POWIATOWA STACJA SANITARNO EPIDEMIOLOGICZNA W OSTROWCU ŚW.

POWIATOWA STACJA SANITARNO EPIDEMIOLOGICZNA W OSTROWCU ŚW. STAN SANITARNY powiatu ostrowieckiego 2009 Ostrowiec Św. 2009 1

Opracowano w Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w Ostrowcu Św. pod kierunkiem : Wioletty Adamczyk- Nowak Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Ostrowcu Św. Wydano ze środków: Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Ostrowcu Św. Ostrowiec Św. 2010 r. 2

Szanowni Państwo, Przekazuję Państwu ocenę stanu sanitarnego i sytuacji epidemiologicznej powiatu ostrowieckiego za 2009 r. Raport kierowany jest do władz samorządowych i administracji województwa, władz zwierzchnich oraz wszystkich instytucji, które zajmują się zdrowiem publicznym i propagowaniem zdrowego stylu życia. Państwowa Inspekcja Sanitarna poprzez swoje wieloletnie doświadczenie, szeroki zakres kompetencji, doskonalenie procedur identyfikacji i szacowania skali zagrożeń sanitarno-epidemiologicznych należy do kluczowych instytucji realizujących zadania zdrowia publicznego. Opracowanie przedstawia najważniejsze dla bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców powiatu ostrowieckiego dane merytoryczne i statystyczne, związane z monitorowaniem zagrożeń epidemiologicznych, chemicznych i środowiskowych. Szczegółowe wyniki, zestawienia i oceny dotyczą warunków zdrowotnych żywności, żywienia i przedmiotów użytku, higieny środowiska, higieny pracy, jak również bezpieczeństwa sanitarnego obiektów użyteczności publicznej, placówek ochrony zdrowia, nauczania i wychowania oraz wypoczynku. Szczególną uwagę Państwa, pragnę zwrócić na działalność przeciwepidemiczną wynikającą z zagrożeń zdrowotnych, zwłaszcza w związku z ogłoszoną w 2009 roku przez WHO pandemią grypy. Podejmowane działania profilaktyczne i oświatowe we współpracy z samorządem lokalnym, kadrą medyczną, lokalnymi mediami powiatu ostrowieckiego miały na celu ograniczenie oraz zminimalizowanie skutków zachorowań na grypę. Państwowa Inspekcja Sanitarna uczestniczyła w systemach wczesnego ostrzegania w zakresie bezpieczeństwa żywności, kompatybilnych z systemami wspólnotowymi, prowadziła monitoring jakości wody do spożycia, nadzór epidemiologiczny nad grypą w systemie Sentinel. Informacje zawarte w raporcie wskazują, iż bezpieczeństwo sanitarne mieszkańców powiatu ostrowieckiego stale się poprawia i jest na wysokim poziomie. Mam nadzieję, że ocena stanu sanitarnego będzie podstawą do wyciągnięcia wniosków i podejmowania działań, które pozwolą na dalszą poprawę zdrowia publicznego w naszym powiecie oraz przyczyni się do lepszego poznania zadań, jakie na rzecz zdrowia publicznego społeczeństwa wykonuje Państwowa Inspekcja Sanitarna. Tekst raportu mogą Państwo również znaleźć na naszej stronie internetowej psseostrowiec.pis.gov.pl Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Ostrowcu Św. lek. wet. Wioletta Adamczyk Nowak 3

4

Spis treści Wstęp...5 I. Ocena zagrożenia epidemiologicznego....9 II. III. IV. Jakość wody do spożycia....20 Zapobiegawczy nadzór sanitarny.28 Stan sanitarny obiektów użyteczności publicznej...35 V. Stan sanitarny zakładów ochrony zdrowia..43 VI. VII. Warunki sanitarno- higieniczne środowiska pracy...57 Nadzór nad placówkami nauczania i wychowania oraz placówkami wypoczynku dzieci i młodzieży...66 VIII. Stan sanitarny obiektów żywności, żywienia i przedmiotów użytku..77 IX. Promocja zdrowia i oświata zdrowotna...89 X. Podsumowanie.98 Spis tabel 103 Spis rysunków 104 5

WSTĘP: Państwowa Inspekcja Sanitarna została powołana w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed wpływem czynników szkodliwych lub uciążliwych, zapobiegania powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych zgodnie z ustawą z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej ( tekst jedn. Dz. U. z 2006r., Nr 122, poz. 851 z p. zm).sprawując nadzór nad warunkami: higieny środowiska, higieny pracy w zakładach pracy, higieny procesów nauczania i wychowania, higieny wypoczynku i rekreacji, zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku, higieniczno- sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia w których są udzielane świadczenia zdrowotne. Dla oceny stanu warunków zdrowotnych ludności istotne znaczenie mają te elementy otoczenia, które związane są z masową i długotrwałą ekspozycją na czynniki patogenne, jak np.: żywność, której zanieczyszczenia chemiczne i mikrobiologiczne implikują istotne skutki zdrowotne, woda przeznaczona do spożycia przez ludzi, która może być źródłem groźnych zakażeń i zatruć, środowisko pracy w którym występują czynniki szkodliwe i uciążliwe dla zdrowia, stan sanitarny obiektów żywnościowo- żywieniowych, zakładów opieki zdrowotnej, placówek nauczania i wychowania i innych obiektów użyteczności publicznej. Realizując podstawowe zadania wynikające ze swoich kompetencji w poczuciu odpowiedzialności za bezpieczeństwo sanitarne nadzorowanego terenu w ramach zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego państwowa inspekcja sanitarna: monitorowała sytuację epidemiologiczną powiatu ostrowieckiego, podejmowała działania profilaktyczne i przeciwepidemiczne zapobiegające rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych, identyfikowała i zwalczała czynniki ryzyka zdrowotnego w środowisku, miejscu pracy, nauki i wypoczynku, promowała aktywne współuczestnictwo społeczeństwa w działaniach na rzecz własnego zdrowia m.in. poprzez promocje zdrowego stylu życia, zachowań prozdrowotnych wśród 6

dzieci i młodzieży oraz wybranych grup o ryzykownych zachowaniach. Realizacja powyższych zadań obejmowała prace w systemach informatycznych działających w Unii Europejskiej ( np. RASFF, RAPEX ), monitoring jakości wody do spożycia, nadzór epidemiologiczny nad grypą w systemie Sentinel, ocenę ryzyka zagrożenia bezpieczeństwa żywności ( wdrożenie i dokumentowanie GHP, GMP będących podstawą do wdrażania zasad systemu HACCP ). Działalność PIS powiatu ostrowieckiego oparta jest o system zarządzania jakością w działalności kontrolnej spełniający wymagania normy PN-EN ISO/IEC 17020:2006. Ogólne kryteria działania różnych rodzajów jednostek inspekcyjnych. System zarządzania jakością jest gwarancją uzyskiwania wiarygodnych wyników kontroli, poprawia skuteczność zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego, zwiększa publiczne zaufanie w odniesieniu do wiarygodności działań z punktu widzenia ochrony zdrowia ludzkiego. Pracownicy PSSE w Ostrowcu Św. kierując się zasadą utrzymania wysokich kompetencji zawodowych sukcesywnie podnosili swoje kwalifikacje, uczestnicząc w szkoleniach organizowanych na szczeblu wojewódzkim i centralnym. Powiat ostrowiecki nadzorowany przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Ostrowcu Św. obejmuje: 3 miasta: Ostrowiec Św., Ćmielów, Kunów, 1 gminę miejską : Ostrowiec Św., 2 gminy wiejsko-miejskie: Ćmielów, Kunów 3 gminy wiejskie: Bałtów, Bodzechów, Waśniów. Powiat ostrowiecki ( dane GUS stan na 31.12.2008 r *.) Ludność: 115 078 w tym; Gmina Ostrowiec : 72 823 Gmina Bodzechów: 13 522 Gmina Kunów 9 977 Gmina Ćmielów: 7 769 Gmina Waśniów: 7 054 Gmina Bałtów: 3 933 Gęstość zaludnienia : 187 mieszkańców /km 2 Powierzchnia : 617 km 2 Sieć wodociągowa rozdzielcza : Sieć wodociągowa rozdzielcza na 100 km 2 : 839,9 km 136,1km ( średnia dla woj. 101,6km) Sieć kanalizacyjna rozdzielcza 186,4 km Sieć kanalizacyjna rozdzielcza na 100km 2 30,2 km( średnia dla woj. 25,2km) Odsetek ludności korzystającej z oczyszczalni ścieków : 59,9 % (średnia dla woj. 52,4 %) * Źródło: Publikacja Urzędu Statystycznego w Kielcach Powiaty woj. świętokrzyskiego w latach 2005-2008 r Wydane w Kielcach październik 2009 r. 7

