Szanowna Pani Ewa KOPACZ Marszałek Sejmu RP

Transkrypt

1 Warszawa, 11 października 2012 r. Grupa posłów KP SLD Szanowna Pani Ewa KOPACZ Marszałek Sejmu RP Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. oraz art. 32 ust. 2 Regulaminu Sejmu, niżej podpisani posłowie wnoszą projekt ustawy: o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych Do reprezentowania wnioskodawców upoważniamy posła Dariusza JOŃSKIEGO. 1

2 USTAWA z dnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych Art. 1 W ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz ) wprowadza się następujące zmiany: 1) dodaje się art. 26e w brzmieniu: Art Od podstawy obliczenia podatku (opodatkowania), ustalonej zgodnie z art. 26 ust. 1 i pomniejszonej zgodnie z art. 26c, odlicza się poniesione przez podatnika wydatki na: 1) zakup, w budynku wielorodzinnym składającym się co najmniej z pięciu lokali mieszkalnych, nowego lokalu mieszkalnego lub nowych lokali mieszkalnych przeznaczonych na wynajem oraz na zakup udziału w części wspólnej nieruchomości przypadającej na każdy kupiony lokal, 2) budowę własnego lub stanowiącego współwłasność budynku mieszkalnego wielorodzinnego, składającego się co najmniej z pięciu lokali mieszkalnych, z przeznaczeniem wszystkich znajdujących się w nim lokali mieszkalnych na wynajem oraz na zakup działki pod budowę tego budynku. 2. Ogólna kwota odliczeń z tytułu wydatków faktycznie poniesionych na cele określone w ust. 1 w okresie obowiązywania ustawy nie może przekroczyć kwoty stanowiącej iloczyn 70 m 2 powierzchni użytkowej i wskaźnika przeliczeniowego 1 m 2 powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego, ustalonego dla celów obliczania premii gwarancyjnej od wkładów na oszczędnościowych książeczkach mieszkaniowych za III kwartał roku poprzedzającego rok podatkowy, i liczby mieszkań przeznaczonych na wynajem. 3. W przypadku budowy budynku wielorodzinnego, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, stanowiącego współwłasność, kwotę odliczeń przysługującą każdemu ze współwłaścicieli w ogólnej kwocie odliczeń, o której mowa w ust. 2, ustala się proporcjonalnie do udziału we współwłasności; w razie braku dowodu określającego wysokość udziałów współwłaścicieli przyjmuje się, że udziały we współwłasności są równe. 4. Kwota odliczeń, o której mowa w ust. 2 i 3, dotyczy wydatków poniesionych na cele określone w ust. 1, łącznie przez oboje małżonków. 5. Odliczenie wydatków na cele określone w ust. 1, z wyjątkiem wydatków na zakup działki, może być dokonane, jeżeli wydatki te zostały udokumentowane fakturami wystawionymi wyłącznie przez podatnika podatku od towarów i usług nie korzystającego ze zwolnienia od tego podatku albo dowodem odprawy celnej. W przypadku budowy budynku wielorodzinnego stanowiącego współwłasność, wysokość poniesionych wydatków przypadającą na poszczególnych współwłaścicieli ustala się proporcjonalnie do ich udziału we współwłasności; w razie braku dowodu określającego wysokość udziałów przyjmuje się, że wydatki są równe. 6. Odliczenie wydatków na cele określone w ust. 1, może być dokonane nie wcześniej niż: 1) za rok podatkowy, w którym podatnik dokonał zakupu lokalu lub lokali mieszkalnych, o których mowa w ust. 1 pkt 1, 2) za rok podatkowy, w którym w rozumieniu Prawa budowlanego rozpoczęto roboty budowlane związane budynkiem określonym w ust. 1 pkt 2. 1 Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2012 r., poz. 362, 2

