G Rocznik. niewski. Folia terrum gymevensis

Transkrypt

1 G Rocznik niewski Folia terrum gymevensis4-1 -

2 Wydawca: Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna im. ks. Fabiana Wierzchowskiego w Gniewie Plac Grunwaldzki 16/ Gniew tel ; biblioteka.gniew@onet.eu NIP REGON

3 Słowo wstępne Bogdan Badziong, burmistrz miasta i gminy Gniew Drodzy Czytelnicy! Rok 2007 to czas, kiedy mieliśmy przyjemność przeżywać jubileusze trzech ważnych instytucji z różnych dziedzin życia społecznego, które znacząco wpisały się w kształtowanie tożsamości mieszkańców Ziemi Gniewskiej. Są nimi Bank Spółdzielczy, Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna oraz Orkiestra Dęta. Bank Spółdzielczy założony w 1907 roku jeszcze w czasach zaboru pruskiego był instytucją finansową. Działał w różnych systemach politycznych, ekonomicznych i przechodził liczne zmiany organizacyjne. Poznając jego dzieje, można stwierdzić, że zawsze pracował na rzecz społeczności lokalnej i dzielił jej radości oraz troski. Poprzez działalność nie tylko finansową utożsamiał się z mieszkańcami, a poprzez nich z Ziemią Gniewską. Biblioteka założona w 1947 roku nawiązywała do tradycji Towarzystwa Czytelni Ludowych z okresu zaborów i II Rzeczpospolitej, instytucji kształtującej tożsamość narodową. Przez wiele lat działalności za pośrednictwem książki biblioteka była obecna w naszych domach. Jednocześnie poprzez upowszechnianie materiałów i wydawnictw o regionie kształtowała tożsamość z miastem, gminą i Kociewiem. Orkiestra Dęta powstała w 1987 roku towarzyszyła mieszkańcom tej ziemi w uroczystościach patriotycznych, religijnych i narodowych. Była zawsze tam, gdzie działo się coś ważnego dla mieszkańców. Szczególnie zasłużyła się tzw. Janowym graniem w imieniny Jana przed domami Janów i Janin z Ziemi Gniewskiej. Kontynuowała w ten sposób starą tradycję nawiązującą do czasów króla Jana III Sobieskiego, któremu muzykanci grali podczas imienin obchodzonych na Zamku w Gniewie. W ten sposób orkiestra poprzez muzykę kształtowała naszą tożsamość z małą ojczyzną. Tak więc, te trzy instytucje łączy wspólna cecha, czyli działalność na rzecz społeczności lokalnej i wpływ na kształtowanie tożsamości mieszkańców z ziemią ojców. W jubileuszowym roku 2007 życzę im dobrego rozwoju opartego na tradycji i dorobku osób, które je współtworzyły

4 Mam nadzieję, że to wydawnictwo zachęci Was, Drodzy Czytelnicy, do dalszego poszukiwania dokumentów, zdjęć i wspomnień dotyczących banku, biblioteki i orkiestry. Serdecznie dziękuję autorom opracowań, instytucjom, które wsparły to wydawnictwo i dyrekcji Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej za wydanie. Niech ten rocznik trafi do naszych domów, szkół i organizacji. Niech kształtuje nasze związki z Ziemią Gniewską i pokazuje pracę ludzi tych instytucji, którzy na tej ziemi zostawili cząstkę swojego życia. Burmistrz Miasta i Gminy Gniew Bogdan Badziong - 4 -

5 Historia Banku Spółdzielczego w Gniewie - 5 -

6 Ciągle aktualne hasła dotyczące promowania oszczędzania z pięknie wydanej książeczki oszczędnościowej z 1938 r. Historia polskiej spółdzielczości bankowej jest istotnym elementem naszej historii gospodarczej i w tę historię wpisał się również Bank Spółdzielczy w Gniewie. Początki Banku Spółdzielczego w Gniewie sięgają lat , kiedy to z inicjatywy Juliusza Kraziewicza uznanego za założyciela kółek rolniczych w Polsce, (pierwsze z nich powstało w Piasecznie k/gniewa w październiku 1862r.) w grudniu 1864 powołano w ścisłej więzi z Towarzystwem Rolniczym w Piasecznie Spółkę Pożyczkową w Gniewie. Działalność rozpoczęła ona w dniu 12 stycznia 1865r. i działała najprawdopodobniej do Była faktycznie pierwszą spółką pożyczkową na Pomorzu, brak jednak jednoznacznych dokumentów do kiedy istniała i w jakich okolicznościach uległa likwidacji. Udokumentowana historia Banku rozpoczyna się od dnia 7 maja 1907r., kiedy to w Sądzie Grodzkim w Gniewie pod nr 7 został zarejestrowany Bank spółka zapisana z nieograniczoną odpowiedzialnością. Brak nazwy Banku oraz miejscowości to efekt nierejstrowania przez ówczesne władze polskich nazw. Nazwa Bank Ludowy Gniew Pomorze pojawiła się dopiero w 1927r. Założycielem a jednocześnie kierownikiem, członkiem Zarządu, księgowym i kasjerem był przez 21 lat Paweł Tolik, syn gospodarza z Janowa, który aż do śmierci w 1936r. pełnił funkcję członka Zarządu i etatowego pracownika. Deklaracja przystąpienia na członka Banku w Gniewie z 14 sierpnia 1907 r. w dwóch językach

7 - 7 -

8 Z tego okresu należy wymienić Franciszka Czarnowskiego członka zarządu, będącego również z-cą prezesa Towarzystwa Rolniczego w Piasecznie a także czołowym działaczem polskiej Straży Ludowej oraz pierwszym starostą utworzonego w 1920r. powiatu gniewskiego, jak również miejscowego kupca Jana Antoniego Kleina, który przez 26 lat pełnił funkcje społeczne w Banku a od członka Rady Nadzorczej. Siedzibą Banku była kamienica przy ul. Rynek 34, a najprawdopodobniej w latach została przeniesiona do obecnie zajmowanego budynku, który w 1930r. odkupiono Książeczka oszczędnościowa Książeczka członka Banku

9 Bilans Banku za rok

10 od Pawła Tolika za kwotę ,20zł. Mieściła się w nim także Kasa Chorych i Urząd Skarbowy. Z najdawniejszych lat nie zachował się żaden dokument oprócz 227 deklaracji członkowskich. Pierwsze dane liczbowe pochodzą z 1925r., a bilans z 1927r. i na ich podstawie można Bank w Gniewie zakwalifikować do niedużych spółdzielni. Lata `20. ubiegłego stulecia to okres trudny dla Banków ze względu na spadek produkcji przemysłu i rolnictwa, zubożenie gospodarstw rolnych, zachwianie równowagi rynkowej i spadek wartości pieniądza. Mimo tego już w latach r. następuje stopniowy rozwój. Wzrasta zatrudnienie do 3 osób, a przewodnictwo Banku obejmuje w 1928r. Aleksander Kozłowski. W sprawozdaniu do bilansu za 1930r. mówiono spółdzielnia nasza mimo ciężkiego kryzysu i z tem połączonej niewypłacalności części dłużników stoi na mocnych podstawach i kapitały choć w nie tak szybkim tempie jak w latach ubiegłych to jednak stale wzrastają. W 1932r. syganlizowane już są wzrastające trudności jako skutki wzmagającego się kryzysu (w 93% wszystkich kredytów rolniczych wystąpiły trudności ze spłatą) i bank po raz pierwszy zanotował stratę. Szybkie działania mające przeciwdziałać trudnościom, rozkładanie długów na długoletnie raty, procesy konwersyjne, pozwoliły na przetrwanie, a fundusze Banku w tym okresie przekraczały średnie w województwie pomorskim. W 1936r. zmarł Paweł Tolik. W skład Zarządu wchodzili:aleksander Kozłowski, Brunon Ludwig, Antonii Nowacki. Pracownicy etatowi to oprócz A. Kozłowskiego, Gertruda Rezmerówna. Radzie Nadzorczej przewodniczył po Janie Kleinie do wybuchu wojny Marcin Gogołkiewicz Warto podkreślić postawę ówczesnych władz Banku, które zawsze dbały o polskość, a nawet w przededniu wojny w 1939r. osobom ubiegającym się o członkostwo i kredyt w Banku w ankiecie zadawano pytanie: Czy tenże jest Polakiem i godnym zaufania. W dniu 3 września 1939r. Gniew został zajęty przez wojska hitlerowskie. Nieomal niezwłocznie rozpoczęło się tępienie Polaków. Wśród ofiar znaleźli się również działacze bankowi. W 1939r. zginęli Emil Ponczek, Brunon Ludwig, Roman Wiese, oraz ks. Kazimierz Wojtaszewski. Nakaz zajęcia majątku ruchomego i nieruchomego oraz ksiąg bankowych

