Rola TGE w organizacji Rynku Praw Majątkowych Rynki prowadzone przez TGE, nowe produkty Leszek Prachniak Dyrektor Departamentu Notowao Towarowa Giełda Energii S.A. Leszek.prachniak@polpx.pl
TGE prowadzone rynki Towarowa Giełda Energii prowadzi cztery rynki, na których Członkowie Giełdy w sposób aktywny i bezpieczny mogą handlować energią elektryczną, prawami majątkowymi i uprawnieniami do emisji CO2. Są to: Rynek Dnia Następnego (RDN), Rynek Terminowy Energii Elektrycznej (RTEE) Rynek Terminowy Finansowy, Rynek Praw Majątkowych dla OZE i Kogeneracji (RPM), Rynek Uprawnień do Emisji CO2 (RUE). Jednocześnie TGE organizuje rozliczenia transakcji zawartych przez jej Członków na poszczególnych rynkach jak i w transakcjach pozasesyjnych.
Produkty na rynku energii elektrycznej rynek fizyczny natychmiastowy Rynek Dnia Następnego (notowania odbywają się 7 dni w tygodniu) Standardowe kontrakty godzinowe notowane w dobie n 2 i n 1 Kontrakty blokowe: PASMO, EUROSZCZYT, OFFPEAK. Transakcje pozasesyjny (kontrakty godzinowe i blokowe) Rynek Dnia Bieżącego (I poł. 2010) Kontrakty godzinowe w systemie notowań ciągłych na 3 godziny przed terminem dostawy (start rynku uzależniony od wprowadzenia zmian w zasadach rynku bilansującego). kontrakty godzinowe Blok - PASMO Blok - Euroszczyt \\\\\ \\\\\ \\\\\ \\\\\ \\\\\\\\\\\\\\\\\ \\\\\ \\\\\ Blok - Offpeak \\\\\ \\\\\ \\\\\ \\\\\ \\\\\ \\\\\ \\\\\ \\\\\ \\\\\ \\\\\ \\\\\ \\\\\ \\\\\ \\\\\ \\\\\ godziny doby 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
Produkty na rynku energii elektrycznej rynek fizyczny terminowy Rynek Terminowy Energii Elektrycznej (notowania odbywają się od Pon. do Pt.) Kontrakty terminowe forward na dostawę energii, których podstawą jest: Cała doba we wszystkich dniach tygodnia BASE (tygodniowe, miesięczne, kwartalne i roczne do 3 lat naprzód); Godziny szczytu europejskiego w dni robocze PEAK5 (tygodniowe, miesięczne, kwartalne i roczne do 3 lat naprzód). W następnym etapie planujemy wprowadzić kontrakty terminowe forward na dostawę energii, których podstawą są godziny poza szczytem zapotrzebowania OFFPEAK. A po upłynnieniu Rynku Dnia Następnego, wprowadzenie terminowych kontraktów typu futures rozliczanych finansowo.
Rynki fizyczne na TGE - dzienny harmonogram czasowy bramka zamknięta Lata L - 3, kwartały, miesiące i tygodnie Dzień N - 2 Dzień N -1 Dzień N Notowania pon. pt. 8:00 14.00 Rynek Terminowy Energii Elektrycznej Rynek Dnia Następnego 13:00 Notowane kontrakty: BASE i PEAK5 Fizyczna dostawa zakontraktowanej energii elektrycznej Notowania odbywają się w systemie notowań ciągłych Jednostka notowania: 1 kontrakt Waluta: PLN Rozliczenie po kursie transakcyjnym. Rozliczaniem zawartych transakcji zajmuje się Izba Rozliczeniowa. Na system gwarantowania rozliczeń składają się: fundusz gwarancyjny, depozyt wstępny i depozyt uzupełniający notowania pon nie notowania pon nie 7:15 14:30 7:15 11:30 Notowane kontrakty: Notowane kontrakty: GODZINOWE i bloki: GODZINOWE i bloki: PASMO, SZCZYT, PASMO, SZCZYT, OFFPEAK OFFPEAK Notowania ciągłe. Fixing i not. ciągłe. Min. wol.- 1 MWh Rozliczenie po kursie transakcyjnym przez Izbę rozliczeniową. pon nie 11:50 13:00 Wysyłanie grafików do OSP (wol. godz. = suma trans. z RTEE i RDN)
Rynek Uprawnień do Emisji CO2 RUE jest integralną częścią krajowego i europejskiego Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji CO2. Funkcjonuje od 19 września 2006r. Przeznaczony jest dla instalacji uczestniczących w europejskim systemie handlu uprawnieniami do emisji CO2 i wszystkich podmiotów zainteresowanych ich obrotem. Od połowy 2010 roku członkowie RUE będą mieli bezpośredni dostęp do rynku CO2 organizowanego przez skandynawską giełdę Nordpool największą na świecie giełdę energii.
