Hung Gar Kuen - południowo-chiński system walki

Transkrypt

1 Hung Gar Kuen - południowo-chiński system walki Artykuł pobrano ze strony eioba.pl Hung Gar Kuen to sławny południowo-chiński system walki. Artykuł opisuje historię tego stylu, drzewo przekazu oraz przybliżamy sylwetki najwybitniejszych mistrzów Hung Gar. Historia Opisujemy tutaj historię stylu Hung Gar Kuen, drzewo przekazu oraz przybliżamy sylwetki najwybitniejszych mistrzów Hung Gar. Wielcy Mistrzowie Hung Gar Kuen fragment książki "Hung Gar Kuen - Wiecznie Żywa Legenda" - Piotr Osuch System Hung Gar kung fu, stworzony przez Hung Hai Kwun'a jest znany już od ponad 400 lat. Od momentu jego powstania i zniszczenia świątyni Siu Lum, aż do dnia dzisiejszego, system ten ciągle zajmuje pierwsze miejsce wśród 5 rodzinnych systemów z Południowych Chin. Pozostałe 4 style to: - Lau Gar - założony przez Lau Sam Ngan - Choy Gar - założony przez Choy Gau Yee - Lei Gar - założony przez Lei Gum Lun - Mok Gar - założony przez Mok Ching Giu Powstała niezliczona ilość filmów popularyzujących ten styl i charyzmatyczne osobowości jego spadkobierców, ukazując ich niemalże w wymiarach mitycznych. Nie wolno nam zapominać o poświęceniu Mistrzów i rzeszy wojowników którzy, oddali swoje życie, aby styl mógł istnieć dalej a jego techniki przetrwały próbę czasu. Możemy wyróżnić trzy główne odmiany Hung Gar. Pierwszy nosi nazwę Hung Gar Świątyni Siu Lum. Styl ten wyłonił kilku znanych mistrzów takich jak: Tit Kiu Sam, Ngam Yiu Ting i Ngam Dim Hung. Drugi styl zwany "Hung Moon", co można przetłumaczyć jako "wrota" lub "brama hung". Wojownicy tego stylu byli rewolucjonistami walczącymi przeciwko rządowi Ching i członkami podziemnej organizacji o nazwie "Hong Moon". Walczyli oni o przywrócenie dynastii Ming. Trzeci styl Hung Gar został założony przez Hung Hei Kwun i jest najczęściej spotykanym stylem. Podstawowe dwa atrybuty Hung Gar, z które uczyniły ten styl sławnym i szanowanym to pozycja tysiąca funtów czyli say ping mah oraz "stalowa pięść" lub inaczej "stalowe ramię". Pierwszą z umiejętności najlepiej oddaje przykład Hung Hai Kwuna, który gdy stanął w pozycji jeźdźca, potrzeba było aż dziesięciu ludzi wraz z sędzią by go poruszyć. Również Leung Foon (Lian Foon), uczeń Mistrza Wong Fei Hung'a, miał tak silną pozycję say ping mah, iż rzekomo pod jego stopami pękała ziemia. Poniższe opracowanie nie zawiera życiorysów wszystkich wielkich postaci historii Hung Gar za co z góry pominięte osoby przepraszam. Starałem się skoncentrować na znanych nazwiskach starej generacji Mistrzów, których wkład w rozwój a właściwie wprowadzenie Hung Gar we współczesne czasy był największy. HUNG HAI KWUN ( ) (pin-yin: Hong Xiguan) Hung Hai Kwun (Hung Hay Kwoon) uważany jest powszechnie za twórcę Hung Gar Kuen, choć tak naprawdę dokonał on jedynie syntezy już istniejącej techniki południowego Klasztoru Siu Lum (Shaolin). Urodził się on w Huaxian w prowincji Kwantung Hung wierzył, iż jest spokrewniony z cesarskim rodem Ming, poprzez jednego z przodków księcia Liang (Zhu Wenzhong) - piętnastego syna Cesarza Chong Zhen. Po upadku dynastii Ming ( ), Zhu zmienił nazwisko na "Hung" w wyrazie szacunku dla cesarza Qing'ów - Hong Wu. W ten sposób chciał uniknąć prześladowań ze strony najeźdźców. Inna z wersji mówi o tym iż Hung Hai Kwun naprawdę nazywał się Jiu * i przybrał nazwisko Hung na cześć pierwszego cesarza dynastii Ming - Hung Mou. Panowanie dynastii Ming określane było jako "złoty wiek cywilizacji chińskiej". Ten okres rozkwitu nauki, kultury i

2 wszelkich sztuk zakończył podbój Chin przez wojowniczy lud Mandżurów. Założyli oni znienawidzoną dynastię Qing (Ching), która wsławiła się okrucieństwami i uciskiem rdzennie chińskiej ludności. Przez cały niemalże okres swojego panowania ( ) Mandżurowie musieli tłumić liczne powstania i rebelie, wzniecane zarówno przez prostych chłopów jak i świetnie wyszkolonych wojowników. Najskuteczniejszą walkę z Qing'ami prowadziły tajne organizacje o charakterze militarnym. Z ich podziemnej działalności w okresie późniejszym wyrosły "Triady"- tajne organizacje przestępcze. Najsilniejszy obszar oporu przeciw Mandżurom stanowiły Południowe Chiny a zwłaszcza prowincja Guangdong (Kwantung). Powstańców aktywnie wspierał też Klasztor Siu Lum znajdujący się w prowincji Fukien (Fuijian). Hung Hai Kwun z racji swojego pochodzenia i wrogiego nastawienia do dynastii Qing postanowił znaleźć schronienie w Siu Lum. Pobierał on tam nauki u samego przeora i wybitnego Mistrza Gee Sim Sum See (Chi Shin). Był on pod tak wielkim wrażeniem umiejętności i wytrwałości Hung Hai Kwun że postanowił uczyć go osobiście. Od niego Hung nauczył się techniki tygrysa, stylu Lohan oraz formy Fok Fu Kuen. Wkrótce dzięki ciężkiej pracy i wrodzonym zdolnościom stał się on najlepszym świeckim uczniem Klasztoru Siu Lum. Gee Sim wykształcił również innych znakomitych wojowników jak Luk Ah Choy, Fong Sai Yuk i uznawanego później za zdrajcę Ma Ling Yee. Rząd Qing zawsze patrzył podejrzliwie na działalność klasztoru w Fukien. Kiedy więc jeden z jego świeckich uczniów Wu Wai Kin po powrocie do rodzinnego miasteczka wdał się w walkę z oficerami Qing w odwecie za śmierć ojca, zadecydowano o zbrojnej akcji przeciwko Siu Lum. Około roku 1769 sprowadzono silne oddziały wojska uzbrojone w broń palną i łuki oraz ciężką artylerię. Po podłożeniu ognia, żołnierze zaczęli ostrzeliwać mnichów z całego posiadanego arsenału. Biegli w sztukach walki mistrzowie nie mogli stawić czoła tak przeprowadzonemu atakowi. Musieli bowiem walczyć zarówno z rozprzestrzeniającym się szybko pożarem klasztoru jak i ostrzałem z dział, karabinów i ognistych strzał. Jedynie około 30 mnichów uniknęło pogromu, w tym Hung Hai Kwun wraz ze swoimi nauczycielami przeorem Gee Sim i mnichem San Tak. Ocaleli rozproszyli się po południu prowincji Fukien i Guangdong. Nie uchroniło ich to jednak przed pościgiem armii Qing. Wielu z powstańców zostało później schwytanych i zabitych. Inni ukrywali się w klasztorach, tajnych bazach lub jak Hung Hai Kwun na łodziach trupy Chińskiej Opery zwanych "Czerwonymi Łodziami" ("Hung Sheun" lub "Hung Shuen"). Pływały one po Rzece Perłowej Zhujiang dając przedstawienia w licznych miastach i miasteczkach nad nią leżących. Barki te stanowiły doskonałe schronienie dla rebeliantów, bowiem nie byli oni przywiązani do jednego miejsca i mogli się dowolnie przemieszczać. W przedstawieniach mogli też prezentować swoje umiejętności walki,które stanowiły nieodłączny składnik przedstawień Opery Chińskiej. Epizod "Czerwonych Łodzi" na stałe wszedł do historii walk powstańców ze znienawidzoną dynastią Qing. Był on również wielokrotnie wykorzystywany w filmach kung fu wytwórni Braci Shaw. Inna z wersji opisująca zniszczenie Klasztoru Siu Lum mówi, że armia Qing świadoma umiejętności mnichów i rebeliantów postanowiła wstrzymać się z atakiem do czasu poznania słabych i mocnych stron świątyni. Stało się to możliwe dzięki mnichowi - zdrajcy Ma Ling Yee. Był on rozczarowany trudną praktyką w klasztorze i postanowił wyładować swoją złość pomagając wojskom Qing. Ma Ling Yee wyjawił im położenie sekretnych tuneli, służących mnichom do ewentualnej ucieczki. Gdy mnisi spostrzegli iż nie sprostają silnie uzbrojonym wojskom Qing, postanowili ratować się tą właśnie drogą. Nie zdawali sobie jednak sprawy iż tam zastawiona została na nich zasadzka. Wielu z mnichów zginęło od ostrzału z broni palnej i strzał. Tak zmasowany atak oddziałów Qing wykorzystujący artylerię i broń palną oraz pełne zaskoczenie uniemożliwiło mnichom jakąkolwiek obronę. Niektóre źródła podają jako zdrajcę mnicha Pak Mei, sławnego z umiejętności stylu "Biała Brew", a nie Ma Ling Yee. Możliwe jest również, że była to ta sama osoba posługująca się prawdziwym nazwiskiem i pseudonimem. Na pewien czas usunął się on w cień i prowadził normalne życie jako kupiec herbaciany. Poślubił Lau Ying Cheun (Liu Yingchun) z którą miał syna - Hung Manding'a. Hung nie zaprzestał jednak doskonalenia swoich umiejętności Hung Kuen. W kila lat później, po śmierci żony ponownie przyłączył się do powstańców. Hung wraz ze znanymi Mistrzami Fong Sai Yuk i Lei Sai Niu założył związek "Hung". Mottem powstańców było: "Obalić Qing, przywrócić Ming". Ten okres historii Chin był zapamiętale wykorzystywany przez reżyserów filmów o kung fu w latach 70 -tych. W tej dziedzinie prym wiodła wytwórnia Braci Shaw. Prawdziwe wydarzenia, które inspirowały te filmy miały miejsce w samym centrum prowincji Guangdong. Hung Hai Kwun ukrywał się przed armią i szpiegami Qing w Dai Fut Gee - "Świątyni Wielkiego Buddy". Wraz z jednym z mnichów tego klasztoru Fut Yuen'em, Hung otworzył potem tajną szkołę Sztuk Walki. Czuł się bowiem zobowiązany do przekazania nowemu pokoleniu ginącej techniki Siu Lum. Wtedy też poznał swoją drugą żonę Fong Wing Chun, mistrzynię stylu Pak Hok - "Białego Żurawia", a zarazem siostrzenicę Fong Shi Yu (Fang Shiyu). Jedna z wersji mówi, iż jeszcze przed poznaniem Hung'a, ojciec Fong został zabity przez bardzo silnego wojownika. Źródła historyczne nie wymieniają jednak jego nazwiska. Fong zdawała sobie sprawę, iż sama z pewnością nie będzie w stanie pokonać zabójcy ojca. Nadzieję dało jej poznanie Hung Hai Kwun'a. W tamtym okresie był on już powszechnie znanym wojownikiem. Fong starała się przekonać go, iż by uzyskać większą wszechstronność w walce powinien on

