prowadzonych i obserwowanych zajęć. Nauczyciel kontraktowy ubiegający się o awans na stopień nauczyciela mianowanego w okresie odbywania stażu powinien w szczególności: 1) uczestniczyć w pracach organów szkoły związanych z realizacją zadań dydaktycznych, wychowawczych, opiekuńczych lub innych wynikających ze statutu szkoły oraz potrzeb szkoły i środowiska lokalnego, 2) pogłębiać wiedzę i umiejętności zawodowe, samodzielnie lub przez udział w różnych formach kształcenia ustawicznego, 3) poznawać przepisy dotyczące systemu oświaty, a w przypadku nauczycieli zatrudnionych w zakładach poprawczych oraz schroniskach dla nieletnich przepisy dotyczące postępowania w sprawach nieletnich, w zakresie funkcjonowania szkoły z uwzględnieniem specyfiki typu i rodzaju szkoły, w której odbywa staż. Wymagania niezbędne do uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego obejmują: 1) umiejętność organizacji i doskonalenia warsztatu pracy, dokonywania ewaluacji własnych działań, a także oceniania ich skuteczności i dokonywania zmian w tych działaniach; 2) umiejętność uwzględniania w pracy potrzeb rozwojowych uczniów, problematyki środowiska lokalnego oraz współczesnych problemów społecznych i cywilizacyjnych; 3) umiejętność wykorzystywania w pracy technologii informacyjnej i komunikacyjnej; 4) umiejętność zastosowania wiedzy z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki oraz ogólnych zagadnień z zakresu oświaty, pomocy społecznej lub postępowania w sprawach nieletnich w rozwiązywaniu problemów związanych z zakresem realizowanych przez nauczyciela zadań; 5) umiejętność posługiwania się przepisami dotyczącymi systemu oświaty, pomocy społecznej lub postępowania w sprawach nieletnich w zakresie funkcjonowania szkoły, w której nauczyciel odbywał staż. 7

Nauczyciel mianowany ubiegający się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego w okresie odbywania stażu powinien w szczególności: 1) podejmować działania mające na celu doskonalenie warsztatu i metod pracy, w tym doskonalenie umiejętności stosowania technologii informacyjnej i komunikacyjnej, 2) realizować zadania służące podniesieniu jakości pracy szkoły, 3) pogłębiać wiedzę i umiejętności służące własnemu rozwojowi oraz podniesieniu jakości pracy szkoły, samodzielnie lub przez udział w różnych formach kształcenia ustawicznego z uwzględnieniem specyfiki typu i rodzaju szkoły, w której odbywa staż. Wymagania niezbędne do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego obejmują: 1) uzyskanie pozytywnych efektów w pracy dydaktycznej, wychowawczej lub opiekuńczej na skutek wdrożenia działań mających na celu doskonalenie pracy własnej i podniesienie jakości pracy szkoły, a w przypadku nauczycieli, którzy pełnią funkcje dyrektorów, nauczycieli w urzędach, zwolnionych do pracy w związkach zawodowych uzyskanie pozytywnych efektów w zakresie realizacji zadań odpowiednio na rzecz oświaty, pomocy społecznej lub postępowania w sprawach nieletnich, w związku z zajmowanym stanowiskiem lub pełnioną funkcją; 2) wykorzystywanie w pracy technologii informacyjnej i komunikacyjnej; 3) umiejętność dzielenia się wiedzą i doświadczeniem z innymi nauczycielami, w tym przez prowadzenie otwartych zajęć, w szczególności dla nauczycieli stażystów i nauczycieli kontraktowych, prowadzenie zajęć dla nauczycieli w ramach wewnątrzszkolnego doskonalenia zawodowego lub innych zajęć; 4) realizację co najmniej trzech z następujących zadań: opracowanie i wdrożenie programu działań edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych lub innych związanych odpowiednio z oświatą, pomocą społeczną lub postępowaniem w sprawach nieletnich, wykonywanie zadań doradcy metodycznego, egzaminatora okręgowej komisji egzaminacyjnej, eksperta komisji kwalifikacyjnej lub 8

egzaminacyjnej dla nauczycieli ubiegających się o awans zawodowy, rzeczoznawcy do spraw podręczników, a w przypadku nauczycieli szkół artystycznych także konsultanta współpracującego z Centrum Edukacji Artystycznej, poszerzenie zakresu działań szkoły, w szczególności dotyczących zadań dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych, uzyskanie umiejętności posługiwania się językiem obcym na poziomie zaawansowanym, a w przypadku nauczycieli języków obcych uzyskanie umiejętności posługiwania się drugim językiem obcym na poziomie zaawansowanym, wykonywanie zadań na rzecz oświaty, pomocy społecznej lub postępowania w sprawach nieletnich we współpracy z innymi osobami, instytucjami samorządowymi lub innymi podmiotami, uzyskanie innych znaczących osiągnięć w pracy zawodowej; 5) umiejętność rozpoznawania i rozwiązywania problemów edukacyjnych, wychowawczych lub innych, z uwzględnieniem specyfiki typu i rodzaju szkoły, w której nauczyciel jest zatrudniony. Opiekun stażu Nauczycielowi stażyście i nauczycielowi kontraktowemu odbywającemu staż dyrektor szkoły przydziela spośród nauczycieli mianowanych lub dyplomowanych opiekuna, z tym że w przedszkolach, szkołach i placówkach prowadzonych przez osoby fizyczne lub prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego opiekunem nauczyciela stażysty i nauczyciela kontraktowego może być również nauczyciel zajmujący stanowisko kierownicze. Zadaniem opiekuna stażu jest udzielanie nauczycielowi pomocy, w szczególności w przygotowaniu i realizacji w okresie stażu planu rozwoju zawodowego nauczyciela oraz opracowanie projektu oceny dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu. Opiekunem stażu może być więc tylko nauczyciel mianowany lub dyplomowany zatrudniony w danej szkole lub placówce. Jedynie w publicznych i niepublicznych przedszkolach, publicznych szkołach i szkołach niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych, a także publicznych 9