Wysokość zobowiązania PM dla OZE: Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 14 sierpnia 2008 r. (Dz. U. z 28 sierpnia 2008 r. Nr 156, poz. 969) Obowiązek uważa się za spełniony jeżeli za dany rok udział ilościowy sumy energii elektrycznej wynikającej z przedstawionych do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia dla OZE, lub uiszczonej przez przedsiębiorstwo zobowiązane opłaty zastępczej w wykonanej całkowitej rocznej sprzedaży energii elektrycznej przez to przedsiębiorstw odbiorcom końcowym wynosi odpowiednio dla lat: 100 7,00 8,70 10,40 10,40 10,40 10,90 11,40 11,90 12,40 12,90 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
Rola TGE w systemie wsparcia OZE i kogeneracji: I Prowadzenie rejestrów świadectw pochodzenia dla energii elektrycznej z OZE i kogeneracji. II Organizowanie obrotu prawami majątkowymi wynikającymi ze świadectw pochodzenia dla energii elektrycznej z OZE i kogeneracji.
Rynek Praw Majątkowych: - Rynek składa się z linii notowań kontraktów: PMOZE - na dostawę praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia będących potwierdzeniem wytworzenia energii elektrycznej w OZE (termin wytworzenia do 1 marca 2009r). PMOZE_A - na dostawę praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia będących potwierdzeniem wytworzenia energii elektrycznej w OZE (termin wytworzenia od 1 marca 2009r).
Przyszły harmonogram notowań na RPM 9:30 11:00 13:30 15:00 Poniedziałek i środa Wprowadzanie i potwierdzanie przez Członków Giełdy zleceń transakcji pozasesyjnych rozlicznych i nierozliczanych. Akceptacja przez TGE potwierdzonych zleceń. Po akceptacji wyniki dostępne na niepublicznej stronie internetowej. Zakończenie okresu wprowadzania i potwierdzania zleceń Wtorek i czwartek Przyjmowanie zleceń na fixing Notowania ciągłe Publikowanie wyników notowań na publicznej stronie internetowej Określenie kursu jednolitego Zakończenie notowań
Miesięczne obroty kontraktami PMOZE i PMOZE_A na sesji i w transakcjach pozasesyjnych w 2009 roku [ MWh]
Średnioważone miesięczne ceny dla kontraktów PMOZE i PMOZE_A na sesji i w transakcjach pozasesyjnych w 2009 roku [zł/mwh]
PMSP-31-12-2005 PMSP-21-01-2006 PMSP-11-02-2006 PMSP-04-03-2006 PMSP-25-03-2006 PMSP-15-04-2006 PMSP-06-05-2006 PMSP-27-05-2006 PMSP-17-06-2006 PMSP-08-07-2006 PMSP-29-07-2006 PMSP-19-08-2006 PMSP-09-09-2006 PMSP-30-09-2006 PMSP-21-10-2006 PMSP_11-11-2006 Średnioważone miesięczne ceny dla kontraktów PMOZE w transakcjach pozasesyjnych w 2006 roku [zł/mwh] 250,00 240,00 230,00 220,00 210,00 200,00 190,00 180,00 170,00 160,00 150,00 140,00 130,00 120,00 110,00 100,00 90,00 80,00 70,00 Trans pozasesyjne - Kurs min. PLN/MWh Trans pozasesyjne - Kurs max. PLN/MWh
PMSP-31-12-2005 PMSP-21-01-2006 PMSP-11-02-2006 PMSP-04-03-2006 PMSP-25-03-2006 PMSP-15-04-2006 PMSP-06-05-2006 PMSP-27-05-2006 PMSP-17-06-2006 PMSP-08-07-2006 PMSP-29-07-2006 PMSP-19-08-2006 PMSP-09-09-2006 PMSP-30-09-2006 PMSP-21-10-2006 PMSP_11-11-2006 Indeks OZEX dla kontraktów PMOZE na sesji w 2006 roku [zł/mwh] 250,00 240,00 230,00 220,00 210,00 28-01-2006 09-09-2006 200,00 190,00 180,00 170,00 160,00
Kontrakty typu forward na Prawa Majątkowe z OZE 1. Proponowany jest kontrakt o 12-miesięcznym okresie notowania z wykonaniem w jeden dzień (pierwszy dzień po zakończeniu notowań). Proponowany termin wykonania to trzeci wtorek miesiąca. 2. W obrocie będzie jednocześnie 12 kontraktów z wykonaniem na każdy miesiąc oddzielnie. 3. W dzień następny po wygaśnięciu kontraktu pojawi się w obrocie kolejny kontrakt danej serii z wykonaniem za rok.
Kalendarz notowania i wykonania Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień Styczeń notowanie wykonanie
Dziękuje za uwagę