Raport z realizacji Programu ochrony środowiska dla Powiatu Wielickiego

Raport z realizacji Programu ochrony środowiska dla Powiatu Wielickiego Wieliczka czerwiec 2007 r.

2 Raport z realizacji Programu ochrony środowiska dla Powiatu Wielickiego Opracował: Zatwierdził: Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa Starostwa Powiatowego w Wieliczce

3 WPROWADZENIE Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska ( tekst jednolity Dz. U. z 2006 r. Nr 129, poz. 902 z późn. zm. ) w artykułach 17 i 18 nakłada na Zarząd Powiatu, jako realizację polityki ekologicznej państwa, obowiązek sporządzenia powiatowego programu ochrony środowiska, który jest uchwalany przez Radę Powiatu. Sporządza się go, podobnie jak politykę ekologiczną państwa, na 4 lata. Określa on cele ekologiczne, priorytety, harmonogram działań proekologicznych, oraz źródła finansowania niezbędne do osiągnięcia postawionych celów. Rada Powiatu w Wieliczce w dniu 30 grudnia 2004 r. r. przyjęła uchwałą Nr XXIII/139/04 Program ochrony środowiska dla Powiatu Wielickiego. Program ten stanowił podstawę dla formułowania wytycznych do gminnych programów ochrony środowiska. W programie sformułowano następujące cele nadrzędne: - Poprawa jakości powietrza atmosferycznego, - Minimalizacja uciążliwości hałasu, - Minimalizacja wpływu promieniowania elektromagnetycznego niejonizującego, - Osiągnięcie jak najwyższej jakości wód powierzchniowych i podziemnych i ich ochrona, - Podniesienie jakości gleb oraz ich ochrona, - Ochrona zasobów złóż poprzez ich racjonalne wykorzystanie, - Wzrost różnorodności biologicznej i ochrona terenów cennych przyrodniczo, - Działania na rzecz ograniczenia występowania nadzwyczajnych zagrożeń środowiska, - Wdrożenie powiatowego monitoringu środowiska. Zgodnie z art. 18 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska, organ wykonawczy powiatu sporządza co 2 lata raporty z wykonania programu ochrony środowiska, które przedstawia się Radzie Powiatu. Ustawa Prawo ochrony środowiska nie określa wymagań dotyczących formy i struktury raportu z realizacji powiatowego programu ochrony środowiska. Przyjęto, że raport z realizacji Programu ochrony środowiska dla Powiatu Wielickiego powinien zawierać: stopień realizacji zadań wynikających z powiatowego programu ochrony środowiska, wnioski odnośnie przyszłego raportowania stanu realizacji programu ochrony środowiska. Podstawę, do sporządzenia raportu stanowiły następujące dokumenty: - Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2005 roku, wykonany przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie

4 - Ocena jakości powietrza w województwie małopolskim w 2004 r., wykonana przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie, - Ocena jakości powietrza w województwie małopolskim w 2005 r., wykonana przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie, - Ocena jakości powietrza w województwie małopolskim w 2006 r., wykonana przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie, - Ocena jakości wód powierzchniowych w województwie małopolskim w roku 2006, wykonana przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie, - Roczne sprawozdania z działalności Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Wieliczce w 2005 r. i 2006 r., - Ankiety nadesłane z Urzędów Miast i Gmin z terenu Powiatu Wielickiego, innych organów administracji publicznych, instytucji, realizujących zadania określone w Programie ochrony środowiska dla Powiatu Wielickiego, - Protokoły z kontroli przeprowadzonych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie w 2005 r. oraz w 2006 r., - Sieć Natura 2000 - Ministerstwo Środowiska, - Sprawozdania Państwowego Powiatowego Inspektoratu Sanitarnego w Wieliczce, ul. Wincentego Pola 20 a, dotyczące jakości wód w wodociągach publicznych w 2004 r., 2005 r. oraz w 2006 r. 2. STAN ŚRODOWISKA W POWIECIE WIELICKIM. ( Charakterystykę stanu środowiska opracowano na podstawie Raportu o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2005 r., Oceny jakości wód powierzchniowych w województwie małopolskim w roku 2006, Oceny jakości powietrza w województwie małopolskim w 2004 r., 2005 oraz 2006 r., sporządzonych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie, sprawozdań Państwowego Powiatowego Inspektoratu Sanitarnego w Wieliczce, ul. Wincentego Pola 20 a, dotyczących jakości wód w wodociągach publicznych w 2004 r., 2005 r. oraz 2006 r. ). 2. WODY 2.1 Wody powierzchniowe W 2005 roku na obszarze województwa małopolskiego, dokonano oceny jakości wód 93 rzek i potoków oraz 6 zbiorników zaporowych, łącznie w 147 punktach pomiarowo kontrolnych ( p.p.k. ), w tym również w punktach na terenie powiatu wielickiego. Podstawę prawną do wykonania oceny jakości wód powierzchniowych stanowiło rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych

5 i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji i prezentacji stanu tych wód ( Dz. U. z 2004 r. Nr 32, poz. 284 ). Wprowadza ono pięć klas jakości wód: 1) klasa I - wody o bardzo dobrej jakości: a) spełniają wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A1, b) wartości wskaźników jakości wody nie wskazują na żadne oddziaływania antropogeniczne; 2) klasa II - wody dobrej jakości: a) spełniają w odniesieniu do większości wskaźników jakości wody wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A2, b) wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują niewielki wpływ oddziaływań antropogenicznych; 3) klasa III - wody zadawalającej jakości: a) spełniają wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A2, b) wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują umiarkowany wpływ oddziaływań antropogenicznych; 4) klasa IV - wody niezadawalającej jakości: a) spełniają wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A3, b) wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują, na skutek oddziaływań antropogenicznych, zmiany ilościowe i jakościowe w populacjach biologicznych; 5) klasa V - wody złej jakości: a) nie spełniają wymagań dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, b) wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują, na skutek oddziaływań antropogenicznych, zmiany polegające na zaniku występowania znacznej części populacji biologicznych.

6 Klasyfikacja jakości śródlądowych wód powierzchniowych w punktach monitoringu diagnostycznego, zlokalizowanych na terenie powiatu wielickiego ( według 5 klas ) w 2005 r.: Rzeka Wisła Raba Punkt pomiarowo-kontrolny Klasa km Nazwa jakości wód Niepoło -mice Kłaj 102 31,2 V III V-tlen rozp.,azotyny, przewodn.elektrolityczna, substancje rozp. ogólnie, chlorki III barwa, bar Wskaźniki degradujące jakość wody Fizykochemiczne Bakteriologiczne V ogólna liczba bakterii coli IV ogólna liczba bakterii coli, III liczba bakterii coli fekalnych biologiczne III indeks saprobowy fitoplanktonu, indeks saprobowy peryfitonu, indeks bioróżnorodności Ocena wód wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia: Ocenę wód ujmowanych do celów zaopatrzenia ludności wykonano zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia ( Dz. U. nr 204/2002 poz.1728). Wody powierzchniowe ujmowane do celów konsumpcyjnych muszą spełniać wymagania w zakresie jakości po zastosowaniu odpowiedniego uzdatniania. W zależności od wartości granicznych poszczególnych wskaźników wody dzieli się na trzy kategorie: A1, A2 i A3. Zgodnie z cytowanym wyżej rozporządzeniem: wody kategorii A1, to wody wymagające prostego uzdatniania fizycznego, w szczególności filtracji oraz dezynfekcji, wody kategorii A2 wody wymagające typowego uzdatniania fizycznego i chemicznego, w szczególności utleniania wstępnego, koagulacji, flokulacji, dekantacji, filtracji i dezynfekcji (chlorowanie końcowe), wody kategorii A3 - wody wymagające wysokosprawnego uzdatniania fizycznego i chemicznego, w szczególności utleniania, koagulacji, flokulacji, dekantacji, filtracji, adsorpcji na węglu aktywnym, dezynfekcji (ozonowanie, chlorowanie końcowe).

