Biuro Służby Kryminalnej Komendy Głównej Policji Zwalczanie handlu ludźmi struktury policyjne, zadania i aktualne działania kom. Jarosław Kończyk Wydział dw. z Handlem Ludźmi Biuro Służby Kryminalnej Komendy Głównej Policji Zakopane, 11 15 maja 2015 r. 1
HANDEL LUDŹMI W POLSKIM USTAWODAWSTWIE art.189 a kk. 1. Kto dopuszcza się handlu ludźmi, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 Przestępstwo handlu ludźmi jest zbrodnią. Maksymalna kara pozbawienia wolności to w polskim prawie karnym 15 lat. 2. Kto czyni przygotowania do popełnienia przestępstwa określonego w 1, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. 2
HANDEL LUDŹMI W POLSKIM USTAWODAWSTWIE Handlem ludźmi jest : werbowanie, transport, dostarczanie, przekazywanie, przechowywanie lub przyjmowanie osoby z zastosowaniem: przemocy lub groźby bezprawnej, uprowadzenia, podstępu, art. 115 k.k. 22 wprowadzenia w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, nadużycia stosunku zależności, wykorzystania krytycznego położenia lub stanu bezradności, udzielenia albo przyjęcia korzyści majątkowej lub osobistej albo jej 3 obietnicy osobie sprawującej opiekę lub nadzór nad inną osobą
HANDEL LUDŹMI W POLSKIM USTAWODAWSTWIE w celu wykorzystania OSOBY, nawet za jej zgodą, w szczególności w: prostytucji, pornografii lub innych formach seksualnego wykorzystania, w pracy lub usługach o charakterze przymusowym, w żebractwie, w niewolnictwie lub innych formach wykorzystania poniżających godność człowieka, w celu pozyskania komórek, tkanek lub narządów wbrew przepisom ustawy. Jeżeli zachowanie sprawcy dotyczy MAŁOLETNIEGO, stanowi ono handel ludźmi, nawet gdy nie zostały użyte metody lub środki wyżej wymienione. 4
FORMY HANDLU LUDŹMI DO PROSTYTUCJI METODY DZIAŁAŃ PRZESTĘPCZYCH DO ŻEBRANIA I DROBNYCH PRZESTĘPSTW DO PRACY PRZYMUSOWEJ HANDEL ORGANAMI DO WYŁUDZANIA KREDYTÓW I ŚWIADCZEŃ SOCJALNYCH 5
STRUKTURY ODPOWIEDZIALNE ZA ZWALCZANIE HANDLU LUDŹMI powołanie na szczeblu KGP merytorycznego Wydziału do walki z Handlem Ludźmi 22 stycznia 2014 r., utrzymanie w mocy polecenia Zastępcy Komendanta Głównego Policji z dnia 5 lipca 2007 r. w zakresie utworzenia etatowych Zespołów dw. z Handlem Ludźmi w Wydziałach Kryminalnych Komend Wojewódzkich/Stołecznej Policji (aktualnie ponad 90 funkcjonariuszy Policji służby kryminalnej i śledczej) ZWALCZANIE HANDLU LUDŹMI I PRZESTĘPSTW OKOŁOPROSTYTUCYJNYCH JEST PRIORYTETEM KOMENDANTA GŁÓWNEGO POLICJI 6
STRUKTURY POLICYJNE ZAJMUJĄCE SIĘ ZWALCZANIEM HANDLU LUDŹMI Szczecin 2, 1 Gorzów Wlkp. 2, 1 KWP/KSP CBŚP zarządy terenowe Gdańsk 5, 2 Bydgoszcz Poznań Wrocław 3, 2 4, 1 2, 1 Opole 5, 1 Łódź Katowice 6, 1 4, 1 Olsztyn 2, 2 11 WHL BSK KGP Warszawa 6, 2 Kraków 4, 2 Radom Kielce 2, 1 3, 1 Białystok 2, 1 Lublin 5, 1 Rzeszów 4, 1 7
STRUKTURY ODPOWIEDZIALNE ZA ZWALCZANIE HANDLU LUDŹMI D Y R E K T O R Z-ca Dyrektora właściwy do zwalczania przestępczości kryminalnej i narkotykowej Z-ca Dyrektora właściwy ds. odzyskiwania mienia, zwalczania przestępczości gospodarczej i korupcyjnej Z-ca Dyrektora właściwy ds. werbunków, poszukiwań osób zaginionych i zwalczania handlu ludźmi Z-ca Dyrektora właściwy ds. analizy kryminalnej i systemów informacyjnych Z-ca Dyrektora właściwy ds. techniki operacyjnej i zwalczania cyberprzestępczości Wydział Dochodzeniowo- Śledczy Wydział dw. z Przestępczością Gospodarczą Wydział Werbunkowy Wydział Analizy Kryminalnej Wydział Systemów Techniki Operacyjnej Wydział Ogólny Wydział Kryminalny Wydział dw. z Korupcją Wydział dw. z Handlem Ludźmi Wydział Obsługi Informacyjnej Wydział Techniki Specjalnej i Realizacji Wydział dw. z Przestępczością Narkotykową Wydział ds. Odzyskiwania Mienia Wydział Poszukiwań i Identyfikacji Osób Wydział Administrowania Danymi SIS i VIS Wydział Wydział Techniki Techniki Operacyjnej Wydział Krajowe Centrum Informacji Kryminalnych Wydział dw. z Cyberprzestępczością