3 7. Wydatki na cele określone w ust. 1: 1) poniesione począwszy od 2013 r. a nie odliczone w roku ich poniesienia w związku z ust. 6, podlegają odliczeniu, w granicach określonych w ust 2 i 3, za lata określone w tym przepisie, 2) nie znajdujące pokrycia w rocznym dochodzie podatnika, podlegają odliczeniu od dochodów osiągniętych w następnych latach, aż do całkowitego ich odliczenia w granicach określonych w ust. 2 i Odliczeniu podlegają wydatki na cele określone w ust. 1, jeżeli wydatki te nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie, chyba że zwrócone wydatki zostały zaliczone do przychodów (dochodów) podlegających opodatkowaniu. W przypadku zakupu nowych lokali mieszkalnych odliczeniu podlegają wydatki, jeżeli dotyczą zakupu lokali przed ich pierwszym zasiedleniem rozumianym jako oddanie lokali do użytkowania bezpośrednio po wybudowaniu. 9. Jeżeli przed upływem dziesięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym dokonano zakupu lokalu mieszkalnego lub otrzymano decyzję właściwego organu o pozwoleniu na użytkowanie budynku mieszkalnego, w związku z budową którego dokonano odliczeń na podstawie ust. 1: 1) nastąpiło zbycie budynku, lokalu mieszkalnego, udziału we współwłasności lub 2) wynajęto budynek albo lokal mieszkalny osobom, które w stosunku do właściciela lub chociażby do jednego ze współwłaścicieli zaliczone są do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn, lub 3) dokonano zmiany przeznaczenia budynku lub lokalu z mieszkalnego na użytkowy, albo wykorzystano lokal mieszkalny, w tym położony w budynku wielorodzinnym na inne cele niż mieszkalne, albo przeznaczono budynek lub lokal mieszkalny na potrzeby właściciela lub współwłaściciela - podatnik jest obowiązany wykazać w zeznaniu i doliczyć do dochodów roku podatkowego, w którym zaistniały te okoliczności, 1/10 kwoty uprzednio odliczonej od dochodu, w części przypadającej na ten budynek, jego część lub lokale, licząc za każdy rok kalendarzowy brakujący do upływu okresu dziesięcioletniego. 10. Kwotę podlegającą doliczeniu do dochodu zgodnie z ust. 9 zwiększa się o 10% łącznej kwoty uprzednio odliczonej od dochodu, licząc za każdy rok kalendarzowy brakujący do upływu okresu, o którym mowa w tym przepisie. 11. Przy obliczaniu liczby lat brakujących do upływu okresu dziesięcioletniego wlicza się rok, w którym nastąpiły zdarzenia wymienione w ust. 9 pkt W razie wystąpienia zdarzeń, o których mowa w ust. 9 pkt 1-3, przed otrzymaniem decyzji o pozwoleniu na użytkowanie budynku lub lokalu, z którymi były związane odliczenia, podatnik jest obowiązany zwiększyć dochód o 200% kwot uprzednio odliczonych od dochodu, w części przypadającej na budynek lub lokale. 13. Przepis ust. 12 stosuje się odpowiednio, jeżeli zdarzenia o których mowa w ust. 9 pkt 1 3 wystąpią między dniem zakupu lokalu lub lokali mieszkalnych albo dniem otrzymania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie budynku lub lokalu, z którymi były związane odliczenia, a końcem roku kalendarzowego, w którym dokonano zakupu lub otrzymano decyzję. 14. Odliczeń wymienionych w ust. 1, nie dokonuje się od dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na podstawie ustawy oraz od przychodów (dochodów) opodatkowanych na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. 15. Za lokale mieszkalne przeznaczone na wynajem, o których mowa w ust. 1, nie uważa się lokali mieszkalnych przeznaczonych na wynajem lub wynajętych osobom, które w 3

4 stosunku do właściciela lub chociażby do jednego ze współwłaścicieli zaliczone są do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn. 16. Minister właściwy do spraw finansów publicznych ogłasza, do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rok podatkowy, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" wysokość kwoty, o której mowa w ust. 2. 2) Art. 27 ust. 1 otrzymuje nowe brzmienie: Art Podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art e, pobiera się od podstawy jego obliczenia według następującej skali: Podstawa obliczenia podatku w złotych Podatek wynosi ponad do % minus kwota zmniejszająca podatek 556 zł 02 gr zł 02 gr + 30 % nadwyżki ponad zł ,62 gr + 40 % nadwyżki ponad zł 2) Art. 32 ust.1 i 1a otrzymują nowe brzmienie: Art Zaliczki, o których mowa w art. 31, za miesiące od stycznia do grudnia, z zastrzeżeniem ust. 1a, wynoszą: 1) za miesiące od początku roku do miesiąca włącznie, w którym dochód podatnika uzyskany od początku roku w tym zakładzie pracy przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali - 18% dochodu uzyskanego w danym miesiącu, 2) za miesiące następujące po miesiącu, w którym dochód uzyskany od początku roku przekroczył kwotę, o której mowa w pkt 1 30% dochodu uzyskanego w danym miesiącu, 3) za miesiące następujące po miesiącu, w którym dochód uzyskany od początku roku przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę drugiego przedziału skali - 40% dochodu uzyskanego w danym miesiącu. 1a. Jeżeli podatnik złoży płatnikowi oświadczenie, że za dany rok zamierza opodatkować dochody łącznie z małżonkiem bądź na zasadach określonych w art. 6 ust. 4, a za rok podatkowy przewidywane, określone w oświadczeniu: 1) dochody podatnika nie przekroczą górnej granicy pierwszego przedziału skali, a odpowiednio małżonek lub dziecko nie uzyskują żadnych dochodów z wyjątkiem renty rodzinnej - zaliczki za wszystkie miesiące roku podatkowego wynoszą 18% dochodu uzyskanego w danym miesiącu i są dodatkowo pomniejszane za każdy miesiąc o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale obowiązującej skali podatkowej, 2) dochody podatnika przekroczą górną granicę pierwszego lub drugiego przedziału skali, a odpowiednio małżonek lub dziecko nie uzyskują żadnych dochodów z wyjątkiem renty 4

