Instruktaż stanowiskowy kierowca wózka jezdniowego

Transkrypt

1 Instruktaż stanowiskowy kierowca wózka jezdniowego 1 Instruktaż stanowiskowy kierowca wózka jezdniowego Autor Jerzy Kaczmarek główny specjalista ds. bhp Konsultant Kazimierz Żurawski główny specjalista ds. bhp, dyrektor ds. nadzoru w firmie doradztwa z zakresu prawa i ochrony pracy SEKA S.A. Zawartość instruktażu stanowiskowego: Cel szkolenia 3 Kto podlega szkoleniu? 4 Czas trwania szkolenia 5 Kto może przeprowadzić instruktaż? 5 Program instruktażu stanowiskowego 6 Etapy instruktażu stanowiskowego 7 Wstępne zagadnienia instruktażu 8 Transport wewnątrzzakładowy 8 Parametry wózków jezdniowych 9 Etap II instruktażu 10 Stanowisko pracy kierowcy wózka jezdniowego 10 Najczęstsze zagrożenia na stanowisku pracy kierowcy wózka 11 Czynniki niebezpieczne 13 Bezpieczne użytkowanie wózków widłowych 15 Czynności przed rozpoczęciem pracy 15 System pierwszej pomocy w firmie 17 Sygnalizacja ostrzegawcza przy pracy wózka 17 Drogi i przejścia na terenie zakładu 18 Transport ładunków 20 Zasady składowania materiałów 21 ISBN BBP 0145 Szkolenia bhp w firmie

2 Instruktaż stanowiskowy kierowca wózka jezdniowego 2 Transport i składowanie materiałów niebezpiecznych 22 Składowanie materiałów niebezpiecznych 24 Środki ochrony indywidualnej 25 Zasady bezpiecznej pracy kierowcy wózka jezdniowego 26 Czynności niedozwolone w pracy kierowcy wózka jezdniowego 28 Próbne wykonanie zadania przez szkolonego 28 Końcowe etapy instruktażu 29 Wyjaśnienie oznaczeń graficznych: Podstawa prawna Dla osoby prowadzącej szkolenia bhp bardzo ważna jest znajomość obowiązujących w tym zakresie przepisów prawnych. Symbolem Podstawa prawna oznaczamy źródła prawa i przepisy, które są szczególnie ważne dla szkoleniowca chcącego przekazać szkolonym pełną i rzetelną wiedzę. Schemat postępowania Przedstawienie zagadnień wymaganych podczas szkolenia w sposób przejrzysty i zgodny z prawem wymaga często od szkolącego zachowania określonej kolejności postępowania. Przy oznaczeniu Schemat postępowania będziemy informować, jak dotrzeć do właściwego rozwiązania, wykorzystując wskazaną kolejność czynności. Szkolenia bhp w firmie Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp z o.o. ul. Łotewska 9a, Warszawa, tel.: , faks: , szkoleniabhp@wip.pl, Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o.

3 Instruktaż stanowiskowy kierowca wózka jezdniowego 3 Stanowisko kierowcy wózka jezdniowego jest stanowiskiem o szczególnym znaczeniu. Wymaga bowiem ugruntowanej wiedzy i świadomości, że wykonywana praca jest w sposób szczególny związana z wieloma zagrożeniami. Kierowca wózka jezdniowego wykonujący czynności związane z kierowaniem pojazdem i załadunkiem bądź wyładunkiem materiałów musi dbać o bezpieczeństwo nie tylko swoje, ale także innych osób znajdujących się w rejonie jego pracy. Dlatego też pracownika zatrudnionego na tym stanowisku przed dopuszczeniem do wykonywania pracy należy poddać szkoleniu z zakresu bhp. W haśle tym prezentujemy Wam instruktaż stanowiskowy opracowany dla tego stanowiska pracy. Dowiecie się z niego, jakie informacje powinniście przekazać kierowcom wózków jezdniowych podczas takiego szkolenia, na co zwrócić im szczególną uwagę. Ten tekst pozwoli Wam szybko przygotować instruktaż pracownika zatrudnionego na takim stanowisku w Waszej firmie. Cel szkolenia Celem instruktażu stanowiskowego jest zapoznanie pracownika z zagadnieniami bhp na stanowisku kierowcy wózka jezdniowego oraz ugruntowanie jego wiedzy i umiejętności w zakresie: 1) czynników środowiska pracy występujących na tym stanowisku oraz ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą, 2) sposobów ochrony przed zagrożeniami, jakie mogą być powodowane przez czynniki występujące w środowisku pracy, 3) metod bezpiecznego wykonywania pracy na stanowisku kierowcy wózka jezdniowego, 4) bezpiecznej obsługi maszyn i urządzeń (pkt II, ust. 1 załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 180, poz ze zm.; dalej: rozporządzenie szkoleniowe). Szkolenia bhp w firmie

