Plan Odnowy Miejscowości ROMANOWO DOLNE. Gmina Czarnków

Transkrypt

1 Załącznik do uchwały Nr LII/ /2010 Rady Gminy Czarnków z dnia 10 listopada 2010 roku Plan Odnowy Miejscowości ROMANOWO DOLNE w latach Gmina Czarnków

2 SPIS TREŚCI I. Ogólna charakterystyka wsi. 3 II. Inwentaryzacja zasobów wsi Zasoby przyrodnicze, klimat 5 2. Dziedzictwo kulturowe, historyczne i religijne Infrastruktura społeczna Przestrzeń i infrastruktura techniczna Rolnictwo i gospodarka Kapitał społeczny i ludzki. 13 III. Ocena potencjalnych moŝliwości wsi ( Analiza SWOT) 15 IV. Wykaz planowanych zadań inwestycyjnych i przedsięwzięć aktywizujących społeczność lokalną w okresie

3 WciąŜ poznaję moją małą ojczyznę od nowa. Uczę się jej wciąŝ od początku. Jawi mi się w coraz innym świetle. Odsłania przede mną wciąŝ nowe zakątki. Zapisana jest we mnie jak na mapie. Mała ojczyzna Jan Sabiniarz I. Ogólna charakterystyka wsi W północno-zachodnim rejonie Polski rozciąga się kraina wzgórz i wzniesień, którą przecina rzeka Noteć. W rejonie tym połoŝona jest gmina Czarnków, która graniczy z miastem Czarnków oraz gminami: Trzcianka, Wieleń, Ryczywół, Budzyń, Lubasz, Połajewo, ChodzieŜ i Ujście. Głównym ośrodkiem Ŝycia kulturalno-gospodarczego regionu jest, z racji swego centralnego połoŝenia, miasto Czarnków, stanowiące odrębną jednostkę samorządu terytorialnego. MAPA GMINY CZARNKÓW 3

4 Romanowo Dolne to jedna z najdalej wysuniętych wsi w Gminie Czarnków z pośród 24 sołectw. Wieś ma charakter bardzo długiej ulicówki ciągnącej się wzdłuŝ drogi asfaltowej Czarnków Walkowice na przestrzeni 4,5 km, mieszka w niej około 790 mieszkańców. Po wschodniej stronie drogi ku rzece Noteć znajduje się prawie 20-metrowa urwista krawędź piaszczystej terasy. Z krawędzi moŝna podziwiać piękne nadrzeczne widoki i jej przeciwległy brzeg oraz rozległe nadnoteckie łąki. W niektórych miejscach widoczna jest pozioma warstwa większych głazów tzw. bruk morenowy. W Romanowie Dolnym znajduje się kilka ogromnych głazów narzutowych, a takŝe moŝna zobaczyć domy o konstrukcji szachulcowej. W lutym 1919 roku Romanowo było widownią walk powstańczych oddziałami Grenschutzu. BliŜsza historia to osadnictwo niemieckie, które przetrwało na tym terenie do okresu po II wojnie światowej. Najstarszym, bo z końca XIX wieku jest budynek, w którym mieści się przedszkole, ponadto znajduje się tu kościół o cechach eklektycznych. 4

5 II. Inwentaryzacja zasobów wsi 1. Zasoby przyrodnicze, klimat Wielkopolska leŝy w pasie wielkich nizin europejskich i jest częścią składową Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Krajobraz regionu ukształtowany przez lodowiec jest nizinny i tylko miejscami o bardziej urozmaiconej rzeźbie terenu. NajwyŜszym wzniesieniem Wielkopolski jest Kobyla Góra (284 m n.p.m.) na terenie Wzgórz Ostrzeszowskich, natomiast najniŝej połoŝony jest obszar w rejonie ujścia Noteci do Warty (21 m n.p.m.). Ponad 80% regionu leŝy w dorzeczu Warty i jej największych dopływów: Prosny, Wełny, Obry i Noteci. W środkowej i północnej Wielkopolsce znajduje się ponad 1000 jezior, których największe skupisko jest na Pojezierzu Międzychodzko - Sierakowskim, natomiast południowa część regionu charakteryzuje się małą liczbą zbiorników wodnych. Na kształtowanie się pierwotnych lasów istotny wpływ miały zachodzące na przestrzeni wieków zmiany klimatu oraz procesy glebotwórcze. Pierwsze zaczątki puszcz i borów zaczęły powstawać po ustąpieniu lodowca, kiedy klimat ocieplił się i w miejsce ubogiej tundry pojawiła się sosna, świerk, modrzew, brzoza i wierzba. Około 6-5 tyś. lat p.n.e. zaczęły dominować takie gatunki jak 5