7 Wyniki przeprowadzonej oceny wód powierzchniowych w 2005 r. na terenie powiatu wielickiego podaje poniższa tabela. Rzeka Punkt pomiarowokontrolny Kategoria Kategoria wód wg wskaźników wód ogólna Nazwa km Fizykochemicznych Bakteriologicznych Raba Kłaj 31,2 A3 A2 ( indeks fenolowy) A3 ( ogólna liczba bakterii coli ) Ocena wód pod kątem eutrofizacji Ocenę wód pod kątem eutrofizacji oparto o przepisy rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych ( Dz. U. Nr 241/02, poz. 2093 ). W myśl w/w rozporządzenia za wody zanieczyszczone azotanami ze źródeł rolniczych uznaje się: - wody powierzchniowe, w szczególności te które pobiera się lub zamierza pobierać na potrzeby zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia i wody podziemne, w których zawartość azotanów wynosi powyżej 50 mg NO3/l, - wody powierzchniowe wykazujące eutrofizację, którą skutecznie można zwalczać przez zmniejszenie dawek dostarczanego azotu. Za wody zagrożone zanieczyszczeniem uznaje się natomiast wody wymienione powyżej, w których zawartość azotanów wynosi od 40-50 mg NO3/l i wykazuje tendencję wzrostową. Ocena jakości wód powierzchniowych, badanych w roku 2005 w województwie małopolskim pod kątem zanieczyszczenia związkami azotu wykazała, że wody nie są zanieczyszczone tymi związkami, ponieważ w żadnym punkcie pomiarowo kontrolnym wartości stężenia azotanów nie przekraczały 50 mg NO3/l. Wody województwa nie są również zagrożone w/w zanieczyszczeniem. W poniższej tabeli przedstawiono średnioroczną wartość wskaźnika eutrofizacji w punkcie pomiarowym, zlokalizowanym na terenie powiatu wielickiego. Rzeka Raba Punkt pomiarowokontrolny Nazwa km Azot ogólny (mg/l) Wskaźniki eutrofizacji Stężenia średnioroczne Azot azotanowy (mg/l Azota -ny (mg/l) Fosfor ogólny (mg/l) Chlorofil a (mg/l) Kłaj 31,2 2,09 1,53 6,75 0,10 3,2 Ocena Nie stwierdzono przekroczeń parametrów określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych ( Dz. U. z 2002 r. Nr 241, poz. 2093 )

8 Zestawienie wykonanych ocen jakości wód powierzchniowych badanych w 2005 r. Rzeka Raba Raba Punkt pomiarowokontrolny Nazwa Gdów Kłaj km Ocena wg rozporządze-nia MŚ w sprawie klasyfikacji wód 1 ( klasa jakości wód ) 50,2 II 31,2 III Jakość wg wymaganych dla wód ujmowanych dla zaopatrzenia ludności 2 Przydatność wód dla bytowania ryb 3 - Nie spełnia wymagań A3 Nie spełnia wymagań Ocena zagrożenia zanieczyszczeniem związkami azotu z rolnictwa 4 ( ocena stopnia eutrofizacji wód ) - Nie stwierdzono Objaśnienia: nie badano, 1) ocena wg rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu prezentacji wyników i prezentacji stanu tych wód (Dz.U.04.32.284 z dnia 1 marca 2004 r., 2) ocena wg rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. (Dz. U. 02.242093 z dnia 31 grudnia 2002 r.), 3) ocena wg rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych. (Dz. U. 02.176.1455 z dnia 23 października 2002 r.), 4) ocena wg rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia. (Dz. U. 02.204.1728 z dnia 9 grudnia 2002 r.). Zestawienie wykonanych ocen jakości wód powierzchniowych badanych w latach 2004-2006 w punktach monitoringu diagnostycznego ( informacje na podstawie Oceny jakości wód powierzchniowych w województwie małopolskim w roku 2006 ): Rzeka Punkt pomiarowokontrolny Klasy jakości wód Nazwa km 2004 r. 2005 r. 2006 r. Wisła Niepołomice 102,2 V V V Wilga Serafa Drwinka Raba Raba Stradomka Kraków, ujście Duża Grobla Świniary Gdów Kłaj Sobolów 0,5 V V IV 1,0 V V V 2,0 - - IV 50,2 - - III 31,2 III III III 3,6 - - III

9 Podsumowanie. Jakość wód rzek Wisły, Wilgi, Serafy w stosunku do informacji zawartych w Programie ochrony środowiska dla Powiatu Wielickiego uległa poprawie - rzeka Wisła ( z wody pozaklasowej do V klasy ), rzeka Wilga ( z wody pozaklasowej do IV klasy ), Serafa ( z wody pozaklasowej do V klasy ). Jakość wód rzeki Raby oraz rzeki Stradomki nadal pozostaje na tym samym poziomie jaki określono w w/w Programie.. ( III klasa jakości ). Natomiast pogorszeniu uległ stan jakości wód rzeki Drwinki ( z II klasy do IV klasy ). Jak wynika z oceny jakości wód wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, przeprowadzonej w punkcie pomiarowo kontrolnym w Kłaju na rzece Rabie w 2005 r., wody te zaliczono do kategorii ogólnej A3. Wymagają one zatem wysokosprawnego uzdatniania fizycznego i chemicznego, w szczególności utleniania, koagulacji, flokulacji, dekantacji filtracji, adsorpcji na węglu aktywnym, dezynfekcji. Ocena wód powierzchniowych powiatu pod kątem eutrofizacji wykazała, iż nie stwierdzono przekroczeń parametrów określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych ( Dz. U. z 2002 r. Nr 241, poz. 2093 ). 2.2 Wody podziemne Ocenę jakości wód w roku 2005 wykonano na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji i prezentacji stanu tych wód ( Dz. U. Nr 32/2004 poz.284 ). Zgodnie z rozporządzeniem klasyfikacja jakości wód podziemnych obejmuje 5 klas: klasa I wody o bardzo dobrej jakości a) wartości wskaźników jakości wody są kształtowane jedynie w efekcie naturalnych procesów zachodzących w warstwie wodonośnej, b) żaden ze wskaźników jakości wody nie przekracza wartości dopuszczalnych jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, klasa II wody dobrej jakości a) wartości wskaźników jakości wody nie wskazują na oddziaływania antropogeniczne, b) wskaźniki jakości wody, z wyjątkiem żelaza i manganu, nie przekraczają wartości dopuszczalnych jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, klasa III wody zadowalającej jakości a) wartości wskaźników jakości wody są podwyższone w wyniku naturalnych procesów lub słabego oddziaływania antropogenicznego, b) mniejsza część wskaźników jakości wody przekracza wartości dopuszczalne jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi,