STRUKTURA WYDZIAŁU DO WALKI Z HANDLEM LUDŹMI BSK KGP NACZELNIK zespół koordynatorów do walki z Handlem Ludźmi 6 policjantów zespół współpracy międzynarodowej 2 policjantów zespół do walki z pedofilią i pornografią dziecięcą 2 policjantów koordynacja w zakresie: prostytucji; innych formach seksualnego wykorzystania; pracy lub usługach przymusowych; wyłudzeń socjalnych; zawierania fikcyjnych małżeństw; żebractwie; niewolnictwie; innych formach wykorzystania poniżających godność człowieka; pozyskania komórek, tkanek lub narządów wbrew przepisom ustawy. współpraca w zakresie: AWF SOC FP Phoenix; EMPACT THB; Grupy roboczej Rady UE ds. Egzekwowania Prawa oraz ds. Ogólnych i Ewaluacji w zakresie handlu ludźmi; bieżącej wymiany informacji pozaprocesowych z przedstawicielami organów Policji za pośrednictwem Interpolu, Europolu, SIRENE i oficerów łącznikowych. koordynacja w zakresie: pornografii dziecięcej i pedofilii. współpraca w zakresie: AWF SOC FP Twins; EMPACT CSE; Międzynarodowej Grupy Zadaniowej Violent Crimes Against Children; Global Alliance against Child Sexual Abuse online; Grupy roboczej Rady UE ds. Egzekwowania Prawa oraz ds. Ogólnych i Ewaluacji w zakresie wykorzystywania seksualnego dzieci. 9
ZADANIA WYDZIAŁU DO WALKI Z HANDLEM LUDŹMI BSK KGP organizowanie, nadzorowanie, koordynowanie i wspieranie realizacji spraw prowadzonych przez jednostki i komórki organizacyjne Policji związanych ze zwalczaniem przestępstwa handlu ludźmi oraz przestępstw z nim związanych; nadzorowanie, koordynowanie i wspieranie realizacji spraw prowadzonych przez jednostki i komórki organizacyjne Policji związanych ze zwalczaniem pedofilii i pornografii dziecięcej; kształtowanie na podstawie analiz oraz ustaleń własnych, a także informacji przekazywanych przez jednostki i komórki organizacyjne Policji metodyki zwalczania w zakresie właściwości rzeczowej Wydziału; współdziałanie w zakresie właściwości rzeczowej wydziału z organami ochrony prawnej, administracji publicznej i kontroli państwowej, organizacjami pozarządowymi, społecznymi i instytucjami użyteczności publicznej; prowadzenie w ramach właściwości rzeczowej wydziału współpracy międzynarodowej; Uczestniczenie w krajowych i międzynarodowych konferencjach, sympozjach, seminariach i szkoleniach w zakresie właściwości rzeczowej Wydziału; uczestniczenie w opracowywaniu programów szkolenia i doskonalenia zawodowego oraz inicjowanie i organizowanie szkoleń i kursów specjalistycznych z zakresu właściwości rzeczowej Wydziału. 10
INICJATYWY WYDZIAŁU DO WALKI Z HANDLEM LUDŹMI Decyzja nr 307 Komendanta Głównego Policji z dnia 27 sierpnia 2014r. w sprawie programu nauczania na kursie specjalistycznym z zakresu zapobiegania przestępstwom handlu ludźmi i ich zwalczania Jednostka realizująca: Szkoła Policji w Pile Pierwsze szkolenie: 1 5 września 2014r. W roku 2015 odbędą się 4 edycje kursu w terminach: 18-22 maja, 15-19 czerwca, 23-27 listopada i 7-11 grudnia (łącznie dla 80 funkcjonariuszy, po 20 na każdy kurs); Wyszkolenie funkcjonariuszy oraz ich długoletnia praktyka w jednostkach Policji daje gwarancję prawidłowego wykonywania zadań związanych ze zwalczaniem przestępstw 11 handlu ludźmi.