i niepublicznych placówkach prowadzonych przez osoby fizyczne oraz osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego opiekunem stażu może być nauczyciel zajmujący stanowisko kierownicze, bez względu na to, jaki posiada stopień awansu zawodowego (np. nauczyciel kontraktowy). Zadaniem opiekuna stażu jest udzielanie nauczycielowi pomocy, w szczególności w przygotowaniu i realizacji w okresie stażu planu rozwoju zawodowego nauczyciela, oraz opracowanie projektu oceny dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu. Nauczycielowi pełniącemu funkcję opiekuna stażu przysługuje dodatek funkcyjny ( 5 ust. 2c rozporządzenia MENiS z 31 stycznia 2005 r.). Wysokość tego dodatku oraz szczegółowe warunki jego wypłacania określa organ prowadzący szkołę w regulaminie wynagradzania nauczycieli (art. 30 ust. 6 KN). Ocena dorobku zawodowego W terminie 30 dni od dnia zakończenia stażu nauczyciel składa dyrektorowi szkoły sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego. Opiekun stażu przedstawia dyrektorowi szkoły projekt oceny dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu w terminie 14 dni od dnia zakończenia stażu przez nauczyciela. Ocenę dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu ustala, w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia złożenia sprawozdania, z uwzględnieniem stopnia realizacji planu rozwoju zawodowego nauczyciela, dyrektor szkoły: w przypadku nauczyciela stażysty i nauczyciela kontraktowego po zapoznaniu się z projektem oceny opracowanym przez opiekuna stażu i po zasięgnięciu opinii rady rodziców; w przypadku nauczyciela mianowanego po zasięgnięciu opinii rady rodziców. Rada rodziców powinna przedstawić swoją opinię w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o dokonywanej ocenie dorobku 10

zawodowego nauczyciela. Nieprzedstawienie opinii rady rodziców nie wstrzymuje postępowania. Ocena dorobku zawodowego nauczyciela może być pozytywna lub negatywna. Ocena sporządzana jest na piśmie i zawiera uzasadnienie oraz pouczenie o możliwości wniesienia odwołania. Od oceny dorobku zawodowego nauczycielowi służy odwołanie do organu sprawującego nadzór pedagogiczny w terminie 14 dni od dnia jej otrzymania. Organ sprawujący nadzór pedagogiczny rozpatruje odwołanie w terminie 21 dni. Ocena dorobku zawodowego nauczyciela ustalona przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny jest ostateczna. W przypadku niedotrzymania przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny terminu rozpatrzenia odwołania nauczyciel jest dopuszczony odpowiednio do rozmowy kwalifikacyjnej, egzaminu lub może się ubiegać o akceptację komisji. W przypadku gdy ostateczna ocena dorobku zawodowego nauczyciela jest negatywna, ponowna ocena dorobku może być dokonana po odbyciu, na wniosek nauczyciela i za zgodą dyrektora szkoły, jednego dodatkowego stażu w wymiarze 9 miesięcy. Ocena dorobku zawodowego ma charakter definitywny, ale nie kończy postępowania administracyjnego i w związku z tym (w kontekście art. 52 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi) nie może być następnie przedmiotem skargi do sądu administracyjnego. Wolą ustawodawcy było, aby ocena ustalona przez organ nadzoru pedagogicznego jako element składowy postępowania o nadanie stopnia awansu zawodowego nauczycielowi nie mogła już podlegać dalszym zmianom. Zatem by nie przysługiwał od niej żaden środek zaskarżenia (postanowienie NSA z 18 stycznia 2011 r., I OSK 1158/10). Oznacza to, że jeśli negatywna ocena nie zostanie zmieniona w postępowaniu odwoławczym, nauczycielowi nie przysługuje już skarga do sądu administracyjnego. Aby uzyskać stopień awansu zawodowego, nauczyciel musi odbyć dodatkowy staż w wymiarze 9 miesięcy. Ten dodatkowy staż odbywa się na tych samych zasadach co staż podstawowy, a więc nauczycielowi należy przydzielić opiekuna, konieczny jest również warunek rozpoczęcia tego stażu z początkiem roku szkolnego. 11

Art. 9d. (Rozpoczęcie i przerwy w stażu) 1. Nauczyciel rozpoczyna staż z początkiem roku szkolnego, nie później jednak niż w ciągu 14 dni od dnia rozpoczęcia zajęć, na swój wniosek skierowany do dyrektora szkoły, z tym że nauczyciel stażysta rozpoczyna staż bez złożenia wniosku. 2. W przypadku nawiązania stosunku pracy po upływie terminu, o którym mowa w ust. 1, nauczyciel nie rozpoczyna stażu do końca tego roku szkolnego. 3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się również do dodatkowego stażu, o którym mowa w art. 9c ust. 11 i art. 9g ust. 8. 4. Nauczyciel kontraktowy może rozpocząć staż na stopień nauczyciela mianowanego po przepracowaniu w szkole co najmniej dwóch lat, a nauczyciel mianowany może rozpocząć staż na stopień nauczyciela dyplomowanego po przepracowaniu w szkole co najmniej roku od dnia nadania poprzedniego stopnia awansu zawodowego. 5. W przypadku nieobecności nauczyciela w pracy z powodu czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby, zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy lub urlopu innego niż urlop wypoczynkowy i urlopy, o których mowa w ust. 5a, trwającej nieprzerwanie dłużej niż miesiąc, staż ulega przedłużeniu o czas trwania tej nieobecności. W przypadku nieobecności dłuższej niż rok nauczyciel jest obowiązany do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze. 5a. W przypadku nieobecności nauczyciela w pracy z powodu urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu ojcowskiego, staż ulega przedłużeniu o czas trwania tej nieobecności. W przypadku gdy łączny czas nieprzerwanej nieobecności w pracy z przyczyn, o których mowa w zdaniu pierwszym oraz w ust. 5, jest dłuższy niż rok i 6 miesięcy, nauczyciel jest obowiązany do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze. 6. Nauczyciel kontraktowy i nauczyciel mianowany mogą przerwać staż na swój wniosek w każdym czasie. W przypadku ponownego rozpoczęcia stażu odbywają staż w pełnym wymiarze. 7. Nauczyciel stażysta i nauczyciel kontraktowy składają wniosek o podjęcie odpowiednio postępowania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego w roku uzyskania pozytywnej oceny dorobku zawodowego za okres stażu. Nauczyciel 12