4 Instruktaż stanowiskowy kierowca wózka jezdniowego 4 Kto podlega szkoleniu? Szkoleniu wstępnemu w formie instruktażu stanowiskowego na stanowisku kierowcy wózka jezdniowego podlegają: pracownicy nowo zatrudnieni na tym stanowisku, pracownicy przenoszeni na to stanowisko, pełnoletni uczniowie i studenci odbywający praktyczną naukę zawodu ( 11 ust. 1 pkt 1, 2 i 3 rozporządzenia szkoleniowego). Uczniowie odbywający praktyczną naukę zawodu kierowcy wózka jezdniowego muszą być osobami pełnoletnim, gdyż do obsługi wózków może być dopuszczony tylko pracownik, który ukończył 18 lat. Jedynie osoba pełnoletnia może uzyskać uprawnienia kierowcy i zezwolenie do obsługi wózka jezdniowego wystawione przez pracodawcę obowiązujące na terenie zakładu pracy danego pracodawcy ( 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki z 10 maja 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym). Pamiętajcie, że pracownicy zatrudnieni na tym stanowisku pracy powinni odbyć ponowne szkolenie w przypadku zmian: organizacyjnych w procesie technologicznym obowiązującym w danej branży; warunków techniczno-organizacyjnych, a w szczególności gdy wprowadza się: nowe procesy technologiczne, nową organizację pracy i stanowiska pracy, nową technologię i sprzęt, a w szczególności gdy w tych elementach występują czynniki szkodliwe lub niebezpieczne dla zdrowia, nowe rozwiązania konstrukcyjne narzędzi, oprzyrządowania, maszyn i urządzeń ( 11 ust. 3 rozporządzenia szkoleniowego).

5 Instruktaż stanowiskowy kierowca wózka jezdniowego 5 Czas trwania szkolenia Czas przeznaczony na szkolenie stanowiskowe kierowcy wózka jezdniowego zależy m.in. od: rodzaju i zakresu zadań, które powierza się temu pracownikowi, stopnia skomplikowania infrastruktury stanowiska lub stanowisk pracy, liczby i złożoności wprowadzanych zmian technologiczno- -organizacyjnych, predyspozycji osobowych pracownika. Tak więc czas trwania instruktażu powinniście uzależnić od wymienionych czynników, a szczególności od: 1) przygotowania zawodowego pracownika, 2) dotychczasowego stażu pracy i doświadczenia, 3) osobistych predyspozycji pracownika, 4) rodzaju pracy i zagrożeń występujących na stanowisku lub stanowiskach pracy, na których ma być zatrudniony pracownik ( 11 ust. 4 rozporządzenia szkoleniowego). Pamiętajcie, że instruktaż stanowiskowy pracownika zatrudnionego na stanowisku kierowcy wózka jezdniowego nie może być krótszy niż 8 godzin lekcyjnych, gdzie 1 godzina lekcyjna = 45 min (ramowy program instruktażu stanowiskowego zawarty w załączniku nr 1 pkt II do rozporządzenia szkoleniowego). Kto może przeprowadzić instruktaż? Instruktaż stanowiskowy może przeprowadzić sam pracodawca lub wyznaczona przez niego osoba kierująca pracownikami, jeżeli osoby te posiadają odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie zawodowe oraz są przeszkolone w zakresie metod prowadzenia instruktażu stanowiskowego ( 11 ust. 5 rozporządzenia szkoleniowego). Szkolenia bhp w firmie