11 List przewozowy na 2 skrzynie dokumentów bankowych.

12 Wykaz należności ludności polskiej sporządzony przez Niemców. Władze hitlerowskie zdecydowały o ustanowieniu Zarządu Komisarycznego nad Bankiem. Nominację na zarządcę otrzymał kierownik miejscowej Kasy Reiffeisena członek SS Willi Mewes. W tym okresie od września 1940 nastąpiła konfiskata majątku Banku Ludowego. Należności ściągano od wszystkich dłużników, a oszczędności wypłacono jedynie osobom narodowości niemieckiej. Po wyzwoleniu miasta w dniu 7 marca 1945r. przystąpiono do zabezpieczania mienia, utrzymania porządku, a także organizacji życia w mieście. Brali w tym udział przedwojenni działacze bankowi jak: Jan Lomnitz, Jan Hildebrand i Feliks Tramowski. Z inicjatywy tego ostatniego, jak również Jana Ankiewicza, przedwojennego pracownika Banku Ludowego w Lidzbarku Warmińskim powołano komitet organizacyjny reaktywowania Banku. W dniu 24 marca 1946r. Walne Zgromadzenie przyjęło Statut i reaktywowało Bank Ludowy spółdzielnia z ograniczoną odpowiedzialnością w Gniewie. Statut podpisało 18 członków założycieli. Określał on odpowiedzialność do pięciokrotnej wysokości wkładów, a wkład wynosił 500,00 zł (ówczesnych). W tym samym dniu ukonstytuowała się Rada, której przewodnictwo objął Feliks Tramowski. Prezesem Zarządu i kierownikiem został Jan Ankiewicz, który pełnił funkcję

13 prezesa przez 21 lat, kierował Bankiem przez 18 lat. Pierwsze lata to okres dążenia do rozwoju bazy członkowskiej oraz objęcia całości obrotów pieniężnych, zwiększenia rozmiarów działalności. Na mocy Dekretu o reformie bankowej z 25 X 1948r. istniejące spółdzielnie w tym i nasza (poprzez zmianę statutu w dniu 2 lipca 1950r.) zostały przekształcone w Gminne Kasy Spółdzielcze, których działalność znacznie ograniczono. Rozwiązano również Radę Nadzorczą. GKS utraciły prawo przyjmowania wkładów oszczędnościowych na własny rachunek, a udzialanie pożyczek było uzależnione od pozytywnej opinii Związku Samopomoc Chłopska. Pozytywnym skutkiem tej reformy było objęcie obsługi kasowej Gminnych Spółdzielni SCh i z tym związany rozwój sieci placówek. J. Ankiewicz - pierwszy powojenny prezes i dyrektor Banku. Dopiero od 1955r. nastąpił stopniowy powrót do zasad spółdzielczych, co spowodowało odrodzenie samorządu, wzrost liczby członków oraz rozwój działalności. Zatrudnienie w Banku w tym okresie wzrosło do 6 osób, a dla usprawnienia pracy uruchomiono skarbiec nocny. W 1956r. przyjęto nowy Statut, który zawierał tendencje odnowy ruchu spółdzielczego. Przywrócono Radę Nadzorczą, której przewodniczącym został Julian Szewczyk. Kolejna ustawa z 1960r. o prawie bankowym przywróciła nazwę Bank, co w naszym Banku nastąpiło w 1961r. wraz ze zmianą Statutu, który ustalił nazwę Spółdzielczy Bank Ludowy

14 W 1963r. odszedł na emeryturę pierwszy kierownik Jan Ankiewicz, który jeszcze przez 3,5 roku pełnił funkcję prezesa zarządu. Częste zmiany, które następowały na stanowisku kierownika Banku (8 miesięcy Bolesław Sochalski, 3 lata była księgowa Stefania Konracka), tworzenie nowych struktur oraz zmieniające się przepisy spowodowały, że Bank w tym czasie przeżywał okres trudności organizacyjnych. Od marca 1967r. kierownictwo Banku objął Józef Pieczewski. Zmieniono metody pracy, nacisk położono na szkolenia. Zapoczątkowało to okres systematycznego rozwoju Banku. Wzrosła rentowność, fundusze własne, poprawiła się spłacalność kredytów. Po Janie Ankiewiczu prezesem zarządu został Franciszek Chabowski, który pełnił tę funkcję do 1990r., kiedy to przejął ją Andrzej Mucha. Przewodnictwo w Radzie Nadzorczej po Julianie Szewczyku objął Stanisław Pietrusiński od 1961r., a od 1970r. Michał Szulc. Przejście na emeryturę długoletniej kasjerki p. J. Lanieckiej ( r.). Od lewej stoją: dyrektor Banku Józef Pieczewski, Michał Szulc, Przewodniczący Rady Nadzorczej Franciszek Chabowski, prezes zarządu Mieczysław Nagórski, członek RN Antoni Szulc - członek RN. Od lewej: siedzi Józefa Watkowska główna księgowa oraz pracownicy (trzecia z lewej Jadwiga Laniecka).

15 Na mocy ustawy z 1975r. spółdzielnie oszczędnościowo-pożyczkowe uzyskały jedną wspólną nazwę Bank Spółdzielczy. Powołany Bank Gospodarki Żywnościowej przejął obsługę rolnictwa a wobec BS pełnił funkcję Centralnego Związku oraz centrali finansowej i organizacyjnej. Bank Spółdzielczy natomiast przejął całość kredytowania rolnictwa indywidualnego i obrotu ziemią. Spowodowało to wzrost działalności i znaczenia dla gospodarki w porównaniu z 1976r. w 1982r. działalność kredytowa wzrosła pięciokrotnie, a oszczędnościowa trzykrotnie. Po odejściu do O/Wojewódzkiego BGŻ Józefa Pieczewskiego w 1976r. funkcję dyrektora na 7 lat objęła Maria Losse, a po niej od 1983r. Krystyna Kręcisz. Przewodnictwo w Radzie Nadzorczej po Michale Szulcu objął w 1976r. Franciszek Klein, przekazując ją w 1983r. Zdzisławowi Leszczyńskiemu, który pełni ją do dzisiaj. Funkcję głównej księgowej w tym okresie po Stefanii Konrackiej przejęła Krystyna Garbowicz, następnie Józefa Watkowska, a po niej w 1989r. Danuta Szulim, która pełni tę funkcję do dzisiaj, jak również funkcję wiceprezesa zarządu Pożegnanie w 1989r. Anny Gnisz, długoletniej pracownicy Banku.