10 klasa IV wody niezadowalającej jakości a) wartości wskaźników jakości wody są podwyższone w wyniku naturalnych procesów oraz słabego oddziaływania antropogenicznego, b) większość wskaźników jakości wody przekracza wartości dopuszczalne jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, klasa V wody złej jakości a) wartości wskaźników jakości wody potwierdzają oddziaływania antropogeniczne, b) woda nie spełnia wymagań określonych dla wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Sieć obserwacyjno - badawcza wód podziemnych wielickiego w roku 2005 na terenie powiatu Nr punktu Miejscowość Stratygrafia Głębokość stropu Wody II/830 Niepołomice trzeciorzęd 201,00 Wody wgłębne 1119 Podłęże trzeciorzęd 55,00 Wody wgłębne GZWP 451 ( subzbiornik bogucicki ) Ocena jakości wód podziemnych w roku 2005 Lp Nr pkt Miejscowość 1 II/830 Niepołomice Użytkowanie terenu Klasa IV Wskaźniki klasa IV i V NH4, Na 2 1119 Podłęże Obszary zabudowane IV NH4, Na Jakość wód podziemnych według wymagań dotyczących jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Podstawę oceny stanowiło rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 listopada 2002 r. w sprawie wymagań dotyczących jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi ( Dz. U. Nr 203/2002, poz.1718 ). Punkty sieci monitoringu wód podziemnych na terenie powiatu wielickiego, w których stwierdzono przekroczenia norm dla wód przeznaczonych do spożycia dla ludzi w 2005 r.: Nr punktu Miejscowość Użytkowanie terenu Wody Wskaźniki przekraczające normy dla wód przeznaczonych do spożycia dla ludzi II/830 Niepołomice W * Na 1119 Podłęże * W wody wgłębne Obszary zabudowane W * Fe og.

11 W 2004 r. nadzorem Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Wieliczce, ul. Wincentego Pola 20 a, objęte były następujące wodociągi publiczne ujmujące wody podziemne z terenu powiatu wielickiego: Wodociąg publiczny Cichawa wodę pobieraną z tego ujęcia oceniono jako dobrą ( z wyjątkiem 3 analiz bakteriologicznych w miesiącach: luty, czerwiec, wrzesień gdzie wystąpiły przekroczenia ogólnej liczby bakterii w 22 0 C i 37 0 C ), Wodociąg publiczny Gdów - wodę pobieraną z tego ujęcia oceniono jako dobrą ( z wyjątkiem 3 prób bakteriologicznych, w miesiącach: luty, maj ), Wodociąg publiczny Niepołomice pod względem bakteriologicznym odpowiadała wymaganiom sanitarnym z wyjątkiem 4 prób wody ( pobranej w miesiącach kwiecień, czerwiec, lipiec, listopad ), w których analizy wykazały przekroczenie ogólnej liczby bakterii w 22 0 C po 72 godz. w 1 ml wody. Pod względem fizyko-chemicznym, woda nie odpowiadała wymaganiom sanitarnym z uwagi na przekroczoną mętność, okresowo barwę oraz zawartość manganu i żelaza w wodzie, na ujęciach wodociągów. Wodociąg publiczny Podłęże - wodę pobieraną z tego ujęcia oceniono jako dobrą ( z wyjątkiem 2 analiz bakteriologicznych w miesiącach: kwiecień 1 próba, sierpień 1 próba ). Na podstawie wyników wody z miesiąca kwietnia, została wystosowana decyzja administracyjna zarządzająca podjęcie analiz wody pobranej w miesiącu maju wykazały likwidację przekroczeń, Wodociąg publiczny Staniątki woda z tego ujęcia nie odpowiadała wymaganiom sanitarnym pod względem fizyko chemicznym, z uwagi na przekroczone parametry mętności, barwy oraz zawartość żelaza, manganu i amoniaku ( w miesiącach: czerwiec, sierpień, listopad 3 próby ) oraz na przekroczenie parametrów bakteriologicznych w miesiącach czerwiec 3 próby i listopad 3 próby. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Wieliczce polecił podjęcie działań w celu poprawy jakości wody, Wodociąg publiczny Szarów - woda z tego ujęcia nie odpowiadała wymaganiom sanitarnym pod względem bakteriologicznym ( w miesiącu lutym 1 próba, sierpniu 4 próby, październiku 3 próby ). Została wydana decyzja administracyjna, aby poprawić jakość wody. Woda pod względem fizyko-chemicznym odpowiadała wymaganiom sanitarnym ( z wyjątkiem 1 próby pobranej w październiku ), Wodociąg publiczny Węgrzce Wielkie woda z tego ujęcia pod względem fizyko chemicznym odpowiadała wymaganiom sanitarnym, w zakresie wykonanych oznaczeń ( z wyjątkiem 1 próby wody pobranej we wrześniu ). Jakość wody pod względem bakteriologicznym nie odpowiadała wymaganiom sanitarnym w miesiącu lipcu ( 5 prób ) - wydano decyzję administracyjną, nakazującą przechlorowanie wodociągu.

