RAPORT VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO

RAPORT VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Zielona Góra, wrzesień 2013

VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO ORGANIZATOR VI RANKINGU GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Konsorcjum: Gromadzki Doradztwo i Konsulting Robert Gromadzki oraz EU-Consult Sp. z o.o. ZAMAWIAJĄCY Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze

VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Spis treści 1. WPROWADZENIE...................................................................................5 2. WYNIKI VI RANKINGU GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO.........................................6 2.1. KATEGORIE RANKINGOWE......................................................................6 2.2. PODSUMOWANIE WYNIKÓW VI RANKINGU GMIN...............................................7 2.3. GŁÓWNY WSKAŹNIK RANKINGOWY............................................................9 2.4. INDEKS AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ........................................................12 2.5. INDEKS WSPIERANIA AKTYWNOŚCI OBYWATELSKIEJ...........................................14 2.6. PRYMUS INNOWACYJNOŚCI...................................................................16 2.7. EUROPEJSKA GMINA..........................................................................20 2.8. LIDER SAMORZĄDOWY.......................................................................21 3. PORÓWNANIE WYNIKÓW VI RANKINGU GMIN Z WYNIKAMI Z POPRZEDNICH EDYCJI...............24 3.1. EDYCJE RANKINGU GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO......................................24 3.2. GŁÓWNE KLASYFIKACJE RANKINGOWE......................................................24 3.2.1. GŁÓWNY (PODSTAWOWY) WSKAŹNIK RANKINGOWY......................................24 3.2.2. INDEKS AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ (WSKAŹNIK NASTAWIENIA PROGOSPODARCZEGO)...26 3.2.3. INDEKS WSPIERANIA AKTYWNOŚCI OBYWATELSKIEJ (WSKAŹNIK KAPITAŁU LUDZKIEGO)...27 3.3. DODATKOWE KLASYFIKACJE RANKINGOWE...................................................28 3.3.1. PRYMUS INNOWACYJNOŚCI...............................................................28 3.3.2. EUROPEJSKA GMINA......................................................................31 3.3.3. LIDER SAMORZĄDOWY....................................................................32 4. OGÓLNA SYTUACJA GOSPODARCZA GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO........................34 4.1. PODSTAWOWE KRYTERIUM KLASYFIKACJI GMIN...............................................34 4.2. SYTUACJA EKONOMICZNA GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO..............................37 4.2.1. DOCHÓD WYKONANY....................................................................37 4.2.2. WPŁYWY Z PODATKU PIT ORAZ CIT........................................................39 4.2.3. ZADŁUŻENIE GMIN........................................................................41 4.3. DZIAŁANIA PROINWESTYCYJNE...............................................................43 4.3.1. POZYSKIWANIE ŚRODKÓW UNIJNYCH.....................................................43 4.3.2. WYDATKI NA PROMOCJĘ GMINY...........................................................45 4.3.3. SPECJALNE STREFY EKONOMICZNE I PREFERENCYJNE WARUNKI...........................47 5. PODSUMOWANIE.................................................................................49 6. SPIS TABEL.........................................................................................51 7. SPIS WYKRESÓW 52

VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO 1. WPROWADZENIE Tegoroczny Ranking Gmin Województwa Lubuskiego stanowi szóstą z rzędu edycję tego ważnego dla lubuskich jednostek samorządu terytorialnego przedsięwzięcia. Od sześciu już lat gminy województwa lubuskiego mają okazję do dzielenia się dobrymi praktykami, a także osiągnięciami. Badanie, na którego podstawie obliczane są wartości wskaźników Rankingu, jest również okazją do podsumowania ogólnej sytuacji gospodarczej regionu oraz kierunków rozwoju poszczególnych gmin. W obecnej edycji Rankingu Gmin wypełnione kwestionariusze nadesłały wszystkie jednostki terytorialne województwa lubuskiego. Jest to ogromny sukces przedsięwzięcia, ponieważ świadczy o zaangażowaniu gmin w życie regionu. Patronat honorowy nad VI Rankingiem Gmin objęła Marszałek Województwa Lubuskiego - Elżbieta Polak. Patronat medialny nad tegoroczną edycją imprezy sprawują: Pismo Samorządu Terytorialnego Wspólnota, Gazeta Lubuska, Gazeta Wyborcza, Radio Zachód SA oraz Portal Samorządowy. Organizatorem przedsięwzięcia jest konsorcjum firm Gromadzki Doradztwo i Konsulting oraz EU-Consult Sp. z o.o. na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze. Projekt badawczy, w którego ramach przeprowadzony został VI Ranking Gmin Województwa Lubuskiego, zrealizowany został w ramach projektu systemowego 8.1.4 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki i był współfinansowany ze środków Unii Europejskiej.

VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO 2. WYNIKI VI RANKINGU GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO 2.1. KATEGORIE RANKINGOWE Tak jak w poprzednich edycjach, zbiór danych przebiegał w paru etapach. Najpierw przekazano oraz udostępniono urzędom gmin dokumenty niezbędne do aplikowania do uczestnictwa w Rankingu Gmin. Gminy na wypełnienie oraz odesłanie kwestionariuszy miały czas do końca sierpnia, przy czym należy zaznaczyć, że liczyła się data stempla pocztowego. Następnie zebrane kwestionariusze zostały zakodowane do formy elektronicznej, a dzięki zebranym za ich pomocą danych obliczono wartości wskaźników dla wszystkich 83 gmin. VI Ranking Gmin Województwa Lubuskiego oparty był na sześciu głównych kategoriach - wskaźnikach, na podstawie których wyłonieni zostali liderzy regionu w poszczególnych dziedzinach. Podstawową kategorią był Główny Wskaźnik Rankingowy (GWR), czyli Indeks Sytuacji Gospodarczej Gmin. Dodatkowymi wskaźnikami zaliczanymi do głównych były Indeks Aktywności Gospodarczej (IAG) oraz Indeks Wspierania Aktywności Obywatelskiej (IAO). Kolejnymi kategoriami, określającymi sytuację lubuskich gmin przez pryzmat trzech bardzo ważnych obszarów rozwoju, były: Prymus Innowacyjności (Cyfryzacji), Europejska Gmina oraz Lider Samorządowy.

VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO 2.2. PODSUMOWANIE WYNIKÓW VI RANKINGU GMIN GŁÓWNE KATEGORIE GŁÓWNY WSKAŹNIK RANKINGOWY (INDEKS SYTUACJI GOSPODARCZEJ GMIN) KATEGORIA PODSTAWOWA 1. Nowa Sól - gmina miejska 2. Szprotawa 3. Kostrzyn nad Odrą 4. Lubsko GMINY MIEJSKIE I MIEJSKO-WIEJSKIE GMINY WIEJSKIE 1. Nowa Sól - gmina miejska 1. Zielona Góra - gmina wiejska 2. Szprotawa 2. Siedlisko 3. Kostrzyn nad Odrą 3. Lubrza INDEKS AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ 1. Nowa Sól - gmina miejska 2. Słubice 3. Bogdaniec INDEKS WSPIERANIA AKTYWNOŚCI OBYWATELSKIEJ 1. Żary - gmina miejska 2. Sulechów 3. Zielona Góra - gmina wiejska

VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO KATEGORIE DODATKOWE PRYMUS INNOWACYJNOŚCI (CYFRYZACJI) 1. Babimost Drezdenko Kożuchów Łagów Witnica Wschowa 9 pkt. 2. Nowe Miasteczko Pszczew Sulechów Zielona Góra - gmina miejska Żagań - gmina wiejska 8 pkt. EUROPEJSKA GMINA 1. Szlichtyngowa 2. Lubrza 3. Kolsko LIDER SAMORZĄDOWY GMINY MIEJSKIE I MIEJSKO-WIEJSKIE GMINY WIEJSKIE 1. Nowa Sól 1. Deszczno 2. Bytom Odrzański 2. Świdnica 3. Sulechów 3. Bogdaniec Źródło: wskaźniki rankingowe obliczone na podstawie danych z ankiet przekazanych przez gminy.

VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO 2.. GŁÓWNY WSKAŹNIK RANKINGOWY Główny Wskaźnik Rankingowy to podstawowa kategoria klasyfikująca gminy. W jej ramach wyłonieni zostali laureaci VI Rankingu Gmin. Wartości wskaźnika dla poszczególnych jednostek terytorialnych obliczono za pomocą przesłanych przez urzędy gmin danych. GWR stanowi średnią ważoną, która została obliczona na podstawie następujących elementów: WD - wskaźnik dochodów budżetowych WI - wskaźnik wartości inwestycji WU - wskaźnik pozyskanych środków unijnych WP - wskaźnik zwrotu podatku PIT i CIT. Algorytm: GWR = WD x 0,1 + WI x 0, + WU x 0, + WP x 0,2 Tabela nr 1 zawiera uzyskane wartości wskaźników dla poszczególnych gmin. Tabela zawiera pierwszych 20 pozycji. GŁÓWNY WSKAŹNIK RANKINGOWY Gmina Wartość GWR KATEGORIA PODSTAWOWA 1. Nowa Sól - gmina miejska 3,042731 2. Szprotawa 2,359190 3. Kostrzyn nad Odrą 2,357218 4. Lubsko 2,333972 5. Żagań - gmina miejska 2,320996 6. Żary - gmina miejska 2,306934 7. Szlichtyngowa 2,301810 8. Zielona Góra - gmina wiejska 2,287926 9. Międzyrzecz 2,261408 10. Wschowa 2,260855

1 0 VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO 11. Strzelce Krajeńskie 2,225109 12. Krosno Odrzańskie 2,222570 13. Świebodzin 2,217786 14. Siedlisko 2,208358 15. Drezdenko 2,200689 16. Witnica 2,197333 17. Zbąszynek 2,184553 18. Sulęcin 2,172887 19. Lubrza 2,162239 20. Sulechów 2,161855 GMINY MIEJSKIE I MIEJSKO-WIEJSKIE 1. Nowa Sól - gmina miejska 3,042731 2. Szprotawa 2,359190 3. Kostrzyn nad Odrą 2,357218 4. Lubsko 2,333972 5. Żagań - gmina miejska 2,320996 6. Żary - gmina miejska 2,306934 7. Szlichtyngowa 2,301810 8. Międzyrzecz 2,261408 9. Wschowa 2,260855 10. Strzelce Krajeńskie 2,225109 GMINY WIEJSKIE 1. Zielona Góra - gmina wiejska 2,287926 2. Siedlisko 2,208358 3. Lubrza 2,162239

VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO 1 1 4. Świdnica 2,157286 5. Żary - gmina wiejska 2,118709 6. Niegosławice 2,115048 7. Szczaniec 2,098629 8. Krzeszyce 2,092810 9.Zwierzyn 2,091218 10. Słońsk 2,081355 Tabela 1. Główny Wskaźnik Rankingowy, opracowany na podstawie ankiet przekazanych przez gminy. Główny Wskaźnik Rankingowy stanowi główną i bardzo szeroką kategorię. Został obliczony na podstawie czterech zmiennych, którym następnie nadano odpowiednie wagi. W przypadku tej kategorii uznano arbitralnie, że najlepiej o dobrej sytuacji jednostki samorządu terytorialnego świadczą: kwota środków unijnych pozyskanych przez gminę oraz wydatki inwestycyjne. Według regulaminu Rankingu w toku oceny gmin za pomocą GWR diagnozie podlegały również dwie gminy o charakterze powiatów - Zielona Góra oraz Gorzów Wielkopolski - ale nie brały one udziału w konkursie. Zabieg ten miał na celu zwiększenie szans na wygraną gmin o innym statusie. Ze względu na charakter jednostki terytorialnej gminy Zielona Góra oraz Gorzów Wielkopolski uzyskały największe wartości GWR. Wskaźnik dla gminy Zielona Góra osiągnął pułap 4,302203, natomiast dla Gorzowa Wielkopolskiego - 3,217659. Również ponad 3 pkt. uzyskał wskaźnik GWR dla gminy miejskiej Nowa Sól (3,042731), która została zarazem laureatem VI Rankingu Gmin Województwa Lubuskiego. Drugie miejsce zajęła gmina Szprotawa (2,359190) o charakterze miejsko-wiejskim. Na trzecim miejscu uplasowała się gmina miejska Kostrzyn nad Odrą. Jeżeli chodzi o gminy wiejskie, największą wartość wskaźnika uzyskała Zielona Góra z wynikiem 2,287926. Należy zwrócić uwagę na to, jaki jest kontrast pomiędzy wynikami uzyskiwanymi przez gminy miejskie oraz miejsko-wiejskie i wiejskie. W pierwszej dwudziestce gmin o najlepszej sytuacji gospodarczej znalazła się tylko jedna gmina o charakterze wiejskim - wspomniana wcześniej Zielona Góra. Takie wyniki świadczą o gorszej sytuacji gospodarczej gmin o charakterze wiejskim pod kątem obranych kryteriów (dochodów

1 2 VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO budżetowych, wydatków inwestycyjnych, wysokości pozyskanych środków unijnych, zwrotu z podatku PIT i CIT). Taki stan rzeczy może być tłumaczony charakterystyką terenów wiejskich - przeważnie tego rodzaju gminy są zamieszkiwane przez mniejszą liczbę ludności. Dodatkowo mają one inną specyfikę, jeżeli chodzi o częstotliwość występowania firm oraz ich profile, co może skutkować mniejszymi wpływami ze zwrotu podatku PIT oraz CIT, a także ogólnego dochodu gminy. 2.. INDEKS AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ Kolejnym wskaźnikiem, na którego podstawie możliwa była ocena gmin przez pryzmat ich aktywności gospodarczej, był Indeks Aktywności Gospodarczej (IAG). Jako podstawa do obliczenia wartości tego wskaźnika posłużyły dwa wskaźniki cząstkowe, obliczone za pomocą danych o wydatkach gmin w 2012 roku na promocję oraz wielkości specjalnych stref gospodarczych: WSG - ocena wielkości specjalnych stref gospodarczych WPR - wskaźnik wydatków na promocję. Algorytm: IAG = WSG x 0, + WPR x 0, Tabela nr 2 zawiera wartości wskaźnika IAG dla 10 gmin, w przypadku których była ona największa. INDEKS AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ Gmina Wartość IAG 1. Nowa Sól - gmina miejska 4,318658 2. Słubice 4,26335 3. Bogdaniec 4,170701 4. Gubin - gmina miejska 4,160382 5. Międzyrzecz 4,154517 6. Kostrzyn nad Odrą 4,154275 7. Sulechów 4,14952

VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO 1 8. Gorzów Wielkopolski - gmina miejska 4,138157 9. Bytom Odrzański 4,134913 10. Czerwieńsk 4,129569 Tabela 2. Indeks Aktywności Gospodarczej, opracowany na podstawie ankiet przekazanych przez gminy. Największą wartość wskaźnika składającego się ze zmiennych na podstawie wydatków na promocję oraz oceny potencjału strefy inwestycyjnej uzyskała gmina miejska Zielona Góra (5). Jednak zgodnie, tak jak już wspomniano, z zasadami konkursu podlega ona ocenie, jednak nie bierze udziału w Rankingu jako gmina o innym statusie i specyfice powiatu. Zwycięzcą w dziedzinie aktywności gospodarczej w 2012 roku w ramach VI Rankingu Gmin została gmina miejska Nowa Sól, która jest również laureatem w ramach GWR. Bardzo dobrze w dziedzinie aktywizacji i wspierania przedsiębiorczości na swoim terenie radzą sobie również Słubice oraz Bogdaniec. Warto zwrócić uwagę, że wszystkie gminy, które znalazły się w pierwszej dziesiątce, uzyskały wartości IAG powyżej 4 pkt. Ponadto należy zaznaczyć, że gminy, które uzyskały najwyższe wartości wskaźnika, aż do 14 pozycji kształtowały się powyżej 4 pkt. Wysoka ocena jest uwarunkowana posiadaniem terenów inwestycyjnych w Kostrzyńsko-Słubickiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej, ponieważ według ustalonej metodyki taka gmina otrzymywała 5 pkt. W tym wypadku nie była oceniana aktywność w zakresie posiadanej strefy 1. Najwyższą ocenę w tej kategorii miały możliwość otrzymać również gminy, które nie posiadają terenów w ramach KSSSE, ale ich strefa cechuje się aktywnością. Zatem wskaźnik IAG jest tak skonstruowany, że jego wyniki w dużej mierze zależą od posiadania przez gminy specjalnej strefy ekonomicznej, a szczególnie strefy w KSSSE oraz posiadania minimum trzech inwestorów. Oprócz posiadania strefy kwestią liczącą się podczas obliczania Indeksu była wysokość środków wydatkowanych przez gminy na promocję jednostki. Jeżeli chodzi o tego typu działalność, to wszystkie gminy, które uzyskały wyższe wartości Indeksu, uplasowały się wśród jednostek wydających najwięcej na promocję - najdalej, bo na 27. pozycji znalazł się Czerwieńsk z kwotą 109 945,40 zł. Najwięcej na ten cel przeznaczyły: gmina miejska Zielona Góra (3 346 433,00 zł), miejska Nowa Sól (813 026,00 zł) oraz Słubice (607 377,11 zł). Z uwagi na to, że działania promocyjne na rzecz terytoriów przynależących do poszczególnych gmin postrzegane są jako zwiększające atrakcyjność inwestycyjną, warto przyjrzeć się dobrym praktykom w tej dziedzinie. 1 W rozumieniu liczba aktywnie działających oraz nowo powstałych w 2012 roku działalności gospodarczych.

1 VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Gmina miejska Zielona Góra, podobnie jak Gorzów Wielkopolski, z uwagi na pełnione funkcje oraz wielkość na tle województwa, są najpopularniejszymi miastami województwa lubuskiego. Oprócz popularności, która źródło czerpie z pełnionej funkcji, Zielona Góra znana jest z dorocznej imprezy pn. Winobranie. Oprócz tego gmina działa w kooperacji z Nową Solą oraz Sulechowem w ramach Lubuskiego Trójmiasta. W ramach nadmienionej współpracy od 1 kwietnia 2012 roku realizowany jest projekt pn. Promocja gospodarcza i rozwój terenów inwestycyjnych w obszarze Lubuskiego Trójmiasta. Realizacja przewidziana jest do końca 2013 roku i ma na celu wzrost konkurencyjności gospodarczej południowej części województwa lubuskiego poprzez działania promocyjne Lubuskiego Trójmiasta 2. W ramach przedsięwzięcia wykonywane są takie działania, jak: identyfikacja wizualna oraz strona internetowa, promocja, analiza potencjału gospodarczego, reklama multimedialna, system wystawienniczy, foldery i gadżety reklamowe, organizacja eventów gospodarczych oraz udział w targach. Wydatki całkowite projektu to 1 605 000 zł, zaś kwota dofinansowania z funduszy unijnych wyniosła aż 1 300 500 zł. Współpraca gmin w celu promocji oraz wzrostu atrakcyjności inwestycyjnej regionu jest bez wątpienia dobrą praktyką, ponieważ wykorzystywany jest potencjał nie jednej jednostki, a wszystkich uczestniczących w kooperacji. Warto dodać, że wspomniany powyżej projekt nie jest jedynym realizowanym przez Trójmiasto Lubuskie - od 1 stycznia 2013 do 15 grudnia 2014 zaplanowany jest projekt w ramach Konkursu Dotacji dla jednostek samorządu terytorialnego oraz zrzeszeń jednostek samorządu terytorialnego na działania wspierające podnoszenie dostępności i jakości usług publicznych, w którym udział bierze w sumie 10 gmin (3 wnioskodawców oraz 7 partnerów 3 ). Jeżeli chodzi o promocję gminy Słubice, to można wyróżnić w tym zakresie działalność Słubickiego Miejskiego Ośrodka Kultury, który organizuje różnego rodzaju atrakcje kulturalne, również z udziałem artystów spoza Słubic. Oprócz tego regularnie wydawany jest miesięcznik Gazeta Słubicka - bezpłatny biuletyn samorządowy, który kolportowany jest bezpośrednio do skrzynek pocztowych mieszkańców, a także dostępny jest w nowosolskich urzędach i instytucjach. Warto również wspomnieć o wizytacji jednostki na targach ITB w Berlinie, gdzie Słubice prezentowały się wspólnie z Frankfurtem nad Odrą. Wydarzenie to miało miejsce w marcu 2013 roku, dlatego nie podlegało ocenie konkursowej, jednak jest to dobra praktyka w kategorii promocji, którą należało wyróżnić. 2.. INDEKS WSPIERANIA AKTYWNOŚCI OBYWATELSKIEJ Bardzo ważną sferą działalności gmin, prowadzącą do integracji mieszkańców oraz zwiększającą potencjał kadrowy, jest wspieranie aktywności obywatelskiej. Działalność społeczna na rzecz społeczności lokalnej 2 http://lubuskietrojmiasto.eu/promocja-gospodarcza/, on-line, dostępny w Internacie: 9.10.2013 r. 3 http://lubuskietrojmiasto.eu/potrzeby-i-standarty-uslug-publicznych-w-siedmiu-gminach-wojewodztwa-lubuskiego/, on-line, dostepny w Internecie: 9.10.2013 r.

VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO 1 stanowi inwestycję w ludzi, która w dłuższym czasie zawsze przynosi profity. Dlatego też w ramach Rankingu Gmin wśród trzech głównych kategorii znalazł się Indeks Wspierania Aktywności Obywatelskiej (IAO). Na kategorię IAO złożyły się następujące wskaźniki cząstkowe: WE - wskaźnik wydatków na edukację WN - wskaźnik wydatków na NGO. Algorytm: IAO = WE x 0, + WN x 0, Następna tabela zawiera wartości uzyskane przez poszczególne gminy w kategorii wspierania aktywności obywatelskiej na swoim terenie. INDEKS WSPIERANIA AKTYWNOŚCI OBYWATELSKIEJ Gmina Wartość IAO 1. Żary - gmina miejska 2,832819 2. Sulechów 2,355570 3. Zielona Góra - gmina wiejska 2,343949 4. Wschowa 2,333891 5. Międzyrzecz 2,333686 6. Świebodzin 2,322307 7. Lubsko 2,321371 8. Kostrzyn nad Odrą 2,244671 9. Nowa Sól - gmina miejska 2,237118 10. Czerwieńsk 2,233936 Tabela 3. Indeks Wspierania Aktywności Obywatelskiej, opracowany na podstawie ankiet przekazanych przez gminy. Przyjmuje się, że dobrze wyedukowana ludność jest również bardziej aktywna w sferze działalności społecznej. Jest to przejaw pośredniego działania wspierania aktywności obywatelskiej, dlatego też wskaźnik wydatków na edukację przyjął wagę 0,4. Bardzo ważna w tej dziedzinie w działalności gmin jest pomoc finansowa, dzięki której gminy pomagają organizacjom pozarządowym działać na własnym terenie (0,6).