mianowany może złożyć wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego w okresie 3 lat od dnia otrzymania pozytywnej oceny dorobku zawodowego za okres stażu. W przypadku niedotrzymania terminów złożenia wniosków nauczyciele ci obowiązani są do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze. 8. Dyrektor szkoły corocznie, w arkuszu organizacyjnym szkoły, o którym mowa w odrębnych przepisach, podaje liczbę nauczycieli, w podziale na stopnie awansu zawodowego, przystępujących do postępowań kwalifikacyjnych lub egzaminacyjnych w roku szkolnym, którego dotyczy dany arkusz organizacyjny, oraz wskazuje terminy złożenia przez nauczycieli wniosków o podjęcie tych postępowań. 9. Nauczyciele skierowani do pracy za granicą w celu wspomagania nauczania języka polskiego, historii, geografii, kultury polskiej oraz innych przedmiotów nauczanych w języku polskim w środowiskach polonijnych po powrocie do pracy w polskiej szkole mogą złożyć wniosek o podjęcie odpowiednio postępowania egzaminacyjnego o awans na stopień nauczyciela mianowanego lub postępowania kwalifikacyjnego o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego po odbyciu stażu w wymiarze rok i 9 miesięcy. Rozpoczęcie stażu Nauczyciel może rozpocząć staż wyłącznie z początkiem roku szkolnego, nie później jednak niż w ciągu 14 dni od rozpoczęcia zajęć. Rok szkolny we wszystkich szkołach i placówkach rozpoczyna się z dniem 1 września każdego roku, a kończy z dniem 31 sierpnia następnego roku (art. 94 Prawa oświatowego). Zajęcia dydaktyczno-wychowawcze rozpoczynają się w pierwszym powszednim dniu września, a kończą w najbliższy piątek po dniu 20 czerwca. Jeżeli pierwszy dzień września wypada w piątek lub sobotę, zajęcia dydaktyczno-wychowawcze rozpoczynają się w najbliższy poniedziałek po 1 września ( 2 ust. 1 rozporządzenia z 11 sierpnia 2017 r. w sprawie organizacji roku szkolnego). Oznacza to, że nauczyciel może rozpocząć staż na stopień awansu zawodowego zasadniczo 1 września, nie później jednak niż 14 dni od rozpoczęcia zajęć w danym roku szkolnym. Jeżeli więc zajęcia rozpoczynają się np. 3 września, to wniosek o otwarcie stażu należy złożyć do 13

17 września. Przekroczenie tego terminu powoduje, że nauczyciel będzie mógł rozpocząć staż dopiero w kolejnym roku szkolnym. Bez znaczenia jest przy tym fakt, czy termin został przekroczony z przyczyn zawinionych przez nauczyciela, czy wskutek okoliczności od niego niezależnych. Jeżeli przykładowo nauczyciel zostanie zatrudniony w szkole 20 września, to rozpoczęcie stażu w tym roku szkolnym będzie niemożliwe. Staż rozpoczyna się na wniosek nauczyciela. Do skutecznego rozpoczęcia stażu nie jest wymagana żadna czynność prawnie relewantna. W szczególności nie potrzeba żadnego potwierdzenia ani wydania jakiegokolwiek aktu administracyjnego przez jakikolwiek organ, w tym dyrektora szkoły. Warunkiem rozpoczęcia stażu jest jedynie wniosek nauczyciela o staż, skierowany do dyrektora, z tym że nauczyciel stażysta rozpoczyna staż bez złożenia wniosku (wyrok WSA w Olsztynie z 11 grudnia 2007 r., II SA/Ol 976/07, http://orzeczenia.nsa.gov.pl). Oznacza to, że dyrektor nie może odmówić nauczycielowi rozpoczęcia stażu. Skutkiem wadliwego jego rozpoczęcia (np. po terminie) będzie odmowa nadania stopnia awansu zawodowego z uwagi na uchybienia w zakresie realizacji stażu. W takim wypadku nauczyciel straci kilka lat w procedurze awansu zawodowego, gdyż staż rozpoczęty w niewłaściwy sposób nie będzie skutkował nadaniem stopnia awansu zawodowego i aby go uzyskać, nauczyciel będzie musiał zrealizować staż już we właściwy sposób od początku. W związku z powyższym dyrektor może jedynie poinformować nauczyciela o skutkach wadliwego rozpoczęcia stażu, a nauczyciel w konsekwencji powinien wycofać wniosek o otwarcie stażu i rozpocząć go w kolejnym roku szkolnym, zgodnie z ustawowym terminem. Na uwagę zasługuje również kwestia rozpoczęcia stażu przez nauczyciela stażystę. W tym wypadku staż rozpoczyna się bowiem automatycznie z dniem nawiązania stosunku pracy. Stanie się tak jednak wyłącznie w przypadku, gdy nauczyciel zostanie zatrudniony z początkiem roku szkolnego, nie później niż 14 dni od rozpoczęcia zajęć. Jeżeli nauczyciel stażysta zostanie zatrudniony po tym terminie, nie będzie mógł rozpocząć stażu na stopień nauczyciela kontraktowego. Staż nie rozpocznie się również w przypadku zatrudnienia nauczyciela stażysty w wymiarze mniejszym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć. W praktyce często 14