12 W 2005 r. nadzorem Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Wieliczce, ul. Wincentego Pola 20 a, objęte były następujące wodociągi ujmujące wody podziemne na terenie powiatu wielickiego: Wodociąg publiczny Cichawa wodę pobieraną z tego ujęcia oceniono jako dobrą ( z wyjątkiem jednej próby za wyjątkiem jednej próby wody ( Przedszkole Szczytniki ), gdzie wystąpiło przekroczenie zawartości żelaza w wodzie ( w miesiącu styczniu ), Wodociąg publiczny Gdów - wodę pobieraną z tego ujęcia oceniono jako dobrą, Wodociąg publiczny Niepołomice - woda pobierana z tego wodociągu pod względem bakteriologicznym odpowiadała wymaganiom sanitarnym. Pod względem fizyko chemicznym woda nie odpowiadała wymaganiom sanitarnym z uwagi na przekroczenia manganu oraz w miesiącach luty, marzec, lipiec, grudzień zawartości żelaza i mętności w wodzie. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Wieliczce po stwierdzeniu złej jakości wody polecał podjęcie w trybie natychmiastowym działań mających na celu poprawę jakości wody. Zakład Wodociągów i Kanalizacji oraz Usług Komunalnych w Niepołomicach podjął szereg działań w celu likwidacji przekroczeń. Wodociąg publiczny Podłęże - wodę pobieraną z tego ujęcia oceniono jako dobrą ( z wyjątkiem jednej próby wody bakteriologicznej w miesiącu czerwcu ). Na podstawie wyniku wody została wydana decyzja administracyjna zarządzająca podjęcie stosownych działań mających na celu likwidację przekroczeń. Powtórny pobór wody pod względem bakteriologicznym wykazał likwidacje przekroczeń. Wodociąg publiczny Staniątki - woda z tego ujęcia nie odpowiadała wymaganiom sanitarnym z uwagi na przekroczenia żelaza i manganu w wodzie na ujęciu wodociągu. Woda pobrana z końcówek wodociągu nie wykazała przekroczeń w/w parametrów. Zarządca wodociągu podejmował w ciągu roku mające na celu likwidacje przekroczeń. Wodociąg publiczny Węgrzce Wielkie - woda z tego ujęcia odpowiadała wymaganiom sanitarnym pod względem bakteriologicznym z wyjątkiem 1 analizy ( luty ) gdzie stwierdzono ponadnormatywną obecność bakterii w 37 0 C po 24 godz. Pod względem fizyko-chemicznym jakość wody nie odpowiadała wymaganiom sanitarnym w miesiącach luty 1 próba, kwiecień 1 próba, gdzie stwierdzono ponadnormatywną obecność żelaza w wodzie, zwiększoną mętność oraz w 3 przypadkach ponadnormatywną zawartość żelaza. Wodociąg publiczny Szarów - wodę pobieraną z tego ujęcia oceniono jako dobrą. W 2006 r. nadzorem Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Wieliczce, ul. Wincentego Pola 20 a objęte były następujące wodociągi publiczne ujmujące wody podziemne na terenie powiatu wielickiego: Wodociąg publiczny Cichawa wodę pobieraną z tego ujęcia oceniono jako dobrą za wyjątkiem jednej próby wody, gdzie wystąpiło przekroczenie zawartości manganu w wodzie ( w miesiącu wrześniu ZUW Cichawa ),

13 Wodociąg publiczny Gdów wodę pobieraną z tego ujęcia oceniono jako dobrą za wyjątkiem jednej próby bakteriologicznej pobranej w miesiącu marcu ( ZUW Gdów), gdzie wykonane analizy wykazały obecność w próbie wody bakterii grupy coli i bakterii Escherichia coli lub bakterii grupy coli typ kałowy, została wydana decyzja administracyjna zarządzająca podjęcie stosownych działań mających na celu likwidacje przekroczeń, powtórny pobór wody pod względem bakteriologicznym wykazał likwidacje przekroczeń. Wodociąg publiczny Niepołomice - woda pobierana z tego wodociągu pod względem bakteriologicznym odpowiadała wymaganiom sanitarnym. Pod względem fizyko-chemicznym woda nie odpowiadała wymogom z uwagi na przekroczenia zawartości manganu i żelaza. W miesiącu marcu PPIS wydał decyzję dot. złego stanu jakości wody. Ponadto PPIS w Wieliczce po stwierdzeniu złej jakości wody polecał podjęcie działań w celu poprawy jej jakości. Zakład Wodociągów i Kanalizacji oraz Usług Komunalnych podejmował w celu likwidacji przekroczeń. Wodociąg publiczny Podłęże wodę pobieraną z tego ujęcia oceniono jako dobrą. Wodociąg publiczny Staniątki woda pod względem bakteriologicznym odpowiadała wymaganiom sanitarnym, pod względem fizykochemicznym woda odpowiadała wymaganiom sanitarnym z wyjątkiem przekroczenia zawartości manganu w 3 próbach oraz w 1 próbie amoniaku i żelaza w wodzie. Wodociąg publiczny Szarów wodę pobieraną z tego ujęcia oceniono jako dobrą za wyjątkiem 2 prób bakteriologicznych pobranych w miesiącu kwietniu ( ZUW, jednostka wojskowa), po podjęciu przez zarządcę wodociągu stosownych działań w tym zakresie został dokonany powtórny pobór wody, który wykazał likwidacje przekroczeń, woda pod względem fizyko chemicznym odpowiadała wymaganiom sanitarnym z wyjątkiem 3 prób ( marzec 2 próby, wrzesień 1 próba ), gdzie analizy wykazały niewielkie przekroczenia manganu. Wodociąg publiczny Węgrzce Wielkie woda odpowiadała wymaganiom sanitarnym w zakresie wykonanych oznaczeń pod względem bakteriologicznym, woda pod względem fizyko chemicznym nie odpowiadała wymaganiom z uwagi na przekroczenia manganu, żelaza. Ocena stopnia zanieczyszczenia wód amoniakiem W województwie małopolskim stężenia amoniaku na poziomie odpowiadającym IV klasie czystości stwierdzono w obszarze pasa północnego województwa, w którym dominują tereny upraw rolnych i obszary zabudowane. W punkcie badawczym II/830 Niepołomice stężenie amoniakiem wyniosło 1,240 mg/l.

14 Podsumowanie. Jakość wód subzbiornika bogucickiego uległa znacznemu pogorszeniu z II klasy czystości wód ( informacja zawarta w Programie ochrony środowiska dla Powiatu Wielickiego ) do aktualnie IV ( stężenia amoniaku na poziomie IV klasy czystości - wody o jakości niezadawalającej ). Celem ograniczenia i wyeliminowania zanieczyszczenia wód amoniakiem niezbędne jest podejmowanie działań naprawczych i ochronnych, w rejonie terenów położonych w obszarze subzbiornika 451 Bogucice. Według oceny jakości wód podziemnych przeznaczonych do spożycia przez ludzi, której podstawę stanowiło rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 listopada 2002 r. w sprawie wymagań dotyczących jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi ( Dz. U. Nr 203/2002, poz. 1718 ), w punktach monitoringowych Państwowego Instytutu Geologicznego, zlokalizowanych w Niepołomicach i w Podłężu w 2005 r. stwierdzono przekroczenie norm dla wód przeznaczonych do spożycia dla ludzi. Również badania jakości wód w poszczególnych wodociągach, ujmujących wody podziemne, wykonywane przez Państwowy Powiatowy Inspektorat Sanitarny w Wieliczce wykazały, iż : jakość wody pochodząca z wodociągu Szarów w 2004 r. nie odpowiadała wymaganiom sanitarnym pod względem bakteriologicznym, w 2005 r. jej jakość określono jako dobrą. W 2006 r. oceniono jako dobrą za wyjątkiem 2 prób bakteriologicznych pobranych w miesiącu kwietniu ( ZUW, jednostka wojskowa ), po podjęciu przez zarządcę wodociągu stosownych działań w tym zakresie został dokonany powtórny pobór wody, który wykazał likwidacje przekroczeń, woda pod względem fizyko chemicznym odpowiadała wymaganiom sanitarnym z wyjątkiem 3 prób ( marzec 2 próby, wrzesień 1 próba ), gdzie analizy wykazały niewielkie przekroczenia manganu. jakość wody pochodząca z wodociągu publicznego w Węgrzcach Wielkich w 2004 r. pod względem fizyko chemicznym odpowiadała wymaganiom sanitarnym. Jakość wody pod względem bakteriologicznym nie odpowiadała wymaganiom sanitarnym w miesiącu lipcu ( 5 prób ) - wydano decyzję administracyjną, nakazującą przechlorowanie wodociągu. W 2005 r. woda odpowiadała wymaganiom sanitarnym pod względem bakteriologicznym, woda pod względem fizyko chemicznym nie odpowiadała wymaganiom z uwagi na przekroczenia ponadnormatywną obecność żelaza, zwiększoną mętność. W 2006 r. woda odpowiadała wymaganiom sanitarnym w zakresie wykonanych oznaczeń pod względem bakteriologicznym, woda pod względem fizyko chemicznym nie odpowiadała wymaganiom z uwagi na przekroczenia manganu, żelaza. jakość wody pochodzącej z wodociągu publicznego w Staniątkach w 2004 r. nie odpowiadała wymaganiom sanitarnym pod względem fizyko chemicznym, z uwagi na przekroczone parametry mętności, barwy oraz zawartość żelaza, manganu i amoniaku ( w miesiącach: czerwiec, sierpień, listopad 3 próby ) oraz na przekroczenie parametrów