1 VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Jednostką samorządu terytorialnego, która zwyciężyła w kategorii wspierania aktywności obywatelskiej, jest gmina miejska Żary, która osiągnęła wartość wskaźnika 2,832819. Drugie miejsce zajął Sulechów (2,355570), zaś trzecie - gmina wiejska Zielona Góra (2,343949). Są to jednostki, które uzyskały największe wartości wskaźnika wśród gmin, które podlegały nagradzaniu. Gminy o statusach powiatów, które wedle regulaminu Rankingu nie otrzymują wyróżnień, osiągnęły najwyższe wartości we wspomnianej kategorii - Zielona Góra (5,0) oraz Gorzów Wielkopolski (4,191836). Warto rozważyć ten aspekt działalności jednostek terytorialnych przez pryzmat danych bezwzględnych kwot przeznaczanych przez gminy na wsparcie działalności organizacji pozarządowych. Liderem w zakresie wspierania aktywności obywatelskiej wśród swoich mieszkańców jest gmina miejska na prawach powiatu Zielona Góra. W 2012 roku przeznaczyła na ten cel 8 693 224 zł, czyli najwięcej spośród wszystkich gmin województwa lubuskiego. Druga pod względem aktywności wspierania działalności społecznej jest gmina miejska Gorzów Wielkopolski. W minionym roku na wspieranie NGO przeznaczyła 6 712 706 zł, czyli niewiele mniej niż Zielona Góra. Trzecią co do wysokości kwotę na cele organizacji pozarządowych przekazała gmina miejska Żary - 2 277 055,45 zł. Wszystkie wymienione powyżej trzy gminy są zarazem jedynymi, które w 2012 roku na NGO przeznaczyły kwoty powyżej miliona złotych. Taki stan rzeczy jest wynikiem struktury jednostek pod kątem liczby ludności - Zielona Góra oraz Gorzów Wielkopolski są również jedynymi gminami województwa lubuskiego, które posiadają powyżej 100 tys. mieszkańców. Gmina miejska Żary jest czwartą co liczby ludności jednostką regionu. Struktura gmin pod względem wydatkowania środków na wsparcie organizacji pozarządowych wynika nie tylko z nastawienia proobywatelskiego jednostek, ale również z liczebności mieszkańców. Jest to naturalny czynnik warunkujący - na obszarach, gdzie żyje więcej mieszkańców, w większych skalach występują problemy społeczne oraz osoby, które podejmują aktywność obywatelską w celu poprawienia sytuacji zagrożonych grup. 2.. PRYMUS INNOWACYJNOŚCI Istotnym celem strategii rozwojowych województw Polski jest cyfryzacja instytucji publicznych. Dlatego też wśród dodatkowych kategorii rankingowych znalazł się Prymus Innowacyjności (Cyfryzacji), który miał za zadanie wskazać, które gminy dążą do unowocześnienia oraz ułatwienia życia mieszkańców za pomocą wdrażania rozwiązań innowacyjnych.

VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO 1 Aby zbadać stopień innowacyjności gmin, w kwestionariuszu rankingowym umieszczono 10 pytań o różne aspekty cyfryzacji jednostki oraz działalności urzędu. Następnie gminom przyznawano punkty, w zależności od tego, na ile pytań odpowiedziały twierdząco. Wspomniane pytania dotyczyły następujących aspektów cyfryzacji: Załatwianie drogą elektroniczną spraw meldunkowych Posiadanie jednostki odpowiedzialnej za informatyzację Realizacja szkoleń dla pracowników w zakresie rozwiązań teleinformatycznych Cykliczna ocena wdrożonych rozwiązań teleinformatycznych i analiza ich udoskonalania Szkolenia dla osób zagrożonych wykluczeniem cyfrowym z wykorzystania technologii informatycznych Możliwość elektronicznego udzielania zamówień publicznych Posiadanie elektronicznego systemu informacji przestrzennej, np. GIS Posiadanie punktów bezprzewodowego bezpłatnego Internetu na terenie gminy Posiadanie Elektronicznego Obiegu Dokumentów Posiadanie zatwierdzonego przez radę miasta lub gminy planu inwestycji, na których realizację czynione będą starania o pozyskanie środków z funduszy nowej perspektywy unijnej 2014-2020. Tabela nr 4 zawiera listę gmin, które zdobyły w tej kategorii najwięcej punktów - co oznacza, że stosują na swoim terenie najwięcej innowacyjnych rozwiązań. W przypadku małej rozpiętości możliwych do uzyskania wartości tej kategorii nie było możliwe wyłonienie jednego lidera. Dlatego też pogrupowano gminy, które uzyskały tyle samo punktów. PRYMUS INNOWACYJNOŚCI Gmina Liczba punktów 1. Babimost Drezdenko Kożuchów Łagów Witnica Wschowa 9

1 VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO 2. Nowe Miasteczko Pszczew Sulechów Zielona Góra - gmina miejska Żagań - gmina wiejska 8 3. Gubin - gmina wiejska Gubin - gmina miejska Kargowa Maszewo Świdnica Torzym Zabór 4. Dobiegniew Lipinki Łużyckie Lubrza Łęknica Nowogród Bobrzański Ośno Lubuskie Skąpe Słońsk Stare Kurowo Szczaniec Zielona Góra - gmina wiejska 7 6 Tabela 4. Prymus Innowacyjności, opracowany na podstawie ankiet przekazanych przez gminy. Prymusami Innowacyjności w VI Rankingu Gmin Województwa Lubuskiego zostało sześć gmin, które w 2012 roku stosowały po dziewięć rozwiązań innowacyjnych. Maksymalna liczba zdobytych punktów nie zwiększyła się, nadal czekamy na gminę, która odpowie pozytywnie na wszystkie pytania, natomiast zwiększyła się liczba laureatów powyższej kategorii. Świadczy to pozytywnie o rozwoju cyfryzacji województwa lubuskiego.

VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO 1 Coraz więcej gmin stosuje innowacyjne rozwiązania w pracy swojego urzędu oraz na terenie gminy. Wykres nr 1 przedstawia rozkład liczbowy gmin, które stosują poszczególne rozwiązania na swoim terytorium. Wykres 1. Popularność poszczególnych rozwiązań innowacyjnych wśród gmin - na podstawie ankiet przekazanych przez gminy. Najwięcej jednostek terytorialnych województwa lubuskiego organizuje szkolenia dla urzędników w zakresie rozwiązań teleinformatycznych oraz posiada elektroniczny obieg dokumentów (61). Są to działania, które mają usprawnić oraz ułatwić funkcjonowanie w zakresie urzędów. Ponad połowa gmin posiada jednostkę odpowiedzialną za informatyzację. Jeżeli zaś chodzi o wzrost komfortu