3 wzbogacić swój silny system o elastyczne i ustępliwe techniki żurawia. Kilka lat wcześniej Fong była świadkiem wydarzenia które odmieniło całkowicie jej spojrzenie na technikę walki. Pewnego dnia podczas suszenia ryżu zauważyła ona żurawia, który zbliżywszy się do niej, począł wyjadać jej zapasy. Fong próbowała przepędzić go za pomocą długiego kija, ale ptak był bardzo szybki i zwinny. Po wielu nieudanych próbach dziewczyna musiała ustąpić i uznać "zwycięstwo" żurawia. Wydarzenie to odcisnęło silne piętno na strategii walki Fong. Choć pochodziła ona z rodziny o bogatych tradycjach Wushu, zaobserwowane zachowanie żurawia zachwiało posadami jej dotychczasowych umiejętności. Fong zaczęła intensywnie studiować ruchy, a w szczególności uniki żurawia. Starała się zrozumieć w jaki sposób z taką łatwością ptak ten unikał uderzeń jej kija. Wynikiem tych przemyśleń było stworzenie bardzo skutecznej techniki, opierającej się na kontrataku połączonym z unikiem. Jej skuteczność polegała również na fakcie, iż była ona skierowana w witalne punkty na ciele przeciwnika. W niedługim czasie Hung poślubił Fong i jak mówi legenda pomógł jej pomścić śmierć ojca. W walce przeciw zabójcy użył ponoć kompilacji techniki tygrysa i żurawia, co zapewniło mu ostateczne zwycięstwo. W tym miejscu nasuwa się analogia do innej legendy traktującej o pojedynku Hung'a z mnichem Pak Mei. Wszystko wskazuje więc na to, że takie wydarzenie istotnie miało miejsce w historii Hung Gar. Dziś jednak nie możemy być całkowicie pewni która z wersji jest prawdziwa, a która została z czasem na określone potrzeby zmieniona. Legendy te oddają jednak doskonale ducha tamtych czasów i pewne wiodące idee którymi kierowali się wówczas twórcy i wojownicy Hung Gar. Związek Hung'a z Fong Wing Chun zaowocował wzbogaceniem systemu Hung'a o technikę żurawia. Wymiana doświadczeń z innymi mistrzami Wushu spowodowała włączenie do systemu technik pozostałych 8 zwierząt Siu Lum oraz technik 5 elementów. Dzięki temu system Hung'a stał się doskonalszy a on sam zasłynął jako niepokonany wojownik. Pokonał on w walce wielu wrogów czym zyskał sobie sławę daleko przekraczającą granice prowincji Guangdong. Hung był również znany z mistrzowskiego opanowania technik kija Siu Lum. W dziesiątą rocznicę otwarcia szkoły w "Świątyni Wielkiego Buddy" Hung Hai Kwun otworzył oficjalna szkołę w miasteczku Fa**, w prowincji Kwantung. Nazywał ją "Pięść Hung Gar", aby ukryć prawdziwe pochodzenie sztuki przed rządem Qing, oraz aby uczcić pierwszego cesarza Dynastii Ming - Hung Mo Chu, którego linia wygasła wraz z inwazją Qing. Szkoła Hung'a stała się bardzo sławna nie tylko w prowincji Guangdong ale również w innych prowincjach Południa Chin. Wkrótce Hung Gar zaliczony został do pięciu najsłynniejszych systemów walki tego obszaru. Kiedy nauczyciel Hung'a - przeor Chi Shim, który również uciekł przed represjami do prowincji Guangdong, usłyszał o nowo otwartej szkole Hung Hai Kwuna, skierował do niej Luk Ah Choy. Wkrótce stał się on jednym z najlepszych uczniów i ekspertem Hung Gar. W uznaniu wybitnych umiejętności Hung wysłał go do Guangzhou (Kantonu) by popularyzować ten styl. Inna z wersji mówi o tym iż zdrajca Pak Mei kontynuując przez lata pościg za zbiegłymi mnichami, chwytał ich pojedynczo i zabijał w walce. Tak zginęli Fong Sai Yuk, Che Shin i inni. Kilka lat wcześniej Hung Hai Kwun ożenił się z dziewczyną o imieniu Fong Wing Chun, z którą miał syna - Hung Man Ting. Hung był wybitnym wojownikiem lecz specjalizował się jedynie w technikach tygrysa. Żona wielokrotnie przekonywała go by uzupełnił swoje umiejętności o technikę żurawia, której była mistrzynią. W tym miejscu należy dodać, iż opowieści takie nie do końca są zgodne z prawdą i mają na celu jedynie podkreślenie pewnych istotnych elementów. Hung bowiem ucząc się w klasztorze pod okiem tak wybitnych ekspertów sztuk walki nie mógł pominąć w edukacji technik żurawia. Były one bowiem integralnym elementem shaolińskiej koncepcji Ng Ying (pin-yin: wuxin), czyli "5 Zwierząt". Przekazy mówią iż Hung Hai Kwun był bardzo silny i rzekomo zabijał przeciwników jednym uderzeniem. Kiedy jednak walczył ze zdrajcą Pak Mei, nie ważne jak wiele razy go trafiał nie potrafił wyrządzić mu krzywdy. Było to efektem ćwiczenia przez mnicha technik "Chi Kung Żelaznej Koszuli", osłaniających jego ciało. W końcu Pak Mei zabił Hung Hai Kwuna, dopełniwszy pogromu uciekinierów z Siu Lum. Obowiązek pomszczenia śmierci ojca spoczął na Hung Man Ting. By tego dokonać postanowił on połączyć techniki obojga rodziców. Podczas walki Hung Man Ting starał się rozproszyć koncentrację Pak Mei i ominąć jego ochronę "Żelaznej Koszuli". Ostatecznie udało mu się zadać śmiertelne uderzenie Hok Choi - "Dziób Żurawia". Na kanwie tego wydarzenia nakręcono wiele filmów w tym "Mściciele z Klasztoru Shaolin" Braci Shaw. Inna z wersji dotycząca śmierci Wong'a mówi, iż zginął on podczas walki z młodą dziewczyną, przypadkowo trafiony techniką fong yang choi ("Pięść Oko Feniksa"). Historyczne materiały prowincji Fujian "Fukien Chun Jau Fu Ji" mówią, iż Wong został zabity przez nieznaną osobę pojedynczym uderzeniem. Po śmierci Hung Hai Kwun'a przekazanie przyszłym pokoleniom ginącej techniki Siu Lum spoczęło na Hung Man Ting oraz Luk Ah Choy (uczniu przeora Gee Sim oraz Hung'a). Jako że byli oni nadal ścigani przez rząd Qing, swoją działalność musieli prowadzić w ukryciu. By zatrzeć prawdziwe korzenie stylu nazwali go Hung Kuen na cześć ojca. Kontynuatorami tradycji zostali Mistrzowie Wong Tai, Wong Kai Ying oraz jego syn Wong Fei Hung. * może istnieć tu związek pomiędzy obiema wersjami bowiem nazwisku Jiu może odpowiadać nazwisko Zhu w

4 pisowni pin-yin. ** W miasteczku Fa w Guangzhou (Kwantung) po dziś dzień istnieje grobowiec Mistrza Wong Fi Hung LUK AH CHOI (pin-yin: Lu Acai) Luk Ah Choi był Mandżurem którego ojciec stacjonował w Kantonie. Został on osierocony jeszcze w dzieciństwie, a opiekę nad nim przejął wuj. Luk Ah Choi nie miał z nim jednak łatwego życia. Wuj często znęcał się nad nim w wyniku czego Luk Ah Choi uciekł od niego w wieku 12 lat. By zarobić na utrzymanie zatrudnił się jako służący. Życie Luk Ah Choi było samotne i ciężkie, aż do momentu, kiedy to podczas przedstawienia Opery Kantońskiej na festiwalu religijnym spotkał on mnicha Li Baifu, ucznia Siu Lum. Przez siedem lat pod jego okiem poznawał tajniki walki Shaolin. Z rekomendacji swojego Si Fu Luk Ah Choi udał się do klasztoru Julianshan * Shaolin w Fuijian, gdzie przez wiele lat ćwiczył pod okiem przeora Gee Sim (Zhi Shan). Po zniszczeniu klasztoru, Luk Ah Choi uciekł do Kantonu. Spotkał tam Wong Kai Ying'a (Huang Qijing), ojca Wong Fei Hung'a, którego przyjął na ucznia. Wkrótce Luk Ah Choi niemal całkowicie wycofał się ze związku podziemnego i oddał się studiom nad tradycyjną medycyną. Wśród wojowników zasłynął jako ekspert Hua Quan czyli "Pięści Kwiatu". Czasami nazywany był wręcz jako Hua Quan Lu Acai. Zmarł w wieku 68 lat we własnym domu w Leshan. Luk Ah Choi pozostawił po sobie tylko jednego ucznia w osobie Wong Kai Ying'a. *Mogła to być świątynia Linquanyuan ("Ogród Soglądający na Rzekę") lub Południowa Świątynia Siu Lum, 18 kilometrów na północ od Putian w okręgu Putian, prowincji Fujian. Świątynia ta została wybudowana w latach za panowania cesarza Zhen Guan. Została zniszczona w 58 roku panowania cesarza Kang Xi ( ) czyli w 1720 roku. Świątynia znajdowała się w Górach Hsiang ze szczytem Lo Han Shan 969 m nad rzeką Chin Lu.W XVI wieku w okręgu Putian znajdowało się aż 14 świątyń buddyjskich. WONG KAI YING ( pin-yin: Huang Qijing) Wong Kai Ying urodził się w Xiqiao w okręgu Nanhai, prowincji Kwantung (Guangdong). W młodości wiele czasu spędzał na ulicach dając pokazy akrobatyczne. Pewnego dnia, gdy dawał występ nieopodal rezydencji generała Kwnatung, został zauważony przez Luk Ah Choy (Lu Acai). Wytrawne oko wojownika wnet dostrzegło w młodym Wong'u wielki talent. Luk postanowił przyjąć go na ucznia. Po dziesięciu latach ćwiczeń pod okiem Mistrza, Wong Kai Ying stał się wytrawnym wojownikiem. Potwierdzeniem jego bardzo wysokiej pozycji wśród wojowników tamtego okresu, była przynależność do elitarnego grona "Dziesięciu Tygrysów Kwantung"*. W późniejszym okresie został on szefem wyszkolenia sztuk walki głównego regimentu piechoty prowincji Kwantung. Jako że zarobki na tym stanowisku były zbyt skromne by utrzymać rodzinę, Wong postanowił otworzyć klinikę tradycyjnej medycyny i zielarstwa na ulicy Jingyuan. Swoje umiejętności Hung Gar oraz tajniki medycyny i zielarstwa przekazał on swojemu synowi Wong Fei Hung. * W tamtych czasach do grona "Dziesięciu Tygrysów Kwantung", czyli "Dziecięciu Największych Wojowników Południowych Chin" należeli: - Wong Yan Lum - Tit Kiu Sam - Jao Tai - Wong Kay Ying - Sou Hak Fu - Tit Ji Chan - Wong Ching Haw - Sou Hut Yee - Tam Jai Kwan - Wong Fei Hung

5 WONG FEI HUNG ( ) (pin-yin: Huang Feihong) Wong Fei Hung był postacią kultową w historii Chin. Krążyło o nim wiele legend i opowieści przekazywanych z ust do ust. Sława Wong'a wykroczyła daleko poza granice rodzinnej prowincji Guangdong (Kanton), docierając do najdalszych zakątków "Państwa Środka". W latach 70 i 80- tych naszego wieku jego postać dzięki dziesiątkom filmów kung fu stała się również popularna poza granicami Chin. W Wong Fei Hung'a wcielali się najwięksi Mistrzowie Wushu. Najbardziej znanym odtwórcą tej postaci był Kwan Tak Hing, mieszkający w Hong Kong'u Mistrz Pak Hok - systemu "Białego Żurawia". Seria o Wong Fei Hung'u z jego udziałem była tak liczna, że znalazła się nawet w "Księdze Rekordów Guinness'a". Poza Kwan Tak Hing w postać Mistrza Hung Gar wcielali się również Jackie Chan ("Pijany Mistrz") oraz Li Lianjie znany pod kinowym pseudonimem Jet Li. Ten ostatni nakręcił całą serię poświęconą Wong Fei Hung'owi pod tytułem "Zdarzyło się dawno temu w Chinach". Jednym z wielkich chińskich aktorów, któremu nie udało się zagrać tej roli, był Bruce Lee. Prawdziwy Wong Fei Hung urodził się w 1850 roku w prowincji Guangdong, okręgu Lam Hoi (Nanhai), gminie Sai Chu, we wsi Luk Huern Yan (Xiqiao). Jego ojcem był Wong Kay Ying, uczeń Mistrza południowego "Siu Lum"- Luk Ah Choy. Był on również jednym z pierwszych 10 Kantońskich Tygrysów z późniejszego okresu panowania dynastii Ching. Chociaż Wong Fei Hung dołączył do Tygrysów później, warte podkreślenia jest, że obydwaj -Wong Kay Ying i Wong Fei Hung zostali członkami "Dziesięciu Tygrysów" kiedy mieli po niespełna 20 lat. Pozostałych 8 Tygrysów było w wieku zaawansowanym z doświadczonego pokolenia sztuk walki. "Tygrysy" byli wybierani zgodnie z chińską tradycją. Najstarszy lub najbardziej szanowany otrzymywał najwyższą pozycję (potem 2, 3,4 itd.). Miejsca te były przyznawane w dowód szacunku i nie miały nic wspólnego z poziomem umiejętności. Młody Wong Fei Hung rozpoczął naukę sztuki walki w wieku lat pięciu. W wieku 13 lat był już doświadczonym wojownikiem sztuk walki i często wyjeżdżał z ojcem, aby demonstrować kung fu i sprzedawać lekarstwa w wioskach. Zdarzyło się raz, że znany nauczyciel innego stylu, mistrz Gwan Dai Hung miał swój pokaz tego samego dnia i w tym samym miejscu. Gwan był zazdrosny, ponieważ Wong'owie mieli większy tłum gapiów oglądających ich pokaz kung fu. Za każdym razem kiedy demonstrowali swoje słynne "leworęczne techniki kija wędkowego" tłum był większy niż kiedykolwiek. Dlatego też mistrz Gwan uważał, że tych dwóch przybyszów zagarnęło jego terytorium. Trzymając kij w ręku podszedł do Mistrza Wong Kay Ying i wyzwał go na pojedynek. Mistrz Wong uśmiechnął się i powiedział swojemu 13 letniemu synowi Wong Fei Hung aby wziął kij i wypróbował swoje umiejętności z Gwan'em używając techniki "ng long ba gwan gwun" (techniki kija 5 smoków i 8 trygramów). Wong Fei Hung wyeliminował przeciwnika, a sława jego rozniosła się daleko. Wong Fei Hung był wielkim wojownikiem nawet jako młody chłopak. Incydent ten zapoczątkował sławę młodego mistrza Wonga. Jego ojciec Wong Kai Ying