15 bakteriologicznych w miesiącach czerwiec 3 próby i listopad 3 próby. W 2005 r. woda z tego ujęcia nie odpowiadała wymaganiom sanitarnym z uwagi na przekroczenia żelaza i manganu w wodzie na ujęciu wodociągu. W 2006 r. woda pod względem bakteriologicznym odpowiadała wymaganiom sanitarnym, pod względem fizyko - chemicznym woda odpowiadała wymaganiom sanitarnym z wyjątkiem przekroczenia zawartości manganu w 3 próbach oraz w 1 próbie amoniaku i żelaza w wodzie. jakość wody pochodzącej z wodociągu publicznego w Niepołomicach w 2004 r. pod względem bakteriologicznym odpowiadała wymaganiom sanitarnym z wyjątkiem 4 prób wody ( pobranej w miesiącach kwiecień, czerwiec, lipiec, listopad ), w których analizy wykazały przekroczenie ogólnej liczby bakterii w 22 0 C po 72 godz. w 1 ml wody. Pod względem fizyko-chemicznym, woda nie odpowiadała wymaganiom sanitarnym z uwagi na przekroczoną mętność, okresowo barwę oraz zawartość manganu i żelaza w wodzie, na ujęciach wodociągów. W 2005 r. woda pobierana z tego wodociągu pod względem bakteriologicznym odpowiadała wymaganiom sanitarnym. Pod względem fizyko chemicznym woda nie odpowiadała wymaganiom sanitarnym z uwagi na przekroczenia manganu oraz w miesiącach luty, marzec, lipiec, grudzień zawartości żelaza i mętności w wodzie. W 2006 r. woda pobierana z tego wodociągu pod względem bakteriologicznym odpowiadała wymaganiom sanitarnym. Pod względem fizyko - chemicznym woda nie odpowiadała wymogom z uwagi na przekroczenia zawartości manganu i żelaza. jakość wody pochodzącej z wodociągu publicznego w Cichawie, Gdowie, Podłężu w latach 2004-2006 utrzymywała się na poziomie wody dobrej.

16 2. 2. GOSPODARKA WODNO ŚCIEKOWA. Stopień zwodociągowania powiatu wielickiego na podstawie informacji przekazanych przez Urzędy Miast i Gmin powiatu wielickiego. Stopień zwodociągowania powiatu (liczba mieszkańców korzystających ze zbiorczej sieci wodociagowej / rzeczywista liczba mieszkańców) Wskaźnik wyjściowy ( informacja zawarta w POŚ ) Wskaźnik aktualny 84% 90% Wodociągi wykonane z rur azbestowo cementowych do wymiany na podstawie informacji przekazanych przez Urzędy Miast i Gmin powiatu wielickiego. Wodociągi wykonane z rur azbestowo cementowych do wymiany Wskaźnik wyjściowy ( informacja zawarta w POŚ ) Wieliczka 15% Kłaj 24 km Biskupice 1 km Wskaźnik aktualny Niepołomice - 0 km, Gdów 3,5 km, Wieliczka 25 km (6%) Kłaj 15 km (15%) Biskupice 0 km Stopień skanalizowania powiatu wielickiego na podstawie informacji przekazanych przez Urzędy Miast i Gmin powiatu. Stopień skanalizowania powiatu ( liczba mieszkańców podłączonych do kanalizacji / rzeczywista liczba mieszkańców) Wskaźnik wyjściowy ( informacja zawarta w POŚ ) Wskaźnik aktualny 18% 31% Stan gospodarki wodno ściekowej w poszczególnych gminach powiatu wielickiego. Gmina Stopień skanalizowania gminy (liczba mieszkańców podłączonych do kanalizacji / rzeczywista liczba mieszkańców), [%] Stopień zwodociągowania powiatu (liczba mieszkańców korzystających ze zbiorczej sieci wodociagowej / rzeczywista liczba mieszkańców), [%] Wodociągi wykonane z rur azbestowo cementowych do wymiany [%] [km] Wieliczka 40 80 6 25 Niepołomice 57 100 - - Gdów 15 99-3,5 Kłaj 45 96 15 15 Biskupice 0 73 0 0

stopień zwodociągowania [%] stopień skanalizowania [%] 17 Rys. Stopień skanalizowania gmin powiatu wielickiego. Stopień skanalizowania gmin powiatu wielickiego [%] 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Wieliczka Niepołomice Gdów Kłaj Biskupice Rys. 2. Stopień zwodociągowania gmin powiatu wielickiego. Stopień zwodociągowania gmin powiatu wielickiego [%] 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Wieliczka Niepołomice Gdów Kłaj Biskupice Oczyszczalnie ścieków na terenie powiatu wielickiego. Poniżej przedstawiono charakterystykę oczyszczalni istniejących na terenie powiatu wielickiego.

18 Gmina Wieliczka. Oczyszczalnia w Węgrzcach Wielkich ( kompleks A ): Obsługuje część miejscowości Węgrzce Wielkie, Strumiany i Mała Wieś, Typ: TMB 1440, Rodzaj ścieków dopływających: komunalne, Odbiornik ścieków oczyszczonych: dopływ potoku Węgrzce Wielkie w zlewni Wisły, Q max d = 200 m 3 /d Oczyszczalnia w Węgrzcach Wielkich ( kompleks C ): Obsługuje Węgrzce Wielkie, oraz część okolicznych miejscowości, Typ: KOS 3, Rodzaj ścieków dopływających: komunalne, Odbiornik ścieków oczyszczonych: dopływ potoku Węgrzce Wielkie w zlewni Wisły, Q max d = 100 m 3 /d Oczyszczalnia w Wieliczce: Obsługuje część zabudowań mieszkalnych przy ul. Złotej i Sowińskiego w Wieliczce Typ: BD 50 POLARIS, Odbiornik ścieków oczyszczonych: rów melioracji szczegółowej w zlewni Wisły, Rodzaj ścieków dopływających: komunalne, Q max d = 14,7 m 3 /d. Oczyszczalnia w Sułkowie ( gmina Wieliczka ): Obsługuje część zabudowań mieszkalnych w Sułkowie Typ: BD 50 POLARIS, Odbiornik ścieków oczyszczonych: potok w zlewni Wisły, Rodzaj ścieków dopływających: komunalne, Q max d = 14,7 m 3 /d. Oczyszczalnia w Gorzkowie I ( gmina Wieliczka ): Obsługuje osiedle Ślęczkówka w Gorzkowie. Typ: mechaniczno biologiczna ZBO-3H (Wobet Hydret), Rodzaj ścieków dopływających: komunalne, Odbiornik ścieków oczyszczonych: ciek bez nazwy w zlewni Wilgi, Q śr d = 11,25 m 3 /d, Q max d = 14,6 m 3 /d Oczyszczalnia w Gorzkowie II ( gmina Wieliczka ): Obsługuje osiedle Czarnociny w Gorzkowie. Typ: mechaniczno biologiczna ZBO-3H (Wobet Hydret ), Rodzaj ścieków dopływających: komunalne, Odbiornik ścieków oczyszczonych: ciek bez nazwy będący dopływem rzeki Młynówka w zlewni Raby, Q śr d = 11,25 m 3 /d, Q max d = 14,6 m 3 /d.