16 Lata to okres dalszego rozwoju Banku. Reforma systemu politycznego, społecznego i gospodarczego w 1988/1990r. spowodowała również zmiany w spółdzielczości bankowej, a ustawa z r. Prawo bankowe zwiększyła autonomię banków, umożliwiając im poszerzenie zakresu i przedmiotu działania. Na mocy ustawy z 20 stycznia 1992r. BGŻ utracił funkcję centralnego związku, a stosunki z Bankami Spółdzielczymi zostały oparte na dobrowolnych umowach o wzajemnej współpracy. Zmiany zapoczątkowały okres wchodzenia banków spółdzielczych na wolny rynek finansowy. Proces ten w powiązaniu z kryzysem gospodarczym w rolnictwie i rzemiośle stał się Jublileusz 90-lecia BS (maj 1997 r.). Na pierwszym planie od lewej: wiceprezes zarządu - Andrzej Mucha, prezes Krystyna Kręcisz, przewodniczący RN Zdzisław Leszczyński.

17 przyczyną poważnych problemów, dla wielu z nich prowadzących nawet do upadłości. Kłopoty nie ominęły również naszego Banku. Jednak dzięki mobilizacji sił i środków całego zespołu pracowników i samorządu bardzo szybko odzyskaliśmy dobrą kondycję finansową. Kolejna zmiana to zrzeszenie na mocy ustawy z 26 czerwca 1994r. o Restrukturyzacji Banków Spółdzielczych i BGŻ z Pomorsko-Kujawskim Bankiem Regionalnym, a następnie od dnia r. z Gospodarczym Bankiem Wielkopolskim SA w Poznaniu tworząc Spółdzielczą Grupę Bankową. Bank działa na terenie miasta i gminy Gniew liczącej łącznie ponad 16 tys. mieszkańców. Zatrudnia 16 osób, a suma bilansowa wynosi 32,6 mln zł. Jesteśmy więc niewielkim Bankiem, jednak wzrastające z roku na rok rozmiary działalności pozwalają na osiąganie dobrych wyników finansowych, jak również wskaźników ekonomicznych. Oprócz tradycyjnej działalności (jak przyjmowanie depozytów, rozliczeń pieniężnych, udzielania kredytów) Bank proponuje rozliczenia dewizowe, karty płatnicze, doradztwo w zakresie korzystania z funduszy unijnych, wprowadzona w bieżącym roku również bankowość internetową i SMS Banking. Bank przekroczył już wymagany próg kapitałowy 1 mln Euro - posiadamy ponad 6,5 mln zł funduszy własnych, z tego tylko 85,1 tys. stanowi fundusz udziałowy rozdzielony na 297 członków. Możemy również pochwalić się nową siedzibą rozbudowana część została oddana do użytku w sierpniu 2005r. Prze- Wnętrze banku w roku

18 prowadziliśmy także kapitalny remont starej części budynku, co zapewniło bardzo dobre warunki obsługi klienta jak i polepszyło warunki pracy pracownikom. Rok 2007 jest dla Banku rokiem szczególnym. W tym roku obchodziliśmy wspaniałą rocznicę 100-lecia naszej placówki. Jest ona okazją do podsumowania dorobku i złożenia hołdu jego założycielom, działaczom, pracownikom długoletnim i tym młodszym, oraz wszystkim, którzy tę historię tworzyli i tworzą. Nie wstydzimy się naszej przeszłości i odważnie patrzymy w przyszłość wierząc, że spółdzielczość bankowa była, jest i będzie potrzebna następnym pokoleniom. Chcielibyśmy złożyć wyrazy szacunku wszystkim, którzy choć nie związani bezpośrednio z Bankiem, przyczynili się do jego rozkwitu a mianowicie Klientom oraz ludziom życzliwym społeczności bankowej, traktujących spółdzielczość bankową, jako swój bank okazując w ten sposób zaufanie do naszej instytucji. Chylimy również czoło przed nieżyjącymi już założycielami, działaczami, pracownikami, którzy z wielkim oddaniem poświęcili część swojego życia dla dobra i rozwoju Banku. Zdobyte doświadczenia, umiejętności oraz sprawne zarządzanie Bankiem w obecnych czasach pozwolą dalej służyć społeczności, skutecznie działać i rozwijać się w przyszłości. Wnętrze BS Gniew w 2007 roku

19 Jubileusz 100-lecia Banku Spółdzielczego w Gniewie Referat okolicznościowy wygłasza prezes Zarządu K. Kręcisz. W dniu 18 maja w zabytkowych murach Zamku Krzyżackiego odbyła się uroczystość z okazji 100-lecia Banku. Poprzedzona ona była mszą św. w kaplicy zamkowej z udziałem Chóru Gregoriańskiego. W uroczystości wzięli udział między innymi Wiceprezes Zarządu Gospodarczego Banku Wielkopolski S.A. w Poznaniu Jerzy Różyński, Prezes Krajowego Związku Banków Spółdzielczych Eugeniusz Laszkiewicz, przedstawiciele władz samorządowych w tym Starosta Tczewski Witold Sosnowski, Burmistrz Miasta i Gminy Gniew Bogdan Badziong. Nie zabrało również przedstawicieli zaprzyjaź- Jubileusz 100-lecia BS - zaproszeni goście

20 Wręczenie odznaczeń z okazji Jubileuszu. nionych Banków Spółdzielczych. Na uroczystość przybyli członkowie Rady Nadzorczej obecnej, jak również jej długoletni członkowie z lat ubiegłych, rolnicy, przedstawiciele firm współpracujących z Bankiem, pracownicy obecni i emerytowani. Powitanie gości odbyło się na dziedzińcu zamkowym w historycznej oprawie z udziałem husarii i Żółtego Regimentu. Gości witał w paradnym komtuszu dyrektor Krzysztof Górecki. Następnie w refektarzu zamkowym kontynuowano obchody. Referat okolicznościowy wygłosiła Prezes Zarządu Krystyna Kręcisz, przedstawiając zarówno historię, jak i obecną sytuację Banku. Z okazji jubileuszu Kapituła Odznaczeń Krajowego Związku Banków Spółdzielczych przyznała Medal Za zasługi dla spółdzielczości bankowej im. Franciszka Stefczyka dla Banku Spółdzieczego w Gniewie, który wręczył Eugeniusz Laszkiewicz, Prezes KZBS. Podczas uroczystości wręczone zostały również zasłużonym pracownikom i działaczom samorządowym Złote Odznaki Spółdzielczej Grupy Bankowej. Dyplom uznania wraz z gratulacjami dla Gminnej Spółdzielni SCH w Gniewie, która jest najstarszym członkiem Banku, /deklarację przystąpienia podpisano 50 lat Odznaczeni pracownicy Banku. temu/ złożono na ręce Prezesa Romana

21 Życzenia z okazji 100-lecia składają prezesi zaprzyjaźnionych banków spóldzielczych i władze Miasta i Gminy Gniew. Dereszkiewicza. Miłym akcentem były gratulacje i życzenia od zgromadzonych gości. Jubileusz był okazją do wspomnień, których nie było końca. Biesiadę sarmacką, która zakończyła obchody jubileuszu, uprzyjemniła załoga zamku w Gniewie, angażując do wspólnej zabawy uczestników uroczystości Goście i działacze samorządu bankowego.