6 podobnie jak jego Mistrz Luk Ah Choy słynął z doskonałego posługiwania się bronią drzewcową. Z opowieści tej możemy wywnioskować iż zamiłowanie to przekazał synowi, choć Wong Fei Hung zasłynął z doskonałego posługiwania się wu dip dou - nożami motylkowymi. Wong pobierał nauki Hung Kuen u Mistrza Lam Fok Shing - ucznia Tit Kiu Sam'a. Od niego to Wong nauczył się starej formy Ng Ying Kuen i Sap Ying Kuen (obie formy były stworzone przez Hung Hai Kwun'a) oraz Tit Shin Kuen, którą włączył do Hung Kuen. Na bazie Ng Ying Kuen i Sap Ying Kuen, Wong stworzył Fu Hok Sheung Ying Kuen ("Formę Tygrysa i Żurawia"). Techniki Sap Yin Kuen i Ng Yin Kuen wzbogacił o techniki smoka pochodzące z formy Tit Shin Kuen oraz techniki tygrysa i żurawia z Fu Hok Sheung Ying Kuen. Wong dołączył też do Hung Kuen formy Lau Gar Kuen ("Foma Rodziny Lau"), Mui Fa Kuen ("Forma Kwiatu Śliwy"), Wu Tip Jeung Kuen ("Forma Dłoni Motyla"), Sap Pa Sau Kuen ("Osiemnaście Sposobów Uderzania") oraz Fu Pao Kuen ("Forma Tygrysa i Lamparta"). W ten sposób Wong usystematyzował system stając się "ojcem" nowoczesnego Hung Gar. Wong Fei Hung był również znany z kopnięcia ogonem tygrysa" i tzw. "Kopnięcia bez cienia". Wielu ludzi wierzyło iż to Wong Fei Hung wymyślił mo ying gerk (mou yen gerk), ale tak naprawdę nauczył się go od Mistrza Song Ton Fai. Jak mówi historia, kiedy Mistrz Song mieszkał w hotelu nocą miał zwyczaj ćwiczyć na podwórzu. Pewnego wieczoru usłyszał kobiecy śmiech. Odwróciwszy się zapytał kobietę: "dlaczego się śmiejesz?". Kobieta odrzekła: " używasz tylko rąk, bez kopnięć". Nie mogąc uwierzyć w fakt, iż jego technika została w taki sposób skrytykowana, Mistrz Song poprosił kobietę o pokaz swoich umiejętności. Oznaczało to w dawnych Chinach ni mniej ni więcej tylko pojedynek. Nie oznaczało to jednak iż chodziło o pojedynek w rozumieniu europejskim. Celem było tu jedynie wykazanie własnej wyższości i zdobycie dominującej pozycji w lokalnym środowisku sztuk walki. Wielu wojowników wykorzystywało takie utarczki do podnoszenia swojego poziomu technicznego i zdobywania cennych doświadczeń. Za każdym razem kiedy Mistrz Song Ton Fai znalazł się w zasięgu nóg kobiety został kopnięty, choć nie widział kopnięcia. Efektem tej znajomości było małżeństwo i wymiana wysokich umiejętności walki. Wong i Song zostali przyjaciółmi. Song chciał nauczyć się od Wong'a "Tid Shin Kuen" i "Fu Hok Kuen",a Wong chciał poznać "Kopnięcie bez cienia" Song'a. Wymienili się umiejętnościami, a system Hung Gar wzbogacił się o nową technikę. Jako dojrzały mężczyzna, Mistrz Wong otrzymał stanowisko instruktora Sztuk Walki w V Regimencie Armii Kwantung w Guangzhou (Kantonie) i otrzymał stanowisko w biurze generała. Nauczał również Cywilną Milicję Kantonu. W późniejszym okresie życia Wong Fei Hung opuścił Kanton i przeniósł się do Fukien, aby stać się prawą ręką generała Tong Gin Cheung'a. Generał Tong walczył w partyzantce przeciw dynastii Ching. Ostatecznie powstanie upadło i Wong powrócił do Kantonu aby uczyć Hung Kuen. Założył również swój Po Chi Lum - sklep z lekami. Był niepokonanym wojownikiem przez całe swoje życie. Wyszkolił wielu znakomitych uczniów. Oto dziewięciu najlepszych: 1. Lian Foon (Kiang Foong) - najlepszy uczeń, znany z tego, że kiedy przyjmował pozycję say ping mah ("Pozycję Jeźdźca") kruszył ziemię pod swoimi stopami 2. Ling Wan Gai - zdobył uznanie kopnięciem mo ying gerk ("Kopnięciem Bez Cienia") 3. Chan Din Biu ( Jeung Si Biu) - znany z perfekcyjnego posługiwania się szablą dou 4. Lam Sai Wing - znany ze swoich technik władania szablą i jako autor "Trójksięgu" o Hung Gar 5. Tang Fung - znany ze swoich precyzyjnych, rygorystycznych treningów i jako "Stary Konserwatysta" lub "Staroświecki Umysł" - Lo Wan Ku 6. Sui Low Ngan - przyczynił się do popularyzacji Hung Gar w Malezji 7. Sui Low Yuk - siostrzeniec Sui Low Ngan'a, pomagał mu krzewić Hung Gar w Malezji 8. Tak Gan Jow 9. Luk Jin Gun Dwaj pierwsi, najlepsi uczniowie Lian Foon (Leung Foon) oraz Lin Wan Gai umarli w młodym wieku, nie pozostawiając po sobie żadnych uczniów. Niektóre źródła mówią że Wong miał kilka tysięcy uczniów, których szkolił osobiście. W tym zakresie dorównał mu jedynie Mistrz Lam Sai Wing, który miał ich ponoć 10 tysięcy. Wong był nie tylko Wybitnym Mistrzem Wushu, ale miał również wyjątkowe zalety jako wojownik i lekarz "Mo Duk". W czasie rządów późniejszej dynastii Ching był właścicielem dwóch sklepów zielarskich - jednego w Kantonie, drugiego w Futsan (Fo Shan). W jego Po Chi Lum (Bo Chi Lam; pin-yin Bao Zhi Lin) - sklepie z ziołami a zarazem kwoon mógł robić swoje własne lekarstwo dit da. Dzięki temu specyfikowi stał się jeszcze bardziej sławny. Wong zasłynął jako jeden z czterech najlepszych lekarzy Południowych Chin. Byli to: Wong Fei Hung, Jow Hong Gon, Lei Gam Chuen i So Hut Yee. Wong Fei Hung zasłynął również sławną walką w dokach Hong Kong'u. Został on zaatakowany przez ponad stu robotników stoczniowych uzbrojonych w specjalne, metalowe haki do rozładunku towarów lin gau oraz kije. Mistrz Wong posiadał jedynie długi kij. W obliczu tak przytłaczającej przewagi zastosował nietypowa technikę. Polegała ona na krótkiej utarczce z napastnikami a następnie ucieczce. Strategię tą Wong powtarzał wiele razy, każdorazowo odnosząc spektakularne zwycięstwo w potyczce. Dzięki temu nie tylko ocalił on życie ale także wzmocnił swoją pozycję w środowisku Sztuk Walki.

7 W czasie swojego życia Wong był żonaty cztery razy. Znana jest zabawna historia o tym w jaki sposób spotkał swoją czwartą żonę, Mok Gwai Lan, mistrzynię systemu Mok Gar Kuen. Mok Gwai Lan, znana również jako "Tygrysica" oglądała "Taniec Lwa" i pokazy sztuk walki podczas obchodów święta Buddy w Fo Shan Dip Gao Heung. Mok Gwai Lan, wówczas 19 letnia dziewczyna była już doświadczoną wojowniczką i chciała na własne oczy zobaczyć żywą legendę owych czasów - Mistrza Wong'a. Jego szkoła miała zaszczyt wykonywać wówczas "Taniec Lwa" z okazji rocznicy Związku "Lam Hoi". Najlepsi uczniowie Wong'a, Leung Foon (Liang Foon) oraz Ling Wan Gai "prowadzili" głowę i tułów lwa. Kolejnym punktem programu były pokazy Hung Gar. Odbywały się one na podeście, w konstrukcji podobnym do platformy leitai. Po występach najlepszych uczniów Wong'a przyszła kolej na samego Mistrza. Kiedy Wong demonstrował Yu Ga Dai Pa ("Wielkie Widły Rodziny Yu") but zsunął mu się z nogi, przeleciał nad głowami tłumu i uderzył Mok w twarz. Rozgniewana Mok Gwai Lan wskoczyła na scenę i spoliczkowała Won Fei Hung'a mówiąc: "tym razem to twój but, ale co się stanie gdy następnym razem będzie to twoja broń. Mogłeś kogoś zabić. Osoba z twoimi umiejętnościami nie powinna nigdy mieć tego rodzaju wypadku." Wong roześmiał się i odpowiedział:" Masz rację, nie powinienem być tak nieostrożny". Mok Gwai Lan zniknęła w tłumie robiąc na Mistrzu wielkie wrażenie. Uznał iż tak silna kobieta byłaby z pewnością dobrą żoną. Kiedy ją w końcu odnalazł zaproponował jej małżeństwo na które ona się zgodziła. Należy w tym miejscu zaznaczyć iż Wong Fei Hung nie miał w swoim życiu szczęścia do kobiet. Był aż czterokrotnie żonaty. Pierwsza żona, Law trzy miesiące po ślubie zachorowała i umarła. Druga żona Ma urodziła Wong'owi dwóch synów Hawn Sum i Hawn Lum, po czym w niedługim czasie również umarła. Trzecia żona Mistrza urodziła mu również dwóch synów, Hawn Hei i Hawn Hsu. Ona również umarła w niedługim czasie. Spowodowało to iż żadna kobieta nie chciała wiązać się z Wong Fei Hung'iem, a i on zaprzestał starań o powtórne małżeństwo. Tą złą passę odmieniła dopiero Mok Gwai Lan, mistrzyni stylu Mok Gar. W póżniejszym okresie pobierała ona również nauki Hung Gar u swego męża, Wong'a. Mok została nawet instruktorką kobiecej klasy Hung Gar w szkole Wielkiego Mistrza. W końcowym etapie rządów dynastii Ching i powstaniu Republiki w 1912 roku Wong został szefem instruktorów sztuk walki w elitarnych siłach specjalnych pod dowództwem generała Lau Wing Fuk'a w Kantonie. W październiku, 1924 roku rozpoczął się strajk przeciwko rządowi zorganizowany przez przedsiębiorców. Miasto Kanton ogarnęły rozruchy i zarówno dom jak i sklep ziołowy Wong Fei Hung'a zostały doszczętnie spalone. Stracił wszystkie swoje rzeczy i pieniądze. Syn Wong Fei Hung'a - Wong Hawn Sum stracił pracę i został śmiertelnie postrzelony w sprzeczce z gangiem narkotykowym. Po tym wszystkim Wong postanowił zaprzestać nauczania Hung Gar. Postanowienie to dotyczyło zwłaszcza jego rodziny. Wong obawiał się bowiem, iż w ten sposób narazi rodzinę na zemstę swoich wrogów. Zachorował i zmarł w swoim domu w 1933 roku w wieku 83 lat. Jego żona przeniosła się z synami do Hong Kong'u do Wan Jai (Wan Chai) Go Si Da Do gdzie nauczała Hung Kuen. Ona również wyszkoliła wielu znakomitych uczniów. Po śmierci Wong Fei Hung'a Mok została nawet asystentką Wielkiego Mistrza Tang Fung'a. W wieku 87 lat Mok Gwai Lan dała wspaniały pokaz formy "Tygrysa i Żurawia" (Fu Hok Sheung Ying) w telewizji Hong Kong'u (HKTV). Zademonstrowała ona swoje bardzo wysokie umiejętności i siłę systemu Hung Gar. TIT KIU SAM ( ; ) (pin-yin: Tieqiao San) Tit Kiu Sam to pseudonim wojownika, którego prawdziwe imię brzmiało Leung Kwan (Liang Kun). Urodził się w Gwan Dong Lam Hoi w 1813 roku, za panowania cesarza Jai Jing ( ), żył za panowania cesarzy Xian Feng oraz Tong Zhi a zmarł w 12 lub 13 roku panowania cesarza Guang Xu. Kochał sztuki walki i rozpoczął ich naukę w młodym wieku. Tit Kiu Sam pobierał nauki Hung Gar u Mistrza Gwok Yan Sin Si (Li Huzi), ucznia przeora Siu Lum - Gee Sim'a. Przez potomnych nazywany on był "Brodaty Li" lub "Złoty Hak". Tit Kiu Sam mieszkał w świątyni jako "świecki mnich" przez 7 lat. Ćwiczył intensywnie w Siu Lum Hung Gar pod czujnym okiem swojego nauczyciela. Kiedy mnich Gwok Yan zmarł w wieku 110 lat, bardzo to przygnębiło Tit Kiu Sam'a i opuścił świątynię. Podróżował on szukając wielkich mistrzów i wojowników. Ze względu na lata spędzone w klasztorze z upodobaniem szukał towarzystwa mnichów. W czasie swojej wędrówki napotkał miejsce zwane "długi most", gdzie artyści sztuk walki przybywali aby pokazać i wypróbować swoje umiejętności. Kiedy przybył na miejsce był bardzo podekscytowany i chciał zademonstrować swoje męstwo. Sześciu mężczyzn trzymało jego wyciągnięte ramię, a on przeciągnął ich 100 kroków. Inna z opowieści mówiła iż Tit Kiu Sam potrafił unieść 3 mężczyzn techniką kiu sao. Za posiadanie żelaznego ramienia nazwano go Tit Kiu Sam. Imię Tit Kiu Sam oznacza "żelazny most numer trzy". Był trzecim dzieckiem w rodzinie, stąd liczba 3 na końcu pseudonimu. Tit Kiu Sam był dobrze znany z pomagania ludziom z Mo Lum (las sztuki wojennej) i był bardzo szanowanym mistrzem późniejszego okresu rządów dynastii Ching. Był również jednym z 10 Tygrysów z Kantonu, co dowodzi iż był wojownikiem o wyjątkowych umiejętnościach i osobowości. Była to bowiem bardzo elitarna