19 Oczyszczalnia w Gorzkowie III ( gmina Wieliczka ): Obsługuje część zabudowań mieszkalnych w Gorzkowie i obiekt Ochotniczej Straży Pożarnej w Gorzkowie Typ: BIOCOMPACT 10, Odbiornik ścieków oczyszczonych: ciek bez nazwy będący dopływem rzeki Młynówka w zlewni Raby, Rodzaj ścieków dopływających: komunalne, Q śr d = 10,0 m 3 /d, Q max d = 14,85 m 3 /d. Oczyszczalnia w Gorzkowie IV ( gmina Wieliczka ): Obsługuje część zabudowań mieszkalnych w Gorzkowie i Byszycach Typ: BD 50 POLARIS, Odbiornik ścieków oczyszczonych: ciek bez nazwy będący dopływem rzeki Młynówka w zlewni Raby, Rodzaj ścieków dopływających: komunalne, Oczyszczalnia zlokalizowana na tej samej działce, co BIOCOMPACT 10, Q max d = 14,7 m 3 /d. Oczyszczalnia w GoIkowicach ( gmina Wieliczka ): Obsługuje Szkołę Podstawową w Golkowicach Typ: NEBRASKA M-4 Odbiornik ścieków oczyszczonych: ciek bez nazwy w zlewni rzeki Wilgi, Rodzaj ścieków dopływających: bytowe, Q max d = 4,08 m 3 /d, Q max h = 0,51 m 3 /h Oczyszczalnia w Koźmicach Wielkich ( gmina Wieliczka ): Obsługuje Szkołę Podstawową i Gimnazjum w Koźmicach Wielkich Typ: NEBRASKA M-7 Odbiornik ścieków oczyszczonych: ciek bez nazwy w zlewni rzeki Wilgi, Rodzaj ścieków dopływających: komunalne, Q max d = 13,5 m 3 /d, Oczyszczalnia firmy AUGUM z siedzibą w Wieliczce: Obsługuje Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowe AUGUM w Kokotowie (gmina Wieliczka). Typ: NAYADIC model M-1050A, Przepustowość: 3,75 m3/d, Rodzaj ścieków dopływających: bytowe, Odbiornik ścieków oczyszczonych: potok Zabawka w zlewni Wisły, Q max d = 3,6 m 3 /d Oczyszczalnia Parafii Rzymsko-Katolickiej pw. Matki Bożej Fatimskiej w Golkowicach: Obsługuje Zespół Sakralny w Golkowicach (gmina Wieliczka) Typ: ECO-LINE mini 5PE Rodzaj ścieków dopływających: bytowe,

20 Odbiornik ścieków oczyszczonych: jar w zlewni rzeki Wilgi, Q max d = 1,7 m 3 /d Gmina Niepołomice Oczyszczalnia w Niepołomicach /rozbudowana, oddana do użytkowania po rozbudowie w 2006 r./: Obsługuje miasto Niepołomice Typ: mechaniczno biologiczna, Przepustowość: 4 500 m 3 /d, Rodzaj ścieków dopływających: komunalne, Odbiornik ścieków oczyszczonych: rzeka Wisła, Q śr d = 4 500 m 3 /d Q max d = 5 850 m 3 /d Oczyszczalnia w Woli Batorskiej ( gmina Niepołomice ): Obsługuje Wolę Batorską, Typ: mechaniczno biologiczna, Miniblok, Przepustowość: 70 m 3 /d, Ilość ścieków dopływających: 28 m3/d, Rodzaj ścieków dopływających: komunalne, Odbiornik ścieków oczyszczonych: rów melioracyjny w zlewni rzeki Drwinki, Stan techniczny oczyszczalni: wymaga modernizacji. Planowane jest zamknięcie oczyszczalni po skanalizowaniu wschodniej części gminy Niepołomice i skierowanie ścieków na oczyszczalnię w Niepołomicach. Q max d = 70 m 3 /d Oczyszczalnia w Staniątkach ( gmina Niepołomice ): Obsługuje część wsi Staniątki, Typ: mechaniczno biologiczna, Przepustowość: 65 m3/d Ilość ścieków dopływających: 17 m3/d, Rodzaj ścieków dopływających: komunalne, Odbiornik ścieków oczyszczonych: rów melioracyjny w zlewni rzeki Podłężanki, Stan techniczny oczyszczalni: obiekt nowy, przekazany do eksploatacji w 2000r. Q śr d = 65 m 3 /d Q max d = 70 m 3 /d Oczyszczalnia w Zakrzowie ( gmina Niepołomice ): Obsługuje 24 domy w Zakrzowie Typ: NEBRASKA M-7 Odbiornik ścieków oczyszczonych: potok Bogusława dopływ potoku Podłężanka, Rodzaj ścieków dopływających: komunalne, Q max d = 14,4 m 3 /d,

21 Oczyszczalnia w Zabierzowie Bocheńskim ( gmina Niepołomice ): Obsługuje część miejscowości Zabierzów Bocheński, Typ: NAYADIC, technologia oparta na osadzie czynnym Przepustowość: 8 m 3 /d Ilość ścieków dopływających: 7 m 3 /d, Rodzaj ścieków dopływających: bytowe, Odbiornik ścieków oczyszczonych: rów melioracyjny, Stan techniczny oczyszczalni: dobry. Ponadto w gminie Niepołomice planowana jest budowa dwóch komunalnych oczyszczalni ścieków: w Woli Batorskiej i w Zabierzowie Bocheńskim. Gmina Gdów Ścieki z terenu całej gminy Gdów kierowane są na dwie komunalne oczyszczalnie ścieków: rozbudowaną oczyszczalnię w Gdowie oraz nowo wybudowaną w Pierzchowie. Gmina zrezygnowała natomiast z budowy oczyszczalni w miejscowości Niegowić. Oczyszczalnia w Gdowie: Obsługuje część gminy Gdów. Typ: reaktor SBR Rodzaj ścieków dopływających: komunalne, Odbiornik ścieków oczyszczonych: potok Bilczycki w zlewni rzeki Raby, Przewiduje się rozbudowę do następujących przepustowości: Q śr d = 925 m 3 /d Q max d = 1200 m 3 /d Q max h = 400 m 3 /h Ilość ścieków odprowadzonych (w 2003 r.) bez wód infiltracyjnych i opadowych to 112 000 m 3. Oczyszczalnia w Pierzchowie ( gmina Gdów ) rozruch w 2007 r. Obsługiwać będzie miejscowość Pierzchów, a docelowo odprowadzane będą ścieki z Książnic, Cichawy, Szczytnik, Świątnik, Zborczyc i Czyżowa. Typ: reaktor SBR, Rodzaj ścieków dopływających: komunalne, Odbiornik ścieków oczyszczonych: potok Królewski w zlewni rzeki Raby, Q max d = 130 m 3 /d Gmina Kłaj Oczyszczalnia w Kłaju ( przebudowana, w eksploatacji ): Obsługuje miejscowość Kłaj (część) i Targowisko. W przyszłości oczyszczalnia ma przyjmować ścieki z całości Kłaja, Łężkowic i części Targowiska. Typ: mechaniczno biologiczna, Przepustowość: 500 m 3 /d, Rodzaj ścieków dopływających: komunalne,