6 Instruktaż stanowiskowy kierowca wózka jezdniowego 6 Najczęściej w małych zakładach instruktaż przeprowadza sam pracodawca. W przypadku średnich i dużych firm instruktaż stanowiskowy zazwyczaj przeprowadzają wyznaczeni przez pracodawcę pracownicy. Mogą to być kierownicy bądź mistrzowie: działów przyjęcia towaru, magazynów, pod warunkiem że osoby te posiadają wymagane kwalifikacje. Program instruktażu stanowiskowego Instruktaż stanowiskowy należy przeprowadzać według programu szkolenia opracowanego przez organizatora szkolenia ( 5 rozporządzenia szkoleniowego). Opracowując program szkolenia stanowiskowego, należy zapoznać się z przepisami odpowiednich aktów prawnych, m.in.: 1. Ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.; dalej: kp). 2. Ustawy z 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2005 r. nr 108, poz. 908 ze zm.). 3. Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 180, poz ze zm.; dalej rozporządzenie szkoleniowe). 4. Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz ze zm.; dalej: ropbhp). 5. Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz.U. nr 26, poz. 313 ze zm.; dalej: rozporządzenie o ręcznych pracach transportowych). 6. Rozporządzenia Ministra Gospodarki z 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez

7 Instruktaż stanowiskowy kierowca wózka jezdniowego 7 pracowników podczas pracy (Dz.U. nr 191, poz ze zm.; dalej: rozporządzenie w sprawie użytkowania maszyn). 7. Rozporządzenia Ministra Gospodarki z 10 maja 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym (Dz.U. nr 70, poz. 650 ze zm.). 8. Normy PN-EN :2004 Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy, część 1. Miejsca pracy wewnątrz pomieszczeń. Miejcie na uwadze, że szczegółowy program instruktażu stanowiskowego powinien przewidywać poinformowanie pracownika m.in. o: warunkach bezpiecznej i higienicznej pracy, warunkach obowiązujących w pomieszczeniu i na stanowisku pracy, wymaganiach technicznych i organizacyjnych. Pamiętajcie, że pracodawca bądź jednostka organizacyjna prowadząca szkolenie, opracowując szczegółowy program instruktażu stanowiskowego, powinni dostosować przykładowy ramowy program do potrzeb własnego zakładu oraz uwzględnić warunki w nim panujące. Etapy instruktażu stanowiskowego Instruktaż stanowiskowy kierowcy wózka jezdniowego powinien składać się z następujących etapów: I. Wprowadzenie i rozmowa wstępna instruktora z pracownikiem lub pracownikami. Wstępna ocena poziomu wiedzy szkolonego, możliwości nawiązania kontaktu. II. Pokazy i prezentacje oraz omówienie cyklu technologicznego, procesów pracy na stanowisku, na którym ma być zatrudniony pracownik, przedstawienie zagrożeń. III. Próbne wykonanie przez pracownika procesu pracy, obserwacja instruktora i ewentualna korekta popełnionych uchybień w procedurach pracy. Szkolenia bhp w firmie

8 Instruktaż stanowiskowy kierowca wózka jezdniowego 8 IV. Samodzielna praca pracownika pod nadzorem instruktora. V. Sprawdzenie i ocena przez instruktora sposobu wykonania pracy przez pracownika. Na ostatnim etapie instruktażu należy omówić pozytywne i negatywne zachowania i popełnione błędy oraz przeprowadzić ich korektę. Proponujemy Wam, aby co najmniej połowa czasu szkolenia wykorzystana była na indywidualną pracę kierowcy wózka jezdniowego pod nadzorem instruktora. Pozostały czas instruktażu należy przeznaczyć na omówienie zagadnień teoretycznych dotyczących pracy na tym stanowisku. Wstępne zagadnienia instruktażu Etap wstępny instruktażu stanowiskowego kierowcy wózka jezdniowego powinniście rozpocząć od rozmowy ze szkolonym, która pozwoli Wam na ocenę jego poziomu wiedzy i umiejętności. Zanim przejdziecie do następnego etapu, czyli omawiania procesów pracy i zagrożeń, proponujemy Wam, abyście zapoznali pracownika z posiadanym w zakładzie pracy taborem do transportu wewnątrzzakładowego, tzn. powinniście zaprezentować szkolonemu wózki jezdniowe, jakimi dysponujecie na terenie zakładu. Warto również przypomnieć szkolonemu treść lub zapoznać go, jeżeli dotychczas nie został zapoznany, z treścią instrukcji bhp dla urządzeń i środowiska pracy występujących na jego stanowisku. Transport wewnątrzzakładowy Pod pojęciem transportu wewnątrzzakładowego rozumiemy przemieszczanie osób lub ładunków po określonej drodze, za pomocą wybranego środka transportu, w ograniczonej przestrzeni zakładu pracy.