5 rodzinnej lub dochody małżonka mieszczą się w niższych przedziałach skali - zaliczki za miesiące od początku roku włącznie do miesiąca, w którym dochód podatnika przekroczył górną granicę drugiego przedziału skali, wynoszą 18%, a za miesiące następujące po tym miesiącu 30% dochodu uzyskanego w danym miesiącu. Art. 2. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2013 r. i ma zastosowanie do uzyskanych dochodów (poniesionych strat) od dnia 1 stycznia 2013 r. 5

6 UZASADNIENIE Projekt ustawy przewiduje dwie istotne zmiany w opodatkowaniu osób fizycznych podatkiem dochodowym. Pierwsza z nich to wprowadzenie trzyszczeblowej skali podatkowej odpowiadającej silnemu rozwarstwieniu dochodowemu społeczeństwa polskiego. Aktualnie obowiązująca skala podatkowa powoduje faktyczne spłaszczenie opodatkowania z istotnym zmniejszeniem ciężaru daniny publicznej dla osób o najwyższych dochodach. Nadto liniowe opodatkowanie (ze stawką 19%) dochodów z zysków kapitałowych, z obrotu nieruchomościami oraz z działalności gospodarczej w większych rozmiarach (o dochodzie rocznym wyższym niż ok. 90 tysięcy złotych) powoduje, że osoby o wysokich dochodach płacą relatywnie niższy podatek PIT, a w konsekwencji ich dochody netto są odpowiednio wyższe, co nie ma jednak istotnego wpływu na wzrost popytu wewnętrznego. O ile w działalności gospodarczej te wyższe dochody netto (w związku z liniowym podatkiem ze stawką 19%) znajdują ekonomiczne uzasadnienie, o tyle spłaszczenie opodatkowania dochodów przede wszystkim z pracy i silne preferowanie osób o wysokich dochodach rodzi słuszne zastrzeżenia co do zasad sprawiedliwości takiego opodatkowania mierzonej ekonomiczną zdolnością do płacenia podatków. Jest to szczególnie ważne w dobie spowolnienia gospodarczego i dążenia władzy publicznej do zwiększenia dochodów budżetowych, co odbywa się głównie przez nominalnie analogiczny dla wszystkich grup dochodowych wzrost podatków pośrednich, a relatywnie rosnący wraz ze spadkiem dochodu, ciężar ekonomiczny podatku VAT i innych podatków pośrednich. Mając za cel dążenie do bardziej sprawiedliwego opodatkowania mierzonego ekonomiczną zdolnością do płacenia podatków proponuje się w projekcie trójszczeblową skalę podatkową, w której zarówno górna granica dochodu w pierwszym przedziale, jak i stawka podatkowa 18% - pozostają bez zmian. Bez zmian pozostaje także wysokość kosztów uzyskania przychodu ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych oraz tzw. kwota wolna od podatku w wysokości zł, co w skali podatkowej odpowiada kwocie 556,02 zł zmniejszającej podatek. Tym samym osoby o miesięcznym dochodzie średnio nieco ponad 7100 zł, odpowiadającym dwukrotności ogłoszonego przez GUS przeciętnego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej bez wypłat z zysku za sierpień 2012 r. (3 686 zł) nie odczują zmian skali podatkowej. Zgodnie z Informacją dotyczącą rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 2011 rok autorstwa Ministerstwa Finansów powyższe dotyczy ok. 97,9% podatników podatku dochodowego, którzy odprowadzili za 76,28 % kwoty wpływów PIT za 2011 r. (wpływy podatku dochodowego od osób fizycznych za 2011 r. pobieranego wg skali podatkowej wyniosły 47,1 mld zł, w tym z pierwszego przedziału skali podatkowej 35,9 mld zł) Proponuje się wprowadzenie 30% stawki podatku w drugim przedziale skali podatkowej. Oznacza to, że osoby o dochodach miesięcznych mieszczących się w przedziale zł zł zyskają na proponowanej zmianie ich dochody przekraczające pierwszy przedział skali podatkowej ( zł) będą opodatkowane stawką niższą o 2 pkt proc. niż obecnie. Oznacza to, że zyskają maksymalnie rocznie ok. 690 zł. Dla osób o rocznych dochodach wyższych niż zł proponuje się stawkę podatku w wysokości 40% od nadwyżki ponad tę kwotę. Oznacza to, że efektywnie nadwyżka ta byłaby opodatkowana o niespełna 8 pkt proc. wyżej niż aktualnie (osoby te zyskują na obniżce stawki w drugim przedziale skali, stąd podwyżka stawki do 40% nie oznacza w stosunku do stanu aktualnego podwyżki równej 8 pkt proc.). Jednakże, w szczególności dla osób o dochodach mieszczących się w trzecim przedziale skali podatkowej, w celu niepodwyższania ciężaru opodatkowania, proponuje się ulgę podatkową polegającą na odliczeniu od podstawy opodatkowania wydatków na zakup lokalu 6