22 Odbiornik ścieków oczyszczonych: potok Tusznica w zlewni rzeki Raby, Oczyszczalnia w Targowisku ( gmina Kłaj ): Obsługuje miejscowości: Szarów, Łysokanie, Dąbrowa. Typ: BIOBLOK PS 100, Rodzaj ścieków dopływających: komunalne, Odbiornik ścieków oczyszczonych: potok Tusznica w zlewni rzeki Raby, Przewiduje się rozbudowę do następujących przepustowości: Q śrd = 490 m 3 /d Q max d = 612 m 3 /d Oczyszczalnia firmy Zakład Przetwórstwa Tworzyw Sztucznych w Kłaju: Typ: mechaniczno - biologiczna, Przepustowość: 56 m 3 /d, Rodzaj ścieków dopływających: bytowe, Odbiornik ścieków oczyszczonych: potok Tusznica w zlewni rzeki Raby, Q śr d = 12,6 m 3 /d Q max d = 30 m 3 /d Oczyszczalnie przydomowe Na terenie powiatu wielickiego zlokalizowanych jest obecnie ( stan na koniec 2006 r. ) ok. 410 przydomowych oczyszczalni ścieków. Najczęściej spotykanym typem oczyszczalni przydomowych są oczyszczalnie typu SOTRALENTZ, które składają się z osadników gnilnych Epurbloc o pojemnościach 4000, 3000 i 2000 l oraz filtrów żwirowych. W zależności od projektu Q max d waha się w granicach 0,59 2,6 m 3 /d. W stosunku do 2004 r. ( 400 ) liczba oczyszczalni przydomowych wzrosła. Podsumowanie. Średni stopień zwodociągowania powiatu wynosi aktualnie 90 % ( wzrost z 84 % wg informacji zawartej w Programie ochrony środowiska dla Powiatu Wielickiego ) i waha się od 73 % w gminie Biskupice do 100 % w gminie Niepołomice. W powiecie wielickim nadal istnieją odcinki wodociągów wykonanych z rur azbestowo cementowych, które należy wymienić ( Gmina Gdów 3,5 km, Miasto i Gmina Wieliczka 25 km, Gmina Kłaj 15 km, Gmina Biskupice 0 km, Miasto i Gmina Niepołomice 0, razem 43, 5 km ). Średni stopień skanalizowania powiatu wzrósł z 18 % w 2004 r. do 31 % w chwili obecnej i waha się od 15 % ( gmina Gdów ) do 57 % ( gmina Niepołomice ). Gmina Biskupice nadal nie posiada sieci kanalizacyjnej. W stosunku do 2004 r. ( 400 ) liczba oczyszczalni przydomowych wzrosła do ok. 410 ( stan na koniec 2006 r. ). Ogromny wpływ na stan środowiska naturalnego w powiecie wielickim ma gospodarka wodno ściekowa, dlatego jej uporządkowanie jest jednym z podstawowych zadań, którego realizacja w znacznym stopniu przyczyni się do poprawy jakości środowiska, a w szczególności jakości wód powierzchniowych i podziemnych.

23 2. 3. OCENA JAKOŚCI POWIETRZA Podstawowymi aktami prawnymi, określającymi obowiązki, zasady i kryteria w zakresie prowadzenia oceny jakości powietrza w Polsce są: - ustawa Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. ( Dz. U. z 2006 r. Nr 62, poz.627 ), - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie oceny poziomów substancji w powietrzu ( Dz. U. z 2002 r. Nr 87, poz. 798 ), - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnych poziomów niektórych substancji ( Dz. U. z 2002 r. Nr 87, poz. 796 ). Celem corocznej oceny jakości powietrza jest uzyskanie informacji o stężeniach zanieczyszczeń na obszarze poszczególnych stref, w tym aglomeracji, w zakresie umożliwiającym: Dokonanie klasyfikacji stref w oparciu o przyjęte kryteria: dopuszczalny poziom substancji w powietrzu oraz poziom dopuszczalny powiększony o margines tolerancji. Klasyfikacja jest podstawą do podjęcia decyzji o potrzebie zaplanowania działań na rzecz poprawy jakości powietrza w danej strefie ( opracowywania programów ochrony powietrza POP ). 2. Uzyskanie informacji o przestrzennych rozkładach stężeń zanieczyszczeń na obszarze aglomeracji lub innej strefy, w zakresie umożliwiającym wskazanie obszarów przekroczeń wartości kryterialnych oraz określenie poziomów stężeń występujących na tych obszarach. Informacje te są niezbędne do określenia obszarów wymagających podjęcia działań na rzecz poprawy jakości powietrza. 3. Wskazanie prawdopodobnych przyczyn występowania ponadnormatywnych stężeń zanieczyszczeń w określonych rejonach ( w zakresie możliwym do uzyskania na podstawie posiadanych informacji ). 4. Wskazanie potrzeb w zakresie wzmocnienia istniejącego systemu monitoringu i oceny. Podstawę klasyfikacji stref w oparciu o wyniki rocznej oceny jakości powietrza, zgodnie z art. 89 ustawy Prawo ochrony środowiska stanowią: - dopuszczalny poziom substancji w powietrzu ( w niektórych przypadkach, Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnych poziomów niektórych substancji określa dozwoloną liczbę przekroczeń określonego poziomu ), - dopuszczalny poziom substancji w powietrzu powiększony o margines tolerancji ( dozwolone przypadki przekroczeń poziomu dopuszczalnego odnoszą się także do jego wartości powiększonej o margines tolerancji ). Dopuszczalny poziom substancji w powietrzu obowiązuje w Polsce: - ze względu na ochronę zdrowia ludzi: dla obszaru kraju i obszarów ochrony uzdrowiskowej,