INICJATYWY WYDZIAŁU DO WALKI Z HANDLEM LUDŹMI 12
INICJATYWY WYDZIAŁU DO WALKI Z HANDLEM LUDŹMI W ramach obchodów Europejskiego Dnia Walki z Handlem Ludźmi 18 października 2014 roku na szczeblu Komendy Głównej Policji w Biurze Służby Kryminalnej utworzono ogólnodostępną skrzynkę elektroniczną i telefon zaufania: handelludzmibsk@policja.gov.pl (+48) 664 974 934 Od momentu uruchomienia opisanego narzędzia do końca 2014 roku otrzymano 111 powiadomień, z czego 37 potwierdzono, 24 dotyczyło handlu ludźmi lub pedofilii, 2 dotyczyły handlu ludźmi w aspekcie międzynarodowym, 13 dotyczyło innych zdarzeń. 13
Udział struktur dw. z handlem ludźmi w realizacji i działaniach: KRAJOWEGO PLANU DZIAŁAŃ PRZECIWKO HANDLOWI LUDŹMI na lata 2013-2015, który wyznacza działania m.in. w zakresie prowadzenia i organizacji: Krajowego Centrum Interwencyjno Konsultacyjnego dla polskich i cudzoziemskich ofiar handlu ludźmi. KCIK zapewnia pomoc zarówno obywatelom RP będącym ofiarami handlu ludźmi, jak i cudzoziemcom, Zespołów Wojewódzkich ds. Przeciwdziałania Handlowi Ludźmi. 14
PROGRAM KRAJOWY DOTYCZĄCY WALKI Z HANDLEM LUDŹMI Udział w realizacji Krajowego Planu Działań przeciwko Handlowi Ludźmi na lata 2013 2015: udział w posiedzeniach międzyresortowego Zespołu do Spraw Zwalczania i Zapobiegania Handlowi Ludźmi powołanego Zarządzeniem nr 23 Prezesa Rady Ministrów oraz w pracach tzw. grupy eksperckiej. Celem m.in. jest tworzenie i usprawnienie systemu szkoleń, wypracowanie procedur postępowania dla funkcjonariuszy, wymiana doświadczeń. Planowane w 2015 roku wzrost dotacji na Krajowe Centrum Interwencyjno- Konsultacyjne przy MSW, wypracowanie kwestii opieki medycznej dla ofiar, przygotowanie przez Policję konferencji połączonej ze szkoleniem z udziałem instytucji pozarządowych oraz prokuratorów i sędziów. 15
POLICYJNA WSPÓŁPRACA W WALCE Z HANDLEM LUDŹMI Ośrodki Pomocy Społecznej Centra Pomocy Rodzinie Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych ITAKA CARITAS Ośrodki Interwencji Kryzysowej Ośrodki Wsparcia dla Ofiar Przemocy Fundacja Dzieci Niczyje Stowarzyszenie PoMoc Fundacja La Strada 16
POLICYJNA WSPÓŁPRACA W WALCE Z HANDLEM LUDŹMI EMPACT Oficerowie łącznikowi 17
POLICYJNA WSPÓŁPRACA W WALCE Z HANDLEM LUDŹMI Współpraca międzynarodowa: Interpol, Europol, Eurojust, Współpraca bilateralna: FBI (Federalne Biuro Śledcze USA), NCA (brytyjska Krajowa Agencja ds. Przestępczości), BKA (niemiecki Federalny Urząd Kryminalny), NCMEC (amerykańskie Krajowe Centrum dla Dzieci Zaginionych i Wykorzystywanych Seksualnie), inne zagraniczne organy ścigania. 18
POLICYJNA WSPÓŁPRACA W WALCE Z HANDLEM LUDŹMI INTERPOL współpraca operacyjna i procesowa: realizacja spraw i operacji o charakterze międzynarodowym, bieżąca wymiana informacji kryminalnych, współpraca przy identyfikacji sprawców i małoletnich ofiar wykorzystania seksualnego na podstawie analizy filmów i zdjęć z pornografią dziecięcą. 19
POLICYJNA WSPÓŁPRACA W WALCE Z HANDLEM LUDŹMI EUROPOL operacje międzynarodowe organizowane i/lub koordynowane przez Europol (współpraca operacyjna i procesowa), koordynacja krajowa analitycznych plików roboczych Europolu: FP Phoenix (handel ludźmi) i FP Twins (pornografia dziecięca), zasilanie baz danych Europolu w celach sprawdzeń, analizy i przygotowania operacyjnych raportów analitycznych, Wymiana informacji kryminalnych pomiędzy państwami członkowskimi UE i stowarzyszonymi z Europolem. 20