8 instytucja. Kiedy Tit Kiu Sam przybył do Kantonu zamieszkał w Hoi Tung Gi (świątyni Hoi Tung), gdzie wymieniał swoje doświadczenia z mnichem Abbot'em. Wynikiem połączenia tej wiedzy było opracowanie przez niego około roku 1850 formy Tit Sin Kuen ("Forma Żelaznej Liny"). Było to połączenie starej techniki Hung Kuen Siu Lum z taoistycznym Chi Kung. Forma ta wyraźnie poprawiała zdrowie i czyniła przedramiona twardymi jak żelazo. Tit Kiu nauczył przeora Tit Shin Kuen, a ten w zamian nauczył go formy kija Mui Fah Gwun ("Kij Kwitnącej Śliwy"). Przez pewien okres czasu Tit Kiu Sam uczył sztuk walki w Stowarzyszeniu Farbiarzy Guangzhi przy "Tęczowym Moście" w Kantonie. Tit Kiu Sam był bardzo szanowany za to, że nigdy nie przestał uczyć się sztuki walki, nawet wtedy kiedy był już w podeszłym wieku. Pod koniec życia udał się do miasta Sun Wui, aby tam żyć i trenować w Świątyni Chang Ngum. Pomimo zdrowotnego wpływu stworzonej przez siebie formy żył on tylko około 70 lat. Niektóre źródła jako przyczynę śmierci Tit Kiu Sam'a wskazują jego zamiłowanie do opium, inne przetrenowanie. Faktem jest iż ćwiczył on bardzo dużo i intensywnie. Jedna z opowieści dotyczących jego osoby mówi iż z uwielbieniem biegał w górach hartując swe przedramiona o konary drzew. Taki system hartownia w tamtych czasach był nagminną praktyką. Z czasem został zastąpiony ćwiczeniami na wygodniejszych i bardziej użytecznych manekinach. Trzecia z wersji dotyczących śmierci Tit Kiu Sam'a łączy w sobie niejako obie powyższe przyczyny. Bezpośrednią śmierć Mistrza miał spowodować nazbyt intensywny trening techniki "Drąg 36 Punktowej Miedzianej Obręczy" pod okiem mnicha Yuan Guang z klasztoru Haichuang. Ten znając zamiłowanie Tit Kiu Sam'a do opium, doradził mu zerwanie z nałogiem, a jako najlepszy sposób wskazał całkowite oddanie się ćwiczeniom. Wysiłek ten okazał się jednak zbyt duży jak na tak zaawansowany wiek Mistrza i spowodował jego śmierć w wieku 70 lat. Tit Kiu Sam zasłynął w swoich czasach jako "Wielki Mistrz Pięści Hung", co dobitnie potwierdza jego wysokie umiejętności i szacunek jakim był darzony. Tit Kiu Sam wychował wielu znakomitych uczniów jak: 1. Choy Jan 2. Mg Hei Goon 3. Si Yiu Leung 4. Ma Ji Tim 5. Ngau Gi 6. Lam Fook Sing LAM SAI WING ( )* (pin-yin: Lin Shirong) Lam Sai Wing urodził się w 1861 roku w małej miejscowości Lam Hoi (pin-yin: Pingzhou)w okręgu Nanhai, prowincji Guangdong (Kwantung). Rodzina w której przyszedł na świat miała silne tradycje sztuk walki. Jak mówią materiały źródłowe jako dziecko Lam miał bardzo silne i zdrowe ciało oraz wyjątkowy zapał do nauki walki. Trening Wushu rozpoczął już więc w dzieciństwie pod okiem dziadka - Lam Bak Sin. Największe wrażenie na młodym Lamie wywarła technika Hung Gar. Nauki tego systemu pobierał on u Mistrzów Wu Gum Sin oraz Lam Fok Sin - ucznia legendarnego Tit Kiu Sam'a. Największy jednak wpływ na technikę młodego Lama wywarł bohater narodowy i niezrównany wojownik - Wong Fei Hung. Zanim jednak poznał swojego ostatniego nauczyciela, był już cenionym wojownikiem. Przez cały ten okres Lam

9 ćwiczył bowiem bardzo ciężko doprowadzając do perfekcji poznaną technikę. Mówi się, iż on ćwiczył wiele systemów Południowego Wushu w tym Lau Gar Kuen i Choy Lee Fut. Jemu to też przypisuje się włączenie formy Lau Gar Kuen do systemu Hung Gar. Jedna z wersji przedstawiająca okoliczności w jakich poznał on Wielkiego Mistrza Wong Fei Hung'a mówi iż Lam pewien swych umiejętności chciał się z nim zmierzyć. Został jednak pokonany bez trudu sławnym kopnięciem mo yin gerk. Świadom wysokiego kunsztu techniki Wong'a, Lam poprosił go o przyjęcie na ucznia. Z czasem stał się jednym z najlepszych i najgorliwszych studentów. Pewnego dnia Mistrz Wong poprosił go by mu towarzyszył do świątyni Hoi Tung, gdzie miał się spotkać z przeorem. Powitał ich mnich o przezwisku Tit Dou Wo Seu - "Mnich o Żelaznej Głowie" i zaprowadził do klasztornych pomieszczeń, gdzie w oczekiwaniu na przeora mieli napić się herbaty. Kiedy cała trójka popijała herbatę, mnich chełpił się iż nigdy nie został pokonany ani nawet draśnięty w żadnym pojedynku. W grzeczny acz stanowczy sposób poprosił o próbkę umiejętności Wong'a lub Lam'a. W praktyce oznaczało to wyzwanie do walki. Pomimo pokojowego i defensywnego charakteru chińskich Sztuk Walki oraz ich moralnego przesłania wyzywanie na pojedynek instruktorów i mistrzów konkurencyjnych szkół było bardzo rozpowszechnionym zwyczajem. Na południu Chin zwyczaj ten nosił nazwę "tek kwoon", co w dosłownym przekładzie oznacza "kopnąć szkołę". Pozwalał on zarówno zaistnieć nowym systemom i szkołom, jak i w sposób ciągły zmuszał już działające do nieustannego doskonalenia umiejętności walki. W założeniu pojedynki takie nie miały być wyrazem nienawiści, lecz jedynie chęci sprawdzenia czy też doskonalenia własnej techniki. Zazwyczaj wyzwania takie miały bardzo subtelny charakter i nie mówiono wprost o chęci konfrontacji. Wyzwanie, jakie rzucił mnich Tid Dou Wo Seu spoczywało według etykiety Wushu na uczniu, stąd Lam Sai Wing zmuszony był stanąć do walki. Gdy mnich zaatakował głową, Lam wykonał Mo Ying Gerk i powalił go na ziemię, odrzucając go daleko od siebie. Lam podniósł mnicha, a ten wyraził szacunek dla jego umiejętności. Po tym incydencie obaj zostali przyjaciółmi. W wieku 20 lat Lam Sai Wing otworzył swoją szkołę w Guangzhou. Przez okres jej istnienia przewinęło się przez nią ponoć ponad uczniów!. Pod koniec panowania dynastii Qing, Lam Sai Wing wziął udział w zawodach rozegranych na stadionie Dum Gao Cheung w Guangzhou (Kanton). Pierwsze miejsce, jakie zajął uczyniło go sławnym. Lam Sai Wing wsławił się również potyczką w sławnym teatrze operowym Lok Sin w Guangzhou (Kantonie). W tamtych czasach policja kantońska słynęła ze swej szczególnej nieudolności. Właściciele teatrów w obawie o swoich gości i mienie zatrudniali specjalna ochronę. Szkoła Hung Gar Lam Sai Wing'a ochraniała teatr Lok Sin. Pewnego dnia jednak właściciele wynajęli inną grupę. Nieświadomy tego faktu uczeń Lam'a - Chiu Ha wszedł jak zwykle do sali kinowej bez uiszczenia opłaty. Nowa ochrona usunęła go z teatru i zagroziła pobiciem. Chiu Ha udał się do domu Mistrza i zdał mu relację z incydentu. Choć Lam lubił swojego ucznia, stwierdził iż nowi właściciele teatru mieli prawo usunąć go z sali za niepłacenie. Zaznaczył jednak, że Sztuki Walki nie powinny być używane jako argument w dyskusji. Jako że atmosfera pomiędzy nową ochrona a uczniami Lam Sai Wing'a stawała się coraz bardziej napięta, postanowił on ostatecznie rozstrzygnąć spór pokojowo. W tym celu udał się wraz z Tang Fung, jego bratem Tang Yee i około 10 uczniami do teatru Lok Sin. Gdy znalazł się wewnątrz, drzwi nagle się zamknęły i z każdej strony ruszyli na niego napastnicy. Jak potem podano było ich ponad osiemdziesięciu. W obliczu tak przytłaczającej przewagi atakujących Lam odebrał broń jednemu z nich i rozpoczął walkę o przeżycie. Potyczka był długa i zaciekła. Zakończyła się dopiero gdy Mistrz Lam kamieniem stłukł oświetlenie. W ciemnościach przedarł się do drzwi po czym jednym uderzeniem roztrzaskał je. Lam wraz z kilkoma swoimi uczniami znikł w gęstym tłumie otaczającym teatr. Jedna z wersji mówi nawet, iż Mistrz Lam wyrwał małe drzewko, którego użył w walce jako kija przeciwko napastnikom. W potyczce wzięło udział w sumie kilkuset walczących. Wielu z nich było ciężko rannych i wymagało szpitalnego leczenia. Jak donosiła kantońska prasa ponad 80 osób znalazło się w szpitalu z ciężkimi obrażeniami. Lam wyszedł z potyczki nawet nie draśnięty co jeszcze bardziej rozsławiło go w Guangzhou. Na jakiś czas musiał jednak wyjechać do miejscowości Gwon Sai. We wczesnych latach Chińskiej Republiki Ludowej Lam Sai Wing był instruktorem Chińskiej Armii. W 1917 roku wraz z uczniami Gi Yee Jai, Jeung Si Biu i Lei Sai Fai, Lam napisał trzy książki opisujące technikę Hung Kuen: - Gong Gee Fook Fu Kuen ("Forma Ujarzmiania Tygrysa")