pojawiają się wątpliwości w przypadku zatrudnienia nauczyciela stażysty w zastępstwie za nieobecnego nauczyciela. W tym wypadku wątpliwości związane są z możliwym zakończeniem zatrudnienia przed zakończeniem stażu, który trwa 9 miesięcy. Jeżeli nauczyciel stażysta zostaje zatrudniony z początkiem roku szkolnego lub w terminie do 14 dni od rozpoczęcia zajęć, w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć, to staż otwiera się automatycznie z dniem nawiązania umowy o pracę, nawet jeśli jest ona zawarta w zastępstwie za nieobecnego nauczyciela. Nie ma bowiem przeszkód prawnych, aby nauczyciel stażysta zrealizował staż również w ramach zatrudnienia w zastępstwie. Konieczne jest jednak zatrudnienie w danej szkole przez cały okres stażu, gdyż nauczyciel stażysta nie może kontynuować stażu na stopień nauczyciela kontraktowego w innej szkole. Należy jednak pamiętać, że nauczyciele zatrudnieni na czas określony z przyczyn organizacyjnych lub w zastępstwie na swój wniosek mogą zrezygnować ze stażu w awansie zawodowym (art. 10 ust. 11 KN). Oznacza to, że dyrektor może nie otworzyć stażu nauczycielowi stażyście, który jest zatrudniony z początkiem roku szkolnego, tylko na wniosek nauczyciela. Kolejnym problemem praktycznym jest ustalenie daty końcowej stażu nauczycieli, którzy rozpoczęli staż po rozpoczęciu roku szkolnego, nie później jednak niż w terminie 14 dni od rozpoczęcia zajęć. Staż trwa bowiem 9 miesięcy (na nauczyciela kontraktowego) lub 2 lata i 9 miesięcy (na stopień nauczyciela mianowanego i dyplomowanego). W przypadku skrócenia stażu trwa on 1 rok i 9 miesięcy. Jeżeli więc staż rozpoczyna się 1 września, to kończy się odpowiednio 31 maja (chyba że zostanie przedłużony). Jeżeli jednak nauczyciel rozpocznie staż po 1 września, to w mojej ocenie koniec stażu należy ustalić odpowiednio na czerwiec, gdyż musi on trwać wymaganą długość. Przykładowo jeżeli nauczyciel rozpocznie staż na stopień nauczyciela mianowanego 10 września, to koniec stażu powinien przypadać po 2 latach i 9 miesiącach na 10 czerwca odpowiedniego roku. Terminy określone w miesiącach kończą się bowiem z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było w ostatnim dniu tego miesiąca (art. 57 3 kpa). 15

Powyższe terminy dotyczące otwarcia stażu dotyczą również dodatkowego stażu, jaki musi zrealizować nauczyciel, który otrzymał negatywną ocenę za okres stażu (art. 9c ust. 11 KN), i nauczyciel, który nie uzyskał akceptacji lub nie zdał egzaminu (art. 9g ust. 8 KN). Przerwy między awansem na kolejny stopień Ustawodawca wprowadził obligatoryjne przerwy dla nauczycieli ubiegających się o kolejny stopień awansu zawodowego. Nauczyciel kontraktowy może rozpocząć staż na stopień nauczyciela mianowanego po przepracowaniu w szkole co najmniej dwóch lat, a nauczyciel mianowany może rozpocząć staż na stopień nauczyciela dyplomowanego po przepracowaniu w szkole co najmniej roku od dnia nadania poprzedniego stopnia awansu zawodowego. Aby ubiegać się o nadanie stopnia zawodowego nauczyciela mianowanego, nauczyciel kontraktowy po uzyskaniu tego stopnia awansu zawodowego, ma obowiązek przepracowania w szkole co najmniej 2 lat, a następnie odbyć staż, który trwa 2 lata i 9 miesięcy. A zatem staż, którego odbycie jest warunkiem nadania nauczycielowi kolejnego stopnia awansu zawodowego (mianowanego lub dyplomowanego), można rozpocząć dopiero po przepracowaniu w szkole okresu, o którym mowa w komentowanym przepisie. W orzecznictwie wskazuje się, iż okresy pracy pomiędzy uzyskaniem stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego a rozpoczęciem stażu na stopień nauczyciela mianowanego są obligatoryjne i nie mogą być skracane żadną czynnością prawną ani też faktyczną (wyrok WSA w Białymstoku z 19 kwietnia 2012 r., II SA/Bk 130/12, http://orzeczenia.nsa.gov.pl). Niewiedza czy przeoczenie po stronie nauczyciela lub dyrektora szkoły, skutkujące nieprawidłowym (przedwczesnym) rozpoczęciem stażu, a także nakład pracy nauczyciela przy realizacji planu dorobku zawodowego nie mogą być uznane zdaniem sądu za okoliczności konwalidujące wadliwie rozpoczęty staż. W konsekwencji nauczycielowi, który rozpocznie staż na kolejny stopień awansu bez zachowania ustawowej przerwy, nawet jeśli zrealizuje go w wymaganym okresie, należy odmówić nadania stopnia awansu zawodowego. 16