22 Działacze Bankowi Samorząd w pierwszym 50-leciu Członkowie Rady i Zarządu w latach /dane niekompletne Rada Banku w Gniewie (w latach Komisja Rewizyjna) x/ 1. August Felski Franciszek Czarnowski więzień Ravensbrück w czasie wojny II wojny światowej 3. Roman Piasecki Józef Kulecki Mieczysław Raabe Jan Antoni Klein xx/ Marcin Gogółkiewicz Brunon Binerowski Albin Rezmerowski , Teodor Podjaski Ks. Kazimierz Wojtaszewski zamordowany przez Okupanta w 1939r. 12. Feliks Tramowski , ukrywał się przez całą wojnę 13. Kazimierz Balcerowicz Antoni Nowacki Brunon Ludwig 1934 zamordowany w Szpęgawsku w 1939r. 16. Jan Dobski Edmund Rogaczewski , Roman Wiese zamordowany w Szpęgawsku w 1939r. 19. Jan Gładykowski Józef Jańca Jan Pakalski Czesław Barra Tomasz Piontek Jan Biały 1946, Juliusz Grucza Juliusz Matusiak Józef Kamieński Jan Hildebrandt Jan Malotka

23 30. Jan Gnaciński Kazimierz Czyżewski Władysław Grodek Franciszek Chabowski Franciszek Stawicki Jan Knot Alojzy Wyczyński Franciszek Dmuchowski Jan Dworakowski Józef Łódka Stefan Góra Julian Szewczyk Paweł Wiliński Antoni Rybarski Franciszek Jamrowski 1956 Z lat brak danych. x/ Brak w ogóle danych za okres oraz brak dokumentacji za lata xx/ Prawdopodobny udział w Radzie /lub Zarządzie /w latach Członkowie Rady Nadzorczej Banku Spółdzielczego w Gniewie od 1969r. 1. Aniela Gajewska Tymawa Jan Górecki Kotło Tadeusz Kręcisz Szprudowo Mieczysław Nagórski Brody Pomorskie Antoni Ponczek Opalenie Michał Szulc Gogolewo Ludwik Wanta Gronowo Agnieszka Wyczyńska Nicponia Alojzy Wyczyński Jeleń Mieczysława Głowińska Widlice Anna Kowalewska W. Wyręby 1973-nadal 12. Zygmunt Ossowski Brody Pomorskie Gertruda Cejer Opalenie Alojzy Brzeziński W. Walichnowy Franciszek Klein Piaseczno Helena Kłos Gogolewo Antoni Szulc Gniew Urszula Ałaszewska Gniew Tadeusz Ligman Brody Pomorskie Jerzy Lubiński Tymawa

24 21. Kazimierz Manikowski Kuchnia Bolesław Moczyński Ostrowite Antoni Obarski Gronowo Helena Badzmierowska Pieniążkowo Józef Chmielecki Jeleń 1983-nadal 26. Urszula Gregorkiewicz Jaźwiska Eugeniusz Justa Brody Pomorskie Jan Klimczak Szprudowo Jan Kwaśniewski Walichnowy Zdzisław Leszczyński Nicponia 1983-nadal 31. Władysław Lipka Ciepłe Franciszek Piaskowski Kuchnia Zygmunt Rogaczewski Piaseczno Emilia Szumska Opalenie Krzysztof Borkowski Rakowiec Józefa Watkowska Gniew Andrzej Klepinowski Opalenie Janusz Łukowski Pieniążkowo 1990-nadal 39. Ryszard Szeląg Brody Pomorskie Michał Glinka Szprudowo Kazimierz Gregorkiewicz Jaźwiska Andrzej Łaś Gronowo Piotr Mroziński Gniew 1994-nadal 44. Helena Szrajda Opalenie 1998-nadal 45. Andrzej Bobek Gogolewo 2002-nadal Członkowie Zarządu Banku x/ 1. Paweł Tolik Franciszek Czarnowski więzień Ravensbruck w czasie II wojny światowej 3. Jan Antonii Klein xx/ Emil Ponczek zamordowany w Szpęgawsku w 1939r. 5. Aleksander Kozłowski Albin Rezmerowski Michał Dereziński Brunon Ludwig zamordowany w Szpęgawsku w Antonii Nowacki Jan Ankiewicz prezes zarządu 11. Jan Lomnitz Franciszek Benz

25 13.Teodor Bendzmirowski Jan Hildebrandt Franciszek Chabowski od 1967 prezes Zarządu 16. Aleksander Sielski Franciszek Baniecki-Gąska Jan Fortuna Józef Przesławski Aleksander Łukaszewski Jan Górecki Andrzej Mucha (od prezes zarządu z-ca prezesa) 23. Krystyna Kręcisz Włodzimierz Dończyk Danuta Szulim Marzena Klein Kierownicy Banku od 1946r. 1. Jan Ankiewicz Bolesław Sochalski Stefania Konracka Józef Pieczewski Maria Losse Krystyna Kręcisz od prezes zarządu Aktualny skład Rady Nadzorczej: Zdzisław Leszczyński - przewodniczący Anna Kowalewska - z-ca Przewodniczącego Helena Szrajda - sekretarz Członkowie Rady Nadzorczej: Andrzej Bobek, Józef Chmielecki, Janusz Łukowski, Piotr Mroziński Aktualny skład Zarządu: Krystyna Kręcisz - prezes Danuta Szulim - wiceprezes Włodzimierz Dończyk - członek x/ - brak danych za lata xx/ - prawdopodobny udział w Zarządzie/ lub w Radzie w latach

26 - 26 -

27 Dzieje gniewskiej książnicy

28 Biblioteka w Gniewie rozpoczęła swoją działalność 14 czerwca 1947 roku pod nazwą Publiczna Biblioteka Miejska w Gniewie. Została założona przez Koło Przyjaciół Książki, którego przewodniczącą była Helena Bartkowska. Jednak już przed II wojną światową działały również różnego rodzaju towarzystwa kulturalno oświatowe. Jednym z nich było Towarzystwo Czytelni Ludowych, które popularyzowało czytelnictwo na bazie prowadzonej wypożyczalni książek. Towarzystwo działało już w okresie zaboru pruskiego, przeciwstawiając się germanizacji i miało na tym polu znaczne zasługi. W 1920 roku prezesem Towarzystwa w Gniewie był ksiądz A. Karczyński, a od 1923 roku ksiądz Fabian Wierzchowski. W 1937 roku Towarzystwo Wkroczenie wojsk polskich do Gniewu (27 stycznia 1920r.) Czytelni Ludowych liczyło 24 członków. Znacznie liczniejsze było Towarzystwo Ludowe, które w 1932 roku liczyło 185 członków. Kierowniczą rolę odgrywali w nim księża, a głównym jego zadaniem było utrzymanie społeczeństwa gniewskiego w wierze katolickiej i przeciwdziałanie wszelkim innym prądom. Uchwałą Nr 79 z 27 listopada 1947 roku Miejskiej Rady Narodowej została powołana biblioteka jako gminna instytucja kultury służąca mieszkańcom miasta i gminy Gniew. Do księgozbioru biblioteki zostały włączone zbiory Towarzystwa Czytelni Ludowych. Biblioteka mieściła się w kamienicy przy ul. Piłsudskiegow centrum miasta. Jej kierownikiem była Helena Bartkowska, a później Urszula Truszczyńska. 1 stycznia 1948 roku bibliotekę otwarto dla czytelników miasta i gminy Gniew. Księgozbiór liczył wówczas