6 dąb, grab, lipa, olsza, leszczyna i inne. Później, w okresie ok. 2 tyś. lat p.n.e. wilgotny klimat sprzyjał rozprzestrzenianiu się buka, jodły i świerka. Pozostałością po lodowcach są moreny denne o płaskiej powierzchni, których składnikiem jest glina zwałowa. Drugim świadectwem są pagórki moreny czołowej zbudowane z piasków i Ŝwirów. Wody wypływające spod lodowca porozrzucały niesiony przez siebie materiał, usypując olbrzymich rozmiarów płaskie łachy piaszczyste, tzw. sandry. Wszystko to miało wpływ na dzisiejsze ukształtowanie terenu, klimatu i struktury agrarnej naszego regionu, gminy i wreszcie miejscowości. Podczas spacerów brzegiem Noteci oraz po łąkach nadnoteckich moŝna napotkać na wiele oznak bytowania bobra. Świadczą o tym róŝne budowle w postaci tam na kanał i rowach Bóbr europejski melioracyjnych, Ŝeremi będących miejscem ich bytowania oraz nor stanowiących miejsca, w których bobry Ŝyją na stałe. Romanowo Dolne słynie z dwóch rzeczy. Po pierwsze, ze swojej długości, bo jest bowiem najdłuŝszą wsią w województwie wielkopolskim. I po drugie, z ogromnej liczby bocianich gniazd naliczono ich 13, a w nich 49 bocianów. Na terasie zalewowej spotykamy zadrzewienia. Zadrzewienia te występują jako ugrupowania kępowe lub powierzchniowe, 6

7 zwykle w obniŝeniach terenowych wśród pól i łąk, w układach rzędowych natomiast porastają brzegi Noteci, kanału Romanowo, najczęściej jednak występują wzdłuŝ dróg publicznych. Ich ekologiczne znaczenie jest duŝe: zapobiegają erozji gleby, poprawiają i podwyŝszają jej urodzajność, mają teŝ znaczenie dla regulacji stosunków wodnych. Zasilają i wzbogacają biocenotyczne współzaleŝności róŝnych grup Kanał Romanowo organizmów- roślin i zwierząt, głównie bezkręgowców, takŝe płazów i ptaków. Dając schronienie, poŝywienie i miejsce bytowania są zadrzewienia bardzo pomocne w ekologicznej walce ze szkodnikami roślin uprawnych. Podkreślić równieŝ naleŝy wpływ zadrzewień na lokalny klimat: zmniejszają szkody wywoływane przez wiatry i mróz. Urozmaicają teŝ w sposób znaczący monotonię pól, podnosząc estetykę krajobrazu. Gleby bielicowe porastają bory sosnowe. Są to lasy typu gospodarczego. Monolity sosnowe sprzyjają gradacjom szkodliwych owadów i grzybów. Leśne tereny Romanowa Dolnego są bogate w zwierzynę grubą: jelenie, dziki i sarny. Zadomowiły się tu równieŝ drapieŝniki: lisy, kuny i jenoty Tutejsze lasy są wysoko cenione przez turystów i myśliwych. Często podkreślane są ich walory 7