7 na wynajem lub budowę w tym celu budynku wielorodzinnego z lokalami na wynajem. Propozycja wprowadzenia powyższej ulgi wynika z dwóch przyczyn: Po pierwsze istnieje duże zapotrzebowanie na lokale mieszkalne w celu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych, szczególnie młodych ludzi. Nie jest konieczne w tym celu nabywanie lokali mieszkalnych na własność, co wymaga znacznych nakładów finansowych i obniża mobilność zawodową społeczeństwa. Potrzeby mieszkaniowe mogą z powodzeniem być zaspokajane poprzez najem lokali mieszkalnych, tym bardziej że rząd systematycznie ogranicza zakres dofinansowania programów mieszkaniowych (vide chociażby program Rodzina na swoim). Po drugie na rynku istnieje duża podaż nowych mieszkań nie zasiedlonych, na które jednak nie ma popytu z powodu braku środków na ich zakup i znacznie ograniczonego dostępu do kredytu bankowego w przypadku ludzi młodych nie mających stałego zatrudnienia lub pracujących na tzw. umowach śmieciowych. Budownictwo mieszkaniowe znalazło się w zapaści finansowej i konieczne staje się stworzenie instrumentów ożywienia tej branży oraz ograniczenia rosnących ilości upadłości, a w konsekwencji utraty miejsc pracy. Do rekordowego poziomu 168 dni wydłużył się w 2012 r. czas sprzedaży mieszkań na rynku wtórnym - wskazują najnowsze dane Home Broker. O ile po stronie sprzedających widać znaczny wzrost gotowości do obniżania cen, co ułatwia zawarcie transakcji, to problemem staje się szybkie uzyskanie kredytu przez potencjalnych kupujących. Wolne środki znajdujące się w zasobach osób fizycznych mogą być uruchomione do zagospodarowania nowych istniejących zasobów mieszkaniowych i nakręcania koniunktury w tym zakresie. To będzie sprzyjać konkurencji w podaży mieszkań i spadkowi czynszów najmu. W sytuacji braku bezpiecznych form alokacji kapitału i stosunkowo niskich odsetek od oszczędności na lokatach bankowych ożywienie na rynku mieszkaniowym powinno spełnić cele społeczne. Skutki finansowe proponowanych zmian są neutralne dla budżetu państwa. Zwiększenie potencjalnych wpływów podatkowych w związku z proponowaną skalą podatkową (szacunkowo ok. 2,8-3,0 mld zł) zostanie zneutralizowane ulgami podatkowymi na zakup lub budowę substancji mieszkaniowej na wynajem. Projekt nie był poddany konsultacjom, o których mowa w art. 34 ust 3 zdanie drugie Regulaminu Sejmu. Wnioskodawcy oświadczają, że projekt nie jest objęty prawem Unii Europejskiej (art. 34 ust 2 pkt 7 Regulaminu Sejmu). 7