10 - Fu Hok Sheung Ying Kuen ("Forma Tygrysa i Żurawia") - Tit Shin Kuen ("Forma Żelaznej Liny") Były to pierwsze publikacje opisujące techniki południowych Sztuk Walki, a ich wznowienia ukazują się po dzień dzisiejszy. Ćwiczony przez siebie system Lam Sai Wing nazwał Fu Hok Pai czyli "System Tygrysa i Żurawia". Nazwa ta powstała przez przypadek w restauracji "Ying King" w Hong Kong'u, podczas świętowania urodzin Wielkiego Mistrza Wong Fei Hung'a. Kilku uczniów Lam Sai Wing'a wspominało wyczyny, nieżyjącego już, legendarnego Mistrza. Jako że Wong był nauczycielem ich Si Fu, spoczywał na nich obowiązek uczczenia pamięci Si Gong. Jeden z uczniów będący poetą, opiewał również dokonania Lam Sai Wing'a. W jednym z poematów został on nawet podniesiony do rangi Si Jo, czyli Mistrza Założyciela. Od tego czasu nazwa szkoły Lam'a brzmiała Fu Hok Pai, choć ćwiczona technika zawierała również inne zwierzęta, sam Mistrz uzyskał pseudonim "Pan Tygrys i Żuraw". Lam zasłynął również z mistrzowskiego posługiwania się szablą dou. Żartowano, iż wynikało to z jego doświadczeń z okresu pracy w rzeźni. Kiedy Lam Sai Wing przeszedł na emeryturę społeczność Hong Kong'u zaprosiła go by osiadł w ich kolonii. Mistrz przyjął ich ofertę i w 1940 roku przeniósł się na wyspę gdzie otrzymał stanowisko szefa ochrony targu rybnego w Say Kay Won (Shau Kei Wan). Otworzył również szkołę Hung Gar w której przez pewien czas ćwiczył również Mistrz Tang Fung. Wśród swoich uczniów Lam zasłynął jako wielki autorytet. Uczył dokładnie, poświęcając uczniom wiele uwagi. W tamtym okresie wielu wybitnych wojowników i Mistrzów różnych styli wymieniało swoje doświadczenia i poglądy w ramach Stowarzyszenia Chin Woo (Jing Wu), organizacji założonej w 1909 roku w Szanghaju przez Mistrza Huo Yuen Jia. Lam Sai Wing był członkiem Oddziału Chin Woo Prowincji Kwantung, powstałej w Kantonie w latach 30 -tych. Lam Sai Wing miał również zaszczyt zaprezentować swoje wyjątkowe umiejętności prezydentowi Sun Yat Sen'owi, który pod wrażeniem kunsztu i siły Mistrza nagrodził Lam'a medalem "za dobrą pracę dla społeczności". Lam Sai Wing zasłynął wśród potomnych jako osoba bardzo skromna i miła. Gdy potrzebne były fundusze na jakiś społeczny cel, dawał on pokazy sztuk walki. W 1921 roku Lam pomagał w zbiórce pieniędzy na sierociniec w Guangzhou. Był również osobą bez aspiracji politycznych i unikał pracy dla rządu. Lam Sai Wing zmarł w 1942 roku w wieku 81 lat. Pozostawił po sobie wielu znakomitych uczniów jak Lam Jo, Chiu Kao, Chan Hon Chung, Wong Lee, Yee Yu Jai i wielu innych. Reprezentowali oni różne zawody od rybaka począwszy, poprzez lekarza Dit Da, zielarza a na biznesmenie kończąc. * Niektóre wersje podają jako lata życia Wielkiego Mistrza Lam Sai Wing ( ) TANG FUNG ( ) (pin-yin: Deng Fang) Tang Fung urodził się w wiosce Sam Soy w prowincji Guangdong (Kwantung) w 1874 roku. W czasach swojej młodości uczył się miejscowej odmiany Hung Gar, określanej jako "stary styl" od Mistrzów Wong Yau i Yuen Yin. Przez pewien okres zajmował się również Mau Shan - formą ludowej magii. Największy jednak wpływ na edukację Tang'a wywarł Mistrz Wong Fei Hung. Miał on ponad stu uczniów wprowadzonych we wszelkie tajniki Hung Gar, powszechnie w Chińskich Sztukach walki określanych jako "uczniowie wewnętrznych drzwi". Każdy z tych Si Fu wpisał się w historię Hung Gar swoimi niezwykłymi umiejętnościami. Najwierniejszym naśladowcą Mistrza Wong Fei Hung'a był jednak Tang Fung. Zasłynął on z rygorystycznego przekazu techniki Hung Kuen Tang Fung nauczał jedynie tego czego sam się nauczył od Mistrza Wong'a. Przez całe swoje życie wierny był przekazowi Hung Gar przez co zyskał przydomek "Lo Wan Ku" - "Staroświecki Umysł" lub "Stary Konserwatysta". Tang Fung brał również udział u boku Lam Sai Wing'a w słynnej potyczce w teatrze operowym Luk Sin. Niektóre źródła mówią nawet iż to on stłukł metalową rurką oświetlenie, umożliwiając sobie i Lam Sai Wing'owi ucieczkę. Po tych brzemiennych w skutki doświadczeniach musiał wraz ze swoim bratem Tang Yee opuścić miasto, aby uniknąć kłopotów. Przez pewien okres Tang Fung pracował nawet w kopalni w Singapurze. Po powrocie do Guangdong wraz z bratem otworzył on szkołę Hung Kuen pod nazwa "Yee Yung Tong" - "Sala Odwagi Rycerskiej". W okresie tym Wielki Mistrz Wong Fei Hung był już zupełnie stary. Po jego śmierci Mok Gwai Lan - żona Wong'a uczyła kobiecą klasę Hung Gar w szkole Tang Fung'a. Gdy wybuchła wojna Chińsko - Japońska w 1937 roku "Lo Wan Ku" przeniósł się do Hong Kong'u, gdzie otworzył sklep zielarski. Do Sum Soi Bo przybywało wielu ludzi w poszukiwaniu pomocy. Tang Fung słynął bowiem z dobrego serca i wysokich umiejętności. Nie pobierał zapłaty od tych, których nie było stać na lekarstwo. Tang Fung żenił był dwukrotnie żonaty. Druga żona Tang'a - Ho Fan była jedna z jego uczennic, nazywaną Simo.

11 Często podczas pokazów sztuk walki demonstrowała z mężem Gi Mo Cern Dou ("Bliźniacze Szable Matki i Syna"). Tang Fung mieszkał w Kowloon, Mong Kok przy ulicy But Lan. Technik Hung Gar uczył sześć dni w tygodniu, trzy dni w Stowarzyszeniu Jubilerów w Kowloon oraz trzy dni w Stowarzyszeniu Targu Rybnego na wyspie Hong Kong. Tam tez przejął od Mistrza Lam Sai Wing'a stanowisko szefa ochrony targu rybnego w Say Kay Won (Shau Kei Wan). Okres ten w Hong Kongu był bardzo burzliwy i można go przyrównać do okresu prohibicji w USA. Wiele organizacji przestępczych i gangów walczyło o wpływy, stąd też uczniowie Tang'a często musieli w bezpośredniej walce sprawdzać swoje umiejętności. Ich doskonałe wyszkolenie i odnoszone zwycięstwa znacznie podniosły prestiż Mistrza. Tang Fung zasłynął w Hong Kong'u z rygorystycznego nauczania pozycji i dbałości o szczegóły każdej techniki. Przez wiele miesięcy uczniowie stali jedynie w pozycji Się Ping Mah ("Pozycji Jeźdźca") wykonując proste uderzenie. Dla utrudnienia niejednokrotnie pod ich stopami umieszczano cegły zmuszające do zachowania wyjątkowej stabilności. Ćwiczenia trwały,dopóki nie wypaliło się grube świątynne kadzidło, co trwało około godziny. Taka forma nauczania wymagała od uczniów wyjątkowego samozaparcia i determinacji w chęci poznania techniki Hung Gar. Stąd też tylko nieliczni dostąpili zaszczytu "ucznia wewnętrznych drzwi". Przeciwko tradycjonalizmowi Mistrza Tang'a zbuntowała się jedynie jego córka Tang Sou Kin. W latach 20-tych została ona wybrana "Królową Tańca Lwa". W tamtym okresie ta forma rywalizacji, nie mówiąc już o takim wyróżnieniu zarezerwowana była jedynie dla mężczyzn. We wczesnych latach 50-tych Tang Fung wykonał osobiście "Taniec Lwa" dla Królowej Elżbiety. Było to zarówno wielkie wyróżnienie jak i uznanie jego wyjątkowych umiejętności. Tym bardziej znamienny jest fakt iż Mistrz Tang był wtedy w bardzo podeszłym wieku. Tang Fung miał w swoim życiu wiele okazji by wykazać się swoimi wybitnymi umiejętnościami. Przez pewien czas nauczał on w Guangzhou żołnierzy powstańczego związku Tan Dou (Tou), czyli "Związku Wielkiej Szabli". Mówi się,iż w tamtych czasach wielokrotnie walczył on z żołnierzami japońskimi. Tang Fung znał i z upodobaniem posługiwał się bronią nie należącą do arsenału Hung Gar. Zasłynął on szczególnie z mistrzowskiego opanowania technik ngau quat sin - wachlarza z kości wołowej lub inaczej stalowego wachlarza. Tang Fung wsławił się również lancą cho che, której nauczył go pewien mnich w dowód wdzięczności. Jej niezwykłość polegała na fakcie iż zamiast zwykłej ratanowej włóczni zakończonej stalowym ostrzem używano specjalnej fajki do palenia opium. Wbrew wszelkim kanonom "królowej wszystkich broni" trzymano ją nie w prawej a w lewej ręce. Techniki były bardzo szybkie i zaskakujące. Pomimo faktu iż mnich zademonstrował formę zaledwie kilka razy, Tang Fung szybko pojął istotę techniki. W prezencie od mnicha otrzymał poemat, którego każdy znak opisywał kolejne ruchy formy włóczni i wyjaśniał zasady jego wykonania oraz zastosowanie w walce. Tang Fung znany był również z precyzyjnego rzucania zaostrzonymi monetami. Być może umiejętność tą przekazał mu Mistrz Wong Fei Hung, powszechnie znany z doskonałego posługiwania się fei fo - sznurem zakończonym stalowym ostrzem. Umiejętność tą Wong wykorzystywał podczas "Tańca Lwa", którego był absolutnym mistrzem. By pochwycić sałatę będącą symbolicznym celem wędrówki lwa, miotał przez paszczę "głowy lwa" fei fo. Czynił to ponoć z tak wielką precyzją że wzbudzał za każdym razem podziw widzów. Mistrz Tang Fung zmarł 20 grudnia 1955 roku w wieku 81 lat, do końca zachowując wyjątkową sprawność fizyczną jak przystało na Wielkiego Mistrza Sztuk Walki. Głęboki związek z historią systemu, szacunek dla mistrzów oraz wyszukana etykieta nadawały szkole Tang Fung'a znamiona elitarności. Tradycje tą starali się tez podtrzymać jego najlepsi uczniowie Ho Lap Tin, Lau Kai Tong, Won Lei, Kwan Kei Tin, Wong Jo, Cheung Tai Hing, Chao Wing Tak, Jao Wing Duk oraz Yuen Ling. Ten ostatni jako dai ge - najlepszy studenta został spadkobiercą Tang'a. Aktualnie najstarszym z uczniów Mistrza Tang Fung'a jest Chao Wing Tak. Przez pewien okres uczył on w szkole swojego Mistrza co było wielkim wyróżnieniem. CHIU KOW ( ) Chiu Kow urodził się 3 lipca 1895 roku we wsi Sam Pam Gong w okręgu Sun Hoi, prowincji Guangdong (Kwantung). Jak przystało na rodzinę z tradycjami sztuk walki, jego obydwoje rodzice ćwiczyli południowe odmiany Wushu. Zajmowali się również praktyką lekarską, co było logicznym uzupełnieniem umiejętności walki. Chiu Kow nie miał łatwego dzieciństwa. Już w wieku 9 lat zmuszony był opuścić swe rodzinne strony i pod opieką wuja udał się do Sinapuru, gdzie razem z nim pracował w kopalni. W bardzo ciężkich warunkach pracowało tam wówczas wielu Chińczyków. Wykonywali oni morderczą i niebezpieczną pracę. Opuszczając swe rodzinne strony mieli nadzieję na poprawę warunków życia, lecz praca w kopalni pozwalała jedynie na utrzymanie się przy życiu. Chiu Kow chłonął całym swym młodym umysłem obraz upokorzeń Chińczyków w kopalniach Malezji i Singapuru. Postanowił wówczas,że w przyszłości uczyni wszystko co możliwe by ich chronić i ulżyć ich cierpieniom. W wieku lat 14 podczas pobytu w Singapurze, był świadkiem sensacyjnego pojedynku. Przeciwnikami byli Wong Yuk Chai, znany też jako Lam Chai Yuk - "Piękna Twarz", wielki ekspert Hung Gar oraz Ha Shan Fu, słynący z umiejętności walki wojownik. Obaj