Przy analizie niniejszego przepisu rozważenia wymaga pojęcie charakter prawny przerwy w awansie zawodowym. Przepis posługuje się określeniem przepracowanie. Oznacza to, że wymóg ten będzie zachowany, jeśli nauczyciel przepracuje efektywnie dany okres, tj. 2 lata lub 1 rok. Niewystarczający zatem będzie upływ czasu. Przykładowo, jeżeli nauczyciel uzyska stopień nauczyciela kontraktowego w lipcu 2016 roku, to staż na stopień nauczyciela mianowanego będzie mógł rozpocząć najwcześniej 1 września 2018 r., pod warunkiem że cały ten okres przepracuje. Jeżeli wystąpią przerwy w zatrudnieniu, to okres ten powinien być odpracowany. Jeżeli np. nauczyciel jest zatrudniony na czas określony do 31 sierpnia 2017 r., a w sierpniu 2017 r. uzyska stopień nauczyciela mianowanego, a kolejną umowę o pracę będzie miał zawartą na czas określony np. od 16 listopada 2017 r. do 24 czerwca 2018 r., to w razie zatrudnienia w szkole od 1 września 2018 r. nie będzie mógł rozpocząć stażu na nauczyciela dyplomowanego, gdyż nie przepracuje 1 roku, a sam upływ czasu nie jest wystarczający. Należy przy tym jednocześnie pamiętać, że staż można rozpocząć tylko z początkiem roku szkolnego, nie później niż 14 dni od rozpoczęcia zajęć. Jeżeli zatem upływ wymaganej przerwy nastąpi w trakcie roku szkolnego, to nauczyciel będzie mógł złożyć wniosek o rozpoczęcie stażu dopiero z rozpoczęciem następnego roku szkolnego. Przerwa w awansie zawodowym jest liczona od daty uzyskania poprzedniego stopnia awansu zawodowego. Oznacza to, że nauczyciel kontraktowy może rozpocząć staż na nauczyciela mianowanego po przepracowaniu 2 lat od daty uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego, a nauczyciela mianowany może rozpocząć staż na stopień nauczyciela dyplomowanego po przepracowaniu 1 roku od uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego (por. wyrok WSA w Rzeszowie z 27 stycznia 2009 r., II SA/Rz 651/08, http://orzeczenia.nsa.gov.pl). Od 1 września 2018 r. przerwy między stażami ulegną znacznemu wydłużeniu nauczyciel kontraktowy będzie mógł rozpocząć staż na stopień nauczyciela mianowanego po przepracowaniu w szkole co najmniej 3 lat, a nauczyciel mianowany po przepracowaniu w szkole co najmniej 4 lat od dnia nadania poprzedniego stopnia awansu zawodowego. 17

Przerwy w stażu Staż w awansie zawodowym to okres zatrudnienia w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć. W tym czasie nauczyciel realizuje plan rozwoju zawodowego, zatwierdzony przez dyrektora szkoły. Ustawodawca ustalił sztywne okresy trwania stażu, którego zrealizowanie jest jednym z warunków nadania nauczycielowi stopnia awansu zawodowego. W przypadku nieobecności nauczyciela w pracy z powodu czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby, zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy lub urlopu innego niż urlop wypoczynkowy i urlopy, o których mowa w ust. 5a, trwającej nieprzerwanie dłużej niż miesiąc, staż ulega przedłużeniu o czas trwania tej nieobecności. W przypadku nieobecności dłuższej niż rok nauczyciel jest obowiązany do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze. Powyższe oznacza, że jeśli nieobecność nauczyciela nie przekracza miesiąca (30 dni), to nie wpływa na datę zakończenia stażu. W praktyce pojawiają się wątpliwości, czy jeśli nauczyciel jest na zwolnieniu lekarskim na okres nieprzekraczający miesiąca, następnie przerwie zwolnienie lekarskie na weekend, a od poniedziałku znowu rozpocznie kolejny okres niezdolności do pracy, to czy w tym wypadku mamy do czynienia z przerwą w stażu. W mojej ocenie w takiej sytuacji nie dochodzi do przerwania stażu, gdyż wyliczenie przyczyn nieobecności skutkujących wydłużeniem stażu jest zamknięte. Jeżeli zatem nauczyciel jest nieobecny w pracy z uwagi na dni wolne od pracy wynikające z 5-dniowego tygodnia w pracy, to nie podlegają one sumowaniu z okresem niezdolności do pracy. Należy jednak zaznaczyć, że w okresie stażu nauczyciel realizuje określone obowiązki, a w szczególności plan rozwoju zawodowego. Jeżeli go nie zrealizuje z uwagi na nieobecności w pracy, które wprawdzie formalnie stażu nie przerwały, ale faktycznie uniemożliwiły jego realizację, to dyrektor wystawi negatywną ocenę dorobku zawodowego za okres stażu. W razie przerwania stażu na skutek nieobecności trwających nieprzerwanie dłużej niż miesiąc staż ulega wydłużeniu o czas tej nieobecności. Należy jednak pamiętać, że staż ma swoją ustawowo ustaloną długość i nie ma podstaw, aby nauczyciel był zobowiązany do odbycia stażu w dłuższym wymiarze. Przykładowo, jeżeli staż nauczyciela miał zakończyć się 31 maja 18