9 Instruktaż stanowiskowy kierowca wózka jezdniowego 9 Podstawową cechą transportu wewnątrzzakładowego jest jego ograniczenie do transportu ładunków w obrębie magazynu, zakładu, marketu itp. Z uwagi na to, w jakiej części zakładu się on odbywa, możemy mówić o transporcie wydziałowym, międzywydziałowym, oddziałowym, stanowiskowym czy międzystanowiskowym. Parametry wózków jezdniowych Po zidentyfikowaniu bazy transportowej funkcjonującej w Waszej firmie powinniście przypomnieć pracownikowi podstawowe wielkości znamionowe wózków jezdniowych pozostających do jego dyspozycji. Do charakterystycznych danych wózków jezdniowych (określających cechy użytkowe wózka i podawane przez producentów w zależności od ich rodzaju i typu) należą: 1) nominalna nośność wózka jezdniowego (określana w kilogramach), 2) nominalna siła uciągu N (określana w niutonach), 3) udźwig nominalny Q (określany w kilogramach), 4) udźwig zredukowany, 5) prędkość podnoszenia, 16) prędkość opuszczania ładunku, 17) wysokość podnoszenia, 18) wysokość swobodnego podnoszenia (h), 19) prędkość jazdy, 10) zewnętrzny promień zawracania, 11) zdolność pokonywania wzniesień, 12) nacisk wywierany na podłoże. Nie zapomnijcie zapoznać kierowcy z osprzętem używanym w zakładzie pracy. Pamiętajcie, że najczęściej do każdego wózka jezdniowego podstawowym osprzętem są widły, przedłużacz wideł (do ładunków Szkolenia bhp w firmie

10 Instruktaż stanowiskowy kierowca wózka jezdniowego 10 wielkogabarytowych), trzpień do transportu zwojów oraz wysięgnik z hakiem. Etap II instruktażu W drugim etapie szkolenia objaśnijcie proces technologiczny i sposób wykonywania pracy na danym stanowisku. W trakcie zajęć powinniście zadawać liczne pytania, które pozwolą na bieżącą ocenę pojmowania zagadnień przez szkolonego. Pamiętajcie, aby pokazując szkolonemu podczas instruktażu czynności rutynowe na stanowisku pracy, wykonywać je powoli, prezentując i wyjaśniając wszystkie czynności po kolei. Natomiast na czynności szczególnie niebezpieczne lub trudne zwróćcie szczególną uwagę, podkreślając je wielokrotnie. Dużo uwagi poświęćcie również na metody bezpiecznego wykonywania pracy. Stanowisko pracy kierowcy wózka jezdniowego Stanowisko pracy kierowcy wózka jezdniowego zlokalizowane jest najczęściej w działach przyjęcia i wydawania towarów lub w miejscach, gdzie konieczne jest przemieszczanie znacznych ilości towarów ciężkich lub o znacznej objętości. Dotyczy to zarówno magazynów, jak i hal obsługi klienta, np. hal sprzedaży. Pracownicy zatrudnieni na stanowisku kierowcy wózka jezdniowego korzystają z wózków widłowych napędzanych silnikiem elektrycznym, spalinowym lub silnikiem na gaz propan-butan. Wózki widłowe przechowywane są w wyznaczonych miejscach magazynowych, w polach postojowych właściwie oznakowanych. Pole postojowe powinno być określone żółtą linią o szerokości 5 10 cm, malowaną farbami o dużym współczynniku ścieralności (chodzi o trwałość oznaczenia), szerokość i długość

11 Instruktaż stanowiskowy kierowca wózka jezdniowego 11 oznaczonego pola powinna wynikać i być dostosowana do parametrów technicznych typu wózka. Kierowcy wózków widłowych czynności transportowe wykonują często w obecności innych osób (np. współpracowników lub klientów), zatem wymagania bezpieczeństwa pracy ulegają szczególnym obostrzeniom. Dlatego też wykonywanie czynności kierowcy wózka wymaga zapoznania go z wieloma instrukcjami bhp (m.in. transportu ręcznego, obsługi wózka jezdniowego, ładowania akumulatorów, składowania towarów, transportu wewnątrzzakładowego) oraz np. zasadami bezpiecznego zachowania się w magazynach wysokiego składowania, stosowania narzędzi i elementów pomocniczych przy pracach transportowych. Najczęstsze zagrożenia na stanowisku pracy kierowcy wózka Największym zagrożeniem występującym na tym stanowisku pracy jest możliwość uderzenia lub przygniecenia składowanymi materiałami w miejscu wykonywania czynności transportowych. Niebezpieczeństwo to występuje zarówno w bezpośrednim otoczeniu wózka jezdniowego, jak i w dalszym otoczeniu innych osób i elementów infrastruktury pomieszczenia, w którym wyznaczona jest praca. PRZYKŁAD: Kierowca wózka stawiając towar, nie zauważył innego pracownika sprzątającego podłogę w pobliżu miejsca składowania i przygniótł mu stopę, stawiając transportowaną paletę z towarem. W wyniku czego pracownik sprzątający doznał licznych złamań kości stopy. Możliwe jest także potrącenie, najechanie wózkiem na współpracowników lub osobę trzecią. Szkolenia bhp w firmie