12 wzrostem i siłą byli sobie równi. Wong Yuk Chai od początku atakował potężnymi technikami Hung Gar, którym Ha Shan Fu nie mógł stawić czoła. W krótkim czasie trafiony jedną z tych silnych i niezwykle precyzyjnych technik, stracił życie. Będąc pod silnym wrażeniem walki, Chiu Kow szybko udał się do Wong Sai Wing'a - nauczyciela a zarazem wuja Wong Yuk Chai. Przez wiele lat pobierał u Niego nauki Hung Gar oraz tradycyjnej medycyny chińskiej. Chiu Kow przeszedł ze swym nauczycielem całą południowo- wschodnią Azję oraz południowe Chiny, pomagając Wong Sai Wing w nauczaniu i leczeniu. W wieku 27 lat Chiu Kow zdecydował się powrócić do domu w Guangdong. W niedługim czasie poznał swoja przyszłą żonę - Ying, z którą ożenił się w 1923 roku. Jej również nie obce były południowe odmiany Wushu. Razem wyjechali do Singapuru, gdzie Chiu Kow nauczył się krawiectwa, dzięki czemu mógł zarobić na życie. W 1928 roku wraz z żoną udał się do Hong Kong'u. By podnieść swoje umiejętności Hung Gar, Chiu Kow postanowił uczyć się u Mistrza Lam Sai Wing'a. W tamtym czasie był on bardzo sławny w Guangzhou (Kantonie) i Hong Kong'u. Mistrz Lam'a, Wong Fei Hung jeszcze za życia stał się żywą legendą Sztuk Walki. Wielokrotnie dawał on pokazy swoich niezwykłych umiejętności Hung Gar, będąc za życia niepokonanym wojownikiem. W wielu przygodach, będących inspiracją niezliczonej ilości filmów i powieści u boku Wong Fei Hung'a wiernie stał Lam. Chiu Kow wiele godzin dziennie doskonalił swoje umiejętności pod okiem Mistrza Lam'a. W nauce towarzyszyła mu również żona, utalentowana i gorliwa uczennica. Chiu Kow zarabiał na utrzymanie sprzedając na ulicy ubrania i lecząc chorych. Zdarzało się wielokrotnie że musiał on zastosować w praktyce swoje umiejętności Hung Gar w obronie innych. Były to czasy działalności wielu gangów wymuszających haracze i rywalizacji organizacji przestępczych. Specjalnością Chiu Kow były stalowe bicze, które nosił on jako pasek owinięte wokół bioder, oraz długi kij trzymany w rogu jego stoiska na ulicy. Pewnego dnia Chiu Kow spotkał gang wymuszający haracze od ulicznych sprzedawców. Gdy członkowie gangu zaczęli bić starszą kobietę, która nie miała pieniędzy by im się wypłacić mistrz stanął w jej obronie. Niechybną konfrontację zażegnało pojawienie się policyjnego patrolu. Przywódca bandy urażony zdecydowaną postawą Chiu Kow stanął przed nim i z wyraźną groźbą w głosie powiedział: " zobaczymy się jeszcze" po czym zniknął. Kilka dni później spełnił on swoją groźbę. Na swoje nieszczęście bandyci nie znali Chiu Kow, nie spodziewali się więc utarczki z tak wytrawnym wojownikiem. Zniszczyli oni stoisko Mistrza, zrzucając na ziemię i depcząc znajdujące się na nim towary. Dalsze wydarzenia potoczyły się bardzo szybko. Dzięki silnym i precyzyjnym technikom Hung Gar, Chiu Kow bez trudu pokonał napastników. Ciężko pobici gangsterzy uciekli i od tego dnia nigdy ich nie widziano w tej dzielnicy. Przez lokalną społeczność Chiu Kow obwołany został bohaterem. Dzięki wielu takim historiom dowiódł on swej pewności, odwagi i wybitnych umiejętności walki. W 1931 roku Chiu Kow wraz z Siu Ying rozpoczęli naukę w drugim oddziale Szkoły Wielkiego Mistrza Lam Sai Wing - -""Lam Sai Wing Kwok Sutt Sair", ulokowanym na parterze Parkers Street w dystrykcie Kwun Chun na Kowloon. Głównym instruktorem oddziału był wówczas Tang Hin Choi. Nie oznacza to jednak iż Chiu Kow oraz Siu Ying byli jego uczniami. W oddziale pomimo zaawansowanego wieku 75 lat uczył bowiem Wielki Mistrz Lam. Prowadził on zajęcia trzy razy w tygodniu; w poniedziałki, środy i piątki. W 1933 roku Lam Jo przejął stanowisko głównego instruktora od Tang Hin Choi (Tang był "si dai" czyli "młodszym bratem" w stosunku do Lam'a). Zmienił też nazwę na Lam Jo Kwok Sutt Sair" ("Lam Cho Kwock Sutt Say"). Powszechną praktyką w owym okresie było umieszczanie w nazwie oddziału, nie nazwiska prowadzącego instruktora, lecz patronującego szkole Wielkiego Mistrza. Z tego też powodu nazwa oddziału w okresie zarządzania przez Tang Hin Choi brzmiała "Szkoła Sztuk Walki Lam Sai Wing'a". Materiały źródłowe nie podają jednak powodu dla którego Lam Jo złamał tą tradycję i nazwał szkołę swoim nazwiskiem. Przez pewien okres czasu Chiu Kao i Siu Ying ćwiczyli w szkole prowadzonej przez Lam Jo. Nie można z pewnością nazwać ich jednak jego uczniami. Możliwą relacją była podobnie jak w przypadku Tang'a relacja si dai. W okresie tym Lam Jo miał 23 lata a Chiu Kow 38. Relacje mistrz - nauczyciel potwierdza wspólne zdjęcie Chiu Kow z Mistrzem Lam Sai Wing w typowym dla tamtych czasów i tradycji sztuk walki ustawieniu podkreślającym wzajemną zależność. W przypadku starej generacji Si Dai zdjęć takich nie robiono, jak ma to miejsce obecnie bez istnienia takich relacji. W późniejszym okresie Lam Jo przeniósł szkołę w inne miejsce. Wielu z ćwiczących przeniosło się do nowej lokalizacji i nadal ćwiczyło pod okiem Lam Jo. Na zdjęciach z 1936 i 1938 roku przedstawiających uroczystości w szkole Lam Jo znajdują się również Chiu Kow oraz Siu Ying. Występują oni w strojach Kwoon Lam'a. Nie oznacza to jednak przynależności do jego szkoły. Powszechnym w tamtych czasach zwyczajem było pomaganie w uroczystościach organizowanych przez inne kwoon w obrębie stylu. Wzmacniało to znacznie pozycję systemu w danej społeczności. Wielu mistrzów i instruktorów dawało wtedy pokazy i wspierało uroczystości organizacyjnie. Często przywdziewano wówczas stroje danej szkoły. W 1935 roku Chiu Kow otworzył swoją własną szkołę na ulicy Wai Ching w Kowloon, w pobliżu mieszkania Wielkiego Mistrza Lam Sai Wing'a. Przez lata nauki Chiu Kow nie zapomniał o swym postanowieniu które powziął już w młodym wieku pod wpływem cierpień rodaków. Gdy w 1941 roku Chiny walczyły z Japonią, powrócił on w swe rodzinne strony by uczyć ludność

13 Sztuk Walki. W 1945 roku wraz z siedmioosobową rodziną Chiu Kow powrócił do Hong Kong'u, by kontynuować nauczanie Hung Gar. Jako wybitny lekarz zakładał ośrodki socjalne i szpitale, a swą wiedzę oferował bezpłatnie najbiedniejszym. W wieku 50 lat Chiu Kow wyjechał do Chin by wziąć udział w zawodach. Jego wspaniałe umiejętności pomogły mu odnieść wiele zwycięstw. W 1956 roku Chiu Kow został mistrzem prowincji Guangdong (Kwantung). Formą z nożami motylkowymi zajął on pierwsze miejsce w konkurencji form z bronią. Wykonując formę "Tygrysa i Żurawia" (Fu Hok Sheung Ying Kuen) Chiu Kow zajął ponownie pierwsze miejsce w konkurencji form tradycyjnych. W 1957 roku jako reprezentant prowincji Guangdong wziął udział w Mistrzostwach Chin Wushu, gdzie zdobył tytuł wicemistrza wśród reprezentantów wszystkich prowincji. W wieku 70 lat Chiu Kow został zaproszony do Pekinu by zaprezentować i nauczać Hung Gar. Szczególne uznanie budził ponoć jego wspaniały okrzyk. Ulubionymi formami Chiu Kow były Fu Hok Sheung Ying Kuen ("Forma Tygrysa i Żurawia") oraz Tit Shin Kuen ("Forma Żelaznej Liny"). Ulubioną bronią Mistrza oraz jego żony była włócznia. Często by zademonstrować jej skuteczność w walce oboje wykonywali podwójną formę - włócznia przeciw nożom motylkowym. Jest to układ bardzo często demonstrowany w Hung Gar. Mimo wielu stoczonych walk i ciężkiego życia Chiu Kow nie stracił swego zdecydowania i siły woli. Aż do ostatnich chwil swojego życia nie zaniedbywał praktyki Hung Gar i ćwiczył codziennie. Ostatnie lata prawie wyłącznie poświęcił formie "Żelaznej Liny". W wieku 100 lat (103 wg chińskiej tradycji) Chiu Kow zakończył twarde, ciężkie życie, osnute wieloma legendami. Mistrz zmarł 20 lutego 1995 roku o godzinie 15 w swym domu w Kowloon podczas poobiedniej drzemki. Życzeniem Chiu Kow było było przekazanie sztuki Hung Gar przyszłym pokoleniom. Od wielu lat jego wola stanowi wyzwanie dla 5 synów: Chiu Kam Fung, Chiu Chi Wing, Chiu Kam Ching, Chiu Chi Wai (Chiu Wai) oraz Chiu Chi Ling. Najstarszym z braci jest Chiu Kam Fung, urodzony w 1927 roku. Aktualnie przebywa w Sao Paulo w Brazylii. Dwa lata młodszy jest Chiu Kam Ching, przebywający aktualnie w Nowym Jorku. W 1931 roku na świat przyszedł Chiu Chi Wai, znany powszechnie pod krótszą wersją nazwiska jako Chiu Wai. Czwarty z braci, Chiu Chi Wing, urodził się w 1942 roku. Aktualnie przebywa w San Francisco, w USA. CHAN HON CHUNG ( ) Chan Hon Chung urodził się w 1909 roku w wiosce Hing Ling w prowincji Guangdong. Dzieciństwo spędził w biedzie. W późniejszym okresie zarabiał na życie jako uliczny handlarz. Wtedy też rozpoczął naukę Hung Gar oraz tradycyjnej medycyny Dit Da pod okiem Mistrza Lam Sai Wing'a. Został on jednym z lepszych uczniów i w późniejszym okresie pomagał Lam'owi w prowadzeniu jego Kwoon. Po latach nauki Chan Hon Chung otworzył również własną szkołę "Chan Hon Chung Gimnasium" oraz klinikę Dit Da. Dzięki ciężkiej pracy zyskał reputację świetnego lekarza i wojownika. Aby opłacić drogie pomieszczenia szkoły w Hong Kong'u, Chan musiał wynająć część jej pomieszczeń. Zamieszkali tam między innymi sławny Mistrz Stylu Orła - Lau Fat Man oraz Stylu Siedmiogwiezdnej Modliszki - Wong Hon Fun. Chan Hon Chung był również doradcą scen walki filmów realizowanych w Hong Kongu. Miał wielu przyjaciół w tej branży jak Jackie Chan ( Sing Lung), Sammo Hung (Hung Gum Bo) czy Shek Kin (Mr. Han z filmu "Wejście Smoka"). Jednym z jego większych osiągnięć było powołanie do życia Związku Chińskich Sztuk Walki Hong Kong'u. Chan Hon Chung zmarł w 1991 roku w wieku 82 lat. YUEN LING ( ) Yuen Ling urodził się w 1910 roku w Fatsan (pin-yin: Foshan) w prowincji Kwatung. W młodości uczył się starej odmiany Hun Gar od Si Fu Luk Fung She oraz stylu psa od Mistrza Gum Yuen Dang. W 1937 roku rozpoczął pracę w Stowarzyszeniu Targu Rybnego w Say Kay Won (Shau Kay Wan) w Hong Kong'u. Tam też spotkał Wielkiego Mistrza Tang Fung, który w tamtym okresie sprawował nadzór nad targiem (patrz Tang Fung). Spotkanie to zaowocowało przyjęciem Yuen Ling'a na ucznia. Był on pod wielkim wrażeniem zarówno umiejętności Si Gong jak i wyjątkowej osobowości. Przez wiele lat młody wojownik doskonalił Hung Gar pod okiem Wielkiego Mistrza aż do jego śmierci w 1955 roku. Tang Fung podziwiał zaangażowanie i wytrwałość Yuen Linga oraz jego wyjątkową prawość. Cechy te zadecydowały o tym iż Wielki Mistrz wyznaczył go jako spadkobiercę nauczanego przez siebie systemu*. Zgodnie z tradycją w ten sposób przekazał Yuen Ling zarówno nauczanie w swoim kwoon jak również stanowisko nadzorcy nad Targiem Rybnym Say Kay Won. Prowadzona przez niego szkoła mieściła się na Dong Dai Street 43. Yuen Ling był znaną postacią w Hong Kong'u. Swoją pozycję umacniał wygrywając coroczne zawody "Cheurng Pao".