danego roku, a od lutego nauczyciel jest niezdolny do pracy nieprzerwanie do grudnia tego roku, to staż ulega wydłużeniu jedynie o okres 4 miesięcy, gdyż tyle zabrakło nauczycielowi do zrealizowania stażu. Po zakończeniu nieobecności staż jest realizowany automatycznie, bez konieczności składania wniosku przez nauczyciela. Dodać należy, że okres urlopu wypoczynkowego nie przerywa stażu, a więc jeśli po zakończeniu nieobecności nauczyciel wykorzystuje urlop uzupełniający, to jest to już okres wliczany do stażu. Od 31 maja 2015 r. w art. 9d dodany został ust. 5a, zgodnie z którym w przypadku nieobecności nauczyciela w pracy z powodu urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu ojcowskiego staż ulega przedłużeniu o czas trwania tej nieobecności. W przypadku gdy łączny czas nieprzerwanej nieobecności w pracy z przyczyn, o których mowa w zdaniu pierwszym oraz w ust. 5, jest dłuższy niż rok i 6 miesięcy, nauczyciel jest obowiązany do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze. Zmiana ta wywołana została wprowadzeniem dodatkowych urlopów macierzyńskich i urlopów rodzicielskich, uprawniających do praktycznie rocznej nieobecności w pracy związanej z opieką nad dzieckiem. W konsekwencji nauczyciele, których nieobecność w pracy jest wynikiem korzystania z uprawnień rodzicielskich (od 2 stycznia 2016 r. jest to urlop macierzyński, urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlop rodzicielski, urlop na warunkach urlopu rodzicielskiego i urlop ojcowski), mogą kontynuować staż po przerwie dłuższej niż 1 rok, jeśli nie przekracza roku i 6 miesięcy. W tym kontekście warto zwrócić uwagę na urlop ojcowski. Wymiar tego urlopu wynosi do 2 tygodni (art. 182 3 kp). Okres tego urlopu, mimo że nie przekracza 1 miesiąca, wydłuża staż w awansie zawodowym nauczyciela. Wniosek taki wypływa z literalnego brzmienia przepisu, który przewiduje, że nieobecności ze wskazanych tam przyczyn wydłużają staż o czas ich trwania. Oznacza to, że bez względu na czas trwania danej nieobecności (w tym wypadku urlopu ojcowskiego) staż wydłuża się o tę nieobecność. Jeżeli zatem nauczyciel wykorzysta 14 dni urlopu ojcowskiego w trakcie stażu, to jeśli nie miał innych okresów 19

nieobecności wpływających na długość stażu, termin końcowy stażu wypadnie na 14 czerwca, a nie 31 maja. Jest to o tyle istotne, że odbycie stażu w prawidłowo ustalonym wymiarze jest jednym z warunków nadania stopnia awansu zawodowego. Jeżeli nieobecności nauczyciela nie przekroczą krytycznego limitu, ustalonego na 1 rok (1,5 w razie korzystania z uprawnień rodzicielskich), staż ulega wydłużeniu. Jeśli jednak limit ten zostanie przekroczony, nauczyciel obowiązany jest odbyć staż od początku. W wyroku z 18 czerwca 2009 r. (IV SA/Wr 58/08, http://orzeczenia.nsa.gov.pl) WSA we Wrocławiu uznał, że każde przerwanie odbywania stażu przez nauczyciela trwające dłużej niż rok wymaga odbycia stażu w pełnym wymiarze. Nie ma znaczenia przyczyna przerwania stażu, co wynika ze zdania drugiego przepisu art. 9d ust. 5 KN, w którym wprost wskazano, że nieobecność nauczyciela w szkole trwająca dłużej niż rok obliguje do powtórzenia stażu w całości. Zauważyć bowiem należy, że ustawodawca, posługując się pojęciem nieobecności nauczyciela, nie wyszczególnił w tym zakresie jakichkolwiek przyczyn nieobecności i ograniczył się wyłącznie do wskazania czasu trwania tej nieobecności. Przy czym nie można mieć wątpliwości, że nawet w przypadku niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy w okresie trwania stażu, nauczyciel de facto jest nieobecny w szkole. Tak więc nawet jeśli nauczyciel zostanie przywrócony do pracy wyrokiem sądu, a jego nieobecność będzie dłuższa niż 1 rok, konieczne będzie odbycie stażu od początku. Tylko jeśli nieobecności wynikają z korzystania z uprawnień rodzicielskich, to nieobecność może trwać dłużej niż 1 rok ale nie więcej niż rok i 6 miesięcy. W praktyce często pojawiają się również wątpliwości, czy do tej rocznej nieobecności wlicza się również okres urlopu wypoczynkowego przypadający bezpośrednio po zakończeniu np. zwolnienia lekarskiego i świadczenia rehabilitacyjnego. W mojej opinii urlop wypoczynkowy nie może być wliczany do nieobecności przerywającej staż, gdyż jest to okres wprost wliczany do stażu w awansie zawodowym nauczyciela. Innym problemem wymagającym rozważenia jest sposób ustalania nieobecności skutkującej koniecznością odbycia stażu ponownie. W szczególności chodzi o kwestię, czy mowa jest o nieobecności nieprzerwanej, 20

czy łącznej sumie nieobecności nauczyciela. Przykładowo, nauczyciel jest na zwolnieniu lekarskim 100 dni, wraca do pracy i kontynuuje staż, a następnie korzysta z urlopu dla poratowania zdrowia (10 miesięcy). Czy w tej sytuacji musi odbyć staż od początku (suma nieobecności przekracza 1 rok), czy tylko staż wydłuża się o kolejną nieobecność (10 miesięcy). W mojej opinii nieobecność skutkująca koniecznością odbycia stażu od początku to również nieobecność trwająca w sposób nieprzerwany. Skoro bowiem nieobecności nauczyciela trwające nieprzerwanie powyżej miesiąca skutkują wydłużeniem stażu o czas ich trwania, to każda kolejna taka nieobecność oznacza zmianę terminu końcowego stażu w awansie zawodowym. Dopiero gdy nieprzerwana nieobecność przekroczy 1 rok, ewentualnie 1,5 roku w razie korzystania z uprawnień rodzicielskich, nauczyciel będzie obowiązany odbyć staż od początku. Przerwanie stażu może nastąpić również na wniosek nauczyciela. Uprawnienie to przysługuje jednak wyłącznie nauczycielom kontraktowym i mianowanym. W przypadku ponownego rozpoczęcia stażu odbywają staż w pełnym wymiarze. Oznacza to, że bez względu na to, w jakim wymiarze staż został zrealizowany i ile go pozostało, przerwanie stażu na wniosek nauczyciela skutkuje koniecznością odbycia go ponownie w pełnym wymiarze. Wniosek o podjęcie postępowania, termin Postępowanie kwalifikacyjne lub egzaminacyjne, będące ostatnim etapem w procesie awansu zawodowego nauczyciela, wszczynane jest na wniosek nauczyciela. Nauczyciel stażysta i nauczyciel kontraktowy składają wniosek o podjęcie odpowiednio postępowania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego w roku uzyskania pozytywnej oceny dorobku zawodowego za okres stażu. Nauczyciel mianowany może złożyć wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego w okresie 3 lat od dnia otrzymania pozytywnej oceny dorobku zawodowego za okres stażu. W przypadku niedotrzymania terminów złożenia wniosków nauczyciele ci obowiązani są do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze. Oznacza to, że nauczyciel stażysta i nauczyciel kontraktowy muszą wystąpić z wnioskiem o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego (stażysta) i egzaminacyjnego (kontraktowy) 21