Skala realnych i potencjalnych zagrożeń decydowała o tym, jakie czynniki środowiskowe były przedmiotem systematycznego nadzoru i wynikających z nich działań represyjnych i interwencyjnych. Państwowa Inspekcja Sanitarna w powiecie ostrowieckim w 2009 roku nadzorowała 2358 obiektów ( stan na 31.12.2009 r.), przeprowadzono 2414 kontroli, wydano 308 decyzji merytorycznych i 307 decyzji płatniczych, 60 postanowień, 3 tytuły wykonawcze, 1 wniosek o ukaranie; nałożono 47 mandatów karnych na kwotę 7700 zł.. W ramach urzędowej kontroli żywności, monitoringu jakości wody do spożycia, z kąpielisk i basenów, kontroli biologicznej skuteczności sterylizacji pobrano do badań łącznie 666 prób w tym 284 próby wody, 256 prób żywności, 126 prób test Sporal. Wyniki działalności Państwowej Inspekcji Sanitarnej pozwalają na ocenę sytuacji epidemiologicznej i stanu sanitarnego powiatu ostrowieckiego uwzględniającą istniejące oraz mogące się pojawić zagrożenia. Informacje zawarte w niniejszym raporcie wskazują na wysoki poziom bezpieczeństwa sanitarnego i zdrowotnego mieszkańców powiatu. Powyższe jest zasługą zarówno inspekcji sanitarnej jak i innych służb kontrolnych, a także rosnącej świadomości społecznej, co do wagi zagadnień sanitarnych i epidemiologicznych. Prezentowane w dokumencie dane liczbowe pochodzą z tablic wynikowych sprawozdań za 2009 rok., przekazywanych przez PPIS w Ostrowcu Św. w ramach badań statystycznych. 8

I. OCENA ZAGROŻENIA EPIDEMIOLOGICZNEGO Pomimo postępu medycyny i podejmowania wysiłków celem podniesienia standardów higieny, choroby zakaźne stanowią nadal problem zdrowia publicznego na świecie. Stawiają one ciągle nowe wyzwania dla służb sanitarnych wynikające z pojawiania się nowych zagrożeń dla zdrowia ludzi. 11 czerwca 2009 roku Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła pandemię grypy wywołanej wirusem grypy typu A/H1N1v. Wirus ten w swoim genomie posiada fragmenty pochodzące zarówno od wirusów ludzkich, ptasich jak i świńskich. Jest to nowy podtyp wirusa, który: ma zdolność zakażania ludzi jest w stanie wywołać chorobę u ludzi może być łatwo przenoszony z człowieka na człowieka Ludzie nie mają wykształconej odporności na tego wirusa lub jest ona niewystarczająca. Pierwsze przypadki zakażeń wirusem grypy A/H1N1v u ludzi potwierdzono w Ameryce Północnej ( Meksyk i USA ).W ciągu 6 tygodni rozprzestrzenił się na wszystkie Regiony WHO, dotarł również do Polski. Pierwszy przypadek zakażenia wirusem grypy typu A/H1N1v w Polsce potwierdzono 6 maja 2009 r. Z uwagi na nieprzewidywalność zdarzeń wynikających z oddziaływania czynników biologicznych, trudności w określeniu jakie skutki pandemia wywoła w poszczególnych regionach świata Państwowa Inspekcja Sanitarna swoje działania dostosowywała do zmieniającej się sytuacji epidemiologicznej. Dokumentem kluczowym określającym działania niezbędne w kolejnych etapach pandemii jest opracowany zgodnie z wymogami WHO Polski Plan Pandemiczny, zatwierdzony przez Ministra Zdrowia na bieżąco modyfikowany zgodnie z postępem wiedzy oraz zaleceniami WHO i Komisji Europejskiej. Monitorowanie sytuacji epidemiologicznej wynikało ze zgłoszeń chorób zakaźnych w oparciu o Ustawę z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. z 2008r., Nr 234, poz.1570). W 2009 roku do PSSE w Ostrowcu Św. zgłoszono 678 przypadków chorób zakaźnych, (w 2008r. - 2087 przypadków), 330 osób z powodu chorób zakaźnych było hospitalizowanych. Spadek ilości zgłoszeń jest spowodowany faktem zmniejszenia w nowej ustawie ilości zakażeń i chorób zakaźnych podlegających zgłoszeniu o 19 jednostek chorobowych. 9

Na terenie powiatu ostrowieckiego w 2009 r. nie zanotowano szczególnie niebezpiecznych chorób zakaźnych m.in. durów brzusznych, czerwonki, malarii, wirusowych gorączek krwotocznych, cholery, Nie występowały powodzie oraz inne zdarzenia katastroficzne. Nie odnotowano ognisk chorób przenoszonych drogą pokarmową, sytuacja epidemiologiczna zachorowań na salmonellę kształtowała się podobnie jak w latach poprzednich. Odnotowano pojedynczy przypadek kleszczowego zapalenia mózgu, u kobiety lat 57, mieszkającej na terenach zalesionych (ostatnio 1 przypadek zgłoszono w 2006 r.) Znacząco spadła ilość zachorowań na Inwazyjną Chorobę Meningokokową. Wpływ na to wywarła niewątpliwie przeprowadzona w roku 2008 na terenie powiatu ostrowieckiego akcja szczepień przeciwko Neisseria meningitidis typ C w populacji młodzieży z roczników 1989-1994. Analiza sytuacji epidemiologicznej powiatu ostrowieckiego w porównaniu z 2008 rokiem wskazuje na wzrost zachorowań na choroby zakaźne o charakterze sezonowym tj. nieżyty jelitowe wywołane przez rotawirusy, grypę i zakażenia grypopodobne. Wśród chorób objętych obowiązkową profilaktyką ujętą w Programie Szczepień Ochronnych nie rejestrowano zachorowań na odrę, błonicę, krztusiec, poliomyelitis, tężec. 1.Sytuacja epidemiologiczna w zakresie wybranych jednostek chorobowych 1.1.Grypa i podejrzenia grypy ( w tym A/H1N1 v ) W roku 2009 zarejestrowano 560 przypadków grypy i podejrzenia grypy ( w 2008-236 przypadków). W powiecie ostrowieckim współczynnik zapadalności wynosił 486,63/100tys. (w 2008- współczynnik zapadalności - 204,62/100tys), a w Polsce 2837,31/100tys. Rys.1. Liczba przypadków grypy i podejrzeń grypy w powiecie ostrowieckim w latach 2007-2009. 10