12 Instruktaż stanowiskowy kierowca wózka jezdniowego 12 PRZYKŁAD: Kierowca wózka widłowego przewożąc towar, nie zauważył idącego obok pracownika i potrącił go. W wyniku czego pracownik ten doznał urazu kręgosłupa. Innym istotnym zagrożeniem jest również popełnienie błędu przez kierowcę i nieprawidłowe podjęcie materiału transportowanego, wskutek czego może nastąpić przewrócenie wózka z kierowcą. PRZYKŁAD: Kierowca wózka widłowego podejmując materiały na palecie, nie zauważył, że paleta została podjęta krzywo, towar znajdujący się na niej miał znaczny ciężar i spowodował przechylenie się wózka, a następnie jego przewrócenie. Kolejnym zagrożeniem mogą być zmienne warunki ukształtowania terenu, po którym porusza się wózek. PRZYKŁAD 1: Kierowca był przyzwyczajony do określonego usytuowania towarów na terenie magazynu. W wyniku przemeblowania zmienił się rozkład dróg transportowych, którymi mogą przemieszczać się wózki. Kierowca wykonując rutynowo pracę i przyzwyczaiwszy się do starego rozkładu magazynu, przypadkowo wjechał w stos palet, myśląc, że tędy prowadzi droga. PRZYKŁAD 2: Kierowca wózka przewoził towar z rampy do magazynu, jednakże źle wymierzył skraj rampy i spadł z niej wraz z wózkiem.

13 Instruktaż stanowiskowy kierowca wózka jezdniowego 13 Czynniki niebezpieczne Na stanowisku pracy kierowcy wózka jezdniowego mogą występować czynniki niebezpieczne, takie jak: 1. Zagrożenia związane z przemieszczeniem się sprzętu i ludzi: najechania, potrącenia z uwagi na: szerokości dróg transportowych niedostosowanych do środków transportu, niewłaściwe oznakowanie dróg transportowych, nieprzestrzeganie przepisów przez użytkowników dróg, brak odpowiedniego oświetlenia, brak oznaczeń dróg komunikacji wewnątrzzakładowej i pól odkładczych; obsunięcia transportowanego towaru lub jego zsunięcie z wózka z uwagi na: przeciążanie wózków widłowych (przeciążenie układu podnoszenia), nieutwardzone place załadunkowe i wyładunkowe oraz drogi, zły stan nawierzchni, niewłaściwe ułożenie towarów; przewóz osób na wózkach niedostosowanych do tego celu; podnoszenie ludzi na widłach wózka; podejmowanie ciężaru jednym zębem wideł; niewłaściwe wymiary bram w ciągach dróg komunikacji wewnątrzzakładowej; upadki na tym samym poziomie, na drogach komunikacyjnych i schodach; zagrożenia wybuchem podczas wymiany butli z gazem. 2. Zagrożenia związane z porażeniem prądem elektrycznym w wyniku: nieprawidłowego działania instalacji elektrycznej lub manipulowania przy niej, braku pomiarów instalacji i tolerowania tych braków, Szkolenia bhp w firmie

