Linux: co to takiego? Linux komputerowa Linuksa i podstawowa konfiguracja Marcin Bieńkowski Instytut Informatyki Uniwersytet Wrocławski Wielozadaniowy system operacyjny Darmowy i wolnodostępny Dość podobny do Uniksa i jego rozmaitych klonów (*BSD, Solaris, Irix,...) Stabilny i przewidywalny (jeśli coś działa, to będzie działać, a jeśli nie działa, to można względnie łatwo odkryć dlaczego) komputerowa () Linuksa 1 / 17 komputerowa () Linuksa 2 / 17 Dlaczego Debian? Linux Elementy instalacji Względnie bezpieczny i stabilny Polecany do zastosowań serwerowych Łatwy do zarzadzania i późniejszej opieki Brak graficznych ułatwiaczy, konfiguratorów 1 Podział dysku na partycje 2 Konfiguracja sprzętu (automatycznie) 3 Założenie użytkowników 4 komputerowa () Linuksa 3 / 17 komputerowa () Linuksa 4 / 17
Struktura katalogów W odróżnieniu od np. Windows, cały system plików tworzy jedna drzewiasta hierarchię. / katalog główny programy systemowe - boot jadro - etc pliki konfiguracyjne - dev pliki urzadzeń - home katalogi domowe użytkowników biblioteki systemowe - usr mniej krytyczne programy i biblioteki - share - tmp pliki tymczasowe - var logi, poczta, zawartość WWW komputerowa () Linuksa 5 / 17 Dysk można dzielić na logiczne części, tj. partycje: 1 Różne systemy na różnych partycjach 2 Pojedynczy system na wielu partycjach Minimalizowanie strat w razie awarii /home i /usr/share na osobnych partycjach współdzielone między systemami Logi w /var/log nie powoduja przepełnienia dysku 3 Każda partycja ma swój system plików, najbardziej popularne to ext2: tradycyjny Linuksowy ext3: ext2 + plik dziennika (journalling) reiserfs: plik dziennika, szybszy dla małych plików od ext3 komputerowa () Linuksa 6 / 17 Struktura katalogów a partycje - przykład Program ładujacy system operacyjny / - boot - etc - home - usr - share - X11R6 - tmp - var partycja /dev/hda2 partycja /dev/hda5 partycja /dev/hda6 partycja /dev/hda7 Program ładujacy (ang. bootloader, w Debianie jest to grub) Instaluje się go zazwyczaj w pierwszym sektorze dysku (MBR) Umie uruchamiać systemy zawarte na różnych partycjach - np. Linuksa z /dev/hda3 albo Windowsa z /dev/hda1 Umie przekazać do jadra systemu różne parametry (uruchomienie w trybie awaryjnym itp.) komputerowa () Linuksa 7 / 17 komputerowa () Linuksa 8 / 17
Zakładanie użytkowników Zakładanie użytkowników Topologia sieci w sali 109 1 Konto administratora root 2 Dobra Rzecza jest praca na koncie zwykłego użytkownika i logowanie się na konto root tylko dla zadań administracyjnych 3 Dobre hasła Łatwe do zapamiętania, trudne do zgadnięcia Minimum 10-12 znaków, w tym cyfry i znaki specjalne 4 Z kontem zwiazane sa określone prawa do plików i katalog domowy (/root lub /home/<użytkownik>) 1 Brak wyjścia na świat 2 Topologia gwiazdy 3 Wszystkie komputery sa w tej samej sieci Cliparty ze strony http://jimmac.musichall.cz/i.php?i=computer-clipart komputerowa () Linuksa 9 / 17 komputerowa () Linuksa 10 / 17 Przypomnienie: adresy IP i maski podsieci (1) Przypomnienie: adresy IP i maski podsieci (2) Maska podsieci ustala, które bity adresu IP identyfikuja nazwę sieci, a które nazwę komputera Każdy komputer uczestniczacy w sieci posiada adres IP Adres czterobajtowy, podawany w formacie aaa.bbb.ccc.ddd Adresy w Internecie przydziela IANA (Internet Assigned Numbers Authority); w sieci niepodłaczonej do Internetu można ustalić je dowolnie Adres IP: 192.168.3.77 = 11000000 10101000 00000011 01001101 Maska: 255.255.255.0 = 11111111 11111111 11111111 00000000 Sieć: 192.168.3.0 = 11000000 10101000 00000011 00000000 Adres IP 192.168.3.77 należy zatem do sieci 192.168.3.0 Reguła: komputery z tego samego fizycznego wycinka sieci maja zazwyczaj adresy IP należace do takiej samej sieci (i tę sama maskę podsieci). komputerowa () Linuksa 11 / 17 komputerowa () Linuksa 12 / 17
Prywatne adresy IP Interfejsy sieciowe Standardy internetowe definiuja pule prywatnych adresów IP (dla lokalnych sieci) 10.0.0.0-10.255.255.255 (jedna klasa A) 172.16.0.0-172.31.255.255 (16 klas B) 192.168.0.0-192.168.255.255 (256 klas C) Wybieramy sobie podsieć 172.23.0.0 i nadajemy lokalnym komputerom adresy IP od 172.23.0.1 do 172.23.255.254 (maksymalnie 2 16 2 komputerów) Dlaczego nie możemy użyć adresów 172.23.0.0 i 172.31.255.255? 172.23.0.0 = adres sieci, 172.23.255.255 = broadcast. Z każdym fizycznym (i wirtualnym też) urzadzeniem sieciowym Linux wiaże tzw. interfejs sieciowy. 1 Ethernetowe karty sieciowe interfejsy ethx Formalnie: Adres IP przypisany jest do interfejsu sieciowego a nie do komputera (np. komputery z wieloma kartami sieciowymi) 2 Aktywowanie interfejsu sieciowego: ifconfig eth0 adres_ip up ifconfig eth0 adres_ip netmask maska_sieci up 3 Wyłaczanie interfejsu: ifconfig eth0 down komputerowa () Linuksa 13 / 17 komputerowa () Linuksa 14 / 17 Przypomnienie: podstawy routingu Czyli po co sa maski sieciowe Loopback Po podniesieniu interfejsu ifconfig dodaje odpowiedni wpis do tablicy routingu. Po uruchomieniu polecenia ifconfig eth0 172.23.0.3 do tablicy routingu dodany zostaje wpis: Destination Gateway Genmask Flags Iface 172.23.0.0 0.0.0.0 255.255.0.0 U eth0 Jeśli jadro chce wysłać pakiet do komputera o adresie X = 172.23.2.4, przeglada tablicę routingu wykonujac (X AND Genmask) i porównujac wynik z Destination. Jadro udostępnia interfejs loopback (pętle zwrotna, pseudosieć). 1 Podnoszenie interfejsu: ifconfig lo up 2 Po aktywacji interfejs dostaje adres IP 127.0.0.1 3 Dowolny komputer łacz acy się z tym adresem, połaczy się sam ze soba 4 Różne zastosowania: np. lokalne uruchamianie usług, które wymagaja sieci Tablica routingu po podniesieniu lo Destination Gateway Genmask Flags Iface 127.0.0.1 0.0.0.0 255.255.255.255 UH lo 172.23.0.0 0.0.0.0 255.255.0.0 U eth0 komputerowa () Linuksa 15 / 17 komputerowa () Linuksa 16 / 17
Literatura Literatura Debian Installer team Debian GNU/Linux Installation Guide http://www.debian.org/releases/stable/i386/install.txt.en Osamu Aoki Debian Reference http://www.debian.org/doc/manuals/reference/reference.en.html komputerowa () Linuksa 17 / 17