Należy zauważyć, że w powiecie ostrowieckim nie odnotowano tak wysokiego wzrostu zachorowań na grypę, jak w innych województwach w Polsce. W roku 2009 relatywnie wzrosła ilość zachorowań na grypę, ale biorąc pod uwagę ogłoszoną pandemię wzrost nie był znaczący. Najwięcej zachorowań na grypę / podejrzenia grypy notowano w listopadzie i grudniu 2009 r. Zarejestrowano 5 potwierdzonych przypadków grypy A/H1N1v, co daje współczynnik zapadalności 4,34/100tys. Odnotowano jeden zgon, u kobiety lat 84, dodatkowo obciążonej przewlekłymi chorobami. W Polsce odnotowano 2561 przypadków grypy A/H1N1v, współczynnik zapadalności wyniósł 6,72 / 100tys. 1.2. Inwazyjna Choroba Meningokokowa W 2009 r. zaznaczył się wyraźny spadek zachorowań wywołanych patogenem alarmowym Neisseria meningitidis. Zgłoszono tylko 2 przypadki Inwazyjnej Choroby Meningokokowej, (w 2008 r. zarejestrowano 9 przypadków), współczynnik zapadalności 1,74/100tys.(w 2008 r- 7,80/100tys.),w Polsce w 2009 r. współczynnik zapadalności osiągnął wartość 0,81/100tys. W obu zgłoszonych przypadkach z materiałów pobranych od pacjentów, w testach diagnostycznych wykryto materiał genetyczny Neisseria meningitidis typ B. 1.3.Wirusowe zapalenia wątroby W roku 2009 obserwujemy nieznaczny spadek zapadalności na wirusowe zapalenia wątroby. Zarejestrowano łącznie 13 przypadków wzw ( w roku 2008-18 przypadków),zapadalność 11,30/100tys.(w 2008 15,61/100tys.). Zgłoszenia obejmowały: - 8 przypadków zachorowań na wzw C postać przewlekła ( w 2008-11 przypadków), współczynnik zapadalności 6,95/100tys. (2008 r.-9,53/100tys.), a w Polsce w 2009 r. - 9,96/100tys. -3 przypadki zachorowań na wzw B postać przewlekła,(w 2008-7 przypadków), współczynnik zapadalności 2,6/100tys.,(2008-6,06/100tys.), w Polsce zapadalność wyniosła w 2009 r. - 3,33/100tys. -1 przypadek zachorowania na wzw B postać przewlekła i wzw C postać przewlekła; współczynnik zapadalności 0,86/100tys., w Polsce współczynnik zapadalności osiągnął w 2009 r. wartość 0,10/100tys. - 1 przypadek wzw ostre,inne i nieokreślone, (2008r.-2 przypadki)współczynnik zapadalności 0,86/100tys., (w 2008r.-1,73/100tys.), a w Polsce w 2009r. zapadalność-0,22/100tys. 11

Stan nosicieli w powiecie ostrowieckim na 31.12.2009 r. wyniósł : 345 nosicieli stałych antygenu Hbs (2008r.-360) oraz 362 nosicieli wirusa HCV. ( 2008 r. 326). Nie notowano zakażeń wzw typu A. Rys.2. Liczba zachorowań na wzw B i wzw C w latach 2007-2009 w powiecie ostrowieckim. Rys.3. Zapadalność na wzw B w latach 2006-2009 w powiecie ostrowieckim i w Polsce. 12

Rys.4. Zapadalność na wzw C w latach 2006-2009 w powiecie ostrowieckim i Polsce. 1.4. Lamblioza W 2009 r. nastąpił spadek zachorowań na lambliozę. Zarejestrowano 30 przypadków, (w 2008 r 68 przypadków). Współczynnik zapadalności osiągnął wartość 26,07/100tys., (w 2008 r. - 58,95/100tys.), a w Polsce w 2009 r, współczynnik zapadalności osiągnął wartość 5,92/100tys. 1.5.Borelioza Liczba zachorowań na boreliozę utrzymuje się na podobnym poziomie co w roku poprzednim. W 2009 r. zarejestrowano 8 przypadków (w 2008 r. - 9 przypadków). Współczynnik zapadalności osiągnął wartość 6,95/100tys. (w 2008 r.-7,80/100 tys.), a w Polsce w 2009 r., współczynnik zapadalności osiągnął wartość 27,06/100tys. 1.6.Salmonellozy zatrucia pokarmowe W 2009r. zarejestrowano 30 zachorowań (w 2008 r.- 29 przypadków). Współczynnik zapadalności osiągnął 26,07/100 tys., (w 2008 r.-25,14/100 tys.) a w Polsce w 2009 r, współczynnik zapadalności osiągnął wartość 23,19/100 tys. 13

1.7. Wirusowe zakażenia jelitowe wywołane przez rotawirusy W ostatnich latach zakażenia jelitowe wywołane rotawirusem stały się problemem ogólnoświatowym. Do zakażenia dochodzi drogą pokarmową i kropelkową. W 2009 r. w powiecie ostrowieckim nastąpił wzrost zachorowań, zgłoszono 87 przypadków (w 2008 r.-13 przypadków ). Współczynnik zapadalności wyniósł 75,60/100 tys. (w 2008 r. 11,30/100 tys.), a w Polsce w 2009 r. współczynnik zapadalności osiągnął wartość 57,59/100tys. 1.8. Gruźlica Odnotowano znaczący spadek nowych zachorowań na gruźlicę. W 2009 r. zgłoszono 30 przypadków, (w 2008 r.-55), współczynnik zapadalności wyniósł 26,07/100tys. ( 2008 r.- 47,68/100 tys. ), podczas gdy w woj. świętokrzyskim w 2008 r. wyniósł 32,58/100 tys. 1.9. Styczność i narażenie na wściekliznę/potrzeba szczepień Pracownicy PIS przeprowadzili 83 dochodzenia epidemiologiczne z powodu pokąsań przez zwierzęta w związku z zagrożeniem wścieklizną. Do szczepień p/wściekliźnie zakwalifikowano 16 osób, w tym 2 osoby były hospitalizowane. 2. Zachorowania na wybrane choroby zakaźne wieku dziecięcego 2.1.Ospa wietrzna W 2009 r. odnotowano znaczący spadek zachorowań na ospę wietrzną w porównaniu z rokiem poprzednim. Zarejestrowano 174 przypadki, (w 2008 r. 968). Współczynnik zapadalności osiągnął wartość 151,20/100 tys., (w 2008r.- 839,30/100tys.), a w Polsce w 2009 r. współczynnik zapadalności osiągnął wartość 364,55/100tys. 2.2. Krztusiec W bieżącym roku nie zarejestrowano żadnego przypadku zachorowania na krztusiec. 2.3. Różyczka W 2009r. zdecydowanie obniżyła się liczba zachorowań na różyczkę. Odnotowano tylko 4 przypadki, (2008 r.- 24 przypadki). Zapadalność w powiecie ostrowieckim osiągnęła wartość 3,48/100tys. (w 2008 r. - 20,80 /100 tys.), a w Polsce w 2009 r. współczynnik zapadalności osiągnął wartość 19,71/100 tys. 14