14 Instruktaż stanowiskowy kierowca wózka jezdniowego 14 prac przy instalacji elektrycznej wózka przez osoby nieuprawnione, niewłaściwego podłączania akumulatorów do ładowania, poparzenia łukiem elektrycznym podczas nieuprawnionych manipulacji. 3. Zagrożenia związane z właściwościami fizycznymi i chemicznymi ładunków oraz materiałów transportowanych, tj.: skaleczenia ostrymi krawędziami w wyniku nieprawidłowego załadunku elementów ostrych, obsunięcia z uwagi na śliskie powierzchnie, upadki przewożonych materiałów, poparzenia na skutek rozlania substancji aktywnych chemicznie podczas transportu, możliwość zatrucia spalinami. 4. Zagrożenia pożarem. 5. Zagrożenia czynnikami fizycznymi, tj.: hałas, wibracje (zjawisko wibracji towarzyszy każdemu urządzeniu, w którym współpracują podzespoły i elementy będące w ruchu. Do użytkownika należy, aby zapoznał się z danym typem urządzenia modelem wózka, a w szczególności dokumentacją techniczno-ruchową i z danymi technicznymi, które producent ma obowiązek podać, żeby użytkownik wiedział, jaki jest poziom drgań generowanych przez urządzenie), zapylenie, mikroklimat zimny i gorący. 6. Zagrożenia obciążeniem fizycznym związanym z wykonywaniem lekkiej i niezbyt ciężkiej pracy fizycznej. 7. Zagrożenia związane z czynnikiem ludzkim, tj.: zmęczenie kierowcy, przejawy negatywnego podejścia do wymogów bezpieczeństwa pracy (jazdy).

15 Instruktaż stanowiskowy kierowca wózka jezdniowego 15 Bezpieczne użytkowanie wózków widłowych Bezpieczna obsługa i eksploatacja wózków z napędem silnikowym akumulatorowym możliwa jest wyłącznie wówczas, gdy obsługujący kierowca będzie przestrzegał przepisów i zasady bhp. Przestrzeganie zasad bezpiecznej pracy na stanowisku kierowcy wózka jezdniowego o napędzie silnikowym polega na: 1. Zapoznaniu się i przestrzeganiu postanowień instrukcji bhp obsługiwanych urządzeń. 2. Stosowaniu do pracy wyłącznie sprawnego i odpowiedniego wózka. 3. Przystąpieniu do pracy w odpowiednim stanie zdrowia. 4. Stosowaniu podczas pracy środków ochrony osobistej, tj.: a) kask ochronny, b) odzież ochronna i robocza oraz obuwie robocze, c) ochronniki słuchu (według uzasadnionych potrzeb). 5. Wykonywaniu pracy zgodnie z zasadami bhp. Czynności przed rozpoczęciem pracy Przed przystąpieniem do pracy kierowca wózka jezdniowego powinien sprawdzić jego stan techniczny. Ma obowiązek dokonać wzrokowo zewnętrznych oględzin wózka, jego elementów. Koniecznie musi zwrócić uwagę na prawidłowe działanie układu: kierowniczego, hamulcowego, napędowego, mechanizmu podnoszenia, jak również na: oświetlenie wózka, sygnalizację ostrzegawczą, przyrządy pomiarowo-kontrolne, elementy i urządzenia zabezpieczające kierowcę. Szkolenia bhp w firmie

16 Instruktaż stanowiskowy kierowca wózka jezdniowego 16 Pouczcie pracownika, że o zauważonych nieprawidłowościach w pracy wózka lub o jego uszkodzeniach powinien jak najszybciej powiadomić swojego przełożonego ( 58 ust. 1 ropbhp). Należy zwrócić również uwagę szkolonemu, że jeżeli w czasie pracy zauważy jakieś uszkodzenie lub usterkę wózka, powinien natychmiast zatrzymać go i wyłączyć. Będzie mógł ponownie korzystać z niego dopiero po usunięciu usterki ( 58 ust. 2 ropbhp). Taki uszkodzony wózek widłowy należy wycofać z użytkowania i wyraźnie oznakować tablicami informacyjnymi oraz zabezpieczyć w taki sposób, który nie pozwoli na jego uruchomienie ( 58 ust. 3 ropbhp). PRZYKŁAD Kierowca wózka widłowego zauważył nieprawidłowości w manipulowaniu widłami, zatrzymał wózek w miejscu niekolizyjnym, z uszkodzonymi widłami skierowanymi i zabezpieczonymi tak, aby nie stanowiły zagrożenia dla otoczenia oraz pracowników, wyłączył silnik wózka. Następnie umieścił na nim żółtą prostokątną tabliczkę z informacją: Uwaga, urządzenie uszkodzone!. Zawiadomił jednocześnie o uszkodzeniu kierownika zmiany, przekazując mu również kluczyki do wózka. Pamiętajcie, aby pouczyć pracownika, że nie wolno mu samodzielnie naprawiać wózka jezdniowego. Naprawą wózka jezdniowego mogą zajmować się jedynie osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje lub wyspecjalizowane serwisy. Dokonywanie napraw przez osoby nieprzygotowane jest niedozwolone ( 60 ust. 1 ropbhp). Kierowcy nie wolno także