29 Zespół Pieśni i Tańca działające przy bibliotece TCL, Gniew 1948 r. 720 egzemplarzy. Od 1 lipca 1952 roku biblioteką kierowała Urszula Ałaszewska. Reforma administracyjna wprowadzona w 1954 roku spowodowała także zmiany w strukturze bibliotek. Od 1954 roku do 1961 roku na terenie obecnej Gminy Gniew funkcjonowały następujące jednostki administracyjne: a) Gromada Miejska Gniew; b) Gromada Nicponia; c) Gromada Szprudowo obejmowała także wsie Kursztyn, i Cierzpice; d) Gromada Piaseczno obejmowała także wsie Piaseckie Pole, Gogolewo i Tymawa; e) Gromada Gronowo obejmowała także wsie Kuchnia i Ciepłe; f) Gromada Wielkie Walichnowy obejmowała także wsie Małe Walichnowy i Międzyłęż obecnie należące do gminy Pelplin; g) Gromada Opalenie obejmowała także wsie Jaźwiska, Widlice i Aplinki; h) Gromada w Rakowcu obejmująca także wsie Jeleń, Wielkie Wyręby i Bielicę; i) Gromada w Koloni Ostrowickiej obejmująca tak wsie Pieniążkowo, Dąbrówkę, Stary Młyn i Włosiennicę wtedy należące do województwa bydgoskiego. Zadaniem każdej gromady było organizowanie m.in. bibliotek gromadzkich, które miały upowszechniać czytelnictwo na wsi, a jednocześnie realizować cele propagandowe i ideologiczne zadania państwa. W związku z tym stosunkowo szybko ukształtował się system bibliotek gromadzkich i wiejskich punktów czytelniczych. Nadzór merytoryczny i koordynację działalności sprawowała Powiatowa Biblioteka Publiczna w Tczewie, a dla biblioteki w Kolonii Ostrowickiej Powiatowa Biblioteka w Świeciu. Prawie w każdej nowo powstałej gromadzie utworzono bibliotekę. Gromadzka Biblioteka Publiczna w Piasecznie została założona we wrześniu 1949 roku z inicjatywy Gminnej Rady Narodowej. Pierwszym kierownikiem biblioteki była Kazimiera Frost. Biblioteka prowadziła 3 punkty biblioteczne: na Piaseckim Polu, w Gogolewie i Tymawie. Gromadzka Biblioteka Publiczna w Wielkich Walichnowach powstała w 1949 roku. Założona została przez Gminną Radę Narodową. Pierwszym kierownikiem była Sabina Neumann. Gromadzka Biblioteka Publiczna w Opaleniu zaczęła funkcjono Uchwała Nr 79 z 27 listopada 1947 roku Miejskiej Rady Narodowej.

30 wać od maja 1949 roku. Została założona przez Gminną Radę Narodową. Biblioteka prowadziła dwa punkty biblioteczne: w Jaźwiskach i Widlicach. Pierwszym kierownikiem była Maria Wawrzynkiewicz. Gromadzka Biblioteka Publiczna w Kolonii Ostrowickiej zaczęła funkcjonować w 1952 roku. Od początku jej istnienia działała w strukturach administracyjnych województwa bydgoskiego. Pierwszym kierownikiem była Barbara Kupc. Biblioteka prowadziła 4 punkty biblioteczne: w Pieniążkowie, Starym Młynie, Dąbrówce i Półwsi. Gromadzka Biblioteka Publiczna w Rakowcu została założona w 1956 roku przez Gromadzką Radę Narodową. Pierwszym kierownikiem była Stefania Czajka. Gromadzka Biblioteka Publiczna w Szprudowie działała od 1956 roku. Po likwidacji Pl. Grunwaldzki 43 w tej kamiennicy kilkakrotnie placówki księgozbiór został przekazany do mieściła się biblioteka. nowo utworzonej filii w Gronowie. Zamiast filii utworzono we wsi punkt biblioteczny, który działał do końca 1958 roku. Gromadzką Bibliotekę Publiczną w Gronowie założono 1 lipca 1959 roku przez Gromadzką Radę Narodową. Kierownikiem biblioteki była Wiktoria Sidorowicz. Biblioteka udostępniała zbiory mieszkańcom Gronowa, Kuchni i Ciepłego. Kolejna zmiana administracyjna w 1961 roku spowodowała likwidację małych gromad, w miejsce których powstały dwie większe gromady. To spowodowało zmiany w strukturze bibliotek. Od 1961 do 1975 roku na terenie obecnej gminy Gniew funkcjonowały następujące jednostki administracyjne: a) gromada miejsko wiejska Gniew; b) gromada Opalenie; c) część gromady Nowe należąca do województwa bydgoskiego, powiat świecki. Po tych zmianach powstała Miejska Biblioteka Publiczna (dla miasta i gromady Gniew) z filiami w Wielkich Walichnowach, Gronowie i Piasecznie oraz Gromadzka Biblioteka Publiczna w Opaleniu z filiami w Rakowcu. W Kolonii Ostrowickiej funkcjonowała filia Miejskiej Biblioteki Publicznej w Nowem. W 1975 roku przeprowadzono reformę administracyjną kraju. Powstały nowe województwa, a dotychczasowe gromady stały się gminami. Nowe województwo gdańskie objęło swoim zasięgiem część terenów województwa bydgoskiego. Biblioteki gromadzkie

31 stały się gminnymi. Miejscowości Kolonia Ostrowicka, Pieniążkowo i Półwieś zostały włączone do Gminy Opalenie. W związku z tym Filia Biblioteki Publicznej w Kolonii Ostrowickiej została włączona w strukturę Gminnej Biblioteki Publicznej w Opaleniu. Rok później zlikwidowano Gminę Opalenie i włączono do Gminy Gniew. Jednocześnie Gminna Biblioteka Publiczna w Opaleniu stała się filią Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gniewie. W 1977 roku zlikwidowano powiaty, co spowodowało zmiany w nadzorze nad bibliotekami. Nadzór poprowadziła Publiczna Biblioteka Wojewódzka w Gdańsku. W Irena Pater kierownik biblioteki w Opaleniu w latach roku w skład sieci bibliotecznej, działającej na terenie miasta i gminy Gniew wchodziła: Biblioteka Główna, cztery filie i 13 punktów bibliotecznych. Filia w Gronowie obejmowała punkty biblioteczne w Brodach Pomorskich, Ciepłem i Szprudowie. Filia w Wielkich Walichnowach miała punkty biblioteczne w Międzyłężu i Małych Walichnowach należących do gminy Pelplin. Filia w Piasecznie miała punkty biblioteczne na Piaseckim Polu, w Tymawie i Cierzpicach. Filia w Opaleniu miała punkty w Rakowcu, Bielicy, Kolonii Ostrowickiej, Jaźwiskach i Widlicach. W 1977 roku zostały zlikwidowane filie w Rakowcu, Szprudowie, Kolonii Ostrowickiej i Gronowie, a na ich miejscach utworzono punkty biblioteczne. Pod koniec 1977 roku po przeprowadzonej korekcie sieci bibliotek w Gminie Gniew zostały trzy filie we wsiach Opalenie, Piaseczno i Wielkie Walichnowy oraz punkty biblioteczne w Rakowcu, Kolonii Ostrowickiej, Jaźwiskach, Piaseckim Polu, Tymawie, Cierzpicach, Gniewskich Młynach, Brodach Pomorskich oraz w Gniewie w Państwowym Domu Opieki dla Dorosłych. W 1982 biblioteki prowadziły 11 punk- Wiktoria Sidorowicz kierownik biblioteki w Gronowie w latach