2.4. Nagminne zapalenie przyusznic(świnka) Rok 2009 to kolejny rok, w którym obniżyła się liczba zachorowań na nagminne zapalenie przyusznic, zarejestrowano tylko 4 przypadki, (2008 r.- 13 przypadków). Współczynnik zapadalności wyniósł 3,48/100 tys. (w 2008 r.- 11,27/100 tys.). W Polsce w 2009 r. współczynnik zapadalności osiągnął wartość 7,65/100 tys. 2.5. Biegunki u dzieci do lat 2 (A04,A08,A09) Na stałym, ale wysokim poziomie utrzymuje się liczba zachorowań na biegunki u dzieci do lat 2. Odnotowano108 przypadków (w 2008 r.- 109 przypadków). Wskaźnik zapadalności osiągnął wartość 93,85/100tys., (w 2008 r. - 94,50/100 tys.). Dane dotyczące sytuacji w Polsce zostały wykorzystane z dokumentu Zachorowania na wybrane choroby zakaźne w Polsce od 1 stycznia do 31 grudnia 2009 oraz w porównywalnym okresie 2008 r.(pzh,5.01.2010,epimeld; dane w trakcie weryfikacji mogą ulec pewnym zmianom). Na przestrzeni ostatnich 3 lat na terenie powiatu ostrowieckiego największe wahania wystąpiły w zachorowaniach na ospę wietrzną, różyczkę oraz wirusowe zakażenia jelitowe wywołane rotawirusami. Rys.5. Liczba zachorowań na wybrane choroby zakaźne w powiecie ostrowieckim w latach 2007-2009. 15

Tabela 1. Liczba zachorowań i zapadalność na wybrane choroby zakaźne zarejestrowane na terenie powiatu ostrowieckiego w latach 2007-2008-2009. 2007r 2008r 2009r Lp. Jednostka chorobowa Liczba zachorowań Zapadalność na 100 tys. mieszkańców Liczba zachorowań Zapadalność na 100 tys. mieszkańców Liczba zachorowań Zapadalność na 100 tys. mieszkańców 1. Salmonellozy-zatrucia pokarmowe 32 27,62 29 25,14 30 26,07 2. Wirusowe zakażenia jelitowe wywołane przez rotawirus 18 15,54 13 11,30 87 75,60 3. Biegunki u dzieci do lat 2 79 68,19 109 94,50 108 93,85 4. Lamblioza 31 26,76 68 58,95 30 26,07 5. Borelioza 5 4,31 9 7,80 8 6,95 6. Tężec - - 1 0,86 - - 7. Krztusiec 3 2,59 2 1,73 - - 8. Płonica 50 43,15 55 47,68 30 26,07 9. wirus.okreś Zapalenie opon i nieokreś. mózgowo 1 0,86 1 0,86 5 4,34 rdzeniowych Kleszczowe zapalenie - - - - 1 0,86 mózgu 10. Choroba meningokokowa 3 2,59 9 7,80 2 1,74 11. Róża 37 31,93 77 66,76 24 20,86 12. Ospa wietrzna 232 200,24 968 839,30 174 151,20 13. Różyczka 474 409,12 24 20,80 4 3,48 14. Świnka 17 14,67 13 11,27 4 3,48 15. Wirusowe typu A - - - - - - zapalenia wątroby typu B 5 4,31 7 6,06 3 2,60 typu C 10 8,63 11 9,53 8 6,95 inne 1 0,86 2 1,73 1 0,86 16. Styczność i narażenie na wściekliznę 13 11,22 15 13,03 16 13,90 17. Grypa 1083 939,02 236 204,62 560 486,63 18. Grypa wywołana wirusem A/H1N1v - - - - 5 4,34 16

Działania w sytuacjach kryzysowych. Ogłoszona w 2009 roku pandemia grypy warunkowała podjęte przez PPIS w Ostrowcu Św. działania w obszarze nadzoru nad grypą i monitorowaniu sytuacji epidemiologicznej. Działania te były zgodne z założeniami planów pandemicznych dla poszczególnych faz pandemii. Od kwietnia 2009 roku prowadzono monitorowanie rozprzestrzeniania się nowego wirusa A/H1N1v. Przekazywano zalecenia i komunikaty od Głównego Inspektora Sanitarnego, Ministra Zdrowia, Krajowych Konsultantów w dziedzinie chorób zakaźnych i epidemiologii obejmujące: - informacje dla lekarzy, organów założycielskich i dyrektorów zakładów opieki zdrowotnej w sprawie podstawowych zasad postępowania w związku z przypadkami grypy A/H1N1, - informacje dla osób udających się/ powracających z krajów w których stwierdzono przypadki zakażeń wirusem grypy typu A/ H1N1 u ludzi, - propozycje dla szkół, zakładów pracy obejmujące zasady profilaktyki w celu zmniejszenia szybkości szerzenia się zakażeń w społeczeństwie, Po wystąpieniu przypadków zachorowań w Polsce (maj 2009) zaczęto intensyfikować działania: - placówkom służby zdrowia przekazywano instrukcje na temat pobierania i przesyłania do Krajowego Ośrodka ds. Grypy w NIZP-PZH oraz innych laboratoriów referencyjnych materiału do badań w kierunku grypy A/H1N1, - pozostawano w ścisłym kontakcie z lekarzami, nadzorując przebieg przesyłania prób do laboratoriów, - raportowano do Zakładu Epidemiologii NIZP-PZH, GIS, WSSE przypadki grypy na formularzach: początkowo Zgłoszenie zdarzenia stanowiącego zagrożenie dla zdrowia publicznego, następnie na nowej wersji formularza Zgłoszenie podejrzenia zachorowania/ zachorowania na grypę wywołaną nowym wirusem A/H1N1, ostatecznie Raport o potwierdzonych przypadkach zachorowań na grypę wywołaną nowym wirusem A/H1N1. Zmiany formy zgłoszenia /raportu wynikały ze zmiany epidemiologicznego znaczenia informacji zawartych w zgłoszeniu/raporcie. Obecnie postępowanie kliniczne i epidemiologiczne w przypadku zachorowań wywołanych zakażeniami górnych dróg oddechowych, w tym grypą wywołaną wirusem A/H1N1v oraz wirusami grypy sezonowej jest uzależnione przede wszystkim od stanu klinicznego pacjenta oraz przynależności do grup ryzyka ( wiek, ciąża, współistniejące choroby), w mniejszym stopniu od rodzaju szczepu, który wywołał zachorowanie. w początkowym okresie zgodnie z zaleceniami GIS stosowano nadzór czynny nad osobami podejrzanymi o zakażenie i osobami z kontaktu, 17

- przeprowadzano kontrole w placówkach oświatowo-wychowawczych w ramach akcji dotyczących zapewnienia właściwych warunków do utrzymania higieny osobistej, - prowadzono cotygodniowy monitoring frekwencji w placówkach oświatowowychowawczych, - rejestrowano i przekazywano codzienne raporty o liczbie zachorowań/zgonów z powodu A/H1N1v,o hospitalizacji osób z podejrzeniem grypy, zdolności szpitala w zakresie wyposażenia w respiratory. - przesyłano do WSSE w Kielcach cotygodniowe zbiorcze meldunki o zachorowaniach na grypę, - nadzorowano działania 6 lekarzy pierwszego kontaktu z NZOZ Rodzina sp. z o.o., którzy przystąpili do programu SENTINEL. Monitorowanie sytuacji epidemiologicznej na terenie powiatu ostrowieckiego w związku z zachorowaniami na grypę przebiegało z równoczesnymi działaniami oświatowymi. Treści merytoryczne i metodyczne dotyczące profilaktyki grypy sezonowej i pandemicznej A/H1N1v przekazywane były podczas kontroli w nadzorowanych obiektach, zwłaszcza w zakładach opieki zdrowotnej, zakładach pracy i placówkach oświatowo-wychowawczych. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny pozostawał w kontakcie z wojewódzkimi konsultantami ds. chorób zakaźnych i epidemiologii oraz ordynatorami oddziałów zakaźnych, Inspekcją Weterynaryjną, Powiatowym Zespołem Kryzysowym. Podjęte działania miały na celu przede wszystkim ograniczenie zachorowalności i śmiertelności związanych z zakażeniem wirusem pandemicznym. PIS będzie kontynuowała analizę i monitorowanie zgłoszonych przypadków grypy lub podejrzenia grypy we współpracy ze wszystkimi służbami odpowiedzialnymi za zdrowie publiczne. Jednocześnie prowadzona będzie akcja oświatowa rzetelna informacja na temat grypy, ciężkości jej przebiegu, metod zapobiegania się jej szerzeniu, jest szczególnie istotna w okresie zwiększonego obciążenia podstawowej opieki zdrowotnej oraz izb przyjęć szpitali napływem chorych, na każdym etapie pandemii. 18