w tym samym roku kalendarzowym, w którym uzyskali pozytywną ocenę dorobku zawodowego. Istotne jest również to, że wniosek o podjęcie tego postępowania może złożyć wyłącznie nauczyciel, a więc osoba pozostająca w stosunku pracy ze szkołą lub placówką oświatową (w rozumieniu art. 3 pkt 1 KN). Jeżeli zatem nauczyciel zrealizuje staż, otrzyma pozytywną ocenę dorobku zawodowego, a przed złożeniem wniosku o podjęcie postępowania jego stosunek pracy ulegnie rozwiązaniu (np. z upływem okresu, na jaki został zawarty), to będzie mógł wystąpić z wnioskiem o podjęcie postępowania tylko wtedy, gdy w danym roku uzyska zatrudnienie jako nauczyciel. Jeżeli do takiego zatrudnienia nie dojdzie, będzie zmuszony odbyć staż od początku. Przykładowo, nauczyciel stażysta został zatrudniony na czas określony w zastępstwie za nieobecnego nauczyciela. Odbył staż na nauczyciela kontraktowego do 31 maja, lecz zanim dyrektor zdążył dokonać oceny dorobku zawodowego, zastępowany nauczyciel powrócił do pracy, w związku z czym umowa stażysty uległa rozwiązaniu. W tej sytuacji, nawet gdyby otrzymał pozytywną ocenę dorobku, co może nastąpić również już po ustaniu zatrudnienia, to nie będzie uprawniony do złożenia wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego dopóty, dopóki znowu nie zostanie nauczycielem. Jeżeli do końca danego roku kalendarzowego nie uzyska zatrudnienia w szkole, konieczne będzie odbycie stażu od początku. Termin końcowy na złożenie wniosku o podjęcie postępowania przypada w tym wypadku na koniec roku kalendarzowego, w którym nauczyciel stażysta lub kontraktowy uzyskali pozytywną ocenę dorobku zawodowego. W sytuacji gdy przykładowo na skutek przedłużenia stażu w związku z nieobecnościami nauczyciela staż zakończył się 9 grudnia, a dyrektor wystawi pozytywną ocenę dorobku zawodowego 31 grudnia (ma 21 dni na dokonanie oceny), to nauczyciel musiałby w tym samym dniu złożyć wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego, gdyż w przeciwnym wypadku staż będzie musiał odbyć od początku. Nauczyciel mianowany może złożyć wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego w ciągu 3 lat od dnia uzyskania pozytywnej oceny dorobku zawodowego. W tym wypadku termin jest liczony nie do końca roku 22

kalendarzowego (jak w przypadku nauczyciela stażysty i kontraktowego), ale od dnia uzyskania pozytywnej oceny dorobku zawodowego. Jeżeli więc nauczyciel uzyska pozytywną ocenę dorobku zawodowego w czerwcu 2017 roku, to wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego będzie musiał złożyć najpóźniej do czerwca 2020 roku. Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 24 września 2008 r. (IV SA/Wr 225/2008, http://orzeczenia.nsa.gov.pl) niedotrzymanie terminu złożenia wniosku o podjęcie postępowania egzaminacyjnego powoduje taką sytuację, że nauczycielka musi ponownie odbyć staż, który jest jednym z warunków ustawowych koniecznych do uzyskania przez nią kolejnego stopnia awansu zawodowego. A zatem w tej sytuacji nie mogą się do tego terminu odnosić zasady dotyczące przywracania terminu na warunkach i w trybie określonym w art. 58 i art. 59 kpa. W kontekście terminów na złożenie wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego warto również pamiętać, że data złożenia wniosku ma istotne znaczenie dla zmiany stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela. Jeżeli bowiem nauczyciel wniosek złoży w terminie do 30 czerwca i uzyska dany stopień awansu zawodowego, to zmiana wynagrodzenia następuje od 1 września. Jeżeli przekroczy ten termin i złoży wniosek po 30 czerwca, a przed 31 października, to zmiana stawki wynagrodzenia następuje od 1 stycznia (art. 39 ust. 1 i 1a KN). Informacje w arkuszu organizacyjnym Dyrektor szkoły corocznie, w arkuszu organizacyjnym szkoły, podaje liczbę nauczycieli, w podziale na stopnie awansu zawodowego, przystępujących do postępowań kwalifikacyjnych lub egzaminacyjnych w roku szkolnym, którego dotyczy dany arkusz organizacyjny, oraz wskazuje terminy złożenia przez nauczycieli wniosków o podjęcie tych postępowań. Arkusz organizacyjny określa szczegółową organizację nauczania, wychowania i opieki w danym roku szkolnym. Dyrektor szkoły lub przedszkola przekazuje arkusz organizacji szkoły lub przedszkola, zaopiniowany przez zakładowe organizacje związkowe, będące jednostkami organizacyjnymi organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu 23