2 0 VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO oraz udogodnienia dla samych mieszkańców, 45 gmin posiada punkty bezpłatnego dostępu do bezprzewodowego Internetu, zaś 33 jednostki organizują szkolenia dla osób zagrożonych wykluczeniem cyfrowym. Inaczej sytuacja kształtuje się, jeżeli chodzi o usprawnienie realizacji spraw urzędowych. Jak się okazuje, tylko 25 gmin przewiduje możliwość elektronicznego udzielania zamówień publicznych. Jeszcze mniej jednostek terytorialnych umożliwia w swoim urzędzie załatwianie spraw meldunkowych drogą elektroniczną. Warto zwrócić uwagę na takie aspekty i w przyszłym okresie planowania zwrócić działania innowacyjne ku usprawnieniu załatwiania spraw urzędowych również po stronie kontrahenta. Tegoroczna VI edycja Rankingu zbiegła się z końcem obecnego okresu programowego na lata 2007-2013. Kolejny okres zaczyna się w 2014 roku, dlatego też w kwestionariuszu znalazło się pytanie o to, czy gmina posiada zatwierdzony plan inwestycji, na których realizację będzie starała się pozyskać środki z perspektywy unijnej na lata 2014-2020. Statystyki dotyczące odpowiedzi na to pytanie są dość niepokojące. Mniej niż połowa, bo tylko 40 gmin ma już plany inwestycyjne, które chce zrealizować dzięki częściowemu sfinansowaniu ze środków unijnych. 2.. EUROPEJSKA GMINA Po wejściu Polski do Unii Europejskiej w maju 2004 roku przed polskimi instytucjami otworzyła się możliwość pozyskiwania środków na cele społeczne w ramach różnorodnych priorytetów, działań oraz szczegółowych poddziałań. To, w jakim stopniu dana gmina wykorzystuje tę możliwość, świadczy o jej sprawności działania. Dlatego też jednym z dodatkowych wskaźników określających działalność jednostki w obszarze aktywności w pozyskiwaniu dofinansowań jest Europejska Gmina. Na potrzeby wyłonienia najsprawniejszej gminy w tej dziedzinie obliczono kwotę dofinansowania, jaką pozyskała w 2012 roku gmina w przeliczeniu na mieszkańca. EUROPEJSKA GMINA Gmina Dofinansowanie z UE per capita (zł) 1. Szlichtyngowa 2680,13 2. Lubrza 1212,36 3. Kolsko 770,18 4 Wójtowie, burmistrzowie oraz prezydenci.

VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO 2 1 4. Szczaniec 766,06 5. Niegosławice 611,33 6. Bobrowice 602,79 7. Bytnica 553,26 8. Zwierzyn 528,19 9. Nowa Sól - gmina miejska 511,60 10. Krzeszyce 501,76 Tabela 5. Europejska Gmina - na podstawie ankiet przekazanych przez gminy. Należy nadmienić, że w przypadku tego wskaźnika były brane pod uwagę również środki pozyskane przez zakłady budżetowe gmin, które zostały powołane w celu realizacji jej zadań. W 2012 roku liderem w dziedzinie pozyskiwania dofinansowania z funduszy unijnych na realizację różnorodnych projektów w przeliczeniu na mieszkańca była gmina miejsko-wiejska Szlichtyngowa - 2 680,13 zł per capita. Na drugim miejscu uplasowała się gmina Lubrza z kwotą 1 212,36 zł na mieszkańca. Warto zauważyć, że gmina Lubrza w V Rankingu Gmin była liderem w dziedzinie pozyskiwania środków unijnych i nadal utrzymała wysoką pozycję - w 2011 roku zdołała pozyskać 3 450,17 zł per capita. W przypadku pozostałych gmin poniżej drugiego miejsca kwoty pozyskanych środków w przeliczeniu na mieszkańca kształtowały się poniżej 1 000 zł. 2.. LIDER SAMORZĄDOWY Ostatnią kategorią konkursową zaliczaną do dodatkowych wskaźników określających sytuację gmin był Lider Samorządowy. Jest to kategoria stosunkowo nowa, ponieważ pierwszy raz została zastosowana w poprzedniej edycji - V Rankingu Gmin Województwa Lubuskiego. Jest to jedyna kategoria o charakterze subiektywnym. W kwestionariuszu ankiety dla gmin znalazła się prośba o to, aby przedstawiciele danej jednostki samorządu terytorialnego 4 wskazali gminy, które ich zdaniem przez pryzmat wszystkich aspektów oceny funkcjonują najlepiej. Ocena miała zostać dokonana w dwóch kategoriach: gmin wiejskich oraz gmin miejskich i miejsko-wiejskich, z zastrzeżeniem, że nie można wskazywać własnej jednostki samorządu terytorialnego.

2 2 VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Punkty dla wszystkich gmin zostały zsumowane następująco: każda gmina otrzymała sumę punktów wielokrotności wskazania na I miejscu razy 3, na II miejscu - razy 2 oraz na III miejscu - razy 3. LIDER SAMORZĄDOWY Gmina Liczba punktów GMINY WIEJSKIE 1. Deszczno 36 2. Świdnica 35 3. Bogdaniec 22 4. Zielona Góra Trzebiechów 5. Górzyca Lubrza 19 17 GMINY MIEJSKIE ORAZ MIEJSKO-WIEJSKIE 1. Nowa Sól 61 2. Bytom Odrzański 34 3. Sulechów 25 4. Witnica 23 5. Babimost 16 Tabela 6. Lider Samorządowy, opracowany na podstawie ankiet przekazanych przez gminy. Jest to ciekawa kategoria, ponieważ wyniki uzyskane w jej ramach można zestawić z wymiernymi wskaźnikami liczbowymi. Dzięki niej możemy się dowiedzieć, czy opinie samorządowców pokrywają się z rzeczywistą sytuacją poszczególnych gmin. Jak można wywnioskować z danych zawartych w tabeli nr 6, opinie na temat gmin pokrywają się częściowo z wartościami wskaźników uzyskanych przez poszczególne gminy. Gmina miejska Nowa Sól, która jest laureatem tegorocznego VI Rankingu Gmin, również w subiektywnej kategorii otrzymała

VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO 2 największą liczbę punktów (61) i została wybrana przez pozostałe jednostki Liderem Samorządowym w kategorii gmin miejskich i miejsko-wiejskich. Natomiast w grupie gmin wiejskich liderem zostało Deszczno (36), prześcigając o jeden punkt Świdnicę (35). Może być to wynik zaskakujący, ponieważ gmina, która wygrała w tej kategorii w GWR, uplasowała się poza pierwszą dziesiątką gmin wiejskich z wysokością wskaźnika 2,071155, natomiast Świdnica w tej samej kategorii zajęła czwarte miejsce (2,157286). Należy nadmienić, że na typy poszczególnych gmin mogą mieć wpływ czynniki takie jak: sympatia, bliskość, stosunki pomiędzy poszczególnymi jednostkami terytorialnymi. Jednak jest to kategoria o tyle ciekawa, że można za jej pomocą badać aspekty oraz strukturę jednostek terytorialnych województwa lubuskiego, której nie da się określić w liczbach. Dzięki temu wskaźnikowi można również zdiagnozować wizerunek poszczególnych gmin.

2 VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO. PORÓWNANIE WYNIKÓW VI RANKINGU GMIN Z WYNIKAMI Z POPRZEDNICH EDYCJI.1. EDYCJE RANKINGU GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Tegoroczna edycja przedsięwzięcia jest już szóstym wydaniem Rankingu Gmin Województwa Lubuskiego. Celem cyklicznego konkursu jest diagnoza kierunków oraz poziomu rozwoju całego regionu, a także jego poszczególnych jednostek terytorialnych. Wszystkie edycje odbywały się w podobnych terminach, a ogłoszenie wyników odbywało się w drugiej połowie roku. Pierwsza edycja konkursu odbyła się w 2008 roku i obejmowała ocenę gmin województwa lubuskiego za działalność z 2007 roku. Organizatorem pierwszej, jak i kolejnych trzech edycji konkursu było Stowarzyszenie Dialog-Współpraca-Rozwój. W 2012 roku po raz pierwszy nastąpiła zmiana - V Ranking Gmin Województwa Lubuskiego zorganizowała firma EU-Consult Sp. z o.o. z Gdańska. Za organizację obecnej, szóstej już edycji, odpowiada konsorcjum złożone z dwóch firm: Gromadzki Doradztwo i Konsulting Robert Gromadzki oraz mającej już doświadczenie na tym polu Eu-Consult..2. GŁÓWNE KLASYFIKACJE RANKINGOWE.2.1. GŁÓWNY (PODSTAWOWY) WSKAŹNIK RANKINGOWY Podstawą wyłonienia zwycięzcy we wszystkich edycjach Rankingu Gmin jest główny wskaźnik, zwany również podstawowym. Tabela nr 7 zawiera zestawienie czterech najwyższych wartości wskaźników osiąganych przez gminy w czasie ostatnich sześciu lat. GŁÓWNY (PODSTAWOWY) WSKAŹNIK RANKINGOWY I RANKING GMIN za 2007 rok II RANKING GMIN za 2008 rok III RANKING GMIN za 2009 rok Gmina PWR Gmina PWR Gmina PWR 1. Łęknica 3,82 1. Świdnica 3,74 1. Czerwieńsk 4,25 2. Zielona Góra - gmina miejska 3,7 2. Krzeszyce 3,67 2. Skąpe 3,8

VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO 2 3. Kostrzyn 3. Zielona Góra 3,35 nad Odrą - gmina miejska 3,37 3. Świdnica 3,68 4. Żary - gmina miejska 3,34 4. Łęknica 3,25 - - IV RANKING GMIN V RANKING GMIN VI RANKING GMIN za 2010 rok za 2011 rok za 2012 rok Gmina PWR Gmina GWR Gmina GWR 1. Lubrza 4,51 1 5. Żary - gmina 1 6. Nowa Sól 2,74 miejska - gmina miejska 3,04 2. Łagów 3,34 2. Nowa Sól - gmina miejska 2,68 2. Szprotawa 2,359 3. Babimost 3,25 3. Witnica 2,52 3. Kostrzyn nad Odrą 2,357 - - 4. Kostrzyn nad Odrą 2,5 4. Lubsko 2,33 Tabela 7. Porównanie wyników Głównego (Podstawowego) Wskaźnika Rankingowego, opracowane na podstawie ankiet przekazanych przez gminy w latach 2008-2013. Należy zaznaczyć, że podczas czterech pierwszych edycji Rankingu Gmin podstawowa kategoria nosiła nazwę Podstawowego Wskaźnika Rankingowego, jednak od piątej edycji nazywa się Główny Wskaźnik Rankingowy. Niemniej we wszystkich przypadkach został on obliczony za pomocą przystającego algorytmu w celu możliwości późniejszych porównań i zestawień. Na potrzeby przejrzystości analitycznej porównano pierwsze czwórki gmin, które zdobywały najwyższe wartości głównego wskaźnika w czasie sześciu lat. Warto porównać i zwrócić uwagę na to, jak konfiguracje pierwszych czterech miejsc zmieniały się w czasie sześciu lat. Na podstawie danych za 2007 rok obliczono, że najlepiej prosperującą gminą jest Łęknica. Gmina ta pojawiła się na czwartej pozycji jeszcze w jednym zestawieniu, rok później, by już więcej na podium nie wrócić. Na uwagę zasługuje regularność pojawiania się w pierwszej czwórce gminy Kostrzyn nad Odrą - na sześć edycji znalazła się wśród najlepszych gmin trzy razy - oraz gminy miejskiej Żary, która wśród topowych jednostek znalazła się dwukrotnie, przy czym rok temu została laureatem 5 Według regulaminu Rankingu Gmin gminy o statusie powiatów (Zielona Góra, Gorzów Wielkopolski) w V i VI edycji nie były nagradzane. W V edycji gmina Zielona Góra uzyskała wartość wskaźnika 4,51, zaś Gorzów Wielkopolski - 4,22. 6 W VI edycji gmina miejska Zielona Góra uzyskała wartość wskaźnika 4,3, zaś Gorzów Wielkopolski - 3,22.

2 VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO V Rankingu Gmin. Warto zauważyć, że najczęściej i średnio najlepsze wyniki w kategorii podstawowej uzyskiwała gmina miejska Zielona Góra, która według regulaminu podlega ocenie, ale nie jest nagradzana..2.2. INDEKS AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ (WSKAŹNIK NASTAWIENIA PROGOSPODARCZEGO) Obecny Indeks Aktywności Gospodarczej, a niegdyś Wskaźnik Nastawienia Progospodarczego, stanowi kategorię opartą na ocenie jakości i wielkości specjalnych stref ekonomicznych oraz wydatkach na promocję gminy. W przypadku środków przeznaczonych na promocję chodzi o potencjał przyciągania potencjalnych inwestorów. Przedstawione zestawienie obejmuje pierwsze pozycje laureatów danych kategorii w celu ujednolicenia przedstawionych danych. Przy laureatach w ramach Wskaźnika Nastawienia Progospodarczego za lata 2008-2010 nie widnieją uzyskane przez nich wartości, ponieważ nie zostały opublikowane w raportach. INDEKS AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ (WSKAŹNIK NASTAWIENIA PROGOSPODARCZEGO) I RANKING GMIN za 2007 rok II RANKING GMIN za 2008 rok III RANKING GMIN za 2009 rok Gmina Gmina Gmina Nagroda dla najbardziej promującej się gminy wiejskiej: 1. Lubrza 1. Kostrzyn nad Odrą 1. Nowa Sól - gmina miejska IV RANKING GMIN za 2010 rok V RANKING GMIN za 2011 rok VI RANKING GMIN za 2012 rok Gmina Gmina IAG Gmina IAG 1. Międzyrzecz 1. Nowa Sól - gmina miejska 4,65 1. Nowa Sól - gmina miejska 4,32 Tabela 8. Porównanie wyników w kategorii Aktywności Gospodarczej, opracowane na podstawie ankiet przekazanych przez gminy w latach 2008-2013.

VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO 2 Jak można wywnioskować po zestawieniu liderów w kategorii aktywności gospodarczej jednostek samorządów terytorialnych, prym w tej dziedzinie w województwie lubuskim wiedzie gmina miejska Nowa Sól - tegoroczny laureat Rankingu. Warto zauważyć, że wszystkie gminy, które kiedykolwiek były liderami w ramach tego wskaźnika, posiadają na swoim terenie specjalne strefy ekonomiczne, które bez wątpienia przyciągają inwestorów i czynią dany teren atrakcyjniejszym pod względem ekonomicznym. Drugim istotnym czynnikiem mającym wpływ na wysoką pozycję w tej kategori jest wysokość środków przeznaczanych na promocję gminy. Przyjmuje się, że gmina podejmująca działania marketingowe ma większe szanse na bycie dostrzeżoną przez potencjalnego inwestora. Bardzo ważne jest też stosowanie przez gminy preferencyjnych warunków dla nowo powstających firm, co też czynią gminy Kostrzyn nad Odrą oraz gmina miejska Nowa Sól 7. Warto nadmienić, że dwie spośród nagradzanych w kategorii gmin - Kostrzyn nad Odrą i Nowa Sól - posiadają na swoim terenie strefę w ramach Kostrzyńsko-Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. K-SSSE stanowi jedną z największych i najszybciej rozwijających się specjalnych stref ekonomicznych w Polsce. Zapewnia komfortowe oraz opłacalne dla przedsiębiorców warunki inwestycji, dlatego też jest magnesem na potencjalnych inwestorów. Można zaryzykować stwierdzenie, że przynależność do K-SSSE w dłuższym wymiarze czasowym zwiększa atrakcyjność inwestycyjną, a także wzmacnia pozycję gospodarczą gminy. W I edycji Rankingu Gmin nie przyznawano jeszcze nagrody w tej dziedzinie. Wyróżniono natomiast spośród gmin wiejskich jednostkę najbardziej siebie promującą - została nią Lubrza..2.. INDEKS WSPIERANIA AKTYWNOŚCI OBYWATELSKIEJ (WSKAŹNIK KAPITAŁU LUDZKIEGO) Wskaźnik Wspierania Aktywności Obywatelskiej oraz Wskaźnik Kapitału Ludzkiego opierają się na dwóch kluczowych kwestiach związanych z aktywnością gmin: wydatkach na edukację, czyli inwestycjach w kapitał ludzki, oraz wydatkach na organizacje pozarządowe (NGO) funkcjonujące w sferze działalności społecznej. Tabela nr 9 zawiera zestawienie liderów w kategorii wspierania aktywności obywatelskiej oraz inwestycji w edukację. Tak jak w przypadku porównania Indeksu Aktywności Gospodarczej, w tabeli nie ma wartości wskaźników dla gmin od II do IV edycji. 7 Dane z kwestionariuszy ankiet gmin z VI Rankingu Gmin. Stan na sierpień 2013 r., deklaracje za 2012 r.