32 tów bibliotecznych: Gniew 5, Wielkie Walichnowy 4, Piaseczno i Opalenie po 1 punkcie. W 1983 roku zlikwidowano 2 punkty biblioteczne należące do gniewskiej biblioteki. W 1985 roku zostało wprowadzone Zarządzenie Naczelnika Miasta i Gminy w Gniewie z 20 września w sprawie zatwierdzenia Statutu Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy w Gniewie. Dzięki zmianom zmienił się ich status. Do 1989 roku wszystkie biblioteki publiczne miały status państwowych instytucji kultury. Zmiany ustroju w Polsce spowodowały zmiany w sytemie bibliotek. Stosownie do zapisów ustawy z dnia 8 marca 1990 o samorządzie terytorialnym prowadzenie bibliotek publicznych zaliczone zostało do obowiązkowych zadań własnych gminy. Tak więc biblioteki te zyskały status bibliotek samorządowych, jedynie biblioteki wojewódzkie pozostały państwowymi instytucjami kultury. Ustawa o samorządzie terytorialnym nałożyła na gminy obowiązek utrzymania bibliotek. Ustawa o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej dała możliwość swobodnego przekształcania placówek kultury. Podporządkowanie bibliotek samorządom stworzyło nowy okres ich działalności. Biblioteki samorządowe sprawują funkcje lokalne służące zaspokojeniu i rozwijaniu potrzeb czytelniczych, a także propagują region i środowisko, w którym działają. W latach Biblioteka działała w strukturach Miejsko Gminnego Ośrodka Kultury w Gniewie, następnie w latach jako samodzielna instytucja kultury. W latach biblioteka została włączona w struktury Miejsko Gminnego Ośrodka Kultury i Sportu w Gniewie. Od 1 stycznia 2004 Biblioteka po raz kolejny stała się samodzielną instytucją kultury pod nazwą Miejska Biblioteka Publiczna i jako taka działa do dzisiaj. 15 kwietnia 2004 Gmina Gniew podpisała porozumienie z Powiatem Tczewskim i Biblioteka w Gniewie zaczęła pełnić funkcję Biblioteki Powiatowej. 26 sierpnia 2004 Rada Miejska podjęła uchwałę w sprawie nadania Bibliotece w Gniewie imienia księdza Fabiana Wierzchowskiego. Odtąd pełna nazwa Biblioteki Dzień Bibliotekarza. Nz.: Sabina Neumann kierownik biblioteki w Wielkich Walichnowach w latach `60. Dzień Bibliotekarza. brzmi: Powiatowa i Miejska Biblioteka Pu

33 bliczna im. ks. Fabiana Wierzchowskiego w Gniewie. Wędrówki Biblioteki. Jak to z gniewską biblioteką było? Nadanie imienia Powiatowej i Miejskiej Bibliotece Publicznej w Gniewie ks. Fabiana Wierzchowskiego. Z informacji uzyskanych od pani Urszuli Ałaszewskiej - kierownika biblioteki w latach wynika, że biblioteka w Gniewie zmieniała swój lokal 24 razy. Przyczyną zmiany było m.in.: małe pomieszczenie (przeważnie biblioteka była w domach prywatnych), decyzje Naczelnika Gminy, ponieważ pomieszczenie, które zajmowała biblioteka, miało posłużyć innemu celowi. Biblioteka swoją działalność rozpoczęła w prywatnym domu państwa Klein przy ul. Piłsudskiego, gdzie dwukrotnie zmieniała lokal. Obecnie w tejże kamienicy mieści się Ul. Piłsudskiego w tych dwóch kamienicach mieściła się biblioteka, obecnie znajduje się tam cukiernia Edyta i sklep

34 cukiernia Edyta, a w drugim pomieszczeniu sklep z odzieżą. Trzecią i czwartą siedzibą biblioteki były kamienice przy Placu Grunwaldzkim(zachodnia strona Rynku): najpierw nr 7, a później 12. Po raz piąty bibliotekę przeniesiono do kamienicy przy ul. Piłsudskiego, której właścicielami byli Państwo Papka, skąd po niedługim czasie trafiła do kamienicy Państwa Dylewskich również przy ulicy Piłsudskiego. Obecnie znajduje się tam kiosk z prasą. Pl. Grunwaldzki 43 w tej kamienicy mieściła się biblioteka, obecnie znajduje się FotoStudio Gniew. Następnie biblioteka mieściła się w kamienicy przy Placu Grunwaldzkim 43 (południowa część Rynku). Wcześniej funkcjonowało tam kino, a dzisiaj studio fotograficzne FotoStudio Gniew. Pod ten adres biblioteka wróciła w 1976 roku. Stamtąd bibliotekę przeniesiono do prywatnej kamienicy Państwa Puczyńskich przy ul. Sobieskiego 13. Dziewiąty adres biblioteki to ul. Piłsudskiego 25. Obecnie znajduje się tam kwiaciarnia pani Megger. W 1956 roku biblioteka przenosi się po raz dziesiąty, tym razem do prywatnego domu Państwa Bronk przy ul. Gdańskiej, gdzie kiedyś miała swoją siedzibę PZPR. Jedenasty lokal biblioteki mieścił się w kinie działkowców przy ul. Gdańskiej. Stamtąd biblioteka trafiła do Szkoły Podstawowej nr 2, obecnie z Gimnazjum im. gen. Józefa Hallera, a w byłej siedzibie biblioteki znajduje się klasa do nauki języka niemieckiego. Trzynasty i czternasty lokal biblioteki usytuowany był przy ul. Sobieskiego 12. Kiedyś mieściła się tam wojskowa Świetlica T20, a dzisiaj kwiaciarnia Jowita. Do biblioteki nie wchodziło się głównym wejściem, lecz przez podwórze. Następnie na rok biblioteka trafiła do Domu Bramnego przy Zamku, gdzie trzykrotnie zmieniała lokal. Obecnie w jednym z nich znajduje się prywatne mieszkanie, a dwa pozostałe należą do Fundacji Zamek. Osiemnasty raz bibliotekę przeniesiono do kamienicy przy ul. Zamkowej, a dziewiętnasty do budynku Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej Ul. Piłsudskiego 25 w tej kamienicy mieściła się biblioteka, obecnie znajduje się tam kwiaciarnia

35 przy Placu Grunwaldzkim 1. Do biblioteki wchodziło się pierwszymi drzwiami od lewej strony. Obecnie mają tu swoją siedzibę władze miasta i gminy Gniew. Kolejne dwa pomieszczenia biblioteki znajdowały się w kamienicy przy Placu Grunwaldzkim 14. Kiedyś funkcjonowała tam apteka. Wchodziło się do biblioteki najpierw przez podwórko, później głównym wejściem. Kolejny lokal biblioteki mieścił się w przybudówce Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej, obecnie Urzędu Miasta i Gminy Gniew. Następnie biblioteka wróciła do jednej z poprzednich siedzib przy Placu Grunwaldzkim 43. Od 1997 roku Ul. Sobieskiego 12 kiedyś mieściła się biblioteka, obecnie znajduje się tam kwiaciarnia Jowita. biblioteka mieści się na pierwszym piętrze kamienicy przy Placu Grunwaldzkim 16/17, dawnym Miejsko Gminnym Ośrodku Kultury i Sportu. Obecnie biblioteka zajmuje 3 pomieszczenia na pierwszym piętrze i jedno pomieszczenie na półpiętrze. W jednym z pomieszczeń w bibliotece mieści się wypożyczalnia, czytelnia i magazyn książek. W następnych biuro dyrektora oraz księgowość. Biblioteka w Gniewie posiadała 3 filie w: Opaleniu, Wielkich Walichnowach i Piasecznie. Od 2004 roku posiada 2 filie. Filia w Piasecznie działała do 2004 roku