17 Instruktaż stanowiskowy kierowca wózka jezdniowego 17 czyścić i smarować elementów wózka jezdniowego, gdy te pracują ( 60 ust. 1 ropbhp). Ważne jest, abyście prowadząc instruktaż, podkreślili, że kierowca wózka nie może pozostawić go uruchomionego bez nadzoru ( 59 ust. 1 ropbhp). System pierwszej pomocy w firmie W trakcie instruktażu stanowiskowego musicie poinformować pracownika, gdzie znajduje się apteczka i punkt pierwszej pomocy. Powinniście również poinformować szkolonego, który pracownik na jego zmianie jest wyznaczony do obsługi apteczek i punktów pierwszej pomocy. Zapoznajcie także pracownika z instrukcją udzielania pierwszej pomocy oraz wskażcie mu, gdzie wywieszona jest taka instrukcja. Sygnalizacja ostrzegawcza przy pracy wózka W pracy wózków jezdniowych stosowana jest różna sygnalizacja ostrzegawcza. Zależy ona w dużej mierze od typu wózka, transportowanych materiałów oraz od miejsca pracy i zakładu pracy. Często występującym sygnałem ostrzegawczym o pracy wózka jest przerywany sygnał dźwiękowy, jak również pulsujące żółte lub pomarańczowe światło. Na hali sklepu handlowego często oprócz sygnalizacji wizualnej w postaci migającego światła wywiesza się w widocznym miejscu tabliczki, gdzie na żółtym tle widnieje czarny napis ostrzegawczy, np. Uwaga! Twoje bezpieczeństwo jest najważniejsze. Zachowaj bezpieczną odległość. Szkolenia bhp w firmie

18 Instruktaż stanowiskowy kierowca wózka jezdniowego 18 Niekiedy kierowca wózka jezdniowego, podczas pracy w miejscach, gdzie odbywa się również ruch pieszych lub ruch innych pojazdów, może współpracować z innym pracownikiem kierującym ruchem, który wyposażony jest w znak stopu, lizak z czerwonym odblaskiem lub wskaźnik świetlny. Wówczas wszyscy uczestnicy ruchu powinni stosować się do poleceń tego pracownika. Drogi i przejścia na terenie zakładu Drogi transportowe w zakładzie pracy są wyraźnie i trwale oznakowane za pomocą linii koloru żółtego o szerokości 5 10 cm, malowanych farbą o wysokim współczynniku ścieralności. Możliwe jest również umieszczanie znaków drogowych w osi drogi komunikacyjnej, np. uwaga, przejście, znak ograniczenia prędkości lub inne znaki określone w przepisach o ruchu drogowym. Na drogach transportowych i w magazynach nie powinny występować progi ani stopnie. Zróżnicowanie poziomów podłogi zabezpiecza się pochylniami o nachyleniu dostosowanym do rodzaju środków transportu stosowanych w placówce. Pamiętajmy jednak, że pochylenie to nie może być większe od 8%. Szerokość dróg transportowych powinna odpowiadać Polskiej Normie PN-68/M Transport wewnętrzny. Drogi i otwory drzwiowe. Wytyczne projektowania. PRZYKŁAD Szerokość dróg transportowych na odcinkach prostych: w ruchu jednokierunkowym w ruchu dwukierunkowym

19 Instruktaż stanowiskowy kierowca wózka jezdniowego 19 b = a + 60 cm b = 2a + 90 cm a szerokość ładunku lub wózka b szerokość drogi transportowej Pouczcie również szkolonego, że nie wolno mu zastawiać (czy to samym wózkiem, czy to składowanymi materiałami i innymi przedmiotami) dróg, przejść i dojazdów pożarowych oraz że na skrzyżowaniach dróg powinna być zapewniona dobra widoczność ( 7 ust. 1 i 2 ropbhp). WAŻNE! Pamiętajcie, aby zapoznać pracownika z instrukcją bhp określającą bezpieczną organizację transportu wewnątrzzakładowego i zawierającą informacje dotyczące m.in.: o dopuszczalnych prędkości przemieszczania wózków w zależności od stanu dróg, natężenia ruchu pieszych, o widoczności, o zasad poruszania się pieszych ( 66 ust. 1 i 2 ropbhp). Szkolenia bhp w firmie