2 VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO INDEKS WSPIERANIA AKTYWNOŚCI OBYWATELSKIEJ (WSKAŹNIK KAPITAŁU LUDZKIEGO) I RANKING GMIN za 2007 rok II RANKING GMIN za 2008 rok III RANKING GMIN za 2009 rok Gmina Gmina Gmina IAG - 1. Gorzów Wielkopolski - gmina miejska 1. Gorzów Wielkopolski - gmina miejska 4,22 IV RANKING GMIN za 2010 rok V RANKING GMIN za 2011 rok VI RANKING GMIN za 2012 rok Gmina Gmina IAG Gmina IAG 1. Kożuchów 1. Żary - gmina miejska 2,87 1. Żary - gmina miejska 2,83 Tabela 9. Porównanie wyników w kategorii Wspierania Aktywności Obywatelskiej (Kapitał Ludzki), opracowane na podstawie ankiet przekazanych przez gminy w latach 2009-2013. Od dwóch lat w kategorii wspierania aktywności obywatelskiej prym wiedzie gmina miejska Żary. W 2012 roku przeznaczyła na wsparcie dla organizacji pozarządowych 2 277 055,45 zł. Jest to trzecia co do wielkości kwota - dwie pierwsze pozycje zajęły nienagradzane według regulaminu gminy miejskie Zielona Góra (8 693 224 zł) oraz Gorzów Wielkopolski (6 712 706 zł)... DODATKOWE KLASYFIKACJE RANKINGOWE..1. PRYMUS INNOWACYJNOŚCI Podczas opracowywania metodyki badania dla V Rankingu Gmin, po konsultacjach z jednostkami samorządu terytorialnego, biorąc pod uwagę postęp technologiczny, który jest udziałem wszystkich regionów Polski, postanowiono zbadać zaawansowanie cyfrowe gmin województwa lubuskiego.

VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO 2 Zoperacjonalizowano 8 pojęcia zaawansowania cyfrowego w kontekście jednostek samorządów terytorialnych, a następnie w kwestionariuszu dla gmin umieszczono 10 pytań dotyczących innowacyjnych rozwiązań: Załatwianie drogą elektroniczną spraw meldunkowych Posiadanie jednostki odpowiedzialnej za informatyzację Możliwość załatwienia drogą elektroniczną formalności związanych z ewidencją działalności gospodarczej (V RANKING GMIN) Realizacja szkoleń dla pracowników w zakresie rozwiązań teleinformatycznych Cykliczna ocena wdrożonych rozwiązań teleinformatycznych i analiza ich udoskonalania Szkolenia dla osób zagrożonych wykluczeniem cyfrowym z wykorzystania technologii informatycznych Możliwość elektronicznego udzielania zamówień publicznych Posiadanie elektronicznego system informacji przestrzennej, np. GIS Posiadanie punktów bezprzewodowego, bezpłatnego Internetu na terenie gminy Posiadanie Elektronicznego Obiegu Dokumentów Posiadanie zatwierdzonego przez radę miasta lub gminy planu inwestycji, na których realizację czynione będą starania o pozyskanie środków z funduszy nowej perspektywy unijnej 2014-2020 (VI RANKING GMIN). Podczas układania pytań do kwestionariusza na potrzeby VI Rankingu, zmodyfikowano nieco ich kształt i dostosowano do zbliżającej się zmiany unijnych perspektyw programowych. Aby móc porównywać wyniki, zrezygnowano z pytania o możliwość załatwiania drogą elektroniczną formalności związanych z ewidencją działalności gospodarczej. Powodem była również możliwość rejestracji działalności bezpośrednio przez Centralny Rejestr Ewidencji. Dodane natomiast zostało pytanie o posiadanie zatwierdzonego przez radę miasta lub gminy planu inwestycji, na których realizację czynione będą starania o pozyskanie środków z funduszy nowej perspektywy unijnej 2014-2020. 8 Przełożono na wskaźniki mierzalne.

0 VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Tabela nr 10 zawiera porównanie liderów V oraz VI Rankingu Gmin w dziedzinie informatyzacji. PRYMUS INNOWACYJNOŚCI V Ranking Gmin VI Ranking Gmin za 2011 rok za 2012 rok Gmina Liczba punktów Gmina Liczba punktów 1. Babimost Drezdenko 1. Babimost Wschowa 9 Kożuchów Łagów 9 Witnica Wschowa 2. Zielona Góra - gmina miejska Deszczno Kożuchów Zabór Kargowa Cybinka Łęknica 8 2. Nowe Miasteczko Pszczew Sulechów Zielona Góra - gmina miejska Żagań - gmina wiejska 8 Żagań - gmina wiejska 3. Sulechów 3. Gubin - gmina wiejska Gorzów Wielkopolski Gubin - gmina miejska Łagów Gubin - gmina wiejska Kargowa Rzepin 7 Maszewo 7 Bogdaniec Świdnica Kostrzyn nad Odrą Torzym Żagań - gmina miejska Zabór Tabela 10. Porównanie wyników w kategorii Prymus Innowacyjności, opracowane na podstawie ankiet przekazanych przez gminy w latach 2012-2013.

VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO 1 Wyniki Prymusa Innowacyjności świadczą pozytywnie o tendencji w obszarze cyfryzacji wśród gmin województwa lubuskiego. Fakt, że w tegorocznej edycji Prymusów jest więcej niż w zeszłym roku, a liderzy z VI edycji utrzymali swoje pozycje, jest przejawem dynamicznego rozwoju coraz większej liczby gmin w kierunku rozwoju informatycznego...2. EUROPEJSKA GMINA Wskaźnik Europejska Gmina opierał się na obliczeniach ilości środków z funduszy europejskich pozyskanych przez gminę per capita. Jest to ważny czynnik świadczący o sprawności funkcjonowania gmin oraz umiejętności pozyskiwania środków na finansowanie gminnych inwestycji, rozpatrywany był co roku, dlatego też możliwe jest jego porównanie w perspektywie czasowej. Tabela nr 11 zawiera zestawienie kwot uzyskanych w przeliczeniu na mieszkańca. EUROPEJSKA GMINA I RANKING GMIN za 2007 rok II RANKING GMIN za 2008 rok III RANKING GMIN za 2009 rok Gmina UE/per capita Gmina UE/per capita Gmina Największa zmiana/ wzrost 9 1. Łęknica 1 434 1. Krzeszyce 527 1. Czerwieńsk 947 2. Bojadła 1 017 2. Łęknica 372 2. Iłowa 648 3. Górzyca 800 3. Rzepin 286 3. Dobiegniew 636 IV RANKING GMIN za 2010 rok V RANKING GMIN za 2011 rok VI RANKING GMIN za 2012 rok Gmina UE/per capita Gmina UE/per capita Gmina UE/per capita 1. Lubrza 2 863 1. Lubrza 3 450,17 1. Szlichtyngowa 2 680,13 2. Łagów 1 767 2. Stare Kurowo 1 243,98 2. Lubrza 1 212,36 3. Lubniewice 1 202 3. Łagów 1 086,07 3. Kolsko 770,18 Tabela 11. Porównanie wyników w kategorii Europejska Gmina, opracowane na podstawie ankiet przekazanych przez gminy w latach 2008-2013. 9 W Raporcie z III Rankingu Gmin opublikowane zostały kwoty, lecz różnice pozyskanych środków per capita w stosunku do roku poprzedniego.