8 przyrodnicze i krajobrazowe. Drzewostany są bardzo zasobne w jagody i grzyby. Głazy narzutowe (eratyki) przywleczone zostały przez lodowiec ze Skandynawii. Głaz narzutowy, znajduje się w Romanowie Dolnym, 100 metrów od szosy Czarnków Walkowice. Uznany został za pomnik przyrody w 1957 r. Jego wymiary to: obwód 730 cm, długość 250 cm, szerokość 150 cm. Głaz rozbity jest na dwie części ( wietrzenie). Walory Noteci z łąkami i torfowiskami moŝna podziwiać, przemierzając pieszo lub rowerem - szlak turystyczny od Czarnkowa do Walkowic przez Romanowo Dolne i Romanowo Górne. Na trasie rozmieszczono punkty odpoczynkowe z moŝliwością posilenia się, odpoczynku, zaobserwowania najciekawszych zjawisk przyrodniczych. Przystanki tak wkomponowano, aby moŝna było obejrzeć panoramę zwiedzanej okolicy. Trasa wiodąca krawędzią wysoczyzny pozwolą chętnym równieŝ na zaspokojenie potrzeb estetycznych punkty widokowe, odpoczynku, ale równieŝ dogodne dla grzybiarzy czy smakoszy jagód i poziomek. Wszystkie punkty przystankowe zaopatrzono w dogodne miejsca siedzące wraz ze stołami oraz miejscami do pozostawienia śmieci. Klimat północnej Wielkopolski nie odbiega od warunków klimatycznych panujących w całej Wielkopolsce. Klimat kształtują masy powietrza polarnomorskiego. Jest to obszar bardzo ubogi w opady. Średnia ilość opadów w roku wynosi mm, a średnia temperatura 7,C. NajwyŜsza temperatura przypada na miesiąc lipiec 18,3 C, najniŝsza w miesiącu styczniu 2,0C. Średnia roczna amplituda wynosi 20,3C. Przeciętna roczna długość okresu wegetacyjnego trwa około dni. Wiatry wieją przewaŝnie z kierunków zachodniego i południowo-zachodniego, rzadziej z północy i kierunku wschodniego. Analizując wszystkie składniki atmosferyczne moŝna stwierdzić, iŝ warunki klimatyczne dla potrzeb rolnictwa na naszym terenie są średnio korzystne. Przy sprzyjającym okresie wegetacyjnym występują późną wiosną i wczesną jesienią 8

9 przygruntowe przymrozki. Mają one niekorzystny wpływ na rośliny. Opad atmosferyczny jest tutaj mały, występuje niedobór wody w okresie wzrostu roślin, który wpływa niekorzystnie dla roślin. W tym okresie występują teŝ krótkotrwałe, gwałtowne deszcze niszczące pola uprawne. 2. Dziedzictwo kulturowe, historyczne i religijne Romanowo rozciąga się wzdłuŝ lewego brzegu Noteci na przestrzeni prawie 4,5 kilometra. ZałoŜenie osady wiejskiej datuje się na rok 1797, gdy Mikołaj Świnarski, właściciel dóbr kruszewskich i lubaskich, sprowadził tu osadników z północnych Niemiec, z okolic Lubeki na północ od Schwerina. Oni tu utworzyli dwie kolonie, jedna z nich została nazwana Romanshof, którą spolszczono po I wojnie światowej Romanów, dziś przyjęła się nazwa Romanowo. Miejscowość została podzielona na dwie gminy: Górną i Dolną, stąd nazwa naszej miejscowości Romanowo Dolne. W wiosce moŝna jeszcze zobaczyć wiele domów mieszkalnych zbudowanych przewaŝnie w pierwszej połowie XIX wieku: gliniane, gliniane oblicowane kamieniem polnym oraz o zabudowie szachulcowej. Romanowianie uczestniczą w naboŝeństwach w niewielkim kościółku z czerwonej cegły, o cechach eklektycznych usytuowanym przy 9

10 drodze. Kościół pod wezwaniem św. Michała Archanioła powstał po roku 1860, wcześniej mieściła się tu świątynia protestancka, po drugiej wojnie światowej została zaadaptowana na potrzeby kościoła katolickiego, a co roku 29 września odbywa się tu odpust. Nieopodal kościoła znajdowała się pastorat, dziś w nim mieści się gimnazjum, w dali widać budynek szkoły podstawowej. W jednym z najstarszych budynków mieści się przedszkole. Bydynek szkoły Podstawowej 3. Infrastruktura społeczna Na terenie naszej wioski działają trzy publiczne placówki oświatowe: przedszkole, szkoła podstawowa, a od roku gimnazjum, które w swoim obwodzie ma dzieci i młodzieŝ z Romanowa Dolnego i Górnego oraz Walkowic. (na zdj. obok jeden z budynków szkoły oraz boisko szkolne) Ponadto mieszkańcy wsi korzystają ze zbiorów gminnej biblioteki. Mieszkańcy mają moŝliwość korzystania z boiska sportowego oraz sali wiejskiej (zdj. obok), która słuŝy równieŝ uczniom jako sala gimnastyczna. W niej odbywają się róŝne uroczystości szkolne oraz środowiskowe. 10