Społecznego albo jednostkami organizacyjnymi organizacji związkowych wchodzących w skład organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego, zrzeszających nauczycieli, w terminie do 21 kwietnia danego roku organowi prowadzącemu szkołę lub przedszkole. Opinia zakładowych organizacji związkowych jest wydawana w terminie 10 dni od dnia otrzymania arkusza organizacji szkoły lub przedszkola, nie później niż do 19 kwietnia danego roku. Organ prowadzący szkołę lub przedszkole, po uzyskaniu opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny, zatwierdza arkusz organizacji szkoły lub przedszkola w terminie do 29 maja danego roku. Opinia organu sprawującego nadzór pedagogiczny jest wydawana w terminie 10 dni od dnia otrzymania arkusza organizacji szkoły lub przedszkola, nie później niż do 20 maja danego roku ( 17 ust. 4 7 rozporządzenia MEN z 17 marca 2017 r.). Awans zawodowy nauczycieli skierowanych do pracy za granicą Nauczyciele skierowani do pracy za granicą w celu wspomagania nauczania języka polskiego, historii, geografii, kultury polskiej oraz innych przedmiotów nauczanych w języku polskim w środowiskach polonijnych po powrocie do pracy w polskiej szkole mogą złożyć wniosek o podjęcie odpowiednio postępowania egzaminacyjnego o awans na stopień nauczyciela mianowanego lub postępowania kwalifikacyjnego o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego po odbyciu stażu w wymiarze rok i 9 miesięcy. Szczegółowe zasady kierowania nauczycieli do pracy za granicą określa rozporządzenie MEN z 25 maja 2017 r. Art. 9e. (Awans zawodowy niektórych grup) 1. Dyrektor szkoły posiadający na tym stanowisku nieprzerwany okres pracy wynoszący co najmniej 3 lata, a w przypadku nauczyciela posiadającego co najmniej stopień naukowy doktora co najmniej 2 lata oraz legitymujący się wyróżniającą oceną pracy, może złożyć wniosek o podjęcie postępowania 24

kwalifikacyjnego o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego po upływie 4 lat od dnia nadania stopnia nauczyciela mianowanego, a w przypadku nauczyciela posiadającego co najmniej stopień naukowy doktora po upływie 3 lat. 2. Nauczyciel mianowany, o którym mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1 i 1b, zatrudniony na stanowisku, na którym wymagane są kwalifikacje pedagogiczne, posiadający nieprzerwany okres pracy na tym stanowisku co najmniej 3 lata, a w przypadku nauczyciela posiadającego co najmniej stopień naukowy doktora co najmniej 2 lata, może złożyć wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego po upływie 4 lat od dnia nadania stopnia nauczyciela mianowanego, a w przypadku nauczyciela posiadającego co najmniej stopień naukowy doktora po upływie 3 lat. 3. Nauczyciel urlopowany lub zwolniony z obowiązku świadczenia pracy na podstawie przepisów ustawy, o której mowa w art. 1 ust. 2 pkt 3, posiadający okres urlopowania lub zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy trwający nieprzerwanie co najmniej 3 lata, może odpowiednio złożyć wniosek o podjęcie postępowania egzaminacyjnego o awans na stopień nauczyciela mianowanego lub wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego odpowiednio po upływie 5 lat od dnia nadania stopnia nauczyciela kontraktowego i po upływie 4 lat od dnia nadania stopnia nauczyciela mianowanego. 4. Nauczyciele, którzy w danym roku szkolnym przestali zajmować stanowisko dyrektora szkoły, przestali być zatrudnieni na stanowisku, na którym wymagane są kwalifikacje pedagogiczne, oraz nauczyciele mianowani, pełniący z wyboru funkcje związkowe, którzy przestali w danym roku szkolnym korzystać z urlopu lub zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy, mogą złożyć wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego na stopień nauczyciela dyplomowanego po odbyciu stażu w wymiarze rok i 9 miesięcy, o ile staż rozpoczęli z dniem 1 września roku szkolnego następującego bezpośrednio po tym roku szkolnym. 5. Jeżeli w okresie stażu nauczycielowi powierzono stanowisko dyrektora szkoły, zatrudniono go na stanowisku, na którym wymagane są kwalifikacje pedagogiczne, urlopowano go lub zwolniono z obowiązku świadczenia pracy, do nieprzerwanego okresu, o którym mowa w ust. 1 3, zalicza się okres odbytego stażu. 25

Awans zawodowy dyrektora szkoły Dyrektor szkoły zwolniony jest z obowiązku odbycia stażu przy ubieganiu się o stopień awansu zawodowego. Warunkiem jest: odpowiedni staż pracy na stanowisku dyrektora wynoszący 3 lata (2 lata w przypadku nauczyciela posiadającego stopień naukowy doktora), wyróżniająca ocena pracy, upływ czasu od uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego wynoszący 4 lata (3 lata w przypadku posiadania stopnia naukowego doktora). Wszystkie te warunki muszą wystąpić łącznie, aby możliwe było złożenie wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego o nadanie stopnia nauczyciela dyplomowanego. Dokumentacja składana przez dyrektora, załączona do wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego, obejmuje: poświadczone kopie dokumentów potwierdzających posiadane kwalifikacje zawodowe, a w przypadku nauczyciela kontraktowego lub nauczyciela mianowanego także poświadczoną kopię aktu nadania stopnia awansu zawodowego; zaświadczenie pracodawcy o spełnieniu wymagań dotyczących okresów pracy wymaganych do złożenia wniosku, jeżeli okresów tych nie można udokumentować na podstawie świadectw pracy; w przypadku nauczyciela mianowanego dokumentację, o której mowa w ust. 1 pkt 3; sprawozdanie z ostatnich 3 lat pracy obejmujące w szczególności charakterystykę i rozwój kierowanej przez niego szkoły w tym okresie, z uwzględnieniem efektów kształcenia i wychowania, a także wyróżniającą ocenę pracy uzyskaną w okresie zajmowania stanowiska dyrektora szkoły. Awans zawodowy nauczycieli zatrudnionych w organach administracji Zwolnieni z konieczności odbywania stażu są również nauczyciele mianowani zatrudnieni na stanowiskach, na których wymagane są kwalifikacje pedagogiczne, w: 26