14 Jego umiejętności potwierdza zdarzenie jakie miało miejsce w latach 60 -tych w kolejce linowej na wzgórze Victorii w Hong Kong'u. Yuen Ling podróżował wtedy ze swoim synem oraz uczniem Yee Chi Wai. Jako że jego dziecko było wtedy jeszcze w wieku niemowlęcym Mistrz zmuszony był poświęcać mu wiele uwagi. Nie przeszkodziło to jednak Yuen Ling spostrzec złodzieja pragnącego wykorzystać nadarzającą się sposobność. Gdy kieszonkowiec sięgnął po portfel Mistrza ten schwycił go bardzo mocno za nadgarstek używając ułożenia fu jow czyli "tygrysie pazury". W mgnieniu oka złodzieja przeszył paraliżujący ból który zupełnie go unieruchomił. Yuen Ling trzymał go w takiej pozycji aż do przybycia zaalarmowanej policji, przez cały ten czas rozmawiając z Yee Chi Wai oraz bawiąc się z synem. Mistrz Yuen Ling umarł w 1967 roku na śmiertelną chorobę. Pozostawił po sobie wielu znakomitych uczniów w tym: Pui Gwo, Choy Hung Bio, Jan Ji (żona Choy Hung Bio), Yuen Yao Chin (siostrzeniec Mistrza), Lee Siu Fung, Ah Gi (nazywany Gi Jai), Yee Chi Wai, Kwok Wing Kau, Chang Tak Yuen, Yuen Ga Ji (syn Mistrza). * Najlepszego ucznia, będącego spadkobiercą Mistrza określano tytułem Dik Cheun LAM JO Lam Jo urodził się w 1909 roku w miejscowości Ping Chow w prowincji Guangdong. Według jednej z wersji swoją przygodę z Hung Gar rozpoczął pod okiem Wielkiego Mistrza Lam Sai Wing'a, który był nie tylko nauczycielem Lam Jo ale również jego dziadkiem. Jako że sam nie miał dzieci postanowił adoptować Lam Jo i traktować go jak syna. Ten z kolei pomagał swojemu dziadkowi w prowadzeniu Szkoły Hung Gar w "Południowym Centrum Kultury Fizycznej". We wczesnym okresie powstania "Nowych Chin Lam Jo wraz z wujem przenieśli się do Hong Kong'u, gdzie pozostali już na stałe. W wieku 16 lat Lam Jo rozpoczął nauczanie w Głównym Oddziale Lam Sai Wing Kwok Sutt Sair (Szkole Sztuk Walki Lam Sai Wing'a). Podobnie więc jak wielu innych znanych mistrzów Hung Gar przyczynili się do popularyzacji tego kantońskiego systemu w Hong Kong'u. Przez kilka lat Lam Jo zajmował się szkołą swojego Si Fu (patrz: Chiu Kow ) po czy otworzył własne oddziały na Sek Soi Kui Gai (dystrykt Wanchai ) i na Kowloon (dystrykt Monk Kok). Inna z wersji mówi jednak o tym, iż jedyny związek jaki łączył Lam Jo z Wielkim Mistrzem Lam Sai Wing to taki, iż obaj pochodzili z tej samej miejscowości i nosili takie samo nazwisko. Wersję tą zadaje się potwierdzać fakt iż nie istnieją żadne zdjęcia z tamtego okresu potwierdzające bliski związek tych obu postaci. Jeżeli faktycznie Lam Jo traktowany był jako spadkobierca Wielkiego Mistrza Lam Jo,to w opublikowanych w tamtym okresie materiałach powinny istnieć ich wspólne zdjęcia i opis wzajemnych relacji. Publikacje te jednak zdają się tego nie potwierdzać. Podczas II Wojny Światowej Hong Kong okupowany był przez Japończyków. Jako, że Lam Jo był nieformalnym przywódcą lokalnej społeczności i wielkim autorytetem, okupanci chcieli go pozyskać do swojej administracji. Dzięki temu mogli by lepiej sprawować kontrolę nad całym okręgiem. Lam Jo gardził propozycja Japończyków, musiał więc ukryć się na prowincji. Potajemnie nauczał tam Hung Gar. Gdy wojna się skończyła, powrócił do Hong Kong'u, gdzie został wybrany na przewodniczącego Związku Kultury Fizycznej. Lam Jo otrzymał również stanowisko zielarza w Związku Pracowników Restauracji. Aktualnie mając 92 lata Lam Jo nadal ćwiczy i jest pełen energii. Wiele czasu poświęca na prowadzenie kliniki Dit Dar w dzielnicy Hong Kong'u - Mong Kok. Na zewnątrz pacjentów wita niewielki szyld Lam Jo Dit Dar. Do wewnętrznych pomieszczeń można trafić idąc za ostrym zapachem ziół i herbaty. Przed wejściem do niewielkiego pomieszczenia o długości ok. 4 m i szerokości 6 m znajduje się napis: "Gin Sun Hok Yuen", co oznacza centrum treningowe. Jest to typowy przykład przestrzeni jaką dysponowały tradycyjne szkoły Wushu w Hong Kong'u. Niewielka powierzchnia znacznie ograniczała ilość uczniów i obszerność technik, podkreślała jednak rodzinny charakter szkoły, tym bardziej iż zajęcia zazwyczaj odbywały się w domu Mistrza. Podobnie jak w większości Kwoon Hong Kong'u ściany szkoły Mistrza Lam Jo niemal w całości pokrywają archiwalne zdjęcia, dokumentujące rozwój Hung Gar od okresu kantońskiego aż po dzień dzisiejszy. Do najstarszych zdjęć należą te przedstawiające treningi w szkole Si Gong Lam Sai Wing'a w Guangzhou. Lam Jo znany jest również pod nazwiskiem Lam Kwoon Kau. Wykształcił on wielu wybitnych Si Fu. Dwaj jego uczniowie Yew Chin Wong oraz Buck Sam Kong z powodzeniem propagują Hung Gar w USA. Kontynuatorem Rodzinnej tradycji jest syn Lam Chun Fai. CHIU WAI (pin-yin: Zhao Wei) Mistrz Chiu Wai urodził się w 1931 roku w Hong Kong'u w rodzinie z długimi tradycjami Chińskich Sztuk Walki. W

15 wieku siedmiu lat rozpoczął treningi Hung Gar Kuen pod okiem swojego ojca Chiu Kau (Chiu Gau) - wybitnego eksperta tego systemu. On z kolei pobierał nauki u Wielkiego Mistrza Lam Sai Wing'a - żywej legendy Hung Gar swoich czasów, w stowarzyszeniu "Lam Sai Wing Chinese Martial Arts Association" znajdującym się w dzielnicy Kwun Chun wyspy Kowloon. Kiedy Chiu Wai podrósł, pomagał swojemu ojcu w prowadzeniu szkoły Hung Gar - "Chiu Kau Martial Atrs School. W 1955 roku otworzył on własną szkołę, którą prowadził przez ponad 40 lat. W latach władze prowincji Guangzhou (Kwantung) zorganizowały Turnieje Tradycyjnych Sztuk Walki, w których Mistrz Chiu Wai każdorazowo zdobywał pierwsze miejsce w konkurencji systemów południowych. W 1979 roku władze miasta Nam Ning w prowincji Kwangsi objęły patronatem Turniej Chińskich Sztuk Walki Wushu, podczas którego Mistrz Chiu Wai ponownie zdobył złoty medal w konkurencji systemów południowych. Uzyskaną licznymi zwycięstwami sławę Mistrz Chiu Wai potwierdził ponownie w 1980 roku, zdobywając po raz kolejny złoty medal podczas zawodów w Tai Yuan w prowincji Shanxi. W 1985 roku w Xian (Sai On) zorganizowano Pierwszy Międzynarodowy Turniej Wushu, podczas którego Si Gong Chiu Wai wywalczył drugie miejsce w konkurencji systemów południowych. Trzecie miejsce w tej samej konkurencji zajął jego uczeń Lam Chuen Ping. W 1986 roku w Tianjin (Tin Jun) podczas II Międzynarodowych Mistrzostw Wushu Mistrz Chiu Wai ponownie zdobył srebrny medal. Mistrz Chiu Wai wielokrotnie demonstrował swoje umiejętności na turniejach i pokazach w Chinach i Hong Kong'u. Wykonaniem technik Hung Gar zawsze wzbudzał podziw zarówno ekspertów jak i publiczności. Najczęściej prezentowanymi przez niego formami są "Tygrys i Żuraw" (Fu Hok Sheung Ying Kuen), "Pięć Zwierząt" (Ng Ying Kuen) oraz "Dziesięć Zwierząt" (Sap Ying Kuen). Mistrz Chi Wai wystąpił również w kilku filmach fabularnych i dokumentalnych o Wushu w tym "Wspaniałości Wushu". Jego wykonanie formy "Dziesięciu Zwierząt" (Sap Ying Kuen) zostało uznane jako wzorcowy przykład siły południowych systemów Chińskich Sztuk Walki. Ulubioną bronią Mistrza jest ciężka halabarda kwan dou. Chiu Wai dał spektakularny pokaz mistrzowskiego opanowania tej broni dla kanadyjskiej TV, wykonując formę trzydziestokilogramowym orężem w całości wykonanym ze stali. Mistrz Chiu Wai jest jednym z nielicznych Wielkich Mistrzów Hung Gar którzy gościli w Polsce. Przebywał on w naszym kraju wraz z żoną Law Sui Ling oraz uczniem Si Fu Lam Chuen Ping na zaproszenie Szkoły Hung Gar Kuen "Osuch Kwoon". Obok nauczania technik Hung Gar, Si Gong Chiu Wai dał w Polsce liczne pokazy swoich wyjątkowych umiejętności, w tym również dla polskiej telewizji. Każdorazowo występy te spotkały się żywą rekcją licznie zgromadzonej publiczności. Podziwiano nie tylko atletyczną sylwetkę Mistrza, co zwarzywszy wiek Chiu Wai'a (71 lat ) jest wręcz niezwykłe, ale również niewiarygodną wręcz sprawność fizyczną. Obserwując pokazy Si Gong ma się wrażenie iż wykonawcą jest niezwykle sprawna młoda osoba. Doskonale oddaje to ideę zdrowotnego oddziaływania sztuk walki na ludzki organizm. Podczas zorganizowanych w Polsce seminariów najlepsi adepci Hung Gar na własne oczy zobaczyć mogli niezwykłą skuteczność techniki tego stylu jak i zapoznać się z wieloma mało znanymi faktami dotyczącymi zarówno techniki jak i historii i tradycji tego systemu. Si Gong Chiu Wai podkreślał znaczenie podstawowego treningu, a zwłaszcza lok ko mah (liu guo ma), czyli treningu sześciu podstawowych pozycji. Wielokrotnie wspominał okres, kiedy to rozpoczynał swoją przygodę z Hung Gar. Powszechną praktyką w tamtym okresie było wykonywanie tego ćwiczenia około godziny przez okres trzech lat. Zważywszy iż nogi najlepszych polskich adeptów Hung Gar odmawiały posłuszeństwa już po kilkunastu minutach tego ćwiczenia, można wywnioskować jakie rezultaty dawało lok ko mah dawnym uczniom tego systemu. W chwili obecnej Mistrz Chiu Wai mieszka w Calgary w prowincji Alberta w Kanadzie. Jego uczniami są: - Chiu Kwok Keung (Ambrose Chiu) - syn Mistrza; zamieszkuje w Calgary w Kanadzie - Chiu Kwok Kei (Denis Chiu)- syn Mistrza; zamieszkuje w Hong Kong'u - Kwok Wing Lam; naucza Hung Gar w San Francisco, w USA - Lam Chuen Ping; zamieszkuje w Barcelonie, w Hiszpanii - Chik Kwun Kwan; zamieszkuje na Tajwanie - Wing Hong Yeung; naucza Hung Gar w Dallas, w USA CHOW WING TAK (CHAO WING TAK) Mistrz Chow Wing Tak jest jednym z najlepszych uczniów Wielkiego Mistrza Tang Fung. Przez pewien okres uczył on nawet w szkole swojego Si Fu, co było wyjątkowym wyróżnieniem. W pierwszym okresie treningów w kwoon Mistrza Tang Fung, Chow Wing Tak od razu zdał sobie sprawę z twardości

16 i uciążliwości ćwiczeń. Wielki Mistrz miał specjalny sposób wzmacniania i korygowania pozycji say ping mah (pozycji jeźdźca). Przez pierwsze dwa miesiące Chow Wing Tak musiał stać w niej bez najmniejszego ruchu. Początkowo stopy ćwiczącego opierały się na ziemi, później wstawiano pod nie kilka cegieł. Powodowało to, iż adept nie mógł wykonać nogami najmniejszego ruchu w obawie przed rozpadnięciem się całej konstrukcji. Siła pozycji musiała być skierowana idealnie w dół, by nie powodować wysuwania się cegieł. Takie wspomaganie wymuszało na ćwiczącym poprawność pozycji oraz rozwijało doskonałe wyczucie równowagi. Pod pozycją ucznia dodatkowo umieszczano grubą laskę kadzidła, uniemożliwiającą zbytnie obniżenie pozycji. Dotkliwe oparzenia kazały ćwiczącym pamiętać o jej właściwej wysokości. Jak wspomina dalej Mistrz Chow, w ten sposób ćwiczono say ping mah przez około 20 minut każdego dnia w pierwszym okresie treningów. Z czasem ćwiczenie to wydłużało się prawie godziny. Trzeba było wykazać się wielką odpornością i cierpliwością. Jak więc można zauważyć, obaj Wielcy Mistrzowie Tang Fung i Lam Sai Wing stosowali podobne metody wzmacniania pozycji swoich uczniów. Wskazuje to również na znaczenie tych ćwiczeń, które musiał przekazać im ich wspólny nauczyciel Wong Fei Hung. W późniejszym okresie Chow Wing Tak otworzył swoje własne kwoon na Canton Road w dzielnicy Mong Kok, Kowloon. Szkoła znajdowała się na ósmym piętrze, podczas gdy pomieszczenia mieszkalne Mistrza na siódmym. Przez ponad 40 lat Chow Wing Tak nauczał Hung Gar w niewielkim kwoon. Przez ten okres przez szkołę przewinęło się ponad 400 uczniów. Choć siedemdziesięcioletni Mistrz wygląda niepozornie, zasłynął w czasach swojej młodości z niezwykłej skuteczności w walce. Okres bowiem, w którym dorastał w Hong Kong'u jak i lata w których przyszło mu prowadzić szkołę były dość burzliwe i przepełnione przemocą. Wiele lokalnych organizacji przestępczych jak i silnych zawiązków walczyło o wpływy w mieście. Mistrz Chow Wing Tak jest jednym z nielicznych Mistrzów starej generacji,którzy pozostali w Hong Kong'u. Aktualnie poświęcił się całkowicie tradycyjnej medycynie chińskiej dit da, a szczególnie wytwarzaniu suplementów leczących stłuczenia, naciągnięcia, bóle mięśniowe i inne urazy. Skład produktu okryty jest tajemnicą a jego prawidłowe przygotowanie zajmuje nawet kilka lat. Leki te sygnowane nazwiskiem Mistrza sprzedawane są w aptekach Hong Kong'u. Chow Wing Tak jest również w posiadaniu rękopisu sławnego poematu "Leworęcznej Włóczni Cho Che" (patrz Tang Fung), przekazanego mu przez Wielkiego Mistrza Tang Fung. HUNG GAR RODZINY CHIU Rodzina Chiu od ponad 100 lat jest jedną z najaktywniej propagujących system Hung Gar Kuen w świecie. Stanowi ona istotny łącznik pomiędzy przekazem Wielkiej Legendy tego systemu Mistrza Lam Sai Wing'a a współczesnością. Choć rodzina Chiu nie jest jedynym strażnikiem spuścizny linii Lam Sai Wing'a to jej dokonania na polu popularyzacji Hung Gar są ogromne. Ogromny prestiż zawdzięcza ona przede wszystkim osobowości, dokonaniom i niezwykłym umiejętnościom nieżyjącego już Wielkiego Mistrza Chiu Kow. Chiu Kow urodził się 3 lipca 1895 roku we wsi Sam Pam Gong w prowincji Guangdong (Kwantung). Jak przystało na rodzinę z tradycjami Stuk Walki, jego obydwoje rodzice ćwiczyli południowe odmiany Wushu. Zajmowali się również praktyką lekarską, co było logicznym uzupełnieniem umiejętności walki. Chiu Kow nie miał łatwego dzieciństwa. Już w wieku 9 lat zmuszony był opuścić swe rodzinne strony i pod opieką wuja udał się do Sinapuru, gdzie razem z nim pracował w kopalni. W bardzo ciężkich warunkach pracowało tam wówczas wielu Chińczyków. Wykonywali oni morderczą i niebezpieczną pracę. Opuszczając swe rodzinne strony mieli nadzieję na poprawę warunków życia, lecz praca w kopalni pozwalała jedynie na utrzymanie się przy życiu. Chiu Kow chłonął całym swym młodym umysłem obraz upokorzeń Chińczyków w kopalniach Malezji i Singapuru. Postanowił wówczas,że w przyszłości