11 4. Przestrzeń i infrastruktura techniczna Wieś Romanowo Dolne znajduje się ok. 7 km od Czarnkowa, miasta powiatowego, którym znajduje się siedziba władz powiatowych i gminy. Społeczność jest mobilna, posiada duŝo samochodów ułatwiających dojazd nie tylko do pracy. Przez wieś przebiega droga powiatowa ( powiatu czarnkowskotrzcianeckiego). Na rzece Noteć od lat funkcjonuje przeprawa promowa na Lipicy (zdj. obok). Wieś wyposaŝona jest w sieć energetyczną, wodociągową oraz telekomunikacyjną. 5. Rolnictwo i gospodarka NieskaŜone środowisko naturalne sprzyja uprawianiu w gospodarstwach indywidualnych czystych ekologicznie płodów rolnych. Większość gospodarstw nastawiona jest na produkcję zwierzęcą i uprawę warzyw zwłaszcza marchwi i kapusty. Wielu rolników samodzielnie sprzedaje warzywa, a takŝe przetwarza je powstałych w ostatnim czasie kwaszarniach kapusty. Produkt ten moŝna nabyć nie tylko w pobliskich sklepach w Czarnkowie. Obok 11

12 wysoko rozwiniętej hodowli Ŝywca wieprzowego następuje rozwój hodowli Ŝywca wołowego oraz produkcji mleka. Sprzyjają temu duŝe obszary łąk nadnoteckich i przyległe tereny gruntów ornych stanowiących dobrą bazę paszową. Gospodarstwa indywidualne zajmują powierzchnię ok. 824 ha, na której gospodaruje 153 rolników. Średnia powierzchnia gospodarstwa w wiosce wynosi 5,4 ha Struktura gospodarstw w odpowiednich przedziałach kształtuje się następująco: - od 1,01 ha do 1,99 ha: 60 szt. - od 2,00 ha do 4,99 ha: 37 szt. - od 5,00 ha do 9,99 ha: 33 szt. - od 10,00 ha do 19,99 ha: 13szt. - powyŝej 50,00 ha: 4 szt. Na terenie miejscowości przewaŝają gleby klas V i VI. Do dnia dzisiejszego na wsi funkcjonuje Zakład Spółdzielni Kółek Rolniczych, który świadczy na rzecz rolnictwa (na zdj. obok). Największy rozwój przedsiębiorczości koncentruje się w strefie podmiejskiej, a do niej naleŝy m. in. Romanowo Dolne. Od roku 1993 działa na rynku zakład produkujący meble i urządzenia ze stali nierdzewnej dla gastronomii i szpitali. Wykonuje projekty ciągów technologicznych do kuchni oraz słuŝy doradztwem w zakresie doboru mebli i urządzeń. Zatrudnia ok. 100 pracowników głównie z naszego terenu, tj. Romanowa Dolnego i Górnego oraz Walkowic. 12

13 Kolejnymi firmami dającymi pracę mieszkańcom Romanowa Dolnego są zakłady rzemieślnicze: malarski i stolarskie. Firma Komat 6. Kapitał społeczny i ludzki Romanowianie są zrzeszeni i działają w Ochotniczej StraŜy PoŜarnej, Ludowych Zespołach Sportowych oraz posiadają druŝynę piłki noŝnej pn. " ZRYW. 13

14 W drugiej połowie sierpnia, co roku Rada Sołecka, wraz z innymi organizacjami działającymi na terenie wioski, organizuje festyn nie tylko dla mieszkańców. W związku z tym, Ŝe w wielu gospodarstwach rolnych uprawia się kapustę, a na terenie Romanowa powstały kwaszarnie kapusty, organizuje imprezę środowiskową o zasięgu powiatowym pt.: Święto Kapusty Tego dnia gospodynie mogą się podzielić przepisami i moŝna skosztować potrawy, których głównym składnikiem jest kapusta, organizowana jest wystawa najokazalszych warzyw, konkurs na NajcięŜszą, największą kapustę itp. Festyn odbywa się corocznie i został wpisany kalendarz imprez powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego. By dokumentować Ŝycie wsi załoŝono kronikę, w niej są odnotowywane najwaŝniejsze wydarzenia z Ŝycia wioski. Prowadzeniem kroniki zajmują się przedstawiciele Rady Sołeckiej. 14