36 Filia biblioteki w Opaleniu Pierwsza biblioteka w Opaleniu mieściła się w nieistniejącym dzisiaj budynku starej szkoły przy ulicy J. Huten Czapskiego. Księgozbiór umieszczono w małej sali o złych warunkach. Kierownikiem biblioteki była Maria Wawrzynkiewicz nauczycielka. Prowadziła ją w 1949 roku. Później biblioteka została przeniesiona do Pałacu Czapskich. Obecnie znajduje się tam Ośrodek Terapii Uzależnień Zapowiednik przy ulicy J. Huten Pałac Czapskich - obecnie znajduje się tam Ośrodek Terapii Uzależnień Zapowiednik. Czapskiego. Kierownikiem biblioteki do 1954 roku była Mieczysława Łowicka, a od 1954 roku Irena Pater. W pałacyku oprócz mieszkań znajdowało się jedno duże pomieszczenie, w którym funkcjonowała biblioteka i świetlica. Później została przeniesiona do prywatnego domu państwa Wodzak. Od lat `70. biblioteka mieści się w Domu Kultury przy ulicy Czyżewskiego. Filia biblioteki w Wielkich Walichnowach Pierwsza biblioteka w Wielkich Walichnowach mieściła się w domu prywatnym Eleonory Soleckiej zd. Kosecka. Później została przeniesiona do domu prywatnego Sabiny Neumann zd. Konopińska. Podczas remontu w budynku dawnej szkoły, biblioteka została przeniesiona do Małych Walichnów. Obecnie znajduje się tam sklep spożywczy. Od 1963 roku do chwili obecnej biblioteka mieści się w domu prywatnym państwa Adamskich (w dawnej szkole). Filia biblioteki w Piasecznie Po II wojnie światowej w 1945 roku z inicjatywy nauczycieli szkoły podstawowej: Heleny Machalińskiej i Józefa Ogonowskiego powstała biblioteka szkolna. Z jej zbiorów oprócz uczniów korzystali mieszkańcy wsi. Pierwsza biblioteka w Piasecznie mieściła się w prywatnym domu Pani Kazimiery Frost, która była jej kierownikiem. Z kolei przeniesiono ją do pomieszczenia należącego do Ochotniczej Straży Pożarnej. Następnie biblioteka trafiła do Domu Kultury Ośrodka Tradycji Kółek Rolniczych. Pomieszczenie biblioteki znajdowało się na pierwszym piętrze. Stamtąd bibliotekę przeniesiono do domu prywatnego państwa Klein, skąd po niedługim czasie wróciła do Domu Kultury, ale tym razem do pomieszczenia w piwnicy

37 Kierownicy i pracownicy bibliotek Gminy Gniew Kazimiera Frost kierownik Gromadzkiej Biblioteki Publicznej w Piasecznie od 1. lutego 1955 roku do 15. września 1971 roku. Lidia Rulińska kierownik Gromadzkiej Biblioteki Publicznej w Piasecznie od 16. września 1971 do 20. kwietnia 1974 roku. Sabina Neumann kierownik Gromadzkiej Biblioteki Publicznej w Wielkich Walichnowach w latach 60 - tych. Eleonora Solecka kierownik Gromadzkiej Biblioteki Publicznej w Wielkich Walichnowach. Zofia Theiss kierownik Gromadzkiej Biblioteki Publicznej w Wielkich Walichnowach od 1. kwietnia 1962 do 31. marca 1971 roku Teresa Banaszak kierownik Gromadzkiej Biblioteki Publicznej w Wielkich Walichnowach od 1. kwietnia 1971 do 31. maja 1972 roku. Maria Wawrzynkiewicz kierownik Gromadzkiej Biblioteki Publicznej w Opaleniu od 1. stycznia 1949 do 31. marca 1949 roku. Mieczysława Łowicka kierownik Gromadzkiej Biblioteki Publicznej w Opaleniu od 1. kwietnia 1949 do 31. października 1954 roku. Irena Patter kierownik Gromadzkiej Biblioteki Publicznej w Opaleniu od 1. listopada 1954 do 31. pażdziernika1981 roku. Barbara Kupc kierownik Gromadzkiej Biblioteki Publicznej w Kolonii Ostrowickiej od 3. października 1962 do 24. marca 1966 roku. Lidia Ziemann kierownik Gromadzkiej Biblioteki Publicznej w Kolonii Ostrowickiej od 25. marca 1966 do 4. lutego 1967 roku. Krystyna Chyła kierownik Gromadzkiej Biblioteki Publicznej w Kolonii Ostrowickiej od 5 lutego 1967 do 18 września 1968 roku. Władysław Kuraczyk kierownik Gromadzkiej Biblioteki Publicznej w Kolonii Ostrowickiej od 19. września 1968 do 27. listopada 1969 roku. Maria Staniszewska kierownik Gromadzkiej Biblioteki Publicznej w Kolonii Ostrowickiej od 28. listopada 1969 do 8. października 1972 roku. Zofia Moszczyńska kierownik Gromadzkiej Biblioteki Publicznej w Kolonii Ostrowickiej od 9. października1972 do 31. stycznia 1973 roku. Marianna Tomaszewska kierownik Gromadzkiej Biblioteki Publicznej w Kolonii Ostrowickiej od 1. lutego 1973 do 28. lutego 1975 roku. Danuta Pedela kierownik Gromadzkiej Biblioteki Publicznej w Kolonii Ostrowickiej. Pracowała od 1. marca 1975 do 31. marca 1977 roku. Stefania Czajka kierownik Gromadzkiej Biblioteki Publicznej w Rakowcu od 20. sierpnia 1967 do 31. marca 1977 roku. Wiktoria Sidorowicz kierownik Gromadzkiej Biblioteki Publicznej w Gronowie od

38 lipca 1959 do 30. września 1975 roku. Helena Bartkowska kierownik biblioteki w Gniewie od listopada 1947 do grudnia 1951 roku. Urszula Truszczyńska kierownik biblioteki w Gniewie od grudnia 1951 do 30. czerwca 1952 roku. Urszula Ałaszewska kierownik biblioteki w Gniewie od 1. lipca 1952 do 30. lipca 1982 roku. Bożena Klein kierownik biblioteki w Gniewie od 1. sierpnia 1982 do 15. października 1986 roku. Halina Rajska kierownikiem biblioteki w Gniewie od 16. października 1986 do 30. kwietnia 1998 roku. Beata Andres kierownik biblioteki w Gniewie od 1. maja 1998 do 31. marca 2004 roku. Brygida Murawska dyrektor biblioteki w Gniewie od 1. stycznia 2004 roku. Krystyna Adamska bibliotekarz od 1. maja 1972 do 4. maja 2002 roku w filii w Wielkich Walichnowach. Ewa Lenga zd. Adamska młodszy bibliotekarz od 6. maja 2002 roku do tej pory w filii w Wielkich Walichnowach. Maria Kordowska bibliotekarz; od 1. kwietnia 1982 roku do 1. maja 1996 roku w filii w Opaleniu. Beata Andres - bibliotekarz od 16. października 1986 do 31. sierpnia 1988 roku w bibliotece w Gniewie; od 1. września 1988 do 28. lutego 1998 w filii w Piasecznie; od 1. czerwca 1996 do 30. kwietnia 1998 w filii w Opaleniu; Kierownik gniewskiej biblioteki od 1. maja 1998 do 31. marca 2004 roku; od 1. kwietnia 2004 pracuje w bibliotece w Gniewie na stanowisku bibliotekarz. Zygmunt Rajkowski młodszy bibliotekarz w filii w Opaleniu od 1. maja do 31. grudnia 1998 roku. Irena Pater bibliotekarz od 1. stycznia do 31. maja 1999 filii w Opaleniu. Anna Dyro zd. Ślizewska młodszy bibliotekarz od 1. czerwca 1999 do tej pory w filii w Opaleniu. Emilia Ogonowska zd. Ciachorowska bibliotekarz od 4. marca 1996 do 28. lutego 1998 roku w gniewskiej bibliotece; Od 1. marca 1998 do 31. grudnia 2003 w filii w Piasecznie. Halina Rajska bibliotekarz od 1. kwietnia 1974 do 31. grudnia 1982 roku w filii w Piasecznie; od 1. stycznia 1983 do 15. października 1986 roku w bibliotece w Gniewie. Grażyna Makowska zd. Ałaszewska bibliotekarz od 30. września 1976 do 31. lipca 1982 roku na filii w Piasecznie, w gniewskiej bibliotece i w filii w Opaleniu. Jan Rużała młodszy bibliotekarz; od 1. kwietnia 1983 do 30. września 1988 roku w filii w Piasecznie. Elżbieta Krakowiak zd. Jabłońska młodszy bibliotekarz od 24. października 1988 do 31. maja 1991 roku w bibliotece w Gniewie Elżbieta Wyczyńska młodszy bibliotekarz od 3. marca 1988 roku do tej pory w gniewskiej bibliotece