POLICYJNA WSPÓŁPRACA W WALCE Z HANDLEM LUDŹMI EUROPOL SIENA - podstawowy kanał wymiany informacji z Europolem oraz krajami członkowskimi i stowarzyszonymi. W 2014 r. korzystając z SIENY: wszczęto 34 472 nowych spraw, 92% spraw zostało zainicjowanych przez kraje członkowskie, dokonano wymiany 605 245 informacji operacyjnych, 573 podmioty (organy ścigania) miało dostęp do aplikacji, 4722 użytkowników wymieniło się informacjami operacyjnymi, Na dzień 31 grudnia 2014 r. SIENA jest używana przez 28 państw członkowskich UE oraz 14 krajów i instytucji nie będących w Unii. 21
Nowe trendy i zjawiska: wykorzystanie ofiar do wyłudzania świadczeń socjalnych i zasiłków, fikcyjne małżeństwa w celu uzyskania prawa pobytu na terenie UE i obywatelstwa kraju, Darknet/TOR anonimowość w sieci, sexting i wymuszenia seksualne. 22
INICJATYWY LEGISLACYJNE W ZAKRESIE ZWALCZANIA HANDLU LUDŹMI Powołanie Decyzją nr 256 Komendanta Głównego Policji z dnia 14 lipca 2014r. Zespołu do opracowania i uzgodnienia projektu zarządzenia Komendanta Głównego Policji w sprawie metod i form wykonywania zadań przez policjantów w zakresie zapobiegania i zwalczania przestępstwa handlu ludźmi oraz innych czynów zabronionych z nim związanych. Celem nowo tworzonego zarządzenia jest usystematyzowanie działań policjantów wszystkich służb w zapobieganiu i wykrywaniu przestępstwa handlu ludźmi. 23
HANDEL LUDŹMI PROJEKT ZARZĄDZENIA Trochę historii: algorytm postępowania funkcjonariuszy organów ścigania w przypadku ujawnienia przestępstwa handlu ludźmi nadal obowiązuje; decyzja 329 Komendanta Głównego Policji z dnia 2 sierpnia 2013 r. do opracowania i uzgodnienia projektu zarządzenia Komendanta Głównego Policji w sprawie metod i form wykonywania zadań przez policjantów w zakresie zapobiegania i zwalczania przestępstw handlu ludźmi oraz przestępstw z nimi związanych; decyzja nr 256 Komendanta Głównego Policji z dnia 14 lipca 2014 r. ( )i wykroczeń z nimi związanych.
HANDEL LUDŹMI PROJEKT ZARZĄDZENIA ostatnie posiedzenie Zespołu odbyło się 17-18 listopada 2014; zgodnie z zarządzeniem nr 17 Komendanta Głównego Policji z 14 maja 2014 r. w sprawie metod i form wykonywania w Policji zadań w zakresie legislacji, pomocy prawnej i informacji prawnej projekt został przesłany do: - komórki właściwej do spraw legislacji Komendy Głównej Policji celem wydania wstępnej opinii legislacyjnej; - komórek organizacyjnych Komendy Głównej Policji, których zakres działania projekt dotyczy oraz KWP/KSP, Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie i szkół policyjnych; czeka na podpis Komendanta Głównego Policji.
HANDEL LUDŹMI PROJEKT ZARZĄDZENIA czego dotyczy? struktura w jednostkach organizacyjnych Policji zadania komórek i koordynatorów zadania w zakresie identyfikacji ofiary przestępstw HL Kwestionariusz wspomagający identyfikację ofiary przestępstwa handlu ludźmi oraz innych czynów zabronionych z nim związanych
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ 27