17 uczyni wszystko co możliwe by ich chronić i ulżyć ich cierpieniom. W wieku lat 14 podczas pobytu w Singapurze, był świadkiem sensacyjnego pojedynku. Przeciwnikami byli Wong Yuk Chai, znany też jako Lam Chai Yuk "Piękna Twarz", wielki ekspert Hung Gar oraz Ha Shan Fu, słynący z umiejętności walki wojownik. Obaj wzrostem i siłą byli sobie równi. Wong Yuk Chai od początku atakował potężnymi technikami Hung Gar, którym Ha Shan Fu nie mógł stawić czoła. W krótkim czasie trafiony jedną z tych silnych i niezwykle precyzyjnych technik, stracił życie. Będąc pod silnym wrażeniem walki, Chiu Kow szybko udał się do Wong Sai Wing'a nauczyciela a zarazem wuja Wong Yuk Chai. Przez wiele lat pobierał u Niego nauki Hung Gar oraz tradycyjnej medycyny chińskiej. Chiu Kow przeszedł ze swym nauczycielem całą południowo- wschodnią Azję oraz południowe Chiny, pomagając Wong Sai Wing w nauczaniu i leczeniu. W wieku 27 lat Chiu Kow zdecydował się powrócić do domu w Guangdong. W niedługim czasie poznał swoja przyszłą żonę - Ying, z którą ożenił się w 1923 roku. Jej również nie obce były południowe odmiany Wushu. Razem wyjechali do Singapuru, gdzie Chiu Kow nauczył się krawiectwa, dzięki czemu mógł zarobić na życie. W 1928 roku wraz z żoną udał się do Hong Kong'u. By podnieść swoje umiejętności Hung Gar, Chiu Kow postanowiłuczyć się u Mistrza Lam Sai Wing'a. W tamtym czasie był on bardzo sławny w Guangzhou (Kantonie) i Hong Kong'u. Mistrz Lam'a, Wong Fei Hung jeszcze za życia stał się żywa legendą Sztuk Walki. Wielokrotnie dawał on pokazy swoich niezwykłych umiejętności Hung Gar, będąc za życia niepokonanym wojownikiem. W wielu przygodach, będących inspiracją niezliczonej ilości filmów i powieści u boku Wong Fei Hung'a wiernie stał Lam. Chiu Kow wiele godzin dziennie doskonalił swoje umiejętności pod okiem Mistrza Lam'a. W nauce towarzyszyła mu również żona, utalentowana i gorliwa uczennica. Chiu Kow zarabiał na utrzymanie sprzedając na ulicy ubrania i lecząc chorych. Zdarzało się wielokrotnie że musiał on zastosować w praktyce swoje umiejętności Hung Gar w obronie innych. Były to czasy działalności wielu gangów wymuszających haracze i rywalizacji organizacji przestępczych. Specjalnością Chiu Kow były stalowe bicze, które nosił on jako pasek owinięte wokół bioder, oraz długi kij trzymany w rogu jego stoiska na ulicy. Pewnego dnia Chiu Kow spotkał gang wymuszający haracze od ulicznych sprzedawców. Gdy członkowie gangu zaczęli bić starszą kobietę, która nie miała pieniędzy by im się wypłacić mistrz stanął w jej obronie. Niechybną konfrontację zażegnało pojawienie się policyjnego patrolu. Przywódca bandy urażony zdecydowaną postawą Chiu Kow stanął przed nim i z wyraźną groźbą w głosie powiedział: "zobaczymy się jeszcze" po czym zniknął. Kilka dni później spełnił on swoją groźbę. Na swoje nieszczęście bandyci nie znali Chiu Kow, nie spodziewali się więc utarczki z tak wytrawnym wojownikiem. Zniszczyli oni stoisko Mistrza, zrzucając na ziemię i depcząc znajdujące się na nim towary. Dalsze wydarzenia potoczyły się bardzo szybko. Dzięki silnym i precyzyjnym technikom Hung Gar, Chiu Kow bez trudu pokonał napastników. Ciężko pobici gangsterzy uciekli i od tego dnia nigdy ich nie widziano w tej dzielnicy. Przez lokalną społeczność Chiu Kow obwołany został bohaterem. Dzięki wielu takim historiom dowiódł on swej pewności, odwagi i wybitnych umiejętności walki. W 1935 roku Chiu Kow otworzył swoją własną szkołę na ulicy Wai Ching w Kowloon, w pobliżu mieszkania Wielkiego Mistrza Lam Sai Wing'a. Przez lata nauki Chiu Kow nie zapomniał o swym postanowieniu które powziął już w młodym wieku pod wpływem cierpień rodaków. Gdy w 1941 roku Chiny walczyły z Japonią, powrócił on w swe rodzinne strony by uczyć ludność Sztuk Walki. W 1945 roku wraz z siedmioosobową rodziną Chiu Kow powrócił do Hong Kong'u, by kontynuować nauczanie Hung Gar. Jako wybitny lekarz zakładał ośrodki socjalne i szpitale, a swą wiedzę oferował bezpłatnie najbiedniejszym. W wieku 50 lat Chiu Kow wyjechał do Chin by wziąć udział w zawodach. Jego wspaniałe umiejętności pomogły mu odnieść wiele zwycięstw. W 1956 roku Chiu Kow został mistrzem prowincji Guangdong (Kwantung). Formą z nożami motylkowymi zajął on pierwsze miejsce w konkurencji form z bronią. Wykonując formę "Tygrysa i Żurawia" (Fu Hok Sheung Ying Kuen) Chiu Kow zajął ponownie pierwsze miejsce w konkurencji form

18 tradycyjnych. W 1957 roku jako reprezentant prowincji Guangdong wziął udział w Mistrzostwach Chin Wushu, gdzie zdobył tytuł wicemistrza wśród reprezentantów wszystkich prowincji. W wieku 70 lat Chiu Kow został zaproszony do Pekinu by zaprezentować i nauczać Hung Gar. Szczególne uznanie budził ponoć jego wspaniały okrzyk. Ulubionymi formami Chiu Kow były Fu Hok Sheung Ying Kuen ("Forma Tygrysa i Żurawia") oraz Tit Shin Kuen ("Forma Żelaznej Liny"). Ulubioną bronią Mistrza oraz jego żony była włócznia. Często by zademonstrować jej skuteczność w walce oboje wykonywali podwójną formę: włócznia przeciw nożom motylkowym. Jest to układ bardzo często demonstrowany w Hung Gar. Mimo wielu stoczonych walk i ciężkiego życia Chiu Kow nie stracił swego zdecydowania i siły woli. Aż do ostatnich chwil swojego życia nie zaniedbywał praktyki Hung Gar i ćwiczył codziennie. Ostatnie lata prawie wyłącznie poświęcił formie "Żelaznej Liny". W wieku 100 lat (103 wg chińskiej tradycji) Chiu Kow zakończył twarde, ciężkie życie, osnute wieloma legendami. Mistrz zmarł 20 lutego 1995 roku o godzinie 15 w swym domu w Kowloon podczas poobiedniej drzemki. Życzeniem Chiu Kow było było przekazanie sztuki Hung Gar przyszłym pokoleniom. Od wielu lat jego wola stanowi wyzwanie dla 5 synów: Chiu Chi Fong, Chiu Kim Fang, Chiu Kim Ching, Chiu Chi Wai (Chiu Wai) oraz Chiu Chi Ling. Szczególnie ta ostatnia dwójka przyczyniła się do rozwoju i popularyzacji Hung Gar nie tylko w Hong Kong'u ale i na całym świecie. W młodości zarówno Chiu Chi Ling jak i Chiu Wai grali w licznych filmach kung fu. Choć obaj demonstrowali w nich technikę Hung Gar, to jednak w odmienny sposób. Doprowadziło to nawet w pewnym momencie do niezgody pomiędzy braćmi. Chiu Chi Ling w wielu filmach bowiem grał śmieszne postaci, co według wielu Mistrzów nie przystawało do tak szanowanego systemu jak Hung Gar. Nie przystawało to również synowi tak poważanej osobowości Sztuk Walki w Hong Kong'u jaką był Chiu Kow. Filmy te jednak paradoksalnie przysporzyły systemowi nowych zwolenników. W 1985 roku Mistrz Chiu Wai wziął udział w jednym z pierwszych Międzynarodowych Turniejów Wushu w Chinach, zdobywając tytuł wicemistrza kategorii form tradycyjnych. Trzecie miejsce w tej samej kategorii wywalczył jego uczeń Lam Chuen Ping. Mistrz Chiu Wai wielokrotnie demonstrował swoje umiejętności na turniejach i pokazach w Chinach i Hong Kong'u. Wykonaniem technik Hung Gar zawsze wzbudzał podziw zarówno ekspertów jak i publiczności. Najczęściej prezentowanymi przez niego formami były "Tygrys i Żuraw" (Fu Hok Sheung Yong Kuen), "Pięć Zwierząt" (Ng Ying Kuen) oraz "Dziesięć Zwierząt" (Sap Ying Kuen). Mistrz Chi Wai wystąpił również w kilku filmach dokumentalnych o Wushu w tym "Wspaniałości Wushu". Jego wykonanie formy "Dziesięciu Zwierząt" (Sap Ying Kuen) zostało uznane jako wzorcowy przykład siły południowych systemów Chińskich Sztuk Walki. W obliczu zmian politycznych jakie miały nastać w Hong Kong'u po przejęciu go przez Chiny w 1999 roku obaj bracia opuścili swój rodzinny dom. Mistrz Chiu Wai wyemigrował wraz żona do Kanady a Chiu Chi Ling do Kalifornii w USA. Na prośbę chińskiej społeczności Calgary Mistrz Chiu Wai prowadzi klinikę tradycyjnej medycyny chińskiej. Podobnie bowiem jak i ojciec obok Hung Gar kształcił się również w Dit Da. Nie było to zresztą jedyne podobieństwo bowiem zarówno Chiu Wai jak i Chiu Chi Ling są podobnie jak Chiu Kow bardzo mocnej budowy ciała. Pomimo zaawansowanego wieku (ponad 70 lat) nadal utrzymują nienaganną, atletyczną sylwetkę i wysoką formę fizyczną. Aktywnie biorą udział w licznych seminariach Hung Gar na całym świecie. Jedno z takich seminariów odbyło się w kwietniu w Polsce w Szkole Hung Gar "Osuch Kwoon". Wziął w nim udział również uczeń Si Gong Chiu Wai'a Si Fu Lam Chuen Ping. Informacje odnośnie seminarium można uzyskać na stronie internetowej Polskiego Związku Wushu: oraz Szkoły Hung Gar Kuen "Osuch Kwoon"

19

20 Drzewo przekazu Hung Gar Kuen: Charakterystyka stylu Wietnamska Odmiana Hung Gar