39 Elżbieta Szymiczek zd. Draszanowska młodszy bibliotekarz od 1. maja 1976 do 28. lutego 1983 roku na filii w Piasecznie. Mirosława Zuzelska zd. Szumal młodszy bibliotekarz od 1. kwietnia 1983 roku do 30. czerwca 1998 roku w bibliotece w Gniewie. Irena Rajman młodszy bibliotekarz od 1. marca do 30. kwietnia 1979 roku w gniewskiej bibliotece. Barbara Różańska młodszy bibliotekarz od 3. maja 1979 do 28. stycznia 1980 roku w bibliotece w Gniewie. Jolanta Makowska młodszy bibliotekarz od 2. kwietnia 1980 do 31. lipca 1980 roku w bibliotece w Gniewie. Ewa Zaraza młodszy bibliotekarz od 1. kwietnia 1981 do 30. kwietnia 1981 roku. Grażyna Wiśniewska młodszy bibliotekarz od 4. maja do 30. sierpnia 1981 roku w gniewskiej bibliotece, od 1. września 1981 do 30. września 1983 roku w filii w Wielkich Walichnowach. Marzena Werra młodszy bibliotekarz od 1. grudnia do 31. grudnia 1981 roku w bibliotece w Gniewie. Olga Tadaszak młodszy bibliotekarz od 2. stycznia do 31. marca 1982 roku. Bożena Klein młodszy bibliotekarz od 26. sierpnia 1980 do 31. października 1982 w gniewskiej bibliotece. Pracownicy biblioteki, lata `

40 Marzena Szmyt młodszy bibliotekarz od 1. sierpnia do 21. sierpnia 1982 roku w bibliotece w Gniewie. Jolanta Miczmańska młodszy bibliotekarz od 1. do 31. października 1982 roku w bibliotece w Gniewie. Księgozbiór W Powiatowej i Miejskiej Bibliotece Publicznej w Gniewie zachowały się dziś wszystkie księgi inwentarzowe. Są w dobrym stanie, czytelne. Na ich podstawie można sprawdzić, jakie były zakupy i stan księgozbioru w danym roku. Rosnące zapotrzebowanie czytelników na różnego rodzaju informacje z wielu dziedzin nauki: ekonomii, prawa, ekologii itd. wpłynęło na zmianę polityki gromadzenia zbiorów. W pierwszej kolejności uzupełniano księgozbiór podręczny, wyposażając go w kompendia wiedzy, encyklopedie, słowniki itp., nie zapominając jednak o wartościowych nowościach z literatury pięknej i poezji. Książki pozyskiwano głównie poprzez zakupy (ze środków finansowych Biblioteki Powiatowej w Tczewie do 1975 roku, od 1956 z Urzędu Miasta i Gminy w Gniewie oraz Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gdańsku i od 2000 roku z gminy Gniew. Również książki pozyskiwano z dobrowolnych wpłat od czytelników oraz jako dary od fundacji, wydawnictw, instytucji i od czytelników). O wyborze książek decydowali pracownicy biblioteki w Gniewie, znający najlepiej księgozbiór placówki i potrzeby czytelnicze. Dzisiaj zbiory uzupełniane są dzięki dotacji z Gminy oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Bardzo dużo książek biblioteka otrzymuje w postaci darów. Obecnie księgozbiór biblioteki w Gniewie liczy egzemplarzy, łącznie z filiami egz. (filia Opalenie , Wielkie Walichnowy ). Działalność oświatowo kulturalna biblioteki W ramach działalności oświatowo kulturalnej biblioteka organizuje między innymi: spotkania autorskie z pisarzami i aktorami, wystawy, wystawki okolicznościowe, konkursy czytelnicze, wycieczki i lekcje biblioteczne, głośne czytanie. Działalność ta nasiliła się po ostatnich zmianach w strukturze biblioteki. Od początku istnienia biblioteki jej pracownicy organizowali spotkania ze sławnymi pisarzami. Gniew odwiedzili m.in. Jan Piepka - prozaik, poeta i autor utworów scenicznych; Stanisława Fleszerowa Muskat - wybitna pisarka o niezwykłej poczytności. Jej książki zdobywały pierwsze miejsca w plebiscytach czytelniczych. Publikowała felietony w Głosie Wybrzeża i Wieczorze Wybrzeża ; Karol Bunsch - pisarz historyczny, publicysta i tłumacz literatury angielskiej i niemieckiej. Odbyły się spotkania z pisarzem

41 kociewskim Romanem Landowskim - jednym z założycieli Towarzystwa Miłośników Ziemi Tczewskiej, Kociewskiego Kantoru Edytorskiego oraz Dyskusyjnego Klubu Filmowego Sugestia, autorem Bedekera Kociewskiego. Kierował redakcją Kociewskiego Magazynu Regionalnego - czasopisma społeczno-kulturalnego poświęconego historii i współczesności Kociewia. Oprócz poetów i pisarzy w bibliotece odbywały się również spotkania z aktorami: w 1980 roku z Danielem Olbrychskim - aktorem filmowym i teatralnym. Grał m.in.: w takich filmach jak: Popioły, gdzie wcielił się w postać Rafała Olbromskiego, Panu Wołodyjowskim jako Azja Tuhajbejowicz, w Weselu jako pan młody i Potopie, gdzie wcielił się w postać Andrzeja Kmicica. Odbyło się również spotkanie z Filipem Bajonem - jednym z najwybitniejszych scenarzystów i reżyserów współczesnego kina polskiego. Napisał scenariusze i był reżyserem takim filmów jak: Powrót, Wideokaseta, Rekord świata, Zielona ziemia i Aria dla atlety. W 2004 roku gościł w Gniewie profesor Maksymilian Grzegorz, historyk, miłośnik Gniewu. W 2005 odbyło się spotkanie poetą ks. Franciszkiem Kameckim oraz pisarzem Januszem Leonem Wiśniewskim, autorem bestsellerowych powieści:m.in. S@motność w Sieci, Los powtórzony, Martyna oraz zbioru opowiadań Zespoły napięć. W marcu 2006 gościli w Gniewie regionaliści Roman Landowski (po raz kolejny) i Andrzej Grzyb, a w sierpniu 2007 poeta Piotr Szczepański. Systematycznie w gablotach bibliotecznych pojawiają się wystawki okolicznościowe z okazji rocznicy urodzin czy śmierci Spotkanie autorskie z Januszem L. Wiśniewski - autorem powieści S@motniść w sieci. pisarzy i poetów, świąt państwowych, kościelnych, regionalnych i wielu innych. Można je oglądać przez kilka lub kilkanaście dni. W marcu 2004 roku w bibliotece odbyło się spotkanie pt. Walory przyrodnicze a rozwój turystyki i ekoturystyki na terenie Gminy Gniew. Na spotkaniu prezentowano wydawnictwa o tematyce ekologicznej, które znajdują się w zbiorach biblioteki publicznej i bibliotece gniewskiego gimnazjum. Od 2004 roku organizowane są też duże wystawy, prezentowane w Sali Wystawowej przez kilka miesięcy. W maju i czerwcu 2004 z okazji Dni Książki prezentowano w bibliotece książki wydane przed rokiem Wystawa nosiła tytuł Lektury naszych rodziców i dziadków. Dzięki uprzejmości dyrektorów szkół i nauczycieli opiekujących się bibliotekami szkolnymi można było zebrać pokaźną liczbę egzemplarzy. Część eksponatów pochodziła ze zbiorów Miejskiej Biblioteki Publicznej