20 Instruktaż stanowiskowy kierowca wózka jezdniowego 20 Przypomnijcie szkolonemu, że znaki stosowane na wewnątrzzakładowych drogach transportowych odpowiadają znakom drogowym określanym przez przepisy o ruchu drogowym, czyli Kodeks drogowy ( 66 ust. 3 ropbhp). Transport ładunków Przewożąc ładunek, kierowca wózka jezdniowego powinien przestrzegać kilku podstawowych zasad: masa ładunku nie może przekraczać dopuszczalnej nośności lub udźwigu wózka jezdniowego, masa i rozmieszczenie ładunku na wózku powinny zapewniać bezpieczne warunki przewozu i przeładunku, ładunek musi być zabezpieczony przed upadkiem, przemieszczeniem i zsypywaniem się z wózka, PRZYKŁAD: Materiał na paletach transportowany do magazynu wózkiem widłowym powinien być zabezpieczony przed przemieszczeniem czy upadkiem za pomocą pasów, linki asekuracyjnej lub folii. rozładowując i załadowując transportowany materiał, należy korzystać z odpowiednich pomostów i ramp mających odpowiednie wymiary i masę do transportowanych ładunków ( 64 ust. 1, 2 i 3 oraz 64a ropbhp). PRZYKŁAD 1: Na wózku widłowym, który ma szerokość 1,5 m, transportowane są palety o szerokości 2 m, zatem pomost powinien mieć szerokość nie mniejszą niż 2 m.

21 Instruktaż stanowiskowy kierowca wózka jezdniowego 21 PRZYKŁAD 2: Wyładowywane palety z cukrem ważą 100 kg, wózek widłowy, którym są transportowane, ma masę 300 kg. A zatem rampa powinna mieć dopuszczalny udźwig minimum około 500 kg. Zasady składowania materiałów Przy składowaniu materiałów kierowcy wózków widłowych powinni pamiętać, aby: masa składowanego ładunku nie przekraczała dopuszczalnego obciążenia urządzeń przeznaczonych do składowania (regałów, podestów itp.), które powinny być wyraźnie oznakowane, masa składowanego ładunku, łącznie z masą urządzeń przeznaczonych do jego składowania i transportu, nie przekraczała dopuszczalnego obciążenia podłóg i stropów, na których odbywa się składowanie. O tym, jakie jest dopuszczalne obciążenie podłóg, stropów i urządzeń przeznaczonych do składowania materiałów, pracownik powinien dowiedzieć się z informacji wywieszonych przez pracodawcę ( 68 ust. 2 pkt 4 ropbhp). Pouczcie szkolonego, że: sposób układania materiałów na regałach i ich zdejmowania nie może stwarzać zagrożeń dla bezpieczeństwa pracowników, przedmioty łatwo tłukące się, niebezpieczne substancje i preparaty chemiczne oraz materiały o największej masie powinny być składowane na najniższych półkach regałów ( 70 ust. 1 i 2 ropbhp). Natomiast, jeżeli pracownik będzie transportował przedmioty, których wymiary, kształt i masa decydują o ich indywidualnym sposobie składowania, powinien je tak rozładowywać, by były Szkolenia bhp w firmie

22 Instruktaż stanowiskowy kierowca wózka jezdniowego 22 ustawiane lub układane stabilnie, z uwzględnieniem położenia ich środka ciężkości tak, aby zapobiec ich wywróceniu się lub spadnięciu ( 71 ropbhp). Należy również zwrócić uwagę instruowanemu pracownikowi, że przy składowaniu materiałów w stosach należy zapewnić: o stateczność stosów, poprzez składowanie materiałów na wysokość uzależnioną i odpowiednią od rodzaju materiałów (ich wymiarów, masy, kształtu) oraz wytrzymałości opakowań, o wiązania między warstwami, PRZYKŁAD: Transportowane deski należy przewiązać pasami, które zapobiegną ich przesuwaniu i pozwolą odpowiednio układać składowany materiał w stosy oraz zabezpieczyć przed ich przemieszczeniem. o układanie stosów tak, aby środek ciężkości przedmiotów składowanych pozostawał wewnątrz obrysu stosów, o zachowanie odległości między stosami, umożliwiającej bezpieczne układanie i przemieszczanie materiałów ( 72 ust. 1 ropbhp). WAŻNE! Pamiętajcie, że rozładunek stosów powinien być prowadzony kolejno, począwszy od najwyższych warstw. Nie wolno wyjmować materiałów ze środka stosów ( 72 ust. 2 ropbhp). Transport i składowanie materiałów niebezpiecznych Powinniście poinformować szkolonego pracownika o niebezpiecznych dla jego życia lub zdrowia substancjach, z jakimi