Wnioski: Ogólna sytuacja epidemiologiczna w powiecie ostrowieckim jest wynikiem aktywnego nadzoru epidemiologicznego obejmującego szybką identyfikację czynnika etiologicznego, czynne wyszukiwanie osób narażonych, przecinanie dróg szerzenia się zakażenia oraz wdrażanie profilaktyki. Profilaktyka grypy drogą szczepień ochronnych nie jest w pełni wykorzystana i w porównaniu z innymi krajami pozostaje na niskim poziomie. Niezbędne jest kontynuowanie szerokiej akcji promującej poddawanie się jak największej liczby ludzi szczepieniom profilaktycznym. Dalszych intensywnych działań będzie wymagał nadzór nad grypą w ramach systemu SENTINEL. Pomimo nieznacznego spadku w 2009 roku zakażeń na WZW B i WZW C Państwowa Inspekcja Sanitarna będzie kontynuowała działania profilaktyczne i kontrolne nad przestrzeganiem procedur dezynfekcji i sterylizacji w placówkach medycznych, zakładach kosmetycznych i innych obiektach wykonujących zabiegi z naruszeniem ciągłości tkanek. Spadek zachorowań na Inwazyjną Chorobę Meningokokową w roku 2009 i brak występowania w zachorowaniach Neisseria meningitidis grupy C, jest konsekwencją akcji objęcia w 2009 r. szczepieniami przeciw meningokokom młodzieży z roczników 1989 1994. które obniżyły nosicielstwo Neisseria meningitidis w populacji. Zwiększona ilość wykazywanych zachorowań na rotawirusowe nieżyty jelitowe ma związek z ulepszonymi i szerzej stosowanymi metodami diagnostycznymi, dotyczącymi wykrywania wirusów jako czynników etiologicznych biegunek. Niepokoi utrzymujący się wysoki wskaźnik zgłaszanych przypadków biegunek u dzieci do lat 2. Z uwagi na to, że do zakażeń i zatruć pokarmowych u dzieci do lat 2 dochodzi niemal wyłącznie w środowisku domowym, Państwowa Inspekcja Sanitarna ma w tym przypadku ograniczone możliwości podejmowania działań zapobiegawczych. Pewien wpływ może mieć oświata zdrowotna skierowana do licznego kręgu odbiorców, kształtująca zachowania prozdrowotne na rzecz zwiększenia higieny osobistej oraz higieny przygotowywania posiłków w warunkach domowych, zwłaszcza w rodzinach z dziećmi do lat 2. Nastąpił wyraźny spadek zachorowań na odrę, świnkę i różyczkę związany z obowiązkowymi szczepieniami wprowadzonymi do PSO w roku 2006 zarówno w grupie chłopców jak i dziewczynek. 19

II. JAKOŚĆ WODY DO SPOŻYCIA 1. Wprowadzenie Nadzór nad jakością wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi sprawowany jest przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej na podstawie ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (t. j. Dz. U. z 2006 r. Nr 122, poz. 851, z poźn. zm.) i ustawy z dnia 7 czerwca 2001 roku o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858, z poźn. zm.). Kryterium oceny jakości wody stanowią wymagania określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2007 r. Nr 61, poz. 417). Zgodnie z w/w ustawą i rozporządzeniami Państwowa Inspekcja Sanitarna sprawuje nadzór nad jakością wody przeznaczonej do spożycia. Nadzorowi podlega woda dostarczana przez przedsiębiorstwa wodociągowo- kanalizacyjne/ gminne jednostki prowadzące działalność w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę oraz podmioty produkujące wodę na potrzeby własne, gdy woda ta służy do działalności handlowej/ publicznej, a także zaopatruje ponad 50 osób lub urządzenie wodne produkuje więcej niż 10m 3 wody na dobę. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Ostrowcu Św. w 2009 roku nadzorował 25 urządzeń wodnych (2008 r. 26) w tym:18 wodociągów służących do zbiorowego zaopatrzenia ludzi w wodę przeznaczoną do spożycia, 6 innych podmiotów zaopatrujących w wodę oraz 1 studnię publiczną (Tabela 2). Skontrolowano 100% urządzeń wodnych. Podstawowe źródło zaopatrzenia w wodę na terenie powiatu ostrowieckiego w analizowanym okresie, stanowiły wodociągi zbiorowego zaopatrzenia zasilane z ujęć podziemnych. Dostarczały one wodę odpowiadającą wymogom sanitarnym dla 109,8 tys. mieszkańców powiatu. W 2009 roku ze względu na nieodpowiednią jakość produkowanej wody (ponadnormatywna zawartość manganu oraz podwyższona mętność) wyłączono z eksploatacji wodociąg Zakłady Porcelany Ćmielów sp. z o.o. Zakład został podłączony do wodociągu zbiorowego zaopatrzenia. 20

Tabela 2. Urządzenia do zaopatrywania ludności w wodę i ocena jakości wody do spożycia Wyszczególnienie Wodociągi zbiorowego zaopatrzenia wodociągi o produkcji [m 3 /dobę] w 2009 r. według ewidencji Liczba urządzeń odpowiadająca wymaganiom nieodpowiadająca wymaganiom Liczba ludności zaopatrywanej w wodę (w tys.) odpowiadającą wymaganiom nieodpowiadającą wymaganiom 18 18 0 109,8 0 < 100 6 6 0 7,5 0 1000 10000 100-1000- 10000-100000 11 11 0 29,2 0 0 0 0 0 0 1 1 0 73,1 0 Inne podmioty 6 5 1 0,21 3,5 zaopatrujące w wodę Studnie publiczne 1 0 1 0 0,013 W 2009 r. pobrano 155 prób wody do spożycia (2008 r.- 160). Badania obejmowały zakres monitoringu kontrolnego oraz monitoring przeglądowy, w którym oznaczano 57 wskaźników. Jakość wody oceniana była zarówno pod względem fizyko-chemicznym jak i mikrobiologicznym. W ramach kontroli jakości wody i minimalizacji ryzyka zdrowotnego konsumentów PPIS w Ostrowcu Św. gromadził, weryfikował, analizował i ocenił dane uzyskane w wyniku prowadzonego monitoringu jakości wody. Na podstawie sprawozdań z badań wody wydano 30 decyzji dotyczących jakości wody. Analiza danych dotyczących wykonanych badań ciepłej wody w szpitalu i budynkach zamieszkania zbiorowego na obecność pałeczek Legionella sp. W 2009r. znacząco rozszerzono nadzór nad jakością ciepłej wody w zakładach opieki zamkniętej i budynkach zamieszkania zbiorowego (Tabela 3.). Pobrano 47 prób wody ciepłej w celu określenia skolonizowania instalacji pałeczami Legionella sp. (2008 r. - 5 prób wody ciepłej). a) Zespół Opieki Zdrowotnej w Ostrowcu Św. Pobrano próby na 6 oddziałach szpitalnych: rehabilitacji, wewnętrznym II, dermatologii, neonatologii, pulmonologii i zakładzie opiekuńczo-leczniczym (2008 r. na 3 oddziałach). 21