24 - ze względu na ochronę roślin: dla obszaru kraju ( z wyjątkiem aglomeracji/miast ) oraz obszarów parków narodowych. Klasyfikacja stref wykonywana jest co roku, na podstawie oceny poziomu substancji w powietrzu a jej wynikiem jest określenie jednej klasy strefy ze względu na ochronę zdrowia i jednej klasy ze względu na ochronę roślin. Klasyfikacji stref dokonuje się dla każdego zanieczyszczenia oddzielnie, na podstawie najwyższych stężeń na obszarze każdej strefy. Zaliczenie strefy do określonej klasy wiąże się z koniecznością podjęcia konkretnych działań na rzecz poprawy jakości powietrza lub utrzymania jego jakości na niezmienionym poziomie. W tabelach poniżej przedstawiono w skrócie zasady zaliczenia strefy do określonej klasy ( A, B, C ), które zależą od stężeń zanieczyszczeń występujących na ich obszarze i wiążą się z określonymi wymaganiami, co do działań na rzecz poprawy jakości powietrza. Podstawę zaliczenia strefy do określonej klasy stanowią wyniki oceny uzyskane na obszarach o najwyższych poziomach stężeń danego zanieczyszczenia w strefie. Klasy stref i wymagane w zależności od poziomów stężeń zanieczyszczenia, uzyskanych w rocznej ocenie jakości powietrza, dla przypadków gdy jest określony margines tolerancji. Poziom stężeń Klasa strefy Wymagane Nie przekraczający wartości A Brak dopuszczalnej * Powyżej wartości dopuszczalnej lecz nie przekraczający wartości dopuszczalnej powiększonej o margines tolerancji * B Określenie obszarów przekroczeń wartości dopuszczalnych - - Określenie obszarów przekroczeń wartości dopuszczalnych oraz wartości dopuszczalnych Powyżej wartości dopuszczalnej C powiększonych o margines powiększonej o margines tolerancji * tolerancji, - - opracowanie programu ochrony powietrza POP * - z uwzględnieniem dozwolonych częstości przekroczeń określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie oceny poziomów substancji w powietrzu ( Dz. U. z 2002 r. Nr 87, poz. 798 ) Klasy stref i wymagane w zależności od poziomów stężeń zanieczyszczenia, uzyskanych w rocznej ocenie jakości powietrza, dla przypadków gdy margines tolerancji nie jest określony. Poziom stężeń Klasa strefy Wymagane Nie przekraczający wartości dopuszczalnej * A Brak Powyżej wartości dopuszczalnej * C - Określenie obszarów przekroczeń wartości dopuszczalnych, - - Działania na rzecz poprawy jakości powietrza opracowanie programu ochrony powietrza POP. * - z uwzględnieniem dozwolonych częstości przekroczeń określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie oceny poziomów substancji w powietrzu ( Dz. U. Nr 87, poz. 798 ).

25 System oceny jakości powietrza w województwie małopolskim funkcjonuje w oparciu o wyniki pomiarów ciągłych, prowadzonych w sieci stałych punktów pomiarowych ( stacje automatyczne, manualne i pasywne ) oraz pomiary okresowe. Badania stężeń zanieczyszczeń w powietrzu były prowadzone dla następujących substancji: pyłu zawieszonego PM 10 PM2.5, SO2, NO2, NOX, O3, Pb, C6H6, i CO w stacjach zlokalizowanych zgodnie z kryterium ochrony zdrowia ludzkiego oraz stężeń SO2, NOx, O3 do oceny zagrożeń roślin. Pomiary na terenie powiatu wielickiego prowadzone były w Wieliczce, ul. W. Pola oraz w Niepołomicach, ul. 3 Maja. Z uwagi na stwierdzoną w ocenie wstępnej I klasę pyłu zawieszonego PM10 prawie w całym województwie, sieć automatycznych stacji pomiarowych uzupełniono o stanowiska do manualnego pomiaru pyłu PM10, zlokalizowane w 5 strefach, w których pomiary takie nie były prowadzone metodami referencyjnymi, m.in. w powiecie wielickim ( Niepołomice ). 2.3.1 Pomiary jakości powietrza w 2004 r. Wynikowe klasy stref dla poszczególnych zanieczyszczeń oraz klasa ogólna dla każdej strefy, z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia. Objaśnienia dotyczące działań wynikających z klasyfikacji : Dz.1 dla klasy A: - utrzymanie jakości powietrza w strefie na tym samym lub lepszym poziomie, Dz.2 dla klasy B: - określenie obszarów przekroczeń dopuszczalnych stężeń, dążenie do osiągnięcia stężeń poniżej poziomów dopuszczalnych na tych obszarach, Dz.3 dla klasy C: - określenie obszarów przekroczeń dopuszczalnych stężeń oraz wartości dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji, - podjęcie działań na rzecz jakości powietrza opracowanie programu ochrony powietrza. Nazwa strefy/powi atu Kod strefy/pow iatu Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń dla obszaru całej strefy PM SO 2 NO 2 Pb C 6H 6 CO O 3 10 Klasa ogólna strefy Działania wynikają -ce z klasyfika -cji wielicki 4.12.15.19 A A C A A A A C Dz. 3 Wynikowe klasy stref dla poszczególnych zanieczyszczeń oraz klasa ogólna dla każdej strefy, z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony roślin. Nazwa strefy/powiatu wielicki Kod strefy/ powiatu 4.12.15. 19 Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń dla obszaru całej strefy SO 2 NO x O 3 Klasa ogólna strefy Działania wynikające z klasyfikacji A A A A Dz. 1

26 2.3.2 Pomiary jakości powietrza w 2005 r. Wynikowe klasy stref dla poszczególnych zanieczyszczeń oraz klasa ogólna dla każdej strefy, z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia. Nazwa strefy/powiatu Kod strefy/powiatu Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń dla obszaru całej strefy SO 2 NO 2 PM 10 Pb C6H6 CO O3 Klasa ogólna strefy Działania wynikające z klasyfi -kacji wielicki 4.12.15.19 A A C A A A A C Dz. 3 Wynikowe klasy stref dla poszczególnych zanieczyszczeń oraz klasa ogólna dla każdej strefy, z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony roślin. Nazwa strefy/powiatu wielicki Kod strefy/ powiatu 4.12.15. 19 Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń dla obszaru całej strefy SO 2 NO x O 3 Klasa ogólna strefy Działania wynikające z klasyfikacji A A A A Dz. 1 2.3.3 Pomiary jakości powietrza w 2006 r. Wynikowe klasy stref dla poszczególnych zanieczyszczeń oraz klasa ogólna dla każdej strefy, z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia. Nazwa strefy/powiatu Kod strefy/powiatu Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń dla obszaru całej strefy PM SO 2 NO 2 Klasa ogólna strefy Działania wynikające z klasyfikacji Pb C6H6 CO O3 10 wielicki 4.12.15.19 A A C A A A A C Dz. 3 Wynikowe klasy stref dla poszczególnych zanieczyszczeń orz klasa ogólna dla każdej strefy, z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony roślin. Symbol klasy wynikowej dla Kod Klasa poszczególnych strefy/powiatu strefy ogólna zanieczyszczeń dla obszaru całej strefy SO 2 NO x O 3 wielicki 4.12.15.19 A A A A Dz. 1 Nazwa strefy/powiatu Działania wynikające z klasyfikacji