2 VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Liderem w kategorii wielkości pozyskanych środków unijnych na mieszkańca w VI edycji konkursu została Szlichtyngowa z wynikiem 2 680 zł. Natomiast w czasie ostatnich trzech lat należy zwrócić uwagę na bardzo dobrze sobie radzącą w tej dziedzinie gminę Lubrza. W zestawieniu gmin, którym udało się za dany okres pozyskać najwięcej środków, dwukrotnie pojawiają się gminy Łęknica oraz Łagów. Można uznać, że wszystkie, które zostały wymienione w powyższej tabeli, powinny zostać uznane za gminy sukcesu w dziedzinie pozyskiwania środków unijnych na własne inwestycje.... LIDER SAMORZĄDOWY Lider Samorządowy jest stosunkowo nową kategorią. Pierwszy raz wspomniany wskaźnik został zastosowany w 2012 roku podczas V Rankingu Gmin. Wówczas w kwestionariuszu ankiety przeznaczonej dla gmin zawarto pytanie o to, jakie gminy w dwóch kategoriach, wiejskich oraz miejskich i miejsko wiejskich, zdaniem przedstawicieli jednostek samorządów lokalnych najlepiej funkcjonują. Pytanie było skierowane do wójtów, burmistrzów oraz prezydentów miast. Istotą Lidera Samorządowego jest jego charakter subiektywny. Pozostałe kategorie oparte są na wymiernych danych liczbowych, dlatego Lider stanowi wyjątek. Dzięki tej kategorii możemy czerpać wiadomości na temat dwóch aspektów specyfiki województwa lubuskiego: struktury sympatii pomiędzy gminami w regionie struktury wizerunkowej gmin regionu. Subiektywna wzajemna ocena jednostek samorządów terytorialnych służy wymianie pomiędzy gminami dobrych praktyk oraz wzajemnych doświadczeń. Ponadto może służyć promocji atrakcyjnych dla inwestorów regionów. Każda gmina miała możliwość wskazania w kwestionariuszu ankiety po trzy gminy z kategorii: 1) gminy wiejskie 2) gminy miejskie, gminy miejsko-wiejskie. Następnie podliczano liczbę wskazań poszczególnych gmin oraz przyznawano im punkty: 3 pkt. dla gmin wskazanych na pierwszym miejscu, 2 pkt. dla wskazanych na drugim miejscu oraz 1 pkt. dla wskazanych na trzecim miejscu. Należy zaznaczyć, że według regulaminu nie można było wskazywać własnej jednostki.

VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Tabela nr 12 zawiera laureatów w kategorii Lider Samorządowy za lata 2011 oraz 2012 (V oraz VI Ranking Gmin). LIDER SAMORZĄDOWY 2011 rok (V Ranking Gmin) 2012 rok (VI Ranking Gmin) GMINY WIEJSKIE 1. Deszczno - 32 pkt. 1. Deszczno - 36 pkt. 2. Świdnica - 31 pkt. 2. Świdnica - 35 pkt. 3. Bogdaniec - 26 pkt. 3. Bogdaniec - 22 pkt. GMINY MIEJSKIE I MIEJSKO-WIEJSKIE 1. Nowa Sól - 55 pkt. 1. Nowa Sól - 61 pkt. 2. Witnica - 46 pkt. 2. Bytom Odrzański - 34 pkt. 3. Bytom Odrzański - 27 pkt. 3. Sulechów - 25 pkt. Tabela 12. Porównanie wyników w kategorii Lider Samorządowy, opracowane na podstawie ankiet przekazanych przez gminy w latach 2012-2013. Jak się okazuje, opinie samorządowców względem innych gmin, przynajmniej w ciągu ostatnich dwóch lat, nie uległy znacznej zmianie. Ocena działalności gmin wiejskich za rok 2012 była dokładnie taka sama jak za 2011. Na pierwszym miejscu w obu przypadkach znalazła się gmina Deszczno, na drugim Świdnica, zaś na trzecim - Bogdaniec. Jeżeli chodzi o pozycje w kategorii gmin wiejskich w ramach GWR, to najwyżej, bo na czwartej pozycji spośród wymienionych gmin uplasowała się gmina Świdnica. Jeśli mowa o gminach miejskich oraz miejsko-wiejskich, to konfiguracja pozycji zajętych w kategorii od 2011 roku nieco się zmieniła. Na pierwszym miejscu niezmiennie jest Nowa Sól. Podobna sytuacja ma miejsce również w przypadku gminy Bytom Odrzański - od dwóch edycji Rankingu plasuje się na podium.

VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO. OGÓLNA SYTUACJA GOSPODARCZA GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO.1. PODSTAWOWE KRYTERIUM KLASYFIKACJI GMIN Podstawowe Kryterium Klasyfikacji Gmin (BASIC INDEX) to kategoria najbardziej ogólna ze wszystkich, biorąca pod uwagę rząd wskaźników świadczących o ogólnej sytuacji gospodarczej jednostek terytorialnych. Obliczana jest za pomocą rangowania, a w jej ramach rozważane są następujące dziedziny: 1. Kapitał ludzki 2. Wysokość zwrotu podatku CIT i PIT w przeliczeniu na 1 mieszkańca Pozytywny wpływ na rozwój 3. Wpływy z opłat lokalnych w przeliczeniu na 1 mieszkańca 4. Współpraca z biznesem oraz zachęty dla biznesu i inwestorów 5. Ilość inwestycji z udziałem BIZ 6. Wysokość budżetu przeznaczona na inwestycje z zakresu ochrony środowiska 7. Pozyskane środki unijne w przeliczeniu na 1 mieszkańca - z uwzględnieniem środków pozyskanych przez zakłady budżetowe gminy 8. Wartość inwestycji ze środków własnych gminy 9. Wydatki gminy na edukację pomniejszone o subwencję oświatową 10. Wydatki gminy na promocję Negatywny wpływ na rozwój 11. Wysokość deficytu budżetowego gminy 12. Zadłużenie gminy 13. Świadczenia socjalne gminy 14. Zmiana liczby bezrobotnych.

VI RANKING GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Tabela nr 13 zawiera wyniki rangowania oraz miejsca, które zostały przypisane do poszczególnych gmin. PODSTAWOWE KRYTERIUM KLASYFIKACJI GMIN (BASIC INDEX) Miejsce Liczba punktów Gmina 1 730 Krosno Odrzańskie 2 677 Zielona Góra - gmina wiejska 3 660 Żary - gmina miejska 4 649 Żary - gmina wiejska 5 642 Świdnica 6 639 Lubrza 7 636 Kostrzyn nad Odrą 8 627 Międzyrzecz 9 626 Zbąszynek 10 618 Bobrowice 11 608 Bytnica 12 601 Babimost 601 Gorzów Wielkopolski - gmina miejska 13 574 Kłodawa 14 567 Witnica 15 561 Wschowa 16 561 Zielona Góra - gmina miejska 17 560 Bogdaniec 18 558 Nowogród Bobrzański 558 Sulechów 19 548 Sulęcin 20 538 Strzelce Krajeńskie