Wystosowano 1 pismo interwencyjne w związku ze stwierdzoną podwyższoną ilością pałeczek Legionella sp. na oddziale neonatologii. Działania administratora obiektu spowodowały poprawę jakości wody. W pozostałych próbach nie stwierdzono przekroczeń. b) budynki zamieszkania zbiorowego Ogólna liczba 33, na obecność pałeczek Legionella sp. przebadano instalację wody ciepłej w 19 budynkach (2008 r.- 2 obiekty), co stanowiło 57,6% wszystkich obiektów objętych ewidencją. W 15 obiektach zamieszkania zbiorowego jakość wody ciepłej w badanym zakresie odpowiadała wymogom sanitarnym. Ze względu na stwierdzone zasiedlenie instalacji wodnych pałeczkami Legionella sp. w 4 obiektach zamieszkania zbiorowego wydano pisma interwencyjne. Podjęte przez właścicieli budynków działania przyniosły poprawę jakości wody. Tabela 3. Liczba i rodzaj obiektów w których wykonano badanie na obecność bakterii z rodzaju Legionella sp. w 2009 roku. Nazwa obiektu Liczba obiektów Liczba % zbadanych nadzorowanych skontrolowanych Szpital 1 1 100 Hotele 5 3 60 Motele 2 1 50 Pensjonaty 1 0 0 Internaty 3 3 100 Domy dziecka 1 1 0 Budynki 1 0 0 zakwaterowania na terenie zakładu poprawczego Domy zakonne 4 0 0 Inne budynki (pokoje gościnne, DPS) 16 11 69 2.Charakterystyka poszczególnych grup urządzeń zaopatrzenia ludności w wodę Zbiorowe zaopatrzenie w wodę to działalność polegająca na ujmowaniu, uzdatnianiu i dostarczaniu wody, prowadzona przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne. Ludność powiatu ostrowieckiego w 2009 roku zaopatrywana była w wodę przeznaczoną do spożycia dostarczaną przez 18 wodociągów działających w ramach zbiorowego zaopatrzenia 22

(6 wodociągów o produkcji < 100 m 3 /dobę, 11 - o produkcji 100-1000 m 3 /dobę, 1 - o produkcji 10000-100000 m 3 /dobę) oraz 6 innych podmiotów prowadzących działalność publiczną i 1 studnię publiczną (Rys. 6.). Rys. 6. Struktura urządzeń do zaopatrywania w wodę przeznaczoną do spożycia w 2009r. a) Wodociągi zbiorowego zaopatrzenia o produkcji < 100 m 3 /dobę Wodociągi o produkcji < 100 m 3 /dobę stanowiły 24,0 % wszystkich urządzeń wodnych objętych nadzorem. Dostarczały one wodę o dobrej jakości dla 7,5 tys. mieszkańców powiatu (Rys. 7.). Rys.7. Odsetek ludności zaopatrywanej w wodę odpowiedniej jakości z wodociągów zbiorowego zaopatrzenia o produkcji < 100 m 3 /dobę na przestrzeni lat 2007-2009. 23

b) Wodociągi o produkcji 100-1000 m 3 /dobę W 2009 roku 11 wodociągów dostarczało wodę o dobrej jakości dla 29,2 tys. ludności (Rys.8.). Rys.8. Odsetek ludności zaopatrywanej w wodę odpowiedniej jakości z wodociągów zbiorowego zaopatrzenia o produkcji 100-1000 m 3 /dobę na przestrzeni lat 2007-2009. c) Wodociągi o produkcji 1000 10000 m 3 /dobę Brak w ewidencji wodociągów w tej grupie. d) Wodociągi o produkcji 10000 100000 m 3 /dobę Na terenie powiatu ostrowieckiego znajduje się 1 wodociąg o produkcji 10000 100000 m 3 /dobę, który zaopatruje w wodę o dobrej jakości największą liczbę mieszkańców ok. 73,1 tys. (Rys. 9.) Rys.9. Odsetek ludności zaopatrywanej w wodę odpowiedniej jakości z wodociągów zbiorowego zaopatrzenia o produkcji 10000-100000 m 3 /dobę na przestrzeni lat 2007-2009. 24

e) inne podmioty zaopatrujące w wodę W 2009 r. z całej grupy urządzeń wodnych zaopatrujących w wodę wyodrębniono indywidualne ujęcia, które dostarczały wodę do działalności publicznej oraz wodociągi zaopatrujące ponad 50 osób lub dostarczające więcej niż średnio 10 m 3 wody na dobę. Nadzorowano 6 wodociągów, które zaopatrywały w wodę 3,71 tys. osób (pracowników): - wodociąg Muzeum i Rezerwat Archeologiczny Krzemionki gm. Bodzechów - wodociąg Podgórze Szkoła Podstawowa gm. Ćmielów - wodociąg Madama Sp. z o.o. Zakład Produkcji Drobiu gm. Ostrowiec Św. - wodociąg Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Ostrowcu gm. Ostrowiec Św. - wodociąg Delta gm. Bałtów - wodociąg Celsa Huta Ostrowiec Sp. z o.o. gm. Ostrowiec Św. W stosunku do jednego urządzenia wodnego wodociąg Celsa Huta Ostrowiec Sp. z o.o obowiązuje zgoda na odstępstwo od dopuszczalnej wartości parametrów chemicznych w wodzie przeznaczonej do spożycia. W 2008 roku w ramach prowadzonych rozszerzonych badań wody wykryto w wodociągu Celsa Huta Ostrowiec przekroczoną zawartość trichloroetenu i tetrachloroetenu. PPIS w Ostrowcu Św. mając na celu umożliwienie podmiotowi produkującemu wodę stopniową poprawę jakości wody, a jednocześnie ochronę ludzi przed negatywnymi skutkami zdrowotnymi stwierdził przydatność wody do spożycia, na warunkach przyznanego odstępstwa tj. utrzymanie wartości trichloroetenu i tetrachloroetenu w wodzie na poziomie nie przekraczającym 70,0µg/dm 3 do dnia 31.07.2011 r. Wodociąg powyższy dostarcza wodę dla 3,5 tys. pracowników zakładu. f) Studnie publiczne W 2009 r. w powiecie ostrowieckim nadzorowano 1 studnię publiczną dostarczającą wodę dla 13 mieszkańców wsi Czarna Glina g. Ćmielów nieodpowiadającą wymogom rozporządzenia ponadnormatywna zawartość azotanów. Na wniosek administratora urządzenia wodnego PPIS w Ostrowcu Św. w 2007 roku wydał zgodę na odstępstwo poprzez utrzymanie wartości azotanów na poziomie nie przekraczającym 75mg/dm 3 do dnia 31.12.2010 r. 25