15 III. Ocena potencjalnych moŝliwości wsi (Analiza SWOT) Mocne strony Słabe strony 1. Dobra lokalizacja wsi. 2. Większa szansa na lepszą integrację mieszkańców ( LZS, OSP, Rada Rodziców), 3. Siła ekonomiczna (rozwijające się gospodarstwa rolne, zakłady rzemieślnicze), 4. Zdrowa Ŝywność, 5. Korzystny stan środowiska naturalnego, 6. Mieszkańcy są mobilni, 7. Dobra potencja intelektualna, 8. Wieś zadbana, 9. Dobre wykorzystanie środków z UE przeznaczonych na rozwój wsi oraz wsparcie rolnictwa 1. Zabudowa miejscowości wzdłuŝ ulicy, 2. Dla większości mieszkańców wsi brak zatrudnienia, 3. Brak centralnego miejsca spotkań, np. dom kultury, 4. Brak kanalizacji wsi, 5. Brak zespołów artystycznych oraz instytucji społecznych Szanse ZagroŜenia 1. Pozyskanie środków unijnych, 2. Nawiązanie współpracy (kontaktu) z zagranicą w związku z nauczanym językiem w placówkach oświatowych, 1. Obawa przed odmową wsparcia finansowego przez gminę na realizację zaplanowanych przedsięwzięć, 2. Nie wiadomo, jak mieszkańcy wsi zaangaŝują się w wykonanie prac społecznych 15

16 IV. Wykaz planowanych zdań inwestycyjnych i przedsięwzięć aktywizujących społeczność lokalną w okresie : Priorytetowe zadania to: Zadanie 1 Zakup i adaptacja zabudowań znajdujących się przy sali wiejskiej Cel: Wzrost standardu i jakości Ŝycia Zaplanowane prace: adaptacja pomieszczeń dla Ochotniczej StraŜy PoŜarnej i LZS, zaplecze gospodarcze sali; uporządkowanie terenu wokół sali (wyrównanie powierzchni, ułoŝenie kostki brukowej). Harmonogram realizacji: Środki finansowania: Gmina Czarnków, środki z Unii Europejskiej LEADER, Samorząd Wsi Zadanie 2 Renowacja zabytkowego kościoła pod wezwaniem Św. Michała Archanioła Cel: Wzrost standardu i jakości Ŝycia, ochrona dziedzictwa kulturowego Zaplanowane prace: wymiana okien, instalacji elektrycznej, podłogi i ławek; malowanie wnętrza kościoła; ułoŝenie kostki brukowej wokół kościoła i obsadzenie ternu iglakami. Harmonogram realizacji: Środki finansowania: środki z Unii Europejskiej LEADER, Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego 16

17 Zadanie 3 Zagospodarowanie terenu wokół amfiteatru i boiska sportowego Cel: Wzrost atrakcyjności wsi i integracji wsi Zaplanowane prace: instalacja oświetlenia i zadaszenia amfiteatru, zakup ławek zazielenienie terenu: zasianie trawy i obsadzenie iglakami Harmonogram realizacji: Środki finansowania: Gmina Czarnków, środki z Unii Europejskiej Lider, Samorząd Wsi Zadanie 4 Modernizacja placu zabaw przy przedszkolu Cel: Wzrost standardu i jakości Ŝycia Zaplanowane prace: uporządkowanie terenu placu, zakup sprzętu z atestem Harmonogram realizacji: Środki finansowania: Gmina Czarnków, środki z Unii Europejskiej LEADER, Samorząd Wsi Zadanie 5 Parking Cel: Wzrost atrakcyjności wsi Zaplanowane prace: utwardzenie nawierzchni, naprawa i zabezpieczenie studzienki, obsadzenie placu iglakami Harmonogram realizacji:

18 Środki finansowania: Gmina Czarnków, środki z Unii Europejskiej LEADER, Samorząd Wsi 18