Rys. 10. Stopień zaopatrzenia ludności w wodę przez wodociągi z uwzględnieniem produkcji. W 2009 r. najwięcej mieszkańców powiatu ostrowieckiego 66,6% korzystało z wodociągu o produkcji 10 000 100 000 m 3 /dobę, który stanowił zaledwie 4% z 25 nadzorowanych urządzeń wodnych (Rys. 10.). Wnioski: W 2009 roku, analogicznie jak w latach poprzednich większość mieszkańców powiatu ostrowieckiego - 95,4% (2008 r. 95,2%) korzystała z dobrej jakości wody dostarczanej przez wodociągi zbiorowego zaopatrzenia. Jakość wody kontrolowana była przez jednostki Państwowej Inspekcji Sanitarnej, a także przedsiębiorstwa wodociągowo - kanalizacyjne w ramach kontroli wewnętrznej. Ponieważ za jakość wyprodukowanej wody odpowiada producent, czyli przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne lub podmiot spełniający taką rolę, zobowiązany był on zapewnić wszystkim swoim odbiorcom wodę o właściwych parametrach bezpieczną dla zdrowia ludzkiego. W przypadku naruszeń wymagań sanitarnych Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny wszczynał postępowanie administracyjne, jednocześnie nakładając na administratora przedmiotowego urządzenia wodnego określone obowiązki mające na celu zapewnienie dobrej jakości wody. Wydano 30 decyzji dotyczących jakości wody w tym 25 stwierdzających przydatność wody do spożycia. Analiza 52 parametrów fizyko-chemicznych i 5 mikrobiologicznych w wodzie do spożycia wskazała, że zanieczyszczenia pojawiające się w nadzorowanych wodociągach dotyczyły głównie przekroczonej najwyższej wartości bakterii grupy coli oraz Escherichii coli. 26

Na 155 przebadanych prób wody do spożycia 5,8 % nie odpowiadało wymogom rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2007 r. Nr 61, poz. 417). Szybkie działania podjęte przez zarządców wodociągów przyniosły poprawę jakości dostarczanej wody. Na 100% skontrolowanych urządzeń wodnych 92% dostarczało wodę spełniającą wymogi rozporządzenia. W stosunku do dwóch urządzeń wodnych, tj. wodociąg Celsa Huta Ostrowiec Sp. z o. o. (przekroczona zawartość trichloroetenu i tetrachloroetenu) oraz studnia publiczna Czarna Glina (ponadnormatywna zawartość azotanów) obowiązuje przydatność wody do spożycia na warunkach przyznanego odstępstwa. Wodociągi te dostarczają wodę dla 3,1 % mieszkańców powiatu. W 2009 roku objęto kontrolą 21 obiektów (2008 r. 3 obiekty) zamieszkania zbiorowego i zakładu opieki zamkniętej celem określenia skolonizowania instalacji ciepłej wody pałeczkami Legionella sp. W 8,5 % prób stwierdzono przekroczenia dopuszczalnej ilości bakterii. Fakt ten potwierdza konieczność dalszej kontroli przez inspekcję sanitarną jakości wody ciepłej w tym zakresie. Weryfikowane dane w systemie WODA-EXCEL pozwalały na ocenę jakości wody u konsumenta, a także w ujęciach i miejscach pozwalających na ocenę procesu uzdatniania i wprowadzania wody do sieci wodociągowej. 27

III. ZAPOBIEGAWCZY NADZÓR SANITARNY Sprawowanie nadzoru zapobiegawczego ma na celu zapewnienie na etapie planowania i realizacji właściwego stanu sanitarno-zdrowotnego inwestycji w taki sposób, aby w trakcie ich eksploatacji nie powodowały zagrożeń i uciążliwości dla zdrowia ludzi. Zgodnie z ustawą o Państwowej Inspekcji Sanitarnej w ramach sprawowania nadzoru zapobiegawczego, organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej w 2009 roku zajmowały stanowiska pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych, między innymi w sprawach: - uzgadniania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, - uzgadniania dokumentacji projektowej pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych dotyczących budowy oraz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych, - opiniowania wniosków dotyczących konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko i sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko, oraz uzgadnianie warunków realizacji przedsięwzięć przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację, - uczestniczenia w dopuszczeniu do użytkowania obiektów budowlanych. 1. Wydawanie opinii w oparciu o Ustawę z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko ( Dz. U. z 2008r., Nr 199, poz. 1227 z p. zm. ) w sprawie obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, sporządzenia oraz ewentualnego zakresu raportu oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. W ramach prowadzonego postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko wydawano opinię o konieczności ( lub braku konieczności ) przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko oraz wykonania raportu oddziaływania na środowisko. Mając na uwadze konieczność zapewnienia ludziom zdrowych warunków życia w miejscu ich zamieszkania i pobytu (m. in. w aspekcie wartości normatywnych, stężeń i natężeń czynników szkodliwych określonych w obowiązujących przepisach prawa dotyczących środowiska życia ludzi), przy zajmowaniu stanowisk, w ramach sprawowanego nadzoru zapobiegawczego organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej zwracały uwagę na: - oddzielenie obszarów przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowe od obszarów przemysłowych w celu ograniczenia niekorzystnego oddziaływania zabudowy przemysłowej na otoczenie, - zapewnienie właściwej gospodarki wodno-ściekowej, w tym zaopatrzenie ludności w wodę do picia o odpowiedniej jakości i ilości, 28

- prawidłowe usuwanie, gromadzenie i unieszkodliwianie odpadów (w tym szczególnie niebezpiecznych) w sposób nie zagrażający życiu i zdrowiu ludzi, - zabezpieczenie ludzi przed uciążliwością związaną z hałasem ( miejska komunikacja, zakłady usługowe, przemysłowe, itp.) poprzez zastosowanie odpowiednich rozwiązań technicznych, takich jak np. ekrany akustyczne czy okna o podwyższonej izolacyjności akustycznej, - ochronę ludzi przed promieniowaniem elektromagnetycznym niejonizującym oraz jonizującym poprzez zastosowanie np. odpowiednich osłon, - zabezpieczenie ludzi przed wpływem zanieczyszczeń emitowanych do powietrza przez uciążliwe zakłady poprzez zastosowanie odpowiednich urządzeń, takich jak emitory i urządzenia pochłaniające substancje szkodliwe dla zdrowia, - zagwarantowanie odpowiednich warunków pobytu ludzi w budynkach poprzez zastosowanie m.in. odpowiednich i bezpiecznych pod względem zdrowotnym materiałów budowlanych, a także zapewnienie prawidłowej funkcji oraz programu pomieszczeń z punktu widzenia wymagań sanitarno-higienicznych, - zapewnienie odpowiednich warunków higienicznych i zdrowotnych pracy osobom zatrudnionym w zakładach pracy. W roku 2009 do PSSE w Ostrowcu Św. wpłynęło 42 wnioski o wydanie opinii w przedmiocie obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko oraz sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko dla przedsięwzięć realizowanych na terenie powiatu ostrowieckiego. 7 3 5 5 20 2 zakłady produkcyjne warsztaty mechaniki pojazdowej kanalizacje i wodociągi konwertery energii wiatru drogi i ulice pozostałe Rys.11. Struktura opiniowanych w 2009 r. przedsięwzięć wg charakteru inwestycji. 29

Dla 33 planowanych przedsięwzięć inwestycyjnych wydane zostały opinie sanitarne, którymi odstąpiono od obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko oraz nałożenia na inwestora obowiązku opracowania raportu oddziaływania na środowisko. W 9 przypadkach PPIS wydał opinię nakładającą obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko oraz sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko. Dotyczyło to przedsięwzięć polegających na: - zmianie sposobu użytkowania budynku napraw samochodowych na chłodnię odpadów poubojowych na terenie działki o numerze ewidencyjnym : 349/1 w miejscowości Stoki Duże gmina Ćmielów, - budowie konwertera energii wiatru VENYS 62 / Wind Energy Konwerter WEC / usytuowanego na działce o numerze ewidencyjnym 4/2 ( Obr. 42, ark. 3 ) przy ulicy Poprzeczna Sadowa w Ostrowcu Świętokrzyskim, - budowie 4 sztuk elektrowni wiatrowej Nordtank 150 XLR o mocy łącznej 600 kw, w miejscowości Drzenkowice 3, na działce o nr 122 wraz z infrastrukturą przyłączeniową do istniejącej sieci SN. W skład przyłącza będzie wchodzić budowa transformatora napowietrznego 0,4/15 kv, oraz podziemnej linii NN łączącej poszczególne wiatraki z transformatorem, - budowie warsztatu mechaniki pojazdowej wraz z zapleczem socjalnym na terenie nieruchomości położonej przy ul. Kuźnia 89 (działka nr 2/2 ), - zmianie przeznaczenia gruntów leśnych na cele nieleśne pod inwestycję polegającą na budowie Toru Saneczkowego Kolejki Górskiej wraz z niezbędną infrastrukturą na działce o numerze ewidencyjnym : 1140 w Bałtowie, oraz budowie przejścia dla zwierząt z Górnego Zwierzyńca na Dolny Zwierzyniec na działce o numerze ewidencyjnym : 1140 w Bałtowie, - budowie ciągu technologicznego produkcji i napraw cystern drogowych do przewozu paliw ropopochodnych, zlokalizowanego wewnątrz hal produkcyjnych byłych Warsztatów Mechanicznych Huty Ostrowiec,aktualnie Celsa Huta Ostrowiec, - budowie zakładu kostki brukowej i galanterii betonowej przy ul. Kilińskiego 30 w Ostrowcu Świętokrzyskim, - budowie zakładu kostki brukowej i galanterii betonowej w Ostrowcu Świętokrzyskim, przy ul. Zagłoby, - posadowieniu kabiny lakierniczej na działce nr 1059 w Chmielowie g. Bodzechów przy ul. Ostrowieckiej 38, 30

45 40 41 35 32 33 30 25 Opinie o odstąpieniu od nałożenia obowiązku sporządzenia raportu 20 15 10 10 9 Opinie o obowiązku sporządzenia raportu 5 4 0 2007 r. 2008 r. 2009 r. Rys.12. Zestawienie opinii wydanych w sprawie konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko oraz sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko w latach 2007-2009. 2. Dokonywanie uzgodnień przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w trybie art. 106 Kpa i w oparciu o ustawę z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko ( Dz. U. z 2008r., Nr 199, poz. 1227 z p. zm.). Uzgadnianie pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych przedsięwzięć dotyczyło takich obiektów jak: drogi, przyłącza gazowe, kanalizacje sanitarne, elektrownie wiatrowe oraz zakłady produkcyjne. Wydanych zostało 12 opinii oraz postanowień dotyczących uzgodnienia przedsięwzięć na etapie przygotowania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na ich realizację. 3. Uzgadnianie dokumentacji projektowej. W procesie inwestycyjnym na etapie projektowania obiektów budowlanych, w tym uzyskiwania decyzji o pozwoleniu na budowę, organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej uzgadniają dokumentację projektową pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych. W roku 2009 wydano 42 opinie sanitarne uzgadniające projekty budowlane nowych budynków oraz projektów zmiany sposobu użytkowania istniejących obiektów / w tym obiekty nowe 24 opinie, obiekty w których zmieniano sposób użytkowania 18 opinii /. 31

Największa część wydanych opinii dotyczyła różnego rodzaju obiektów usługowo handlowych oraz przemysłowych. Kolejną liczną grupę stanowiły gabinety odnowy biologicznej, zakłady fryzjerskie oraz solaria. Jednocześnie dużo wniosków dotyczyło obiektów usługowych branży spożywczej, takich jak pizzerie, restauracje, lokale małej gastronomii oraz sklepy. 3 3 2 11 9 8 6 obiekty hotelarskie obiekty przemysłowe gabinety odnowy biologicznej pozostałe obiekty handlowe przedsięwzięcia branży spożywczej obiekty biurowo - socjalne Rys.13. Struktura uzgadnianych w 2009 r. dokumentacji projektowych wg branż. 4. Uczestniczenie w dopuszczaniu do użytkowania oraz w odbiorach obiektów budowlanych. W roku 2009 dokonano 68 wizji lokalnych związanych z dokonywanymi odbiorami obiektów w zakresie higieniczno-sanitarnym. Nie wydano żadnych sprzeciwów na użytkowanie, gdyż wymogi stawiane w zakresie higieniczno-sanitarnym w obiektach były spełnione. 32

Tabela 4. Porównanie kategorii obiektów będących przedmiotem dopuszczenia do użytkowania w latach 2007-2009. Lp. Rodzaj obiektu 2007 r. 2008 r. 2009 r. 1. Punkty małej gastronomii, pijalnie piwa 8 5 14 2. Sklepy spożywcze 8 4 1 3. Gabinety lekarskie NZOZ 4 2 2 4. Prywatne gabinety lekarskie 1 1 1 5. Restauracje 3 2 0 6. Apteki 3 1 3 7. Zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, solaria 3 10 19 8. Myjnie samochodowe 2 0 1 9. Lodowiska 0 1 0 10. ZOZ 0 2 0 11. Budynki usługowo-handlowe 11 7 11 12. Inne 49 25 16 RAZEM 92 60 68 Rys.14. Porównanie najczęściej występujących kategorii obiektów dopuszczonych do użytkowania w latach 2007-2009. 5. Opiniowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. W roku 2009 uzgodniono w oparciu o projekty planów i prognozy oddziaływania na środowisko: - miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego części miasta Ostrowca Św. obejmującego obszar położony w rejonie ulic Grabowieckiej, Granicznej, - miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego części miasta Ostrowca Św. położony w rejonach ulic Samsonowicza, Rudzka. 33

6. Wizje lokalne związane z oceną możliwości przebudowy i zmiany sposobu użytkowania istniejących obiektów. W 2009 roku dokonano 43 wizji lokalnych w istniejących obiektach budowlanych w celu określenia możliwości ich przebudowy i zmiany sposobu użytkowania. Wnioski: Działalność Pionu Nadzoru Zapobiegawczego dotyczyła kontroli pod kątem zapewnienia właściwego stanu sanitarno-zdrowotnego w nowo realizowanych obiektach takich jak np: użyteczności publicznej, ochrony zdrowia, żywieniowo-żywnościowych, oświaty, zakładach pracy. Mając na uwadze ochronę zdrowia publicznego w ramach prowadzonych postępowań oraz uzgodnień w zakresie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego zwracano szczególną uwagę na następujące zagadnienia: - ochronę ludzi przed nadmiernym oddziaływaniem środowiska pracy ( hałas, zanieczyszczenie powietrza ) poprzez egzekwowanie rozwiązań technicznych i zastosowaniu odpowiednich materiałów budowlanych w celu dotrzymania normatywnych wartości dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, - właściwą gospodarkę wodno-ściekową ( zaopatrzenie ludności w wodę do spożycia ), - prawidłowe gromadzenie, usuwanie i unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych w tym medycznych. W ramach profilaktyki inwestycyjnej podejmowano działania w zakresie: - uzgadniania dokumentacji projektowej zapewniając właściwe warunki sanitarne w miejscach pobytu ludzi oraz w miejscu pracy, - odbioru inwestycji przyczyniające się do eliminacji nieprawidłowości w zakresie sanitarnohigienicznym, jak również zapewnienia pełnej dostępności obiektów użyteczności publicznej dla osób niepełnosprawnych. W oparciu o przepisy prawa inspekcja sanitarna w ramach nadzoru zapobiegawczego prowadziła działania w celu zminimalizowania negatywnych skutków inwestycji na zdrowie i życie człowieka. 34